Edukia

1. Aurrezkia ...........................................................................110
Zer da aurreztea? ................................................................................ 110
Zergatik aurreztu behar dut? .............................................................. 111
Zenbat aurreztu behar dut? ................................................................ 111

2. Nola egin aurrekontua .......................................................112

Zer da aurrekontu bat? ....................................................................... 112
Aurrekontu bat egiteko urratsak ........................................................ 113

3. Zorrak................................................................................116
Zer dira zorrak eta zer eragozpen ditu?.............................................. 116
Zenbat kostatzen da zorrak izatea? .................................................... 116
Mailegu baten osagaiak ...................................................................... 117

4. Mailegua eskatzeko aukerak ..............................................119

5. Zein zor har ditzaket? .........................................................120
6. ETA GEHIEGI ZORPETZEN BANAIZ?......................................121
Gehiegizko zorpetzearen aurreko ekintzak. ....................................... 121
Eta zer gertatzen da nire zorrak ordaintzen ez baditut? .................... 121

7. Behar ekonomikoak bizitzan zehar .....................................122

Traducido al euskera por: Iñaki Elomendi

Vídeos explicativos de cada clase en

www.youtube.com/c/econosublime 109
 1. AURREZKIA
• • Aurrezkia eta zorra

Zure lagun Miren beti ez da oso aurreztailea izan eta horrelako esaldiak esaten ditu.
"Zertarako aurreztu behar dut, daukadan dirua gastatu nahi badut?" Baina egun batean
ikasturte amaierako bidaian zoazte, eta Mirenek 50 euro balio duen makillaje bat erosi nahi
du, noski, ez du diru nahikorik gurasoek emandako txanpon-txartelean.- "bazakiat
zertarako balio duen aurrezteak, batzuetan gastu handiagoak egiteko behar izaten da"
Beno, ez da aurrezteko arrazoi bakarra, baina ez dago gaizki hasteko.
• Zer da aurreztea?
Nire ikasle Mirenek bezala, jende askok aurrezkia sakrifizio gisa ikusten du, hau da,
dirurik ez gastatzea eta ondo pasatzeari uko egitea. Baina aurrezteak etorkizunean diru
horrekin zer egingo dugun erabakitzea ere badakar.
AURREZTEA daukagun diruaren zati bat erreserbatzea da. Horrek aukera emango
dit nire proiektuak eta etorkizuneko helburuak lortzeko.
ZORRA maileguan eskatzen dugun dirua da, eta interes batzuekin batera itzuli
beharko dugu etorkizunean.
Aurreztearen kontrakoa zorra da. Hau da, zorrak aukera ematen dit gaur egun
gehiago kontsumitzeko eta etorkizunean ordaintzeko. Beraz, gutxiago kontsumitu ahal
izango dut etorkizunean. Imajinatu 10.000 euroko auto bat erosi nahi duzula. Hilean 500
euro aurreztu zenitzake, baina 20 hilabete beharko zenituzke erosteko. 10.000 euro horiek
maileguan hartzen badituzu, zorra izango duzu, baina gaur 20 hilabete itxaron gabe gozatu
ahal izango duzu autoaz.
Zer da, bada, ondasunez goza dezakedala?
Zorraren arazoa da aurrezkia atzeratzen ari naizela. Hau da, azkenean 10.000 euro
horiek ere aurreztu beharko ditut, baina, gainera, interes batzuk ordaindu beharko ditut.
Hau da, zorpetuz gero, gaur egun baino gehiago aurreztu behar dut etorkizunean.

Aurreztea garrantzitsua da nire etorkizuneko proiektuak eta Beraz, gaur egun ez aurreztearen eta mailegua eskatzearen kostua da
helburuak lortzeko. Hau da, uko egiten diot gaur kontsumitzeari, etorkizunean berdin aurreztu beharko dudala eta, gainera, interes batzuk ordaindu.
etorkizunean gehiago kontsumitzeko. Adibidez, imajinatu hilean
1.500 euro irabazten dituzula eta 500 euro aurrezten dituzula
hilero, zure ametsa uda honetan New Yorkera joatea baita. 500
euro horiek 10 hilabetez aurrezten badituzu, 5000 euro aurreztuko
dituzu; beraz, uda honetan New Yorkera joan ahal izango zara, eta
hori ezingo zenuke egin aurreztu izan ez bazenu. Mariak bidaia
baino lehen aurreztu izan balu, gurasoek eman ziotena baino diru
gehiago gastatuko zukeen.

Horregatik, oso garrantzitsua da aurrezteko helburuak izatea. Play bat,

mugikor berri bat edo motor bat nahi baduzu, garrantzitsua da
etorkizunean hori ikustea. Ziur hori aurrezteko bultzada bat dela.

Eta aurrezten ez badut?

Bada, ezingo ditudala nire proiektuak bete, ezta etorkizuneko

helburuak lortu ere, c'est la vie. Baina beti eska dezaket mailegua,
ezta? Bai, zorra esaten zaio horri.

Ahorro y deuda 110

• Zergatik aurreztu behar dut? Lasaitasuna ematen digu
ezustekoen aurrean edo
Arrazoi asko daude aurrezteko. Ikusi dugu aurrezteak etorkizuneko proiektuak lortzeko
diru-sarrerak galtzearen
aukera ematen didala, baina arrazoi gehiago daude. Aurreztutako dirua edukitzeak
aurrean
lasaitasun bat ematen dit etorkizunean nire gastuak ordaintzen jarraitu ahal izango dudala
jakiteko. Gure helburuak eta
Larrialdiak edo ezustekoak. Zure gurasoak Segovian zehar AURREZTU proiektuak lortzen
1 laguntzen digu
doaz gidatzen eta bere autoa literalki hiltzen da. Konponketa hain
da handia, ezen beste auto bat erosi behar izaten baita milaka
eurotan. Eskerrak aurreztutako dirua zuten. Aberastasuna metatzeko
Inoiz ez da jakiten noiz izan dezakegun gastu handia eragiten duen larrialdi bat, hala nola
aukera ematen digu
gaixotasunak, istripuak, matxurak edo etxeko konponketak. Aurreztea oso garrantzitsua da
gerta daitezkeen larrialdietarako edo ezustekoetarako koltxoi bat edukitzeko, inoiz ez • Zenbat aurreztu behar dut?
baitakizu noiz gerta daitezkeen.
Zaila da aurrezki-zifra bat ezartzea. Denok ez dugu diru bera irabazten eta ez dugu
2 Diru-sarreren galera. Zure osabak ekonomia irakaslea izateko bizimodu bera. Hala ere, badira gehiago edo gutxiago aurrezteko arrazoiak.
ikasi nahi zuen, eta horretarako utzi zuen bere lana. Une horretan
diru-sarrerarik gabe ikusi zuen bere burua, baina oraindik gastu a) Diru-sarreren egonkortasuna: irakasle izatearen gauza onetako bat, zuetaz
asko zituen ordaintzeko. Dirua aurreztu izan ez balu, arazo batzuk gain (zein polita den), hurrengo hilean zure soldata izaten jarraitu ahal izango duzula jakitea
izango zituen, edo ez zen posible izango azkenean irakasle bihurtu da. Pertsona batek, hala ere, ez duenean hain argi edozein unetan kaleratu dezaketen edo
zuen ikasketan aritzea. Hau da, ez zituen bere proiektuak lortuko. diru gutxiago irabazten has daitekeen, garrantzitsuagoa izaten da " badaezpada". Pertsona
bat ziur badago hilero diru-sarrerak izaten jarraituko duela, gerta daitezkeen ezustekoen
Gure lana edo bizitzeko behar ditugun diru-sarrerak galtzen baditugu, oso egoera zailean
aurrean aurreztea ez da hain beharrezkoa izango. Hala ere, beste arrazoi batzuengatik
egon gaitezke. Inoiz ez dakizunez noiz gerta dakizukeen, komeni da diru pixka bat
aurreztea interesgarria izaten jarraituko du: etorkizunean gastu handiak egitea eta
aurreztuta edukitzea " badaezpada ". Aurrezteak aukera ematen digu gure bizi-mailari
inbertitzea.
denbora batez eusteko, edozein arrazoirengatik dirua irabazteari uzten badiogu.

