You are on page 1of 181

1

2
‫زمانى روخسار‬

‫نووسينى‬

‫رؤبةرت ئيَأل‪ .‬وايتسايد‬

‫رابةريَك بؤ ناسينةوةى كةسى شياو‬

‫وةرطيَرانى لة ئينطليزيةوة‬

‫مينة‬

‫‪0220‬‬

‫‪3‬‬
‫زمانى روخسار‬
‫َينةوة‬
‫بابةت‪ :‬ليَكؤل‬

‫نووسينى‪ :‬رؤبةرت ئيَأل‪ .‬وايتسايد‬

‫وةرطيَرِانى لة ئينطليزيةوة‪ :‬مينة (حمةمةد ئةمني حسني)‬

‫ديزاين‪ :‬رةنج شوكرى‬

‫مونتاذ‪ :‬شؤرِش خدر‬

‫ترياذ‪ 0222 :‬دانة‬

‫نرخى ( ‪ ) 0022‬دينارة‬

‫‪0220‬‬ ‫َى‬
‫ذمارةى سثاردنى (‪ )000‬سال‬

‫وةزارةتى رؤشنبريى ثيَدراوة‪.‬‬

‫لة بآلوكراوةكانى كؤمثانياى ئاويَنة‬

‫‪4‬‬
‫نةخشةى ناوةرؤكةكان‬
‫‪0‬‬ ‫سوثاسطوزارى‬

‫‪0‬‬ ‫ثيَشةكى‬

‫‪02‬‬ ‫يةكةم‪ :‬نيشانةكانى شويَنى ضاو‬

‫‪ ‬هةموارى‬
‫‪ ‬سؤزدارى‬
‫‪ ‬تيَرِوانينى رةخنةئاميَز‬
‫‪ ‬شيكارى‬
‫‪ ‬دل‬
‫َرِفيَن‬
‫‪ ‬طرنطيدانى بةرِاستى (جدى)‬
‫‪ ‬هةل‬
‫َهاتو‬
‫‪ ‬خواستى هةنطاوتةيى‬
‫‪ ‬خةمؤكى‬
‫‪ ‬ضاوة فيَل‬
‫َبازةكان‬
‫‪ ‬رووخؤشى‬

‫‪02‬‬ ‫دووةم‪ :‬زيَدة تايبةمتةنديةكانى شويَنى ضاو‬

‫‪ ‬جوانيناس‬
‫‪ ‬سةرنج راكيَشةر‬
‫‪ ‬نوكتةبازى‬

‫‪5‬‬
‫‪ ‬رةوانبيَذى‬
‫‪ ‬برِياردان‬
‫‪ ‬كوتومت‬
‫‪ ‬وردةكارخيواز‬
‫‪ ‬ثةيرِةوخوازى‬

‫‪08‬‬ ‫سيَيةم‪ :‬تايبةمتةنديةكانى ناوضةى دةم‬

‫‪ ‬بةخشندةيي و كةم دوويي‬


‫‪ ‬طةشبينى و رةشبينى‬
‫‪ ‬هةل‬
‫َةشةيي‬
‫‪ ‬دةربرِينى زارةكى‬
‫‪ ‬شانازى بةخؤوةكردن‬
‫‪ ‬قسة نةستةق‬
‫‪ ‬الساريي‬
‫‪ ‬شةرِةنطيَزى‬

‫‪50‬‬ ‫ضوارةم‪ :‬تايبةمتةنديةكانى روخسار‪.......‬‬

‫‪ ‬برِوا بةخؤبوونى زطماكى‬


‫‪ ‬ثاريَزطار و بنياتنةر‬

‫‪6‬‬
‫‪ ‬جياكةرةوةى جةستةيي‬
‫‪ ‬رةق‪ ،‬نةرم يان الستيكى‬
‫‪ ‬وزةى جةستةيي يان هؤشةكى‬
‫‪ ‬جةربةزةيي‬
‫‪ ‬برِواثيَكراو‬
‫‪ ‬ثشت بةخؤبةستنى زطماكى‬
‫‪ ‬ضاوضنؤكى‬
‫‪ ‬منونةيي‬
‫‪ ‬هاوسؤزى‬
‫‪ ‬ميزاذةكان‬
‫‪ ‬تواناى تيَطةيشنت‬
‫‪ ‬تواناى سةركردايةتى‬
‫‪200‬‬ ‫ثيَنجةم‪ :‬تايبةمتةنديةكانى الرِوو‬
‫‪ ‬هاوسةنطى ثيَشةوة يان هاوسةنطى دواوة‬
‫‪ ‬بريى بابةتيانة يان دةروونى‬
‫‪ ‬كارطيَرِى يان كارطوزارى‬
‫‪ ‬خؤشباوةرِ بةرامبةر دوودل‬
‫َى‬
‫‪ ‬ضيَذوةرطرتن لة دةنط و مؤسيقا‬
‫‪ ‬كؤل‬
‫َنةدان‬
‫‪ ‬زيرةكى يان كةودةنى‬
‫جةستةيي‬ ‫‪‬‬

‫‪7‬‬
‫‪200‬‬ ‫شةشةم‪ :‬روخسارة ناودارةكان‬
‫‪202‬‬ ‫حةوتةم‪ :‬رابةرةكةم لة ظيَننا‬
‫‪200‬‬ ‫هةشتةم‪ :‬دةربرِينى (ثةرِى ثشيلة)‬
‫‪200‬‬ ‫نؤيةم‪ :‬بؤ هةموو كةسيَك جيَطةيةك هةية‬
‫‪208‬‬ ‫دةيةم‪ :‬ئايا‪ ،‬تؤ رؤحانيت؟‬
‫‪202‬‬ ‫َة تةنياكانيش ليَدةدةن‬ ‫يانزةهةم‪ :‬دل‬
‫‪200‬‬ ‫دوانزةهةم‪ :‬كةسى تةواوةتى‬
‫‪202‬‬ ‫سيانزةهةم‪ :‬بؤ ئةو شتةى لة ذيانتا ونة‬

‫‪8‬‬
‫سوثاس و ثيَزانني‬
‫لة دانانى ئةم كتيَبةدا دةمةويَت بة تايبةتى سوثاسى ئةو هونةرمةندانة بكةم‪ ،‬كة بة‬
‫بةهرةكاني خؤيان هاوبةشيان كرد لة يارمةتيدامن‪ .‬لةوانة (جؤن طرومسان)‪ ،‬كة دوو جار‬
‫سةرؤكى ليذنةى هونةرى كالفؤرِنيا ء داهيَنةرى درومشى مروارى كةسايةتى و ديارى‬
‫سةربةستى هونةرمةند بوو‪.‬‬

‫هةروةها (ظيظيان باريَت)‪ ،‬كة روونكردنةوةيةكى زؤرى ثيَشكةش كرد‪ ،‬لةبارةى كتيَبى‬
‫زمانى ئاذةلَ‪( ،‬كرستني كومينس) لةبارةى ثةلةوةرى سيمرغ و ئةريزؤنا‪( .‬كالوديا‬
‫َمانيا‪.‬‬
‫رؤمثيَأل) لةبارةى فرانكفؤرت و رؤذئاواى ئةل‬

‫هةروةها دةمةويَت سوثاسى (جاك ويليامسن) بكةم لة هؤنؤلؤلؤ‪ .‬هاواى‪ .‬بؤ ئةو ذمارة‬
‫زؤرة لة ويَنةى مرؤظى هةموو رةطةزةكان‪( .‬تؤم برِاون) لةبارةى سيمرغ و ئةو دةستى‬
‫يارمةتيةى كة دريَذى كرد بؤم لةبارةى ويَنةكانةوة‪ .‬لةطةأل ئةو كةسانةى تر‪ ،‬كة‬
‫يارمةتيان داوم‪ ،‬بة تايبةتيش سوثاس و ثيَزانينم بؤ خيَزامن (ماريون) بؤ يارمةتيةكانى‬
‫لة زؤر اليةنةوة‪ .‬ديسانةوة سوثاسم بؤ ئةوانةى كة يارمةتياندام لة نويَكردنةوةى‬
‫بابةتةكانى زمانى روخساردا و بةرطى يةكةمى زؤر ضاك فرؤشرا و لة بازارِدا نةماوة‪.‬‬

‫‪2550،‬‬ ‫مةوى‪ ،‬هاواى‬ ‫رؤبةرت ئيَأل وايسايد‬

‫‪9‬‬
‫رابةريَك بؤ ناسينةوةى كةسى شياو‬
‫ضى زؤر طرنط و بةنرخة بؤ تؤ‪ ،‬كة دةتةويَت لة ذيانى رؤذانةدا دةستتكةويَت؟‬

‫َن بة‬
‫بة ثيَى ئةم كتيَبة وةآلمةكةى تةنيا لة اليةن ئةو كةسانةوة دةطوجنيَت‪ ،‬كة تيَكةل‬
‫ذيانى رؤذانة و كاروثيشةكةت‪.‬‬

‫ئةم كتيَبة‪ ،‬هةنطاو بة هةنطاو‪ ،‬ويَنة بة ويَنة‪ ،‬ئامؤذطاريت دةكات‪ ،‬كة ضؤن دةربرِينة‬
‫روخساريةكانى ئةوانةى لة دةورتن‪ ،‬بيخويَنيتةوة و وةريانبطيَرِيت‪.‬‬

‫فيَربوونى ئةو تةكنيكانةى كة لةم كتيَبةدا ضرِكراونةتةوة‪ ،‬زؤر طرنطن بؤ باشكردنى‬


‫ذيانى خيَزانى‪ ،‬ذيانى كاروثيشة‪ ،‬ذيانى كؤمةآليةتى و ذيانى سيَكسى‪ ،‬ضونكة لةو‬
‫شتانةدا حةقيقةت دةبينيتةوة‪ ،‬كة دةكرآ مةشقى لةسةر بكرآ و خؤتى تيَدا‬
‫بدؤزيتةوة‪.‬‬

‫ئةم كتيَبة ثرِ لة ويَنةية‪ ،‬يارمةتى ئةوةت دةدات‪ ،‬كة لة كةسى ئازيز و خؤشةويستت‬
‫تيَبطةيت و يارمةتى بةرةوثيَشضوونت دةدا لة كاروثيشةدا‪ ،‬هةروةها بؤ راكيَشانى‬
‫سةرجنى كةسى تايبةت‪.‬‬

‫َكانة بزانيت‪،‬‬
‫ئةم كتيَبة يارمةتى ئةوةت دةدا‪ ،‬كة لة يةكةم ديداردا قةوارةى ئةو خةل‬
‫هةروةةها بؤ ناسينى ئةوانةى دةوروبةرت بة شيَوةيةكى باشرت‪.‬‬

‫‪10‬‬
‫ثيَشةكى‪...‬‬
‫ئةم كتيَبة زانياريةكى راستةوخؤ لةبارةى زمانى روخسارةوة ثيَشكةش دةكات‪ .‬هؤى‬
‫سةرةكى لة بةضاثطةياندنةوةى ئةم كتيَبةدا ئةوةية‪ ،‬كة بةرطةكانى يةكةم و دووةم بة‬
‫ذمارةيةكى زؤر و بة خيَرايي ساغ بووةوة و لة بازاردا نةما‪ ،‬لةطةأل ئةو داخوازية‬
‫زؤرةى‪ ،‬كة هةبوو لةسةر نويَكردنةوة و بة ضاثطةياندنةوةى‪ .‬زمانى روخسار‬
‫تيَرِوانينيَكى زيندوة بؤ شتةكان لة ئيَستادا‪ ،‬زؤر لة برةوداية و بة طةليَك زمانى بيَطانة‬
‫وةبةرهةم هيَنراوةتةوة‪ ،‬لةوانةش زمانةكانى عيربى و يابانى و نةروجيى‪ .‬هةروةها وةك‬
‫بابةتيَكى ثيَويست و داواكراو لة سآ بةشدا لة ئةكادميى هيَزى ئامسانى ئةمةريكى‬
‫خويَندرا‪.‬‬

‫تويَذينةوة لةسةر دةماغ‪ ،‬تا دآ زياتر دةردةكةويَت‪ ،‬ضةندة لة سروشتى خؤمان لة‬
‫بنةرِةتدا بونيادى سروشتى خؤمانة‪( ،‬ئةو دةستكةوتة ضاوةرِوان نةكراوةى لةم‬
‫تويَذينةوةيةدا دةستكةوت‪ ،‬دؤزينةوة و ناسينى "ميَشكى راست و ميَشكى ضةثة‪)".‬‬

‫تةنانةت ئةوةى تا رادةيةكى زؤر زياتر سةرسورِهيَنةرة‪ ،‬ئةوةية‪ ،‬كة ئةجنامى‬


‫تويَذينةوةى ئةو ويَكضوونة تايبةتيانةى (دووانة)كان و بطرة (سيانة)كانيش و لة‬
‫يةكضوونيان كاتآ لة دوو ذينطةى جياوازدا ثةروةردةكراون‪.‬‬

‫‪11‬‬
‫كةسيَك بة دوو ضاوى ثرِ لة ذيانةوة‪ ،‬رابةرى ذيانيَكى زيندو دةكات‪ ،‬ئةوةش ئةو‬
‫كةسةية‪ ،‬كة وريا و طةشاوةية‪ ،‬هةروةها ضاالك و كراوة و بريفراوان و دةروونية‪ ،‬بةآلم‬
‫لةطةأل ئةو هةموو توانايةشدا‪ ،‬بؤضوونى لةسةر خؤى سادةوساكارة‪.‬‬

‫‪12‬‬
‫ضةند تيَبينيةكى تايبةت‬
‫ئةم رابةرى زمانى روخسارة بة ثلةى يةكةم كاردةكات لةطةأل ئةوةى‪ ،‬كة ضؤن بنةضةى‬
‫َنياييةوة‪ ،‬زؤر‬
‫روخسار هيَما لةسةر ميزاذى مرؤظ دةكات‪ .‬دةربرِينة كوتوثرِةكان _ بة دل‬
‫طرنطة‪ ،‬كة تيَبينى بكريَن _ بةآلم ثيَويستمان بة بنةرِةتيَكى تايبةت نية بؤ‬
‫َةمةندين بةو هةموو جؤرة دةربرِينانةى لة‬ ‫تيَطةيشتنيان‪ ،‬ضونكة خؤمان دةول‬
‫ميَشكمانداية‪ ...‬لةوانةش وةكو‪ :‬خؤشةويستى‪ ،‬كينة‪ ،‬خؤشى‪ ،‬ئةفسووس‪ ،‬رابواردن‪،‬‬
‫جديَتى‪ ،‬خؤش بةسةربردن‪ ،‬ئازار‪ ،‬حةوانةوة‪ ،‬ثةلةكردن‪ ،‬ضةختكردن‪ ،‬نائارامى‪،‬‬
‫مةستى‪ ،‬نائوميَدى‪ ،‬بةدرِةفتارى‪ ،‬طةوجيَتى‪ ،‬شايةريَتى‪ ،‬بيَزليَكردنةوة و ذمارةيةكى‬
‫َدان و راهيَنان نية بؤ ناسينةوةيان‪ .‬بةآلم‬
‫زؤر لة شتى تر‪ ،‬كة ئيَمة ثيَويستمان بة هةول‬
‫َياندا‪.‬‬
‫َة لةطةل‬
‫ئةوةى ئيَمة ثيَويستة بيكةين خؤرِاهيَنانة لةسةر باشرتين مامةل‬

‫تيَبينيكردنى ئةم جؤرة دةربرِينانة ئةوةمان فيَردةكات‪ ،‬كة كةسانى تر لةو ضركةيةدا‬
‫هةست بةضى دةكات و ئةوةمان بريدةخاتةوة‪ ،‬كة ئةو كةسة لة ض بارودؤخيَكداية‪ .‬بةآلم‬
‫َةكردنة لةطةأل ئةو كةسانةدا و بةثيَى بوونى بنياتنةرانةى‬
‫بةرةوثيَشضوونى ليَرةوة مامةل‬
‫َكانى ترة‪ ".‬بؤ منونة ئةطةر ضاويان طةورة بيَت‪،‬‬ ‫كةسةكة " طؤشتى كةسيَك ذةهرى خةل‬
‫كاريطةرة و نةبرةى دةنطى تؤ ماناى ئةوة دةدات‪ ،‬كة هةموو شت بؤ ئةوانة‪ ،‬بةآلم‬
‫ئةطةر ليَوباريك و ريَك بوون‪ ،‬خؤت راطرة‪ ،‬دةنطت ليَوةنةيةت‪ ،‬ئةطينا ئةوةى بة‬
‫َك‬‫دةستت هيَناوة لةخؤتى تيَكدةدةيت‪ .‬لة ئةجنامدا ئةم رابةرى زمانى روخسارة‪ ،‬كةل‬
‫َة بة تايبةتى لةطةأل زوربةى ئةوانةدا بكةيت‪،‬‬ ‫بةخشة بؤ فيَركردنى تؤ‪ ،‬كة ضؤن مامةل‬
‫َسوكةوتيَكى دياريكراودا و لة ذيانى رؤذانةى راستةقينةدا‪.‬‬
‫كة طرنطن بؤ تؤ لة هةل‬

‫‪13‬‬
‫ضةند لة تؤ تةنيا سروشتى خؤتة؟‬
‫ضةند لة تؤ تةنيا سروشتى خؤتة‪ ،‬واتة لة تؤ بووة (سروشتى) و ضةند لة تؤ بة‬
‫كاريطةرى ذينطةوة هاتووة (راهيَنان) ؟‪.‬‬

‫زوربةى ئةو شتانةى كة تةنيايي و بيَهاوتاييت جيا ئةكاتةوة‪ ،‬ئةوةية كة زادةى خودى‬
‫َةيان لةطةأل دةكةيت‪ .‬ئةوةش لةاليةن (دوكتؤر‬
‫خؤتة‪ .‬هةمان شتيش بؤ ئةوانةى مامةل‬
‫تؤماس جةى بووضةرد)ةوة راثؤرتى لةسةر دراوة‪ ،‬دوكتؤر بووضةرد سةرؤكايةتى‬
‫طروثيَكى دةكرد‪ ،‬كة تويَذينةوةيان لةسةر بؤماوةزانى دووانةكان دةكرد‪ ،‬ئةو‬
‫َى جياوازدا‬
‫دووانةيةى‪ ،‬كة لة كاتى لةدايكبووندا لة يةكيان جياكردنةوة و لة دوو مال‬
‫َى ثةروةردةيان كردن‪.‬‬
‫هةر يةكة بة تةنيا تا كاتى ميَردمنال‬

‫بؤ منونة دووانةى (جيم)ى تازة لةدايكبوو لة (ئؤهيؤ)‪ ،‬لةاليةن دوو خيَزانةوة لة دوو‬
‫َطاى جياوازدا بةخيَودةكران و ثيَطةيشنت‪ .‬لة دةرياضةيةكى بضووك لة فلؤريدا‬ ‫كؤمةل‬
‫يةكيان طرتةوة و ئةوةى بؤيان دةركةوتبوو الى هةردووكيان ثةسةند بوو‪.‬‬

‫هةر يةكةى كيذيَكى خواست كة ناوى (بيَتى) بوو‪ ،‬ثاشان جياشبوونةوة‪ ،‬دوايي‬
‫هةريةكةيان ذنيَكى تريان هيَنا كة ناوى (ليندا) بوو‪ ،‬خؤشيان هيَشتا ذنيان بة ناوةوة‬
‫بوو‪ ،‬هةريةكةيان ئوتؤمبيَليَكى شؤفةرليَتيان ليَدةخورِى‪ ،‬بريةى سوكى (ميلةر)يان‬
‫دةخواردةوة‪ ،‬هةمان جؤر جطةرةيان دةكيَشا‪ .‬هةريةكةيان لةو تاكة خانووةدا دةذيان‪،‬‬

‫‪14‬‬
‫كة هةر ئةو خانووة درةختى تيدابوو‪ ،‬هةريةكةيان هيوايةتى كارى دار و تةختةيان‬
‫هةبوو‪ ،‬هةروةها قةفةزى داريان بة دةورى درةختةكانياندا كردبوو ‪.‬‬

‫َةوبوون و خؤالواز كردندا‪.‬‬‫هةريةكةيان هةمان ميَذوويان هةبوو لة سةرئيَشة‪ ،‬قةل‬


‫َةيي نزمدا دةذيان و‬
‫هةريةكةيان سةطيَكى هةبوو بة ناوى (تؤى)‪ ،‬لة ئاستيَكى دةرمال‬
‫هةريةكةيان خولياى دانةوةى قةرزةكانيان بوون‪.‬‬

‫َكانيَك دةيكةن ئةطةر هةمان كؤدى بؤماوةييان‬


‫ئةمانة ئةو جؤرة شتانةن‪ ،‬كة خةل‬
‫هةبيَت ‪.‬‬

‫دوكتؤر بووضةر راثؤرتى لةسةر ئةوة داوة كة (بةرنامةكةى فيأل دوناهةو) بةرنامةيةكى‬
‫َة و دةربرِين وتوانستة‬
‫سةرنج راكيَشةرة‪ ،‬بةتايبةتى لةرووى كةسايةتى و شيَوازى جول‬
‫طشتيةكانةوة‪ ،‬ضونكة زووربةى زياترى بةهؤى بؤماوةييةكانةوة دةردةخات وةك لة‬
‫ذينطة‪.‬‬

‫هةروةها ئةو ثرسيارةى كة تؤ بة ئاسايي تر دةثرسيت‪ ،‬ئةوةية‪ :‬ئةطةر ئةوةندة لة‬


‫َطرتبآ‪ ،‬ئةى نيشانةكةى ضيية؟‪.‬‬‫سروشتى كةسيَتى خؤمامنان بة دةورى بونيادماندا هةل‬
‫ضؤن دةزانني بؤضى دةطةرِيَني ؟‪.‬‬

‫ئةوةش ئةوةية‪ ،‬كة ئةم كتيَبة لة ثاريزيداية‪ ،‬كةواتة دةستبكة بة خويَندنةوةى‬


‫نيشانةكان‪ ،‬دةطةيتة ئةوةى كة هيَما سروشتيةكان‪ ،‬سروشتى و لؤجيكني‪ ،‬ئةوةش لةطةأل‬
‫بنةضةدا دةرِوات‪ .‬هؤكارةكانى دةربرِينة طؤكراوةكان زياتر لة بةشى دةما بةديدةكريَت‪،‬‬
‫فاكتةرى دادوةريش لة دةوروبةرى ضاوةكاندا‪...‬هتد‪.‬‬

‫‪15‬‬
‫ئةمانةش ئةو سآ ريَطايةن كة ئةو نيشانة هيَمابؤكراوانةى تيَداية‬

‫‪ .2‬ريَذةى ثسثؤرِى خانةكان لة كةسيَكدا‪.‬‬


‫َةرِاوكآ)‬
‫َةكانى دل‬‫‪ .0‬هيَماكانى ئةركى ئيَستا (وةكو هيَل‬
‫َؤكيةكان) ى‬
‫‪ .0‬ثيَويستيةكانى بؤماوةزانى (تايبةمتةنديةكانى (سةر تةنة بةستةل‬
‫دةرةوة‪.‬‬

‫ئةم رابةرةى زمانى روخسارة جةخت ئةكات لةسةر ميزاذة بنةرِةتيةكانى تاك‪ ،‬بةو‬
‫َطانةى لةاليةن بناغة دةطمةنةكانى تاكةوة وامان ليَدةكات كة ثيَشبينى‬ ‫بةل‬
‫َسوكةوتيان تا ئاستى زانستى بكةين‪ ،‬ئةوةش بنةرِةتية و بونيادةكةت ثيَتدةَليَت‬
‫هةل‬
‫(دوطمةى طةرم) ثةجنةى ثيانآ‪ .‬ئةوانة خؤيان بابةتيَكى جياوازن و ثةيوةست نني بةو‬
‫هةموو دةربرِينة روخساريانةوة‪.‬‬

‫ئةم كتيَبة بة شيَوةيةكى ثراكتيكى ريَكخراوة تا بة طةنكردنى كةسانى ترت بؤ ئاسان‬


‫َةيان لةطةأل بكةين‪ ،‬هةروةها بؤ يةكةم جارة لة‬
‫بكات و بة شيَوةيةكى كاريطةر مامةل‬
‫َةكردنى مرؤظ بة تةنيا و دور‬
‫ذيانى رؤذانةدا ثرؤسةيةكى دياريكراوت دةداتآ بؤ مامةل‬
‫َةى طشتى‪.‬‬
‫لة مامةل‬

‫‪16‬‬
‫ثيَشكةشة‬
‫بة‬
‫هاودةم و يارمةتيدةرم‬
‫ماريونى هاوسةرم‪.‬‬

‫‪17‬‬
‫ضى لة روخسارداية؟‬

‫بؤضى روخسارةكان شةيدامان دةكةن ؟‬

‫َينةوةيان لةسةر دةكةين ؟‬


‫بؤضى ليَكؤل‬

‫لةبةرئةوةى زؤر بابةتى بؤ تيَطةيشنت تيَداية‪ ،‬كاتآ زمانةكةمان زانى‪ ،‬هةنديَكيان‬


‫دةزانني‪ ،‬ضونكة الى راستى ميَشكمان ئةمبارى كردووة و هةزاران روخسارى‬
‫تؤماركردووة‪ ،‬بةآلم بؤ تيَطةيشتنى ئةو زانياريانة بة هوشيارى‪ ،‬ئةوةش لة روخسارى‬
‫َكيةوة بةدى دةكةين‪ ...‬و ئةم كتيَبةش رابةريت دةكات‪.‬‬
‫خةل‬

‫َينةوة‪ ،‬هةست دةكةيت ضةندى ليَيةء ضةند لةو روخسارانة‬‫بؤضى ئيَمة لة روخسار دةكؤل‬
‫تيَتدةطةيةنن‪ ،‬ئةطةر زمانةكة بزانيت‪ .‬ئةم كتيَبة ئةلفوبيَى خويَندنةوةى مرؤظت ثآ‬
‫دةبةخشآ‪ ،‬كة بيست نيشانةى زياترى لة بةرهةمة بنةرِةتيةكانى زمانى روخسار‬
‫تيَداية‪.‬‬

‫‪18‬‬
‫لة هةموو رةطةزةكاندا تايبةمتةنديَتى هةية‬
‫لة طشت رةطةزةكاندا هاوشيَوةن‪...‬‬
‫منونةيي رةسةنايةتى‪ ،‬كة دةمانكات بة مرؤظ‪...‬و‬
‫لة بونيادماندا دةردةكةويَت‪ ،‬بةآلم‪...‬‬
‫لة هةمووى ضاكرت لة روخسارماندا‪.‬‬

‫‪19‬‬
20
‫ئةم تايبةمتةندية ليَرةدا ضيمان ثآ‬
‫دةَليَت؟‪ ،‬سروشتيَكى بةهيَز‪ ،‬هاوتابووة بة‬
‫خؤشةويستى بؤ جوانى و مؤسيقا و‪...‬‬
‫َقوآلنى وشةكان‪.‬‬‫بةهرةيةك بؤ هةل‬

‫ئةو دةربرِينة طةرموطورِةى ئيَمة لةم روخسارةوة وةريدةطرين‪،‬‬


‫لة ضاوة طةشةكان و برؤى ريَك و ليَوة ثرِة بةخشندةكانيةوة‬
‫بؤمان ديَت ‪.‬‬

‫تيَبينى ئةو بةهرةى دةربرِينةى ئةم ثياوة بكة‪ ،‬بة تةنيا‬


‫َةى ئةو‬ ‫لةطةأل ئةو هةموو تواناى رابةرايةتيةدا‪ ،‬كؤمةل‬
‫منونةييانة لةطةأل يارمةتى و اليةنى ئةو كارطيَرِيةى كة‬
‫هاوتاى سروشتةكةيةتى‪ ،‬هةروةها دةتوانيت برِواى ئةوةى‬
‫ثيَبكةيت‪ ،‬كة ضاوديَرى سةرجةم شتةكان بكات‪.‬‬

‫‪21‬‬
‫ئةو داهيَنةرة خؤش رةفتارو يارمةتيدةرة‬
‫تايبةمتةنديةى كة سةرجةم لةم خامنة الوةدا‬
‫َنياييةوة شؤخوشةنطة‪،‬‬ ‫دةركةوتووة‪ ،‬بة دل‬
‫بةآلم دةستبكةيت بة روانينى نيشانةكانى لة‬
‫رووى ذيريةوة‪ ،‬هةروةها دةبينى كة‬
‫رؤشنبرييةكى بةرزى هةية‪.‬‬

‫ئايا تؤ ليَرةدا تيَبينى ئةم بةهرة سروشتية درامايية دةكةيت؟ ئةوة كةسيَكة كة‬
‫شارةزايي شانؤيي هةية‪ ،‬دةتوانيَت زؤر دةورى جياواز ببينآ و هةروةها لة ئاكامدا‬
‫دةزانيَت ضؤن بضيَتة ناوةوة و بيَتة‬
‫دةرةوة‪.‬‬

‫كةوانةيى بةرزى برؤكان‪،‬‬


‫بيَطومان كليلى اليةنى درامايي‬
‫ئةوة‪ ،‬بةآلم ئةطةر تؤ بةوردى لة‬
‫خودى ضاوةكان وردبيتةوة‪ ،‬ئةوا‬
‫تيَبينى ئةوة دةكةيت كة ئةو‬
‫كةسة دةطمةنة بؤ ئامؤذيار و‬
‫سةرؤك تيث‪.‬‬

‫‪22‬‬
‫تايبةمتةنديَتى سروشتى جياكراوة زؤر طرنطة كة لةبارةى بزانيت‪ ،‬طرميان تؤ لة (بؤملاى‬
‫هاواى) دةذيت (وةك ئةو ويَنةيةى سةرةوة)‪ ،‬يان لة كةش و ئاووهةوايةكى هيَمندا‪ ،‬كة‬
‫ئةم ويَنةيةى الى خوارةوة روونى دةكاتةوة ‪.‬‬

‫‪23‬‬
‫يةكةم‪:‬‬
‫نيشانةكانى شويَنى ضاو‬

‫َةى ضاوة طضكةكان‪ ،‬بةرطةطرتنى نزم‬


‫كؤمةل‬

‫زيزبوونى خيَرا‬ ‫بةرطةطرتنى نزم‬

‫‪24‬‬
‫ناثةيوةست‪ ،‬بةرطةطرتنى بةرز‬ ‫بةرطةطرتنى بةرز‬

‫نزم (راست)‬ ‫بةرز (ضةث)‬ ‫بةرطةطرتن‬

‫‪25‬‬
‫هةموارى‬
‫ئةطةر برِوانينة فةرهةنطى زاراوةكان‪ ،‬زؤر وشة دةبينني لة واتايةك زياترى هةية‪ ،‬كة‬
‫ثشت دةبةستآ بة جؤرى بةكارهيَنانيانةوة‪.‬‬

‫لةبارةى وشةى (هةموارى) ئينسكلؤثيدياى فةرهةنطةكةم ثيَنج واتاى ثيَناسة كردووة‪.‬‬

‫كارةكتةريَك‪ ،‬بارودؤخ يان جؤريَك لة بوونى بةرطةطرتن‪.‬‬ ‫‪.2‬‬


‫رزطاربوون لة دةمارطريى‪ ،‬يان رةطةزثةرستى‪ ،‬يان الينطريى ئاينيى‪.‬‬ ‫‪.0‬‬
‫ضاالكى سؤز‪ ،‬يان توانا بؤ بةرطةطرتن‪.‬‬ ‫‪.0‬‬
‫ريَثيَدراويَكى بضوك يارمةتيدةرة بؤ جياوازى نيَوان كيَشيَكى دياريكراو و‬ ‫‪.2‬‬
‫رةهةند‪..‬هتد‪.‬‬
‫تواناى ثزيشكى بؤ بةرطةطرتن‪ ،‬وةك بيَهؤشكةريَك‪.‬‬ ‫‪.0‬‬

‫ثيَناسةى ضوارةم ئةو جؤرة بةرطةطرتنة واتاييةية‪ ،‬كة لة كةسيَتيناسيدا الدان لة‬
‫منونةييةوة ريَثيَدراوة‪ ،‬ئةمةش نة رةطةزثةرستية و نة ليَبوردةيي ئاينيى‪.‬‬

‫هيَماى سروشتيى بؤ ئةم تايبةمتةندية‪ ،‬ئةو بؤشايية ريَذةييةى نيَوان ضاوةكانة‪ .‬ضةندة‬
‫ضاوةكان لة يةكةوة دووربن‪ ،‬ئةوةندة ديديان فراوان و بةرين تر دةبيَت‪ .‬هةروةها ضةند‬
‫ضاوةكان لة يةكةوة نزيك بن‪ ،‬ئةوةندة ديديان نزيكرت دةبيَت‪ ،‬ئةمةش شيَوةى‬
‫رةطةزايةتيةكى ترى تايبةمتةنديَتية‪.‬‬

‫ثياويَك يان ذنيَك كة ضاوةكانيان تا رادةيةكى رةضاوكراو دوورن لةيةكةوة‪ ،‬سورن لةسةر‬
‫بةرطةطرتنيَكى زؤر‪ .‬هةروةها ئةوانة زؤر خؤمشةشرةف و هؤطرن‪ .‬بةآلم كةمآ مةيالنن‬
‫‪26‬‬
‫بةالى دواخسنت و وازليَهيَنان لة شتةكان‪ ،‬تا بؤ خؤيان دروست بن‪ ،‬يان لة دةست‬
‫دةرضن‪ .‬ئةو كةسانة وةرزشةوانيَكى ضاكن (هةرضةندة مذؤكن) بة ئاسانى هةل‬
‫ئةقؤزنةوة‪ .‬مةبةستيان باشة‪ ،‬بةآلم تةنيا مةيالنن بةالى جيَبةجيَكردنى شتةكاندا‪،‬‬
‫كاتآ تةواو بووبيَت‪ ،‬يان تا رادةيةك خراث و تةواو دواكةوتوبيَت‪ .‬ئةوانة هةميشة و بؤ‬
‫َة نةبيَت‪.‬‬
‫هةتاهةتاية كاردةكةن بؤ ئةو بارودؤخانةى خؤيان مةبةستيانة و دةيانةوآ هةل‬
‫َة‬
‫بةآلم ئةوةى ئةوان ريَطةيان بة ثيَشخستنى داوة‪ ،‬ئةوةية‪ ،‬كة لة زؤربةى كاتدا بة هةل‬
‫شتةكان ليَكدةدةنةوة‪ ،‬هةر وةكو تةوةزةلةكان‪ ،‬ئةوانيش سروشتيَكى باشن و برينيَكى‬
‫بةرضاو و دةطمةنن‪.‬‬

‫َكة دذةكان تايبةمتةندية ثيَضةوانةكان بينادةكةن‪ ،‬تؤ تيَبينى ئةو كةسانة دةكةيت‪،‬‬ ‫خةل‬
‫كة نيَوانى ضاوةكانيان بة شيَوةيةكى بةرضاو لة يةكةوة نزيكة‪ ،‬ئةوانة لة رووى‬
‫ديديشةوة بة شيَوةيةكى تةواو لة يةكةوة نزيكن‪ ،‬ئةو كةسانة زؤر بة خيَرايي زيز دةبن‪،‬‬
‫َى راستكردنةوةى‬ ‫كاتآ شتيَك ببينن‪ ،‬بةو شيَوةية نةبيَت‪ ،‬كة دةبيَت وابيَت‪ ،‬ئةوان هةول‬
‫دةدةن‪ .‬هةروةك ياريزانى مةزنى تيَنس (جؤن مالئنرؤ)‪ ،‬ئةو نةك زيز دةبيَت لةوةى كة‬
‫َكو لة خؤشى زيز دةبيَت‪ ،‬كة بة باشى‬ ‫َكى كاريَكى ناجؤر بكات‪ ،‬بةل‬ ‫خةل‬
‫َنةساوة‪ ،‬ئةوانة كارى مةزن دةكةن‪ ،‬بةآلم زؤر توندن لةطةأل خؤياندا‪ .‬ليَيان‬ ‫ثيَيهةل‬
‫َةيان ديَت و‬ ‫َؤزبن‪ ،‬هةميشة رةخنة دةطرن و بؤل‬ ‫تيَناطةيت‪ ،‬وةك ئةوةى زؤر ئال‬
‫َة‪ .‬كاتآ تةنيا دةيانةوآ شتةكان بة راستودروستى جيَبةجآ بكريَت‪،‬‬ ‫ثيَزانينيان مةحال‬
‫ئةوة دةستكةوتيَكى طةورةية بؤ ئةوان‪ ،‬كة زانيان تاكة بةرثرسيارى ئةو شتة‬
‫َدانى ئةوة رايانبوةستيَنآ‪ ،‬كة هةموو جيهان‬ ‫تايبةتيانةن‪ ،‬ئةمةش لةوانةية لة هةول‬
‫َى خؤياندا‪.‬‬
‫بةطشتى بدةن بة كؤل‬

‫‪27‬‬
‫َكانيَك هةن‪ ،‬كة بة ئارامن‪ ،‬بةآلم تةواو‬ ‫لة نيَوانى ئةو دوو منونةيةى سةرةوةدا خةل‬
‫توندوتيذن‪ ،‬كة بيانةوآ شتةكان جيَبةجآ بيَت‪ ،‬بةآلم زؤر اليةنى كيَشةكان‬
‫ليَكدةدةنةوة‪ ،‬بة ئاسانى ئةوة دةكةن كة دةبآ بكريَت‪ ،‬بةبآ ئةوةى وازى ليَبيَنن يان‬
‫َةيان بيَت‪ ،‬راست و رةوانن‪ ،‬و دادوةرى ضاك دةكةن يان ناوبذيوانيَتى مةزن‪ ،‬ئةو‬ ‫بؤل‬
‫سروشتةش كة هيَماى ئةوة ئةكات‪ ،‬ئةوةية كة ضاوةكانيان بة يةكسانى لة شويَنى‬
‫َكانى بة ئارام زياتر‬
‫خؤياندان‪ ،‬نة لةيةكةوة نزيكن و نة لةيةكةوة دوورن‪ ،‬بة زؤرى خةل‬
‫َكانى بآ ئاراميش دايان ئةنيَن بةوةى كة تةواو توندوتيذ‬
‫بة توندوتيذيان دادةنيَن و خةل‬
‫نني ‪.‬‬

‫‪28‬‬
‫ضى بكةين لةدةوروبةرى ئةوانةى‬
‫ليَبوردةيي و ئاراميَكى فراوانيان هةية؟‬

‫َسوكةوتى لةسةرخؤ و ئاساييان ليَدةكريَت‪.‬‬ ‫‪ .2‬ضاوةرِوانى هةل‬


‫َى كؤتايي و وةبريهيَنانةوة‪.‬‬
‫‪ .0‬دياريكردنى خال‬
‫‪ .0‬خؤشى لة ئارامى باشيان وةردةطرين و تيَكةآلوييان خؤش و ئاسانة‪.‬‬

