Pod koniec XIX stulecia w malarstwo polskie zaczęło obejmować intensywne zmiany, stanowiące

odzwierciedlenie zarówno tendencji panujących na świecie jak i w kraju. Artyści młodopolscy

podróżowali do Paryża, Monachium czy Wiednia by tworzyć tam i czerpać inspiracje z wyłaniających
się nowych nurtów, takich jak impresjonizm, secesja bądź symbolizm. Podobnie do twórców
zagranicznych, odrzucali oni akademicki sposób nauczania by eksperymentować i korzystać z
wolności twórczej.

Jednym z pionierów sztuki młodej polski jest Stanisław Wyspiański, uznawany za malarza
secesyjnego. Był on człowiekiem wszechstronnie utalentowanym w dziedzinach sztuk pięknych i
literatury. Jako historiozof, napisał cykl dramatów narodowych wystawianych na scenach polskich
teatrów po dziś dzień. Można powiedzieć, że to właśnie on swoją twórczością zapoczątkował nową
epokę w dziejach polskiej sztuki.

Jednym z jego ważniejszych prac jest „Macierzyństwo”, które przedstawia Teodorę, jego żonę
karmiącą piersią. Płótno przedstawia bardzo intymną scenę. Małe dziecko czule wtula się w kobietę,
która przymyka oczy. Takie przedstawianie portretów rodzinnych było dotąd niespotykane – portrety
były zachowane w stylu podniosłym, poważnym. Stanisław Wyspiański wyszedł poza tę konwencję,
ukazując swoją nowatorskość.

Obraz utrzymany jest w typowo secesyjnym stylu. Plamy barwne otoczone są wyrazistym konturem o
miękkiej falistej linii. Charakterystyczne dla tego kierunku jest również pastelowa, zgaszona
kolorystyka oraz obfitość ornamentów roślinnych, widocznych zarówno na ubraniu matki oraz dwóch
dziewcząt skupionych obok.

Dla artystów przełomu XIX i XX wieku szczególnie ważna była dla natura – oprócz wykorzystywania
motywów roślinnych, niekiedy także zwierzęcych, tajemniczy świat flory i fauny stanowił przedmiot
wielu pejzaży, a artyści często opuszczali swoje pracownie by malować w plenerze. Charakterystyczne
było to dla malarstwa impresjonistycznego, których twórcy chcieli uchwycić na płótnie ulotne
wrażenia chwil.

W Polsce za prekursora impresjonizmu uznaje się m.in. Józefa Pankiewicza. Obraz "Wóz z sianem"
został namalowany po powrocie do ojczyzny artysty z Paryża, gdzie po raz pierwszy miał styczność z
tym kierunkiem. Wóz z sianem malowany jest drobnymi, nieregularnymi, fakturowo nakładanymi
plamkami i stanowi niemal abstrakcyjne przedstawienie co wraz z zestawieniem pastelowych tonacji
barw potęguje wrażenie dusznego, wibrującego w upalny dzień powietrza.

To, co wyróżniało jednak artystów polskich na tle reszty Europy, to szczególna skłonność do częstego
podejmowania w swoich pracach tematyki narodowej. Tutaj należy wspomnieć o Jacku Malczewskim,
którego twórczość zaliczana jest do nurtu symbolicznego. Malował on wiele autoportretów, scen z
życia wiejskiego a także czerpał z mitologii by ukrywać w swoich pracach własne komentarze i
przesłania. Na swoim obrazie „Zatruta studnia z Chimerą” sportretował roześmianą kobietę o długim,
rudym warkoczu przetykanym wężami. Wyrastające spod jej włosów wronie skrzydła oraz potężny
ogon dopełniają wizerunek mitologicznej postaci. Kobieta-chimera, odwrócona do widza plecami
spogląda w dół ku studni ukrytej za pękatym wiadrem.

Najpopularniejszą interpretacją tej kompozycji jest postrzeganie zatrutej studni jako dziejowy
fatalizm oraz sytuację pokolenia, zmuszonego wyrastać w zniewolonej ojczyźnie. Skażona woda,
którą pojono owe pokolenie zatruwała ich nadzieje na odzyskanie niepodległości, gasiła ich heroizm,
wprowadzała w marazm i bezczynność. Za zatrucie studni miała być odpowiedzialna Chimera,
trucicielka duszy i ciała, symbolizująca demona historii.
Twórczość Wyspiańskiego, Pankiewicza i Malczewskiego znacząco ukształtowała wizerunek epoki
Młodej Polski. Artyści czerpali z tendencji panujących w sztuce zagranicą, podejmowali się nowych
nurtów i wyłamywali się spoza ram konwencji, jednocześnie w swoich obrazach inspirując się swoim
najbliższym otoczeniem.