Gastu handiak egin etorkizunean. Bidaiak 600 euro inguru
3 dezaketen lur asko heredatu zituen, bere herriko 3 etxebizitzaz gain. Logikoki, arazoren
balio du. Batzuek aurreztu egin duzue, eta joan zaitezkete, baina
beste batzuek etxean geratu beharko dute, ez baitira arduratu dirurik
gordetzeaz.
Batzuetan, gastu handiak izaten ditugu, eta horrek diru asko eskatzen du, hala nola etxea
erostea, autoa erostea edo bidaiatzea. Egoeraren aurrean, ezinbestekoa da denbora batez
aurrezten aritzea. Mirenek Berlinerako bidaian ondo ikasi zuenez, aurrezteak gastu
handiak egiteko aukera ematen dizu etorkizunean.
4 Dirua inbertitzeko. Zure lehengusuari asko gustatzen zaio
dirua inbertitzea. Egin zuen azken gauza beste bazkide batzuekin
4 taberna bat sortzea izan zen. Aurreztu izan ez balu, ezingo zukeen,
eta orain diru asko irabazten ari da horrekin.
Aurrerago ikusiko dugunez, pertsona batek inbertsio bat egiten duenean, horrek etekina
ateratzea eta bere aberastasuna handitzea ahalbidetzen dio. Baina irabazten dugun guztia
gauzak erosten ematen badugu, ezin dugu inoiz horrelako inbertsiorik egin.
b) Ondasunen jabetza: nire lagun Antoniok milioi bat euro baino gehiago balio
bat izanez gero, Antoniok lur edo etxebizitza horiek sal ditzake, eta, beraz, ondare hori
edukitzeak aukera ematen dio gutxiago aurrezteko "koltxoi" hori edukita. Baina kontuz,
Antonio ez da fidatu behar, zeren eta dirua premiazkoegi behar badu, seguru aski nahiko
lukeena baino merkeago saldu beharko du.
c) Osasuna. Espainiako Gizarte Segurantzak egoera asko estaltzen dituela ikusi dugu,
baina inoiz ez dakigu osasun-arazo batek noiz eragotziko dizun lan egitea eta aurrezki
gehiago beharko duzun. Osasun guztiz ona ez dutenek kontuan hartu behar dute, eta
aurrezkiak handitu.
Nolanahi ere, beti esan izan da zure diru-sarreren %10 bideratzea nahikoa
kopuru izan daitekeela. Beraz, hilean 1.000 euro irabazten dutenek 100
euro aurrezten saiatu behar dute hilero.
Por qué hay que ahorrar y cuánto hay que ahorrar 111

