GARIS PANDUAN

PERKHIDMATAN KECEMASAN
DAN AMBULANS
DI FASILITI KESIHATAN PRIMER

Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga

Kementerian Kesihatan Malaysia
 GARIS PANDUAN
PERKHIDMATAN KECEMASAN
DAN AMBULANS
DI FASILITI KESIHATAN PRIMER

Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga

Kementerian Kesihatan Malaysia
2015
 ISI KANDUNGAN

Perkara Halaman

Sekapur Sirih iii

Prakata iv
Sidang Pengarang v
Penghargaan vii
Bahagian A Garis Panduan Perkhidmatan Kecemasan Di Fasiliti
Kesihatan Primer
1. Pengenalan 1
2. Objektif 1
3. Polisi am 1
4. Skop perkhidmatan 1
5. Struktur organisasi 2
6. Masa perkhidmatan kecemasan 2
7. Prasarana dan peralatan 3
8. Sistem komunikasi 3
9. Rujukan untuk kes kecemasan 3
10. Kualiti perkhidmatan 4
11. Keperluan latihan 4
12. Rekod dan reten 5
Bahagian B Garis Panduan Perkhidmatan Ambulans Di Fasiliti
Kesihatan Primer
1. Pendahuluan 9
2. Okjektif 9
3. Polisi am 9
4. Skop perkhidmatan 10
5. Masa perkhidmatan 11
6. Pemanduan kenderaan ambulans 11
7. Keselamatan 12
8. Pemantauan perkhidmatan ambulans 13
9. Caj perkhidmatan 14
Rujukan
Perkara Halaman
Lampiran 1 Tugas dan tanggungjawab anggota perkhidmatan 16
kecemasan dan ambulans
Lampiran 2 Cadangan pelan lantai susun atur bilik kecemasan 21
Lampiran 3 Senarai peralatan kecemasan 22
Lampiran 4 Borang audit troli kecemasan 23
Lampiran 5 Alat-alat komunikasi 27
Lampiran 6 Senarai ubatan untuk kecemasan 28
Lampiran 7 Peralatan asas ambulans 30
Lampiran 8 Senarai Pusat Koordinasi Perubatan Kecemasan 31
Lampiran 9 Carta aliran pengendalian kes kecemasan 32
Lampiran 10 Sistem Panggilan Kecemasan (Emergency Alert 33
System)
Lampiran 11 Laporan respon kecemasan kepada kes kecemasan di 36
klinik kesihatan
Lampiran 12 Laporan anggota kesihatan yang telah menjalani 37
latihan Basic Life Support
Lampiran 13 Carta aliran perkhidmatan ambulans di klinik kesihatan 38
bagi kes panggilan kecemasan
Lampiran 14 Norma ambulans di klinik kesihatan 39
Lampiran 15 Jenis kes respon pra-hospital priority 1 40
Lampiran 16 Data perkhidmatan ambulans di klinik kesihatan 42
Lampiran 17 Status ambulans di klinik kesihatan 43
 SEKAPUR SIRIH

Garis Panduan Perkhidmatan Kecemasan dan

Ambulans di Fasiliti Kesihatan Primer ini
merupakan satu dokumen penting kepada
semua anggota perubatan dan kesihatan. Ianya
adalah panduan tatacara perkhidmatan
kecemasan dan ambulans yang menggunakan
talian kecemasan berkonsepkan Satu Negara
Satu Nombor.

Garis panduan ini telah mendokumenkan organisasi, skop perkhidmatan, sumber

manusia, polisi, prosedur dan indikator pencapaian secara spesifik serta sumber-
sumber yang ada mengikut fasiliti yang memberi perkhidmatan kecemasan dan
ambulans menerusi pusat koordinasi panggilan kecemasan (MECC) dan
pengendalian panggilan kecemasan di seluruh negara.

Penggunaan garis panduan ini dapat memastikan penyeragaman perkhidmatan pra-

hospital yang diberikan kepada pelanggan. Disampingitu, perkhidmatan yang
diberikan juga dijadikanlebih sistematik, efektifdan konsisten.

Saya ingin mengambil peluang ini untuk mengucapkan ribuan terima kasih kepada
semua yang terlibat di atas usaha dan dedikasi mereka dalam menyediakan garis
panduan ini yang menjadi rujukan kepada rakan sejawat dan pelanggan.Saya yakin
bahawa garis panduan ini amat berguna kepada semua anggota yang berkhidmat di
fasiliti kesihatan primer serta perlu dikemaskini dari semasa ke semasa.

Datuk Dr. Noor Hisham bin Abdullah

KetuaPengarah Kesihatan Malaysia
Kementerian Kesihatan Malaysia
 PRAKATA

Perkhidmatan kecemasan merupakan sebahagian daripada

perkhidmatan asas dalam penjagaan kesihatan primer. Ia
membolehkan komuniti mendapat rawatan kecemasan asas
dan rujukan yang wajar. Perkhidmatan ini boleh dioptimakan
melalui pengurusan yang baik dan teratur.

Walaupun perlaksanaannya perlu mengambilkira keupayaan sesebuah klinik dari

segi kemudahan prasarana, peralatan, bilangan ambulans serta bilangan anggota
kesihatan yang ada, saya berharap agar garispanduan generik yang disediakan ini
dapat dimanfaatkan sepenuhnya dalam pengoperasian perkhidmatan ini di peringkat
lapangan.

Saya juga ingin merakamkan ucapan tahniah dan setinggi-tinggi penghargaan

kepada semua yang telah berusaha dengan gigih untuk menghasilkan garispanduan
ini.

Akhir kata saya berharap garispanduan ini dapat membantu anggota kesihatan
memberi perkhidmatan yang cekap dan berkualiti kepada semua pelanggan yang
memerlukan perkhidmatan kecemasan.

To’ Puan Hjh. Dr. Safurah binti Hj. Jaafar

Pengarah
Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga
Kementerian Kesihatan Malaysia
 SIDANG PENGARANG

Penasihat

To’ Puan Hjh. Dr. Safurah bt. Hj. Jaafar

Pengarah
Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga
Kementerian Kesihatan Malaysia

Penyunting

Dr. Kamaliah bt. Mohamad Noh

Timbalan Pengarah, Cawangan Primer
Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM

Penyumbang(susunan mengikut abjad)

Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM

Dr. Kavitha Agamutu En. Muhammad Nazimim bin

Ketua Penolong Pengarah Shamsuddin
Penolong Pegawai Perubatan

Dr. Kawselyah Juval Dr Noor Azura bt. Ismail

Pakar Perubatan Kesihatan Awam Ketua Penolong Pengarah

Pn. Mahawa bt. Abd Manan Dr. Noridah bt. Mohd Saleh
Ketua Penyelia Jururawat Pakar Perubatan Kesihatan Awam

Tuan Hj. Mohd. Lazim bin Kadir Tuan Hj. Norudin bin Ismail(Bersara)
Ketua Penyelia Penolong Pegawai Ketua Penyelia Penolong Pegawai
Perubatan Perubatan

Dr. Mohd. Safiee bin Ismail Dr Rachel Koshy

Pakar Perubatan Kesihatan Awam Pakar Perubatan Kesihatan Awam

En. Mohd. Zin bin Ujang Pn. Zanita bt Ahmad

Penyelia Penolong Pegawai Penyelia Jururawat
Perubatan

Bahagian Perkembangan Perubatan, KKM

Dr. Kasuadi Hussin

Ketua Penolong Pengarah Kanan
Jabatan Kesihatan Negeri

En. Achik Isam bin Alias En. Mohd. Asri bin Zahari
Penolong Pegawai Perubatan Penolong Pegawai Perubatan
Jabatan Kesihatan Negeri Pahang Jabatan Kesihatan Negeri Pulau Pinang

Dr. Ahmad Tajuddin bin Mohd Noor En. Mohd. Fadzli bin Bidin
Pakar Perunding Perubatan Kecemasan Penolong Pegawai Perubatan
Hospital Tengku Ampuan Rahimah, Jabatan Kesihatan Negeri Perak
Klang, Selangor

Tuan Hj. Azizan bin Hanafiah Tuan Hj. Mohd Hakim bin Hasim
Penolong Pegawai Perubatan Penolong Pegawai Perubatan
Jabatan Kesihatan Negeri Kedah Jabatan Kesihatan Negeri Terengganu

En. Che Azman Che Kasim Tuan Hj. Musa bin Yusuf
Penolong Pegawai Perubatan Penolong Pegawai Perubatan
Jabatan Kesihatan WP KL & Putrajaya Jabatan Kesihatan Negeri Johor

Dr. Ho Bee Kiau Dr. Nazrila Hairizan bt. Nasir

Pakar Perunding Perubatan Keluarga Pakar Perunding Perubatan Keluarga
Klinik Kesihatan Bandar Botanik, Klinik Kesihatan Putrajaya Presint 9
Selangor Putrajaya

Dr. Husni bin Hussain En. Roslin bin Khalid

Pakar Perunding Perubatan Keluarga Penolong Pegawai Perubatan
Klinik Kesihatan Salak, Selangor Jabatan Kesihatan Negeri Perlis