‫ضى بكةين لة دةوروبةرى ئةوانةى‬


‫ليَبوردةيي و ئاراميَكى كةميان هةية؟‬
‫َةكان بكة‪.‬‬‫َسوكةوت و طةياندنى هةوال‬ ‫ئاطادارى هةل‬ ‫‪.2‬‬
‫لة كاتى خؤيدا ئامادةبة‪.‬‬ ‫‪.0‬‬
‫ضاوةرِوانى زيزبوون و كاردانةوةى زؤرى ليَبكة‪.‬‬ ‫‪.0‬‬
‫باوةرِيان ثيَبكةن لة جيَبةجيَكردنى ئةو شتانةى كة دةبآ بة راستى بكريَت و‬ ‫‪.2‬‬
‫ئةطةر طوجنا بياخنةنة ثؤستى ئامؤذيارى و سةرثةرشتيةوة‪.‬‬

‫لةناو ئةوانةشدا كة تةنيا بة ئارام و ليَبوردةن‪ ،‬دةتوانيت ئاسودةبيت ‪.‬‬

‫ئةطةر ويستيشت لةبارةى هةندآ شتةوة كارى راست بة ئةجنام بطةيةنى‪ ،‬ئةوة لة‬
‫خاوةنى ئةو جؤرةضاوانة بثرسة تا ريَنمايت بكةن‪.‬‬

‫‪29‬‬
‫بةرز و نزمى بةسؤزى‬

‫ثيَويستى بة‬ ‫بةسؤزى بةرز و نزم بةسؤزى بةرز‬

‫خؤشةويستيةكى زؤرة‬

‫‪30‬‬
‫كةمى سؤز‬ ‫سؤزى نزم‬

‫سؤزى ئاشكرا‬

‫‪31‬‬
‫سؤزدارى‬
‫َبذيَرة‪،‬‬‫طةر بتةويَت كةسيَكى سؤزدار بدؤزيتةوة‪ ،‬ئةوا كةسيَكى ضاوطةشى بةسؤز هةل‬
‫هةروةها ئةطةر ويستت كةسيَكى لةبارو طوجناو و لةراستيدا ليَهاتوبيَت بؤ ئيشوكاريَك‪،‬‬
‫َيشدا‬ ‫َبذيَرة‪( .‬ئةمة بةسةر جيهانى ئاذةل‬ ‫َو هةل‬‫ئةوا كةسيَكى ضاو بضوكى خةوال‬
‫َةشيَر و جوانوى‬ ‫َى وةك توتكة سةط‪ ،‬كةل‬ ‫َبذاردنى طيانداريَكى مال‬
‫دةضةسثيَت‪ ،‬بؤ هةل‬
‫ئةسث و ماين‪ ،‬ضاكرت واية كة ضاوطةش بن‪).‬‬

‫هةموو مرؤظيَك هةستى هةية‪ ،‬بةآلم كةسانى ضاو طةش‪ ،‬هةستيان كراوةترة و ئةوان‬
‫زياتر هةست دةردةبرِن و زؤرتر كاريزما ثيَشاندةدةن و زؤر ثيَدةكةنن و باوةش بة‬
‫َكيدا دةكةن و لة ئاميَزت دةطرن و ضاودادةطرن و لة طةمة و ياريكردندا قاقا‬ ‫خةل‬
‫ليَدةدةن و هاوار دةكةن و لة ئؤثيَرادا هوتاف دةكيَشن و لة سةيركردنى فليمةكاندا‪،‬‬
‫تةنانةت لة زةماوةندةكانيشدا دةطرين‪ ،‬لة ئيشوكاريشدا لةسةر بناغةى هاورِيَيةتى و‬
‫خؤشةويستى برِياردةدةن‪ .‬زؤر كةم دوربينن و تايبةمتةنديَتيان ئةوةية‪ ،‬كة بةثيَى‬
‫ثيَويست ثشتطرييان بكةيت‪.‬‬

‫َةى ثارة‪ ،‬كةسيَكى ضاو بضوك و هيَمن‬


‫ئةطةر كةسيَكت دامةزراند بؤ كؤكردنةوةى ثسول‬
‫َبذيَرة‪ ،‬ئةوة كارةكةت بةشيَوةيةكى ئاسايي بؤ جيَبةجآ دةكات‪ ،‬لة جياتى ئةوةى‬‫هةل‬
‫َكيَشآ بة دةست قةرزارةكان و ئازار و‬‫(خويَن لة بنى ثيَآلوةكانى بتكآ) و داخ هةل‬
‫ئةشكةجنة و شةرمةزاريانةوة‪.‬‬

‫‪32‬‬
‫بؤ هةر تايبةمتةنديةكى بةنرخ كات و شويَنى خؤى هةية‪ ،‬ثزيشكى تيمارساز نابآ رآ‬
‫بدات بة اليةنى سؤزدارى‪ ،‬كة سةرسامى بكات‪ ،‬لةبةرئةوة لة هيَز و تواناى ئةم‬
‫تايبةمتةنديةوة ئةطةر بطوجنيَت دةبآ خؤى لة تيماركردنى هةر ئةنداميَكى خيَزانةكةى‬
‫دوور بطريَت‪.‬‬

‫تؤ دةتوانى داواكارى ثيَشكةش بكةيت‪ ،‬وةك‪ ،‬كوآ طوجناو و لةبارة بؤ خؤشةويستى‬
‫كردن‪ ،‬بؤ دلؤظانيَك‪ ،‬بوونى سؤز‪ ،‬يةكةم شتة و روخسارى خوشةويستية‪ ،‬ئةمة وةكو‬
‫باويَك دواى دةكةويَت‪.‬‬

‫هةروةها هةست لة الى ئةوانةش هةية‪ ،‬كة كةمرت هةست دةردةبرِن‪ ،‬بةآلم سؤزةكة‬
‫دةتوانآ دةربربِيَت و ببيَت بة شتيَكى زيندو‪ .‬من ليَرةدا ئةو روداوةى ئامؤذيارةكة‬
‫ديَنمةوة‪ ،‬ئةوةى كة ذنةكةى خؤى دايةوة بة دادطاى ئةجنومةن‪ ،‬ضونكة ذنةكةى زؤربةى‬
‫كات‪ ،‬لة سةردةمى هاوسةريَتيدا هةر سيَوى دائةخرماند‪ ،‬لةبةرئةوةى بريى الى شتى‬
‫َنيايية بؤ فشكردنةوةى زؤربةى شانازيةكانى‬ ‫تر بوو‪( ،‬ئةوةش ريَطةيةكى دل‬
‫ميَردةكةى‪).‬‬

‫ضيمان لة بريبيَت‬
‫لة ئاستى كةسيَكى بةسؤزدا‪..‬؟‬
‫َت‬
‫َة‪ ،‬يان بةدل‬ ‫‪ .2‬هةموو شت وةك هيَماى ئةوة وةردةطرن‪ ،‬كة تؤ ئةوانت بة دل‬
‫نني‪ .‬دةربرِينةكانى سةر روخسارت‪ ،‬وةك زةردةخةنة و روخؤشى بثاريَزة و تؤنى‬
‫دةنطت هاودةم ئاميَزبيَت‪.‬‬

‫‪33‬‬
‫َآ با نانى نيوةرِؤ ثيَكةوة خبؤين‪ ،‬بةردةوامبة لة‬ ‫‪ .0‬نانيان لةطةأل كةرتكة‪ ،‬بل‬
‫قسةكردن و لةبارةى هاورِآ دوو اليةنيةكانتان بدوآ و ئيَستا ضى دةكةن و‬
‫َى و سةردةمى كؤن‪.‬‬ ‫باسى مندال‬
‫‪ .0‬ئةطةر لة هةمان شاردابوون‪ ،‬ديارى خانةخويَييان بؤ بةرة‪ ،‬رؤذى لةدايكبوون و‬
‫يادى زةماوةندى هاوسةريَيةتيان لةياد نةكةيت‪ ،‬لة كاتى ئاهةنطى شةوانة و‬
‫لةسةر خوانى ئاهةنطةكة هةستة سةرثآ و لة ضاوى ئةوان نؤشكة‪.‬‬

‫كاتآ لةطةأل هةندآ كةسدا بيت‬


‫كة هةستيان زياتر شاراوة بيَت‪...‬‬
‫‪ .2‬ئةوة لةبةرضاو بطرة‪ ،‬كة هةستى ئةوانةش وةك هةستى هةر كةسيَكى ترة‪،‬‬
‫َة‪ ،‬دةتوانيت دةريبيَنيت‪ .‬ئةمانة بة‬ ‫َيكؤل‬
‫تةنيا ئةوة هةية كة بةردةوام هةل‬
‫َتون هةية)‪.‬‬
‫َى دةيشارنةوة ( لةو قوآلييةدا ئال‬ ‫قول‬
‫َخؤشكةرى كةم يان نائوميَديان ليَبكة‪ ،‬زياتر ماوةيان‬ ‫َطةى دل‬ ‫‪ .0‬ضاوةريَى بةل‬
‫بدة ‪.‬‬
‫‪ .0‬لة كاتى ئيشوكاردا باش ئامادةبة و طريبة بة بابةتةكةوة‪ ،‬واز لة‬
‫باسوخواستى هةستكردن و خيَزان بهيَنة‪ ،‬ثيَشبينى كاتى دانراو بكة و‬
‫هةميشة كارةكةت خبةرة ثيَش رابواردنةوة‪.‬‬

‫‪34‬‬
‫كةمرت رةخنةيي‬ ‫تيَرِوانينى رةخنةيي‬

‫ئاستى نزم‬

‫تيَرِوانينى رةخنةيي __ نةنطيةكان دةدؤزيَتةوة‬


‫‪35‬‬
‫تيَرِوانينى رةخنةئاميَز‬
‫تايبةمتةنديَتى رةخنةيي ئةو منونة سةرةكيةية‪ ،‬كة تومخى كةسيَك نية باش بيَت‪ ،‬يان‬
‫َة الوازةكانى دةردةخات‬ ‫خراث بيَت‪ ،‬جطة لةوةى بةكارهاتووة‪ .‬تيَرِوانينى رةخنةيي خال‬
‫َة زؤر ثةيوةندى‬ ‫و لةوانةية بيثاريَزيَت بةرلةوةى ثوضكريَتةوة‪ .‬بةآلم رةخنةى هةل‬
‫هاوسةريَتى تيَكداوة‪ ،‬ئيدى هاوسةرةكة لة ئةجنامدا ئارامى ناميَنيَت و برِيار دةدات‪،‬‬
‫َى نةكات‪.‬‬
‫كة لةوة زياتر قبول‬

‫كةسى رةخنةيي بةوة بنةماكانى نيشانة دةكريَت‪ ،‬كة ضاوى بةرةو خوار و رووةو دةرةوة‬
‫الردةبيَتةوة‪ ،‬ئةمةش ئةو كةسانةن‪ ،‬طةر تيَبينى هةر شتيَك بكةن‪ ،‬كة لة خةت‬
‫دةرضووة‪ ،‬وةكو باريَك بةثيَى ثيَويست توندوتؤأل نةبةسرتابيَت و هةر لة يةكةم ثيَضدا بة‬
‫الدا بيَت و بكةويَت‪.‬‬

‫ئةو كةسانة ثشكيَنةرة‪ ،‬وردبينةرى ذميَريارية‪ ،‬ضاوديَرة‪ ،‬راهيَنةرة‪ ،‬سةرنووسةرة‪،‬‬


‫َطةخويَنةرةوةية و ئةو كةسانةى‪ ،‬كة سروشتيان لة نيشانة وةرزشيةكاندا ضاكة‪.‬‬
‫بةل‬

‫هةروةها ذن يان ثياوى رةخنةئاميَز دةتوانن دةرفةت بيَن لة قؤرخكردندا و بة ئاسانى‬


‫كؤتايي بة شتةكة ديَنن‪ ،‬ئةوان بة سادةيي كةسانى تر بةرثرسياردةكةن‪ ،‬بةهؤى‬
‫توانايانةوة دةزانن يةكةم شتآ‪ ،‬كة ثيَويستة بكريَت‪ ،‬هةروةها ضيان دةوآ لةو شتانة تا‬

‫‪36‬‬
‫ثاريَزطارى ليَبكريَت‪ ،‬بؤية ثيَويست ناكات رةخنة لة ثةيوةندى كةسايةتى بطرييَت‪ ،‬وةك‬
‫هاورِآ دؤرِاندن‪ ،‬تةنيا لةبةرئةوةى ثيَيبوترآ حةقة شتيَك لةبارةى كرِيَشكى قذى بكات ‪.‬‬

‫لةبةراوردا‪ ،‬ئةو كةسانةى ضاويان بؤ دةرةوة و دوور لة لوت ليَذدةبنةوة‪ ،‬ئةوانة رةخنةطر‬
‫َة ليَكدراونةتةوة‪ .‬ئةوانة‬
‫َكو ئةوانة ثيَضةوانةى ئةو طازندةيةن‪ ،‬يان بة هةل‬ ‫نني‪ ،‬بةل‬
‫َبوونيان ئاسانرتة‪ ،‬بةآلم زؤرجار لة دةرفةتيَكدا بة توندى روبةرِووى سةرنةكةوتنى‬
‫تيَكةل‬
‫تيَبينيكردنى خةوشةكان دةبنةوة‪.‬‬

‫ضى دةكةيت لة دةوروبةرى كةسيَكى رةخنةيدا؟‬

‫‪ .2‬كاتآ كة ثيَويستت ثيَيبوو‪ ،‬ئامؤذطاريةكانى ثةسةند بكة‪( ،‬شادمان دةبيَت بة‬


‫ئامؤذطارى كردنت‪).‬‬
‫‪ .0‬بة رةقى داواى رةخنةنةطرتن مةكة‪ ،‬بريت نةضآ‪ ،‬كة ئةوانة ئاوا دروست‬
‫بوون‪ ،‬هيض كاريَكى نية بةسةر ئةوةوة‪ ،‬كة تؤيان خؤش دةوآ‪ ،‬يان تؤيان بةدأل‬
‫نية‪ ،‬لة يادت نةضآ‪ ،‬لة ناوةوةى ئةو كةسايةتيةدا دَليَكى زيَرِين هةية‪.‬‬
‫َيان دةكات‪ ،‬تا لة رةخنةطرتنيان‬ ‫َبدة ئاطات لةو شتانةبيَت‪ ،‬كة سةرقال‬‫‪ .0‬هةول‬
‫بةدووربيت‪.‬‬

‫ضى دةكةيت لة دةوروبةرى كةسيَكى نارِةخنةيي؟‬

‫‪ .2‬زؤر باوةرِت بة نرخاندن و ئامؤذطاريةكانيان نةبيَت‪.‬‬


‫‪ .0‬شادمانبة بة سةرنةكةوتنيان‪ ،‬ئةوةش بؤ دياريكردنى كةموكورِيةكانى خؤت‪،‬‬
‫(ئةوانةى كة بةهةرحاأل‪ ،‬خؤت لةوانةية لة زوربةيان ترسابيت‪).‬‬
‫‪ .0‬لة كؤرِ و كؤبونةوةكانى خؤت بيَبةشيان مةكة‪.‬‬
‫‪37‬‬
‫كةللة رةق نية _ تةنيا شيكارية‬

‫شيكارى‬ ‫كةمرت شيكارى‬

‫‪38‬‬
‫شيكارى‬

‫شيكارى‬
‫َوى سةرةوة‪ ،‬كة داثؤشراوة لةسةر ويَنةكةى ئةليَكزاندةر‬ ‫برِوانة ثارة كاغةزيةكانت‪ ،‬ثيَل‬
‫َنت‪ ،‬ئةوةى بةشى خةزنةى ئةمةريكا و ضؤنيةتى دروسبوونى بة باشى شيدةكاتةوة‪،‬‬ ‫هامل‬
‫كة تا ئيَستاش داراييةكى ضاالكى شيَوة هاوضةرخى بيَزليَكراوةية‪.‬‬

‫َوى سةرةوة‪ ،‬كة بة ئاسانى لةبةرضاوة‪ ،‬لةسةر ويَنةكةى ئةندرؤ جاكسن‪،‬‬ ‫بةآلم‪ ،‬ثيَل‬
‫ئةوةى كةم شيكارى و كارى راستةخؤى دةكرد‪ ،‬هةروةها كؤمةَليَك جةردة يارمةتيدةرى‬
‫بوون لة بةزاندنى بةريتانيادا‪ ،‬لةجةنطيَكى بة ثةلةى (نيو ئؤرليتس)‬

‫َة وةك الساريَك دةخويَنريَنةوة‪ ،‬ضونكة ئةوانة‬‫ثياو‪ ،‬يان ذنى شيكارى‪ ،‬بةزؤرى بة هةل‬
‫َآ‪ ،‬يان نةخيَر‪ ،‬يان لةوانةية‪ ،‬تا ئةوةيان بؤ دةرنةكةويَت‪ ،‬كة‬
‫يةكسةر نايانةوآ بَليَن بةل‬
‫ئةو شتة لةبارةى ضييةوةية و بؤضى دةبآ بكرآ و لةبةرضى دةبآ بةو شيَوةية بكريَت‪.‬‬

‫‪39‬‬
‫بةآلم ئةو جؤرة كةسانة زؤر وردن لة دياريكردنى شتةكان و يارمةتيدانى كةسانى تردا‬
‫بؤ تيَطةيشتنى هؤ و كاريطةريةكةى‪.‬‬

‫ئةوانةى كةمرت شيكارن بطرة زياتر كارى راستةوخؤ دةكةن‪ ،‬بة شيَوةيةكى روون و‬
‫ئاشكرا لة ماوةى بةئةجنامطةياندنى ئيشةكة كةم دةكةنةوة و كةمرت بةناو‬
‫تاقيكردنةوةكاندا دةرِؤن‪ .‬ئةم جؤرة كةسانة ضاكرتين فرمانبةرى فرياكةوتنيان ليَدروست‬
‫دةبيَت‪ ،‬ضونكة بةر لةوةى كارةساتةكة شيبكةنةوة و بؤضى روويدا و دةبوو ئاوابوواية‪،‬‬
‫َةمباز دةدةن و بريندارةكانى ناو ئوتومؤبيليَكى وةرطةرِاو دةربازدةكةن‪،‬‬ ‫يةكسةر قةل‬
‫ثيَش ئةوةى ئوتومؤبيلةكة طرِبطرآ يان بتةقيَتةوة‪.‬‬

‫ضى دةكةيت كاتآ لةطةأل كةسيَكى شيكاريدا بيت ؟‬

‫َآى بيكةن‪.‬‬
‫َآ ريَكخةر بن‪ ،‬بةرلةوةى ثيَيان بل‬
‫‪ .2‬ثيَيان بل‬
‫‪ .0‬بريت بآ‪ ،‬تؤ تةنيا يةك جار ثيَويستت بة شيكردنةوة هةية بؤيان‪.‬‬
‫‪ .0‬داوايان ليَبكة شتيَكت بؤ بةهابكةن‪ ،‬يان ضؤنيةتى بؤضيت بؤ شيبكةنةوة‪،‬‬
‫(ئةوانة زؤر حةزيان لة كارى وةهاية)‪.‬‬

‫ضى دةكةيت كاتآ لةطةأل كةسيَكدا بيت‬


‫كة كارى راستةخؤ بكات ؟‬
‫‪ .2‬بيَتاقةتيان مةكة بة شيكردنةوةى دوور و دريَذةوة‪.‬‬
‫‪ .0‬ضاوةرِيَى ثةلةكردن و كارى راستةوخؤيان ليَبكة‪.‬‬

‫‪40‬‬
‫‪ .0‬ئةوان بة شيَوةيةكى شياو رةفتاردةكةن‪ ،‬بةتايبةتى لة كةمكردنةوةى ماوةى‬
‫بة ئةجنامطةياندنى كارةكاندا‪( ،‬هةروةها‪ ،‬هةنديَكيان‪ ،‬لةوانةية بيَبةزةيي بن‬
‫لة كاتةكانيشدا‪).‬‬

‫سةرنج راكيَشةر‬ ‫سةرنج راكيَشةر‬

‫ضاو ئةستيَرةيي‬

‫سةرنج راكيَشةر‬
‫‪41‬‬
‫دلَرِفيَن‬

‫بريآ لةو كةسانة بكةرةوة‪ ،‬كة دةيانناسيت‪ ،‬ئةوانةى دوو ضاوى طةش و ثرشنطداريان‬
‫هةية و سةرجنى هةموو كةس رادةكيَشن‪ .‬ئةوانة نةمرن و ثرِن لة طيانى كةسايةتى‬
‫َبذيَرن‪ ،‬كة كةمآ لةو دياردةى‬
‫(تةنانةت ئةسث سوارةكانيش هةوأل دةدةن ئةسثيَك هةل‬
‫سةرنج راكيَشانةيان ثيَوةبآ)‪.‬‬

‫ئةو كةسانةى ضاوةكانيان وةكو ضاوى بوكةشوشة واية‪ ،‬ذيانيشيان بة ئارِاستةى‬


‫بوكةشوشة رابةريدةكةن‪ ،‬كة هيض جؤرة رابواردنيَكى تيَدا نية‪.‬‬

‫خؤشبةختانة ئةمة ئةو تايبةمتةنديةية‪ ،‬كة دةتوانآ طةشة بكات‪ ،‬برِوانة ئاويَنة و بري لة‬
‫خؤشةويسرتين شت بكةرةوة‪ ،‬لة اليةكةوة ضاوةكانت دةطةشيَنةوة و سةرنج راكيَشةرى‪،‬‬
‫يان طيانى شةيدايي طةشانةوةيان دةردةكةويَت‪( ،‬بيَطومان ضاوةكان ثةجنةرةن بؤ رؤح)‪.‬‬

‫بيَبةختانة ئةوانةى وةكو تؤ سةرنج راكيَشةرن‪ ،‬دةبآ تايبةمتةنديةكانى تريان بثاريَزن و‬


‫ئاطايان لة خؤيان بيَت‪.‬‬

‫‪42‬‬
‫ئةطةر خةو‪ ،‬يان ذةمة خواردنيَكت لة كيس ضوو‪ ،‬هةروةها شةكةت و ماندو بوويت‪،‬‬
‫َى‬
‫ئةوا بةرزونزمى كاريزما دةردةكةويَت‪ ،‬خؤ ئةطةر كيَشةيةكى بآ قةرار سةرقال‬
‫كردى‪ ،‬ئةوا كيَشةكة لة ضاوةكانتا دةردةكةويَت‪.‬‬

‫ضى دةكةيت لة دةوروبةرى كةسيَكى دلَرِفيَن و سةرنج راكيَشةردا ؟‬

‫‪ .2‬بانطهيَشتيان بكة بؤ ئاهةنطةكانت‪ ،‬هةر هةموويانت بؤ ئةطةشيَنيَتةوة‪.‬‬


‫‪ .0‬بةكريَيان بطرة و لة ثرِؤذة و ثيالنةكانتدا شويَنيان بؤ ديارى بكة‪ ،‬ئةوانة‬
‫َكيدا دةكةن‪.‬‬
‫َة لةطةأل خةل‬
‫بةهرةن‪ ،‬كاتآ بة شيَوةى خؤيان مامةل‬
‫َكانى تريش بكة‪ ،‬كة سةرنج راكيَشةر بن بؤيان‪.‬‬
‫‪ .0‬ضاوةرِيَى خةل‬

‫ضى دةكةيت لة دةوروبةرى ئةوانةى كة سةرنج راكيَشةر و دلَرِفيَن نني ؟‬

‫‪ .2‬شادمانبة بةوةى‪ ،‬كة ئةوة ئةوانن لة جياتى تؤ‪.‬‬


‫‪ .0‬بة تةنيا كتيَبيَكى باش بهيَنة‪.‬‬
‫‪ .0‬بريت بآ‪ ،‬كة تؤ دةتوانيت بيانطةشيَنيتةوة‪ ،‬بة تايبةتى ئةطةر لةبارةى‬
‫ئارةزوةكانيان و ئةو شتانةى اليان خؤشة وتوويَذبكةن‪.‬‬

‫‪43‬‬
‫طرنطى ثيَدانى راستى سيماى (جدى) وةردةطرآ‬

‫طرنطيدانى بةرِاستى‬
‫(جدى)‬

‫َكانآ‪ ،‬كة بةرِاستى طرنطى دةدةن بة شتةكان‪،‬‬ ‫لة ذياندا ياساى نةزم هةية‪ ،‬بةآلم‪ ،‬خةل‬
‫َيدا هةية‪ ،‬واديارة بؤئةوةى هةميشة لة‬ ‫ئةو كةسانةن‪ ،‬كة دوو ضاوى رةشيان لة قول‬
‫اليةنى طرنطيداندا بن‪ .‬ئةوانة خؤيان و هةروةها بةرثرسياريَتيان بةرِاستى وةردةطرن‪،‬‬
‫َكانى تر هةست بةوة دةكةن‪ ،‬بؤية ئارةزوى ئةوة دةكةن بةرثرسياريَتى ئةوتؤيان‬ ‫خةل‬
‫َتة و‬
‫بدةنآ‪ ،‬كة سةرو تةمةنى خؤيان بيَت‪ .‬ئةوانة ذيان بةرِاستى وةردةطرن‪ ،‬ضيَذ لة طال‬
‫َتة بكةن‪.‬‬
‫رابواردن وةردةطرن‪ ،‬زياتر لةوةى كة خؤيان طال‬

‫‪44‬‬
‫ئةو كةسانةش‪ ،‬كة ضاو و برؤى رةشيان نية و ضاويان لة قوآليدا نية‪ ،‬زياتر سةربةسنت‬
‫َياندا و ضوستوضاالكن و بة ئاسانى هةوا و ئارةزوى سةيران و ثشوكردن‬ ‫لة مجوجول‬
‫دةكةويَتة سةريان‪.‬‬

‫ئةطةر تؤ مامةلَة لةطةأل كةسيَكى وادا بكةيت‬


‫كة طرنطى بةرِاستى بدات‪:‬‬
‫َتةوطةث مةكة‪ ،‬بةآلم ئةوة بزانة ئةوان زياتر‬ ‫‪ .2‬ضاوةرِيَى تةقينةوةى نوكتة و طال‬
‫خؤشى ليَدةبينن‪ ،‬وةك لةوةى‪ ،‬كة بة روويانةوة دةردةكةويَت‪.‬‬
‫َتةيان بدةرآ‪.‬‬
‫‪ .0‬كارى تةواو و بآ طال‬
‫‪ .0‬هةستى بةرثرسياريَتيان جبوَليَنة‪.‬‬

‫ئةطةر تؤ مامةلَة لةطةأل كةسيَكدا بكةيت‬


‫كة كةمرت طرنطى بةرِاستى بدات‪:‬‬
‫‪ .2‬نوكتةيان بؤ بكة‪ ،‬كاردانةوةكةى زياتر كراوة دةبآ‪.‬‬
‫‪ .0‬دةتوانيت باسى بابةتى سادةوساكارتر بكةيت‪.‬‬
‫َسوكةوتا سةربةستيةكى زياترت دةبآ‪ ،‬لةو شتانةشدا كة تؤ زؤر بة‬ ‫‪ .0‬لة هةل‬
‫طرنطيةوة وةريانناطريت‪.‬‬

‫‪45‬‬
‫هةلَهاتو‬

‫َهاتو‪ ،‬بةطشتى بيَتاقةتة‬


‫هةل‬ ‫َهاتو‬
‫هةل‬

‫كاتآ كةسيَك دةبينى ضاوةكانى زياتر لة شوشة دةضيَت‪ ،‬ئةوة بة ئاسانى نيشانةى‬
‫َةرِاوكيَداية‪ .‬ضاوةكانى وةك ئةوة واية خويَنى‬
‫ئةوةية كة‪ ،‬ئةو كةسة لةذيَر فشار و دل‬
‫تيَزابيَت و ثيَستيشى وشك و بريسكةدارة‪.‬‬

‫‪46‬‬
‫‪Fugacity‬‬ ‫ئيَمة دةربرِينيَكمان بؤ ئةم تايبتمةندية دةرةكية هةية‪ ،‬ئةويش بة وشةى‬
‫ناوى دةبةين‪ ،‬كة هةمان واتا و ريشةيان لةطةأل وشةى ‪ Fugitive‬دا هةية و بة ماناى‬
‫َهاتن دةكات‪.‬‬
‫ئةوة ديَت‪ ،‬كة ئةو كةسة هةست بة راونان و هةل‬

‫ئاشتى و ئارامى تةواو ثيَضةوانةكةيةتى‪ ،‬باشرتين منونةش ضاوة روون و تةرِةكانى‬


‫كؤرثةيةكى شريةخؤرةية‪ ،‬كاتآ دواى سةرخةويَكى خؤشى دواى نيوةرِوان بة ئاطاديَت‪،‬‬
‫َؤكانداية‪.‬‬
‫سثيَنةى ضاوةكان زؤر سثى دةردةكةون و شيَوة تةرِيةك لةناو ثيَل‬

‫َهاتووةش ثةيوةندة بة دةماغةوة‪ ،‬بؤية بة بضوكرتين‬


‫ضاوةكانى ئةو كةسة راونراو و هةل‬
‫َةذان دةكريَت بطؤرِيَت‪ .‬وةكو كاتآ هةست دةكةيت جزدانةكةت ونكردووة‪ ،‬بةآلم‬ ‫شل‬
‫هةروةها دةكرآ ونبيَت‪ ،‬كةضى بة شيَوةيةكى كوتوثرِ‪ ،‬كاتآ دةست دةكةيت بة‬
‫طريفانةكةى تردا‪ ،‬دةرِوانى هيَشتا جزدانةكة ماوة و ون نةبووة‪.‬‬

‫َهاتو ببينى‪ ،‬زياتر لة‬ ‫ئةطةر دةتةوآ منونةى سةيرتر لةبارةى ضاوى راونراو و هةل‬
‫َى دادطاكان و بازارِى بؤرِسة يان‬ ‫دةوروبةرى كارةساتى ئؤتؤمبيل وةرطةرِان و هؤل‬
‫فرؤكةخانة‪ ،‬كة كاتآ طةشتيارةكان لة كؤتايي سةرةيةكى دورودريَذدا طويَيان لة‬
‫دوائاطادارية لة اليةن فرِؤكةكةيانةوةو ئةوانيش هيَشتا بليتيان دةستنةكةوتووة‪.‬‬

‫هةروةها منونةيةكى باشرت كة هةر لة فرِؤكةخانة دةبينرآ‪ ،‬ئةويش ئةو طةشتيارانةية‪،‬‬


‫َطةرِاون‪.‬‬
‫كة تازة طةيشتوون و بيَخةو و ضاو سورهةل‬

‫لةم بارةدا كاتآ ئةو ضاوانة ببينني‪ ،‬كة زياتر لة شوشة دةضن‪ ،‬تيَدةطةين ئةو ثياوة‪ ،‬يان‬
‫َة واهةست ناكةن‪ ،‬كة كاروبارى خؤيان لة دةست خؤياندا بيَت‪.‬‬
‫ذنة‪ ،‬يان مندال‬

‫‪47‬‬
‫ضى بكريَت كاتآ لةطةأل كةسيَكى وادا بني كة ضاوةكانى راونراو و‬
‫هةلَهاتوبيَت‪ ،‬يان زياتر لة شوشة بضيَت؟‬

‫‪ .2‬دةبآ كارةكة بة ئاسايي وةرطرييَت‪ ،‬بريمان بيَت‪ ،‬كة ئةوانة لةذيَر فشاردان‪،‬‬
‫بؤية برِيار و كاروباريان لةو كاتةدا لةوة باشرت نابيَت‪.‬‬
‫َكو بةو هؤيةوة كيَشةكةيان ضارةسةربآ و‬ ‫‪ .0‬دواتر شتيَك ثيَشكةش بكة‪ ،‬بةل‬
‫فشاريان لةسةرنةميَنآ‪.‬‬
‫‪ .0‬ئةو كارةى كة تؤ لةوانةية ثيَيهةستى بؤ يارمةتيدان و هيَوركردنةوةيان‪ ،‬ئاوى‬
‫َتةو طةثيان لةطةأل بكة‪ ،‬بةآلم زؤر قورس‬ ‫خواردنةوةيان بدةرآ‪ ،‬هةندآ طال‬
‫نةبيَت‪.‬‬

‫تيَبينى‪:‬‬

‫َداى ئةم تايبةمتةنديةى نةبوو‪ ،‬ئةوا دةتوانى بة ئاسايي‬


‫ئةطةر ئةو كةسةى كة تؤى لةطةل‬
‫َدا بكةيت‪.‬‬
‫َةى لةطةل‬
‫مامةل‬

‫‪48‬‬
‫خواستى هةنطاوتةيي‬
‫هةندآ دياردة لة نيَوان ضاويَكدا تيَبينى كراوة‪ ،‬كة هيَماى سةرةوة دةكات لةضاو‬
‫ئةويرتدا و ئارةزومةنديَتى كةسيَك بؤ كارةساتةكان ثيَشان دةدات‪.‬‬

‫َى رابردو تةمةمن طةشتة هةشتا ساأل‪ ،‬من هيَشتا لةسةر ئةم كةونة دةذيم‪،‬‬ ‫سال‬
‫لةبةرئةوةى بؤم دةركةوت‪ ،‬كة ئارةزومةندى كارةسامت‪ ،‬ئةويش كاتآ‪ ،‬كة لة تةمةنى‬
‫َيدا كةسايةتى خؤم شيكردةوة‪ ،‬كاتآ خواستى هةنطاوتةيم نيشانيدام‪،‬‬ ‫سى و سآ سال‬
‫كارةساتةكانى ئؤتؤمبيل كةوتةوة يادم‪ ،‬كة دوضارى بووم‪ .‬لةو كاتةوة برِيارمدا بة ثيَى‬
‫ئايني دةبآ لةكاتى ئؤتؤمبيل ليَخورِيندا ئاطام لة خؤم بيَت‪ .‬هةروةها وازم لة فرؤكةش‬
‫‪49‬‬
‫هيَنا ( بة تةنيا خؤم مةشقم دةكرد) بيَبةختانة هةرطيز طويَم نةدا بةوةى‪ ،‬كة لةبارةى‬
‫شيكردنةوةى كةسايةتى بة راهيَنةرةكةم بَليَم‪.‬‬

‫ئةويش (‪ )52‬نةوةت رؤذ دواتر بة كارةساتى كةوتنةخوارةوةى فرؤكةكةى لةسةر ضيا‬


‫طيانى لةدةست دا‪.‬‬

‫ئةوةت بريبيَت‪ ،‬كة نيشانةى سروشتى ئةم تايبةمتةنديَتية ئةوة نية‪ ،‬كة ضاويَك لة‬
‫َكو ضاويَك (بةشيَوةى ستونى) هيَما بؤ‬ ‫روخساردا شويَنةكةى بةرزتر بيَت لةوى تر‪ ،‬بةل‬
‫سةرةوة دةكات‪ ،‬هةروةها هيَماى سةرةوذورى ضاو سثيَنةى ذيَر رةشيَنةى ضاو بة ئاشكرا‬
‫دةردةخات ‪.‬‬

‫شتيَكى تر‪ ،‬كة دةبآ باس كريَت‪ ،‬ئةو مةرجةية كة لة هةموو كاتدا نابيَت بة تةواوى‬
‫دةركةويَت‪ ،‬بةآلم‪ ،‬كة كةسةكة لةذيَر فشاردابيَت دةردةكةويَت‪.‬‬

‫كةواتة ضى دةكةيت‪،‬‬
‫كاتآ تيَبينى خواستى هةنطاوتةيي لة كةسيَكدا بكةيت ؟‬

‫‪ .2‬داواى ئؤتؤمبيل ليَخورِينى ليَبكة‪.‬‬


‫َنيايان بكةرةوة‪ ،‬هانيان‬ ‫‪ .0‬هةستيان بةرةو ئاسايكردنةوةى شتةكان بةرة‪ ،‬يان دل‬
‫بدة‪ ،‬كة ئاطايان لة خؤيان بيَت‪ ،‬بة تايبةتى لة دةوروبةرى ئاميَرى تيذ و برٍِِةرِ‬
‫و شلةمةنى طةرم‪.‬‬
‫‪ .0‬ضاوةرِوانى شكاندنى قاثوقاضاغ بكة‪...‬هتد‬
‫‪50‬‬
‫‪.2‬‬

‫تيَبينى‪ :‬ئةو شتانةش ناسةثيَت بةسةر كةسيَكدا‪ ،‬كة ئةم تايبةمتةنديةى تيَدا ديار‬
‫نةبيَت‪.‬‬

‫خةمؤكى‬

‫خةمؤكى‪ ،‬هةستكردن بة قورسايي كيَشةكان‬

‫‪51‬‬
‫خةمؤكى‬
‫ئةو نيطا ثةذاراويةى ضاوةكان هةيةتى‪ ،‬كاتآ سثيَنةيةكى زؤر لةذيَر رةشيَنةى‬
‫ضاوةكانةوة دةبينرآ‪ ،‬ئةوة نيشانةى بارودؤخيَكى بيَضارةى غةمطينة لة كةسيَكدا‪.‬‬

‫لةوانةية كيَشةيةكى زؤر بيَتاوانانة بيَت‪ ،‬وةكو سادةيي ئةو كيَشةيةى‪ ،‬كة بةهؤى‬
‫كاركردنى دووضةندانةوة بؤ بةدةستهيَنانى ثارةيةكى زؤرتر‪ ،‬تا بةهؤيةوة يةكآ لة‬
‫َةكان خبريَتة كؤليجى ثزيشكى‪ ،‬ئةو كةسة ئةوةندة ماندووة‪ ،‬كة تةنانةت نازانآ‬
‫منال‬
‫سآ شةممةية‪ ،‬يان ثيَنج شةممةية‪.‬‬

‫يان لةوانةية كيَشةكةى ئةو كةسانة كاريَكى وايان كردبآ‪ ،‬كة شةرم بكةن ليَى‪ ،‬وةك‬
‫ئةوةى تلياكيان كيَشابيَت‪ ،‬يان ثةيوةنديةكى ناسروشتيان هةبووبيَت‪ ،‬كة هيوا دةخوازن‬
‫كةس ثيَيان نةزانيَت‪ ،‬بة تايبةتى ذنةكانيان‪.‬‬

‫هةر هؤيةك بيَت‪ ،‬هةواَليَكى ناخؤشة‪ ،‬كاتآ سثيَنةيةكى زةق لةذيَر رةشيَنةى‬
‫ضاوةكانةوة دةبينريَت‪ .‬كاتآ كةسيَكى خةمؤك رابردويةكى باشى هةبيَت لةطةأل خؤ‬
‫هيَوركردنةوةدا‪ ،‬وةك بةهؤى ثيَكةنني يان ثةيوةنديى سروشتى‪ ،‬لةوانةية خةمؤكيةكةى‬
‫بؤ ماوةيةك دووركةويَتةوة‪ ،‬بةآلم بآ شك هةر دةطةرِيَتةوة‪ ،‬ضونكة كيَشةكة‬
‫بنةبرِنةكراوة‪ .‬كة وةك باريَكى طرانى ليَهاتووة لةسةر شانى كةسةكة‪ .‬ئةوةش كاتآ‬
‫لةناودةضيَت‪ ،‬كة كيَشةكة تةواو ضارةسةر كريَت‪.‬‬