2. NOLA EGIN AURREKONTUA
Etxean gurasoekin zaude, eta sarritan kezkatuta ikusten dituzu. Pentsakor geratzen dira
hutsari begira, eta apur bat despistatuta daudela dirudi. Zure amak esaten dizu azken
aldian nekatuago daudela okerrago lo egiten dutelako. Baina zergatik ez dute gurasoek
ondo lo egiten gauez? Agian aurrekontu bat beharko dute.
• Zer da aurrekontu bat?
AURREKONTUA gure diru-sarreren eta gastuen plangintza da, eta horien jarraipena
egitea ahalbidetuko digu. Ondo landutako aurrekontu batek benetan garrantzitsua
den horretan gastatzea eta gure proiektuetarako eta larrialdietarako aurreztea
ahalbidetuko digu.
• • Zertarako balio du aurrekontu batek?
Jende askok dio ez dela hilaren amaierara iristen, beste batzuek ezusteko bat izaten dute
(kaleratze bat edo matxura bat, adibidez) eta uste dute ez dutela dirurik aurre egiteko. Hor
sartzen dira gauez lo egiteko arazoak eta agobioak. Harrituta geratuko zinateke aurrekontu
propiorik ez duten pertsonen kopuruarekin. Aurrekontua oso erabilgarria izango da eta
aukera emango digu:
1. Dirua zertan gastatzen dugun " errementariaren etxean, zotza
burruntzi " jakitea. Bitxia da, irakasle askok aurrekontua egitea gomendatzen
dute, ez dute egiten. Onartezina. Egun batean, ekonomialari batek bere
aurrekontua gelan egiten hasi zen ikasleekin. Ezustekoa izan zen kalkulatu
zuenean hilabete baten buruan 80 euro gastatuko zituela hilean kafean. Ikasle
batek esan zion – Irakasle, badakizu zer aurreztuko zenukeen diru asko kafea
hain ona egiten duten kafe-makina moderno horiekin, ezta? Bada, esanda.
Izan ere, batzuetan ikaslea maisu bihurtzen da.
Gehienek badakite hilean zenbat irabazten duten, baina ez dirua zertan gastatzen duten.
Gastu horiek guztiak zehatz-mehatz finkatuko lituzkeen aurrekontu bat eginez gero, harritu
egingo lirateke. Aurrekontu batek dirua zertan gastatzen dugun jabetzen laguntzen
digu.
2. Gastuak lehenestea. Zure lagun Marinak sentitzen du ez duela diru
gehiago kontzertuetara joateko, bere hobbie handia. Gelan aurrekontua
egiten duenean, konturatu da 15 euro gastatzen dituela astean litxarreriatan!
Gastu guztiak aurrean dituzunean, errazagoa da zehaztea zeintzuk diren ezinbestekoak
eta zeintzuk ez. Pertsona askok pentsa dezakete gastu batzuk oso garrantzitsuak direla
haientzat, baina gastatzen duten guztia zerrenda batean ikusten dutenean,
konturatzen dira agian gastu batzuk alde batera utzi ahal edo behar dituztela.
Para qué sirve un presupuesto
3. . Aurreztea, helburu batzuk lortzeko. Zure lehengusuek esan
zizuten urte batean erosi nahi zutela play berria. Kontua da 240 euro
behar zituztela, lehendik zuten diruaz gain. 12 hilabete falta zirenez,
bazekiten 20 euro aurreztu behar zituztela hilero (10 euro bakoitzak).
Horrela, astero ordainsariaren 3 euro inguru gordetzen zituzten eta
itsulapikoan sartzen zituzten.
Aurrekontuak aurrezteko aukera ematen dit, ezarritako helburuak eta proiektuak
lortzeko. Hau nire bikotekidearekin Karibeko etxea, autoa edo ezusteko bidaia erostea
izan daiteke. Ikusiko dugunez, "Trikimailu bat" aurrezpen hori aurrekontuaren
nahitaezko gastutzat hartzea da. Hau da, nire ilobek hileko aurrekontua egingo balute,
bakoitzak 10 euroko gastuekin hasten direla eta, beraz, ezin direla beste ezertan gastatu
idatziko lukete.
4. Gure ahalmenen barruan bizitzea. Zure osaba Emiliok gogo
handia zuen etxe bat erosteko. Asko gustatzen zitzaion bat aurkitu
zuen, eta aurrezkietatik ia ezer ez bazuen ere eta bere soldata oso
altua ez bazen ere, 250.000 euroan erosi zion. Krisiarekin soldata
jaitsi zioten eta hipoteka ordaintzeko arazo asko ditu.
Aurrekontu bat edukitzeak aukera ematen dit nire aukerak ezagutzeko. Denoi
gustatuko litzaiguke etxe handi bat izatea, oporretara leku askotara joatea eta nahi ditugun
apeta guztiak izatea. Baina nire lagun Emiliok bere aurrekontua egin izan balu, konturatuko
zen hipotekaren kostua eta gainerako gastuak altuegiak zirela bere diru-sarreretarako, eta
ezustekoren bat gertatuz gero, arazoak izango zituela.
5. Kontrol bat eramatea eta ez desbideratzea . Zure lagun Mikel
beti kexatzen da aurrezten ez duelako. Bere esanetan, hilero inoiz
iristen ez den diru kopuru bat aurreztuko duela pentsatzen du.
Aurrekontuak mugak ezartzen laguntzen dit. Lagunekin ateratzeko hilean 100 euroko
gastuak ezartzen baditut, aurrekontuak kontrolatzen laguntzen dit. Hilaren 20a iristen bada
eta kopuru horretara iritsi banaiz, badakit hurrengo 10 egunei eutsi behar diedala.
Ikusten duzunez, aurrekontuak sekulako lasaitasuna emango digu
arrazoi horiengatik guztiengatik. Beren diru-sarrerak eta gastuak
kontrolatzen dituztenak gai dira beren proiektuetarako aurrezteko eta
lasai egoteko gerta daitezkeen ezusteko askori aurre egin
diezaiekeela.
Ondo lo egin nahi duzu gauero? Egin zure
aurrekontua. Lasai, nik lagunduko dizut.
112
• Aurrekontu bat egiteko urratsak
Aurreko atalean ikusi genuen pertsona askok arazoak zituztela dirua aurrezteko edo baita
hilabete amaierara iristeko ere. Horrek loa kentzen die pertsona askori. Atal honetan,
horretarako urratsak ikusiko ditugu.
1. urratsa. Gastuak eta sarrerak identifikatzea.
Lehenengo urratsa diru-sarrera eta gastu guztiak identifikatzea da. Pertsonek ondo
baino hobeto jakiten dituzte beren diru-sarrerak, baina oso gutxitan jakiten dituzte zehazki
beren gastuak. Garrantzitsua da hilean dituzun gastu guzti-guztiak idaztea, txikiak
izanda ere. Noizbehinkako gastu batzuk ere sartu behar dituzu, hala nola urtebetetze-
opariak edo oporrak. Ez kezkatu gastu batzuk hiletik hilera aldatzen badira. Normala da
abenduan gehiago gastatzea janarian edo urtarrilean argitan gehiago gastatzea. Hilero
gastatzen dugunaren batez bestekoa egitea da garrantzitsuena.
2. urratsa. Gastuak lehenestea.
Diru-sarreren kopurua (irabazten dudan dirua) ez da erraza epe laburrean handitzea,
baina gastuen kopurua alda dezakegu. Familia batzuek arazoak dituzte hilabete
amaierara iristeko ". Hori gertatzen denean, ezinbestekoa da gastuak murriztea. Baina
nondik kenduko dut dena garrantzitsua bada? Bada, ez, dena ez da hain garrantzitsua.
Horregatik, lehentasunak ezarri behar dira; horrela, nahitaezko gastu finkoak, beharrezko
gastu aldakorrak eta alferrikako gastuak bereizi ahal izango ditugu).
1. Nahitaezko gastu finkoak. Hilez hil mantendu ohi diren gastuak dira, eta
ezin diogu ordaintzeari utzi. Horien artean bereizten ditugu.
- Etxebizitza. Hipotekaren (edo alokairuaren), komunitatearen eta etxeko aseguruen
gastua da.
- Beste zor eta gastu batzuk bankuarekin. Autoaren mailegua bezala. Era berean,
ezin ditugu ahaztu txartelak edo banku-kontuak edukitzeak dakartzan gastuak.
- Beste aseguru batzuk. Adibidez, bizitza- edo auto-asegurua.
- Zergak ordaintzea. Hala nola zirkulazio-zerga edo etxebizitzaren zerga
2. Beharrezko gastu aldakorrak. Bizitzeko beharrezkoak direnak dira, baina
horiek murriztea lor dezakezu arrazoizko erabilera eginez. Adibidez, erosketak egin
behar ditugu, baina gauza merkeagoak eros ditzakegu?
- Erosketa-saskiaren gastua. Hau supermerkatuetan eta beste denda batzuetan
erosten dudan guztia dela esan genezake. Janaria, higienea, etxea zaintzea.
- Hornidurak. Ura, Internet, argia, gasa, etab.
- Zaintza pertsonala. Arropa, oinetakoak edo ile-apaindegia. Kategoria hori ere
alferrikako gastuen barruan egongo da. Izan ere, gutxieneko arropa edo oinetakoak
noizean behin erosi behar dira, baita ile-apaindegira joan ere. Baina zati bat
beharrezkoa dela bereizi behar da, eta zein gutizia soiletara mugatzen den.
- Garraioa. Gasolina edo garraio publikoa (metroa, autobusa, taxiak) bezalako gastuak
sartu behar ditugu, gure egunerokotasunean beharrezkoak diren guztietan.
- Hezkuntza. Gure edo gure seme-alaben prestakuntzari eskaintzen dizkiogun gastuak
dira. Liburuak, ikastetxerako materialak, unibertsitateko tasak, klase partikularrak, etab.
- Beste gastu batzuk. Edozein kategoria sar dezakegu, baldin eta beharrezko
aldagaiaren definizioa betetzen badu.
3. Baztertzeko gastuak. Une oro ezabatu ditzakegunak dira. Geure buruari
galdetu behar diogu zeintzuk diren benetan beharrezkoak. Benetan, dirua gastatzea
ezinbestekoa da? Izan zintzoa. Pentsa dezakegu Netflix, gimnasioa edo gure lagunekin
afaltzera irtetea gure bizitzako errutinaren zati bat dela eta beharrezko gastuak direla.
Baina gure diru-sarrerekin gastuak ordaintzen ez baditut, Netflix bezalako gastuak luxu
bat dira eta murriztu egin behar dira.
Kontuz, diru-sarrera nahikoak baditugu, aurrekontuan aisialdirako gastuak sar
ditzakegu (eta sartu behar ditugu). Ezin dugu ahaztu gure gastuen zati bat bizitza gure
aukeren barruan gozatzeko erabiltzea. Horregatik da hain garrantzitsua aurrekontua.
Hauek dira ezabatu edo doitu ditzakeen gastu diskrezionaletako batzuk:
- Zaintza pertsonala. Ile-apainketako edo gimnasioko gastu handiak.
- Aisia. Afariak jatetxeetan, kafeak, gosariak etxetik kanpo, irteerak lagunekin zerbait
hartzera, zinema, antzerkia, opariak, telebista ordaintzeko kanalak, oporrak, loteria,
tabakoa.
- Beste batzuk: ezabatu daitekeen beste edozein gastu sartuko genuke hemen.
Pasos para elaborar un presupuesto personal.
113
 3. urratsa. Aurrezkia nahitaezko gastu finko gisa finkatzea.
Gogoratzen duzu zure lehengusuek 240 euro behar zituztela play bat erosteko? Izan ere,
12 hilabetetan lortu nahi zutenez, hilean 20 euro aurreztea erabaki zuten.
Edozein aurrekonturen helburu orokorra da diru-sarrerek gastu guztiak
estaltzea. Baina hori ez da nahikoa aurrekontu ona izateko. Aurrekontu onak
aurrezkia izan behar du funtsezko zati gisa, ezustekoetarako edo
etorkizuneko planak egiteko funts bat emango baitigu.
Modu adimentsua da aurrezkia nahitaezko gastu gisa kontatzea.
Horrela, Lutxik, hurrengo orrialdeko aurrekontuarekin, badaki
etxebizitza-gastuak, argindarra eta abar ordaindu behar dituela, bai edo
bai, baina 100 euro inguru aurreztu behar ditu "nahitaez", eta, beraz,
diru gutxiago gastatu behar du beste gauza batzuetan, aisian adibidez.
Nahitaezko aurrezpena sartzeko estrategia horrek gure gastu baztergarriak
murrizten laguntzen digu. Gastu guztien ondoren gure gastuak baino 75 euro gehiagoko
diru-sarrerak izaten jarraitzen dugun pertsona honek bezala gertatzen bazaigu, hori
aurrezpen gehigarri bat izango da (eta hilabete horretan 175 euro aurreztuko ditugu). Lan
ona).
Gogoratu esan genuela interesgarriena gutxienez % 10 aurreztea zela. Lutxik 1.000 euro
irabazten dituenez, 100 euro aurreztea erabaki du, baina hori gure helburuen araberakoa
izango da. Bidaia paradisuko bat edo autoa epe laburrean erostea pentsatzen badugu,
agian gehiago aurreztu beharko dugu.
Agian, une honetan ezin duzu aurrezki hori onartu. Ez kezkatu, aurrezki guztiak onak dira.
Lutxik % 5 baino ezin badu aurreztu, hilean 50 euro aurreztuko ditu, eta hori 600 euro da
urtean eta 6.000 euro 10 urtean. Dena batuta.
4. urratsa. Aurrekontuaren jarraipena.
Nire aurrekontua ezarri ondoren, jarraipena egin behar dut,
hartara mugatuko naizela egiaztatzeko. Adierazi gastu guztiak
txikitan. Zerbait txartelarekin ordaintzen baduzu, eraman papertxo
bat ondoan, zertan gastatzen ari zaren adierazteko. Ez du
ezertarako balioko aurrekontu bat egiteak, gero ez badut
egiaztatuko betetzen dudan ala ez. Badakizu, planifikatutako
aurrezkia hilabete bakoitzaren hasieran itsulapiko batean edo beste
banku-kontu batean gordetzeak diru hori ez gastatzen lagunduko
dizu.
Pasos para elaborar un presupuesto personal.
5. urratsa. Berrikusi eta doikuntzak egin.
Nire aurrekontua egin dudanean, baliteke errealista ez izatea.
Agian gastu batzuk uste baino handiagoak izango dira, eta beste
batzuk txikiagoak. Gainera, baliteke nire gastuak denborarekin
aldatzea. Adibidez, unibertsitatera joaten hasten banaiz, baliteke
lehen ez nituen gastuak izatea. Gastuak handitzen ari direla
egiaztatu behar dut, eta arrazoiak aztertu. Interesgarria litzateke
aurrekontua berriro egitea, ez badugu nahi dugun aurrezki-
helburua lortzen.
Uste duzu honek denbora behar duela. Esango dizudan lehen gauza da minutu batzuk
beharko dituzula. Bigarrenik, ondo egiten baduzu, aurreztu ahal izango duzu, gauez ondo
lo egiteko eta garrantzitsuenaz gozatzeko. Bizitza, noski.
• • Eta hala ere hilabete amaierara iristeko arazoak baditut?
Arazo ekonomikoak badaude edo gehiago aurreztu nahi badugu, gastu
diskrezionalak kentzea eta beharrezko aldagaiak murriztea da ohikoena,
nahitaezko finkoei lehenbailehen aurre egiteko.
EBATZITAKO JARDUERA 1. Diru-metaketa
Miriamek 1.500 euro irabazten ditu hilean, eta gastu handirik ez
duen arren, hilaren amaierara iristeko arazoak dituela kontatzen
dizu. Zoaz zugana, nola aurreztu aholkatzeko.
Ebazpena
Miriamek aurrekontu bat behar du berehala. Lehenik eta behin, zerrenda bat egin
behar da gastu guztiekin, gastu txikiak izan arren. Gero, lehentasun-ordena bat ezarri
behar du, nahitaezkoak, beharrezko aldagaiak eta eskatu ahalakoak bereizita.
150 euro inguru aurreztu beharko lirateke nahitaez (diru-sarreren %10). Horretarako,
gastu diskrezionalak murriztu behar ditu, eta behar baino gutxiago ordaintzen saiatu.
Doikuntza horiekin, ziur lortuko duela.
114
 EBATZITAKO JARDUERA 2. Hileko aurrekontua
C Lutxirentzat posible al da derrigorrezko aurrezkia lortzea edo murriztu egin
Lutxik 900 euroko soldata du hilean denda bateko langile gisa. Gainera, behar al du?
banku-kontu bat du, hilero 100 euroko interesak ematen dizkiona.
Bai, posible da. Bere diru-sarrera eta gastuekin Lutxik 100 euroko nahitaezko aurrezkia
Bestalde, gastu hauek ditu: gimnasioa 20 €, mugikorraren kontsumoa 25 €, lortzeaz gain, hilean 30 euroko aurrezkia ere lor dezake. Hau da, hilabete honetan 130
argia 40 €, mailegu bat itzultzea 50 €, janaria erostea 185 €, lagunekin ateratzea euro aurreztuko ditu.
40 €, etxebizitza alokatzea 450 €eta beste gastu batzuk 10 €. Gainera, Lutxik
uste du aurten 600 euroko opariak egingo dituela (urte osoan).
AURREZKIA = 100€ + 30€ = 130€
A Zein izan beharko litzateke Lutxik ezartzen duen nahitaezko aurrezkia?