Dr. Khairul Nizam bin Hassan En. Rosman bin Jonet

Pakar Perunding Perubatan Kecemasan Penolong Pegawai Perubatan
Hospital Putrajaya, Putrajaya Jabatan Kesihatan Negeri Melaka

Tuan Hj. Iberahim bin Osman En. Shahril Nizar bin Ismail
Penolong Pegawai Perubatan Penolong Pegawai Perubatan
Jabatan Kesihatan Negeri Terengganu Jabatan Kesihatan Negeri Selangor

Dr. Maimunah bt. Mahmud Dr. Siti Rohana bt. Saad

Pakar Perubatan Keluarga Pegawai Kesihatan Primer
Klinik Kesihatan Salak, Selangor Jabatan Kesihatan Negeri Selangor

Dr. Mastura bt. Ismail Dr. Sarah Shaikh Abdul Karim

Pakar Perunding Perubatan Keluarga Pakar Perubatan Kecemasan
Klinik Kesihatan Seremban 2 Hospital Sungai Buloh, Selangor
Negeri Sembilan
 PENGHARGAAN

Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, Kementerian Kesihatan Malaysia

merakamkan setinggi-tinggi penghargaan dan terima kasih kepada semua anggota
kesihatan yang telah memberi sumbangan secara langsung atau tidak langsung
dalam menjayakan penerbitan
Garis Panduan Perkhidmatan Kecemasan dan Ambulans di Fasiliti Kesihatan
Primer.
 BAHAGIAN A

GARIS PANDUAN PERKHIDMATAN

KECEMASAN
DI FASILITI KESIHATAN PRIMER
1. PENGENALAN

Garis panduan ini merupakan gabungan dan penambahbaikan buku Polisi

Operasi Perkhidmatan Kecemasan di Klinik Kesihatan dan Klinik Desa
dengan buku Polisi Operasi Perkhidmatan Ambulans di Klinik
Kesihatan.Perkhidmatan kecemasan merupakan salah satu daripada
perkhidmatan utama di klinik kesihatan.Manakala di peringkat klinik desa,
antara perkhidmatan asas yang diberikan adalah perbidanan di rumah dan
rawatan penyakit ringan. Kedua-dua perkhidmatan ini melibatkan kecemasan,
iaitu kecemasan obstetrik dan kemalangan.

Perlaksanaan garis panduan ini hendaklah mengambil kira keupayaan

sesebuah klinik dari segi kemudahan prasarana, peralatan, bilangan
ambulans serta bilangan anggota kesihatan yang ada.Anggota kesihatan
yang bertanggungjawab ke atas perkhidmatan ini perlu menggunakan garis
panduan ini sebagai rujukan dalam pemberian perkhidmatan kecemasan
yang berkesan dan berkualiti kepada komuniti di kawasan operasi masing-
masing.

2. OBJEKTIF

2.1 Memastikan pelaksanaan perkhidmatan kecemasan mematuhi piawaian

yang telah ditetapkan.
2.2 Memastikan perkhidmatan kecemasan asas diberi mengikut keutamaan
berdasarkan penilaian profesional.
2.3 Memastikan perkhidmatan kecemasan awal (primary responder) diberi
dengan segera, cekap dan efisien.

3. POLISI AM

Setiap klinik kesihatan (KK) dan klinik desa (KD) perlu menyediakan
perkhidmatan kecemasan yang berintegrasi, sistematik dan berkualiti semasa
merawat pesakit di peringkat jagaan kesihatan primer bagi mengurangkan
morbiditi dan mortaliti.

4. SKOP PERKHIDMATAN

4.1 Membuat saringan awal (triaging) untuk semua kes kemalangan dan
kecemasan yang dirujuk atau datang ke KK/KD.
4.2 Melaksanakan resusitasi kes-kes kritikal dan tenat.
4.3Menstabilkan pesakit kritikal sebelum dirujuk dan dihantar ke hospital.
4.4Memberi rawatan kecemasan kepada kes-kes bukan kritikal.
 4.5 Menyediakan perkhidmatan ambulans bagi tujuan primary response
serta pemindahan interfasiliti yang terancang.

5. STRUKTUR ORGANISASI

5.1 Pakar Perubatan Keluarga/ Pegawai Perubatan yang menjaga klinik

kesihatan bertanggungjawab sepenuhnya dalam perkhidmatan
kecemasan dan ambulans serta memastikan kelengkapan yang
mencukupi serta berfungsi dengan pasukan yang dilatih, mahir dan
berdisiplin. Beliau juga bertanggungjawab memastikan perkhidmatan
kecemasan menepati piawaian dan sasaran perkhidmatan kecemasan
yang cepat, tepat untuk mengurangkan morbiditi dan mortaliti.

5.2 Bagi klinik kesihatan yang tidak mempunyai pegawai perubatan,

penolong pegawai perubatan yang bertanggungjawab dalam
perkhidmatan ini. Manakala Pakar Perubatan Keluarga/ pegawai
perubatan di klinik kesihatan berhampiran yang
dikenalpastibertanggungjawab sepenuhnya.

5.3 Pasukan perkhidmatan kecemasan di klinik kesihatan terdiri daripada:

i. Pakar Perubatan Keluarga
ii.Pegawai Perubatan
iii. Penolong Pegawai Perubatan
iv. Jururawat Terlatih
v. Jururawat Masyarakat (KK &KD)
vi. Pembantu Perawatan Kesihatan
vii. Pemandu Kenderaan

5.4 Tanggungjawab anggota yang terlibat

i. Setiap ahli pasukan perkhidmatan kecemasan di KK/KDmempunyai
peranan dan tugas tertentu (Lampiran 1).
ii. Jadual tugas atas panggilan hendaklah disediakan dan anggota
terlibat bertugas mengikut giliran dan jadual ditetapkan (untuk KK
yang menyediakan perkhidmatan panggilan selepas waktu
beroperasi).
iii. Anggota kesihatan yang bertugas perlu memastikan setiap
peralatan perubatan berada dalam keadaan baik dan berfungsi
pada setiap hari bertugas dengan menggunakan senarai semak
atau kaedah lain yang sesuai.

6. MASA PERKHIDMATAN KECEMASAN

 Perkhidmatan kecemasan disediakan di klinik kesihatan dan klinik desa seperti
berikut:
i. Dua puluh empat (24) jam setiap hari bagi KK/KD yang mempunyai anggota
yang bertugas di atas panggilan.
ii. Dalam waktu operasi klinik bagi KK yang tidak mempunyai anggota yang
bertugas di atas panggilan.
iii. Waktu makan tengahari bagi semua KK/ KD.

7. PRASARANA & PERALATAN

7.1 Keperluan Prasarana

Pemeriksaan dan rawatan didalam di bilik kecemasan yang sedia ada.
Spesifikasi prasarana untuk perkhidmatan kecemasan adalah seperti
berikut:
i. Pintu sesuai untuk kemasukan troli pesakit.
ii. Wheelchair rampdisediakan sekiranya perlu.
iii. Laluan tanpa halangan untuk pesakit masuk terus ke bilik rawatan.
iv. Keluasan bilik rawatan yang mencukupi untuk menempatkan
peralatandan memudahkan pergerakan anggota yang bertugas.
v. Ruang atau bilik yang berasingan untuk petugas atas panggilan (jika
perlu).
vi. Pelan lantai bilik kecemasandicadangkan seperti di Lampiran 2.

7.2 Keperluan peralatan

Peralatan yang diperlukan adalah seperti berikut:
i. Senarai peralatankecemasan dan borang audit troli kecemasan
seperti Lampiran 3 dan 4)
ii. Alat-alat komunikasi jika ada (Government Integrated Radio Network -
GIRN) (Lampiran 5)

7.3 Ubat-ubatan kecemasan

Senarai ubat kecemasan untuk diguna pakai sebagai rujukan standard di
semua fasiliti kesihatan dengan/ tanpa pegawai perubatan(Lampiran 6)

7.4 Ambulans yang lengkap dengan peralatan asas seperti di Lampiran 7.

8. SISTEM KOMUNIKASI

i. Klinik kesihatan dan ambulans mesti dilengkapi dengan peralatan

komunikasi yang menggunakan talian tetap, mudah alih atau sistem radio
dua hala.
ii. Senarai Pusat Koordinasi Perubatan Kecemasan (Medical Emergency
Coordinating Centre- MECC) adalah seperti di Lampiran 8.
 9. RUJUKAN UNTUK KES KECEMASAN

Pesakit dirujuk ke hospital untuk rawatan lanjut sekiranya diperlukan.

Sebelum pesakit dihantar ke hospital, anggota kesihatan perlu memaklumkan
terlebih dahulu kepada hospital berkenaan melalui telefon atau sebarang alat
komunikasi.Surat rujukan yang lengkap perlu dihantar bersama pesakit dan
diiringi oleh doktor atau paramedik mengikut keseriusan kes (Lampiran 9).