‫‪52‬‬
‫ضى بكريَت كاتآ تؤ لة دةوروبةرى كةسيَكى وادا بيت‬
‫بة خةمؤكيةكى ئاشكراوة ؟‬
‫َيكردنةوةيان بدة‪ ،‬ئةوةش بة ئاسانى روودةدات‪ ،‬كاتآ كةسى‬ ‫‪ .2‬ماوةى خؤخال‬
‫َآ‪ :‬كة لة كوآ دةتوانن يارمةتى وةرطرن‪.‬‬
‫ترى لة دةور نةبيَت‪ .‬ثيَيان بل‬
‫‪ .0‬ضاوةرِيَى ئةوة مةكة لة خؤيانةوة بكريَنةوةو كةيف خؤش بن‪.‬‬
‫‪ .0‬كاريان مةدةرآ و خؤتيان ثيَوة سةرقاأل مةكة‪ ،‬تا كيَشةكانيان ضارةسةر‬
‫دةكريَت‪ ،‬ئةطينا كيَشةكانيان دةبيَت بة كيَشةى تؤ‪.‬‬

‫ضى بكريَت كاتآ لة دةورى كةسيَكى وادابيت‬


‫كة ضاوةكانى ئاسايي بيَت و خالَى لة نيشانةى خةمؤكى؟‬
‫َةكردن ئاسايية‪ ،‬بةآلم تايبةمتةندى زؤرتر هةية‪ ،‬كة‬
‫ئةوةى سةرةوة ناضةسثيَت ومامةل‬
‫دةبيَت ئاطامان ليَيبيَت‪.‬‬

‫ضاوى مةكرباز_‬ ‫ضاوةكان كراوة و‬


‫َبازيي بةرز‬
‫َبازيي نزم فيَل‬
‫مةكرباز نني _ فيَل‬

‫‪53‬‬
‫ضاوة فيَلَبازةكان‬
‫جاريَكيان‪ ،‬لة كاتيَكدا لة فرؤكةخانةى (ماوى) بة دواى جانتاكةمدا دةطةرِام‪ ،‬لة‬
‫ضاوديَرةكةم ثرسى‪ :‬ضؤن دةزانى كةسيَك درؤدةكات؟ ئةويش وتى (سةيرى شويَنى تر‬
‫دةكةن)‪.‬‬

‫ئةطةر دوو ضاوى كةسيَك تيَتنةرِوانآ‪ ،‬هةموو كات ماناى ئةوة نية‪ ،‬كة ئةو كةسة‬
‫َةتيَنآ و درؤت لةطةأل دةكات‪ .‬لةوانةية تةنيا ماناى ئةوةبيَت‪ ،‬كة ئةو كةسانة‬ ‫دةختةل‬
‫َتا‪ ،‬يان هيَشتا‬ ‫خؤشحاأل نني لة ضاوتيَربِينةكةى تؤ بؤ ئةوان‪ ،‬ضونكة ثيَكنايةن لة طةل‬
‫َةتيَكدا بيَت‪ ،‬ئةوة نيشانةيةكى‬ ‫َت جبوَليَنةوة‪ .‬بةآلم لة هةر حال‬ ‫نازانن ضؤن لةطةل‬
‫َتا‪ ،‬كةواتة ضاوةرِيَى ئةوةيان‬‫ناثةسةندة‪ ،‬تؤ دةزانى ئةوان بة تةواوى ناطوجنيَن لةطةل‬
‫َتا‪.‬‬
‫ليَمةكة لةو كاتةدا هيض شتيَك ثةسةند و جيَبةجآ بكةن‪ .‬ئةوان ناطوجنيَن لةطةل‬

‫َضوون و تورِةبووندا‪ ،‬بؤية تورِةبوون‬


‫ضاوةكان بةشيَكى ديار و ئاشكران لة سيستمى هةل‬
‫ثةيوةستة بة ضاوةوة‪ ،‬ضاوى ئاسودة ئاشتيخوازى تيا بةدى دةكريَت‪.‬‬

‫دوكتؤر (وليام هاوارد هةى) بةهؤى طةورةكردنى تؤرِى ضاوةوة ئةوةى دؤزييةوة‪ ،‬كة‬
‫ضاوى كةسيَك لة ضركةيةكدا لة ديدى خؤى دةردةضيَت‪ ،‬ئةطةر تةنانةت يةك درؤى سثى‬
‫َآ ‪.00‬‬
‫بضكؤلةش بكات‪ ...‬بؤ منونة‪ ،‬كةسيَك تةمةنى ‪ 02‬بيَت و بل‬

‫ضى دةكةيت‪ ،‬كاتآ ئةو كةسةى مامةلَةى لةطةأل دةكةيت‪،‬‬


‫دووضاوى مةكربازى هةبيَت ؟‬
‫‪ .2‬ئاطاداربة و خؤت لة باوةرِكردن بةو كةسة بثاريَزة‪.‬‬

‫‪54‬‬
‫‪ .0‬لة ريَطةى ئازاراوى بةدووربة‪.‬‬
‫‪ .0‬ضاوةرِيَى تيَكةآلوى و بةدواضوونى بةشيَكى ئةو كةسة مةكة‪.‬‬

‫ضى دةكةيت لة دةورى كةسيَك‬


‫كة تيَرِوانينى كراوة و روون و راستةوخؤية ؟‬
‫َدا بكةيت‪،‬‬
‫َةى ئاسايي لةطةل‬
‫ئةوة بزانة‪ ،‬كة ئةوة نيشانةيةكى باشة و دةتوانى مامةل‬
‫ئةوةش تةنيا بة طويَرةى ئةو شتةوةى‪ ،‬كة ثةيوةندة بةم تايبةمتةندية دياريكراوةوة‪.‬‬

‫تيَبينيةكى تايبةت‪:‬‬

‫زةمينيَكى بةرفراوانة‪ ،‬بؤية ناسينةوةى ئةو جؤرة كةسانة لةبةر دةمماندا دةبنة كيَشة‪،‬‬
‫ئةطةر بةرةنطارى تيَرِوانينةكانيان نةبينةوة‪ .‬هةنديَك لةو برِوايةدان‪ ،‬كة ضاوةكان‬
‫ديديَكى شوميان هةية‪ ،‬كاتآ كة راستيةكى زؤر ضاك دةدركيَنن‪ ،‬بةآلم ناسروشتى‬
‫شتةكان لة ضاوةكاندا بةديدةكريَت‪ ،‬ضونكة تيَيدا ضةسثيوة‪.‬‬

‫ئةوةى نارِوانيَتة نيَو ضاوى تؤ‪ ،‬ئةوة تيَرِوانينى خراثة‪ .‬بةشيَوةيةكى روونرت‪ ،‬تيَرِوانينةكة‬
‫بةرزترة لة ئاستى تؤ‪.‬‬

‫َآ‪ ،‬ئاى ض تاقيكردنةوةيةكى قورس و طرانى هةبوو‬‫باشرتين منونة‪ :‬ميَردمناَليَك ثيَتدةل‬


‫لة مامتاتيكدا‪ ،‬كاتآ لة راستيدا ئةو بة هيض جؤرآ نةضؤتة ثؤلةوة‪ ،‬لةبةرئةوةى بة‬
‫دريَذايي رؤذةكة لةطةأل هاوريَكانيدا لة دةرةوةى قوتاخبانة بوون ‪.‬‬

‫‪55‬‬
‫جياكةرةوةيي‬ ‫جياكةرةوةيي‬

‫نةرمونيان و سؤزدارة‬ ‫رووخؤش‪،‬‬

‫بةآلم جياكةرةوةية‬ ‫ناسينى ئاسانة‬

‫‪56‬‬
‫رووخؤش‬

‫جياكةرةوةيي‬

‫‪57‬‬
‫رووخؤشى‬
‫هةنديَك كةس ريَطةيةكى ئاسانيان هةية بؤ ثةيوةندى كردن و ناسينى كةسانى تر و بة‬
‫زوويي هاورِيَيةتى ثةيدادةكةن‪ .‬هةنديَكى تريش خؤثاريَز و دورةثةريَز دةردةكةون‪.‬‬

‫َكانى رووخؤش‪ ،‬دةبينى برؤكانيان زؤر نزيكن لة‬ ‫ئةطةر سةرنج بدةيتة خةل‬
‫ضاوةكانيانةوة‪ .‬ثيَضةوانةى ئةوةش‪ ،‬ئةوانةى زياتر دوورةثةريَز و رةفتار ثاريَزن‪،‬‬
‫ئةوانةن‪ ،‬كة برؤكانيان تا رادةيةكى ديار بةرزتر و دوورترن لة ضاوةكانيانةوة‪.‬‬

‫َكانى رووخؤشةوة‪ ،‬نامؤ و نةناسياو نية‪ ،‬ئةوانة بةهرةى ئةوةيان هةية‪،‬‬‫بة طويَرةى خةل‬
‫لة دةورى كةسانيَك كة بؤ يةكةم جارة دةيبينن‪ ،‬بة ضةشنى هاورِيَيةكى ديَرين‬
‫َةيان دةكةن‪ .‬ئةو كةسانة دةتوانن ماأل بة ماأل بطةرِيَن و شتومةك بفرؤشن‪،‬‬ ‫مامةل‬
‫َةكةت دةتوانى ضاوةرِيَى ئةوةيان ليَبكةيت‪ ،‬كة وةك كةسيَكى‬‫تةنانةت وةك ميوانى مال‬
‫َسوكةوت بكات‪( .‬زؤرجار‪ ،‬تةنانةت طوآ نادةن بة لةدةرطادانيش)‪.‬‬ ‫َةكة هةل‬
‫ناو مال‬

‫َسوكةوت دةكةن‪ ،‬ماوةيةكى‬ ‫َكانى جياوازكاريش بةثيَى هاورِيَيةتى و خؤيةتيةوة هةل‬


‫خةل‬
‫دريَذترى دةويَت هةندآ كةس ثةسةند بكريَن لةاليةن ئةم جؤرة كةسانةوة‪ .‬بةآلم كاتآ‬
‫ثةسةنديان كرد‪ ،‬ئةوة بة دأل و بة طيان دةيكةن‪...‬شيَوازى ئةوان ئةوةية‪...‬يان‬
‫هةموويية‪...‬يان هيضة‪..‬و نيوةى تيانية‪.‬‬

‫‪58‬‬
‫ضى دةكةيت لة دةورى كةسانى رووخؤش؟‬

‫‪ .2‬ضاوةرِيَى خؤش رةفتاريان ليَبكة‪.‬‬


‫‪ .0‬دةبارةى رةشنووس ئاطاداريان بكةرةوة‪.‬‬
‫‪ .0‬بياخنةرة شويَنى ثيَشوازى و ميوانداريةوة‪.‬‬

‫ضى دةكةيت كاتآ لةطةأل كةسيَكى جياوازكاردا بيت؟‬

‫َسوكةوتى زؤر باش بكة و خؤش طوفتاربة و بةر‬ ‫‪ .2‬ئاطات لة رةفتارت بيَت و هةل‬
‫َةت خبوازة‪.‬‬
‫لةوةى دةستكارى شتةكانى بكةيت‪ ،‬ثرسياركة و مؤل‬
‫‪ .0‬ناونيشانى كةسايةتى يان وشةى بةرِيَز بةكاربيَنة و هةرطيز بة ناوى يةكةمةوة‬
‫بانطى مةكة‪ ،‬لة كاتيَكدا‪ ،‬كة دةتوانآ ئةو تؤ بة ناوى يةكةمةوة بانط‬
‫بكات‪.‬‬
‫‪ .0‬لة يادت نةضآ‪ ،‬هةر كة جارآ لةاليةن ئةوانةوة ثةسةند كراى‪ ،‬ئيرت ثةردةكة‬
‫دادةبةزآ‪ ،‬هةروةها ئةوةت لة برينةضيَت‪ ،‬ئةو كةسانة لوتيان بةرزة و واهةست‬
‫دةكةن لة تؤ باشرتن‪.‬‬

‫‪59‬‬
‫دووةم‪:‬‬

‫زيَدة تايبةمتةنيةكانى شويَنى ضاو‬

‫جوانيناس‬
‫َكانآ باشرت بضيتة ثيَشةوة‪ ،‬كة برؤيةكى نزم و ريَكيان هةبيَت‪.‬‬ ‫تؤ دةتوانى لةطةأل خةل‬
‫ئةطةر لة بريت بآ ئةوان لة ناخةوة هونةرمةندن و هةست بة جوانى و نةزم دةكةن‪،‬‬
‫َنيان لة كؤتايشدا‬ ‫هةرضيةك دةكةن‪ ،‬دةيانةويَت هونةريَكى ليَدروست بكةن و دل‬
‫شيَوةيةك لة هونةر و مؤسيقا يان تويَذينةوةيةكى سةرنج راكيَشةر دروست دةبيَت‪.‬‬
‫َطريى هةبيَت و‬ ‫كةسانى جوانيناس حةزيان بة ماَليَك هةية‪ ،‬كة بةردةمى ديَمةنيَكى دل‬
‫بةيانيان بة ئاوازى مؤسيقا بة ئاطابيَت و شيَو لةبةر روناكى مؤمدا بكات ‪.‬‬

‫‪60‬‬
‫ئةو كةسانة لة ذياندا طوجناندنى جوانيان دةويَت‪ ،‬تةنانةت لة وةرزشيَكى تايبةتيشدا‬
‫هونةريَك ثيَكدةهيَنن‪.‬‬

‫بة ثيَى كاريطةرى بارى ناجؤرى ذينطة جوانكاران دووركةوتنةوةيانة لة نةشازى و‬


‫نارِيَكوثيَكى‪ .‬زؤر هةن كة ذن‪ ،‬يان ثياو‪ ،‬منداآلنى تازة ثيَطةيشتويان جيَهيَشتووة‪،‬‬
‫زؤر ذن وازى لة ميَردى هيَناوة‪ ،‬ئةوانةش لةبةر ثيسى قاثوقاضاغ و دايبى منداأل‪.‬‬

‫بةآلم دةبآ ئةوة بزانني‪ ،‬كة زووبآ يان درةنط جوانكاران دةبآ فيَربن و بكةونة ناو ئةو‬
‫بةشةى خؤيةوة‪ ،‬كة ثةرؤشيي طوجناندنى جوانكارية‪ ،‬لةبرى ئةوةى ضاوةرِيَى طؤرِانى‬
‫جوطرافيا بيَت‪ ،‬يان ضاوةرِيَى كةسيَك بيَت تا ئةو ذينطةيةى بؤ بثاريَزيَت‪.‬‬

‫ضى دةكةيت‪ ،‬كاتآ مامةلَة‬


‫لةطةأل كةسيَكى جوانكاردا دةكةيت؟‬
‫‪ .2‬خؤت بطوجنيَنة‪.‬‬
‫‪ .0‬داواى بةخشني و جوانى و مهرةبانيةكى زؤرتر لة ذيان بكة‪.‬‬
‫‪ .0‬ثرسيار لةبارةى حةز و خواستى هونةرييان بكة و هانيان بدة لةو اليةنةوة بة‬
‫سةربةستى بكريَنةوة‪.‬‬

‫ضؤن رةفتار لة دةوروبةرى ئةو كةسانة دةكةيت‪،‬‬

‫كة جوانكار نني ؟‬

‫ئاسودةبة و سةرجنى ئةو تايبةمتةنديانةى تر بدة‪ ،‬كة بةدي دةكةيت‪.‬‬

‫‪61‬‬
‫تروسكةيةكى روناكى بؤ سةرنج راكيَشةر‬

‫سةرنج راكيَشةر‬

‫برؤى بةرزى كةوانةئاسا‪ ،‬كة طؤشةكانى بةرةو سةرةوة فراوان دةبيَتةوة‪ ،‬نيشانةى‬
‫درامايي و سةرنج راكيَشةرة‪.‬‬

‫زؤربةى ئةكتةرةكان هةمان شيَوةى برؤيان هةية‪ ،‬هةروةها زؤربةى ذنان و كضان برؤيان‬
‫وةك ئةو ئةكتةرانة ريَكدةخةن‪ ،‬كة ثةسةند و هةواداريانن‪.‬‬

‫كةسانى سةرنج راكيَشةر بةهرةى ئةوةيان هةية‪ ،‬كة دةورى كةسايةتى و هةست و‬
‫بارودؤخةكان ببينن و دةتوانن بضنة قوآليي هةر دةوريَكةوة‪( ،‬لةزىل بيَأل) منونةيةكى‬
‫ديار و بةرضاوة‪.‬‬

‫‪62‬‬
‫هةروةها (فريَد ئةستايةر) ئةم سةرنج راكيَشانة شيَوازيَكى زياترى خستة سةر هونةرى‬
‫سةماكردنةكةى‪.‬‬

‫هةستى وةرطيَرِانى ضريؤكةكة‪ ،‬وا لة كةسى درامايي دةكات‪ ،‬كة بة ضاالكيةكى تةواوة‬
‫بضيَتة دةورةكةوة و بة ثرِى بيَتة دةرةوة‪.‬‬

‫َى سةر و ثؤشاك و خشأل و ئارايشت و شيَوازى قذ و شةبقةكان هيَماى منايشكردنة‪،‬‬ ‫طول‬
‫كة سةرؤكى تةثلَ ليَدةران و هةمووان زياتر ضاالك دةبن‪ ،‬ئةطةر ئةو تروسكة روناكية‬
‫لة سةرنج راكيَشةران شكبةرن‪.‬‬

‫ضى دةكةيت لة دةورى كةسانى سةرنج راكيَشةر و درامايي؟‬

‫‪ .2‬داواى يارمةتيدانيان ليَبكة‪ ،‬ئاهةنطةكةت بؤ دةبوذيَننةوة‪.‬‬


‫َسوكةوتى كةسانى درامايي و سةرنج راكيَشةر‬ ‫‪ .0‬ئةوة لةبةرضاو بطرة كة هةل‬
‫َة نية‪ ،‬بةآلم لة راستيدا خؤيان بةو شيَوةيةن‪ .‬خؤشييان‬ ‫دروستكراو و هةل‬
‫ليَوةرطرة و با يارمةتيت بدةن لة رازاندنةوةى شتةكاندا‪.‬‬
‫‪ .0‬بيانبة بؤ شانؤطةريةكان‪ ،‬يان بة ظيديؤ ثيَشكةشيان بكة‪.‬‬

‫تيَبينى‪ :‬ئةطةر تايبةمتةندى سةرنج راكيَشةر و درامايي لة ئارادا نةبوو‪ ،‬ئةوانةى‬


‫سةرةوة طرنط نية‪ ،‬بةآلم تايبةمتةندى تر هةية‪ ،‬كة دةبآ تيَبينى بكريَت‪.‬‬

‫‪63‬‬
‫نوكتةباز‬

‫نوكتةبازيى‬
‫َة كراوةكانى ثيَكةنينيان لة طؤشةكانى‬
‫تؤ دةتوانى كار بكةيتة سةر ئةوانةى كة هيَل‬
‫دةرةوةى ضاوةكانياندا هةية ‪.‬‬

‫َيَنى‪ ،‬كة ئةو جؤرة هيَآلنةى نةبآ‪ ،‬ئةوا نوكتةكةت وةك‬


‫َبدةى كةسيَك جبول‬
‫ئةطةر هةول‬
‫َدانى فشبووةوة دةرِوا و بةسةردةضيَت‪.‬‬
‫ميزةل‬

‫ئةطةر تؤ ماوةيةكى زؤربيَت لةسةر ئةم كةونة بذيت‪ ،‬ئةوا ريَكةوتى بؤنةكانت كردووة‪،‬‬
‫َةرِاوكة كةم دةكاتةوة‪ ،‬بؤنى‬
‫كة ضةند نوكتة و قسةى خؤش بةنرخة‪ ،‬ضونكة ثةستى و دل‬
‫َتةبازى ضاك‪ ،‬زوو بآلودةبيَتةوة و دةروونى مرؤظ شاد ئةكات‬
‫نوكتة و قسةى خؤشى طال‬

‫‪64‬‬
‫َكى ليَوةردةطرييَت‪ .‬هةر ئةوةية كة بةرنامةكانى (بيأل كؤسبى) ثلةى يةكةمى‬
‫و كةل‬
‫هةية‪.‬‬

‫ئةطةر تؤ كةمآ نوكتةبازبيت‪ ،‬ئةوا دةتوانى خؤت زياتر بةهيَزبكةيت لةو بوارةدا و‬
‫ثةرةى ثيَبدةيت و ناوبانط دةربكةيت‪.‬‬

‫‪ .2‬وةك نوكتةبازيَكى ليَهاتو بضؤرة ناو بارودؤخةكانةوة بة ضةشنى ضوونة‬


‫سةيران‪.‬‬
‫‪ .0‬قسة نةستةقةكان بةكاربيَنة‪ ،‬وةك‪ :‬سوثاس طيانةكةم‪ ،‬ضؤنى‬
‫براجوانةكةم‪...‬هتد‪.‬‬
‫‪ .0‬شتةكانيش وةك رابواردن وةرطرة‪ ،‬ئةمة ئةو هةنطاوانةن‪ ،‬كة ئامادةت دةكةن‬
‫تؤزآ ببيتة (بؤب هؤب) ى نوكتةباز ئةطةر مةبةستت بيَت‪.‬‬

‫ئةطةر تؤ لة دةورى كةسيَكدا بيت‪،‬‬


‫كة سةليقةيةكى باشى هةبيَت لة نوكتةبازيدا‪..‬‬
‫‪ .2‬زؤر ئاساييبة و كةمرت بةرطريكاربة‪.‬‬
‫‪ .0‬خؤشى لة دانيشتنةكانيان وةرطرةو بانطيان بكة بؤ ئاهةنطةكانت‪.‬‬
‫‪ .0‬ئةطةر ويستت كاريان بدةيتآ‪ ،‬ئةوة بزانة‪ ،‬كة نوكتةبازى كارامة فرؤشيارى‬
‫ضاكة‪ ،‬يان سفرةضى ضيَشتخانة‪ ،‬يان برينثيَضى ليَهاتووة‪.‬‬

‫‪65‬‬
‫بةآلم ئةطةر لةطةأل كةسيَكدا بيت‪،‬‬
‫كة كةمآ سةليقةى نوكتةبازى هةبيَت‪.‬‬
‫َتةى لةطةأل بكةيت‪.‬‬
‫‪ .2‬هةوأل مةدة طال‬
‫‪ .0‬وةك خؤيان وةريانطرة‪ ،‬ضونكة شتى باشى تريان هةية‪.‬‬
‫َكانى تر خبةرة دانيشتنةكةوة‪ ،‬بة مةبةستى راطرتنى هامبةرى‬ ‫‪ .0‬خةل‬
‫بارودؤخةكة‪.‬‬

‫رةوانبيَذى‬
‫َة وردة هةزةليانةى‪ ،‬كة لة دةرةوةى طؤشةى ضاوةكانةوة دةردةضيَت و بةذيَر‬ ‫ئةو هيَل‬
‫ضاودا دةرِوات بؤ ثيَشةوةى ئيَسكى روومةت‪ ،‬ئةوانة نيشانةى هةستى رةوانبيَذية بؤ‬
‫َقوآلنى ضةردةية وشةى ثاراو‪.‬‬
‫دةربرِينى وتةيةك‪ ،‬يان هةل‬

‫‪66‬‬
‫َى قسةزل هةيةتى‪ ،‬هةروةها كاريطةرى‬
‫َى كؤرثة ئةو هيَآلنةى نية‪ ،‬بةآلم مندال‬
‫مندال‬
‫َةوة نية‪.‬‬
‫بةسةر هةندآ ميَردمنال‬

‫ئةم تايبةمتةنديةش لةو جؤرانةية‪ ،‬كة دةتوانرآ ثةرةى ثيَبدريَت ‪.‬‬

‫ئةو ذنانةى ئةم جؤرة هيَآلنة لة روخسارياندا دةركةوتووة‪ ،‬ضاكرت واية هةوأل نةدةن‬
‫خؤيانى ليَرِزطاربكةن‪ ،‬يان بةهؤى كريَميَكةوة بيسوونةوة‪ ،‬بؤ ئةوةى ديارنةميَنآ‪،‬‬
‫ضونكة ئةو هيَآلنة هةرطيز نارِةونةوة‪ ،‬تا بة اليةنى كةمةوة‪ ،‬دةبآ بؤ ماوةيةكى‬
‫دوورودريَذ‪ ،‬طرنطيدانى خؤت بوةستيَنى بة وشة و زاراوة تايبةتيةكان‪.‬‬

‫ئةو هيَآلنة ذمارةيةكى زؤرة و لةالى كةسانيَكةوة دةردةكةون‪ ،‬كة بةهرةيةكى‬


‫َتةر كرؤيكت)‪.‬‬
‫راستةقينةيان لة بةكارهيَنانى وشة و زاراوة ثاراوةكاندا هةية‪ ،‬وةكو (وال‬

‫ئةوانةى كاريطةرى ئةم تايبةمتةنديةيان بةسةرةوة نية‪ ،‬بؤ منونة جياوازيةكى تةواو لة‬
‫نيَوانى ئةم دوو وشةيةدا هةية‪( ،‬ناودار) و (هاوضةرخ) كةضى لةوانةية ئةوانة حةزبكةن‬
‫فةرهةنطى زاراوةى بؤ بثشكنن تا مانا و جياوازيةكانيان بدؤزنةوة‪.‬‬

‫َفة‪ ،‬وشة يان‬


‫َكةندنى يارى طؤل‬
‫بؤ ئةم جؤرة كةسانة وشةى تةواو ضةسثيو وةكو ضاأل هةل‬
‫َة بيَزارية‪.‬‬
‫حينجةكردن يان طؤكردنى هةل‬

‫‪67‬‬
‫ضى دةكةيت لة دةورى كةسيَكى رةوانبيَذدا؟‬

‫َى فيَربوونى‬
‫‪ .2‬ضيَذ لة تواناى بةكارهيَنانى وشة ثاراوةكانى وةرطرة و هةول‬
‫زاراوةبة‪.‬‬
‫َنيانيت لة واتا و‬
‫‪ .0‬ثرسياريان لةبارةى ئةو وشانةوة ئارِاستة بكة‪ ،‬كة خؤت دل‬
‫جؤرى بةكارهيَنانيان‪.‬‬
‫‪ .0‬لة شيَوةى طؤكردن و نووسيندا بةرةنطارييان مةكة ‪.‬‬

‫ضى دةكةيت لة دةورى ئةوانةى كةمآ رةوانبيَذن؟‬

‫‪ .2‬ضاوةرِيَى يةك برِطةى وشةيةك بكة ليَيان‪.‬‬


‫‪ .0‬وشة جوانةكانى خؤت خةسار مةكة‪.‬‬
‫‪ .0‬ضاوةرِيَى وتوويَذى ئاسايى زؤر و كةمرتين رةوانبيَذى بكة‪.‬‬

‫‪68‬‬
‫برِياردان‬
‫هةر ضاويَك‪ ،‬ويَنةكانى دةدات بة اليةك لة ميَشك‪ ،‬لةو شويَنةدا كة دووربينى ديدى‬
‫تياية‪ .‬كاتآ روانطةى ضاوةكان لة يةك ئاستابيَت‪ ،‬ئةو دوو ويَنةية زياتر لةيةك دةضن‪،‬‬
‫كة دةضنة ناو دةماغةوة‪.‬‬

‫الى هةندآ كةس و لةوانةش تؤش‪ ،‬ئةطةر يةك روانطةى ضاويَكت بةرزتر بيَت لةوى تر‪،‬‬
‫كة ئةمة مةبةستة تيبينيكراوةكةية و بةثيَى تويَذينةوة بنةرِةتى كارةكة ئةوة‬
‫دياريدةكات‪ ،‬كة كةسةكة برِيارى نائاسايي دةدات و هةروةها لة توانايداية‪ ،‬كة‬
‫ديديَكى تايبةت و بآ هاوتاى لةسةر بابةتيَك هةبيَت‪(...‬كرستؤفةر كؤلؤمبؤس)‬
‫منونةيةكى باشة‪ :‬ئةو دةيطووت زةوى خرِة‪ ،‬لة كاتيَكدا دةزطا دةسةآلتيةكانى ساآلنى‬
‫‪ 2252‬ثيَكهاتبوون لةسةر تةختيى رووى زةوى‪ .‬ئةم رةطةزى جياوازكاريية لة برِياردا‬
‫ئاسايية‪ .‬منونةيةكى تر‪ :‬هيض تومخى مرؤظيَك نية‪ ،‬كة لةخؤيةوة باش بآ يان خراث بآ‪،‬‬
‫بةآلم بة خستنةطةرِى هةر اليةكيان ئةوة دةردةكةويَت‪.‬‬

‫‪69‬‬
‫َكيَكى مةزن بيَتةبةر‪ ،‬هةروةك يةكةم فرِؤكةى خيَراى (جيَت)‬
‫لةوانةية لة داهيَناندا كةل‬
‫يان (ترانسيستةر) ئةوانة بةهرةن لة طؤرِةثانى داهيَناندا‪ .‬هةروةها وةك خةونة يةك‬
‫لةدواى يةكةكانى (كازةرين دميبلة)‪ ،‬كة بةرهةمةكانى (ئؤكالهاما)ى خستة سةر‬
‫قؤناغى ثةرةسةندن‪ .‬بةآلم (ويستلةر)ى ويَنةكيَشى بةناوباط‪ ،‬هةر لةسةرةتاى‬
‫كارةكةيةوة لة ئيشةكةى دةركرا‪ ،‬وةك سةربازيَكى نيطاركيَش‪ ،‬ضونكة ويَنةى ثةرى‬
‫دةرياى لةسةر نةخشةكان دروستكردبوو‪.‬‬

‫ئةطةر كارةساتيَك رووبدات‪ ،‬بةر لة دادوةرى كردن‪ ،‬تةمةنناى ئةوة دةكةيت‪ ،‬كة‬
‫هةردوو ضاوى دادوةرةكة بة تةواوى لة يةك ئاستابيَت‪ ،‬نةريَتى بيَت و وردة بزمارى‬
‫نائاسايي لة مةسةلةكة دةرنةهيَنآ‪.‬‬

‫ئةطةر تؤ مامةلَة لةطةأل كةسانيَكدا بكةيت‪ ،‬كة جياوازى لة‬


‫برِيارةكانياندا هةبيَت‪:‬‬

‫‪ .2‬بياخنةرة سةر ريَرِةوى ثةى بردن بة ضارةسةركردنى كيَشةكة‪.‬‬


‫َسوكةوتياندا‪.‬‬‫‪ .0‬ضاوةرِيَى برِيارى جؤراوجؤر و نائاسايي بكة لة بريورِا و هةل‬
‫‪ .0‬دةستور و ياساى سادةيان بؤ ديارى بكة‪.‬‬

‫ئةطةر تؤ لة دةورى كةسيَكدا بيت كة زياتر نةريتى بيَت‪:‬‬

‫‪ .2‬باسى بريو بؤضوونى رابردوو مةكة‪.‬‬


‫َة بنةرِةتيةكاندا‪.‬‬
‫َسوكةوتى ضاوةرِيَكراوى ليَبكة بةدواى هيَل‬
‫‪ .0‬ضاوةرِيَى هةل‬
‫‪ .0‬بطةرِآ بةدواى ئةوةدا ئةطةر بتةوآ دةستور وياسا بدؤزيتةوة و ضؤن شتةكة‬
‫بة ريَكى كراوة‪.‬‬
‫‪70‬‬
‫فرةخوازى بةرز‬

‫فرةخواز‬ ‫فرةخواز ـ تا ئاستى طرنطيدان‬

‫‪71‬‬
‫كوتومت‬
‫َةرِاوكيَيةدا لةدايك نةبووين‪ ،‬ئةطةر مةبةستمان بيَت‬
‫ئيَمة لةطةأل ئةو هيَآلنةى دل‬
‫دةتوانني ئةو هيَآلنة لةسةر ناوضةوانى خؤمان بسرِينةوة‪.‬‬

‫رؤذيَكيان لةطةأل هاوسةرةكةم ضووين بؤ زةماوةند‪ ،‬ذنيَك هاتةالمان و وتى‪ :‬ئةوةى سآ‬
‫َةرِاوكآ لةسةر روخسارى خؤم‬ ‫َةكانى دل‬ ‫ساأل لةوةبةر ثيَتومت‪ ،‬كردم و توانيم هيَل‬
‫بسرِمةوة‪.‬‬

‫منيش ومت‪ :‬بة تةواوى ضيم ثيَوتيت؟‬

‫َة لةطةأل شتةكان بكة)‪.‬‬


‫لة وةآلمدا وتى‪ ( :‬تةنيا جارآ مامةل‬

‫َةرِاوكيَوة ثةيدادةبن‪.‬‬
‫بةو شيَوة سادةوساكارة‪ ،‬ئةو هيَآلنةى نيَوان برؤكان لة ئةجنامى دل‬
‫كةواتة لةوةزياتر بةدواى شتةكاندا مةضؤرةوة‪ ،‬واتة (دةبأل ضةيك)‪ .‬كاتآ كة‬
‫َنياييةوة كليلةكة بطرة بة دةستةوة‪ ،‬هةروةها‬ ‫ئؤتؤمبيلةت دادةخةيت‪ ،‬ئيدى بة دل‬
‫كاتآ دةرطاكة دادةخةيت بة ئاطاييةوة كليلةكة خبة ناو جزدانةكةتةوة و ياخود بة‬
‫هؤشياريةوة بيخة ناو طريفانتةوة و ئيدى بةدوايدا مةضؤرةوة‪.‬‬

‫َةرِاوكآ لة نيَوانى برؤكانى هةندآ كةسدا‬


‫َةكانى دل‬‫ئةطةر تيَبينى بكةين كة هيَل‬
‫دةردةكةون‪ ،‬هةروةها ئيَمة دةزانني كة ئةو كةسانة دةروونيَكى ثاكيان هةية‪ ،‬كةضى‬
‫‪72‬‬
‫زؤرجار هةراوهؤريا دروستدةكةن و بضوكرتين شتيان وةك خؤيان دةوآ كة بكريَت‪...‬و‬
‫َنيابن لة راستى جؤرى كارةكة‪.‬‬
‫حةزدةكةن خؤيان بة شتةكاندا بضنةوة و دل‬

‫ضى دةكةيت لةطةأل كةسيَكدا كة كوتومت بيَت ؟‬

‫َشادبة بةوةى كة ئةوة ئةوانن لةجياتى تؤ‪ ،‬تؤ هةرسيَكى باشت هةية و‬ ‫‪ .2‬دل‬
‫ئةوانيش ضاوديَريةكى زؤر دةكةن‪.‬‬
‫‪ .0‬هةموو شتيَك وةك ئةوةى ئةوان دةيَليَن‪ ،‬ئاواى بكة‪ ،‬ئةطةر بؤ كوآلندنى‬
‫هيَلكة سآ خولةكى ثيَويست بوو‪ ،‬نةكةى تؤ دوو خولةك و ضلوثيَنج ضركة‬
‫بيكوَليَنى‪ .‬هةروةها ئةطةر داواى يةك ئينجيان كرد لة ثةراويَزى نووسيندا‪،‬‬
‫بيدة دةستى خؤيان تا بيكةن‪ ،‬ئةوةش هةرزانرتين و باشرتين ريَطةية كة‬
‫شادمانيان بكةيت‪.‬‬
‫‪ .0‬برييان خبةرةوة‪ ،‬كة تؤ دواى بؤضوون و بريةكانى ئةوان كةوتويت‪ ،‬هةرضةند‬
‫ئةوة وةك ليَدان واية‪( ،‬بةآلم ضاوةرِيَى ئةوةيان ليَمةكة كة واتيَبطةن)‪.‬‬

‫ئةطةر تؤ لةدةورى كةسانيَكدا بيت‬


‫كة هيَلَةكانى دلَةرِاوكيَيان نةبيَت‪:‬‬
‫‪ .2‬دةتوانيت زؤر ئاسايي بيت‪.‬‬
‫‪ .0‬ضاوةرِيَى ئةوةبكة كة ئةو كةسة زياتر طوجناو بيَت‪.‬‬
‫‪ .0‬بريت نةضيَت‪ ،‬كة تؤ دةبآ هيَشتا بؤ تايبةمتةنديةكانى تر بطةرِيَيت‪.‬‬

‫‪73‬‬
‫ثابةندى وردةكارى‬

‫وردةكارخيواز‬
‫(بينجامني فرانكلني) لة ذياننامةكةيدا باسى ئةوة دةكات‪ ،‬كة تايبةمتةنديَتى‬
‫وردةكارخيواز زياتر كيَشةى بؤ دةسازاند‪ .‬ئةو شتة طةورانةى‪ ،‬كة لةوانةية ئةو لة‬
‫هةنطاويَكى فراواندا وةريطريَت‪ ،‬بةآلم وردةكاريةكةى ناخؤشبوو‪.‬‬

‫َة دانانى شتيَك لة شويَنيَكى تردا‪ ،‬هةموو رؤذةكةى ليَتيَكدةدات‪.‬‬


‫وةك بةهةل‬

‫جياكةرةوةى سروشتى بؤ وردةكارخيواز ئةو دوو ئيَسكة بضوكةية لة بةشى ذيَرةوةى‬


‫ناوضةوان و لةسةر بةشى ناوةوةى برؤكان‪ ،‬ئةم دةركةوتنى ئيَسكة لةذيَر ثيَست و هةر‬
‫َةرِاوكآ‪ ،‬لةوانةية بة قةوارةى دةنكة فاسؤليايةك يان طةورةتربيَت‪.‬‬
‫َى دل‬
‫اليةكى هيَل‬

‫كةس بةو نيشانانةوة لةدايك نةبووة‪ ،‬قةوارةكةشى بةطويَرةى ريَذةى وردةكارخيوازيي‬


‫كةسةكةوة دةردةكةويَت و تا زؤرتر بيَت‪ ،‬ئةويش طةورةتر دةردةكةويَت‪.‬‬

‫‪74‬‬
‫وردةكارى طرنطة‪ ،‬هةرضؤن بةشيَوةيةكى ثةذاراوى ضةند ضركةيةك دواى تةقينةوةو‬
‫ناردنى رؤكيَتيَكى ئامسانى دةردةكةويَت‪ ،‬ضاوبةست لة طرنطيدان بة وردةكارى‬
‫بةشيَوةيةكى راست‪ ،‬وةك بةشيَكى بضوكى ويَنةيةكى طةورة واية‪.‬‬