Bere diru-sarreren %10 izan beharko litzateke. Kasu horretan, 1000 euroren %10 100 euro D Bat-batean Lutxik hilean 100 euroko gastu gehigarria aurkitzen badu, zer
izango dira egin beharko luke nahitaezko aurrezkiari eutsi nahi badio?

Bere gastu diskrezionalak kentzen saiatu beharko luke, hala nola opariak, gimnasioa edo
lagunekin irtetea. Arazoak izaten jarraituko balu, beharrezko gastu aldakorrak murriztu
1000 € ko %10 Planifikatutako beharko lituzke, eta saiatu gutxiago gastatzen janarian, argian eta mugikorrean.
100€
aurrezpena

B Lutxiren gastuak eta diru-sarrerak jasotzen dituen aurrekontu bat egiten du.
Gastuak bereizten ditu: nahitaezkoak, beharrezko aldagaiak eta eskatu
ahalakoak. Ez ahaztu nahitaezko aurrezkia sartzea.
AURREKONTUAREN GARRANTZIA

Hilaren amaierara iristeko arazoak dituzten pertsonez ari garenean, uste baino askoz
familia gehiago aurkitzen ditugu. Izan ere, beheko grafikoan ikusten duzun bezala, % 60k
baino gehiagok onartzen du arazoak dituela hilaren amaierara iristeko.

Horri dagokionez, adituek argi dute. Ezinbestekoa da aurrekontu bat egitea eta horretara
mugatzea. Eta zure familia? Aurrekontua duzue?

115
 3. ZORRAK
Aurrekontua egin berri duzu eta hilero dirua aurrezten duzu. Fenomeno bat zara eta beti
betetzen duzu, eta gero eta gehiago aurrezten duzu. Ai, pena, bizitza hain erraza balitz.
• Zer dira zorrak eta zer eragozpen ditu?
ZORRA da mailegatutako dirua eskatzea, orain erosteko eta geroago ordaintzeko
asmoz.
Oso zaila da pertsona batek bizitza osoa ematea zorpetu gabe. Erosketa handiak egin
behar dira, hala nola etxebizitza bat edo auto bat, eta gastu handia eragiten dute.
Batzuetan zentzuzkoa da mailegua eskatzea eta gero pixkanaka ordaintzea, kopuru osoa
aurreztu eta behingoz ordaintzea baino lehen.
ABANTAILAK
Zorpetzeak dirua berehala izatea ahalbidetzen du, eta larrialdiak konpontzeko edo
egungo bizi-maila hobetzeko aukera ematen digu.
ERAGOZPENAK
Aurrezkia ez bezala, hori guztia ahalbidetzen baitu, zorra beste batzuei eskatzen diegun
dirua da, eta, beraz, itzuli egin behar da. Aurreztu beharrean zorpetzeko eragozpenak
honako hauek dira:
a) Familia-aurrekontua handitzen dute, ekidin ezin ditugun gastuekin: nahitaezko
gastu finkoak. Hau da, hilabete guztietako gastuak handitzen dituzte.
b) Kostu bat dute. Hau da, gero mailegua eskatzen dudanean, beti itzuli behar izaten
ditut interesak, eta, azkenean, mailegatu zidatena baino diru gehiago ordaindu beharko
dut.
Eragozpen horiek oso garrantzitsuak dira. Familia askok arazoak izaten
dituzte, aurrekontua hainbeste handitzen zaielako, ezin dituztelako zorrak
ordaindu. Krisi garaian, familia asko etxetik bota zituzten ordaindu ezin
zutelako.
Qué son las deudas
• Zenbat kostatzen da zorrak izatea?
Mailegu bat eskatuko duzu zure lehen autoa erosteko. Banku batek esaten dizu %3,7ko
UTB aldakorra eskaintzen dizula. Bestetik, interes nominala %5,2koa izango da, eta finkoa
izango da. Beste batzuek esaten dizute %4 ordaindu beharko duzula eta, gainera,
komisioetan gastu batzuk daudela. Tira, burua dantzan jarri dizute. Eta okerrena, ez dakizu
zer mailegu den hobea. Pay attention. My friend.
Zor bat erosi behar dugunean, lehenik eta behin haren kostuak ezagutu behar ditugu, hau
da, zenbat gehiago itzuli beharko dugun. Bilatu behar duguna da pertsona bakoitzaren
aurrekonturako eskuragarriak diren mailetan mantentzea. Ez du zentzurik hilean 1.000
euro irabaziz gero, hilean 700 euro ordaintzea dakarren zorra erostea.
Mailegu ororen barruan, interesak, komisioak eta beste gastu batzuk dira kostuak:
1. Interes nominal. Kosturik garrantzitsuena interesa da, portzentaje moduan
neurtzen da eta maileguan emandako diruak kostatuko digun ehuneko hainbestekoa da.
Interes-tasa nominala finkoa edo aldakorra izan daiteke
A) Interes nominal finkoa: maileguaren denbora guztian berdin mantentzen
dena. Hau da, badakigu ehuneko finko bat ordainduko dugula urtero. Onena da
lasaitasuna ematen digula beti gauza bera ordainduko dugula jakiteak. Eragozpena da
aldagaia baino handiagoa izaten dela.
B) Interes nominal aldakorra: maileguan zehar igotzen edo jaisten da, hainbat
inguruabarren mende baitaude. Horrek esan nahi du baliteke urte batzuetan interes
gehiago ordaintzea beste batzuetan baino. Hasieran, interesak finkoak baino txikiagoak
izaten dira, baina nolabaiteko ziurgabetasuna gehitzen dute, ez baitakigu etorkizunean
zenbat ordainduko duten.
.
Finkoa edo aldakorra izan, mailegu baten interes-tasari interes nominala
esaten zaio, baina ehuneko horrek ez du kontuan hartzen komisio eta gastu
garrantzitsuak ere badaudela.
2. Komisioak. Banku askok hainbat komisio mota kobratzen dituzte, mailegu bat
irekitzeagatik adibidez.
3. Bestelako gastuak. Mailegu batzuek, hala nola hipotekek, notariotza-gastuak,
kudeaketa-gastuak edo aseguruak dituzte, besteak beste.
Horrela, banku batzuek interes-tasaren ehuneko jakin bat ( %4, adibidez) eta gastuetan
eta komisioetan 2.000 euro dituzten maileguak eskaintzen dizkigute. Beste batek, adibidez,
esan diezaguke gastuak eta komisioak 5.000 euro direla, baina interes nominala %3 baino
ez dela. Zein nahiago dut? Eskatzen duen diruaren eta itzultzeko denboraren araberakoa
izango da, baina kalkulatzea zaila izan daiteke finantza-ezagutza gutxi dutenentzat.
Cuánto cuesta tener deudas 116
Maileguak alderatu ahal izateko, Urteko Tasa Baliokidea (UTB) erabiltzen da. • Mailegu baten osagaiak
UTBak (URTEKO TASA BALIOKIDEA) mailegatutako kopuruaren gainean itzuli Norbaitek dirua mailegatzen didanean, kontratu bat sinatzen dut mailegatutako
beharko dugun guztizko ehunekoa neurtzen digu, gastu guztiak barne. zenbatekoa gehi interes batzuk itzultzeko. Hala ere, interesgarria da mailegu batek
dituen osagai guztiak jakitea.