10. KUALITI PERKHIDMATAN

Semua klinik kesihatan perlu melaksanakan komponen kecemasan untuk

mencapai tujuan pendekatan person focus dalam penjagaan kesihatan.
Perkhidmatan ini mensasarkan pencapaian indikator yang telah ditetapkan
dan penghasilan impak di kalangan populasi dalam kawasan operasi. Sistem
dokumentasi yang standarddigunakan bagi memantau pencapaian
perkhidmatan.Pencapaian perkhidmatan kecemasan dipantau dari segi
respon anggota kepada kes-kes kecemasan yang hadir ke klinik semasa dan
selepas waktu pejabat. Semasa waktu pejabat, data dikumpul secara manual.
Manakala selepas waktu pejabat, bagi klinik yang tidak mempunyai
Emergency Alert System(EAS), data ini juga dikumpul secara manual tetapi
bagi klinik yang mempunyai EAS, data dikumpul secara elektronik dan pihak
pembekal yang menyediakan sistem ini akan menghantar data kepada
Jabatan Kesihatan Negeri (JKN) dan Bahagian Pembangunan Kesihatan
Keluarga (BPKK) untuk pemantauan dan penilaian(Lampiran 10).

Masa Respon (Response Time)(Lampiran 11)

i. Semasa waktu pejabat, semua kes (100%) kecemasan perlu respon
dalam masa 1 minit.

Definition : Time period from emergency request till patient is attended.

Target : 100% within 1 minute
Action required
- Record time and date in patient record (kad rawatan pesakit luar) for
every emergency request
- calculate duration
- calculatepercentage within 1 minute

Calculation:
Total emergency cases attended within 1 minuteX 100%
Total emergency casesduring office hours
 ii. Selepas waktu pejabat,95% kes kecemasan perlu dilihat dalam masa 15
minit.

Definition : Time period from emergency request till patient is attended.

Target:95% within 15 minutes

Action required
- Record time and date in patient record (kad rawatan pesakit luar) for
every emergency request
- calculate duration
- calculate percentage within 15 minutes

Calculation:
Total emergency cases attended within 15 minutesx 100%
Total emergency cases after office hours

11. KEPERLUAN LATIHAN

11.1 Latihan Kecemasan

Diberi pendedahan kepada latihan berikut bagi memastikan anggota
yang terlibat mendapat pengetahuan dan kemahiran bagi
mengendalikan kes-kes kecemasan di peringkat fasiliti primer.
i. Bantuan Hayat Asas (Basic Life Support - BLS) – untuk semua
anggota klinik kesihatan.Sijil latihan BLS ini hanya sah untuk
tempoh lima tahun sahaja dan perlu diperbaharui (Lampiran 12).
ii. Bantuan Hayat Lanjutan (Advanced Cardiac Life Support) –
disyorkan sekurang-kurangnya seorang pegawai perubatan,
jururawat danpenolong pegawai perubatan di klinik kesihatan.
iii. Post Basic Penjagaan Kecemasan dan Pra-Hospital –
untukpenolong pegawai perubatan di klinik kesihatan
iv. Latihan penggunaan alatan komunikasi (GIRN) dan simulasi
kecemasan secara berkala (jika berkenaan).
v. Bantuan Hayat Trauma Malaysia (Malaysian Trauma Life Support)
– disyorkan sekurang-kurangnya seorang pegawai perubatan,
jururawat dan penolong pegawai perubatan di klinik kesihatan
vi. Kursus Pemanduan AmbulansKementerian Kesihatan Malaysia
untuk pemanduambulans (Lampiran 12).

11.2 Lain-lain Latihan

Anggota kesihatan hendaklah mendapat latihan secara berterusan
samada secara Continuous Medical Education (CME) atau sangkutan
 di hospital bagi meningkatkan kecekapan pengendalian kes
kecemasan.

12. REKOD DAN RETEN

12.1 Keberkesanan perkhidmatan kecemasan dipantau melalui proses

pengumpulan dan analisa data dan maklumat/ rekod mengikut format
yang ditetapkan dan disimpan di dalam bentuk manual atau elektronik.
Reten dan laporan yang perlu dihantar adalah seperti berikut:
i. Pesakit Luar (PER PL206)
ii. Data Masa Respon Kecemasan (Lampiran 11)
iii. Data Bilangan Anggota Kesihatan yang menjalani latihan Basic Life
Support (Lampiran 12)

12.2 Pegawai yang bertanggungjawab ke atas rekod dan reten bagi

perkhidmatan kecemasan perlu:-
i. Menyemak dan mengemaskini buku rekod perkhidmatan
kecemasan.
ii. Mengumpul, menyatukan dan membuat reten harian, bulanan, suku
tahun dan tahunan di peringkat klinik kesihatan.
iii. Menghantar reten kepada penyelia di Pejabat Kesihatan Daerah
untuk dianalisa dan menyediakan laporan.

12.3 Menyimpan semua rekod senarai semak penyelenggaraan, peralatan

dan ubat-ubatan.
 BAHAGIAN B

GARIS PANDUAN PERKHIDMATAN

AMBULANS
DIFASILITI KESIHATAN PRIMER
1. PENDAHULUAN

Perkhidmatan ambulans adalah salah satu perkhidmatan yang disediakan di

klinik kesihatan untuk pelanggan yang memerlukan. Perkhidmatan ambulans
memainkan peranan penting dalam mengendali dan mempermudahkan
pengurusan kes-kes kecemaan dan kemalangan. Rangkaian perkhidmatan
ambulans di sesetengah klinik kesihatan diintegrasikan dengan hospital melalui
Medical Emergency Coordinating Centre (MECC). Pada tahun 2015, sebanyak
328 klinik kesihatan adalah dalam rangkaian MECC. Di bawah rangkaian ini
keperluan perkhidmatan pra hospital seperti Interfasiliti Transfer boleh diperolehi
oleh fasiliti kesihatan primer yang tidak mempunyai ambulans tersendiri. Di
bawah rangkaian ini juga fasiliti kesihatan primer di lokasi strategik dan
mempunyai ambulans; akan diaktifkan untuk memberi perkhidmatan respon
pasukan ambulans kecemasan kepada komuniti di sekelilingnya. Penglibatan
fasiliti kesihatan primer dalam rangkaian ini boleh membantu menyelamatkan
nyawa dalam kes-kes kecemasan atau kemalangan.Selain daripada itu, fasiliti
kesihatan primer juga terlibat dalam perkhidmatan medical standby dan respon
bencana. Kedua-dua perkhidmatan ini memerlukan fasiliti yang terlibat
menyediakan pasukan ambulans dalam keadaan standby atau bergerak ke
lokasi berkenaan.

Garis panduan ini disediakan untuk memberi panduan mengenai pelaksanaan

perkhidmatan ambulans di klinik kesihatan. Perkhidmatan ini perlu dilaksanakan
mengikut piawaian dan kualiti yang ditetapkan. Garis panduan ini boleh
digunakan oleh anggota kesihatan sebagai rujukan dalam pemberian
perkhidmatan kecemasan yang berkesan dan berkualiti kepada komuniti di
kawasan operasi masing-masing.

2. OBJEKTIF

i. Untuk menyediakan perkhidmatan ambulans kepada pelanggan yang

memerlukan rawatan kecemasan yang cepat, cekap dan berkesan.
ii. Untuk menghantar kes-kes kecemasan yang dirujuk dari klinik kesihatan ke
hospital untuk rawatan lanjutan.
iii. Untuk menyediakan perkhidmatan pasukan medical standby dan bencana
apabila diperlukan.
iv. Menyediakan perkhidmatan ambulans yang mengutamakan faktor
keselamatan kenderaan, petugas dan pesakit.
3. POLISI AM

Setiap klinik kesihatan perlu menyediakan perkhidmatan ambulans yang

sistematik dan berkualiti bagi membantu pengendalian pesakit di peringkat
jagaan primer untuk menggalakkan penyembuhan awal penyakit dan
mengelakkan komplikasi serius serta memastikan penjagaan kesihatan yang
berkualiti.

4. SKOP PERKHIDMATAN

Skop perkhidmatan ambulans di fasiliti kesihatan primer yang disediakan adalah:

4.1 Perkhidmatan Respon Pasukan Ambulans Kecemasan

Fasiliti Kesihatan Primer yang mempunyai ambulan dan berada di lokasi
yang strategik hendaklah memberi respon kes kecemasan rangkaian
perkhidmatan ambulans dibawah koordinasi MECC masing-masing.

Maklumat mengenai insiden kecemasan yang memerlukan respon

pasukan ambulan kecemasan fasiliti kesihatan primer boleh diterima
melalui talian 999 yang dikendalikan oleh MECC atau secara terus melalui
talian fasiliti berkenaan sendiri. Jenis insiden kecemasan termasuk kes-
kes obstetrik, medical emergencyatau kes-kes trauma. Proses pengurusan
respon pasukan ambulan kecemasan adalah seperti di dalam Lampiran
13.