‫َت ليَبكات)‪.‬‬
‫َةتت بكات‪ ،‬يان (طؤل‬
‫َة شتى بضوك سةغل‬
‫مةهيَل‬

‫ضى دةكةيت لة دةورى كةسيَكدا‬


‫كة وردةكارخيواز بيَت؟‬
‫‪ .2‬ضاوديَرى وردترين شت بكة‪ ،‬كة ثةيوةندى بةوانةوة هةية‪ .‬ئةوة بضوكرتين‬
‫كارة‪ ،‬كة شادمانيان بكةيت‪ .‬ئةطةر ويستيان دوطمةيةكيان بؤ دادوريت‪ ،‬بة‬
‫ريَكى بؤيان بكةو تيَبينيةكى بضوك خبة طريفانيانةوة (من شادمامن كة تؤم‬
‫هةية و دوطمةت بؤ دادةدوورم)‪.‬‬
‫‪ .0‬خؤت دووربطرة لة كيَشةى وردةكاريةكانيان‪ ،‬كة ثةيوةندى بة تؤوة نية‪،‬‬
‫ئةطينا ليَت رادةثةرِن و بة تورِةييةوة ثيَتدةَليَن‪ :‬كة ضؤن بيت لة داهاتوودا‪.‬‬
‫َةتيان مةكة و بةلوعةضيةك بانطكة و‬ ‫ئةطةر بةلوعةيةك ليكى هةبوو‪ ،‬سةغل‬
‫ثارةى ضاكردنةكةشى لةسةر حسابى ئةوان بدة‪.‬‬
‫َبة بةوةى كة ئةوة ئةوانن لةجياتى تؤ‪ ،‬ضونكة تؤ دةتوانى شتى بضوك‬ ‫‪ .0‬خؤشحال‬
‫بة شيَوةى فراوانرت وةرطريت‪.‬‬

‫ضؤن مامةلَة لةطةأل كةسيَكدا دةكةيت كة روويةكى نةرم و رةوانى هةية ؟‬

‫بة ثيَى هيَماكانى وردةكارخيوازى ئةم تايبةمتةنديةى بةسةردا ناضةسثآ‪ ،‬بةآلم‬


‫تايبةمتةندى ترى هةية‪ ،‬كة دةبآ رةضاوكريَن‪.‬‬

‫‪75‬‬
‫ثةيرِةوخوازى‬
‫كاتآ لة بةندخيانةى (سان كوانتني) تويَذينةوةم دةكرت‪ ،‬زؤر ئاسايي بوو‪ ،‬كة بزانى ضةند‬
‫ثياوى جياوازى ليَية_ ئةوانةى لة خانوى طةورةدا بوون‪ ،‬زياتر لةسةر ثةيرةوخوازى‬
‫دةذيان‪ .‬ضةند ساَليَك ئةو كةسانة هةمان شتيان دةكرد و لة هةمان كاتدا و هةمان جؤر‬
‫خواردنيان لة رؤذة تايبةت و دياريكراوةكاندا لةدةورى هةمان شويَنى بةشكراوى‬
‫قاثةكان دةخوارد ‪.‬‬

‫بةشيَوةيةكى تةكنيكى ثةيرةوخوازى لةاليةن (ثالزيا)وة لةسةرو مةدارةوة بة ثةراويَزيَك‬


‫دياريكراوة‪.‬‬

‫لةبةشى خوارةوةى ناوضةوان ليَواريَك هةية‪ ،‬ئةم طؤثطة ئيَسكة لةسةر برؤكان و لة‬
‫بارودؤخيَكى تايبةتدا لةسةر ئةو ليَوارة بةئاشكرا دريَذدةبيَتةوة بؤ بةشى خوارةوةى‬
‫ناوضةوان‪ .‬طةر لةبارةى كةسيَتى ناسيةوة ليَيبدويَني‪ ،‬ئةوة دةبآ بَليَني‪ :‬ضؤن‬
‫تايبةمتةنديةك لةجياتى ض تايبةمتةنديةك‪.‬‬

‫‪76‬‬
‫كةسانى ثةيرةوخواز شتيَكى تايبةت‪ ،‬بة ريَطةيةكى تايبةت و بة ئاميَرة تايبةتةكانى‬
‫دةكات‪ ،‬ئيدى خوا يارمةتيت بدات ئةطةر بيَت و ئةو ثةيرِةويةت ثيَناخؤش بيَت‪.‬‬

‫ذنانى ثةيرِةوخوازى بةرز‪ ،‬دةزانن كةى ثياوةكانيان كاتى جووتبوونيانة‪ ،‬بةرلةوة‬


‫دةزانآ‪ ،‬كة شةممان بؤ شةوى يةك شةممة ناتوانآ درةنط بنويَت‪ ،‬ئةوة نيشانةيةكى‬
‫بضوكة كة فيَرى بوون‪ .‬لة بةراوردا لةطةأل ذناندا‪ ،‬بةزؤرى ثياوان ثةيرِةوخوازن‪ ...‬بةآلم‬
‫ذنانيش دةتوانن بةو شيَوةية بن‪.‬‬

‫ضى دةكةيت كاتآ زانيت كةسيَك‬


‫بة شيَوةيةكى توند ثةيرِةوخوازة؟‬
‫‪ .2‬ضواردة رؤذ ثيَش ئةوةى كاريَك بكةيت‪ ،‬كةسانى ثةيرِةوخوازى ليَ ئاطادار‬
‫بكةرةوة‪ ،‬تا ئةو بتوانآ بةثيَى سيستمى خؤى كارى لةسةر بكات‪.‬‬
‫‪ .0‬طؤرةويةكانى تاكةوتاك نةبيَت و لة شويَنى تايبةتدا دانرابيَت‪ ،‬هةروةها هانى‬
‫منداآلن بدة كة شتومةكى ياريكردن لةو ناوةدا كؤبكةنةوةو لةبةر ثيَدا‬
‫نةبيَت‪.‬‬
‫َةكةدا ريَكخستنةكانى بطؤرِيت‪ ،‬دةبآ زووتر‬ ‫‪ .0‬ئةو شتانةى‪ ،‬كة دةتةوآ لة هؤل‬
‫َنيايان بكةيتةوة بةر لة برِيارى طؤرِينةكةت‪ ،‬ئةمةش ميهرةبانية‬ ‫و زياتر دل‬
‫لةاليةن ئةوانةوة‪.‬‬

‫تيَبينى‪:‬‬

‫ئةو خاآلنةى سةرةوة ثيَويست ناكات‪ ،‬ئةطةر تؤ لة دةورى كةسيَك بيت كة ئةو‬
‫تايبةمتةنديةى كةمرتبيَت‪.‬‬

‫‪77‬‬
‫سيَيةم‪:‬‬

‫تايبةمتةنديةكانى ناوضةى دةم‬

‫بةخشندةيي‬ ‫كةم دوويي‪ -‬وشة و كات‬


‫يان شتةكان بة فثرِؤ نادات‬

‫ئؤتؤماتيكى دةدويَت‬

‫‪78‬‬
‫بةخشندةيي و كةمدويي‬
‫كةمدويي‪ ،‬ليَوى بةخشندة نيشانةى بةخشندةيي ميزاذة‪ ،‬بةآلم تةنيا زؤر بة كةمى‬
‫دةدويَت‪ ،‬ضونطة تايبةمتةنديَتى تر هةية‪ ،‬وةك كةللة رةقى و ضاوضنؤكى‪ ،‬كة ريَطرى لةو‬
‫َرِذانى‬
‫كةسة دةكات بؤ دةربرِينى ئةوةى ثيَيةتى‪ .‬لةطةأل ئةوةشدا ليَوى ثرِ سروشتى ليَهةل‬
‫َةمى ليَو سوركردنةكةى ليَوى‬ ‫دةدريَتة ثاأل‪ .‬ئةو ذنة ليَو تةنكة نوقاوة زؤر جار بة قةل‬
‫خؤى وا ليَدةكات‪ ،‬كة زياتر سةرنج راكيَشةر بيَت‪.‬‬

‫وةكو هةموو تايبةمتةنديةكانى تر‪ ،‬خاوةنى ئةم جؤرة تايبةمتةنديةش باش و خراثى نية‪،‬‬
‫جطة لةوةى‪ ،‬كة خؤى ضؤن ثآ رابةرايةتى دةكات‪ .‬بةخشندةيي توانايةكى ضاكة‪ ،‬وةك‬
‫برينثيَض و خزمةتطوزاريي طشتى‪ ،‬هةروةها وةك بةرِيَوةبةرى ثارة و فرمانبةرى‬
‫َنيادةبن‪.‬‬
‫َة‪ ،‬كة نابيَت بةخشندةبن‪ ،‬تا بة تةواوةتى لة هةموو اليةنةكان دل‬ ‫قةرزوقؤل‬
‫تويَذينةوةى نوآ بة ئةجنامى ئةوة طةيشتووة‪ ،‬كة سةركةوتوترين بةرِيَوةبةر و فرمانبةر‪،‬‬
‫ئةوانةن كة ليَويَكى بضوكى نوقاويان هةية و ضاوةكانيان لة يةكةوة نزيكن‪.‬‬

‫ئيَمة تيَبينى ئةوة دةكةين‪ ،‬كة ئةوانةى ليَوى كةمدوييان هةية‪ ،‬زياتر كةمدون‪ ،‬وةك‬
‫َى مةبةست دةردةبرِنن و هيَما و نيشانةكان و كات و‬ ‫رؤذئاوايي‪ ،‬كة راستةوخؤ خال‬
‫َة‬
‫شتةكان بة فريِؤ نادةن‪ ،‬ئةوانةش زؤرجار لةاليةن ليَو ئةستورةكانةوة بة هةل‬
‫دةخويَنريَنةوة‪ ،‬وةك ئةوةى لة دادطادا بآ‪ ،‬يان زؤر ثةلةى بيَت‪ .‬ضونكة ئةوانة خؤيان‬
‫رانةهاتوون بة خيَرايي بدويَن‪.‬‬

‫‪79‬‬
‫ضى دةكةيت لة دةورى ئةوانةى مةيلى بةخشندةييان هةية ؟‬

‫‪ .2‬ضاوةرِيَى دريَذةدان بكة لة طفتوطؤ و ضاالكيةكانياندا‪.‬‬


‫‪ .0‬ئةوةش بزانة‪ ،‬كة زؤر سةربةسنت لة داواكاريةكانياندا‪.‬‬
‫‪ .0‬زياتر هةست بة سةربةستى بكة لة داواكردنى يارمةتى و ثياوةتيدا‪.‬‬

‫ضى دةكةيت كاتآ تؤ‬


‫لةطةأل كةسيَكى ليَو نوقاوى كةمدوودا بيت؟‬

‫َةتيان مةكة بة زؤربَليَيي‪.‬‬


‫‪ .2‬سةغل‬
‫‪ .0‬ثةست مةبة بة كورت برِى و بيَدةنطيان‪.‬‬
‫‪ .0‬ثيَشبينى ضاالكى و كورت و ثوختى بكة‪.‬‬

‫‪80‬‬
‫طةشبينى و رةشبينى‬

‫طةشبينى‬ ‫رةشبينى‪ ،‬طؤشةكانى‬


‫دةمى بؤ خوارةوةية‬

‫تايبةمتةنديةكانى طةشبينى و رةشبينى لة زؤر كؤنةوة و بة ئاسانى لةسةر روخسارى‬


‫ئةكتةرانى شانؤيي يؤنانية كؤنةكان دةبينرا‪.‬‬

‫نيشانةى شادمانى‪ ،‬ليَو و دةميَكى كؤميدية و طؤشةكانى دةم بؤ سةرةوةية‪ ،‬نيشانةى‬


‫ثةذارة و تراجيدى‪ ،‬ليَو و دةميَكة كة طؤشةكانى بؤ بةرةوخوارة‪.‬‬

‫‪81‬‬
‫دةممان نهيَنيةكانى دةروون ئاشكرا دةكةن‪ ،‬ئةطةر بة طشتى بريمان تاريك و ثةست‬
‫َن) جاريَكيان وتى (خوا‬
‫بيَت‪ ،‬ئةوة زوخاو و ئازار دةردةبرِين‪ ،‬هةرضؤن (ئةبراهام لينكؤل‬
‫َكى ضؤن‬‫طيان روخسارى ثيَبةخشيوين‪ ،‬بةآلم خؤمان دةممان دروست دةكةين)‪ .‬بريى خةل‬
‫دةبيَتة نيشانةى دةميَكى ناجؤر‪ ،‬بؤ ئةوةى جوان دةركةويَت‪ ،‬كاتآ كة ويَنةيةك دةطرين‬
‫ثيَدةكةنني‪.‬‬

‫لة سةردانيَكماندا بؤ (كارطةى كؤداك) لة رؤضستةرى نيورك‪ ،‬ئةوةى ميواندارى‬


‫دةكردين‪ ،‬لةكاتى ويَنةطرتندا وتى (لةوة دةضن كة تازة موضةكانتان زيادى كردبآ)‪.‬‬

‫ئيَمة دةزانني لة تويَكاريدا هةندآ لة ماسولكةكانى روخسار كارى زةردةخةنة جيَبةجآ‬


‫دةكات‪ ،‬وةك لة كرذ بوون‪ ،‬بةآلم سروشتى مرؤظ زياتر لةوة دةضيَت‪ ،‬كة ئاسانرت بيَت‬
‫بةاليةوة رةشبني بيَت‪ ،‬وةك لةوةى طةشبني بيَت‪ .‬ضونكة ئيَمة ناتوانني رةشبينى بنيات‬
‫َو تةنيا دةتوانني طةشبينى دروست بكةين‪ ،‬كةواتة بؤية زؤر هؤو هؤكار‬ ‫بنيَني‪ ،‬بةل‬
‫جةخت لةسةر طةشبينى دةكاتةوة‪ ،‬ئةمانةى الى خوارةوة هةندآ بابةتى سةمليَنراوة لةو‬
‫بوارةدا‪ ،‬دواى باوةرِى يانةى طةشبينان بكةوة‪ ،‬تةنيا بري لة باشرتين بكةرةوة‪ ،‬كار تةنيا‬
‫بؤ باشرتين بكة‪ ،‬ضاوةرِيَى باشرتين بكة‪ ،‬هةميشة روويةكى طةشاوةت هةبيَت و هةر‬
‫زيندةوةريَكت بينى زةردةخةنةيةك بدة بة روويا‪.‬‬

‫‪82‬‬
‫ضى دةكةيت ئةطةر تؤ لة دةورى رةشبينيَكدا بيت؟‬

‫‪ .2‬ضاوةرِيَى رةشبينى بكة‪ ،‬هاوبةشييان نةكةيت لة خةونةكانتدا‪ ،‬ضونكة بآ‬


‫هيواي دةدةن بة رووتا‪.‬‬
‫‪ .0‬وةك طةشبينيَكى بنياتنةرانة بدوآ‪ ،‬بؤ ئةوةى ثاريَزطارى لة ورةى بةرزى‬
‫َة بكة‪.‬‬
‫خؤت بكةيت‪ ،‬هيَما و نيشانةى هةندآ شتى سوكةل‬
‫َى‬
‫‪ .0‬هةتا بؤت دةكرآ زوو خؤتى ليَدةربازكة و طةشبينآ بدؤزةرةوة تا هاوةل‬
‫بكةيت‪.‬‬

‫ضى دةكةيت لة دةورى طةشبينيَكدا؟‬

‫‪ .2‬شادمانبة بةوةى كة لةطةأل كةسيَكداى دةتوانيت خؤش بيطوزةريَنن ثيَكةوة‪.‬‬


‫‪ .0‬دةتوانى هاوبةشيان بكةيت لة هةواأل و زانياريةكاندا‪ ،‬بآ ئةوةى لة‬
‫بةرامبةريدا بةتانيةكى تةرِ بدةن بة رووتا‪.‬‬
‫‪ .0‬بانطيان بكة بؤ ئاهةنطةكانت و ئةطةر كاريشت ثيَدان‪ ،‬طرنطى زياتر و‬
‫ثياوةتى زياتريان لةطةأل بكة‪.‬‬

‫‪83‬‬
‫َةشةية‪ ،‬دةدويَت‬
‫هةل‬ ‫َةشة نية‪ ،‬بريدةكاتةوة‬
‫هةل‬
‫بةرلةوةى بريبكاتةوة‬ ‫بةرلةوةى بدويَت‪.‬‬

‫َةشةيي زؤر‬
‫هةل‬ ‫َةشةيي كةم‬
‫هةل‬

‫‪84‬‬
‫هةلَةشةيي‬
‫َةشة‪ ،‬دةبينني‪ ،‬كة زياتر دةرثةرِيوة بؤ‬
‫َكانى هةل‬
‫ئةطةر لةالوة برِوانينة دةمى خةل‬
‫دةرةوة لةبةراوردا لةطةأل كةسانى تردا‪.‬‬

‫هةروةك تايبةمتةنديةكانى ترى مرؤظ‪ ،‬ئةم تايبةمتةنديةش باش و خراثى نية و بةطويَرةى‬
‫رابةرايةتى بةكارهيَنان نةبيَت‪.‬‬

‫َةى بة ثةلة دةبةخشيَت‪( ،‬كة‬ ‫ئةطةر بة باشى خرايةطةرِ‪ ،‬ئةوة بةهرةى قسةكردن جول‬
‫بةتايبةتى لة وةرزشدا طرنطة‪ ،‬بؤ يارى تؤثى سةبةتة)‪ .‬لة جياوازيدا ئةو كةسةى دةم‬
‫يان ليَويَكى بضوكى لةو بةشةى روخساردا دةرثةرِيوةتة دةرةوة‪ ،‬ئةوة زياتر راويَذكارة و‬
‫لةسةرخؤ دةدوآ و بريدةكاتةوة‪.‬‬

‫ضى دةكةيت لة دةورى كةسيَكى هةلَةشةدا؟‬

‫‪ .2‬ضاوةرِيَى قسةكردنى زؤر بكة‪.‬‬


‫َدا‪.‬‬
‫َةى بة ثةلة بكة‪ ،‬بةتايبةتى لة شويَنى جةجنال‬
‫‪ .0‬ضاوةرِيَى جول‬
‫‪ .0‬لة دةوروبةرى شتة مةترسيدارةكان ئاطادارييان بكةرةوة‪.‬‬

‫ضى دةكةيت لة دةورى كةسيَك‬


‫كة زؤرتر لةسةرخؤ و راويَذكارة؟‬
‫َة ليَكمةدةرةوة‪ ،‬بة واتاى ئةوةى طواية ئةوان‬ ‫‪ .2‬سروشتى كةم دووييان بة هةل‬
‫خؤشييان ليَت ناية‪ ،‬يان خؤشحاأل نني كة لةطةأل تؤدان‪.‬‬
‫‪ .0‬ضاوةرِيَى ئةوة بكة‪ ،‬كة زياتر ويَنةيان بكيَشى لةجياتى وتوويَذكردن‪.‬‬
‫‪85‬‬
‫دةربرِينى زارةكى‬

‫َةكان خراث نني‪ ،‬لة‬‫َةكانى سةر روخسارة‪ ،‬هةموو هيَل‬ ‫ذنان بة طشتى حةزيان لة هيَل‬
‫راستيدا زووربةى ئةوانة نيشانةى اليةنى باشى كةسايةتية‪(.‬ئةمة كاتآ بة ثيَى زانستى‬
‫كةسيَتيناسي بدويَني)‪.‬‬

‫َةرِاوكآ‪ ،‬كة‬
‫َةكانى دل‬
‫َى سةر روخسار نيشانةى ناثةسةندية‪ ،‬وةكو هيَل‬
‫تةنيا هةندآ هيَل‬
‫لة نيَوانى برؤكاندا بؤ سةرةوة و بؤ خوارةوة دةكشيَن‪ .‬هةروةها هيَماى كلكة وتةى‬
‫نازونوزكردن و بة هيض رازى نةبوون‪.‬‬

‫ئةطةر ئةو هيَآلنةت هةبآ كة لة كؤتايي لوتةوة شؤرِدةبيَتةوة بؤ طؤشةكانى دةم‪ ،‬ئةوة‬
‫نيشانةى كارامةيية لة دةربرِينى زارةكيدا‪ ،‬دةتوانيت هةر شتيَك بَليَيت‪ ،‬كة خؤت‬

‫‪86‬‬
‫َكيش لة ياديان نةضيَت‪ ،‬هةروةها لةوانةية هةفتةك دواتر ئةو‬
‫مةبةستت بآ و خةل‬
‫َطة بهيَننةوة‪.‬‬
‫وتةيةى تؤ بة بةل‬

‫ئيَمة زؤرجار ئةم هيَآلنة بةديدةكةين‪ ،‬بةتايبةتى لةسةر روخسارى ثاريَزةرةكان‪،‬‬


‫ئةكتةرةكان‪ ،‬وانةبيَذ و مامؤستاكان و ئةو كةسانةى كة شتيَك دةَليَن بة‬
‫ثةرؤشةوة‪...‬وةكو كاتى باش‪ ،‬هةستيَكى قووأل‪.‬‬

‫َنياييةوة سةرةتاى‬
‫َآ‪ ،‬كة بةرِاستى مةبةستت بيَت‪ ،‬ئةوة بة دل‬
‫برِوانة ئاويَنة و شتيَك بل‬
‫َدانى ئةو هيَآلنة بةديدةكةيت‪.‬‬‫سةرهةل‬

‫ضى دةكةيت لة دةورى كةسيَك‪،‬‬


‫كة دةربرِينى زارةكى بةرزى هةبيَت؟‬

‫‪ .2‬ضاوةرِيَى ئةوة بكة لةو كةسة‪ ،‬كة ئةوةى دةيَليَت مةبةستى بيَت‪.‬‬
‫‪ .0‬ضاوةرِآ بكة‪ ،‬كة زياتر ثآ سةمليَنةربيَت‪.‬‬
‫‪ .0‬با كةسانى ترت بؤ بسةمليَنن‪.‬‬

‫ضى دةكةيت لة دةورى كةسيَك‬


‫كة ئةم كاراكتةرةى كةم بيَت؟‬
‫‪ .2‬كةمرت ضاوةرِيَى دةربرِينى ليَبكة‪.‬‬
‫َى شت دةربرِن‪ ،‬ئةوا تؤزآ زياتر ماوةيان بدة‪.‬‬ ‫‪ .0‬ئةطةر ويستيان بة قوول‬
‫‪ .0‬ئةوةشت لة يادبيَت‪ ،‬كة ئةوان ئةطةر بيانةوآ دةتوانن ئاستى ئةوة‬
‫بةرزبكةنةوة‪.‬‬
‫‪87‬‬
‫شانازى بةخؤوةكردن‬

‫هةندآ كةس كارامةن لة خؤدةرخستنى خؤيان و يارمةتى كةسانى تريش كة بة‬


‫َدس) لةو جؤرة كةسانةية‪.‬‬
‫باشرتين شيَوة دةركةون‪( ،‬برووك شايةل‬

‫ئةطةر برِوانينة ئةو كةسانةى خةريكى كارى مؤدأل و ئارايشتكردنن‪ ،‬راستةوخؤ تيَبينى‬
‫ئةوة دةكةين‪ ،‬كة ماوةى نيَوان لوت و دةميان كورتة‪ ،‬ئةوةش نيشانةيةكى سروشتى و‬
‫هيَماى شانازيكردن بةخؤوة دةطةيةنيَت‪ .‬ئةو كةسانةى بةم شيَوةيةن دةزانن ضؤن‬
‫بنويَنن‪ ،‬بؤية ضاكرت واية‪ ،‬كة ضووى بؤ بازارِ‪ ،‬كةسيَكى وا ببة لةطةأل خؤتا‪ ،‬تا‬
‫َبذيَرآ‪ ،‬يان شيَوازى قذبرِينت بؤ ديارى‬
‫جلوبةرط و زيَرِ و كةرةسةى ئارايشتت بؤ هةل‬
‫بكات‪.‬‬
‫‪88‬‬
‫ئةطةر مامةلَة لةطةأل كةسيَكدا بكةيت‬
‫كة بةو شيَوةية بيَت‪:‬‬

‫‪ .2‬ئامؤذطاريةكانى بنرخيَنة‪ ،‬بةتايبةتى لةسةر دةركةوتنى كةسايةتى‪.‬‬


‫‪ .0‬ضاوةرِيَى ئةوةيان ليَبكة‪ ،‬كة ماوةى خؤطؤرِينيان زياتر خبايةنآ‪.‬‬
‫‪ .0‬ئةوة بزانة ئةطةر تؤ ثارضة ثؤشاكيَكيان بة ديارى ثيَشكةش بكةيت‪ ،‬لةوانةية‬
‫لةبةرى نةكةن‪ ،‬مةطةر زؤر بةهادارتر و دةطمةن تربيَت لةوانةى‪ ،‬كة خؤيان‬
‫هةيانة‪.‬‬

‫تيَبينيةكى تايبةت‪ :‬بةرامبةر ئةوةى كة لة نيشانةى شانازى بةخؤوةكردنةوة‬


‫دروست بووة‪ ،‬تةواو جياوازة لة جؤرةكانى تايبةمتةنديةكانى تر‪ ...‬وةك ضؤن ضاوقاوةيي‬
‫جياوازة لة ضاوشني‪ ،‬ئةم جياوازيةش لة جؤرايةتيداية نةك ثلةوثاية‪.‬‬

‫ئةطةر ئةو ماوةيةى نيَوان لوت و دةم بة شيَوةيةكى نائاسايي طةورة و ثان بيَت‪ ،‬ئةوة‬
‫نيشانةى تايبةمتةنديةكى ترة‪ ،‬كة ثيَيدةوترآ قسة نةستةقى‪.‬‬

‫‪89‬‬
‫قسة نةستةق‬
‫منونةى قسة نةستةقى‪ ،‬ئةطةر ريَكةوتى ئةو يانةو شويَنى ئاهةنط طيَرِانى وةك (جؤرج‬
‫َتةكانيمان بيَتةوة ياد‪ ،‬كاتآ لةبارةى ئةوة‬ ‫يةرنس)مان كردبيَت و قسة قؤمشة و طال‬
‫دةدوا‪ ،‬كة كضيَكى زؤر لة خؤى الوترى دةبردة دةرةوة و دةيووت ذن نية لة تةمةنى‬
‫مندا‪ .‬خاوةنى قسةى نةستةق‪ ،‬ريَبازى دةرخستنى هيَندايةتى و ثوختايةتى بة شيَوةى‬
‫َتةبازى بة شيَوةيةك بَليَن و‬
‫َتة و كردارى طال‬
‫َتةبازى هةية‪ ،‬ئةوانة دةتوانن قسةى طال‬
‫طال‬
‫َكانى تر تواناى ئةوةيان نية‪.‬‬
‫بكةن‪ ،‬كة خةل‬

‫لة مامةلَةدا لةطةأل كةسيَكى قسة نةستةقدا‪:‬‬

‫‪ .2‬ضاوةرِيَى وتةى كورت و ثوخت بكة‪.‬‬


‫‪ .0‬هانى ئةوةيان بدة‪ ،‬تا بؤ طروث و كؤمةأل قسة بكةن‪.‬‬
‫‪ .0‬بريت بآ‪ ،‬ئةطةر ريَزيان ليَنةطريآ زؤر سةرنج راكيَش نابن‪ ،‬ريَزيان ليَبطرة‬
‫لةبارةى ئةو ضاالكيانةى دةيكةن‪.‬‬

‫‪90‬‬
‫الساريى‬

‫َةستى ‪ //‬بةرز‬
‫َضوونى بةرهةل‬
‫الساريي نزم ‪ //‬الساريي ــ هةل‬

‫َى‬‫ئةو ضةناطةيةى كة لةشيَوةدا لة ثيتى )‪ (v‬ى ئينطليزى دةضيَت‪ ،‬يان (شيَوةى بال‬
‫َستى ئؤتؤماتيكية‪ ،‬ئةم‬ ‫َندةى تيَدا دةبينريَـت) زياتر نيشانةيةكى بةرهةل‬
‫كراوةى بال‬
‫َطةبيَت بؤ ئةوةى كة دةَليَني‪ :‬مرؤظ باش و خراثى‬‫تايبةمتةنديةش لةوانةية باشرتين بةل‬

‫‪91‬‬
‫نية‪ ،‬جطة لةوةى كة خؤى دةيةويَت رابةرايةتى بكات و ئةو دوو سيفةتة خباتة طةرِ و‬
‫زةبرى ئةو كاراكتةرة دةردةخات‪.‬‬

‫هةرضؤن كةسيَكى (تلياك كيَش) مادةى سرِكةر و بيَهؤشى بةكارديَنآ و لة ئةجناميشدا‬


‫دةبيَتة هؤى تيَكدانى ذيان و ثةيوةنديةكانى ترى‪ ،‬بةتايبةتى ثةيوةندى خيَزانى‪.‬‬

‫كةواتة ضى دةكةيت لة دةورى‬


‫كةسيَكى الساريي ضةناطة شيَوة )‪ (v‬دا ؟‬

‫‪ .2‬وشة تةليسماويةكةت برينةضيَت‪ ،‬ئةوةش كة وشةى (تكاية)ية‪.‬‬


‫‪ .0‬دةنطت بةرز مةكةرةوة و وةك وةستا و بةرثرس مةدوآ‪ ،‬ئةطينا بةرطريةكى‬
‫ناجؤر بةرثادةكةيت‪.‬‬
‫‪ .0‬لة يةكةم جاردا‪ ،‬كة شتيَك ديَتة ثيَشةوة ضاوةرِيَى وشةى (نةْ ) بكة‪.‬‬

‫لة اليةكى ترةوة ئةطةر تؤ لة دةورى كةسيَك بيت‪،‬‬


‫كة ضةناطةى زياتر ثان بيَت‪:‬‬
‫َدا‬
‫َة لةطةأل كةسيَكى طويَرِايةل‬‫‪ .2‬ضاوةرِيَى طوجناندنى زياتر بكة‪ ،‬ضونكة مامةل‬
‫دةكةيت‪.‬‬
‫َة لةطةأل ئةو كةسةدا ئاسانرتة‪.‬‬
‫‪ .0‬ئةوةش بزانة‪ ،‬كة مامةل‬
‫َنيابيت‪ ،‬هةروةها ثيَويست ناكات زؤر ئاطادارى نةبرةى‬ ‫‪ .0‬دةتوانى زؤر دل‬
‫دةنطت‪ ،‬يان جؤرى قسةكردن بيت‪.‬‬

‫‪92‬‬
‫شةرِةنطيَزى‬
‫ميزاذى شةرِانى لة ضةناطةوة دةردةكةويَت‪ ،‬ئةويش كة ثان و تةختة‪ ،‬ئةو كةسانةى كة‬
‫يارى بؤكسيَن دةكةن بة دةطمةن تيانداية ضةناطةى بضوك و الوازبيَت‬

‫لة هةمان رةطى التينيةوة هاتووة و‬ ‫) ‪(pugilist‬‬ ‫و وشةى‬ ‫)‪(pugnacity‬‬ ‫وشةى‬


‫َة ديَت‪.‬‬
‫) ‪ (pugnus‬بة ماناى بؤكس يان مشتةكؤل‬

‫بةجيا لة تايبةمتةنديةكانى تر‪ ،‬كةسى شةرِانى كة دةستدةكات بة شةرِ‪ ،‬وازي ليَناهيَنآ‬


‫تا تةواوى نةكات‪.‬‬

‫(يونسنت ضةرضأل) بة ضاو و بة قسة‪ ،‬منونةيةكى باشة بؤ ئةم نيشانةية‪ ،‬هةروةك وتى‪:‬‬
‫(رؤضوونى بسمارك)‪ ،‬كةواتة كةسى شةرِانى‪ ،‬هةر كة دووضاربوو‪ ،‬ثيَشوازى لة شةرِيَكى‬
‫باش دةكات‪ .‬رةطةزى مرؤظ‪ ،‬خؤشبةختانة هةندآ دةروازةى لةبةر دةمدا واآلية بؤ‬
‫ضوونة ناو ئةم تايبةمتةنديةوة‪ ،‬لةوانةش‪ :‬يارى بؤكسيَن‪ ،‬هونةرى جةنط و ثةيوةندية‬

‫‪93‬‬
‫وةرزشيةكانى تر‪ .‬كةواتة ئةو كةسانةى تايبةمتةندى شةرِةنطيَزيان هةية‪ ،‬دةتوانن بآ‬
‫ئةوةى شةرِ بةرثاكةن‪ ،‬حةزى خؤيان بهيَننةدى‪.‬‬

‫ئةطةر تؤ كةسيَكى شةرِانى بيت‪:‬‬

‫َةيةك بيت‪.‬‬
‫‪ .2‬بزانة ضؤن بةرطرى لة خؤت دةكةيت‪ ،‬نةبا توشى دةماقال‬
‫‪ .0‬ثةيوةندى بكة بة بةشيَكى وةرزشةوة‪.‬‬
‫َمةطريسيَنة‪.‬‬
‫‪ .0‬خؤت شةرِ هةل‬

‫كاتآ تؤ لة دةورى كةسيَك بيت‬


‫كة ئةم تايبةمتةنديةى هةبيَت‪:‬‬

‫‪ .2‬خؤت لة هاندانيان بثاريَزة‪ ،‬بةتايبةتى هاندانى جةستةيي‪.‬‬


‫‪ .0‬ئةوةت بريبيَت‪ ،‬كة ئةوان ضيَذ لة شةرِكردن وةردةطرن‪.‬‬
‫‪ .0‬ئةطةر هةليَكت بؤ رةخسا‪ ،‬رابةرييان بكة بؤ ئةوةى ثةيوةندى بكةن بة‬
‫يانةيةكى وةرزشةوة‪.‬‬

‫تيَبينى‪:‬‬

‫ئةوانةش‪ ،‬كة كةمرت ئةم تايبةمتةنديةيان هةية‪ ،‬ئةو خاآلنةى سةرةوة نايانطريَتةوة‪.‬‬

‫‪94‬‬
‫ضوارةم‪:‬‬
‫تايبةمتةنديةكانى روخسار‬

‫برِوابةخؤبوونى زطماكى‬

‫برِوا بةخؤبوونى بةرز‬ ‫برِوا بة خؤبوونى نزم‬

‫برِوابةخؤبوون‬ ‫برِوابةخؤبوونى نزم‬ ‫برِوابةخؤبوونى نزم‬


‫َناواسآ‬
‫ميَو هةل‬ ‫خؤى بة كورتى دةبينآ‬ ‫بة ئاسانى برِواى‬
‫وندةكات‬

‫‪95‬‬
‫برِوابةخؤبوونى زطماكى بةو ثانتايية ريَذةييةى روخسار نيشانة دةكرآ‪ ،‬كة دةكةويَتة‬
‫خوارةوةى ناوضةوانةوة‪.‬‬

‫بري لة كةسيَك بكةرةوة كة دةيناسيت‪ ،‬بة تايبةتى ئةوانةى روخساريَكى ثانيان هةية‪،‬‬
‫لةطةأل برِوابةخؤبوونيَكى سروشتى و حةزى بةرثرسياريَتى لة ذخنوازى و شةراكةتى‬
‫ئيشوكاردا‪ .‬ئةو جؤرة كةسانةى ئةم تايبةمتةنديةيان هةية بة شيَوةيةكى ئاسايي برِيارى‬
‫بنةرِةتى و كؤتايي دةردةكةن‪ .‬ئةمةش لةوةوة نية كة طواية ئةو كةسة بةتوانا و‬
‫َكو ئةوانة واهةست دةكةن‪ ،‬كة خؤيان بةو شيَوةيةن‪.‬‬
‫شارةزاية‪...‬نةْ‪ ،،‬بةل‬

‫َدؤط‪..‬كة سةطيَكى دةم و ملؤز زىل ناشرينة) و‬


‫لة بةراوردا ئةوانة وةك سةطى (بول‬
‫سةطى (كؤالية‪..‬كة سةطيَكى جوان و تيسكن و روخسار دريَذكؤلة)ن‪.‬‬

‫َة‬
‫َدؤط) كةوتة جول‬
‫هةرضةند (كؤالية) سةطيَكى جوان و زيرةكة‪ ،‬بةآلم كاتآ‪ ،‬كة (بول‬
‫بةرةو شويَنى رودانى كارةساتةكة‪ ،‬ئيرت كةس ناثرسآ‪..‬كآ بةرثرسة‪..‬‬

‫‪96‬‬
‫نيشانةى تةواو بؤ ئةم تايبةمتةندية ئةو ثانتاييةى ناوضةوانة‪ ،‬كة كةوتؤتة نيَوان‬
‫َكو بة ريَذةى قةوارةكةيةتى‪ ،‬دووبارة‬‫برؤكانةوة‪ .‬ئةمةش نةبةئينجة و نةبةثاوةند‪ ،‬بةل‬
‫َكو ريَذةى شةرِكردنة لة سةطةكةدا‪.‬‬
‫قةوارةى سةطةكة نية لة شةرِكردندا‪ ،‬بةل‬

‫َينةوة و تويَذينةوةكاندا‪ ،‬كة باس لة جةنطى جيهانى دووةم دةكات‪ ،‬سةربازة‬ ‫لة ليَكؤل‬
‫جةنطاوةرةكان‪ ،‬كة بريندار دةبوون‪ ،‬ئةوة دؤزرايةوة‪ ،‬كة شويَنى سروشتى بؤ خانةكانى‬
‫خؤثةسةندى لة ضةورايةكانى طويَكاندان‪ ،‬لةبةردةم ثيَشةوةى دةماغ‪ ،‬كاتآ ئةو‬
‫سةربازانة ليَدةدران و لةوآ بريندار دةبوون‪ ،‬هةروةها طيانى خؤثةسةنديشيان‬
‫لةناودةضوو‪.‬‬

‫َى‬
‫َستيد) بةناوى (ميَشك و دةزطاى زانيارى) سال‬
‫ئةمةش لة كتيَبةكةى (وارد هةل‬
‫‪ 2500‬روونكراوةتةوة‪.‬‬

‫َطاى ئةمرِؤدا وشةى (شانازى) زياتر هةورى رةشبينى و‬


‫بةهةرحاأل‪ ،‬لة كؤمةل‬
‫خؤثةرستى دايثؤشيوة‪ ،‬لة زانستى كةسيَتيدا بة برِوابةخؤبوونى زطماكى بةكارديَت ‪.‬‬

‫مةزنرتين شتيَك لةبارةى سروشتى مرؤظ ئةوةية‪ ،‬كة دةتوانآ ئةو بةشة ميَشكة‬
‫َةكان‬
‫َةى بال‬
‫بةئاطاية بةجؤريَك رابةرايةتى بكات‪ ،‬كة خؤى دةخيوازيَت‪ ،‬هةرضؤن جول‬
‫رابةرى دةكةين‪ .‬ئةوةش نةك تةنيا وةك جؤرى رابةرايةتى كردن‪.‬‬

‫برِوابةخؤبوونى زطماكى دةتوانرآ بةهيَز و طةورة بكريَت‪ ،‬يان بة تيَثةرِبوونى ماوةيةكى‬