UTB

Normalean, UTB txikiagoa duen maileguak diru gutxiago itzuliko dit, baina kontuz,
badira kontuan hartu beharreko gauzak.
1. Epea: urte askoan dirua itzuli behar badugu, denbora horretan guztian interesak
ordaindu beharko ditut. Beraz, epe bereko maileguak alderatzen saiatzen da.
2. UTB bat finkoa bada eta beste bat aldakorra, kontuz ibili behar da bigarrenarekin.
Izan ere, interes hori aldatu egin daiteke urteen poderioz.
3. Gastu batzuk UTBtik kanpo geratzen dira, batez ere hipoteken kasuan,
horietan notario-gastuak edo nahitaezko aseguruak baztertzen baitira.

Izan ere, batzuetan, mailegua eskatzen dugunean, arnasa hartzeagatik ere kobratzen digute.

Interes finkoa edo aldakorra?

Interes aldakorra merkeagoa izan ohi da maileguaren hasieran, eta, beraz, pertsona
gehienek maileguaren alde egin izan dute beti. Adibidez, 2015ean ia ez zegoen tasa
finkoko mailegurik.
Hala ere, azken urteotan jende askok interes finkoaren alde egin du (2018ko maileguen
%40raino). Finkoen abantaila da ziurgabetasuna ezabatzen dutela. Orain, oro har,
interesak baxu daude, eta igotzeko aukera izango ote duten beldur dira; horregatik, jende
askok nahiago du orain pixka bat gehiago ordaindu eta etorkizunean izan daitezkeen
izualdiez ahaztu.
Cuánto cuesta tener deudas 117
 EBATZITAKO JARDUERA 3. Hipoteka-dilema.
3 Zer hileko kuota ordainduko dugu maileguan emandako 20 urte horietan?
Marina bankura joaten da 120.000 euroko hipoteka eskatzera, 20
urteren buruan itzultzeko, eta bankuak bi aukera eskaintzen dizkio:
Orrialde berean, lortutako UTB berria sartu eta datuak sar ditzakegu.
A: %4ko urteko interes-tasa nominala eta maileguaren %2ko irekiera- Kasu horretan, hilean 747,57 euro ordainduko dira 20 urtez. Hau da, ia
komisioa
180.000 euro itzuliko dira, eta horietatik ia 60.000 interesekoak izango
B: %4,5eko urteko interes-tasa nominala, gasturik eta komisiorik gabe. dira.
1 Zer esan nahi du urteko interes-tasa % 4 dela?
Hau da, mailegatutako 100 eurotik 4 euro itzuli behar ditugu urtean. Gainera, dakigunez,
beste gastu batzuk ere egon daitezke.

2 Zer aukerarekin izango da UTB txikiagoa?

UTBa ezagutzeko oso erabilgarria da Espainiako Bankuaren banku-atarira joatea. Bertan,
eremuak bete ditzakegu.

EBATZITAKO JARDUERA 4. Kredituko ordainketaren sangramamendua

Juliok 2.000 euroko kreditu-txartela eskatu du, ordainketak egiteko, nahiz eta kontu
korrontean dirurik ez izan. Horrela, haien apetak onar daitezke.Bankuak esan dio lasai asko
joan daitekeela ordaintzen presarik gabe, hilean 40 euroko kuotarekin. Beste aukera bat da
kuotaren bikoitza azkarrago ordaintzea, hau da, 80 euro inguru hilean. Edonola ere,
eragiketa horien interes-tasa %24koa da.

Zenbat interes ordainduko zenituzke kasu bakoitzean?

