OLYMPIC CƠ HỌC TOÀN QUỐC NĂM 2019

ĐỀ THI NGUYÊN LÝ MÁY

Bài I: [9.0 điểm]
Cơ cấu 4 khâu OABC trên hình 1 có các kích thước động học đặc trưng b= 3 dm, h=1dm.
Tại vị trí khảo sát, tương ứng với các góc α=π/6, khâu 1 đang quay ngược chiều kim đồng
hồ với trị số vận tốc góc ω1=4rad/s.
1.1. Tìm vận tốc của khâu 3 tại vị trí đã cho.
1.2. Giả sử trị số và chiều của các vận tốc (dài hoặc góc) vẫn giữ nguyên như ở câu 1.1.
Hãy cho gia tốc góc của khâu 1 để khâu 3 chuyển động nhanh dần với gia tốc bằng 40dm/s2.

Hình 1. Hình 2.
Bài II: [11.0 điểm]
Cơ cấu phẳng OABC trên hình 2 (thuộc họ cơ cấu culit) có các kích thước động học và vị trí
khảo sát được cho theo lưới ô vuông, cạnh mỗi ô vuông nhỏ a=1m. Ngoại lực tác dụng gồm
mômen M1 trên khâu 1 trong vai trò mômen cân bằng, lực P2 đặt tại điểm E trên khâu 2 (E
trùng với đỉnh của một ô vuông nhỏ) và mômen M3 trên khâu 3. Lực P2 có đường tác dụng
tạo với đường thẳng AE góc γ=π/4 và có trị số P2= 1000 2 N. Mômen M3 ngược chiều kim
đồng hồ và có trị số M3=2000Nm. Trọng lực và lực quán tính của các khâu được bỏ qua.
2.1. Tìm áp lực pháp tuyến tại 4 khớp động và giá trị M 10 của mômen M1 trong trường
hợp bỏ qua tất cả các lực ma sát.
2.2. Giả sử bỏ qua ma sát tại tất cả các khớp quay và ma sát với môi trường, chỉ tính
đến ma sát tại khớp tịnh tiến B. Đây là khớp tịnh tiến rãnh tròn, áp suất phân bố theo quy
luật côsin trên nửa mặt trụ tiếp xúc (hệ số phân bố áp suất λ=4/π), hệ số ma sát của cặp vật
liệu tạo khớp là f=π/25. Tính giá trị M 11 của mômen cân bằng M1 trong trường hợp này và
suy ra hiệu suất của cơ cấu ở vị trí đang xét.
Bài III: [6.0 điểm]
Trong hệ bánh răng trên hình 3, tất cả các cặp ăn khớp cùng thỏa mãn điều kiện ăn khớp
đúng, khối tâm của các bánh răng nằm trên trục quay tương ứng, bánh Z1 là khâu thu gọn.
Số răng của các bánh răng: Z1=20, Z2=25, Z3=32. Mômen quán tính khối lượng đối với trục
quay tương ứng của các khâu lần lượt là J1=1,20kg.m2, J2=1,25kg.m2, J3=1,28kg.m2.
Trên trục bánh Z1 tác dụng mômen phát động M1=1500Nm, trên trục bánh Z3 tác dụng
mômen cản M3=2000Nm (M1, M3 không vẽ trên hình), các lực ma sát được bỏ qua.

1
 3.1. Tìm mômen quán tính khối lượng và mômen
lực thu gọn của cơ cấu.
3.2. Hãy tìm quy luật chuyển động của hệ thể
hiện qua gia tốc góc, vận tốc góc và chuyển vị góc
của bánh Z1, biết rằng vận tốc góc và chuyển vị góc
Hình 3.
của bánh Z1 bằng 0 tại thời điểm ban đầu.
Bài IV: [8.0 điểm]
Xét hệ bánh răng với sơ đồ động và số răng của các bánh được thể hiện trên hình 4 (bánh Z4
không được vẽ đầy đủ). Biết bánh răng Z1 đang quay với tốc độ n1=1650 vòng/phút.
4.1. Tìm tốc độ quay theo vòng/phút của cần C khi cố định bánh răng Z4.
4.2. Tính tỷ số truyền từ bánh Z3 đến bánh Z4 khi cho cần C quay ngược chiều bánh Z1
với trị số tốc độ bằng một nửa (|n1|=2|nC|).
4.3. Tìm tốc độ quay tuyệt đối và tốc độ quay tương đối so với cần C của khối bánh
răng (Z2-Z2') trong trường hợp các bánh răng Z3 và Z4 quay ngược chiều nhau với cùng một
giá trị tốc độ.

Hình 4. Hình 5.
Bài V: [6.0 điểm]
Xét cơ cấu thanh phẳng OABCDE trên hình 5 với các kích thước động học và vị trí khảo sát
được cho trên lưới ô vuông, cạnh mỗi ô vuông nhỏ a=1m. Biết rằng khâu 2 đang chuyển
động so với khâu 1 theo chiều từ O đến A với trị số vận tốc tương đối V21= 2 2 m/s và khâu 5
đang chuyển động so với khâu 6 theo chiều từ E đến D với trị số vận tốc tương đối
V56=1m/s. Hãy xác định vận tốc góc tuyệt đối (vận tốc góc so với giá) của các khâu động
thuộc cơ cấu.

HẾT
Ghi chú: Cán bộ coi thi không cần giải thích gì thêm.