‫دياريكراو بطؤرِدريَت‪.‬‬

‫‪97‬‬
‫كةسيَكى روخسار تةسك‪ ،‬كة سروشتى خؤى بة كةم دةزانآ‪ ،‬دةتوانرآ فيَركريَت كة‬
‫َكردنيش وةرطريَت‪.‬‬ ‫برِوابةخؤبوونى بيناكاتةوة و تةنانةت ضيَذ لة قسةكردن و كؤنرتؤل‬
‫زؤر كةس وافيَركراوة‪ ،‬كة كةمرت برِوايان بةخؤيان بيَت و زياتر دةستيان بةسةرا‬
‫بطرييَت‪ ،‬هةروةها لةاليةن كةسانى ترةوة رابةرى دةكريَن‪..‬وةكو ئاهةنطيَرِان‪.‬‬

‫ئةو ذنانةى ئةم تايبةمتةنديةيان هةية‪ ،‬دةتوانن فيَربن كة دةرثآ لةبةرنةكةن‪ ،‬بةآلم‬
‫لةطةأل ئةوةشدا دةتوانن توانايان بةكاربيَنن و ميَردةكانيان وا دروستبكةن كة كةمرت‬
‫برِوايان بةخؤيان هةبيَت‪ ،‬هةروةها دةتوانن فيَرى ئةوةبن‪ ،‬كة بة سةربةستى سةرؤكارى‬
‫ثرِؤذةكانى خؤيان بكةن‪.‬‬

‫(يونسنت ضةرضأل) منونةيةكى مةزنة بؤ ثياوى روخسار ثان‪ ،‬كة برِوابةخؤبوونى خؤى‬
‫بةكارهيَنا بؤ نةبةزين و ئازايةتيشى بؤ طيانكردنةوة بة بةرى ميللةتدا لة كاتى‬
‫تيَشكانى جةنطدا‪.‬‬

‫ضى دةكةيت لة دةورى كةسيَك‬


‫كة برِوابةخؤبوونى بةرزبيَت؟‬
‫َآ‪ :‬كاتآ كة ئيَمة لةم خانووةداين‪،‬‬ ‫‪ .2‬باسى مةرجة طةورةكان بكة‪ ،‬بؤ منونة بل‬
‫رات ضية بة دانانى حةوزيَكى مةلة؟ ‪.‬‬
‫َةوةت جيَبةجآ كردبيَت‪ ،‬بة سوك روانني ثيَشانى الواز‬ ‫‪ .0‬طشتطريبة‪ ،‬ئةركى مال‬
‫دةدرآ‪ ،‬تورِةبوونيش لة ئةجنامى كةموكورِيةوةية‪.‬‬
‫‪ .0‬دةست بة كارآ مةكة كة تةواوى نةكةيت‪ ،‬ئةمة منداآلنيش دةطريَتةوة‪،‬‬
‫َةش‪ ،‬بةدابينكردن‪ ،‬يان بيكة يان مةيكة و باسيشى مةكة‪،‬‬ ‫تةنانةت دووسال‬

‫‪98‬‬
‫ئةطينا روخسار ثانيَك بة شيَوةيةكى نائاسايى ثشتطويَت دةخات‪ .‬تةنيا ئةو‬
‫َخؤش دةكات‪.‬‬
‫شتانة بكة كة ئةوان دل‬

‫ضى دةكةيت لة دةورى كةسيَك‬


‫كة كةمرت برِوابةخؤى زطماكة؟‬

‫‪ .2‬دةست خؤشييان ليَبكة و باسى ئةو شتانة بكة‪ ،‬كة ئةوان بة باشى كردويانة و‬
‫تؤ لةبةرضاوت طرتووة‪ .‬يان تيَبينيان بدةرآ لةبارةى ئةو كارانةى‪ ،‬كة تؤ‬
‫ثيَيدةزانيت‪.‬‬
‫‪ .0‬ئةوةت بريبيَت‪ ،‬كة ئةوان حةز بةوة دةكةن هةنطاو بة هةنطاو بةرةوثيَش‬
‫بضن‪ ،‬كةواتة هةموو شتةكان ثيَكةوة و لةيةك كاتا بةسةرياندا فرِآ مةدة‪.‬‬
‫‪ .0‬بريت بيَت‪ ،‬كة ئةوان ثيَويستيان بة هاندانى بةردةوام هةية‪ ،‬تا هةستيان زياتر‬
‫طةشةبكات بة كةموكورِيةكانى ناوةوة‪ ،‬بؤ ئةوةى زؤرجار بة خؤيانى‬
‫بسةمليَنى‪ ،‬كة ئةوان دةتوانن شتيَك بكةن‪ ،‬ئيدى وةك كةسانى تر و‬
‫بةشيَوةيةكى برِوابةخؤبوون دةجوَليَن‪ ،‬ليَرةشدا ئاطاداريان بكةرةوة‪ ،‬كة تؤ‬
‫دةزانى ئةوان تواناى كردنى ئةو كارةيان هةية‪.‬‬

‫‪99‬‬
‫ثاريَزطار و بنياتنةر‬

‫ثاريَزطار‬ ‫بنياتنةر‬

‫َدن) لة كتيَبة كؤنةكةيدا هيَماى كردوو بؤ (هةمةجؤرةى‬


‫وةك دوكتؤر (وليام شةل‬
‫ثيَكهاتةى جةستةى مرؤظ)‪ ،‬بةطشتى سآ طروثى بنةرِةتى لة ثيَكهاتةى دروسبوونى‬
‫مرؤظدا هةية‪...‬ئةوانةش (ئيَندؤمؤرف‪ ،‬ميسؤمؤرِف و ئيَكتؤمؤرف)ة‪.‬‬

‫(ئيَندؤمؤرِف) يان (وورطن و شلةثةتة) بةشيَكى طةورةى هةية لة تويَى ناوةوةى شانةى‬
‫َة شانةى هةرسكردن) لة بةراوردا لةطةأل كةسانى تردا‪ .‬ئةو كةسانة لة‬
‫ئاولةمة (ريشال‬
‫خواردن و ميواندارى و هاودةمى مرؤظدا بآ هاوتان‪ .‬هةروةها‪ ،‬ئةوانة لةدايك بوون بؤ‬
‫‪100‬‬
‫خواردن دروستكردن و ميواندارى و سياسةت‪ .‬رووخؤش و هاودةم خوازن و بة ئارامى‬
‫هةموو شت دروست دةكةن‪ .‬تةنانةت لة خؤشةويستيشدا‪ .‬قينيان لةوةية شت بةفريِؤ‬
‫بضيَت‪ ،‬وزة لة دةست نادةن و ئةركةكانيان يةكدةخةن‪ ،‬تا جيَبةجيَي بكةن و وزةيةكى‬
‫بةهيَزيان لة هةر شيَوةيةكدا هةية‪.‬‬

‫(ميسؤمؤرف)‪ ،‬يان (ضوارثةل قةوى) ئةو كةسانةى‪ ،‬كة ماسولكةيةكى زؤرى لة‬
‫جةستةى خؤيدا بنيات نابيَت و بةشيَكى بةرزى هةبيَت لة شانةكانى ئاولةمة‪ ،‬كة‬
‫يارمةتى طةشةى ئيَسقان و ماسولكةكان دةدات‪ ،‬لة نيَوةندى سآ تؤوة بنةرِةتيةكةى‬
‫جةنني‪ ،‬كة ثةرةدةسيَنآ بؤ ريَكخستنى ثةيكةر و ماسولكةكان‪.‬‬

‫َن و شيَوةى زةمني دةطؤرِن‪ ،‬ئةوانة كاريَك‬


‫َدةكؤل‬
‫َكانيَك هةن بينادةكةن‪ ،‬زةوى هةل‬‫خةل‬
‫َن بة كارو‬ ‫َكى ثرِؤذةيى و سةرقال‬ ‫دةكةن و طرنطى دةدةن بة بيناسازى و خةل‬
‫فرمانةكانيانةوة‪ .‬هةروةها ذنيش دةتوانآ وةك ثياو بةو شيَوةية بيَت و بة رادةى ئةو‬
‫َكانة خيَزانةكانيان خؤشبوويَت‪.‬‬
‫خةل‬

‫(ئيَكتؤمؤرف)‪ ،‬يان (باريك و بنيَس) ئةوانةى روخساريَكى شيَوة سآ طؤشةيي و‬


‫تاجيَكى طةورةيان لةسةر سةريان هةية‪ ،‬وةكو فةيلةسوفى ناودار (سيَر بيَرترام رةسأل)‪.‬‬
‫ئةوانة دةطمةنن‪ ،‬ريَذةيةكى بةرزيان لة تيَشووة دةمارة هةستيةكان هةية‪ ،‬بريكةرةوةن و‬
‫زياتر بةهؤش بةرةورِوو دةبنةوة وةك لة جةستة‪ ،‬كاتآ‪ ،‬كة دةيبينيت ضاوةرِيَى ئةو‬
‫شتانةى ليَدةكةيت‪.‬‬

‫َكانى‬
‫ئيَستا با سةرجنمان بةرةو روخسارة خرِكةلةكان بطةرِيَنينةوة‪ ،‬زؤر كات خةل‬
‫ثاريَزطار‪ ،‬بيناساز بنياتنةريشن‪.‬‬

‫‪101‬‬
‫ئةطةر لة دةورى كةسيَكى ثاريَزطاردا بيت‪:‬‬

‫َةكانيان ليَبكة‪.‬‬
‫‪ .2‬ثرسياريان لةبارةى مال‬
‫‪ .0‬هةوأل بدة بانطت بكةن بؤ ناخنواردن‪ ،‬هةروةها ثرسياريان لةبارةى باشرتين‬
‫ضيَشتخانة و شويَنى خواردةمةنى كرِين ليَبكة‪.‬‬
‫‪ .0‬شاديانكة بة بينينى ئةوةى كة ريَنادرآ بة تيَكدانى هيض خواردنيَك و ئةوةى‬
‫بةكاربيَت فرِيَنادريَت‪.‬‬

‫ئةطةر تؤ لة دةورى كةسيَكى بنياتنةردا بيت‪:‬‬

‫‪ .2‬ئةوةت يادبيَت‪ ،‬كة كارةكةى بةر لة هةمووشت ديَت‪ .‬ضاوةرِيَى ماوةيةك بكة‬
‫َةكة‪.‬‬‫بؤ تةرخانكردنى مال‬
‫‪ .0‬ضاوةرِيَى طرنطيدانى كةم بكة بؤ ثشو يان خواردن‪ ،‬ئةو جؤرة كةسانة دةخؤن‬
‫بؤ ئةوةى بذين‪ ،‬زياد لةوةى بذين بؤ ئةوةى خبؤن‪.‬‬
‫‪ .0‬منايشآ لة وتوويَذا بةدةست بيَنة بة ثرسيار لةسةر دةستكةوت و ئيشوكار و‬
‫نةخشة و ضاالكيةكانى‪.‬‬

‫‪102‬‬
‫جياكةرةوةى جةستةيي‬

‫ضةث‪/‬بةرز‬ ‫راست‪ /‬نزم‬

‫جياكةرةوةى جةستةيي‬ ‫جياكةرةوةى‬


‫َة‬
‫نزم‪ /‬شيَوة ناسكؤل‬ ‫جةستةيي نزم‬
‫َةكيان ثيَكةوة بةسرتاوة‪ ،‬كاتآ‬‫قذ و ثيَست و شانةى دةمارة هةستيةكان‪ ،‬رةضةل‬
‫مرؤظيَكى نوآ‪ ،‬واتة (ئاولةمة) بةرلةوةى خانة بنةرِةتيةكةى بةش بيَت بة شانزة‬
‫بةشةوة و ببيَتة يةك خانة‪ ،‬كة ثيَهاتةى ئةو سآ تومخةى ليَثةيدا دةبيَت‪.‬‬
‫‪103‬‬
‫قذ ثيَكهاتةيةكى ئاسايية و لة تومخة ثةيكةريةكانة‪ ،‬بؤ بةراورد‪ ،‬هةندآ لةو كةسانةى‬
‫َى ئاوريشم‪ .‬ئةطةر‬‫دةيانناسني‪ ،‬قذيان وةك قذى منداآلنى كؤرثةية‪ ،‬بةضةشنى ريشال‬
‫تياياندا قوأل ببينةوة‪ ،‬بؤمان دةردةكةويَت‪ ،‬كة ئةوانة زؤرتر هةستيارن لةرووى‬
‫َسوكةوت دةكةن‬ ‫جةستةيي و سؤزداريشةوة‪ .‬لة راستيدا ئةوانة وةك ثيَست ناسكآ هةل‬
‫و داخوازى ورديان هةية‪ .‬وردةكار و داهيَنةرن و هاتوضؤى ريَكوثيَك و هةستيارن و‬
‫تايبةمتةنديةكانى تريشيان يةكسانة‪ .‬هةروةها ئةو ثياوانةى كة بةم شيَوةية دروست‬
‫بوون‪ ،‬زياتر رةفتاريان جوانة‪ ..‬ئةكتةرى كؤضكردوو (ئةليك طؤينيَس) ئةو شيَوةيةى‬
‫هةبوو‪.‬‬

‫ئةو كةسانةى داوةكانى قذيان زبر و لولة‪ ،‬زؤرتر ضةسثاون‪ ،‬ضونكة بةرطةطريى‬
‫جةستةيي زياتريان تيَداية و ناسكن‪ ،‬بؤية هيَشتا لة ذياندان‪ ،‬دةتوانن ئازار بدةن و‬
‫وةريشيطرن‪ ،‬هةروةها ثيَويستيان بة تيَلنيشانيَكى زؤرة تا شتةكة سةرجنيان راكيَشآ‪.‬‬
‫(كالرك طايبأل) لةم شيَوةية بوو‪ ،‬هيَشتا دةوربينينة بآ هاوتاكةى لة (لةطةأل هةوادا‬
‫رؤشت) هةر لةياد ماوة‪.‬‬

‫سةرذميَريةكم لةسةر ثيَوانةى قذ لة ناو سةد كةسدا كرد‪ ،‬ئةوةم بؤ دةركةوت‪ ،‬كة‬
‫َكو‬‫زؤربةى ذنان ثيَست ناسك و سؤزدارتر بوون‪ .‬هةرضةند ئةوةش هةميشة وانية‪ ،‬بةل‬
‫ذنيَكى زؤر هةية‪ ،‬كة ثيَضةوانةى ئةوانةن‪ .‬هةروةها ثياويَكى زؤريش هةية كة الينى‬
‫ثاكى سؤزداريان هةية‪ ،‬ئةوة راسرتة كة بَليَني‪ :‬زؤرجار لة جياتى (نةْ )‪ .‬ثياوى خاوةن ذن‬
‫بة ئاسايى رةق و تورِةن و لةوانةشة ئةوة بة بآ مةبةستيش دةربربِيَت‪.‬‬

‫لة فةرِةنسيدا دةَليَن‪( :‬ذنى سارد نية‪ ،‬بةآلم ميَردى ناقؤآل هةية‪).‬‬

‫‪104‬‬
‫تومخةكانى بؤماوةيي قذ و ثيَست و شانةكانى دةمارة هةستيةكان‪ ،‬بة تةنيا‬
‫كاريطةرييان هةر لةسةر حةزة سروشتيةكامنان نية‪ ،‬لةوانةش وةك خواردن و ثلةى‬
‫َكو هةروةها كاريطةرى لةسةر خؤسازدانيشمان هةية‪ .‬ئةوانةى‬
‫طةرما و‪...‬هتد‪ ،‬بةل‬
‫لةشوالريان ناريَكوثيَكة و روخساريان ضرضولؤضة‪ ،‬زياتر بةرطةى ذيان دةطرن و‬
‫دةميَننةوة‪ ،‬بةآلم بارودؤخى كةسايةتيةكة زؤرى دةويَت تا ثةيامةكةى ثيَدةطات‪.‬‬

‫َكيَكى زؤر هةية‪ ،‬كة بة‬ ‫هةميشة ئةوة ئةجنامةكةية‪ ،‬كة كةسيَتى دروستدةكات‪ .‬خةل‬
‫طويَرةى ئةم تايبةمتةنديةوة مامناوةندين‪ ،‬ئةوانة لةوانةية تا رادةيةكى ثةسةندكراو بة‬
‫َؤزو ناجؤردا خؤ دةطوجنيَنن و بة هؤشيارييةوة‬ ‫باشى بطوجنيَن‪ ،‬واتة لة بارودؤخى ئال‬
‫ذينطةى خؤيان دةثاريَزن‪.‬‬

‫ئةو كةسانةى قذى نةرم و ئاوريشمى يان زبر و لوليان هةية‪ ..‬ئةطةر تؤ بيت دةبآ‬
‫طؤرِانكاريةكى زؤر بكةيت تا جياواز دةركةويت‪.‬‬

‫ضى دةكةيت لةدةورى كةسيَك كة قذى زبر و لول بيَت؟‬

‫َنيابيت‪ ،‬كة‬
‫‪ .2‬بة دةنطى بةرز بدوآ و هيَما و نيشانةى طةورةتر ثيَشان بدة تا دل‬
‫ثةيامةكةت طةيشتووة‪.‬‬
‫‪ .0‬ضاوةرِيَى ئةوةيان ليَبكة كة خواردنيَكى قورسى ئةو وةرزة بة برِيَكى زؤر خبؤن‬
‫و هةروةها بةرطى ضنراوى رةنط بريسكةداريان لةبةردا بيَت‪.‬‬
‫َيَنة بةرةو سةيران و كارو ضاالكى‪.‬‬
‫‪ .0‬هةستيان جبول‬

‫ضى دةكةيت لةدةورى كةسيَك كة بة ناسكى دروست بووة؟‬

‫‪105‬‬
‫‪ .2‬ناسكى بةكاربيَنة‪ ،‬وردةكارى و رؤشنبريى و ثاكوخاويَنى ثيَشان بدة‪.‬‬
‫‪ .0‬ضاوةرِيَى ضيَذى طرانبةهايان ليَبكة‪ ،‬ضؤنيةتى لة جياتى ضةنديَتى بةطةن بكة و‬
‫بيانبة بؤ شويَنة طرانبةهاكان لةبرى خواردنيَكى هةرزان‪.‬‬
‫َتا توند بوون‪ ،‬ماوةيةكى زياتريان بدةرآ‪ .‬ئةوان لة راستيدا‬ ‫‪ .0‬ئةطةر لةطةل‬
‫سكاآل لة دةست ئةوة دةكةن‪ ،‬كة ئةطةر ثيَويست بآ زؤر دريَذة خبايةنآ لة‬
‫طةرماويَكى تايبةتيدا بة بآ ئاوى طةرم يان سارد مبيَننةوة‪.‬‬

‫‪106‬‬
‫رةق‪ ،‬نةرم‪ ،‬يان الستيكى‬

‫رةق‪ /‬ضةث‬ ‫نةرم ‪ /‬راست ( نةزمى ئيَستاى جةستة)‬


‫َة لةطةأل تايبةمتةنديةكدا دةكةين‪ ،‬كة دةتوانيَت بة خيَراييةكى بآ‬
‫ليَرةدا ئيَمة مامةل‬
‫ويَنة بطورِين‪.‬‬
‫هةندآ كةس ريَى بةخؤى داوة‪ ،‬كة لة جةستةدا نةرم بيَت و طؤشتى لةشى شلوشيَواو‬
‫بة ضةشنى جةالتني دةربكةويَت‪ .‬ثيَكهاتةى ئةوانة بة ئاسانى كاريان تيَدةكريَت و‬
‫ئامادةية وةك حوحلوىل و رارِايةك دةربكةويَت‪ ،‬زؤرجار دةنطيان وةك نوزة نوز‬
‫َستى لة بريوبؤضوونةكانى خؤيان‬ ‫دةردةكةويَت و هةرضةند كةمآ وزةيان هةية‪ .‬بؤ بةرهةل‬
‫دةيكةن بة دةنطةدةنط‪ ،‬بةآلم ناتوان ثيَداطرن و سوربن لةسةر برِياردان‪ ،‬ليَرةوة‬
‫َدةداتةوة‪ .‬لةبةراوردا لةطةأل هةر كةسيَكى تر‪ ،‬كة‬ ‫نيشانةى نةرميةكةى تيَيدا سةرهةل‬
‫ئيَمة دةيانناسني‪ .‬ئةوانةى طؤشتى لةشيان ثتةو و جريِة‪ ،‬ئةوانة رةق و نةبةزيون و‬
‫ناتوانرآ بة ئاسانى بيانضةميَنيتةوة (وشة بة وشة يان بة زمانةوانى)‪ ،‬ئةو كةسانة سةر‬
‫َنياييةوة وةآلم دةدةنةوةو‬ ‫راست و توندن‪ ،‬كاتآ برِياردةدةن‪ ،‬كة وةآلم بدةنةوة‪ ،‬بة دل‬
‫ئيدى ثيادةرِؤن‪.‬‬
‫‪107‬‬
‫لة نيَوان ئةم دوو شيَوة توندرِةوةدا‪ ،‬كةسانى الستيكى هةية كة ثةرؤش و الستيكى و‬
‫نةرمونيانن و وزة و ضوستوضاالكى و بةهرة و ذيانةوةيان هةية‪ .‬ئةو جؤرة كةسانة‬
‫َتةوطةثن‪ ،‬هةروةها بة‬
‫ذيانيَكى سروشتى زيندويان هةية و هةميشة خةريكى طال‬
‫ئاسانى لة بارودؤخةكاندا خؤ دةطوجنيَنن و دةتوانن بة سروةى بايةك بطةشيَنةوة ‪.‬‬

‫ئةم تومخة سروشتى كةلةثوورى طشت كةسيَكة‪ ،‬و ئيَمة هةموومان ثيَوةى لةدايك‬
‫بووين‪ ،‬خؤ ئةطةر ئةم تايبةمتةنديةمان ونكرد‪ ،‬دةبآ بة ضاالكى كارى بؤ بكةين تا لة‬
‫خؤماندا بيناى بكةينةوة‪.‬‬

‫ضى دةكةيت لةدةورى كةسيَكى رةقدا ؟‬

‫‪ .2‬بريت بيَت‪ ،‬ئةوانة هةروا بة ئاسانى و بةخيَرايي وةآلم نادةنةوة‪ ،‬بةآلم كة‬
‫َسؤزيةوة دةيدةنةوة و بةردةوام دةبن لةسةرى‪.‬‬ ‫وةآلميان دايةوة‪ ،‬بة دل‬
‫‪ .0‬بريت بيَت‪ ،‬ئةوانة لةو كاتةوة بوون بة تةختةيي‪ ،‬لةبارى سةرجنى تؤ تيَناطةن‪،‬‬
‫َى روخسارى قوماربازيان سةرت ليَبشيَويَنآ‪.‬‬ ‫نةهيَل‬
‫َسؤزيان بكة‪.‬‬
‫‪ .0‬باوةرِ بة دل‬

‫ضى دةكةيت لةدةورى كةسيَكى نةرم ؟‬

‫‪ .2‬ضاوةرِيَى دوو شت بكة‪ ،‬ئاطاداربة ئةوان اليةنى الوازيت دةدؤزنةوة و وات‬


‫َت بكةن‪.‬‬
‫َى سةرقال‬
‫ليَدةكةن‪ ،‬كة كاريَكيان بؤ بكةيت‪ .‬هةروةها نةهيَل‬
‫‪ .0‬برييت بيَت‪ ،‬ئةوان لة دوايدا دةتوانن ثاشةكشة بكةن‪ ،‬بةبآ ئةوةى تؤى‬
‫ليَئاطادار بكةنةوة‪ .‬ئيمزا و ثيَشةكييان ليَوةرطرة و ثاشانيش بةدواياندا‬
‫بضؤرةوة (ضةيك)‪.‬‬
‫‪108‬‬
‫‪ .0‬بريت بيَت‪ ،‬ئةوان ئةطةر ويستيان دةتوانن رةق بن‪.‬‬

‫ئةطةر تؤ لةدةورى كةسيَكى الستيكى بيت‪....‬ضيَذ لةو بةشة سروشتيةيان وةرطرة‪،‬‬


‫لةطةأل هاودةميكردنى خؤشييان‪.‬‬

‫وةآلمدانةوةى جةستةيي‬ ‫وةآلمدانةوةى هؤشى‬

‫وزةى جةستةيي‪ ،‬يان هؤشةكى‬

‫ئةو كةسةى وزةيةكى زؤرى جةستةيي هةية‪ ،‬بة ئاسانى برِيَكى طةورة‪ ،‬روخسارى لة‬
‫ذيَر لوتيةوة هةية‪ .‬ئةوانة يان خةريكى كارى وةرزشني‪ ،‬يان حةزيان ليَيةتى‪( .‬حمةمةد‬
‫َةوانى بؤكسيَنى ثيَشو‪ ،‬لةو بابةتانةية‪.‬‬
‫عةىل كالى) ثال‬
‫‪109‬‬
‫ثيَضةوانةى ئةوانةش ئةو جؤرة كةسانةن‪ ،‬كة تا رادةيةك روخساريَكى بضوكيان لةذيَر‬
‫لوتيانةوة هةية‪ ،‬هةروةها هةنديَكيشيان روخساريان شيَوةى ثيتى )‪ (v‬ى ئينطليزيان‬
‫وةرطرتووة‪ .‬منونةى ئةو جؤرةش‪ ،‬فةيلةسوفى ناودار و ديَرين‪( ،‬سيَر بيَرترام رةسأل)ة كة‬
‫وزةيةكى هؤشى بةرزى هةبوو زياتر لة وزةى بةدةنى و بةرطرى‪.‬‬

‫كاتآ لةطةأل كةسيَدا بيت‪،‬‬


‫كة وزةيةكى جةستةيي بةهيَزى لة بةراوردا هةبيَت‪:‬‬

‫‪ .2‬ضاوةرِيَى ضاالكى و بآ ئارامى جةستةيي بكة‪.‬‬


‫‪ .0‬ئةو شتانةيان بؤ ديارى بكة‪ ،‬كة بيكةن‪ ،‬يان ئةو شويَنانةى كة بضن‪.‬‬
‫‪ .0‬ضاوةرِيَى هةنطاوى دريَذ و طةورةيان ليَبكة ئةطةر دوايان كةوتيت‪.‬‬
‫‪.2‬‬

‫كاتآ لةطةأل كةسيَكدا بيت كة وزةى جةستةيي كةم بيَت‪:‬‬

‫‪ .2‬ضاوةرِيَى كاردانةوةى هؤشةكى زياترى ليَبكة‪.‬‬


‫‪ .0‬دووربينى ضاالكى هؤشةكى بكة‪ ،‬وةك برِياردان‪ ،‬خويَندنةوة و شةترنج‪.‬‬
‫‪ .0‬كةمرت ضاورِيَبة كة طرنطى بة ضاالكى هةميشةيي بدات‪ ،‬تةنيا لة ثيَناوى‬
‫بوونى ضاالكى هةميشةييدا‪.‬‬

‫‪110‬‬
‫جةربةزةيى‬

‫ضاونةترسى‬

‫بةطشتى ضى بةدي دةكريَت لة روخسارى هينديةكانى ئةمةريكا و مةنطؤليةكان و‬


‫ضةتةكانى دةرياى ئةسكةندينافى؟ ئةوانة سةرجةم ئيَسكى سةر روومةتيان بةرز و‬
‫قؤقزة‪ ،‬فاكتةرى طشتيش بؤ ئةو دياردةية كؤضكردن و جةربةزةيية‪.‬‬

‫َمى بةرز‬‫ئةطةر بتةويَت دةمةتةقيَيةك دوستبكةى لةطةأل كةسيَك‪ ،‬كة ئيَسكى كول‬
‫بيَت‪...‬ليَيبثرسة‪( :‬بؤ كوآ سةفةرت كردووة؟) يان (ئةطةر بتةوآ سةفةر بكةيت حةزت‬
‫لة كويَية بضيت ؟)‪.‬كةسانى ضاونةترس حةزيان بة طؤرِانكارى و ضوونةدةرةوة و‬
‫نةشاردنةوة و كردنى شتى نويَية‪ ،‬تةنانةت شتى كؤنيش كة دةكةن لةسةر شيَوةى نوآ‬
‫‪111‬‬
‫َة و ضاالكيانة بةهاراتى ذيانى ضاونةترسانة‪...‬هةروةها لة‬
‫دةيكةن‪ .‬ئةو جول‬
‫خؤشةويستيشدا بةو شيَوةيةن‪.‬‬

‫َنياييةوة طةورةترين ضاونةترسى لة ذياندا خؤنةشاردنةوةيي خؤتة‪ ،‬هةرضةند‬ ‫بة دل‬


‫َينةوةى‬
‫ئةوةش بابةتى كتيَبيَكى ترة‪ ،‬ئةطةر ئيَستا حةزت ليَيةتى ئةوا هةستة بة ليَكؤل‬
‫تايبةمتةنديةكانى خؤت و هةر هةفتةيةك كار لةسةر يةكيَكيان بكة‪.‬‬

‫ضى دةكةيت لةدةورى كةسيَكى ضاونةترس ؟‬

‫‪ .2‬رايانكيَشة دةرةوة و لةبارةى هيوا و تاقيكرنةوةى سةفةرةكانيان بيانبة‪.‬‬


‫‪ .0‬ثالنيَكى ضاوةرِوان نةكراويان بؤ دارِيَذة‪ ،‬ئيَستا ديارى ضاوةرِوان نةكراوة‪ ،‬بة‬
‫َنياييةوة ديارييةكى ثيَضراوة‪.‬‬
‫دل‬
‫‪ .0‬لة دةوروبةرى ئةواندا‪ ،‬زؤر ضاالك و زياتر داهيَنةربة‪ ،‬بيانبة بؤ شويَنان‪،‬‬
‫بةتايبةتى شويَنة نوآ و جياوازةكان‪.‬‬

‫‪112‬‬
‫برِواثيَكراو‬

‫برِواثيَكراو‬ ‫برِواثيَكراو ‪ /‬وةك‬


‫َسوكةوت دةكات‬‫سةركردةيةك هةل‬

‫ئةطةر ئةو كةسانةى كة دةيانناسيت‪ ،‬بيانهيَنيتةوة يادى خؤت‪ ،‬هةردوو لة ثياو و ذن‪،‬‬
‫ئةوانةى شةويالطةيان ثانة‪ ،‬كة بة (شةويالطةى مريى دةريا) ناسراوة‪ .‬دةردةكةويَت كة‬
‫ئةوانة سةرجةم سروشتيَكى رابةرايةتيان هةية‪ ،‬بتةوآ يان نةتةوآ‪ ،‬ئةوان بةو جؤرة‬
‫َسوكةوت دةكةن‪ .‬تؤش وا هةست دةكةيت‪ ،‬كة دةتوانن و سةرنج لة برِيارةكانيان‬ ‫هةل‬
‫دةدةيت‪ ،‬كة وةك ثةياميَك واية و نةبرةى دةنطيان قايلكةرة‪.‬‬

‫َطةكاندا‬
‫ئةوانة هةرطيز ثاشةكشة ناكةن‪( ،‬يونسنت ضةرضأل) لةو شيَوةية بووة‪ ( ،‬لة كيَل‬
‫َيان دةجةنطيَني‪....‬ئيَمة هةرطيز خؤبةدةستةوة نادةين‪).‬‬
‫لةطةل‬
‫‪113‬‬
‫تايبةمتةنديةكانى تريان يةكسانن‪ ،‬ئةوانة شةويالطةيةكى ثانيان هةية و زياتر‬
‫سروشتيَكى نةبةردى و بةجةرطيان هةية‪ ،‬تةنانةت دةتوانن ئاذةَليَكى قةوارة طةورة‬
‫دابني بكةن‪ ،‬ئةم نيشانةية جياوازة لةالى منداَليَك‪ ،‬كة طواية دةتوانآ جوانويةك يان‬
‫ئةسثيَك دابني بكات‪.‬‬

‫ضى دةكةيت لةدةورى كةسيَكى برِوا ثيَكراودا ؟‬

‫‪ .2‬هةوأل مةدة زؤر بيانطةرِيَنيتة دواوة‪ ،‬ئةطةر يةكةم جار ئةوان ضوونة شويَنى‬
‫ئؤتؤمبيلةكةى تؤوة‪ ،‬ليَيانطةرِآ و شويَنةكةيان بدةرآ‪.‬‬
‫‪ .0‬ضاوةرِيَى بيستنى وشةى (تكاية) يان (سوثاس) مةكة‪.‬‬
‫‪ .0‬بياخنةرة تيثةكةتةوة‪ ،‬ئةطةر طوجنا لة ئاستى بةرثرسياريَتيدا دايانبنآ‪.‬‬

‫ضى دةكةيت لةدةورى كةسآ‬


‫كة طيانى برِواثيَكراويي كةمرت بآ ؟‬
‫‪ .2‬ضاوةرِيَى سروشتى جةربةزةيي مةكة‪.‬‬
‫َيَن‪.‬‬
‫َكى تر بكة‪ ،‬كة كةمرت طوآ دةدةن بةوةى ئةمانة دةيل‬ ‫‪ .0‬تيَبينى خةل‬
‫َيت ثيَشكةش كردن‪ ،‬با طيانداريَكى قةوارة بضوك‪ ،‬يان‬ ‫‪ .0‬ئةطةر طيانداريَكى مال‬
‫مةليَك بيَت‪.‬‬

‫‪114‬‬
‫ثشت بة خؤبةستنى زطماكى‬

‫ثشت بةخؤبةستنى‬ ‫ثشت بةخؤبةستنى‬


‫بةرز‬ ‫نزم‬
‫زؤر لة فرِؤكةوانان لة لوتياندا بة ئاسايى بةهرةيةكى رةضاوكراويان هةية‪ ،‬ئةم‬
‫تايبةمتةنديةش ثيَيدةوترآ (ثشت بةخؤبةستنى زطماكى) ئةو جؤرة كةسانة‬
‫بةدواداضوونيان نيةو سوورن لةسةر كردنى كارةكة‪ .‬تةنيا هةستيَكى تايبةتيان هةية‪،‬‬
‫كة كةى لة زةوى بةرزدةبنةوة و كةى ثؤشةرةكان دادةبةزن بؤ نيشتنةوة‪.‬‬

‫َةوانى يارى‬
‫ثزيشكةكانيش هةمان شيَوةن لة بةدواداضوونى كارةكةياندا‪ ،‬هةروةها ثال‬
‫تؤثى سةبةتةش هةمان شيَوةن و سةرسامى وناديارى نازانن‪.‬‬

‫ثشت بةخؤبةستنى زطماكى ثيَويستة بة شيَوةى بةدواداضوون كاربكات‪ ،‬با لة كاتيَكدا‬


‫كةسةكة كارامةيى و ئازايةتى هةبيَت بؤ دةسثيَكردنى كاريَك‪ ،‬بةآلم بةدواداضوون‬
‫داواى تايبةمتةندى تر دةكات‪ ،‬هةندآ كةس تا رادةيةك كارامة و ئازان لة ثرِؤذةيةكدا‪،‬‬
‫‪115‬‬
‫بةآلم كةم برِوا و كةم زانيارين بةوةى‪ ،‬كة رِيَطةكةى ئةوان باشرت كارى ثيَدةكريَت‪.‬‬
‫ئةوانة وةكو ئةو ثياوة بة جةرطةن كة دةتوانآ طايةك بةهؤى شاخةكانيةوة بطريَت‪،‬‬
‫بةآلم نازانآ كام شاخيان ‪.‬‬

‫َكى‬‫وةك ئةو كةسانةى كة تواناى رابةرايةتيان الوازة و بةزؤرى طوآ لة ئامؤذطارى خةل‬
‫دةطرن‪ .‬ئيَمة كةسانيَك لةو شيَوةية دةناسني‪ ،‬ئةوانةى هةميشة ثيَويستيان بة كةسانى‬
‫َيان بن‪ ،‬تا دةستيان بطرن‪ .‬بؤ منونة ئةوة ئةو جؤرة كةسانةن كة تروسكةى‬ ‫ترة لةطةل‬
‫لوتيان كةمة (واتة ثشتيان بةخؤيان نابةسنت) و دةبآ هةندآ راويَذكاريان هةبآ‪ ،‬تا‬
‫هؤمشةندى تايبةتيان خباتةطةرِ و طيانى خؤيةتيان بكاتةوة بة بةردا‪.‬‬

‫ثشت بةخؤيةسنت ماناى ئةوة نية‪ ،‬كة ئةو كةسة باشرتين ريَطة دةزانآ بؤ كاركردن‪.‬‬
‫ئةوانة تةنيا واهةست دةكةن‪ ،‬كة شيَوةكةى ئةوان باشرت كاردةكات‪ .‬هةروةها ئةطةر‬
‫هةندآ تايبةمتةندييان الواز بيَت‪ ،‬وةك تايبةمتةندى برِيارى دروست و بةجآ‪ ،‬ئةو كاتة‬
‫بريورِاكانيان هيض ناهيَنيَت‪ .‬ئةمةش وةك ئةو ثياوةى‪ ،‬كة برازا بضكؤالنةكى ليَيثرسى‪:‬‬
‫َةمةند نيت؟‬‫(مامة) ئةطةر تؤ ئةوةندة هؤشيار و كارامةى‪ ،‬ئةى بؤضى دةول‬

‫ئةوةى بة ئامؤذطاريةوة لة دايك بووة‪ ،‬ئةوانةى‪ ،‬كة ثشتيان بةخؤبةستووة بؤ‬


‫ئامؤذطارى كردنى كةسانى تر‪ ،‬كة لةوانةية حةزيان لة ئامؤذطارى ئةو نةبيَت‪ ،‬ئةوة‬
‫كةسى ئامؤذطار خؤى ناشريين دةكات‪ .‬وةك ئةو خةسووةى‪ ،‬كة ئامؤذطارى بوكة‬
‫الوةكةى دةكات‪ ..‬ضؤن كةرةسةكانى بريانى خبانة ناوسكى قةلةمونةكةوة‪ ،‬يان ضؤن‬
‫ضاوديَرى كؤرثة ساواكةى بكات‪.‬‬

‫‪116‬‬
‫ضى دةكةيت لةدةورى كةسيَك‬
‫كة ثشت بةخؤبةستنى زؤر بةرزة ؟‬
‫‪ .2‬ئةطةر دةتوانى‪ ،‬ليَيانطةرِآ با بة شيَوةى خؤيان كارةكة بكةن‪ ،‬بة هةرحاأل‬
‫ئةوان هةر كارةكة دةكةن‪ ،‬تةنانةت ئةطةر بة مةبةستى تيَكدانيش بيَت‪.‬‬
‫َدةدةن‬‫‪ .0‬ضاوةرِيَى رابةرايةتى بكة لة ريَثيَدانت لة اليةن ئةوانةوة‪( ،‬ئةوان هةول‬
‫َبذيَرن)‬
‫هةموو كارآ خؤيان بيكةن و هةروةها مريشكةكانيش هةل‬
‫‪ .0‬داواى ئامؤذطاريان ليَبكة‪ ،‬ضونكة ئةوان زؤر حةزيان لة ئامؤذطاريكردنة‪.‬‬

