Pod koniec XIX stulecia w malarstwo polskie zaczęło obejmować intensywne zmiany, stanowiące

odzwierciedlenie zarówno tendencji panujących na świecie jak i w kraju. Artyści młodopolscy

podróżowali do Paryża, Monachium czy Wiednia by tworzyć tam i czerpać inspiracje z wyłaniających
się nowych nurtów, takich jak impresjonizm, secesja bądź symbolizm. Podobnie do twórców
zagranicznych, odrzucali oni akademicki sposób nauczania by eksperymentować i korzystać z
wolności twórczej.

Jednym z pionierów sztuki młodej polski jest Stanisław Wyspiański, uznawany za malarza
secesyjnego. Był on człowiekiem wszechstronnie utalentowanym w dziedzinach sztuk pięknych i
literatury. Jako historiozof, napisał cykl dramatów narodowych wystawianych na scenach polskich
teatrów po dziś dzień. Można powiedzieć, że to właśnie on swoją twórczością zapoczątkował nową
epokę w dziejach polskiej sztuki.

Jednym z jego ważniejszych prac jest „Macierzyństwo”, które przedstawia Teodorę, jego żonę
karmiącą piersią. Płótno przedstawia bardzo intymną scenę. Małe dziecko czule wtula się w kobietę,
która przymyka oczy. Takie przedstawianie portretów rodzinnych było dotąd niespotykane – portrety
były zachowane w stylu podniosłym, poważnym. Stanisław Wyspiański wyszedł poza tę konwencję,
ukazując swoją nowatorskość.

Obraz utrzymany jest w typowo secesyjnym stylu. Plamy barwne otoczone są wyrazistym konturem o
miękkiej falistej linii. Charakterystyczne dla tego kierunku jest również pastelowa, zgaszona
kolorystyka oraz obfitość ornamentów roślinnych, widocznych zarówno na ubraniu matki oraz dwóch
dziewcząt skupionych obok niej.

Dla artystów przełomu XIX i XX wieku szczególnie ważna była dla natura – oprócz wykorzystywania
motywów roślinnych, niekiedy także zwierzęcych, tajemniczy świat flory i fauny stanowił przedmiot
wielu pejzaży, a artyści często opuszczali swoje pracownie by malować w plenerze. Charakterystyczne
było to dla malarstwa impresjonistycznego, których twórcy chcieli uchwycić na płótnie ulotne
wrażenia chwil.

W Polsce za prekursora impresjonizmu uznaje się m.in. Józefa Pankiewicza. Obraz "Wóz z sianem"
został namalowany po powrocie do ojczyzny artysty z Paryża, gdzie po raz pierwszy miał styczność z
tym kierunkiem. Wóz z sianem malowany jest drobnymi, nieregularnymi, fakturowo nakładanymi
plamkami i stanowi niemal abstrakcyjne przedstawienie co wraz z zestawieniem pastelowych tonacji
barw potęguje wrażenie dusznego, wibrującego w upalny dzień powietrza.

To, co wyróżniało jednak artystów polskich na tle reszty Europy, to szczególna skłonność do częstego
podejmowania w swoich pracach tematyki narodowej. Tutaj należy wspomnieć o Jacku Malczewskim,
którego twórczość zaliczana jest do nurtu symbolicznego. Malował on wiele autoportretów, scen z
życia wiejskiego a także czerpał z mitologii by zostawiać w swoich pracach ukryte komentarze i
przesłania. Na swoim obrazie „Zatruta studnia z Chimerą” sportretował roześmianą kobietę o długim,
rudym warkoczu przetykanym wężami. Wyrastające spod jej włosów wronie skrzydła oraz potężny
ogon dopełniają wizerunek mitologicznej postaci. Kobieta-chimera, odwrócona do widza plecami
spogląda w dół ku niewidocznej studni ukrytej za pękatym wiadrem.

Najpopularniejszą interpretacją tej kompozycji jest postrzeganie zatrutej studni jako dziejowy
fatalizm oraz sytuacje pokolenia, zmuszonego wyrastać w zniewolonej ojczyźnie. Skażona woda,
którą pojono owe pokolenie zatruwała ich nadzieje na odzyskanie niepodległości, gasiła ich heroizm,
wprowadzała w marazm i bezczynność. Za zatrucie studni miała być odpowiedzialna Chimera,
trucicielka duszy i ciała, symbolizująca demona historii.
Twórczość Wyspiańskiego, Pankiewicza i Malczewskiego znacząco ukształtowała wizerunek epoki
Młodej Polski. Artyści czerpali z tendencji panujących w sztuce zagranicą, podejmowali się nowych
nurtów i wyłamywali się spoza ram konwencji, jednocześnie w swoich obrazach inspirując się swoim
najbliższym otoczeniem.