Berdasarkan rangkaian ini setiap fasiliti kesihatan primer akan diberi

kawasan litupan primer di mana ia bertanggungjawab primary responder
dalam memberikan respon pasukan ambulan kecemasan dan kawasan
litupan sekunder di mana ia bertanggungjawab sebagai backup responder.
Jika fasiliti kesihatan primer berkenaan tidak mempunyai ambulans atau
ambulans sedia ada sedang digunakan, maka hendaklah memaklumkan
kepada MECC situasi berkenaan supaya ambulans backup responder dari
fasiliti kesihatan primer yang lain dapat diaktifkan.

4.2 Perkhidmatan Interfasiliti Transfer

4.2.1 Perkidmatan ini merangkumi:
i. Pengangkutan pesakit klinik kesihatan yang dirujuk ke hospital untuk
mendapatkan rawatan lanjut. Ini adalah untuk klinik kesihatan yang
dilengkapi dengan ambulans.
ii. Pengangkutan pesakit dari fasiliti kesihatan primer lain yang tidak
mempunyai ambulans untuk mendapatkan rawatan lanjut samada
ke hospital atau antara fasiliti kesihatan primer.
4.2.2 Perkhidmatan ini merangkumi rujukan pesakit kritikal dan bukan
kecemasan.
 4.2.3 Perkhidmatan ini bergantung kepada availabilityambulans.
4.2.4 Semasa pemindahan pesakit dilakukan, rawatan pesakit perlu
diteruskan sehingga proses handover pesakit dilakukan antara
petugas fasiliti kesihatan primer yang membawa pesakit kepada
petugas hospital atau fasiliti kesihatan yang menerima pesakit.

4.3 Perkhidmatan Liputan Pasukan Perlindungan Perubatan

Membantu dalam menjalankan perkhidmatan liputan pasukan
perlindungan perubatan mengikut pekeliling Ketua Pengarah Kesihatan
Bil. 2/2007 Liputan Pasukan Perlindungan Perubatan dan Kesihatan
Kementerian Kesihatan Malaysia.

4.4 Perkhidmatan Respon Semasa Bencana

Menyediakan perkhidmatan ambulans semasa bencana.

4.5 Perkhidmatan Bot Ambulans/ Perkhidmatan Doktor Udara (MEDEVAC)

Menyediakan perkhidmatan bot ambulans/ helikopter bagi kawasan yang
tiada perkhidmatan ambulans darat.

5. MASA PERKHIDMATAN

Perkhidmatan ambulans di klinik kesihatan disediakan 24 jam bagi klinik

kesihatan di luar bandar. Manakala bagi klinik kesihatan di bandar,
perkhidmatan ini disediakan pada waktu operasi klinik.

6. PEMANDUAN KENDERAAN AMBULANS

6.1 Kenderaan ambulans hendaklah dipandu oleh pemandu kenderaan

yang dipertanggunggjawabkan.

6.2 Pemandu ambulans hendaklah mengikuti Kursus Pemanduan

Ambulans mengikut Garispanduan Latihan Pemanduan Ambulans
Kementerian Kesihatan Malaysia.(Surat Pekeliling Ketua
Pengarah Kesihatan Bil:17/2012 Penambahbaikan Garis Panduan
Latihan Pemanduan Ambulans Kementerian Kesihatan Malaysia
rujukan KKM 87/P1/30/1/7 yang bertarikh 15 Mei 2012).

6.3 Setiap pemandu mesti mematuhi peraturan-peraturan jalan raya dan

lalu lintas yang dikuatkuasakan oleh pihak yang berkuasa.

6.3 Kakitangan kesihatan boleh dibenarkan untuk memandu ambulans

dengan tujuan menghantar kes-kes kecemasan ke hospital sekiranya
mendapat kebenaran bertulis daripada Ketua Jabatan serta
mempunyai lesen memandu yang sah.
7. KESELAMATAN

Keselamatan pesakit, pengiring pesakit dan pekerja di dalam ambulans akan

diutamakan.

7.1 Keselamatan Anggota

Anggota yang menjalankan perkhidmatan ambulans perlu diberikan

latihan pengurusan pesakit pra hospital yang menekankan aspek
keselamatan pertugas melalui scene assessment (analisa keselamatan
lokasi kejadian) dan keselamatan pesakit melalui teknik pemindahan
pesakit yang betul.

Amalan standard precaution dan kawalan infeksi yang betul perlu

diutamakan.

Semasa di dalam kenderaan ambulans penggunaan peralatan

keselamatan seperti tali pinggang keselamatan hendaklah dipraktikkan
setiap masa.

7.2 Keselamatan pesakit atau penumpang

Proses pemindahan pesakit ke atas stretcher hendaklah dijalankan

dengan teratur dan cermat. Teknik mengangkat dan menggerakkan
pesakit yang betul hendaklah sentiasa digunakan bagi mengelakkan
kecederaan pada pesakit dan petugas.

Pesakit yang berada di atas stretcher hendaklah secara minima

dipakaikan tali pinggang keselamatan di tiga lokasi badan yang berbeza
iaitu dada, pinggang dan betis. Ini akan mengelakkan pesakit terjatuh
dari stretcher.

Stretcher ambulans hendaklah dipastikan terkunci pada kedudukan

yang ditetapkan di dalam ambulans. Stretcher yang tidak terkunci dan
bebas bergerak boleh menyebabkan kecederaan pada petugas dan
penumpang di dalam ambulans.

Pastikan semua penumpang di dalam ambulans duduk di atas kerusi

yang ditetapkan. Stretcher hanya boleh digunakan oleh seorang pesakit
sahaja. Tidak ada penumpang dibenarkan berdiri di dalam ambulans.

Pesakit dan penumpang hendaklah dipastikan mempunyai jaket

keselamatan (life jacket) semasa berada dalam kenderaan bot.
 7.3 Keselamatan Peralatan Di Dalam Ambulans

Ambulans perlu dipastikan sentiasa berada dalam keadaan bersedia dengan

peralatan yang ditetapkan untuk perkhidmatan ambulans.

Semua peralatan di dalam ambulans hendaklah diletakkan di lokasi

penyimpanan yang ditetapkan dan dipastikan tidak boleh terjatuh.

Tangki oksigen hendaklah mengikut spesifikasi keselamatan dan di simpan

di lokasi yang ditetapkan.

7.4 Kenderaan

Penyelenggaraan kenderaan perlu dibuat mengikut jadual yang

ditetapkan.Anggota perlu memastikan semua peralatan perubatan dan ubat-
ubatan perlu dikeluarkan dari kenderaan semasa kerja-kerja
penyelenggaraan.

Pegawai yang menjaga ambulans bertanggungjawab terhadap keselamatan

kenderaan dan memastikan buku log pergerakan direkod dan disimpan di
tempat yang selamat.

Setiap ambulans hendaklah mempunyai peralatan kecemasan kenderaan

seperti alat pemadam api, kon keselamatan dan tanda amaran kenderaan
berhenti.

7.5 Harta benda pesakit

Petugas bertanggungjawab menjaga keselamatan harta benda psakit yang

dialihkan dari badan pesakit semasa perawatan diberikan dan yang dibawa
masuk ke dalam ambulans semasa perjalanan dimulakan.

8. PEMANTAUAN PERKHIDMATAN AMBULANS

8.1 Norma ambulans bagi perlaksanaan perkhidmatan ambulans yang efektif

adalah seperti dalam Lampiran 14.

8.2 Response TimePasukan Ambulans Kecemasan

Response time adalah masa yang diambil oleh pasukan ambulans untuk
tiba ke lokasi kejadian kecemasan.
 Keutamaan response time yang segera diperlukan bagi kes priority 1 iaitu
situasi life threatening.Senarai kes-kes priority 1adalah seperti dalam
Lampiran 15.
Penetapan response time mengambilkira faktor lokasi fasiliti kesihatan
primer, jarak perjalanan ke lokasi kejadian dan accessibility ke lokasi
kejadian. Pemantauan response time membantu dalam identifikasi
keperluan tambahan perkhidmatan ambulans sesuatu kawasan dalam
rangkaian perkhidmatan ambulans dibawah koordinasi MECC.

Penetapan standard responsetime bagi klinik kesihatan mengikut jenis

priority kes masih belum ditetapkan. Walau bagaimanapun, buat masa
ini,klinik kesihatan digalakkan untukmengunakan standard yang
digunapakai oleh rangkaian perkhidmatan ambulans dibawah MECC
masing-masing.

8.3 Penyelaras Ambulans

Setiap fasiliti kesihatan primer yang mempunyai ambulans akan
mempunyai seorang Penyelaras Ambulans.
Fungsi Penyelaras Ambulans adalah seperti berikut:
8.3.1 Memastikan keadaan dan peralatan ambulans termasuk ubat-
ubatan sentiasa dalam keadaan bersedia dan selamat untuk
digunakan.

8.3.2 Memberi laporan status ambulans samada beroperasi atau tidak

beroperasi kepada MECC pada setiap pagi.

8.3.3 Memberi laporan terkini status pergerakan ambulan bagi setiap

kes yang direspon oleh klinik kesihatan.

8.3.4 Menyediakan data perkhidmatan ambulans (Lampiran 16) dan

data status ambulans di klinik kesihatan (Lampiran 17).
Penghantaran reten dan laporan perlulah dilaksanakan mengikut jadual
dan prosedur sediada.