‫ئةطةر مامةلَة لةطةأل كةسيَكدا بكةيت‪،‬‬


‫كة كةمرت ثشت بةخؤبةستنى زطماكى هةبيَت ؟‬
‫‪ .2‬دةتوانى بة ئارةزووى خؤت ئامؤذطاريان بكةيت‪.‬‬
‫‪ .0‬ثشتطريييان بكة‪.‬‬
‫‪ .0‬ضاوةرِيَى ئةوةيان ليَبكة دواى ئةوةى داواى ئامؤذطاريان لة تؤ كرد‪ ،‬بؤ هةمان‬
‫مةبةست بضن بؤ الى كةسانى تريش‪.‬‬

‫‪117‬‬
‫ضاوضنؤكى‬

‫ضاوضنؤكى‬ ‫ضاوضنؤكى بةرز‬


‫حةزى لة كؤكردنةوةية‬
‫َةكةت بكةرةوة و تاك دؤالريةكى ئةمريكى دةربيَنة و برِوانة ويَنةكةى‬ ‫جزدانى بةرباخةل‬
‫جؤرج واشننت‪ ،‬كة يةكةم مليونيَرى وآلتةكةية‪ .‬تيَبينى ئةوة بكة ضؤن سةرى ضووة بؤ‬
‫دواوة‪ ،‬وةك ئةوةى لة دةميةوة بؤ طويَكانى فراوان بووبيَتةوة‪ .‬هةروةها سةرى لة نيَوان‬
‫طويَكاندا فراوانرت ديارة‪ .‬ئةم هيَما سروشتية ضاوضنؤكى كةسانيَك ثيَشان دةدا‪ ،‬كة ئةم‬
‫تايبةمتةنديةيان هةبيَت‪ .‬ئةوان تواناى كاريطةريةكى باشيان هةية‪ ،‬بةختيان باشة و‬
‫سةرماية بة دةست ديَنن‪ ،‬ضاوديَرى سةروةت و سامانى خؤيان دةكةن و لةناويا دةذين‪.‬‬
‫َيَى سكؤتلةندية‬ ‫َتة بةم تايبةمتةندية دةَليَن‪( :‬سكؤتلةندى) واتة ئةل‬
‫هةندآ كةس بؤ طال‬
‫ئةوةندة ضروكة‪ .‬ضاوبرسى بة ضاكى كاردةكات تا ثيَشكةويَت‪ .‬ئةطةر ئةو كةسة لة‬

‫‪118‬‬
‫كارى سةربازيدا بيَت‪ ،‬هةىل ئةوةى بؤ برِةخسآ‪ ،‬كة لة ثشووى كؤتايي هةفتةدا كاريَك‬
‫بكات‪ ،‬ئةوا سآ و دووى ليَناكات‪ ،‬وةك ياوةرى ئيَستطةى كارطوزارى‪ ،‬ضونكة‬
‫ثارةيةكى زياتر ثاشةكةوت دةكات‪.‬‬

‫ئةو كةسانة كارى خؤيان بة دةستى خؤيان دةكةن‪ ،‬لة جياتى ئةوةى كريَكاريَكى بؤ‬
‫بةكرآ بطرن‪ .‬قازانج بة دةست ديَنآ لةبرى ئةوةى سود بدات‪ .‬هةميشة كؤشش دةكةن‪،‬‬
‫تا ثلةو ثايةيان ضنط بكةويَت‪ ،‬يان قازاجنى باشرت بكةن‪ ...‬جةستةشيان يةكيَكة لة‬
‫سةرمايةكانيان‪ ،‬بؤية ئةوانة ثاريَزطارى لة جةستةى خؤيان دةكةن و بةم جؤرة زياتر‬
‫دةذين‪ ،‬تةنانةت ئةو كةسانة بة دةطمةن مةى دةخؤنةوة‪ ،‬ضونكة ئةوةى هةيانة لة‬
‫ئةجنامى كاركردنيَكى تةواو قورسةوة ثةيدايان كردووة و ثاريَزطاريشى ليَدةكةن‪.‬‬

‫ئةو كةسانة بؤ كارى دابينكردن و ئاسايش زؤر ضاكن‪.‬‬

‫ثيَضةوانةى ئةو جؤرة سةرانة‪ ،‬ئةو كةسانةن كة كةمرت ضاوضنؤكن‪ ،‬بةو شيَوةية سةرى‬
‫تةسك دةبيَتةوة بؤ الى طويَكانى (واتة سةرى باريكرت دةنويَنآ لة نيَوانى طويَكاندا)‬
‫ئةوةش ئةو كةسة بةختيارانةن‪ ،‬كة ئةمرِؤ دةذى بؤ ئةمرِؤ يان لةدةستةوة بؤ دةم‪.‬‬

‫ئةطةر تؤ ثةيوةنديت هةبآ بة كةسيَكى ضاوضنؤكةوة‪:‬‬

‫‪ .2‬داواى ئامؤذطاريان ليَبكة لةبارةى كاروبارى ماىل دوورخايةنةوة‪ ،‬وةك‬


‫خانوبةرة‪ ،‬هةروةها لةبارةى كاروبارى كةم خايةن‪ ،‬كة لة ئيَستادا بتةويَت‪،‬‬
‫وةك لة كوآ دةتوانى شتيَك بة كؤفرؤشى بكرِيت‪.‬‬

‫‪119‬‬
‫‪ .0‬بزانة كة ئةوان لةبارةى زؤر شت دةدويَن‪ ،‬لةطةأل بوونى (خاوىل‬
‫َى و كةموكورِى لة‬ ‫فرميَسكةكانياندا) باسى باج و طرانى نرخ و تةمةل‬
‫يارمةتيداندا‪.‬‬
‫‪ .0‬ضاوةرِيَى ئةوةيان ليَبكة‪ ،‬كة حةزدةكةن ئيَستا شتيَك بكرِن و ثارةكةى لة‬
‫دوايدا بدةن‪ ،‬بةآلم بةو شيَوة دانةوةيةى خؤيان‪.‬‬

‫تيَبينيةكى تايبةت‪ :‬ئةطةر لةم تايبةمتةنديةدا ميزاذ طؤرِاو هةبيَت‪ ،‬لة كاتيَكدا كة‬
‫ئةو كةسة بة مةبةست ميزاذى بطؤرِيَت‪ ،‬زؤر بة قورسى كاردةكةن‪ ،‬تا شتيَكيان ضنط‬
‫بكةويَت‪ ،‬وةك (رؤبن هوود) تةخشان و ثةخشانى دةكةن و ثاريَزطارى ناكةن ‪.‬‬

‫‪120‬‬
‫منونةيي‬

‫منونةيي‬ ‫كرداريى‬

‫بؤ جياكردنةوةى كةسانى منونةيي‪ ،‬لةبةراوةردا لةطةأل زؤربةى كةسانى تردا‪ ،‬برِيَكى‬
‫طةورة ميَشك هةية لةسةرو طؤيَكانةوة‪ .‬طويَكان الى ئةم كةسانة لة ئاستيَكى‬
‫َنيابوون لة راستى‬ ‫نزمرتداية و هاوتاى ئاستى لوت دةبيَتةوة‪ .‬ريَطةيةكى تر بؤ دل‬
‫بؤضوونةكةمان‪ ،‬لةسةر ال روانينى ئةو كةسانة زياتر ئاستى طويَكان دةردةكةويَت و‬
‫تةواو نزيكى ياخةى كراسة‪.‬‬

‫كةسانى كةم منونةيي و زياتر كردارى‪ ،‬دةبينني طويَكانيان لة ئاستيَكى بةرزترداية‪ ،‬ئةو‬
‫كةسانة زياتر سادة و ساكار و خاكى و كردارين و كةمرت سؤزدارة و خؤى بة ثرنسثأل و‬
‫َةت ئةبآ بةوةى لة ذياندا‬ ‫مةسةلةيةكةوة نةبةستؤتةوة‪ .‬هةروةها كةمرت سةغل‬
‫دةيبينيَت و حةزيَكى زؤرى هةية لة وةرطرتنى هةرضيةك كة لة زةويداية‪.‬‬
‫‪121‬‬
‫هةروةك لةطةأل هةموو تايبةمتةنديةكاندا باس دةكريَت كة ئةجنامةكة لة ئاستيَكى‬
‫ناوةندا دةبيَت‪ ،‬هةروةها رةفتاريش لة هةمان ئاستا دةبيَت‪ ،‬بؤية ليَرةدا طرنطيدان كةم‬
‫َةكان) لة‬
‫بايةخة‪ ،‬ضونكة هةميشة كؤتاييةكان ئامارى لةسةر دةكريَت‪( ،‬لوتكة و دؤل‬
‫كةسايةتيدا‪ .‬كةسانى منونةيي بة طةرديَكى بريسكةدار داثؤشراون‪ ،‬ئةوةش ئةو كةسانةن‬
‫كة حةزيان لة ناودارى و ثلةوياية و ساآلنيَكى دورودريَذ ضاوةرِيَيةتى و تةنانةت دةمرآ‬
‫بؤ ثرنسثأل و مةسةلةكةى‪ .‬كةسى منونةيي وا هةست دةكات‪ ،‬كة مرؤظ ثيَويستى بة‬
‫يارمةتيدانة تا بةرةو منونةيي زياتر بضيَت‪ ،‬ئةوان زوربةى كات شيَوة ثيشةيةك‬
‫َةوانى بةبرِواية‪.‬‬
‫بةكيَشيان دةكات‪ ،‬ئةوةش ثال‬

‫توانا لة مرؤظدا دةبينن‪ ،‬دةياخنةنة سةر قاضى خؤيان‪ ( ،‬ئيدى بآ هيوا بن يان سةرفراز)‬
‫تا وةك مرؤظ دةركةون‪.‬‬

‫ئةطةر مامةلَة لةطةأل منونةييةكدا بكةيت‪:‬‬

‫‪ .2‬بريت بآ ئةوان تؤيان خستؤتة سةر بنةضةى خؤت‪ ،‬خؤ ئةطةر ضةكوشيَكت‬
‫َةى خؤتا‪ ،‬ئاطات لة دةمت بآ و وشةى نابةجآ‬ ‫كيَشا بة ثةجنة كةل‬
‫َسوكةوتت تةواو جوان و لةباربيَت‪.‬‬ ‫دةرنةثةرِيَنيت‪ ،‬با هةل‬
‫َى بة ديارى بؤ بنيَرة‪.‬‬‫‪ .0‬ئةطةر ئةو كةسة ذنيَك بوو‪ ،‬طول‬
‫‪ .0‬بةكيَشيانكة بةرةو لوتكةى ئارةزو و ئاماجنةكانيان‪.‬‬

‫‪122‬‬
‫ئةطةر مامةلَة لةطةأل كةسيَكدا بكةيت‬
‫كة كةمرت منونةيي بيَت‪:‬‬
‫‪ .2‬باسى شتةكانى رؤذانة بكة‪.‬‬
‫‪ .0‬ضاوةرِيَى ئةوةيان ليَبكة كة دةرضنة دةرةوة و ضاوةرِيَى كاتى باش و شويَن و‬
‫دةرفةتى باش‪ ،‬يان كةسى باش نةكةن‪.‬‬
‫َسوكةوت‬ ‫‪ .0‬بارى سةرجنيان وةرطرة لةرووى ئةوةى‪ ،‬كة ضؤن كةسيَكى تايبةت هةل‬
‫دةكات‪.‬‬

‫هاوسؤزى‬

‫هاوسؤزى كردن‬

‫ئةطةر ئةوة هاوسؤزة بؤى دةطةرِيَيت‪ ،‬بضؤ بؤالى كةسيَك‪ ،‬كة ضاويَكى طةشى طةورة و‬
‫َى خؤتى‬ ‫ليَويَكى سوورى ثرِى هةبيَت‪ .‬ئةوة ئةو كةسةية‪ ،‬كة تؤ دةتوانيت دل‬

‫‪123‬‬
‫َتا‪ .‬هةروةها ئةطةر لة جياتى ئةو بضيت بؤ الى‬ ‫بؤبكةيتةوة و بةسؤزبيَت لةطةل‬
‫َةى ورض وابآ‪ ،‬ئةوا زياتر طويَت لة‬‫كةسيَكى ضاو بضكؤلة و تا رادةيةك دةمى وةكو تةل‬
‫َآ (ئؤى‪ ،‬ئةوة زؤر نالةبارة‬‫(باشة‪ ،‬ئةى ضاوةرِيَى ضى دةكةيت) دةبيَت‪ ،‬لة برى ئةوةى بل‬
‫و خراثة)‪.‬‬

‫ضاوة طةشة طةورةكان‪ ،‬نيشانةى هاوسؤزى و بةزةيية‪ ،‬هةروةها ليَوة سور و ثرِةكانى‬
‫ثةيوةندى ثةخشندةييةكى راستةوخؤية‪.‬‬

‫ضى دةكةيت ئةطةر لةطةأل كةسيَكى هاوسؤزدا بيت ؟‬

‫‪ .2‬ضاوةرِيَى هةذاندنى بةزةييةكى سؤزدارى بكة‪.‬‬


‫‪ .0‬بؤ بةزةيي و سؤز‪ ،‬بضؤ بؤ الى ئةو جؤرة كةسانة‪.‬‬
‫‪ .0‬بريت بآ‪ ،‬ئةوان هةستى سؤزدارى و داخى خؤيانيان هةية‪ ،‬بؤية تا ئاستيَكى‬
‫َياندا‪.‬‬
‫ثةسةند لةو رووةوة بة ئارامبة لةطةل‬

‫ضى دةكةيت ئةطةر لةطةأل كةسيَكى بآ سؤزا بيت ؟‬

‫‪ .2‬ضاوةرِيَى ئةوة بكة‪ ،‬كة مةسةلةكة لةخؤيةوة ضارةسةركرآ‪.‬‬


‫‪ .0‬بريت بآ‪ ،‬لة ذيَر ئةوةشةوة كة دةيكةن‪ ،‬سؤزيَكى تايبةتى خؤيانيان هةية و‬
‫َيانطرتووة بؤ كاتى ثيَويست‪.‬‬
‫هةل‬
‫‪ .0‬ئةطةر لة بةشى كارطيَرِى بيت‪ ،‬ئةوا كاريان بدةرآ و بة تايبةتى بياخنةرة سةر‬
‫َةى ثارة طردكردنةوة‪ ،‬ضونكة ئةو كارة سامانيَكى بةزةيى تيايدا‬ ‫كارى ثسول‬
‫َة‪.‬‬
‫زال‬

‫‪124‬‬
‫ميزاذةكان‬
‫ثلةى جياوازى اليةكى روخسار لةطةأل الكةى تريدا‪ ،‬كليلى ئةو ضةند طؤرِنكاريةية لة‬
‫ميزاذى تاكةكاندا‪ ،‬هةروةها ضؤنيةتى توانينى جياوازبوونى بةثيَى ئةو ميزاذة‪.‬‬

‫هةر ضؤن ثةجنةمؤرى دةستيَك جياوةزة لة ثةجنةمؤرى دةستةكةى تر‪ ،‬بةو ثيَية ئيَمة لةو‬
‫دوو اليةوة جياوازين و دووال روانينمان هةية‪.‬‬

‫دةم دةمى‬

‫سةرؤك‪( ،‬ليدن جؤنسن) طالةرييةكى تايبةتى هةبوو‪ ،‬كة زؤربةى ويَنةكانى لةسةر‬
‫هةمان ال طرتبوو‪ ،‬ضونكة خؤى واى هةست ئةكرد‪ ،‬كة لةو اليةوة ويَنةكةى باشرت‬
‫َةكى‪ ،‬بؤية اليةك لة اليةك جياوازة‪.‬‬ ‫دةردةضيَت‪ .‬هؤكةشى دةطةرِيَتةوة سةر رةضةل‬

‫‪125‬‬
‫ضونكة ئيَمة لة دايك و باوكةوة ‪ 00‬كرؤمؤسؤم وةردةطرين‪ ،‬لةطةأل كةمبوونةوة و كةرت‬
‫كةرتبوونى شانةدا بةشدارى دايكايةتى و باوكايةتى يةكدةطرن‪ .‬بةآلم هيَشتا جووتة‬
‫َةكى دايكمان دةبينآ و‬‫دياردةمان هةية‪ ،‬بة شيَوةيةكى تر اليةكمان زياتر دةورى رةضةل‬
‫َةكى باوكمانة‪.‬‬
‫الكةى تر دةورى رةضةل‬

‫كورِيَكم هةية كة طويَيةكى زؤر بة ئاشكرا لة طويَى خؤم دةضيَت و طويَكةى ترى لة‬
‫طويَى دايكى دةضيَت‪.‬‬

‫(طالني) زاناى فيزياي يونانى كؤن‪ ،‬برييكردةوة‪ ،‬كة ئةو نيَرينةيةى هيَلكةى راست و‬
‫َةكى‬‫َى رةضةل‬‫َطرتبآ‪ ،‬بة ئاسايي‪ ،‬نةك هةموو كات‪ ،‬اليةكى روخسارى رؤل‬ ‫دروستى هةل‬
‫دايك و باوكى تياية‪ ،‬بةهؤى دةمارة هةستيةكانةوة‪ ،‬اليةكى ميَشك فرمان دةدا بة الى‬
‫ثيَضةوانةى لةش‪ ،‬بةو شيَوةية‪ ،‬فرمانى نيوة طؤى ميَشكى راست بةالى ضةثى لةشدا‬
‫َةكى باوكة و ميَينة دةنيَريَت‪.‬‬
‫دةرِوات‪ ،‬رةضةل‬

‫ئيَستا با بطةرِيَينةوة سةر بابةتى سةرةكى و با بزانني ئةو جياوازكارية ض دةوريَكى‬


‫َةمان لةطةأل كةسانى تردا‪.‬‬
‫هةية لةسةر مامةل‬

‫َويَستى ميزاذميان هةية‪ ،‬بةآلم بة ثلةى جياواز‪ ،‬زؤر بة دةطمةن‬ ‫ئيَمة هةموومان هةل‬
‫كةسيَك دةدؤزيتةوة دوو اليةنة نةبيَت‪ .‬هةروةها زؤر كةس ثيَيواية كة دةتوانآ ئةو‬
‫تايبةمتةنديةى خؤى بشاريَتةوة‪ ،‬بةآلم تةنانةت تؤ دةتوانى بَليَيت ئةو كةسة ض جؤرة‬
‫َويَست و‬‫ميزاذيَكى لة ناخةوة هةية‪ ،‬ضونكة كوتوثرِ ضاوةكان‪ ،‬ئاوازى دةنط‪ ،‬هةل‬
‫َسوكةوت‬ ‫خوورِةوشتى ئةو كةسة‪ ،‬ئاطادارمان دةكةنةوة‪ .‬لةبةرئةوةى ئةوان بةو ثيَية هةل‬
‫دةكةن‪.‬‬

‫‪126‬‬
‫كاتآ لةطةأل كةسيَكدا بيت‪،‬‬
‫كة بةيانى ميزاذى خؤى كردووة‪:‬‬

‫‪ .2‬ميزاذى بةرز بقؤزةرةوة‪ ،‬بريورِا و داواكارى و ثيَشنيارةكانت دةربرِة‪ ،‬ئينجا‬


‫ضيَذ لة طيانى باشيان وةرطرة‪.‬‬
‫‪ .0‬ئةطةر كةسيَكى تر‪ ،‬كة ميزاذى لة ئاستيَكى نزمرتدا بآ‪ ،‬بريورِا بةهيَزةكانى‬
‫َطرة بؤ كاتيَكى تر‪ ،‬هةروةها بة بيَدةنطى زؤر باشبة و زياتر ئةو‬ ‫خؤت هةل‬
‫شتانة بكة‪ ،‬كة ئةو كةسة ثيَيخؤشة‪ ،‬يان خواردن و خواردنةوةيةكى ثيَشكةش‬
‫بكة‪ ،‬كة الى ئةو ثةسةندة‪ .‬سةرساميش مةبة ئةطةر ثيَى رازى نةبوو‪،‬‬
‫ئةوةشت لة يادبآ كة ميزاذيش بةسةردةضيَت‪.‬‬
‫‪ .0‬ئةطةر كةسيَكى تر لة ميزاذيَكى ئاست نزمدابآ‪ ،‬بريت بآ‪ ،‬كة ئةوة تةنيا‬
‫ياسايةكى سروشتية‪ ،‬يان شتيَيةكيان كردووة‪ ،‬لؤمةى خؤت مةكة‪ ،‬كة طواية‬
‫تؤ بووى بةهؤى ئةوة‪ ،‬هيض طويَى ثيَمةدة‪ ،‬تةنيا هاوسؤزى و ريَز ثيَشان بدة‪،‬‬
‫َى بكةنةوة‪.‬‬ ‫بة اليةنى كةمةوة ئةوان تةنيا دةيانةوآ بدويَن‪ ،‬يان خؤيان خال‬
‫ئةطةر دةتوانيت راستةوخؤ بطةرِيَرةوة سةر كاروبارى خؤت ‪.‬‬

‫كاتآ لةطةأل كةسيَكدا بيت‪ ،‬كة كةمآ ميزاذى هةية‪:‬‬

‫‪ .2‬ضيَذ لة ئاستى ريَكوثيَكيان وةرطرة‪.‬‬


‫‪ .0‬ضاوةرِيَى ماستاوكردن يان ئاست دابةزين مةكة‪.‬‬
‫‪ .0‬ئةوة بزانة‪ ،‬كة دةتوانيت ثيَشبينى رادةى هةستكردنيان بكةيت‪.‬‬

‫‪127‬‬
‫تواناى تيَطةيشنت‬

‫تواناى بةرزى تيَطةيشنت‬ ‫تواناى بةرزى تيَطةيشنت‬


‫رؤشنبريى‬

‫تواناى طشتى بؤ تيَطةيشتنى هةموو روكةشيَك‪ ،‬بةطويَرةى بارودؤخى جةستةوة ثانى و‬


‫فراوانى ناوضةوان و تا رادةيةك ئاستى بةرزيةكةى‪ ،‬كة هيَماى كةللةسةريَكى ثرِ و‬
‫طةورة دةكات‪( .‬هةروةها وةك لةطةأل هةموو تايبةمتةنديةكانى تريشدا‪ ،‬ئةميش بة ئينج‬
‫َكو ريَذةيةكى بةراوردية لة هةر كةسيَكدا‪).‬‬
‫و ثاوةند ثيَوانة ناكريَت‪ ،‬بةل‬

‫َةمةند و طشتية‪،‬‬ ‫َةتةكانى دةول‬‫ئةو كةسةى لة اليةنى رؤشنبرييةوة تواناى بينينى حال‬
‫ئةوة كةسيَكى زؤر بة تواناية لة تيَطةيشتندا و دةتوانيَت طرميانيَكى زؤر ببينيَت‪ ،‬بةآلم‬
‫هؤشيار نية‪ ،‬يان هوشياريةكى ئةوتؤى نية لةسةر كاروبارة بضوكةكانى رؤذانة‪...‬‬
‫‪128‬‬
‫كةسيَك دةَليَت‪( :‬هيض شتيَك ناطشتى نية‪ ،‬وةك هةستى طشتى)‪ .‬ئةو تواناية ثشت‬
‫دةبةستيَت بة هؤكارةكانى برِيار و تايبةمتةنديةكانى تر‪.‬‬

‫ضى دةكةيت لةدةورى ئةوانةى‬


‫كة تواناى تيَطةيشتنيَكى قولَيان هةية‪..‬؟‬

‫‪ .2‬ضيَذ لة توانا و بابةتةكانيان وةرطرة‪.‬‬


‫َؤزبكةن‪.‬‬‫‪ .0‬ضاوةرِيَى ئةوة بكة كة كارةكة ئال‬
‫‪ .0‬سادةكردنةوة و طوجناندن و روونييان ليَوة بةدةست بهيَنة‪.‬‬

‫ضى دةكةيت لةدةورى ئةوانةى‬


‫ناوضةوانيان بةم ضةشنة نية؟‬

‫‪ .2‬ئةوة بزانة كة ئةوان زؤر باشن لة هةندآ تايبةمتةندى شويَندا‪ ،‬زياتر لةوةى‬
‫لةبارةى هةموو شت و كةسةكان و بابةتةكانةوة بزانن‪.‬‬
‫َؤزى كةمرت بكة‪.‬‬
‫‪ .0‬ضاوةرِيَى كار ئال‬
‫َويَستى كردةوةيي بكة ‪.‬‬‫‪ .0‬ضاوةرِيَى هةل‬

‫‪129‬‬
‫تواناى سةركردايةتى‬

‫ئةطةر بريآ لةو سةركردانة بكةيتةوة‪ ،‬كة دةيانناسيت‪ ،‬ئةوة دةبينيت‪ ،‬كة هةر يةكةيان‬
‫بةشيَوةيةكى جياواز رابةرايةتى دةكةن‪ .‬هةنديَكيان سوك و فوتيَكراون‪ ،‬ئةوانى تر‬
‫َكى باشيان رةجناندووة‪ .‬بةآلم هةموو‬‫هةموو دةستوثيَوةندةكانيان خةفةكردووة و خةل‬
‫سةركردةيةك دوو شتيان هةية‪ ،‬كة برِوا و مسؤطةرية‪ ،‬هةروةها تايبةمتةنديةكى زؤر‬
‫بةهيَزيان هةية بؤ فرماندان بةسةر هةر كؤمةَليَكى بةهيَزدا بؤ ئةوةى كة دةيدا‬
‫بةسةرياندا تا بيكةن‪ ،‬ئةوةش دةزانآ كة (ئةطةر بيكةن هةر نةفرةت دةكةن و ئةطةر‬
‫نةشيكةن هةر نةفرةت دةكةن)‪ ،‬لةطةأل بوونى هيَزى ناحةزانيشدا هةر بةردةوامن و‬
‫َيان ثيسة لة هةنديَك لة تيثةكةى خؤشياندا‪ .‬هةموو ئةمانةش هةندآ‬ ‫تةنانةت دل‬
‫رةطةزى بةهيَز وةردةطرن‪ ،‬لةوانةش‪ :‬نةبةردى و هونةرى كارطيَرِية‪.‬‬

‫نيشانة سروشتةيةكانى ئةم تايبةمتةندية‪ ،‬روخساريَكى ثان و فراوان و دووضاويَك‪ ،‬كة‬


‫زؤر لةيةكةوة دوورنني‪.‬‬

‫‪130‬‬
‫ئةطةر تؤ ثةيوةنديت هةبيَت‬
‫بة كةسيَكى ثايةبةرز لة دةسةآلتدا‪:‬‬

‫‪ .2‬دةرفةتى ثرؤذةكانى خؤتيان ليَوةرطرة‪.‬‬


‫َى دابينكردنى‬
‫‪ .0‬ضاوةرِيَى ئةوةيان ليَبكة‪ ،‬كة دةستى بةسةردا بطرن‪ ،‬يان هةول‬
‫بدةن‪.‬‬
‫‪ .0‬ضةند دةتوانيت خؤرِاطرتووبة‪.‬‬

‫ئةطةر تؤ لةطةأل يةكيَكدا بيت‬


‫كة الوازبيَت لة رابةريدا‪:‬‬

‫‪ .2‬ثرِؤذةى بضوك و بابةتيانةى بدةرآ‪.‬‬


‫‪ .0‬بةرزيان مةكةرةوة بؤ ئةوديوى تواناى ديار و ئاشكرايان‪.‬‬
‫‪ .0‬ئةطةر هيَماى ئةوةيان ثيَشاندا‪ ،‬كة ئارةزووى سةركردةييان هةية‪ ،‬هانيان بدة‪،‬‬
‫ضونكة طيانى سةركردةيي دةتوانرآ بيناكريَت و برةوى ثيَبدرآ‪ ،‬يان‬
‫َؤزةكان بةهيَزكرآ‬‫فراوانكرآ‪ ،‬بؤ ئةوةش دةكرآ ذمارةيةك لة تايبةمتةندية ئال‬
‫و بؤ توانا بةكاربهيَنريَت‪.‬‬

‫‪131‬‬
‫ثيَنجةم‬
‫تايبةمتةنديةكانى الرِوو‬

‫هاوسةنطى ثيَشةوة و دواوة‬

‫هونةرى كارطيَرِى‬

‫‪132‬‬
‫هاوسةنطى دواوة‬ ‫هاوسةنطى ثيَشةوة‬

‫هاوسةنطى ثيَشةوة‬ ‫هاوسةنطى دواوة‬

‫ئةنيشتاين دةَليَت "هةموو شتيَك ريَذةيية" ئةوة بةطويَرى هةموو تايبةمتةنديةكانى‬


‫مرؤظيشةوة راستة‪ .‬هةر هةموو ئةو تايبةمتةنديانةى كة دةمانكات بة مرؤظ‪ ،‬بةآلم بة‬
‫ثلةى جياجيا‪ ،‬بةهيَزترين منونةش لةسةر ئةو تايبةمتةندية ئةوةية كة ضةندة هونةرى‬
‫نواندن ثيَشان دةدةين؟‬

‫‪133‬‬
‫طشتمان ئةو تايبةمتةنديانةمان هةية‪ ،‬بةآلم هةندآ كةس وةك وايةريَكى طةياندنى‬
‫كارةبان‪ ،‬هةميشة زيندون‪ ،‬لةو جؤرانةن‪ ،‬كة هيَشتا (دةرِذيَنة قوآليى ئاويَنة)وة‪،‬‬
‫هةروةها هةشة كة لة بؤنةيةكى تايبةتيدا ئةطةر دةركةون‪ ،‬تاك و ثرشنطدارن‪.‬‬

‫َكى بةشيَكى زؤر لة قةوارةى سةريان كةوتؤتة ثيَشةوة‪ ،‬لة نيَوان‬ ‫زؤربةى خةل‬
‫دووطويَكةياندا‪ .‬ئةمةش لة بةراوردا لةطةأل ئةوانةى كة لة دواوة ئةو قةوارةى سةرةيان‬
‫هةية‪.‬‬

‫بةآلم كةسيَك كة هاوسةنطى ثيَشةوةى هةبيَت‪ ،‬ئةوانة بةشيَوةيةكى كوتومت دةزانن‬


‫َةتيَك‪ ،‬كة لةسةر نرخاندن و بةئاطايي جيَطري طةشةدةكات و‬ ‫ضؤن برِواننة حال‬
‫ضةردةيةكى ئاسايي لةو توانايةيان هةية‪.‬‬

‫ئةو جؤرة كةسانة بة توندى كاردةكةن و طرنطى ثيَشان دةدةن‪ ،‬بةآلم بة هةموو جؤرة‬
‫رةخنةك زيز دةبن‪ ،‬لةطةأل ئةوةشدا دوودأل و رارِان‪ ،‬تا هةست بة ثةسةندى دةكةن‪.‬‬

‫ثيَضةوانةى ئةم جؤرة كةسانة‪ ،‬ئةوةية‪ ،‬كة كةمرت هاوسةنطى ثيَشةوةيان هةية‪( ،‬كاتآ‬
‫َدان بيَت يان نا‪،‬‬
‫كة لة الوة تيَيربِوانني‪ ).‬ئةو كةسانة ثتةو و بيَدةنط و خؤرِاطرن‪ ،‬ثياهةل‬
‫زياتر لة بةردى (جةبةل تاريق) دةضن‪ ،‬ئةوان كارى خؤيان جيَبةجآ دةكةن‪.‬‬

‫َةتةدا‬
‫ئةوانةى هاوسةنطى ثيَشةوةى سةريان هةية‪ ،‬واهةست دةكةن‪( :‬ضؤن لةم حال‬
‫َكى ضؤن بري لة من دةكةنةوة؟) ئةى دواى ئةم شتانة ضى دةبيَت؟‬
‫دةركةوتوم) يان (خةل‬

‫بةآلم هاوسةنطى دواوة زياتر بري لة سةردةمانى رابردو دةكاتةوة‪( ،‬كآ ثشتطريى‬
‫بةرزبوونةوةى بووة؟ كآ طويَى ثيَنةداوة و زيانى ثيَطةياندووة؟ دةستكةوتةكانى ضى‬

‫‪134‬‬
‫بووة و ضى نةتوانيوة بةدةست بيَنآ‪ .‬بريكردنةوةى زؤرى كةسانى هاوسةنطى دواوة‪ ،‬يان‬
‫هاورِيَى باشى بؤ دروستكردووة‪ ،‬يان دوذمنى نالةبار‪ .‬ئةو جؤرة كةسانة ئارةزوى‬
‫بريكردنةوةيان هةية‪ ،‬لةبارةى ضى دةبواية بكراية‪ ،‬يان كاريطةريي راستةقينةى كارةكة‬
‫ضيية؟ هةروةها زؤر بة سةختى سةرزةنشتى خؤيان دةكةن ‪.‬‬

‫ضى بكريَت‪ ،‬ئةطةر لةدةورى كةسيَكدا بيت‪،‬‬


‫كة هاوسةنطى ثيَشةوةى هةبآ ؟‬

‫‪ .2‬ستايشيَكى زؤريان بكة و ثشتطويَيان مةخة‪ ،‬ضونكة ثاداشتى ستايشكردن‬


‫وةردةطريتةوة‪.‬‬
‫‪ .0‬هةرطيز رةخنةت نةبيَت لة كارآ‪ ،‬كة ثيَويستة تؤ جيَبةجيَى بكةيت‪ ،‬وريابة‬
‫لةبةردةمى كةسانى تريشدا رةخنةت نةبيَ‪ ،‬نةبا جيَى ثاشةكشةت نةميَنآ‪.‬‬
‫ضونكة ئةو كةسانة توندوتيذن لة سوك روانينى كةسانى تر‪.‬‬
‫َضن و‬ ‫َسوكةوتى ميزاذى بكة‪ ،‬ئةو كةسانة لةوانةية زوو هةل‬ ‫‪ .0‬ضاوةرِيَى هةل‬
‫بتةقنةوة‪ ،‬بةآلم كة هيَوربوونةوة زوو داواى ليَبوردن دةكةن‪.‬‬

‫‪135‬‬
‫ضى بكريَت لةدةورى كةسيَكدا‪،‬‬
‫كة هاوسةنطى ثشتةوةى هةبيَت ؟‬

‫‪ .2‬باسى سةردةمانى كؤن و يادةوةرية خؤشةكان بكة‪.‬‬


‫‪ .0‬ئةطةر فرؤشيارى شتيَيةكيت‪ ،‬زياتر باسى ليستى فرؤشنت بكة لةوةى باسى ناو‬
‫و ناوبانطى شتةكة بكةيت‪.‬‬
‫‪ .0‬ئاطات لة بيَزكردنةوةى كؤن بيَت‪ ،‬شتةكان شيبكةرةوة‪ ،‬هةرضةند ئةو كةسانة‬
‫َئةضن و دةتةقنةوة‪ ،‬وةك ضؤن بة شوَليَك بدةى لة‬
‫بةرطةطرن‪ ،‬بةآلم زووش هةل‬
‫ثشتى وشرتيَك ‪.‬‬

‫‪136‬‬
‫بريى بابةتيانة‪ ،‬يان دةروونى‬

‫بريكةرةوةى دةروونى‬ ‫بريكةرةوةى بابةتيانة‬

‫َكانى قسة ئةنتيكة و بة تويَكأل‪ ،‬وةكو (ظيكتؤر بؤرج)ى هوشيار‪ ،‬يان ( كرؤضؤ‬ ‫خةل‬
‫ماركس)ى بآ هاوتا‪ ،‬ناوضةوانيَكيان هةية‪ ،‬كة تا رادةيةك رؤشتووة بةدوادا‪ ،‬كة لة‬
‫سةرال تةماشاى بكةيت‪ .‬ئةو كةسانة ميَشكيَكى خيَرايان هةية‪ ،‬بةآلم زياتر لة اليةنى‬
‫ثراكتيكةوة‪ ،‬هةروةها بةهرةى ثةيوةندكردن و طواستنةوةيان هةية‪ ،‬لة طفتوطؤ و‬
‫بةرثةرضدانةوةدا خيَرا و بة ثةلةن‪.‬‬

‫ثياو و ذن‪ ،‬يان منداأل دوواليةنة لةطةأل ناوضةوانيَكدا كة تا تةوقةسةرى رؤشتبيَت‪،‬‬


‫زياتر كاتيان دةويَت بؤ بريكردنةوة لة بابةتةكان‪ ،‬حةزيان لةوةية‪ ،‬كة فيَرى بةرودواى‬
‫شتةكان بن و لة هةموو اليةنيَكى بطةن‪ ،‬ثةالمارى برييَكى فراوانى وةك مؤسيقا دةدةن‬

‫‪137‬‬
‫و دةشتوانن ثةلةى تيابكةن‪ ،‬هةروةها بةرةو فةيلةسوفى دةضن‪ ،‬وةك (سوكرات) و‬
‫زياتر حةزيان بة برية وةك لة شيَوةى بةكارهيَنان‪ ،‬ضونكة لة بريةكانياندا زياتر ئةجنامى‬
‫و دةروونني ‪.‬‬

‫ئةطةر تؤ لةطةأل كةسيَكى‬


‫بابةتيانة و بريكةرةوةيةكى بةثةلةدا بيت‪:‬‬

‫َةتةكة بكة‪.‬‬
‫‪ .2‬باسى اليةنى ثرِاكتيكى حال‬
‫َى مةبةستيش‬ ‫‪ .0‬لةجياتى بري‪ ،‬باسى شيَوةى بةكارهيَنان بكة‪ ،‬هةروةها خال‬
‫دياريكة‪.‬‬
‫‪ .0‬ضاوةرِيَى ئةوة بكة‪ ،‬كة ئةو كةسة بازبداتة ناو ئةجنامةكةوة‪ ،‬يان وابريبكاتةوة‬
‫كة دةزانيَت تؤ ضيت مةبةستة‪ ،‬بةر لةوةى قسةكانت تةواوكردبيَت‪.‬‬

‫ئةطةر مامةلَة لةطةأل‬


‫يةكيَكى ئةجنامى زؤر دةروونيدا بكةيت‪:‬‬
‫‪ .2‬سةرةتا ورد ورد بابةتةكة شيكةرةوة‪.‬‬
‫‪ .0‬بةر لة دةستثيَكردن كاتةكة ديارى بكة‪ ،‬تا بتوانن بة باشى كارةكة بكةن‪( ،‬‬
‫َآ‪ ،‬ثيَنج شةممة دةمةويَتةوة)‪.‬‬
‫رؤذى دوشةممة‪ ،‬ثيَيان بل‬
‫َةتيان بدة تا ديَنة ذيَربار‪،‬‬
‫َةكةوة بن‪ ،‬مؤل‬ ‫‪ .0‬ضاوةرِيَى ئةوةيان ليَمةكة‪ ،‬كة بة تةل‬
‫(ئةوة خؤشةويستيش دةطريَتةوة)‪.‬‬