Kalkuluak Espainiako Bankuaren atariarekin egiten baditugu, hileko 40 €-ko kuotarekin, 360
hilabete behar dira zorra kitatzeko. 80 €-ko kuotarekin 35 hilabete baino ez dira behar
ORDAINTZEKO ORDAINDU BEHARREKO
HILEKO KUOTA
HILABETEAK INTERESA
40 € 360 hilabeteak 12.562 €
80 € 35 hilabeteak 800 €
A aukerak %4,32ko UTBa du azkenean. Baukerak %4,5eko UTBa du; izan ere,
gasturik eta komisiorik ez duenez, interes nominala UTB horrekin bat etorriko Aldea ikaragarria da, ikus daitekeenez. Hilean 40 euro ordaintzeak 30 urtez
da. Kasu horretan, A aukera aukeratuko dugu, %4,32ko UTBa B aukera baino zor hori ordaintzera kondenatzen nau, eta 12.000 euro baino gehiagoko
txikiagoa baita. interesak ordaintzera. Hala ere, kuota 80 eurora igoz gero, zorra 3 urtetan
ordainduko da eta interesak 800 eurokoak izango dira
118
 4. MAILEGUA ESKATZEKO AUKERAK
Ikusiko dugunez, mailegua eskatzeko aukera asko daude, baina ordaindu beharreko
interesak oso desberdinak dira.
1 Hipoteka-mailegua. Mailegu hori etxebizitza bat erosteko
ematen dute. Ez ordaintzean bezala, beti saldu dezakegu etxea
mailegua itzultzeko, eta interes-tasa ez da oso handia izaten.
Zor interesgarria izan daiteke, alokairua ordaintzea saihesten baitit.
Mailegu pertsonalak eta kontsumoa. Gastu jakin
2
batzuetarako dira, adibidez, ikasketak, autoa edo oporrak
ordaintzeko. Hipotekena baino garestiagoa da, orain bankuak
ez baitu etxebizitzaren bermea.
Zor hori onartzeko modukoa izan daiteke, baldin eta gastuak ezinbestekoak badira
(adibidez, auto bat behar dut nire egunerokotasunerako) edo prestakuntza jasotzeko bada,
emankorragoa izateko eta etorkizunean nire diru-sarrerak handitzeko.
3 Kreditu-txartelak. Epea itzali eta dena batera ordaintzeko
aukera ematen digute, normalean hilaren amaieran edo
hurrengoaren hasieran.
Kreditu-txartel horien barruan modalitate bat dago, "Revolving" izenekoa. Txartel horiek
aukera ematen digute erosten joateko eta ez berehala ordaintzeko, baizik eta hilero kuota
finko bat ordaintzeko, pixkanaka ordaintzeko.
Txartel horien abantaila da ez dudala bankura joan behar mailegu bat behar dudan
bakoitzean; izan ere, automatikoki kargatzen dut txartelean eta kuota finkoekin ordaintzen
jarraituko dut. Baina, kontuz, trukean kobratuko dizkidaten interes-tasak oso handiak dira.
%20 edo %25era irits daitezke. Txartel horiek lehenbailehen ordaindu behar dira, bestela
"bizirik irensten zaitu" txartelaren zorrak”.
4 Beste establezimendu batzuetako txartelak. Saltoki
4 handiak ematen dizkiguten txartel propioak dira. Kreditu-txartelen
oso antzekoak dira. Prezioa alda daiteke azalera batetik bestera,
baina gauza bat argi geratzen da: "Gaur ez ordaintzeak bihar
gehiago ordaintzea dakar". Ez ahaztu.
Denda handi batera zoaz eta neska batek txartel bat eskaintzen dizu.
- Kaixo, gure dendako txartela eskaini nahi dizut, zure erosketa guztiak 3 hilabetez
atzeratzeko, %0ko finantzaketan.
- Ez zait interesatzen.
- Baina zergatik ez? Zuk dituzun txartelen antzera funtzionatzen badu.
- Horregatik, andereño. Horregatik.
Opciones para pedir prestado
5 Banku-Kontuko zorpekoak, "Zenbaki gorriak”. Bankuko
gure kontu korrontea agerian dago, edo zenbaki gorrietan, ordainketa
bat egin eta kontu horretan nahikoa diru ez dagoenean. Batzuetan,
bankuak kopuru jakin bateraino ordaintzeko aukera ematen digu, nahiz
eta funtsik ez izan. Une horretan dirua zor diogu bankuari, eta loroari,
interes-tasak oso handiak direla. Baliteke, kontuan euro bakarreko
zorpekoa izateagatik, ehunka edo milaka euroko zorra interesetan
pilatzea (entzuten duzun bezala).
Adi egon, askotan deskubritutako hau erraz saihets daitezkeen despiste inozoen bidez
bakarrik gertatzen da.
Zure lagun Maikelek aspaldi erabili ez zuen kontu bat zuen, ia dirurik ez zuelako. Egun
batean, gutun bat iritsi zitzaion, 2000 euro zer zor zuen esanez. Kezkaturik joan zen
korrika, zer gertatzen zen ikustera. Kontua da bankua komisio batzuk kobratzen hasi
zitzaiola aldian-aldian, eta, kontuak kontu, negatiboan jarri zenean, oso interes handiak
kobratzen hasi zitzaizkion, bankuarekiko zorra zelako. Eskerrak bankua ulerkorra izan zen
eta konpondu egin zuten.
6 Kreditu azkarrak. Zenbateko baxuetan ematen
diren maileguak dira, eta ia egun batean lor ditzakezu.
Adibidez, hilean 99 euroren truke eros dezakedan
telebista hau. Zer polita, dena abantailak, ezta? Ez,
lagun egin dizute.
Kalkuluak eginez gero, 4.158 euro ordaindu beharko genituzke. Hori 1.158 euroko
interesak dira 3 urte eta erdian, hau da, %21,92ko UTBa. Laburpena: bizirik odolusten ari
zaizkizu.
119

5. ZEIN ZOR HAR DITZAKET?
Emilio asko zorpetu zen bere lehen etxebizitza eta auto bat erosteko. Kontua da zor horiek
irabazten zuen diruaren erdia baino gehiago zirela. Krisia iritsi zenean, soldata jaitsi zioten,
eta, beraz, ezinezkoa zitzaion zor horiek ordaintzea. Mailegua eskatzen jarraitu behar izan
zuen, ez kontsumitzeko, ordaintzeko baizik. Baina, noski, eskatzean, etorkizunean itzuli
beharko nukeen beste zor bat izango nuke, horrela arazoa areagotuz. Emilio gurpil zoro
batean sartua zen, zorrak zor gehiago hartuz ordaintzeko. Emilio zorraren tranpan sartua
zen.
Zorrak badu eragozpen bat: etorkizunean interes gehiagorekin itzuli behar da, baina egia
da gastu handiak egiteko aukera ematen didala, hala nola etxebizitza bat edo auto bat, eta
zaila izango litzatekeela aurreztutako diruarekin ordaintzea.
Garrantzitsua da zorrak gure gain hartzeko gaitasunaren arabera sailkatzea:
a) Onartu ezin ditudan zorrak ez eskuratzea. Jarraian ikusiko dugun bezala, nire
hipotekak ez du nire diru-sarreren % 30-35 baino handiagoa izan behar, eta gainerako
zorrek ez lukete %15era iritsi behar.
Argi geratu behar da onargarria den ala ez maileguan eskatzen dugun kopuruaren
araberakoa izango dela.
• • Nola dakit zor asko ditudan?
Zor-maila gomendagarria da zorren hileroko ordainketak hileko diru-
sarreren %15era iristen ez direnean ( %30 gainditu behar ez duen hipoteka
kontuan hartu gabe). Hau da, zorren % 45era hurbiltzen bagara, arazo larriak
izan ditzakegu.
Hau da, lehenik eta behin, kontuan hartu behar da hipotekak ez lukeela familiaren
diru-sarreren % 35 baino handiagoa izan behar. Gero, gainerako maileguak esan
berri dugun % 15 hori izango litzateke. Adibidez, 2.000 euro irabazten badituzu, ez
litzateke gomendagarria hilean 300 euro baino gehiago (2.000ren %15) ordaindu behar
izatea hipotekaz bestelako zorretan. Gainera, hipotekak ez luke 600 eurotik gorakoa izan
behar (2.000 euroren %30)

b) UTBa oso handia duten zorrak saihestu behar ditugu. Azkenean interes asko
ordaindu beharko ditugu eta ez du konpentsatzen. Egoera horretan hobe da dirua
aurreztea mailegua eskatzea baino.

c) Beharrezkoak ez diren produktuak erosteko zorrak ez dira gomendagarriak.

Benetan behar dut arropa hori epeka ordaintzeko eta zorra ordaintzeko? Arau hori
aplikatu beharko genuke. Ezinbestekoa ez bada, ez litzateke zorpetu behar.