9. CAJ PERKHIDMATAN

Caj perkhidmatan ambulans dikenakan kepada warga asing mengikut Garis

Panduan Pelaksanaan Perintah Fi (Perubatan)(Kos Perkhidmatan) 2014 dan
Surat Pekeliling Ketua Setiausaha Kementerian Kesihatan Malaysia Bilangan 8
Tahun 2015 – Pelaksanaan Caj Penuh Bagi Perintah Fi (Perubatan) (Kos
Perkhidmatan) 2014
RUJUKAN

1. Polisi Operasi Perkhidmatan Kecemasan di Klinik Kesihatan dan Klinik

Desa, Kementerian Kesihatan Malaysia (Julai 2007).
2. Polisi Operasi Ambulan di Klinik Kesihatan, Kementerian Kesihatan
Malaysia (Julai 2007).
3. Polisi dan Manual Panduan Perkhidmatan Pra-Hospital, Jabatan
Kesihatan Negeri Selangor (Julai 2011).
4. Proceedings of Meeting Emergency Medical Services at Health Clinics,
BPKK, Kementerian Kesihatan Malaysia (September 2004).
5. Surat Pekeliling Ketua Pengarah Kesihatan Bilangan 2 tahun 2012:
Garispanduan Penambahbaikan Perkhidmatan Ambulan Kementerian
Kesihatan Malaysia (Januari 2012)
6. Surat Pekeliling Ketua Pengarah Kesihatan Bil: 17/2012:
Penambahbaikan Garispanduan Latihan Pemanduan Ambulan KKM (Mei
2012).
7. Surat Pekeliling Ketua Setiausaha Kementerian Kesihatan Malaysia
Bilangan 8 Tahun 2015 – Pelaksanaan Caj Penuh Bagi Perintah Fi
(Perubatan) (Kos Perkhidmatan) 2014
8. Surat Pekeliling Ketua Setiausaha Kementerian Kesihatan Malaysia
Bilangan 6/2015 - Garis Panduan Pengecualian Fi bagi Penyakit
Berjangkit Di Kalangan Warga Asing (Julai 2015)
9. Senarai ubat kecemasan di fasiliti kesihatan primer KKM-
55/BPF/103/001/09 Jld.16 (16) bertarikh 13 Januari 2015
 LAMPIRAN 1

TUGAS DAN TANGGUNGJAWAB ANGGOTA PERKHIDMATAN KECEMASAN

DAN AMBULANS

JAWATAN TUGAS DAN TANGGUNGJAWAB

Pakar Perubatan Keluarga/ A. Tugas dan tanggungjawab pentadbiran dan
Pegawai Perubatan Yang kepimpinan
Menjaga Klinik i. Bertanggungjawab kepada keseluruhan
perkhidmatan kesihatan yang diberikan
termasuk perkhidmatan kecemasan dan
ambulans.
ii. Merancang dan memastikan bahawa
kelengkapan kecemasan adalah bersesuaian
termasuk kemudahan prasarana dan
peralatan.
iii. Memastikan peralatan ambulans lengkap dan
senarai semak dikemaskini.
iv. Meningkatkan kemahiran dan pengetahuan
anggota mengenai perkhidmatan kecemasan
dan ambulans
B. Tugas dan tanggungjawab klinikal
i. Memberi dan memantau semua rawatan
kecemasan dan merujuk pesakit apabila
perlu.
ii. Memberi latihan dan tunjuk ajar untuk
meningkatkan kemahiran dan pengetahuan
anggota mengenai perkhidmatan kecemasan
dan ambulans.
iii. Menjalankan tugas-tugas atas panggilan bagi
klinik yang menyediakan perkhidmatan
tersebut.
iv. Melaksanakan audit klinikal perkhidmatan
rawatan kecemasan bagi semua anggota
secare berkala.

Pegawai Perubatan dan A. Tugas dan tanggungjawab pentadbiran dan

Kesihatan kepimpinan
i. Memberi latihan dan tunjuk ajar untuk
meningkatkan kemahiran dan pengetahuan
anggota mengenai perkhidmatan kecemasan
dan ambulans dari semasa ke semasa.
 JAWATAN TUGAS DAN TANGGUNGJAWAB
B. Tugas dan tanggungjawab klinikal
i. Memberi rawatan kecemasan dan merujuk
pesakit sekiranya diperlukan.
ii. Mengiringi pesakit ke hospital bagi kes kritikal
dan tidak stabil.
iii. Bagi klinik kesihatan yang tidak mempunyai
pegawai perubatan, pegawai perubatan di
klinik kesihatan berhampiran yang
dikenalpasti atau Pakar Perubatan Keluarga
hendaklah bertanggungjawab sepenuhnya
terhadap perkhidmatan ini.
iv. Menjalankan tugas-tugas atas panggilan bagi
klinik yang menyediakan perkhidmatan
tersebut.

Penolong Pegawai A. Tugas dan tanggungjawab pentadbiran dan

Perubatan kepimpinan
i. Mengetuai Pasukan Perkhidmatan Pra-
Hospital.
ii. Melaporkan status ambulans pada setiap
pagi dan setiap pergerakan ambulans
kepada Pusat Koordinasi Perubatan
Kecemasan (MECC) (jika berkenaan).
iii. Menilai keperluan sesuatu kes dalam
penggunaan ambulans
iv. Mengatur jadual tugas pemandu ambulans
v. Memastikan peralatan kecemasan lengkap
dan berfungsi dengan baik
pada setiap masa
vi. Menyelaras bantuan ambulans gantian
dari klinik lain yang berdekatan apabila
diperlukan.
vii. Mengurus pasukan dengan menentukan
pegawai yang akan terlibat dalam
panggilan ambulans mengikut keperluan
sesuatu kes.
B. Tugas dan tanggungjawab klinikal
i. Bertanggungjawab sebagai First Responder
dalam memberi perkhidmatan kecemasan.
ii. Menilai dan menentukan keutamaan/ tahap
kecemasan kes (Triaging)
 JAWATAN TUGAS DAN TANGGUNGJAWAB
iii. Memberi rawatan kecemasan mengikut
keutamaan.
iv. Membantu jururawat dalam pengendalian kes-
kes kecemasan obstetrik.
v. Memulakan proses resusitasi apabila keadaan
memerlukan.
vi. Menstabilkan kes-kes kritikal/tenat sebelum
dirujuk.
vii. Merujuk kes-kes kepada pegawai perubatan di
klinik kesihatan atau di hospital yang
berdekatan sekiranya tidak mempunyai
pegawai perubatan bila perlu.
viii. Mengiringi pesakit ke hospital.
ix. Menjalankan tugas-tugas atas panggilan jika
perkhidmatan tersebut disediakan.
x. Menilai keperluan sesuatu kes dalam
penggunaan ambulans

Jururawat Terlatih A. Tugas dan tanggungjawab klinikal

i. Membantu dalam merawat kes-kes
kecemasan seperti prosedur resusitasi
ii. Menjalankan bersama pasukan bertugas atas
panggilan jika perkhidmatan tersebut
disediakan.
iii. Menerima rujukan kes-kes obstetrik daripada
jururawat masyarakat dan penolong pegawai
perubatan
iv. Mengiringi pesakit ke hospital sekiranya
diperlukan

Jururawat Masyarakat A. Tugas dan tanggungjawab klinikal

i. Mengendalikan tugas-tugas atas panggilan
bagi kes-kes kecemasanobstetrik.
ii. Menilai tahap kecemasan kes dan
menghubungi serta berbincang dengan
jururawat terlatih untuk tindakan selanjutnya.
iii. Memberikan rawatan resusitasi termasuk
memasang intravenous line bagi kes
kecemasan obstetrik di rumah (jika telah
dilatih dan diberi privilage.
iv. Mengiringi kes-kes kecemasan ke klinik
 JAWATAN TUGAS DAN TANGGUNGJAWAB
kesihatan atau hospital.
v. Mengambil dan memantau vital signs bagi
kes-kes kecemasan obstetrik dan kes kritikal
vi. Membantu penolong pegawai
perubatan/jururawat dalam pengendalian kes-
kes kecemasan.
vii. Memaklumkan kepada Pakar Perubatan
Keluarga/ pegawai perubatan/penolong
pegawai perubatan/jururawat tentang status
pesakit.
viii. Merujuk dan mengiringi pesakit ke
klinik/hospital.
ix. Melapor dan berbincang dengan jururawat
sebelum kes dihantar ke klinik atau hospital

Pembantu Perawatan A. Tugas dan tanggungjawab Pentadbiran

Kesihatan i. Membuat pendaftaran pesakit dan
mengenakan caj bayaran.
B. Tugas dan tanggungjawab klinikal
i. Membantu dalam prosedur kecemasan seperti
memasang oksigen, mengangkat pesakit,
membantu dalam Cardio pulmonary
resuscitation (CPR) dan lain-lain yang
diperlukan.
ii. Menjalankan kerja pembersihan di bilik
prosedur seperti membersihkan alatan
perubatan, linen, mop lantai dan lain-lain yang
perlu.
iii. Mengiringi penolong pegawai perubatan untuk
respon awal (primary response) dalam
perkhidmatan pra-hospital.
iv. Chaperon kepada ahli pasukan lelaki yang
sedang merawat pesakit perempuan (bagi
PPK perempuan)