‫‪138‬‬
‫كارطيَرِيى يان كارطوزاريى‬

‫كارطيَرِى‬ ‫كارطوزارى‬

‫"هيَنرياتا"ى يارمةتيدةر‬
‫‪139‬‬
‫ضينيةكان ثةنديَكيان هةية‪ ،‬دةَليَت‪ (:‬ئاطات لة كةسيَك بآ كة لوتى وةك دةنوكى بازة‪،‬‬
‫ضونكة ئةو ضاوى لة خؤيةتى) هةرضةند ئةمة زؤر ثيَوست نية‪ ،‬لةبةرئةوةى هةموو‬
‫كةسيَك خاوةنى شةست (‪ )02‬تايبةمتةندى زيادةية‪ ،‬بةآلم تايبةمتةنديةكانى تر يةكسان‬
‫دةبيَت‪.‬‬

‫ئةوان و رؤمانةكان‪ ،‬يان ئةوانةى لوتيان لة دةنوكى باز دةضيَت‪ ،‬كة لة بةهرةيةك‬
‫زياتريان هةية بؤ كاركردن و هاوئاهةنطى و كارطيَرِى‪ ،‬هةر هةموويان ئةوة باش‬
‫دةزانن‪ ،‬كة ثارة لةسةر درةخت طةشةناكات‪ ،‬ئةوانة دةتوانن بةرنامةيةك دابرِيَذن و‬
‫جيَبةجيَشى بكةن‪.‬‬

‫ئةو كةسانةى كة طرنطى دةدةن بة بازرطانى‪ ،‬بةزؤرى لوتيَكى قؤقزى ئؤرستؤكراتيان‬


‫هةية‪ .‬ريَطةى ئةوةيان بةخؤيانداوة و ثابةنديشن ثيَوةى‪ ،‬كة كةى سامانى زؤرتر ديَت‬
‫لةضاو ئةوةى دةضيَتة دةرةوة‪ ،‬ئةوانة كةلوثةى هةرزان بةها ئةستةمة لةذيَر ضنطيان‬
‫دةربازبيَت‪.‬‬

‫بةرامبةر ئةمةش‪ ،‬كارطوزارية‪ ،‬كة كةسيَك بة ثةلة بيَتةدةست لة يارمةتيدا‪ .‬يان‬


‫َويَستى‬
‫لوتيَك‪ ،‬كة وةك جآ بازى بةفرخليسكيَن وابآ‪ .‬ئةوةش هةندآ كةس لةطةأل هةل‬
‫(مارى ثؤثينس)‪ ،‬ليَرةوة بري لة كةسانى تر دةكةنةوة‪ ،‬كة بة رووخؤشيةوة يارمةتى‬
‫كةسانى تر دةدات‪ ،‬ئةمةش ئةو كةسانةن‪ ،‬كة بة ئاسايي بؤ كارى خزمةتطوزارى‬
‫دةطوجنيَن ‪.‬‬

‫‪140‬‬
‫كةسانى لوت رؤمانى دةتوانن يارمةتيدةربن‪ ،‬بةتايبةتى لة خؤشةويستى و بيمةييدا‪.‬‬
‫بةآلم دةبآ برِواننة دةرةوة يان تةماشاى ئةو كارة بكةن كة دةيكةن‪.‬‬

‫َكى ثيَيدةًليَت (لوتى ئيشوكار) دةبآ ئاطاى لة‬


‫هةر كةسيَك ئةو لوتةى هةبيَت‪ ،‬كة خةل‬
‫بؤماوةييةكان بيَت لةسةر روخسارى خؤى‪.‬‬

‫هةموو شيَوة لوتيَك ناطوجنآ لةسةر روخسار‪ ،‬ضونكة سروشتى طوجناندن ثيَكيدةهيَنآ‪.‬‬
‫َوطؤرِ بكةن‪ ،‬ئةوة شتيَكى‬ ‫ئةطةر (جوليا ئةندرؤس) و (باربةرا سرتيساند) لوتيان ئال‬
‫ناويَزة دةردةضن‪ ،‬بة هةمان شيَوة بؤ (بؤب هؤث) و (فرِانك سيناترا)ش‪.‬‬

‫ضى بكريَت لةطةأل كةسيَك‬


‫كة اليةنى كارطيَرِى طرتووة؟‬
‫‪ .2‬بة ريَطاى تايبةتى خؤتا برِؤ‪.‬‬
‫‪ .0‬ثرسياريان ليَبكة‪ ،‬كةرةسةى هةرزان لةكوآ ضنط دةكةويَت‪.‬‬
‫َى و بيمةييان ليَبكة‪.‬‬ ‫‪ .0‬داواى ئامؤذطارى مال‬

‫ضى بكريَت لةدةورى كةسيَكى خزمةتطوزاردا‪:‬‬

‫َآ‪.‬‬
‫‪ .2‬ثيَويستيةكانى خؤتيان ثيَبل‬
‫َآ ( من ثيَويستم بة يارمةتى ئيَوة هةية)‪.‬‬ ‫‪ .0‬با لة خزمةتدا بن و بل‬
‫‪ .0‬ئةطةر خاوةن كارى‪ ،‬بياخنةرة سةر ئةوةى‪ ،‬كة ثيَويستى بة يارمةتيدانة‪.‬‬

‫‪141‬‬
‫خؤشباوةرِيي بةرامبةر دوودلَى‬

‫ساويلكة و خؤشباوةرِ‬ ‫بة طومان‬


‫سةخت لة ثةسةندكردندا‬

‫خؤشباوةرِيى‬

‫كاتآ كةسيَك (لوتى كار)ى هةبيَت بؤ بازرطانى‪ ،‬يان لوتيَكى ضاأل‪ .‬بةشيَكى طؤرِانةكة‬
‫لة بناغةى لوتةوة ثيَضبكاتةوة و وةك بنةوةى لوت ليَوى سةرةوة بةجيَبيََليَت و برِوا‬
‫بةرةو سةرى لوت‪.‬‬
‫‪142‬‬
‫ئةو مةيالنةى لة ليَوارى لوتةوة بةرزدةبيَتةوة‪ ،‬ثةيوةندى بة ساويلكةيي يان‬
‫خؤشباوةرِيةوة هةية و زياتر باوةرِيش دةدات بة خاوةنةكةى‪.‬‬

‫ثيَضةوانةى ئةوةش ئةوانةن‪ ،‬كة الريةك لة ذيَرةوةى بناغةى لوتياندا هةية‪ ،‬كة لة‬
‫َى و نائاراميةوة‪ .‬ئةمة ئةو‬
‫ليَوةوة بةرةو لوتكة دةضيَت‪ .‬ئةمةش ثةيوةندة بة دوودل‬
‫كةسةية‪ ،‬كة لة (ميسسؤرية) و دةبآ ببينريَت‪.‬‬

‫ئةو كةسانةى بةم شيَوةية دروست بوون‪ ،‬دةبآ شتةكان بؤ خؤيان بسةمليَنن‪ ،‬ضونكة وا‬
‫ثيَدةضيَت‪ ،‬كة هةر بة تويَذةرةوة لةدايك بووبن‪ ،‬بؤية دةبآ بضنة قوآليي بابةتةكانةوة‪.‬‬

‫َة لةطةأل كةسانيَكدا دةكةيت بةم جؤرة بةناويةكدا ضووة؟‬


‫ضى بكريَت كاتآ مامةل‬

‫ئةطةر تؤ مامةلَة لةطةأل كةسيَكى خؤشباوةرِدا بكةيت‪:‬‬

‫‪ .2‬دةتوانيت لةسةرخؤ بريوباوةرِى نوآ ثيشكةش بكةيت‪.‬‬


‫‪ .0‬ضاوةرِيَى ئةوة بكة‪ ،‬كة باوةرِ بة يةكةم كةس بكةن‪ ،‬لةوانةى شتيَكيان ثآ‬
‫دةَليَت‪.‬‬
‫َكى‪ ،‬كة بيستويانة‪ ،‬بة طومانةوة‬ ‫‪ .0‬جوانى شتةكان و ئاكارى جوانى خةل‬
‫َةكاندا بضنةوة‪ ،‬تا بزانى‬
‫وةريدةطرن‪ ،‬بؤية داواى ئةوةيان ليَبكة‪ ،‬كة بة هةوال‬
‫ضةندى لةراستيدا دةردةكةويَت‪.‬‬

‫‪143‬‬
‫ئةطةر مامةلَة لةطةأل كةسيَكى دوودلَدا بكةيت‪:‬‬

‫‪ .2‬ضاوةرِيَى باوةرِنةكردن بكة‪.‬‬


‫‪ .0‬ئامادةيي خؤت ثيَشان بدة بؤ سةملاندنى بريةكةت‪.‬‬
‫َطرة‪.‬‬
‫‪ .0‬برية ثةسةند و نايابةكانت بؤ خؤت هةل‬

‫‪144‬‬
‫ضيَذوةرطرتن لة دةنط و مؤسيقا‬

‫ضيَذوةرطرتنى قوأل لة مؤسيقا‬ ‫ضيَذوةرطرتن‬


‫لة دةنط و مؤسيقا‬
‫بة شيَوةيةك‪ ،‬طوآ وةك زورِنايةك كاردةكات‪ ،‬بةناردن لة دةنطدا‪ .‬خرِى طوآ‪،‬‬
‫قةراغةكانى دةرةوةى زياتر تواناى كةسةكة ثيَشان دةدات لة دةنطدا‪ ،‬بة تايبةتى‬
‫دةنطى مؤسيقا‪.‬‬

‫تكاية تيَبينى ئةوة بكة كة ئيَمة ليَرةدا باس لة ضيَذوةرطرتن و ثيَزانني دةكةين‪ ،‬نةك‬
‫بةرهةم‪ .‬كةسيَك بةهرةى دةستى هةية لة ليَدانى كةمانا‪ ،‬يان دةنطيَكى بةسؤزى‬
‫طؤرانى هةية‪ ،‬ئةوانة ثشت دةبةستآ بة هؤكارةكانى تر‪.‬‬

‫‪145‬‬
‫بةآلم تؤ تيَبينى ئةو كةسة طوآ خرِة دةكةيت‪ ،‬بةتايبةتى بةشى سةرةوة‪ ،‬كة ضةند‬
‫مؤسيقاى خؤشدةويَت؟ ئةوةش زياتر بة روونى دةردةكةويَت‪ ،‬كة ئةطةر ئةو كةسانة‬
‫جوانكاريش بن‪ ،‬واتة (برؤيةكى ريَكيان هةبيَت)‪ .‬جؤرى ئةو مؤسيقايةى ئةو كةسانة‬
‫ثةسةندى دةكةن‪ ،‬ثشت دةبةستيَت بة ضيَذ و ثيَكهاتةى كةسةكة‪.‬‬

‫َيَت‪ :‬مؤسيقاى باش ئةوةية كة ئةطةر تؤ حةزت ليَكرد‪.‬‬


‫(هارى جيَمس) لةوبارةيةوة دةل‬

‫َكانى توندوتيذ و‬
‫كةسانى ئايدياليست و بةسؤز‪ ،‬مؤسيقاى سؤزداريان ثيَخؤشة‪ ،‬خةل‬
‫َضوو‪ ،‬حةزيان لة مؤسيقاى بةرزة‪.‬‬
‫هةل‬

‫كاتآ تةماشاى (ئؤركسرتا مؤتيظانى)م دةكرد‪ ،‬كة لة طؤرِةثانيَك لة سان فرانسيسكؤ‬


‫سازكرابوو‪ ،‬تيَبينى ئةوةم كرد‪ ،‬كة هاوشيَوةييةكى كردةوةيي هةية لة نيَوان طويَى‬
‫مؤسيقاذةنةكة و ئةو ئالةتةى ليَيدةدا ‪.‬‬

‫ئةوانةى زورنايان دةذةند‪ ،‬شيَوةى دةرةوةى طويَكانيان لة شيَوةى سةرى زورناكة دةضوو‪.‬‬
‫هةروةها تةثلَ ليَدةرةكان بةشيَك لة ئاستى ناوةوةى قةراغى طويَكانيان وةك‬
‫َةكة تةخت بوو‪.‬‬
‫تةوقةسةرى تةثل‬

‫َية ئاشكراكانى هونةر و مؤسيقا لة راستيدا زؤر طرانة بؤ طةرِان و‬


‫بةهرةى ناوضة خؤمال‬
‫دؤزينةوةى ئةو بةهرةية لة كةسيَكدا‪ .‬بةآلم ئةو بةهرةيةيان هةبيَت يان نةيانبيَت‪،‬‬
‫َيان هةبيَت‬‫مامؤستايانى مؤسيقا حةزيان بة دؤزينةوةى كةسانيَكة‪ ،‬كة بةهرةى خؤمال‬
‫و يارمةتى ثيَطةياندنيان بدات‪ .‬خاوةنى ئةو بةهرةية قةرزدارى هةموو دنياية بؤ‬
‫ثيَشكةشكردن و هاوبةشى لة بةهرةكةياندا‪.‬‬

‫‪146‬‬
‫َةكةت ئةو بةهرةيةى كةم بوو‪ ،‬ثيَويست ناكات ثارةيةكى زؤرى تيا‬ ‫بةآلم ئةطةر منال‬
‫َةكى بةكرآ كرتبوو‪،‬‬‫بةفريِؤ بدةيت و وةك ئةو باوكةى‪ ،‬كة مامؤستاى ثيانؤى بؤ منال‬
‫َةكةت بةهرةى مؤسيقاى نية‪ ،‬باوكةكةش وتبووى فيَرى‬ ‫مامؤستاكة وتبووى منال‬
‫َة بةهرةى ترى هةية‪،‬‬‫بةهرةى بكة‪ ،‬بةآلم بةو شيَوةية كارةكة نارِوات بة ريَوة‪ ،‬ئةو منال‬
‫ثيَويستة طةشة بةو اليةنانة بدريَت‪.‬‬

‫لةوة زياتر طوآ مةدة بةو كةسانةى كة لةو برِوايةدان تؤ دةبآ مؤسيقاى رؤك‪ ،‬يان‬
‫كالسيكت خؤش بويَت‪ ،‬تةنيا ضيَذ لة حةزة تايبةتيةكةى خؤت وةرطرة ‪.‬‬

‫َكى ليَكدةدةيتةوة (بؤ هةر تايبةمتةنديةك)‪.‬‬


‫ئيَستا دةزانيت ضؤن حةزى جياوازى خةل‬

‫لةبةر ئةوةية كة دؤندرمةخانةى (باسكني رؤبنس) (‪ )02‬جؤر ضيَذى جياواز دؤندرمةى‬


‫هةية‪.‬‬

‫ضى بكريَت ئةطةر تؤ ضيَذيَكى مؤسيقاى قولَت هةبيَت؟‬

‫‪ .2‬ضيَذ لة بابةتة تايبةتيةكةى خؤت وةرطرة‪ ،‬تةنانةت ئةطةر دةبآ ثيَبيست‬


‫بكةيتة طويَت‪ ،‬بيكة و هةروةها ئةطةر دةتوانيت مؤسيقا بة بةرهةم بهيَنة‪،‬‬
‫َآ‪.‬‬‫يان لة طةرماودا بةاليةنى كةمةوة طؤرانى بؤ خؤت بل‬
‫َسة لة خةو‪،‬‬ ‫‪ .0‬هةموو شتيَكى باش لةطةأل مؤسيقادا بكة‪ ،‬بةيانيان ثيَيهةل‬
‫ئةطةر دةطوجنآ لة شويَنى ئيشوكاردا با بة هيَمنى لة ثشتةوة مؤسيقات‬
‫هةبيَت‪ .‬خؤتى ثآ بذيَنةوة و طيانى ثآ بةرزكةرةوة‪.‬‬
‫َة بدؤزةرةوة كة حةزيان بة مؤسيقاكةى تؤ هةية‪.‬‬ ‫‪ .0‬ئةو كؤرِ و كؤمةل‬

‫‪147‬‬
‫ئةطةر تؤ لةدةورى كةسيَك بيت‬
‫كة مؤسيقاى خؤشبويَت‪:‬‬
‫‪ .2‬ريَز لة ضيَذى تايبةتيان وةرطرة‪ ،‬باسى جؤرة تايبةتيةكةى خؤتيان بؤ بكة‪،‬‬
‫خؤشةويستى مؤسيقات لةياد نةضيَت‪ ،‬كاتآ‪ ،‬كة ويستت دياريةكيان‬
‫ثيَشكةش بكةى‪ ،‬ئةلبوميَكى تازة دةرضوويان ثيَشكةشكة‪.‬‬
‫‪ .0‬ئةطةر هةمان حةزى مؤسيقاتان هةبوو‪ ،‬ئةوا ثيَكةوة طوآ لة مؤسيقا بطرن و‬
‫سةماى لةطةأل بكةن و ثيَكةوة بضن بؤ ئاهةنطى مؤسيقا و طؤرانى و ضيَذ لة‬
‫مؤسيقا وةرطرن‪.‬‬
‫‪ .0‬جؤرى مؤسيقاكةى ئةو بة هيَمنى ليَبدة‪ ،‬كاتآ ثشودةدةن يان ثيَكةوة‬
‫سةفةردةكةن‪.‬‬

‫لةوانةية ريَكةوتى ئةوةش بكةى‪ ،‬كة لةدةورى كةسيَك بيت حةزى بة مؤسيقا نةبيَت‪.‬‬
‫َبدة باسى ئةو شتانة بكةيت‪ ،‬كة ئةو حةزى ليَيةتى‪...‬وةك‬ ‫لةبرى ئةوة هةول‬
‫َى دةكات‪.‬‬
‫هيوايةتةكانى‪ ،‬يان خؤشةويستيةك‪ ،‬يان ئةو شتانةى كة خؤشحال‬

‫‪148‬‬
‫كؤلَنةدان‬

‫َنةدانى بةرز‬
‫كؤل‬

‫ئايا تؤ هةرطيز تيَبينى ئةو شؤفيَرةت كردووة‪ ،‬كة سوورة لةسةر ئةوةى بة دوو‬
‫ريانيَكدا برِوات‪ ،‬ئةطةرضى بةرميلى قةدةغةكردنيشى ليَدانرابيَت ؟‬

‫هةندآ كةس هةميشة بةو جؤرةن‪ ،‬ضةناطةيان رابةريان دةكات‪ .‬كاتآ دووضارى كيَشةك‬
‫َة و ضاالكية‪ ،‬ئيدى بؤى دةضنة ناوى‪.‬‬
‫دةبن‪ ،‬كة ثيَويستى بة جول‬

‫زؤر ستةمة كةسيَك ببينى‪ ،‬كة يارى بؤكسيَن بكات و ضةناطةيةكى الوازى هةبيَت‪.‬‬

‫َنةدان‪ ،‬ضةناطةية‪ ،‬كة لة بةراوردا لةطةأل زؤربةى‬ ‫نيشانةى سروشتى بؤ تايبةمتةندى كؤل‬
‫َكيدا و بة شيَوةيةكى بةرضاو بةرز و ديارة( باشرتين دميةن لة الوة تيَيربِوانة‪ ).‬وةك‬
‫خةل‬
‫كةسايةتى كةسيَك كة بةم شيَوةية دروستبووبآ و هةردةم ضةناطةيان بةرطريكةرة بؤ‬

‫‪149‬‬
‫هةرضى كة خؤيان واهةست دةكةن راسنت‪ ،‬ضاكرتين منونةش‪ ،‬سةرؤك (سيودؤر‬
‫َد)ة‪.‬‬
‫روسيظل‬

‫ئةم تايبةمتةندية سادة و ساكارة‪ ،‬لة بةراوردا لةطةأل تايبةمتةنديةكانى ترى وةك‬
‫َةتيَكى تايبةتيدا كليليَك بيَت‪.‬‬
‫برِوابةخؤبوون و بةرطةطرتن‪ ،‬بةآلم لةوانةية لة حال‬

‫ضى دةكةيت لةدةورى كةسيَكى كؤلَنةدةردا ؟‬

‫‪ .2‬ليَيطةرِآ با مافى تيَثةرِبووى شةقامى هةبيَت‪.‬‬


‫َنةدةران بة كاريَكى كوتوثرِ هةسنت ‪.‬‬
‫‪ .0‬ضاوةرِيَى ئةوة بكة‪ ،‬كة كؤل‬
‫‪ .0‬بريت بيَت‪ ،‬كة هةندآ جار دواى تةوابوونى كيَشةكةش هةر لةو ناوة‬
‫دةميَننةوة‪.‬‬

‫ضى بكريَت لةدةورى كةسانيَك كة كؤلَنةدةر نني ؟‬

‫‪ .2‬ضاوةريَى ئةوة بكة كة زؤر بة ثةلة دةستبةرداربن‪.‬‬


‫َة لةطةأل كةسيَك دةكةيت‪ ،‬كة زؤر نةرمونيانة‪.‬‬ ‫‪ .0‬بريت بآ‪ ،‬كة تؤ مامةل‬
‫‪ .0‬ضاوةرِيَى ئةوةيان ليَبكة‪ ،‬كة كةمرت طةرم بن لةسةر سووربوونى راستى ئةوةى‬
‫باوةرِيان ثيَيةتى‪.‬‬

‫‪150‬‬
‫زيرةكى يان كةودةنى‬

‫كةودةنى‬ ‫زيرةكى‬

‫كةودةنى‬ ‫زيرةكى‬

‫برييَك لةو كةسانة بكةرةوة‪ ،‬كة دةيانناسيت‪ ،‬ئةوانةى بة كارى بؤماوةيي سيمايةكى‬
‫سروشتييان هةية‪ ،‬كة لةسةرال زياتر رةضاودةكريَت‪ .‬ئةوانة زيرةك و هؤشيارن‪ ،‬وةك‬
‫‪151‬‬
‫بسمار توندوتيذن‪ ،‬بةخيَرايي لةسةر ترؤثكى بابةتةكانن و هيض شتيَيةكيان ليَوون‬
‫َمس) دوو منونةى ديارن لةو رووةوة‪.‬‬
‫نابيَت‪( .‬هاوك شؤ) ثؤليسى نهيَنى و (شيَرلؤك هؤل‬

‫لةاليةكى ترةوة‪ ،‬برييَكيش لةو كةسانة بكةرةوة‪ ،‬ئةوانةى كةودةنن‪ ،‬يان رةق و قسة‬
‫لةرِوون‪ ،‬ئةوانة بة دةطمةن بريورِاى خؤيان دةردةبرِن‪ ،‬بةآلم كاتآ ثرسياريان ليَدةكريَت‪،‬‬
‫بة روون و ئاشكرا دةدويَن‪ ،‬ئةوانة لة وتوويَذا سةخت و قسة لةرِِِوون‪ ،‬خؤرِاطرن و‬
‫لةسةرخؤ برِيار دةدةن‪( .‬طليَن فؤرد)ى ئةكتةر بيَنةرةوة يادى خؤت‪ ،‬كة لة زجنريةيةكى‬
‫تةلةفيزيونيدا‪ ،‬وةك شةريفيَكى توند و خؤرِاطر‪ ،‬بة هيَمنى دةردةكةوت‪ ،‬لة (نيو‬
‫مةكسيكؤ) هةرطيز لة كارةكةى الى نةدا‪.‬‬

‫ئةطةر لةطةأل كةسيَكى زيرةك و بة توانادا بيت‪:‬‬

‫‪ .2‬خؤت ئامادةبكة بؤ طةمةيةكى خيَرا و زيرةكى و تيَبينيةكانى‪.‬‬


‫‪ .0‬ضاوةرِيَى ثيَوانةى قةوارةيى خيَرا و تيَبينيكردن بكة‪.‬‬
‫‪ .0‬طؤرِانى خيَراى ئاوازى دةنطى‪.‬‬

‫ئةطةر لةطةأل كةسيَكى قسة لةرِوودا بيت‪:‬‬

‫‪ .2‬لة وتوويَذ و ضاالكيةكانياندا ضاوةرِيَى قسةلةرِووييان بكة ‪.‬‬


‫‪ .0‬بريت بيَت‪ ،‬ئةوانة بة ئاسايي بريورِا دةرنابرِن‪ ،‬تا راويَذيان ثيَنةكرآ‪ ،‬ثاشان بة‬
‫ئاشكرا ليَيدةدويَن‪.‬‬
‫‪ .0‬ماوةيان بدة تا بريى خؤيان ساف بكةن‪ ،‬بريت نةضآ‪ ،‬كاتآ كة برييان ساف‬
‫بوو‪ ،‬ئيدى بة سافى دةميَنيَتةوة‪.‬‬

‫‪152‬‬
‫جةستةيي‬

‫جةستةيي بةرز‬ ‫جةستةيي نزم‬

‫هةموو كةسيَك حةزى بةم تايبةمتةندية هةية و دةيةويَت بريى ليَبكاتةوة‪ ،‬ضونكة زياتر‬
‫لةطةأل هةندآ ثةيوةندى و ثيَويستى سيَكسيدا دةردةكةويَت‪ ،‬يان بة اليةنى كةمةوة بة‬
‫دةستثيَكردنى سيَكس دةردةكةويَت‪.‬‬

‫مرؤظ بةو شيَوةية دروست بووة‪ ،‬حةزيان لة رةطةزى بةرامبةر و هةموو ئةو شتانةية‪،‬‬
‫كة هةردوو رةطةزى نيَر و ميَى تيادةردةكةويَت‪.‬‬

‫َةتةكة‪ ،‬نيشانةى طشتى بؤ ئةم تايبةمتةندية ئةوةية‪ ،‬كة كةسةكة دةيةويَت‬


‫بةثيَى حال‬
‫ضوستوضاالكى جةستةى خؤى ثيَشان بدات‪ ،‬بةتايبةتى بةشيَوةيةكى بةرضاو لة وةرزش‬
‫و سةماكردندا‪.‬‬

‫‪153‬‬
‫نيشانةيةكى ثةيكةرى هةية بة شيَوةيةكى ريَذةيي‪ ،‬يان بة ثرِييةكى طةورة لة بةشى‬
‫ثشتةوةى ذيَر سةردا‪ ،‬كة تؤزآ لةسةرو ملةوةية‪ .‬زؤرجار ئةو شويَنة بةهؤى شيَوازى‬
‫قذةوة داثؤشراوة‪ ،‬ئةوة ئةطةر طةشةى تةواوى نةبيَت‪ ،‬ئةجنامةكةى بةريَكى و نزم‬
‫َضوونى سيَكسيش دريَذة دةكيَشيَت‪ ،‬هةروةها ئةمةش‬ ‫دةردةكةويَت و ئةوساتةش‪ ،‬هةل‬
‫وةك هةر تايبةمتةنديةكى تر لة اليةكةوة بؤ اليةكى تر دةطؤرِيَت‪ ( .‬لة هةر بابةتيَكدا‬
‫لةوانةية كةسةكة حةز لة دةربرِينى جةستةيي بكات) لة ميزاذيَكدا وةك لة يةكيَكى‬
‫تر‪.‬‬

‫تيَبينيةكى تايبةت‪ :‬بريت نةضآ كة ذمارةيةكى زؤرتر لة تايبةمتةنديةكانى تر كاردةكةن‬


‫َثيَوةنةرى جةستةيي بة تةنيا واتاى ئةوة نية‪ ،‬كة ئةو كةسة بة‬ ‫و بةم شيَوةية ثال‬
‫شيَوةيةكى ضةسثاو لة ميزاذيَكداية بؤ دةربرِينى جةستةيي‪ ،‬يان وابزانى هةميشة‬
‫(طؤشت لةسةر ميَزةكةية)‪ ،‬تايبةمتةندى ترو كةسايةتى طشتى لةطةأل ئةو ئاكار و‬
‫رةوشتةدا دةبآ ريَزى ليَبطرييَت‪.‬‬

‫هةندآ خاأل بؤ يادةوةرى‬


‫ئةطةر ئةم تايبةمتةندية بةرز و زةق بوو‪:‬‬

‫َكةكانى ترى بدة بؤ ئةم تايبةمتةندية‪،‬‬


‫‪ .2‬ثيَشنياربكة و هانى دةرضة بةكةل‬
‫لةوانةش وةك‪ ،‬وةرزش‪ ،‬سةماكردن‪ ،‬تةندروستى جةستةيي‪ ،‬بة ثآ رؤشنت‪،‬‬
‫تؤثيَن و مةلةكردن‪.‬‬

‫‪154‬‬
‫‪ .0‬ديارييان بةثيَى نيَر و مآ ثيَشكةش بكة‪.‬‬
‫‪ .0‬ئةطةر ئةو كةسة دؤست‪ ،‬يان دةزطريانت بوو‪ ،‬بريت بآ‪ ،‬كة هيَشتا دةبآ ريَز‬
‫لة تايبةمتةنديةكانى ترى بطرييَت‪ ،‬ئةوةش ئاشكراية‪ ،‬بؤ ئةوةى بتوانن تواناى‬
‫تةواوى خؤيان دةربرِن‪.‬‬
‫َةكانت‪ ،‬هانى بدة بؤ وةرزشكردن و‬ ‫‪ .2‬ئةطةر ئةو كةسة يةكيَكة لة منال‬
‫هيوايةتةكانى و كؤششكردن‪ .‬هةروةها لة هاورِيَى نالةبار بيثاريَزة‪.‬‬

‫هةندآ خاأل بؤ يادةوةرى‬


‫ئةطةر تايبةمتةنديةكة ديار و زةق نةبوو‪:‬‬

‫‪ .2‬ضاوةرِيَى طرنطيثيَدانى جةستةيي كةم و هونةرى و دةروونى زياتر بكة‪.‬‬


‫َنةوايي و ئاسودةييان بؤ بكة‪.‬‬
‫‪ .0‬زؤرتر كارى دل‬
‫‪ .0‬ئةطةر ئةو كةسة دةزطريان يان دؤستة‪ ،‬بة هيَمنى و لةسةرخؤ و بةطيانى‬
‫خؤشةويستيةوة بضؤرة ثيَشةوة‪ .‬بريت بآ‪ ،‬كة فةرِةنسيةكان دةَليَن‪( :‬ذنى‬
‫َضونيَكى سيَكسى و بة‬ ‫َةشة هةية‪ ).‬دواى هةل‬‫َكو ميَردى هةل‬‫َى نية‪ ،‬بةل‬‫سةهؤل‬
‫برِيارى هاوبةش‪ ،‬زؤربةى دةمارة هةستيةكان هةمان برِن لةطةأل كةسانى‬
‫تريشدا‪.‬‬

‫‪155‬‬
‫شةشةم‬

‫روخسارة ناودارةكان‬

‫ئةو برؤيانةى نزيكن لة ضاوةكانةوة هيَماى سروشتيَكى جوان دةكةن و زوو دةبنة‬
‫‪Mark Twain‬‬ ‫هاورِآ‪ ،‬ئةمةش يةكيَكة لةو هؤيانةى كة هيض ثياويَك نامؤ نةبووة بة‬

‫‪156‬‬
‫َف‬
‫تيَبينى ئةو ثانتايية سثية بكة لةذيَر رةشيَنةى ضاوةكانى ‪ Adolf Hitler-‬ئةدؤل‬
‫هيَتلةردا (رةنطى ثةردة) ئةوة هيَماى خؤرِةتاندنيَكى مةزن و كيَشة و خةمؤكيةكى‬
‫بيَضارةية‪.‬‬

‫يةكآ لةو هؤيانةى كة مةليكة ظيكتؤريا ‪ Queen Victoria‬لةم ويَنةيةدا هةرطيز‬


‫ثيَيناطات ئةوةية‪ ،‬كة برؤكانى دةكةونة ئاستيَكى بةرزتر لة ضاوةكانى‪ ،‬ئةوةش‬
‫نيشانةى بيَدةنطى و دوورةثةريَزية ‪.‬‬

‫‪157‬‬
‫كاتآ بة شيَوةيةكى نائاسايي بةشيَكى سةر بكةويَتة سةرو ضاوةكان و بةشيَكى زؤر‬
‫بضوكى روخساريش بكةويَتة ذيَر لوتةوة‪ ،‬ئةو كةسة زياتر بةالى ضاالكى هؤشيدا‬
‫دةضيَت‪.‬‬

‫‪ William Shakespeare‬منونةيةكى ضاكة بؤ ئةو مةبةستة‪.‬‬

‫نيشانةى طةرموطورِى و زيندويَتى‬ ‫‪Beverly Sills‬‬ ‫ضاوة طةورة و ثرشنطدارةكانى‬


‫كةسايةتيةكةيةتى‪ ،‬هةر بؤية زؤربةى طؤرانيبيَذان ليَوى سةرةوةى ئةويان هةية‪.‬‬

‫‪158‬‬
‫ئةو كةسانةى ليَويان ثرِة زياتر بةهرةدار ترن بؤ دةربرِينة طؤكراوةكان و دةنطيةكان‪،‬‬
‫‪ Mick Jagger‬بةهرةى دةربرِينة فؤنيمةكانى يةكدةخات لةطةأل هةستى خؤيدا بؤ‬
‫مؤسيقا ‪.‬‬

‫كاتآ ضاوةكان ساردوسرِ و هةرِةشاوى بن‪،‬‬


‫ضاكرت واية خؤتى ليَبثاريَزيت‪ .‬وةك‬
‫نيطاركيَشى ئةم ويَنةيةى‪VIII King Henry :‬‬
‫روونى دةكاتةوة‪.‬‬

‫ضاوةكان‬
‫باشرتين و تاكة ثيَوانةن بؤ كةسيَك ‪.‬‬

‫وةك لةطةأل ‪ Winston Churchill‬دا شةويالطةى‬


‫بةهيَز و ثان و ثتةو نيشانةى سروشتيَكى‬
‫سةركردايةتى دياريدةكات‪ ،‬ئةوةش بة‬
‫شةويالطةى مريى دةريا ناسراوة‪.‬‬

‫‪159‬‬
‫لة زمانى روخساردا‪ ،‬كةسيَك ضةناطةى دةرثةرِى‬
‫بيَت‪ ،‬ئةوة سةرسةخت و دذوارة‪Josef Stalin ،‬‬
‫ضاكرتين منونةية ‪.‬‬

‫دوو ضاوى لة‬


‫َيدا نيشانةى بةرِاستى طرنطيدانة‪ ،‬ئةم جؤرة‬ ‫قول‬
‫ضاوانة زؤر يارمةتيدةر بوون بؤ ‪ Bela Lugosi‬ى‬
‫ئةكتةر‪ ،‬ئةوةى دةورة ناودارةكةى دراكؤلالى بينى‪،‬‬
‫لوطؤسى لةطةأل ئةوةشدا بةهرةى ضاوى شيَوة‬
‫شوشةيي و درةوشاوةى هةبوو ‪.‬‬

‫كةسآ كة السةرى بة تيذى الربووبيَتةوة لة ريَرِةوى‬


‫خؤى‪ ،‬تواناى تيَطةيشتنيَكى بةرفراوان و‬
‫لةبلةبانيةكى سةيرى هةية‪.‬‬

‫‪ Marx Groucho‬لة منونة ديارةكانة‪.‬‬

‫‪160‬‬
‫حةوتةم‬

‫رابةرةكةم لة ظيَننا‬

‫ئةطةر تؤ زانستى كةسيَتيناسى بزانيت‪ ،‬كةسى نامؤنية بةتؤ‪ ،‬تةنانةت ئةطةر تؤ لة‬
‫وآلتيَكى بيَطانةشدا بيت‪.‬‬

‫لة يةكيَك لة سةردانةكامندا بؤ ئةوروثا‪ ،‬من و هاوسةرةكةم لة ظيَننا‪ ،‬لة ويَستطةيةكى‬


‫ئؤتؤمبيل وةستاندا بووين‪ ،‬دةمويست بزامن ضؤن بضم بؤ ئةو ثاركةى‪ ،‬كة هةموو ثاش‬
‫نيوةرِوانيَك كؤنسيَرتى (سرتاوس)ى ليَدةكريَت‪.‬‬

‫َكانة بكةم‪ ،‬كة لة ويَستطةكةن؟ ئةو كةسةى كة‬


‫ثرسيار لة كام يةكآ لةو خةل‬
‫يارمةتيدان ئاسايي بيَت بةاليةوة‪.‬‬

‫يارمةتيةكى لةخؤوة‪ ،‬يان يارمةتى ثيَخؤش بيَت‪( ،‬مارى ثؤثينس) نيشانةكانى‬


‫َمانى زانني‪ ،‬ضووم‬
‫دياريكردووة بة لوت قوثاو‪ ،‬لوتى بةرزى كةرويَشكى‪ .‬ئينجا تؤزآ ئةل‬
‫َةكةدا‪ ،‬كة بة ئاشكرا لوتى وةك شويَنى بازدانى سةربةفر‬ ‫بؤ الى خامنيَك لةناو كؤمةل‬
‫وابوو‪ ،‬بة روويةكى طةش و ئينطليزيةكى تةواوة ثيَشوازى كردم و وتى‪ :‬شادمان دةمب‬
‫ئةطةر بتانبة بؤ ئةو شويَنة‪ .‬هةرضةند لة راستيدا لةسةر ريَى خؤى بوو بؤ ئاهةنطةكة‪.‬‬

‫‪161‬‬
‫لة ئةجنامدا دةركةوت‪ ،‬كة وةك نةنةيةكى ئينطليز هاتووة بؤ ظيَننا بؤ ضاوديَرى‬
‫منداآلنى سياسةمتةداران‪ ،‬هةروةها لةو شارةدا توانيويةتى خانويةكى تايبةتى بؤ خؤى‬
‫بنيات بنيَت‪.‬‬

‫َمان هات بؤ‬ ‫َكو لةطةل‬


‫تةنيا هةر بةوةشةوة نةوةستا‪ ،‬كة بردينى بؤ ئاهةنطةكة‪ ،‬بةل‬
‫َنيابوون لة دؤزينةوةى ئةو ضيَشتخانة تايبةتيةى‪ ،‬كة دةمانويست بضني بؤى‪ ،‬لة‬ ‫دل‬
‫َى شارة كؤنةكة‪ .‬ميوانداريةكةمانى ثةسةند نةكرد و لةبةر دةرطاى ضيَشتخانةكةدا‬
‫هؤل‬
‫وتى‪ :‬شويَنيَكى باشتان هةية‪ ،‬كة ئةمشةو تيامبيَننةوة؟‪ ،‬ئيدى بةرلةوةى برِوات‪،‬‬
‫َى خؤى دةربرِى بة ناسينمان‪.‬‬
‫ثيَخؤشحال‬

‫بة هةرحاأل‪ ،‬بة شارةزايى لة كةسيَتيناسى‪ ،‬زمانى بيَطانةش دةزانى‪ ،‬بؤ هةركويَيةك‬
‫بضيت‪...‬زمانى روخسارى ليَية‪.‬‬

‫‪162‬‬
‫هةشتةم‬

‫دةربرِينى (ثةرِى ثشيلة)‬


‫ثياويَكى الو هةبوو‪ ،‬كة ئؤتؤمبيلةكةى لة تةنيشت دورطةيةكةوة ثارك كرد و ويستى‬
‫خؤى بكوذيَت‪ .‬حةوت ساَليَك دةبوو‪ ،‬كة بؤ دواجار لةطةأل هاوسةرةكةيدا‬
‫هاوسةرطريييان كردبوو‪ ،‬هةستى بةوة نةدةكرد‪ ،‬كة دةمارى ثياوةتى تيامابآ‪ ،‬يان‬
‫نرخيَكى ئةوتؤى هةبيَت الى ذنةكةى‪ .‬برادةريَك لةبارةى كةسيَتيناسى ثيَيوتبوو‪،‬‬
‫َكارى و شيكردنةوةى كةسيَتيناسى‪.‬‬ ‫هةروةها لةطةأل ذنةكةيدا هيَنابوونى بؤ هيَل‬