d) Dirua irabazteko aukera ematen didaten zorrak interesgarriak izan daitezke.
Adibidez, etxebizitza bat erosteak alokairu bat aurrezteko aukera ematen dit, bertan
bizitzeko nahi badut. Inbertitzeko erosten badut, interesgarria izan daiteke,
denborarekin balioa handitu dezakeelako. Gauza bera gertatzen da dirua irabazteko
aukera ematen digun negozio bat irekitzeko eskatzen ditugun maileguekin edo gure
ikasketak ordaintzeko erabiltzen ditugun maileguekin.
Zor mota Aholkua
UTB oso handia Saihestu
Beharrezkoak ez diren ondasunetarako kontsumo-
Ez dira
maileguak.
gomendagarriak
Denbora igaro ahala balioa handitzeko (etxebizitza
bat, adibidez) edo diru-sarrerak sortzeko (negozio Onargarria
bat) aukera duten inbertsioetara zuzendutakoak.
Qué deudas puedo asumir
JARDUERA EBATZIA 5. Zorraren enigma
Juanek 1.200 euroko nomina du hilean, eta Mariak 2.000 euro kobratzen ditu.
Bestalde, zor hauek dituzte: 800 euroko hipoteka. Autoaren hileko letra, 500 €-koa.
Txartelekin kredituan ordaintzea 200 €. Zor asko al dituzte Juanek eta Mariak? Zer
zor murriztea gomendatuko zenioke?
Bikote horren diru-sarrerak 3.200 eurokoak dira; beraz, hipotekak ez luke 960 euro baino
gehiago izan behar ( %30). Hemen, bikoteak ez du arazorik, hipoteka 800 eurokoa baita
( %25). Bestalde, gainerako zorrek ez lukete % 15 baino gehiago izan behar, hau da, 480
euro. Zor horiek 700 eurokoak dira Juan eta Mariarentzat, gehiegizkoa.
Zor guztiak batuz gero, 1.500 euro dira. Hori %46,8 da. Beraz, Juanek eta
Mariak zor handiegia dute; izan ere, %45era hurbiltzen garen guztietan,
kontuz ibili behar da egoerarekin.
Hipoteka maila onargarrien barruan dagoenez (diru-sarreren %25), beste zorrak
murriztu beharko lituzkete. Txartelen zorrek kostu handia dutenez, horiek izan
beharko lukete mozten saiatuko diren lehenak. 120
 6. ETA GEHIEGI ZORPETZEN BANAIZ? c) Berankorren zerrenda batean sartzen naute
Kontuan hartu beharreko beste faktore bat da berankorren zerrenda batean
1995. urtean, Espainiako familia guztien zorrak 150.000 milioi eurokoak ziren guztira,
sartzen nautela banku, aseguru-etxe, telefono-konpainia eta abarrek. Beraz,
kopuru handia, baina onargarria. 2007an, zorrak 910.000 milioi eurora igo ziren. Nola
zure produkturen bat eskatu behar duzunean, baliteke ukatu izana zerrenda
gertatu da hau? Bada, hemen ez ditugu errudunak bilatuko, baina arrazoia izan zen
honetan egoteagatik.
familiak etxebizitza erostera abiatu zirela eta lehen aipatu ditugun diru-sarreren %30 baino
askoz gehiago zorpetu zirela. 2008an krisia iritsi zenean, milioika pertsonak lana galdu
zuten eta zorrek beren diru-sarrera eta aurrezki urriak nola jaten zituzten ikusi zuten. Askok
beren etxeak galdu eta dirua zor izatearen tragedia bizi izan zuten.

• Gehiegizko zorpetzearen aurreko ekintzak.

a) Gerrikoa estutu
Esan beharrik ez dago, gehiegi zorpetzeko akatsa egin badut, zorpetzea geldiarazi behar
dudala. Kreditu-txartelekin erosten eta epeka ordaintzen jarraitzea ez da azkarra. Gainera,
nire aurrekontuarekin gerrikoa estutu behar dut, gastu diskrezionalak moztu eta ahal dudan
neurrian beharrezkoak diren gastu aldakorrak murriztu.

b) Zorra birbateratzea
Hala ere, baliteke zorrak ordaindu ezin izatea. Zer egingo dut orduan? Bankuari eska
diezaioket zorrak bateratzeko.
EBATZITAKO JARDUERA 6. Bateratze defizitarioa
ZORRA BATERATZEA zorrak (hipoteka, autoaren mailegua, kreditu-txartelak) interes
Familia batek arazoak ditu zor guztiak ordaintzeko, eta zorrak mailegu bakar batean
txikiagoko mailegu bakar batean biltzea da, baina zenbat eta epe luzeagoan. Beraz, biltzeko asmoa du. Adierazi bateratze horren aldeko eta kontrako puntuak.
ordaindu dezakezun hileko kuota baxuagoa.

Zorra bateratzearen arazoa da interesak luzaroago ordainduko ditudala, eta, azkenean,

itzuli beharreko dirua are handiagoa izango da.

• Eta zer gertatzen da nire zorrak ordaintzen ez baditut?

a) Interes gehiago kobratzen dizkidate

Zorra ordaintzen ez dudanean, bankua interes handiagoak kobratzen hasten zait,
berandutzekoak deitzen direnak, eta zorra are handiagoa bihurtzen da (falta zitzaiguna!)

b) Nire ondasunak ken diezadakete

Gainera, hirugarren ez-ordaintzetik aurrera, salaketa bat jar diezadakete ez
ordaintzeagatik. Kasu horretan, epaileak gure ondasun batzuk bahitu ahal dizkigu
(etxebizitza, autoa, nominaren zati bat, aurrezkiak, etab.).
Qué hacer si me endeudo demasiado
Alde batetik, bateratzea positiboa izan daiteke kuota txikiagoa ordaintzeko aukera
ematen diolako (782 € 1.197 €-ren ordez). Hala ere, epeak gora egin duenez, azkenean
familiak diru gehiago itzuli beharko du (67.000 euro gehiago)
121