Pemandu Ambulans A. Tugas dan tanggungjawab

Memastikan ambulans dalam keadaan baik dan
siap sedia digunakan pada bila-bila masa.
i. Memeriksa ambulans setiap hari (Rujuk
senarai semak ambulans).
ii. Membuat penyelenggaran mengikut jadual.
JAWATAN TUGAS DAN TANGGUNGJAWAB
iii. Mencatitkan perjalanan dalam buku log dan
diisi dengan lengkap
iv. Tutup buku log setiap bulan.
v. Menjalankan tugas-tugas atas panggilan jika
perkhidmatan tersebut disediakan.
vi. Membantu penolong pegawai perubatan
dalam pengendalian kes-kes kecemasan.
vii. Membantu penjagaan peralatan dalam
ambulans supaya sentiasa di dalam
keadaan baik dan sedia digunakan.
viii. Melaporkan kepada penolong pegawai
perubatan jika terdapat kerosakan
peralatan dan ambulans.
ix. Mengangkat pesakit ke dalam ambulan jika
perlu.
x. Memandu kenderaan dengan berhemah dan
selamat serta mematuhi peraturan-
peraturan jalanraya dan undang-undang
lalulintas yang dikuatkuasakan oleh pihak
yang berkuasa(Rujuk: Pekeliling Ketua
Pengarah Kesihatan Bilangan 2 Tahun
2012: Garispanduan Penambahbaikan
Perkhidmatan Ambulan Kementerian
Kesihatan Malaysia).
xi. Memastikan minyak petrol ambulans sentiasa
melebihi setengah tangki setiap masa.
xii. Bertindak serta merta apabila menerima
panggilan.
xiii. Mematuhi jadual tugas yang disediakan.
xiv. Bersedia dan boleh dihubungi apabila
khidmat diperlukan.
 LAMPIRAN 2

CADANGAN PELAN LANTAI SUSUN ATUR BILIK KECEMASAN

10 M

KABINET
TROLLY
EMERGENCY
PORTABLE VITAL SIGN

COUCH COUCH COUCH

BILIK OKSIGEN

ECG DAN 6M BILIK

ASMA RESUS

ASTHMA 10 M
OKSIGEN
BAY

PORTABLE VITAL SIGN

SLIDING DOOR
SLIDING DOOR ENTRANCE
FROM OPD

KERUSI

KABINET

PETUNJUK:
Sinki Kerusi asthma

Oksigen couch

ECG Kerusi Pegawai dan Pesakit

Portable Vital Sign Meja pemeriksaan

Trolley emergency
 LAMPIRAN 3

SENARAI PERALATAN KECEMASAN

Bil Perkara Kuantiti

A Basic resuscitation & stabilization equipment
1.• Pulse oximeter with automated B/P monitoring 1 set
2.• Portable defibrillator machine 1 set
3.• ECG machine 1 set
4.• Diagnostic set 1 set
5.• Glucometer 1 set
6.• Manual sphygmomanometer with stethoscope 1 set
7.• Nebulizer machine 1 set
8.• Toilet and suture set 2 sets
9.• Incision and drainage set 2 sets
10.• Dressing set 2 sets
11.• Mini auto clave/boiler 1 set
12.• Urinary catheterization 2 sets
13.• Intravenous access and maintenance 50 sets
14.• Patella tendon hammer 1
15.• Torchlight 2
16.• Cutdown set 2 sets
17.• Intra osseous set(optional) 2 sets
18.• Crocodile forceps 2 sets
B Skeletal immobilization set
1.• Cervical collar (assorted sizes) 5
2.• Head immobilizer 2
3.• Traction stabilizer(femur) 2
4.• Fracture stabilizer(lower limb) 2
5.• Pelvic stabilizer 2
6.• Scoop stretcher 2
7.• Pole’s stretcher 2
8.• Spinal board 2
9.• Immobilization chest trolley 2
C Trolley
1.• Resuscitation trolley(rujuk Borang audit troli 1 set
kecemasan)
2.• Patient transfer trolley 1 set
D Personal protective equipment for staff
1. Mask,glove, gown, visor and goggles,boots, reflective
 Bil Perkara Kuantiti
jacket
LAMPIRAN 4

BORANG AUDIT TROLI KECEMASAN

Daerah : ________________________________
Klinik Kesihatan: __________________________
Nama pegawai pengiring :___________________

PENGURUSAN TROLI KECEMASAN KEMASKINI/ KEMAS CATATAN

ADA TIADA
Senarai semak troli kecemasan
Susun atur peralatan/ ubat-ubatan
Label untuk kemudahan akses
LOKASI TROLI KECEMASAN YA TIDAK CATATAN
Tidak terlindung
Tiada halangan
Mudah di akses

JENIS PERALATAN/ UBAT STOK FUNGSI/ CATATAN

MIN PERKARA TARIKH
- LUPUT
MAX ADA TIADA YA TIDAK
TOP SHELF
1 Laryngoscope Handle & 1
battery
2 Laryngoscope Blade Adult 1-2
3 Laryngoscope Blade child 1-2
4 Laryngoscope Blade 1-4
Infant size 0
5 Yankauer sucker Handle 1-4
(Disposable)
6 Bag Valve Mask Adult 1
(complete)
7 Bag Valve Mask Child 1
(complete)
8 Laryngo mandibular 1-3
airway*
9 Airway size 00 1-3
10 Airway size 0 1-3
11 Airway size 1 1-3
12 Airway size 2 1-3
13 Airway size 3 1-3
14 Stylet (adult) 1-3
 JENIS PERALATAN/ UBAT STOK FUNGSI/ CATATAN
MIN PERKARA TARIKH
- LUPUT
MAX ADA TIADA YA TIDAK
15 Stylet (child) 1-3
16 Micropore plaster 1
17 Torch light & battery 1
18 Patella tendon hammer 1
19 Ear toileting set 1 set
1STDRAWER
1 Inj. Adenosine 6mg/2ml 1-5
2 Inj. Adrenaline 1mg/ml 1-5
3 Inj. Atropine 1mg/ml 1-5
4 Inj. Calcium Gluconate 1-5
10% 10ml
5 Inj. Dopamine HCL 1-5
40mg/ml
6 Inj. Lignocaine 100mg 1-5
(Xylocard) 2% 10ml
7 Inj. Sodium Bicarbonate 1-5
8.4% 10ml
8 Inj. Verapamil HCL 1-5
5mg/2ml
9 Inj. Aminophylline 1-5
250mg/10ml
10 Inj. Dexamethasone 1-5
8mg/2ml
11 Inj. Dextrose 50% in10mls 1-5
12 Inj. Frusemide 20mg/2ml 1-5
13 Inj. Haloperidol 5mg/amp 1-5
14 Inj. Hydrocortisone 1-10
Sodium Succinate
100mg/vial
15 Inj. Magnesium Sulphate 1-10
50%
16 Inj. Nalbuphine 10mg/ml 1-5
17 Inj. Nalaxone HCl 0.4mg 1-5
18 Inj. Phenytoin 250mg 1-5
19 Water for Injection 10ml 1-5
20 T. Acetylsalicylic Acid 1-10
300mg
21 T. Glyceryl Trinitrate 1-10
0.5mg**
22 T. Nifedipine 10mg 1-10
2
ND
DRAWER
 JENIS PERALATAN/ UBAT STOK FUNGSI/ CATATAN
MIN PERKARA TARIKH
- LUPUT
MAX ADA TIADA YA TIDAK
1 IV Stopper 1-5
2 Disposable Syringe 10ml 1-5
3 Disposable Syringe 5 ml 1-5
4 Disposable Syringe3 ml 1-5
5 Disposable Syringe 1 ml 1-5
6 Disposable Needle 21G 1-5
7 Disposable Needle 23G 1-5
8 Disposable Needle 26G 1-5
9 I/V Branula 24G 1-5
10 I/V Branula 22G 1-5
11 I/V Branula 20G 1-5
12 I/V Branula 18G 1-5
13 I/V Branula 16G 1-5
14 Scalp vein 25G 1-5
15 Scalp vein 23G 1-5
16 Micropore 1
17 3 way connector 1-5
3RDDRAWER
1 Catheter size 14 1-2
2 Catheter size 16 1-2
3 Catheter size 18 1-2
4 Urine bag 1-2
5 Intubation Tube size 8.5 1-2
6 Intubation Tube size 8.0 1-2
7 Intubation Tube size 7.5 1-2
8 Intubation Tube size 7.0 1-2
9 Intubation Tube size 6.5 1-2
10 Intubation Tube size 6.0 1-2
11 Intubation Tube size 5.5 1-2
12 Intubation Tube size 5.0 1-2
13 Intubation Tube size 4.5 1-2
14 Intubation Tube size 4.0 1-2
15 Intubation Tube size 3.5 1-2
16 Intubation Tube size 3.0 1-2
17 Intubation Tube size 2.5 1-2
18 Intubation Tube size 2.0 1-2
19 Ryles Tube size 12 1-2
20 Ryles Tube size 14 1-2
21 Suction Tube 1-4
4THDRAWER
 JENIS PERALATAN/ UBAT STOK FUNGSI/ CATATAN
MIN PERKARA TARIKH
- LUPUT
MAX ADA TIADA YA TIDAK
1 IV Drip set 1-5
2 Micro Drip set 1-2
3 Sodium Chloride 0.9% 1-2
4 1/2 Normal saline 1-2
5 Dextrose 5% 1-2
6 Dextrose 10% 1-2
7 1/5 Dextrose Saline 1-2
8 Compound Sodium 1-2
Lactate
9 Gelofusine (Hemacel) 1-2
SIDE
1 Oxygen Tank 1

SILA PERIKSA SETIAP HARI DAN DIKEMASKINIKAN SETIAP KALI DIGUNAKAN

* Laryngo mandibular airway – Laryngeal mask airway (LMA) (top shelf) is useful for
difficult intubation and easy to use.