‫َكارى كةسيَتيناسيم بؤ كرد و وةرمطيَرِا‪ ،‬ثيَموت‪ ،‬كة ئةو لة ثشت‬ ‫منيش هيَل‬
‫بةخؤبةستندا كةمآ الوازة‪ ،‬ئةوةش ئيَمة ثيَيدةَليَني ( شانازى بةخؤوةكردن)‪.‬‬
‫ضارةسةرةكةى ثيَويستى بةوةية‪ ،‬كة زياتر طيانى هةست بة ثياوةتى بوون لة خؤيدا‬
‫دروست بكات و زياتر بة جةرط و نيَر بيَت‪.‬‬

‫لة هةمان كاتدا (ئيليزابيَت وايتسايد) ثيَوانة و شيكاريي بؤ ذنةكةى دةكرد‪ ،‬لةطةأل‬
‫َنةدان‪ .‬سةركيَشى ذنة‬‫ئةوةشدا بؤى رووندةكردةوة‪ ،‬كة ضى بكات لةبارةى سروشتى كؤل‬
‫َدابوو‪ ،‬كة ماوةيةكى زؤر نالةبارى بةسةربردووة لة كاتى‬
‫الوةكة زياتر لةوةوة سةرى هةل‬
‫َةكةيدا‪ .‬كةواتة سروشتى دروسبوون بؤ هةر يةكةيانى روونكردةوة‪.‬‬
‫بوونى تاقة مندال‬

‫لةو سةرةتايةى كاركردن لةسةر كةسيَتيناسى‪ ،‬من بة دةطمةن ثيَشنيارى راويَذكاريم‬


‫دةكرد‪ ،‬ئةويش لةبةر ترسناكى ئةجنامةكان‪ ،‬كة تةنيا لة روونكردنةوةوة ثةيدادةبيَت‪ ،‬لة‬
‫سروشتيَكى دروستكراوةوة ضؤن بة ضاكى دةربربِيَت‪.‬‬
‫‪163‬‬
‫ثاشان بريمكردةوة‪ ،‬حةوت ساأل بآ جووت بوونى سيَكسى‪...‬واو‪...‬ئةوة جةنطيَكى‬
‫ساردى دريَذخايةن بووة‪ ،‬ضاكرت واية ئامؤذطارى بةدواضوونى بكةم‪ ،‬بؤية داوام ليَكرد كة‬
‫دواى هةفتةيةك سةردامن بكةنةوة‪.‬‬
‫بةيانى رؤذى شةممة‪ ،‬كاتآ كة ديم لة داآلنى ئؤفيسةكةم لة سانفرانسيسكؤ دةهاتنة‬
‫خوارةوة‪ ،‬دةستى ئازيز لة دةستا‪ ،‬زؤر بة ئاسانى لة دةربرِينة روخساريةكانى‬
‫ميَردةكةدا سةركةوتنى سيَكسى و طةرِانةوةى هةستى ثياوةتيم دةخويَندةوة‪.‬‬
‫َيَن‪ :‬بؤ جياكردنةوةى‬‫ئةم دةربرِينة ئةوةى وةبريهيَنامةوة كة لةبارةى (ثةرِى ثشيلة) دةيل‬
‫ثشيلةيةك ثةرِيَكيان كردبوو بةالى الجانيا‪ ،‬ئيدى لةم دواييةدا لة خيَزانى كةناريدا ئةوة‬
‫بينرايةوة لة جةذنيَكدا‪.‬‬
‫َبةتة‪ ،‬خؤسازكردنةوة بؤ جووت بوونى سيَكسى مانايةكى زؤرى هةية لةالى‬ ‫هةل‬
‫ميَردةكة و هةروةها بؤ ذنةكةشى لةضاو حةوانةوةى سيَسكى راستةقينةدا‪.‬‬
‫َةكردنى باش لة‬ ‫جةنطى سارد كؤتايي هات‪ ،‬هيَز و خؤشةويستى طةرِايةوة‪ ،‬مامةل‬
‫ملمالنيَكةدا برديةوة و سةركةوت‪ .‬لةو كاتةوة كة ئةوان رازى بوون بةوةى كة بة ثةلة‬
‫بيَن بؤ يارمةتى وةرطرتن لة كةسيَتيناسيدا‪.‬‬
‫َةتيَك‪:‬‬
‫سآ ثيَشنياز هةية بؤ ضارةسةركردنى هةر حال‬
‫يةكةم‪ :‬لة بريى خؤتا دانبنآ بة بوونى كيَشةكةدا‪.‬‬
‫دووةم‪ :‬ئةوةش بة سؤزةوة وةرطريت‪ ،‬كة دةبآ شتيَك بكرآ لةبارةى ئةو كيَشةية‪.‬‬
‫َك بةخشى بؤ بنريَت ‪.‬‬ ‫سيَيةم‪ :‬هةنطاوى كةل‬
‫َةيان جيَبةجآ كرد‪.‬‬
‫ئةو دوو الوةى سةرةوة ئةم سآ خال‬

‫‪164‬‬
‫نؤيةم‬

‫بؤ هةموو كةسيَك جيَطةيةك هةية‬


‫َيش زمانى روخساريان هةية‪ ،‬بة تايبةتى مةميون و سةط‪.‬‬
‫تةنانةت ئاذةل‬

‫هةروةها رةشةوآلخ‪ ،‬تؤ هةرطيز ضوويتةتة قةساخبانة و سةربرِنى جوانةطات بينيوة؟_‬


‫َدةدات‪ ،‬كة نةضيَتة ناو‬
‫ثيَدةضآ جوانةطاكان هةست و بؤنى مةرط بكةن‪ .‬بؤية هةول‬
‫قةساخبانةكةوة‪.‬‬

‫بيَطومان‪ ،‬ئةوة مرؤظة‪ ،‬كة سةريدةبرِيَت و دةمانضةيةك دةنآ بة نيَوان هةردوو‬


‫ضاويةوة‪...‬بةآلم ئةوةش ثيَويستى بة ئاراى طروثيَكة لةسةر كةسايةتى ئةو ثياوة بؤ‬
‫َكردن و ثارضة‬ ‫كردنى كاريَكى لةو جؤرة‪ .‬يان تةنانةت بؤ ثيَست طوريين و كةول‬
‫ثارثةكردنى طؤشتيش‪ .‬بؤ كردنى ئةو جؤرة كارة ثيَويستانة‪ ،‬لة شارستانى ئيَمةدا‬
‫َكانى تر‪.‬‬
‫هةندآ كةس كةمرت تةنطةتاو دةبن لة خةل‬

‫َى بضوك و‬ ‫بة هةرحاأل‪ ،‬من ئةو ثياوة فرؤشيارة بة منونة ديَنمةوة كة دوو ضاوى خةوال‬
‫ليَويَكى تةنك و ريَك و نوقاوى هةبوو‪ ،‬كة ئةو تايبةمتةنديانةش بؤ فرؤشياريَك‬
‫نائاسايية‪ ،‬ضونكة ئةو تايبةمتةنديانة نيشانةى ئةجناميَكى الوازة لةسةر روو طةشى و‬
‫بةزةيي و قسةخؤشى و بةسؤزى‪ ،‬هةروةها هيََليَكى بآ بةزةيش لةسةر روخسارى‬
‫هةبوو‪.‬‬

‫‪165‬‬
‫كيَشةى هةبوو لة ذن هيَنانةكةيدا‪ ،‬ئةو بآ اليةن بوو‪ ،‬بةآلم مةسةلةكة راستى بوو‪.‬‬
‫ذنةكةى ثيَضةوانةى ئةو دروست بوو بوو‪ ،‬دوو ضاوى طةش و طةورة و ليَويَكى ثرِ‬
‫نيشانةى طةرموطورى و خوا ثيَداوى بوو‪ .‬ئةوةش سةمليَنراوى سروشتية‪.‬‬

‫ئةو ثيَويستى بة برِيَكى زؤر لة خؤشةويستى هةبوو‪ ،‬كة بة ئاشكرا دةبينرا‪ ،‬تةنانةت‬
‫َة طضكةكةشيان لة‬ ‫ئاوازى دةنطيشى مانايةكى زؤرى هةبوو الى ئةو‪ ،‬هةروةها مندال‬
‫ثيَويستى خؤشةويستيدا كوتومت لة دايكى دةضوو ‪.‬‬

‫شيكردنةوةى جياوازيان لة تايبةمتةنديةكاندا يارمةتى ثاراستنى ثةيوةندى‬


‫هاوسةريَتييان بوو‪ .‬ئةو ئيَستا لة ثيَويستى ذنةكةى تيَطةيشتووة‪ ،‬ذنةكةش زياتر‬
‫ماوةى دةدا تا زياتر خوشى بويَت و بةسؤزبيَت‪ ،‬ئيَستا ثياوةكة دةزانآ كة ئةوة‬
‫سروشتى ئةو نةبوو‪.‬‬

‫لة رووى ئيشوكارةوة بؤ هةموو كةس جيَطةيةك هةية‪ ،‬من ثيَشنيارم كرد كة لة‬
‫قةساخبانةدا كاربكات‪ ،‬ئةويش بة قسةى كردم و خؤشبةختانة سةركةوت لة ثيشةسازى‬
‫طؤشت ثيَضانةوةدا‪.‬‬

‫ثيَضةوانةى ئةو منونةيةش‪ ،‬ئةو ثياوةى كة تايبةمتةندى سؤز و بةزةيي هةبوو‪ ،‬كاريَكى‬
‫وةرطرتبوو كة كارطوزارى داهاتى ناوخؤيي بوو‪ ،‬خؤى زياد لة ثيَويست بة بةزةيي بوو‪،‬‬
‫بةآلم كارةكةى ناطوجنآ لةطةأل بةزةيدا‪ ،‬ضونكة دةبآ برِيارى زؤر توندوتيذ دةربكات‬
‫َكى‪ ،‬ثاشان كة دةيبينني و باسى خؤيانيان بؤ دةكرد ئةم بةزةيي ثياياندا‬
‫بةرامبةر خةل‬
‫دةهاتةوة ‪.‬‬

‫َكارى و شيكردنةوةى كةسيَتيناسى‪.‬‬


‫لة دوايدا دوكتؤرةكةى ناردى بؤ هيَل‬
‫‪166‬‬
‫ثيَشرت ئةو ثياوة غةمبارة‪ ،‬كاريَكى ترى دةكرد‪ ،‬ئةويش ثؤستبةرى بوو‪ ،‬كة خزمةتى‬
‫َكى دةكرد‪ ،‬بةآلم خزميَكى هانيدابوو‪ ،‬كة كارةكةى بطؤرِيَت بة‬‫روو بة رووى خةل‬
‫مةبةستى ئةوةى كة ثارةى زياترى ضنط دةكةوت‪.‬‬

‫ليَمثرسى‪ :‬دةتوانيت بطةرِيَيتةوة سةر كارة كؤنةكةت؟‬

‫لة وةآلمدا وتى‪ :‬لةوانةية بتوامن‪ ،‬ئةوةندة نابيَت ليَى دووركةوتومةتةوة‪.‬‬

‫بةو ثيَية شارةزايي كارةكةى ثيَشووى ثاراستبوو وةك ريَزآ بؤ ثؤستبةرى‪.‬‬

‫بؤ هةر كةسآ‪ ،‬كة خؤيةتى‪.‬‬

‫‪167‬‬
‫دةيةم‬

‫ئايا تؤ رؤحانيت ؟‬
‫ماوةيةك بةر لة ئيَستا‪ ،‬وةك قسةكةريَك‪ ،‬ميوانى طرؤثيَكى كارطوزارى بووم‪.‬‬
‫ئةندامانى طروثةكة بة زةردةخةنةوة سةرى بةَليَيان دةلةقاند و وايان دةزانى من‬
‫َكى دةكةم‪.‬‬
‫َكارى خةل‬
‫هيَل‬

‫بةآلم ئةوةى بة الى منةوة ناويَزة و سةيربوو‪...‬ئةوةبوو كة‪ :‬من لة سةرةتاوة‬


‫كةسيَتيناسيم رووندةكردةوة‪ ،‬كة هةموو كةسيَك بةهرةى ميزاذى خؤرسكى بآ هاوتاى‬
‫خؤى هةية‪ ،‬كة بة ثلةيةكى طةورة طةواهى دروستبوونةكةى دةدا‪ ،‬بة تايبةتى لة‬
‫روخساردا‪.‬‬

‫كةضى هيَشتا هةنديَكيان دةيانثرسى‪ ،‬كة ضؤن ئةوة دةكةم‪ ،‬منيش ومت‪ :‬تؤ دةبينى ضؤمن‬
‫كرد‪ ،‬من تةنيا سةيرى ثيَكهاتةكةى دةكةم و ثيَويستى بة ثرسياركردن و شتى تر نية‪.‬‬

‫َآ‪ ،‬بةآلم ئايا تؤ رؤحانيت يان شتيَكى ؟‬


‫بةل‬

‫َى ئةو كارة بدةم‪.‬‬


‫نةخيَر‪ ،‬من رؤحانى نيم‪ ،‬هةروةها قينم ليَية بةبآ كةسيَتيناسى هةول‬

‫لة ثيَشكةوتنى زانست و بةتايبةتى بؤماوةزانى و تويَكارى ميَشك‪ ،‬زؤر شتيان‬


‫ثيَشانداوة كة بؤضى كةسيَتيناسى كاردةكات‪.‬‬

‫لة كاتى خؤيدا بريدؤزيَكى سةرةكى دةَليَت‪ :‬كة كةس بة تاكيَتى لة دايك نةبووة‪ .‬ئيَمة‬
‫هةموو وةك كاسيَتيَكى بةتاأل هاتوينةتة دنياوة و شيَوةى خؤمان وةرطرتووة بةوةى‬
‫‪168‬‬
‫هةرضونآ طؤرِامنان لة ديوى دةرةوة بةسةر هاتبيَت‪ .‬هةندآ كةس وةك ثةيامى ئيمانيان‬
‫َطرتبآ‪ ،‬كة كةسايةتى و جياكةرةوةى خؤرسكى نية‪.‬‬
‫هةل‬

‫كةس بةو شيَوةية نةذياوة‪ ،‬تةنانةت منداآلنيش كة لة هةمان خيَزاندا دةذين جياوازن‬
‫لة يةك‪ .‬يةكآ حةزى بة هونةرة‪ ،‬ئةويرت حةزى بة وةرزشة‪ ،‬يةكيَكى تر هةوادارى‬
‫َئةضآ‪ ،‬يةكيَكى‬‫مؤسيقاية‪ ،‬ئةويرت بةهرةى كارطوزارى هةية‪ ،‬هةروةها يةكيَك زوو هةل‬
‫تريان نةرمونيانة‪ .‬هةر هةموويان دواى ضيَذى تايبةتى و ميزاذى خؤيان دةكةون‪.‬‬

‫ئيَستا سةرةتاى ئةوةية‪ ،‬كة بة زؤرى رةطةزة خؤرسكةكةمان بناسينةوة‪ ،‬لةوانةشة‬


‫بةشيَكى طةورةى لة خودى تاكايةتى مرؤظدا هةبيَت‪ .‬كة يارى درؤ باشرتين رابةرى‬
‫سروشتيمانة‪ .‬لة ناوةوة‪ ،‬كاتآ ئةوة كرا و هةروةها باشرتين ذينطةمان هةبوو‪ ،‬ئةوسا‬
‫ضاكرتين هةردوو جيهانةكةمان دةبيَت‪.‬‬

‫ئيَستا كةسيَتيناسى زياتر هاتؤتة ناو شتةكانةوة‪ ،‬ريَرةوى طشتى لة كات و وةختةكاندا‬
‫زياتر بةرةو تاكيَتى دةضيَت‪ .‬لة راستيدا تاكيَتى هةميشة مةسةلةيةكى سةرةكى بووة‬
‫لة ثيَشكةوتنى مرؤظايةتيدا ‪.‬‬

‫ضةند سةدةيةك طؤرِانكارى دووربوو لة دابينكردن يان ريَكخسنت يان برِياردان‪ ،‬بؤ‬
‫ثيَشكةشكردنى بةهرة تايبةتة سروشتيةكان بة ريَطةى تايبةت و ماوةيةكى دورودريَذ‬
‫كةس سةرقاأل نةبوو ثيَوةى‪.‬‬

‫‪169‬‬
‫يانزةهةم‬

‫دلَة تةنياكانيش ليَدةدةن‬

‫َكى‬‫لة ميَذةوة ثةيدابوونى يارى و طةمة وةرزشيةكان بؤتة هؤى نزيكبوونةوةى خةل‬
‫َك‬
‫َك بدؤزيَتةوة و ناكرآ جيا لة خةل‬
‫لةيةكرت‪ .‬هةموو كةس ثيَويستة هاودةميَكى بةكةل‬
‫بذى‪.‬‬

‫َكى و‬‫َطرية بؤ ناسينةوة و خويَندنةوةى ميزاذة سروشتيةكانى خةل‬


‫شويَنيَكى دل‬
‫َة تةنياكانى سان‬
‫دؤزينةوةى كةسى شياو‪ .‬ئةمةم زؤرجار وةك ئامؤذطارى بة دل‬
‫فرانسيسكؤ وتوة ‪...‬‬

‫هيض كيَشةك نية لةوةدا‪ ،‬كة كةسيَتيناسى كةسيَك لةوانةى ئامادةن‪ ،‬خبويَنيتةوة و‬
‫بزانى بؤ كآ دةطوجنيَت‪ .‬هةروةها ئةطةر ذمارةى ئامادةبووان زياتر بيَت ئةوة شاشةكة‬
‫فراوانرت دةبيَت و هاوجووتى باشرت دةدؤزريَتةوة‪.‬‬

‫َكانة ثيَويستيان بة يارمةتية‪ ،‬ئةمانة وةك ئةوانى ثيَشو نني‪ ،‬كة وةك كةسيَكى‬ ‫ئةو خةل‬
‫سةرنج راكيَشةر نةبن‪ .‬ئةمانة بة ئاسايي تايبةمتةنديان هةية‪ ،‬كة دلَ دةطيَرِيَت‪ ،‬يان‬
‫خؤيان هةرزانفرؤش دةكةن‪ ،‬يان خؤيان دوردةطرن‪ ،‬يان طرياون لةاليةن كةسيَكى ترةوة‪.‬‬

‫‪170‬‬
‫ئةم تايبةمتةندية دةتوانريَت بة راهيَنان دروست بكريَت‪ .‬ئةوانة ضاكرت واية خؤيان ببةنة‬
‫ثيَشةوة و نرخى خؤيان زياد بكةن‪.‬‬

‫َةمةى راستةقينةيان هةية‪ ،‬كةسيَك‪ ،‬لةقسةكردندا‬ ‫هةنديَكى كةم كيَشة و تةنطوضةل‬


‫(ثس) بوو‪ ،‬واتة زمانى ئةيطرت‪ ،‬منيش ثيَموت‪ :‬زؤر كةسانى ناودار هةن كة زمانيان‬
‫َةت دةبوو‪...‬ئةوةش لةوانةية كة زياتر تيايدا‬‫ئةيطريَت‪ .‬كةضى ئةو زؤر ثيَى سةغل‬
‫طةشة بكات‪.‬‬

‫َةكان دةبآ ئاطادربكةينةوة و بيانثاريَزين لة (طورطةكان)‬


‫ذنانى تةنيا و دأل بةتال‬
‫ئةوانةى دواياندةكةون و بؤ شةويَكى سيَكس دواى ناخنواردنيَك يان لة يةكةم ذواندا‪.‬‬

‫َكيدا‪ ،‬وا بزامن جؤرة مادةيةكى كيمياوى‬‫من تيَبينى شتيَكم كردووة لة يةكطرتنى خةل‬
‫هةية‪ ،‬كة يةكدةطريَت لة كؤكردنةوةى هةموو كةسيَكدا‪ ،‬لة هةموو تاكيَكدا ئةو مادة‬
‫شاراوةية لة دةرةوةى كؤى طشتيدا هةية ‪.‬‬

‫ذنيَك تةنيا ثياويَك سةرجنى رادةكيَشيَت‪ ،‬بةآلم ذنيَكى تر ئةو ثياوة سةرجنى راناكيَشآ‪.‬‬

‫كةواتة بؤ هةموو (جاك)يَك‪( ،‬جيأل)يَك هةية‪.‬‬

‫‪171‬‬
‫ويَنةى ماوة دوور‬

‫كةسيَك ثرسى‪ :‬ئايا هةرطيز بة دوو كةست وتووة‪ ،‬كة ئيَوة بؤ يةك ناشيَن ؟‪.‬‬

‫َكو بة‬
‫من بة كةس ناَليَم بؤ يةك دةبن يان نابن‪ ،‬ضونكة من برِيار بؤ ئةوان نادةم‪ ...‬بةل‬
‫دريَذى‪ ،‬ميزاذة سروشتيةكانيان ثيَدةَليَم‪ ،‬هةروةها تايبةمتةنديةكانيان تا لة ميَشكى‬
‫خؤياندا كارى لةسةر بكةن و هةر يةكةيان ئةوى تريان بةختياربكات‪.‬‬

‫تةنيا جاريَك ئةو شتة ريَطربوو لة بةيةكطةيشتنى دوو كةس‪ ،‬برِيارياندا كة كيَشةكان‬
‫ئةوةندة زؤرة‪ ،‬ناطةنة ئةجنام‪ ،‬كضةكة ضةكى طريانةكةى خستةكار و وتى‪...‬ئاى‪...‬بؤية‬
‫هةموو كات هةر ئاذاوة و شةرِ و فةرتةنة بوو لة نيَوامناندا‪.‬‬

‫شتيَيةك هةية وةك خؤشةويستى‬

‫َفرِيَن هةية‪ ،‬كة خؤشةويستية‪ ،‬بةسةر هةموو شتيَيةكدا‬ ‫هةستيَكى مةزنى دل‬
‫تيَثةرِدةكات‪ ،‬نةئةتوانى دةستى ثيَبكةيت و نةئةتوانى وازيشى ليَبهيَنيت‪ ،‬ضونكة‬
‫َة و‬
‫َكو مةسةلةكة دل‬ ‫لةخؤوة روودةدات‪ .‬هةروةها مةسةلةكة هؤكارةكانيش نية‪ ،‬بةل‬
‫لةوانةية لة رؤحدا طةورةببيَت ‪.‬‬

‫بةآلم بؤ دوو كةس كة بيانةوآ ثاريَزطارى لة خؤشةويستيةكةيان بكةن‪ ،‬لةطةأل ئةوةشدا‬


‫كة خةونةكانيان هاوجووت نية‪ ،‬بيَطومان دةبآ هةر يةكةيان يارمةتى الكةى تريان‬
‫بدات بؤ تيَطةيشنت لة ميزاذة سروشتية خؤرسكةكان‪ ،‬تا هاوجووتى طةشةبكات تياندا ‪.‬‬

‫‪172‬‬
‫دوانزةيةم‬

‫كةسى تةواوةتى‬
‫هةموو كةسيَك زؤر تايبةخؤيى هةية‪ ،‬ئةو هةموو شيَوانة بؤ ثيَكهيَنانى طةوهةرى تاك‬
‫لة سروشتى مرؤظدا كؤبؤنةتةوة‪ .‬بةآلم ئةو شتةى دةبآ لة يادمان بيَت‪ ،‬ئةوةية‪ ،‬كة بة‬
‫ئاسايي تايبةمتةنديةكى سةرةكى هةية‪ ،‬كة لة بارودؤخةكانى ذيانى رؤذانةدا (تؤثةكةى‬
‫َطرتووة) ‪.‬‬
‫هةل‬

‫زؤرجار دوو تايبةمتةندى (طوريس ثضرِيَنة دةكةن) تا يةكيَكيان دةيباتةوة‪.‬‬


‫كضةكة ثشيلةيةكى هةبوو‪ ،‬كورِةكةى هاورِيَى ئازارى دةدا‪ ،‬كضة قيذانى و وتى‪ :‬واى‬
‫ليَمةكة‪ ..‬خؤشم ئةويَت ‪.‬‬
‫َيَت‪ ،‬ضاوةرِيَكة تا بةيةك دةطةن‪ ،‬سروشتى دةَليَت دةستثيَبكة‪...‬‬‫ليَرةدا ناخى ثيَيدةل‬
‫هةروةها زؤرجار دوو تايبةمتةندى كاريطةرى بةهيَزيان دةبيَت لةسةر يةك‪ .‬وةكو ئةو‬
‫تيشكى روناكيةى كة لةسةر ئاهةنطيَرِى شانؤية‪ ،‬لةطةأل شيَوازى كاريطةريدا‪ ،‬لة ضاو‬
‫كةسيَكدا كة هاوسةنطى ثيَشةوةى هةبيَت‪ .‬بةآلم زووربةى كات تؤ ضيَذ لة طفتوطؤى‬
‫ئةو كةسانة وةردةطريت كة تايبةمتةنديةكى سةرةكى ئاشكرايان هةية‪ .‬تؤش دةتوانى‬
‫طةر بتةوآ كار لةسةر كليلى تايبةمتةندى خؤت بكةيت‪ ،‬ثاشان دةبينى بة هةمان شيَوة‬
‫تؤش ئةوة لةطةأل كةسيَكى تردا دةكةيت‪ ،‬تةنانةت طفتؤطؤ لةطةأل يةك كليلى‬
‫تايبةمتةنديدا ريَت ثيَدةدات ديوارةكة بربِيت و بضيتة نيَوان خؤت و كةسةكةى ترةوة و‬
‫َةى بكةيت‪ .‬ئةوسا ديدت جياواز و ئاوازى دةنطت‬ ‫وةك كةسيَكى تايبةت مامةل‬
‫هاودةمى دةبيَت و ئيدى دواى ئةوة زياتر ضاالك دةبيت‪.‬‬
‫‪173‬‬
‫سيانزةيةم‬
‫بؤ ئةو شتةى لة ذيانتدا ونة‬

‫هةست دةكةيت كة هةندآ شت لة ذيانتدا ونة؟ ئةو شتة هةرضيةك بيَت‪ ،‬وةك تؤ‬
‫َت بؤ داوة ئاسان نية‪ ،‬بةوةى كة ثيَويستة زياتر بةختياريت هةبيَت و نزيكرت بيت‬
‫هةول‬
‫لة يةكيَكى ئازيزةوة‪ ،‬يان لة ئيشوكارا بةشيَوةيةكى باشرت دةركةويت‪.‬‬

‫بةوةش تؤ تةنيا نيوةى ئةو شتانةت زانيوة‪ ،‬كة دةتةوآ بة راستى رووبدةن و لة تواناى‬
‫كةسيَتيتداية‪.‬‬

‫َكارى‬‫ئةطةر واية‪ ،‬ئةو بةشة ونبووة لةوانةية ئةوةبيَت‪ ،‬كة كةسيَتيناسى خؤت هيَل‬
‫َسوكةوت و كةسايةتى خؤت‪ ،‬تا‬ ‫بكةيت بؤ ئةوةى تيَبطةى لة بؤماوةزانى خؤت و هةل‬
‫وةك كةسيَكى تايبةت ضؤن ببيت بة باشرتين خؤت‪ .‬لةوةش دريَذتر بارودؤخةكانى‬
‫ذيانى رؤذانة وةك شتيَكى طشتى دةرناكةون ‪.‬‬

‫َكيان لة شيكردنةوةى‬
‫ئةمةش هةندآ منونةى بؤضوونةكانى ئةو كةسانةية كة كةل‬
‫كةسيَتيناسى خؤيان وةرطرتووة‪.‬‬

‫‪174‬‬
‫‪ ‬ئةطةر كةسيَتيناسيم نةكرداية‪ ،‬هيَشتا ذمن نةهيَنابوو ‪. M.H.‬تةكساس‪.‬‬
‫َكى دةتوانآ راستةوخؤ بةكارى بهيَنآ بؤ‬ ‫‪ ‬كةسيَتيناسى ئامرازيَكة‪ ،‬كة خةل‬
‫خؤنويَكردنةوة و بؤ ئةوةى جيهانى ثآ باشرتبكةى بؤ خؤت و ئازيزةكةت‪.‬‬
‫َى مةبةست ئةوةية‪ ،‬كة ئةو هةموو كؤرس و بريكردنةوة و‬ ‫خال‬
‫خؤثةروةردةكردنة تةنيا نيوةى كوليَرةيةكة‪ ،‬بةآلم لةطةأل كةسيَتيناسيدا ئيَمة‬
‫ديدى بةرطدرومان هةية بؤ بةبةرابرِينى بةرطى كةسيَك‪ ،‬تا بزانني ض‬
‫تايبةمتةنديةك تيشك دةخاتةسةر بةكارهيَنانى وردى ئةو كةسة لةو بةهرةيةى‬
‫خوا ثيَيداوين تا هةموو طورِانيَك دروستبكةين‪ .‬بؤئةوةى ئاسانرت ثيَيبطةيت‪،‬‬
‫تايبةمتةندى لةدواى تايبةمتةندى وةرطرة ‪.M.V‬هاوةيأل‪.‬‬
‫‪ ‬تؤ زؤر شتى يارمةتيدةرت ثيَوتوم‪ ،‬ئةوةى زؤر ضاك و كاريطةربوو‪ ،‬كة تؤ‬
‫َد ريظةر‪ .‬كاليفؤرِنيا‪.‬‬
‫وتت و من توانيم بيكةم‪ ،‬كردم ‪. G.W‬طؤل‬
‫‪ ‬سوثاس بؤ هؤشياريت‪ ،‬هاوسةريَتيمان ثريؤزى وةرطرت و لةو رؤذةوة طةميَى‬
‫ذيان بةرِيَوةية ‪.L.M‬ديَرترؤيت‪ .‬ميشنطام‪.‬‬
‫‪ ‬كةسيَتيناسى سةرتاثاى ذيانى طؤرِيم‪ ،‬لة كاتيَكدا كة هةموويم ثيَويست بوو ‪.‬‬
‫‪A.H.‬ليظينطسنت‪ .‬مؤنتانا‪.‬‬
‫َيةوة قورسايى هةموو كيَشةكانى جيهامن خستبووة سةر شانة‬ ‫‪ ‬لة ثانزة سال‬
‫بضكؤلةكانى خؤم‪ ،‬كةسيَتيناسيةكةى تؤ و ئةوانةى كة بريم دآ لةوةى باوك و‬
‫َم نةدا و من‬ ‫دايكم ثيَيان وتووم‪ ،‬ئةوان دةيانووت كة من باشم‪ ...‬كؤل‬
‫ئيَستاكة بةختيارم كة ئةوةم كرد ‪. F.A.‬سان رافايل‪ .‬كاليفؤرِنيا‪.‬‬
‫‪ ‬خؤناسينةوة ثيَكانى نيشانةيةكة لة سةرتاثاى تةمةندا‪ ،‬كةسيَتيناسى‬
‫َكى بة من طةياند ‪. L.F.‬ئةلبيَرتا‪ .‬كةنةدا‪.‬‬
‫يارمةتيدةر بوو‪ ،‬زؤر كةل‬
‫‪175‬‬
‫َة كة ئيَمة لة‬‫‪ ‬ئةمةوآ دووبارة سوثاست بكةمةوة بؤ ئةو زانيارية قول‬
‫َك بوو لة ئاستى تاكى و جووتيشدا‪.‬‬‫كةسيَتيناسى وةرمانطرتووة‪ ،‬تةواو بةكةل‬
‫كاسيَتيةكانيش زؤر ضاك بوون بؤ من و هةميشة ثيَكةوة سةرسامني لةوةى كة‬
‫تؤ ضؤن تةنيا بة تيَرِوانينيَك ئةو شتانةت لةبارةى ئيَمة دةزانى ‪. J.D.‬سان‬
‫دياطؤ‪ .‬كاليفؤرِنيا‪.‬‬
‫‪ ‬من زؤر كةسيَتيناسيم بةكاردةهيَنا لة قوتاخبانةى ئارايشطاكةمدا‪ ،‬ئةوةش لة‬
‫خواوة بوو كة هةموو ئةوانةش هاتة ناو خيَزانةكةمةوة‪ ،‬بؤ هةميشة‬
‫قةرزدارى سوثاسى تؤم ‪. J.K.‬ظاكا ظيَلال‪ .‬كاليفؤرِنيا‪.‬‬
‫‪ ‬من هةميشة ستايشت ئةكةم‪ ،‬بؤ ئةوةى ئاشناتكردم بة كةسيَتيناسى‪ ،‬دواى‬
‫َى تةمةن توانيم ريَطةيةكى رةوان بدؤزمةوة بؤ ثةيوةندى‬
‫سى و حةوت سال‬
‫َسربؤف‪.‬‬‫كةسايةتيم‪ ،‬كة هةرطيز لةوةبةر بةو شيَوةية نةبووة ‪. C.S‬هيل‬
‫كاليفؤرِنيا‪.‬‬
‫َةكامن‬
‫َكو ذيانى مندال‬ ‫‪ ‬كةسيَتيناسى تةنيا ذيانى منى دةول‬
‫َةمةند نةكردووة‪ ،‬بةل‬
‫َت لةيك‬ ‫َةمةند كردووة ‪. A.R.‬سال‬‫َةكامن و هاوريَكانيشمى دةول‬
‫َى مندال‬‫و مندال‬
‫سيتى‪ .‬ئةتةه‪.‬‬
‫َيدا بةختيار و تةندروستى باش و سةركةوتوم‪ ،‬ئةويش‬‫‪ ‬لة هةفتاو ثيَنج سال‬
‫َبوونةوة لةسةر كةسيَتيناسى‪ ،‬لةطةأل تؤدا و لة‬
‫تةنيا بة دوو كاذيَر قول‬
‫(‪)2520‬ةوة ضاكرتين دةستكةوت بوو‪ ،‬كة من هةرطيز ضنطم كةوتووة ‪. C.M.‬‬
‫رؤهنيَرت ثارك‪ .‬كاليفؤرِنيا‪.‬‬

‫‪176‬‬
‫َكارى و شيكردنةوةى كةسيَتيناسى بؤ خؤت بكةيت‪ ،‬وةك ئةوة واية كة تازة لة‬ ‫هيَل‬
‫دايك بووبيتةوة‪ .‬هةروةها دةبيتة رابةريَك بؤ ضؤنيةتى ريَنمايي تايبةمتةنديةكانى خؤت‬
‫تا ئةوةى دةتةوآ لة ذياندا دةستتكةوآ‪.‬‬

‫هةندآ منونةى تر و‬

‫ضؤنيةتى بةكارهيَنانى ئةم زانستة بؤ كةلَك وةرطرتن‪.‬‬

‫‪ ‬ذن و ميَرديَك كة دةيانويست لةيةك جياببنةوة‪ ،‬لة ئةجنامى كةسيَتيناسيدا‬


‫كةرِانةوة بؤ الى يةك‪.‬‬
‫‪ ‬ثياويَك سةركةوتونةبوو لة بيمة فرؤشيدا‪ ،‬ثيَيان وتبوو‪ ،‬كة ئةو دروستبووة تا‬
‫َةمةند بوو‪.‬‬
‫خاوةن ضيَشتخانة بيَت‪ ،‬ئيدى لةو كارةدا دةول‬
‫‪ ‬كورِيَكى خويَندكارى ئامادةيي‪ ،‬كيَشةى هةبوو لة كؤششكردندا‪ ،‬دواى ئةوةى‬
‫رابةرى كرا بةهؤى كةسيَتيناسيةوة‪ ،‬لة كؤششةكانيدا سةركةوت و داواى‬
‫ليَكرا كة كؤمثيتةريَك بؤ قوتاخبانةكةى دامةزريَنيَت‪.‬‬
‫‪ ‬ثياويَك سيانزة ساأل لة كاريَكدا بآ بةرزبوونةوة كارى دةكرد‪ ،‬لة ماوةى ضوار‬
‫َدا بوو بة بةرثرسى هةموو كؤمثانياكة‪.‬‬ ‫سال‬
‫‪ ‬باوك و كضآ كة نةياندةتوانى ثةيوةندى بكةن بةيةكةوة‪ ،‬ماوةيةكى باش‬
‫ثيَكةوة ذيان‪.‬‬
‫َكو‬ ‫‪ ‬نةك هةر خؤت دةتوانيت هيَل‬
‫َكارى خؤت بكةيت تا لة خؤت بطةيت‪ ،‬بةل‬
‫طةر بتةويَت دةتوانى لة سروشت و شيَوةى دروستبوونى كةسانى تريش‬
‫بطةيت‪.‬‬

‫‪177‬‬
‫‪ ‬طؤرانيبيَذيَكى ئؤثيَرا‪ ،‬ئةوةى فيَرى كةسيَتيناسى بوو‪ ،‬وتى‪ ،‬ئةو ئازارانةى‬
‫دةركردة دةرةوة كة كةسانى تر كردبوويان‪.‬‬
‫‪ ‬فرؤشياريَكى خانوبةرة دوو ئةوةندةى سال‬
‫َى داهاتووى دةستكةوت‪.‬‬
‫‪ ‬كاتآ ثرسياركرا‪ ،‬كة ضؤن كةسيَتيناسى يارمةتى داوة لة زؤر شتدا‪ ،‬سةرؤكى‬
‫ثؤليس وتى‪ ( :‬دان بة تاوانةكانياندا دةنيَن)‪.‬‬

‫كؤتايي‪...‬‬

‫‪178‬‬
‫لةبارةى نووسةرةوة‬

‫َينةوةى‬
‫َيَت‪ ،‬بؤ ماوةى زياد لة ضل ساأل بابةتى ليَكؤل‬
‫هةرضيةك‪ ،‬كة روخسارى تؤ دةيل‬
‫(رؤبةرت ئيَأل وايتسايد) بووة‪.‬‬

‫نووسةرى حةوت كتيَبة‪ ،‬لة زانكؤى كاليفؤرِنيا لة ببريكلى دةرضووة‪ .‬وايتسايد لة‬
‫بةندخيانةى سان كريننت تويَذينةوةى كردووة‪ ،‬هةروةها لة ئةمةريكا و دةرةوةى وآلت‬
‫َينةوةى ثيَشكةش كردووة‪.‬‬
‫ليَكؤل‬

‫لة هاوايي‪ ،‬بنياتنةر و سةرؤكى كؤليجى كةسيَتيناسى نيَو وياليةت بووة‪ .‬وايتسايد‬
‫َيَتةوة و تويَذينةوة دةكات و دةنووسيت ‪.‬‬
‫بةردةوام لة سةفةرداية و وانة دةل‬

‫َةكةى لة (ماوى)ة لة هاوايي‪.‬‬


‫لةطةأل (ماريون)ى هاوسةريدا مال‬

‫‪179‬‬
180
181

You might also like