7. BEHAR EKONOMIKOAK BIZITZAN ZEHAR
Txikitatik garrantzitsua da etxean erakustea dirua aurreztearen eta benetan behar duzun
horretan gastatzearen garrantzia. Ideia ona da ordainsari bat izatea, asko ez bada ere, eta
itsulapikoan zerbait gordetzen saiatzea beti. Nerabezaroan bertan kontu korronte bat ireki
dezakezu, eta hor sartu kopuru handi bat aurrezten duzunean. Horri guztiari finantza-
hezkuntza esaten zaio, eta oso garrantzitsua da gaztetatik zure gurasoen bidez ikastea.
Zuk, gurasoez gain, ekonomia ikasgai hau emateko zortea duzu. Egunen batean haurrak
badituzu, aita zaren aldetik, finantzarioki heztea da zure betebeharra.
Gure bizitzan zehar, behar ekonomiko desberdinak izango ditugun etapa asko
igaroko ditugu. Nerabeak garenean, gehiago arduratzen gara kontsumoaz aurrezteaz
baino. Independizatzen garenean, eta are gehiago familia bat osatzen badugu, normala da
segurtasunaz kezkatzea. Adinean aurrera goazenean, gure erretiroan diru nahikoa izatea
izango da kezka. Behar horiek etapa desberdinetan aztertuko ditugu.
Nerabezaroa
Zure adina nuenean bezala, zure ordainsaria baduzu, kudeatzen
ikasi behar duzu. Ez du balio diru guztia gastatu eta gero gehiago
eskatzea. Garrantzitsua da ulertzea dirua ez dela mugagabea eta
gurasoei ordu asko kostatzen zaiela irabaztea.
Zortea baduzu, eta gurasoek erosteko gaitasun handia badute, agintzen dizutena
kudeatzen ikasi behar duzu, handiagoa zarenean, diruak ez baitizu zerutik euririk egingo.
Zoritxarrez, zure gurasoek ez badute hainbeste aukerarik, diru gehiago eta gehiago
eskatzeak esan nahi du beren beharrak murriztu behar dituztela zureak asetzeko, eta, kasu
gehienetan, apetak izango dira.
Garrantzitsua da gai honetan ikusi dugun aurrekontua aukeratzea. Esleitu
asteroko gastuak eta pentsatu benetan beharrezkoak diren. Ez ahaztu zati
bat esleitzea itsulapiko edo kontu korronte batean gorde dezakezun
aurrezkirako.
Lehen lana
Bizitza osoa daramazu ikasten, eta, azkenean, amaitu eta zure
lehen lanari ekingo diozu. Sentitzen dut, dena amaitu da. Hasi da
benetako mundua.
Baliteke gurasoekin bizitzen jarraitzea, baina dirua irabazten hasten zara, eta, beraz,
zure gastuak dezente handituko dira. Jende asko, ohituta ez dagoen kopuru bat
irabazten hasten denean, pixka bat erotu eta xahutzen hasten da. Hori gerta ez dadin, 3
aholku soili jarraitu behar zaie.
Necesidades económicas a lo largo de la vida
1. Gastatzen duzuna baino gutxiago gastatzen duzu beti. - Zer txorakeria
esaten duzu, bada? Begien bistakoa da, bai, baina harritu egingo zintuzke
zenbat jende hasi den kredituan gastatzen eta zenbat eta gehiago erosteko
ordainketak geroratzen. Zentzugabeak.
2. Kontuz zorpetzearekin. Pertsona askok 30.000 euroko kotxe bat erosten
dute lanean hasi eta hilabetera. Garrantzitsua da interes handiko zor guztiak
zaintzea eta, batez ere, zure diru-sarrera guztiak emango dizkizun zorra ez
erostea. Ez nazazu izan egiten duen tipikoa.
3. Aurreztea betebeharra da. Ziur plan asko dituzula etorkizunerako. Etxe bat
erosi, beti joan nahi izan duzun hiri batera oporrak. Obligazio gisa jarri behar
duzu gutxienez zure diru-sarreren %10 aurreztea. Ez ahaztu aurrekontu bat
izatea eta betetzea.
Autoa
Autoa izan ohi da pertsona orok egiten duen lehen gastu
handia. Batzuetan, gurasoek oparia egiten digute, edo dirua uzten
digute. Baina beste batzuetan, banku batera joan eta mailegu bat
eskatu behar izaten da.
Etxe batean ez bezala, autoa erosteko diru asko eskatzea ez da ideia ona izaten. Zer
alde dago etxe baten eta auto baten artean? Garrantzitsuena da etxebizitzak ez duela
balioa galduko, autoarekin gertatzen den bezala. Etxe garestiegi bat erosi badut, beti
daukat aukera berriz saltzeko, eta normalean ez dut dirurik galtzen. Hala ere, auto batek
gutxiago balio du kontzesionariotik ateratzen den unetik. Onartu ezin dudan auto bat
erostea akats bat da.
Baina, hala ere, mailegu bat eskatu behar badut, honako hau hartu beharko nuke kontuan.
- Ez erosi onartu ezin duzun autorik. Pertsona askok itxura egitea gustatzen
zaielako egiten dute hori ". Benetan, ez nazazu tipikoa izan.
- Aurreztu autoaren ahalik eta zatirik handiena ordaintzeko, zorrik gabe.
- Hainbat kontzesionarioen prezioak alderatu. Aldea handia izan daiteke.
- Eskatu mailegua ahalik eta epe laburrenean itzultzeko. Zenbat eta epe
laburragoa, orduan eta interes gutxiago ordainduko duzu.
- Kontuan izan autoak beste gastu batzuk dakartzala. Aseguruak, erregaia,
zirkulazio-zerga, azterketak, etab.
- Bigarren eskuko autoa erostea aukera ona da dirua aurrezteko
122
 Independizatzea: alokatzea edo erostea
Etxebizitza izan ohi da askorentzat egingo den gasturik handiena. Ez
da, beraz, arinki hartuko duen erabakia.
- Etxebizitza bat erosteak abantaila asko ditu; izan ere, alokairu bat
ordaindu beharrean, geure etxea erosten ari gara, eta urte batzuk
igaro ondoren (20 edo 30), jabetzan izango dugu.
- Baina alokairuak ere baditu bere abantailak. Lehenik eta behin, askatasun handiagoa
ematen du hiriz edo auzoz aldatu nahi dugun baino. Gainera, etxebizitza propioa izateak
gastu gehigarri batzuk ere baditu: aseguruak, komunitatea ordaintzea, mantentze-lanak,
etab. Alokairuan gaudenean, gastu horiek etxejabeak izaten ditu.
Horrez gain, hipoteka bat eskatzeak aparteko gastu asko izaten ditu, hala nola notarioei
ordaintzea. Hori etxearen balioaren % 10 izan daiteke.
Orduan, zein da aukera onena?
Normalean balioaren %20 jarri behar izaten dugu. Gakoa etxeko etxebizitza bat erosteko
eman behar den sarrera da. Etxeak 200.000 euro balio badu, "esku diruz" jarri beharko
dugu 40.000 euro inguru. Hipotekaren aparteko gastuak kontuan hartzen baditugu ( %10
gehiago), 60.000 euro ordaindu beharko genituzke etxea erosi aurretik.
Etxeko dirua badut, eta hipotekaren hileroko ordainketa maila batzuetan
geratzen bazait, interesgarria izan daiteke etxebizitza erostea.
Zenbat ordaindu beharko luke hipotekaren hilean?
Bistan da maila batzuk utzi diezadakeela. Adituek uste dute hipotekaren hileroko
ordainketak ez lukeela familiaren diru-sarreren %30 baino gehiago izan behar. Hau da,
familia batek hilean 2.000 euro sartzen baditu, ez luke 600 eurotik gorako hipoteka izan
behar.Gainera, kontuan hartu behar da zor gehiago baditut. Aurreko atalean ikusi genuen
gainditu behar ez genuen muga bat zegoela.
Necesidades económicas a lo largo de la vida
Familia bat hasten
Bikote batekin bizitzera banoa, argitu behar dudan lehen
gauza da nola maneiatuko ditugun finantzak. Alde horretatik,
bikote bakoitzak bere arauak ditu, eta ez dago ezer idatzita
antolatzeko moduaz. Hala ere, beharrezkoa bada jokoaren arauak
ezartzea eta zein gastu egingo diren batera eta zein bereiz
adieraztea (baldin badaude).
Interesgarria da bikote gisa aurrekontu bat egitea, nahitaezko gastu finkoak, beharrezko
aldagaiak eta eskatu ahalako gastuak adierazteko. Jakina, planifikatutako aurrezki-helburu
bat finkatu behar dugu.
Haurra
Ze polita haurraren etorrera, ezta? Bai, ederra, baina prestatu diru-
zorroa. Haurtxoaren lehen urteak gastu asko ekartzen ditu.
Kalkuluen arabera, 6.000 eta 10.000 euro artekoa izan daiteke
(logela, jostailuak, gurditxoa, sehaska, pixoihalak, autoarentzako aulkia,
arropa, biberoiak eta osagarri ugari ia).
Haurra hazi ahala, aurrekontua berrikusi egin behar da, horrekin beste
gastu finko batzuk iristen direlako. Beraz, urtez urte aurrekontua aldatzen
joan behar dugu.
Erretiroa
Erretiroa hartuko dugu eta ez dugu diru-sarrerarik izango lan egiteagatik.
Gaur egun, pentsio-sistema bat dugu, eta sistema horretan, lanean ari
zirela irabazitakoaren ehuneko bat jasotzen dute pertsonek. Horren
ondorioz, lan egitean irabazten genuena baino pentsio gutxiago jasoko
dugu. Horregatik, interesgarria da bizitzako garai honetara behar adina
aurrezkirekin iristea, antzeko bizi-mailari eutsi ahal izateko.
Zenbat aurreztu behar dut nire bizi-mailari eusteko?
Imajinatu zure pentsioa lanean ari zinenean baino 500 euro gutxiagokoa dela. 65 urterekin
erretiratzen bazara (ikusteko dago) eta 85 urte bete arte bizi bazara, aurrezkiak beharko
dituzu 20 urtez bizitzeko. 500 euro 12 hilabete eta 20 urterako 120.000 euro dira, eta
aurreztu egin beharko dituzu zure bizi-mailari eusteko. Beraz, kopuru handia da. Horregatik
da interesgarria inbertsio onak egitea zure aurrezkiak hazteko. Ez kezkatu, hurrengo gaia
horri buruz hitz egingo dugu: inbertsioa.
123
 También puedes acceder a las diapositivas de la unidad, donde se
encuentran algunos ejercicios de clase resueltos:

DIAPOSITIVAS UNIDAD 8. Economía personal I.

Aquí tienes los enlaces directos a distintas actividades de esta unidad: Ahorro y deuda.
.
DIAGNÓSTICO INICIAL. Charles
ACTIVIDAD 1. El ahorro. Por último, te dejo algunas preguntas tipo test:
Dickens y el Ahorro.

ACTIVIDAD 2. LECTURA. El ahorro

ACTIVIDAD 3. Los gastos hormiga.
de los españoles en 2021.

ACTIVIDAD 4. Incluso tú puedes ACTIVIDAD 5. La importancia del

ahorrar. presupuesto personal.

ACTIVIDAD 6. Haz el presupuesto ACTIVIDAD 7. Ayuda a elaborar un

de una familia española media. presupuesto.

ACTIVIDAD 8. Elabora un
presupuesto en Excel con tus ACTIVIDAD 9. Las deudas.
padres.

Puedes encontrar las soluciones a estos test y muchas más preguntas

ACTIVIDAD 11. Calcula la cuota a
ACTIVIDAD 10. Qué deudas elegir aquí:
pagar de hipoteca.

TEST UNIDAD 8. Economía personal I. Ahorro y deuda.

ACTIVIDAD 12. La deuda de los
españoles durante la pandemia AUTOEVALUACIÓN
del COÇVID-19

Puedes encontrar más actividades sobre esta unidad en ¡¡¡¡También en Kahoot!!!!

www.econosublime.com.
124