**T. Glyceryl Trinitrate (1st drawer) must have a label with date of open and can only
be used until 8 weeks of opening and not based on the expiry date.

All injection items and oral medication must be exchanged 6 months before the
expiry date with pharmacy.

DIAUDIT OLEH : DISAHKAN OLEH :

NAMA : NAMA :

JAWATAN : JAWATAN :
 LAMPIRAN 5

ALAT-ALAT KOMUNIKASI

Jenis-jenis kaedah komunikasi

Komunikasi merupakan komponen yang terpenting dalam perkhidmatan pra-hospital.

Pusat Koordinasi Perubatan Kecemasan (Medical Emergency Coordinating Centre -
(MECC) dan Responder saling berhubung antara satu sama lain dari masa ke
semasa untuk memastikan proses respon ambulans berjalan lancar. MECC juga
perlu menghubungi fasiliti penerima (hospital/ klinik kesihatan) agar mereka dalam
keadaan bersiap sedia untuk menerima mangsa. Alat-alat yang digunakan untuk
berkomunikasi adalah:-

1. Talian terus
2. Telefon mudah alih
3. Trunk radio 2 hala (Rangkaian Radio Bersepadu Kerajaan) (GIRN)
- Handheld
- Vehicular
- Desktop terminal
- Covert
4. Mesin faksimili
 LAMPIRAN 6

SENARAI UBAT-UBATAN UNTUK KECEMASAN

I. Klinik Kesihatan yang ada pegawai perubatan

Bil Perkara Kategori

A Senarai ubatan troli kecemasan

- seperti Lampiran 4

B Senarai ubatan lain yang perlu disimpan di bilik

kecemasan
1. Tramadol HCL 50 mg/ml injection A
2. Mefenamic Acid 250 mg Capsule B
3. Paracetamol 500 mg Tablet C
4. Paracetamol 120mg/5ml syrup C
5. Paracetamol 125mg suppository B
6. Hyoscine N-Butylbromide 20 mg/ml injection B
7. Ranitidine 50 mg/2 ml injection B
8. Magnesium Trisilicate Mixture C
9. Prochlorperazine Mesylate 12.5 mg/ml injection B
10. Metoclopromide HCL 5mg/ml injection B
11. Chlorpheniramine Maleate 10mg/ml injection B
12. Naloxone 0.4mg/ml inj B
13. Hydralazine HCL 20mg injection B
14. Terbutaline sulphate 0.5mg/ml injection B
15. Oxytocin 10 iu /ml injection B
16 Oxytocin 5 units& Ergometrine Meleate 0.5mg/ml inj. C+
17. Chloramphenicol 0.5% eye drops C
18. Chloramphenicol 1% eye ointment C
19. Salbutamol 0.5% inhalation solution B
20. Ipratropium Bromide Neb Solution B
21. Captopril 25mg Tablet B
II. Klinik Kesihatan yang tiada pegawai perubatan

Bil Perkara Kategori

1. Water for injection 10ml C

2. Acetylsalicylic Acid Soluble 300 mg Tablet C
3. Glyceryl Trinitrite 0.5 mg Tablet C
4. Paracetamol 500 mg Tablet C
5. Paracetamol 120mg/5ml syrup C
6. Magnesium Trisilicate Mixture C
7. Adrenaline acid (Epinephrine) Tartrate 1mg/ml injection B
8. Atropine Sulphate 1mg/ml injection B
9. Calcium Gluconate 10% injection B
10. Hydrocortisone Sodium Succinate 100 mg injection C
11. Sodium Bicarbonate 8.4% (1mmol/ml) injection B
12. Salbutamol 0.5% inhalation solution B
13. Ipratropium Bromide 0.5mg and Salbutamol 2.5mg per B
UDV
14. Oxytocin 10 units/ml injection B
15. Oxytocin 5 units & Ergometrine maleate 0.5mg/ml inj. C+

III. DDA DRUGS (DALAM DDA KABINET)

Ubat DDA hendaklah disimpan didalam almari khas berkunci dan

diasingkan daripada ubat lain serta dilabelkan dengan jelas. Semakan stok
perlu dibuat secara berkala sebarang kerosakan atau kehilangan ubat perlu
dimaklumkan secara rasmi kepada pihak farmasi. Pesanan dan penerimaan
ubat DDA perlu diperiksa oleh kakitangan yang terlatih.

Ubat DDA yang diperlukan bagi pekhidmatan kecemasan adalah seperti

berikut:

1. Morphine Sulphate 10mg/ml injection

2.Pethidine 50mg/ml injection
3.Diazepam 10 mg/2 ml injection
4. Diazepam 5mg rectal
 LAMPIRAN 7

PERALATAN ASAS AMBULANS

1. Emergency Medical and Trauma Kit (EMTS Kit)

2. Oxygen resuscitator
3. Portable suction machine
4. Automated External Defibrillator
5. Vital Sign Transport Monitor
6. Foldable wheel chair
7. Spinal Board
8. Scoop Stretcher
9. Immobilisation Set (excluding KED and pelvic immobilizer)
10. Paramedic Suite, Helmet, Safety boot
11. Hand held pulse oxymeter
12. Glucometer
13. Triage Cards
14. Dead Body Management Kit
15. Sharp container/Clinical waste
 LAMPIRAN 8

SENARAI PUSAT KOORDINASI PERUBATAN KECEMASAN (MECC)

Bil Negeri Hospital

1 Wilayah Persekutuan • Hospital Kuala Lumpur (Main Hub)

K.Lumpur/Putrajaya • Hospital Putrajaya
• Pusat Kawalan Penyakit Berjangkit KKM
2 Perlis • Hospital Tuanku Fauziah
3 Kedah • Hospital Sultanah Bahiyah
4 Pulau Pinang • Hospital Seberang Jaya
5 Perak • Hospital Raja Permaisuri Bainun
6 Selangor • Hospital Serdang
• Hospital Selayang
• Hospital Sungai Buloh
• Hospital Tengku Ampuan Rahimah
• Hospital Ampang
7 Negeri Sembilan • Hospital Tuanku Ja’faarSeremban
8 Melaka • Hospital Melaka
9 Johor • Hospital Sultanah Aminah
10 Pahang • Hospital Tengku Ampuan Afzan
11 Terengganu • Hospital Sultanah Nur Zahirah
12 Kelantan • Hospital Raja Perempuan Zainab II
13 Sarawak • Hospital Umum Sarawak
• Hospital Miri
14 Sabah • Hospital Queen Elizabeth
• Hospital Tawau
 LAMPIRAN 9

CARTA ALIRAN PENGENDALIAN KES KECEMASAN

Terima
pesakit
kecemasan

Klinik Kesihatan Tempat Kejadian

Periksa & Nilai Periksa & Nilai

Pesakit Pesakit

Meninggal Ringan Tenat atau Ringan Tenat atau Meninggal

Kompleks Kompleks

Rawatan di Resuscitation/
Temujanji Resuscitation/
Maklum KK Stabilisation Maklum
polis jika perlu stabilisation polis

Temujanji Rujuk ke
Rujuk ke
jika perlu hospital
hospital
 LAMPIRAN 10

SISTEM PANGGILAN KECEMASAN (EMERGENCY ALERT SYSTEM)

Pendahuluan

Sistem Panggilan Kecemasan adalah satu sistem panggilan kecemasan

menggunakan teknologi komunikasi panggilan melalui SMS dan telefon.

Objektif

Objektif Umum

Memperbaiki perkhidmatan kecemasan selepas waktu pejabat melalui sistem

panggilan kecemasan menggunakan SMS dan panggilan telefon mudah alih.

Objektif Khusus.

• Meningkatkan kualiti perkhidmatan kecemasan dengan menilai respon tempoh

masa panggilan dan rawatan yang diterima oleh pesakit
• Mengurangkan aduan pesakit melalui bukti laporan bulanan respon masa yang
diambil oleh pegawai yang bertugas atas panggilan.
• Memantau kualiti perkhidmatan kecemasan selepas waktu pejabat melalui
bilangan kes kecemasan yang dilihat dan dirujuk ke hospital.

Cadangan Penambaikan Untuk Pemasangan Alat Panggilan Kecemasan

Alat ini diletakkan di tempat yang strategik iaitu di pintu masuk kecemasan. Terdapat
dua butang yang berasingan untuk kes kecemasan dan kes kebidanan. Ini
memudahkan pelanggan untuk mendapatkan perkhidmatan segera tanpa perlu pergi
ke rumah petugas.

Kebaikan sistem ini.

• Laporan bulanan atau mingguan yang diperlukan boleh diperolehi dari syarikat
dengan mudah melalui email.
• Pemasangan sistem ini tidak memerlukan ruang yang luas
• Sistem amaran lampu merah ini termasuk dalam pakej.

Anggaran kos perbelanjaan

Kos pemasangan dikenakan hanya sekali sahaja RM 390.00/ klinik dan diikuti
dengan bayaran bulanan sebanyak RM 79.50/ klinik.
Pemantauan dan penilaian

Pegawai Kesihatan Daerah, Penyelia Penolong Pegawai Perubatan Daerah,

Penyelia Jururawat Daerah/ Ketua Jururawat Kesihatan Daerah perlu memantau
pelaksaan supaya ia dilaksanakan secara efisien mengikut kemampuan peruntukan,
fasiliti Kesihatan dan keperluan pelanggan.Ketua Penyelia Penolong Pegawai
Perubatan Negeri dan Ketua Penyelia Jururawat Negeri juga di minta memantau
pelaksaan tersebut.

Kesimpulan

Sistem Panggilan Kecemasan boleh menambahbaikan sistem yang diamalkan pada

masa ini, kerana iadapat memantau kes-kes kecemasan yang diterima oleh klinik
kesihatan atau klinik desa.
 LAMPIRAN 11

LAPORAN RESPON KECEMASAN KEPADA KES KECEMASAN DI KLINIK KESIHATAN

NEGERI : ………………………………………..
TAHUN : ………………………………………..
BULAN :………………………………………….

SEMASA WAKTU PEJABAT SELEPAS WAKTU PEJABAT

NAMA KLINIK Bil. Bil respon % respon Bil. Bil respon % respon
BIL. DAERAH
KESIHATAN Kes dalam dalam Kes dalam masa dalam
kecemasan masa 1 minit masa 1 minit kecemasan 15 minit masa 15
minit

JUMLAH
- KPI bagi respon kepada kes kecemasan semasa waktu pejabat adalah 100%
- KPI bagi respon kepada kes kecemasan selepas waktu pejabat adalah 95%
 LAMPIRAN 12

LAPORAN ANGGOTA KESIHATAN YANG TELAH MENJALANI LATIHAN BASIC LIFE SUPPORT(BLS)

*Bilangan yang mempunyai sijil latihan BLS **BIlangan yang mempunyai Sijil ***Bilangan yang
pada 5 tahun dari tahun semasa Perawatan Responder pada 4 tahun mempunyai Sijil
dari tahun semasa Pemanduan
PEJABAT Ambulans pada 2
BIL KESIHATAN Jawatan Jumlah Jawatan Jumlah tahun dari tahun
DAERAH semasa

Tahun Tahun Tahun Tahun Tahun Tahun Tahun Tahun Tahun Tahun Tahun
20__ 20__ 20__ 20__ 20__ 20__ 20__ 20__ 20__ 20__ 20__

Penolong
Pegawai
Perubatan
Pemandu
1 Jururawat Ambulans
Terlatih
Jururawat
Masyarakat
Penolong
Pegawai
Perubatan
Jururawat
Terlatih Pemandu
2
Ambulans
Jururawat
Masyarakat
Jururawat
Masyarakat

* Sijil Basic life Support (BLS) hanya sah sehingga 5 tahun

** Sijil Perawatan Responder bagi pemandu ambulans hanya sah sehingga 4 tahun
*** Sijil Pemanduan Ambulans bagi pemandu ambulans hanya sah sehingga 2 tahun
 LAMPIRAN13

CARTA ALIRAN PERKHIDMATAN AMBULANS DI KLINIK KESIHATAN BAGI KES

PANGGILAN KECEMASAN

Maklumat insiden kecemasan

diterima dari MECC atau orang
awam

Maklumat dicatat dalam ambulance call form

Pasukan ambulans bergerak ke lokasi

kejadian

Status pergerakan pasukan ambulans

dimaklumkan ke MECC

Pasukan menjalankan aktiviti pengurusan

dan perawatan pesakit di lokasi kejadian

Laporan status pesakit, destinasi hospital

atau fasiliti kesihatan primer yang ditujui
serta anggaran waktu ketibaan
dimaklumkan ke MECC

Mengemaskiniambulance call form

Melalukan handover pesakit dan Salinan

ambulance call form di fasiliti penerima
pesakit.

Bergerak kembali ke
fasiliti asal
 LAMPIRAN 14

NORMA AMBULANS DI KLINIK KESIHATAN

Norma bilangan ambulans bagi klinik kesihatan disediakan untuk tujuan

perancangan dan implementasi perkhidmatan ambulans secara lebih efektif dan
komprehensif. Norma ini disediakan berdasarkan beberapa kriteria dan keperluan
yang berkaitan. Ianya penting dalam merangka keperluan ambulans di sesebuah
klinik kesihatan agar perkhidmatan yang disampaikan mencapai tahap standard
yang diingini.

Bilangan ambulans Kriteria

≥2 - Tersenarai dalam rangkaian PusatKoordinasi Perubatan

Kecemasan (MECC)
- Jarak berjauhan dari hospital rujukan
- Beban kerja rujukan ke hospital yang tinggi
- Beban kerja yang tinggi seperti medical standby

1 - Untuk menghantar kes kecemasan untuk dirujuk ke hospital

 LAMPIRAN 15

JENIS KES RESPON PRA HOSPITAL PRIORITY 1

• Situasi di mana mangsa dilaporakan mempunyai pernafasan yang tidak

normal
• Situasi di mana mangsa tidak sedar atau kurang tahap kesedaran
• Situasi di mana mangsa mengalami kesukaran bernafas atau bercakap
• Situasi di mana mangsa pengsan atau hampir pengsan
• Situasi di mana mangsa dimaklumkan mempunyai tanda-tanda renjatan
seperti berpeluh sejuk atau kelihatan pucat (perubahan warna)
• Sakit perut di kalangan pesakit yang diketahui atau disyaki menghidap
penyakit aortic aneurysm
• Mangsa yang disyaki mengalami serangan jantung akut berdasarkan
lokasi kesakitan yang dialami dan umur
• Mangsa yang disyaki mengalami alahan jenis anafilaksis
• Mangsa yang mengalami serangan binatang secara ganas atau serbuan
serangga
• Mangsa yang mengalami kecederaan di bahagian badan yang berbahaya
sepertileher, kawasan badan yang CENTRAL (dada, perut, pelvis,
genitalia), paha dan axilla
• Situasi di mana mangsa yang memerlukan bantuan adalah ramai
• Mangsa kebakaran yang dianggarkan melibatkan 18% bahagian badan
atau mengalami kebakaran di muka
• Mangsa gantung atau terjerut atau disyaki mengalami suffocation
• Mangsa yang tenggelam atau lemas dalam air
• Pesakit sawan yang berterusan atau multiple seizures atau disyaki status
epilepticus
• Mangsa renjatan elektrik
• Mangsa kes jatuh atau terjuan pada aras yang tinggi melebihi 3 meter
• Mangsa yang terperangkap samadadalam kenderaan atau mesin
ataujentera atau di bawah runtuhan objek yang berat
• Kes kecemasan obstetrik
• Mangsa STROKyang berhampiran dengan hospital yang boleh
memberikan rawatan fibrinolysis.
• Insiden jenis HAZMAT
• Situasi yang tidak diketahui dan status nyawa mangsa tidak dapat
dikenalpasti (unknown man down)
 LAMPIRAN 16

DATA PERKHIDMATAN AMBULANS DI KLINIK KESIHATAN

TAHUN ______

Negeri Bilangan Bilangan Bilangan Bilangan kes

panggilan panggilan kes rujuk
kes-kes kes-kes ke
kecemasan bukan hospital Medical Trauma
kecemasan

Perlis

Kedah

Pulau Pinang

Perak

Selangor

Negeri
Sembilan

Melaka

Johor

Pahang

Terengganu

Kelantan

Sarawak

Sabah

WP Labuan

WP Kuala
Lumpur

Jumlah

* Medical : Kes-kes O&G, Pediatrik, Perubatan, Pembedahan

* Trauma : Kes-kes Kemalangan(MVA), Kecederaan
 LAMPIRAN 17

STATUS AMBULANS DI KLINIK KESIHATAN

Tahun: _____________ Negeri : ________________

Type Jenis Status Ambulan

No. Daftar

Catatan
Ambulan
Tarikh

Jumlah
Bil. Daerah Klinik Kesihatan Model Terima/

Proses
Rosak

Lupus
Air

Baik

BER

BER
B C Darat Beli
(Bot)