Punkty neurolimfatyczne

w praktyce
 Punkty neurolimfatyczne w praktyce

Autor: Marcel Mieszkalski | Copyright © 2022 Enedu

Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek po-

staci jest zabronione. Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, fotograficzną, a także kopiowanie ebooka na nośniku filmowym,

magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji.

Dołożono wszelkich starań, by zawarte w ebooku informacje były kompletne i rzetelne. Nie bierzemy jednak żadnej odpowiedzial-

ności ani za ich wykorzystanie, ani za związane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Nie ponosimy

również żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w ebooku.
Spis treści

Wprowadzenie 4

Rozdział 1 5
• Punkty Chapmana 5

Rozdział 2 7
• Palpacja i lokalizowanie punktów 7

• Wstęp do palpacji 8

• Techniki palpacji 9

• Lokalizacja punktów przednich i tylnych 11

• Inne punkty odruchowe 12

Rozdział 3 14
• Zastosowanie kliniczne 14

• W Twoim gabinecie 15

• Mapa punktów i stref neurolimfatycznych 17

• Relacje mięśniowe 19

Rozdział 4 21
• Diagnostyka i terapia 21

• Protokół 30-sekundowy 22

• Protokół systemowy 23

Rozdział 5 26
• Punkty Chapmana w świetle badań 26

Źródła 27

Spotkajmy się 28
Wprowadzenie

Punkty Chapmana i ich historia sięgają początku XXw. i są związane z osobą Franka Chapmana D.O., który prze-

szło 20 lat obserwował swoich pacjentów, przez pryzmat funkcji układu limfatycznego. Konsekwencją tej pracy

była pierwsza publikacja Chapmana, wydana w roku 1929 (1), w ramach której autor opisał na powierzchni ciała

przeszło 200 centrów/punktów, skorelowanych z określonymi organami czy też gruczołami.

Podpierając się doniesieniami Pilgrima (2), Chapman wskazywał na olbrzymi potencjał terapeutyczny swoich stref odruchowych,

których stymulacja miała wpływać na ogólną dynamikę płynów z uwzględnieniem drenażu limfatycznego. Upatrywał w nich

możliwości poprawy funkcji oddechowej, trawiennej, wydzielniczej, wydalniczej czy też metabolicznej. Jako, że wierzył w istotne

powiązanie opisywanych stref z układem limfatycznym i nerwowym, określił wspomniane punkty mianem punktów neurolimfa-

tycznych.

Podstawowe definicje:
Początkowo sam Chapman opisywał swoje znaleziska jako palpowalne struktury przypominające zwoje obkurczonych węzłów

tkanki limfatycznej.

Jego prace i doświadczenia kontynuował szwagier, Charles Owens D.O., który pokazał koncept Chapmana szerszej publice

osteopatycznej, wierząc, że strefy opisane przez Chapmana są konsekwencją zastoju limfy na poziomie organu/gruczołu, który za

sprawą odruchu wiscero-somatycznego przejawia się zmianą tekstury tkanek związanych z danym organem.

Jako czynniki predysponujące do zastoju w obrębie organu wymieniał stan zapalny oraz obkurczenie lub nadmierne rozciągnięcie

ściany narządu.

4
Rozdział 1
Punkty Chapmana

Źródło: Lymphatic reflexes: a specific method of osteopathic diagnosis and treatment (Chapman, 1929).

5
1
Punkty Chapmana

Kolejnym etapem w rozwoju koncepcji punktów Chapmana była próba ich interpretacji przez Paula Kimberly, który określił

punkty neurolimfatyczne jako przejaw odruchowych zmian tkankowych, pojawiających się jako konsekwencja dysfunkcji wi-

sceralnej. Odruchowy charakter powiązał z teorią przetorowanego segmentu rdzenia kręgowego (sensytyzacja centralna), którą

w latach 70-tych XXw. zaproponowali jego koledzy (Korr i Denslow) z koledżu w Kirksville (KCOM – Kirksville College of Osteopa-

thic Medicine). Kimberly zaproponował model neurolimfatycznych punktów odruchowych, które stanowią zmianę w teksturze

tkanek w obszarach, gdzie skórne pęczki naczyniowo-limfatyczne przebijały się przez powięź w towarzystwie przednich i bocz-

nych nerwów skórnych tułowia.

Posterior site of NLV bundal (neural-lymphatic-vascular) piercing fascia

Anterior sites of NLV bundles (neuro-lymphatic-vascular) piercing the fascia

Źródło: Champan’s reflexes and modern Clinical Applications (Devine, Fossum).

W perspektywie kilkudziesięciu lat koncept Chapmana nie doczekał się ostatecznej definicji. Jedynym stałym elementem wszyst-

kich interpretacji był odruch wiscero-somatyczny. Tak Punkty Chapmana opisujemy aktualnie, choć dziś wielu autorów sugeruje

bardziej nerwową (autonomiczną) aniżeli limfatyczną naturę tych punktów odruchowych (3). Zatem palpowalne zmiany tekstury

tkankowej w powtarzalnych obszarach przedniej i tylnej ściany tułowia oraz kończyn są konsekwencją zaburzeń na drodze prze-

wodnictwa autonomicznego układu nerwowego, które przejawiają się lokalną stazą (zastojem) chłonki/płynu śródmiąższowego.

Nie wiemy czy do zaburzeń autonomicznych dochodzi na poziomie obwodowym czy centralnym, jednakże można określić

faktyczną korelację Punktów Chapmana z segmentarnymi zwojami pnia współczulnego czy nawet z konkretnymi organami czy

gruczołami.

6
Rozdział 2
Palpacja i lokalizowanie punktów

Zastojowe obszary tworzące zgrubienia w tkankach somatycznych lokalizują się zazwyczaj pod skórą i tkanką

podskórną. Najczęściej spotkamy je w obrębie powięzi mięśniowej lub okostnej. Lokalizacja tych stref jest mocno

powtarzalna, a rozmiar zgrubień tkankowych waha się od wielkości główki od szpilki po migdał. Co ciekawe

zmiany w postaci zgrubień mają konkretną charakterystykę palpacyjną (4):

• struktura pasmowatego zwoju

• wrażenie lokalnego obrzęku tkanki
• wrażenie włóknisto-gąbczaste
• strzelanie, przeskakiwanie pod palcem

Technika palpacji tych stref zależy od ich lokalizacji. Jako, że punkty Chapmana występują w obrębie powięzi mięśniowej czy

nawet okostnej, często podczas palpacji musimy dostać się w głąb tkanek.

Co w trakcie palpacji odczuwa pacjent?

Zazwyczaj odczucia wiążą się z tkliwością o różnym nasileniu. U niektórych osób prowokacja takiej strefy wywołuje ból nie do znie-

sienia. Jako zasadę przyjmuje się ocenę przednich punktów w pierwszej kolejności, a punktów tylnych używamy do potwierdzenia.

Dla stwierdzenia dysfunkcji powiązanej z określonymi punktami, zarówno przedni jak i tylny punkt powinien być palpowalny oraz

bolesny. Oczywiście znaleziska z badania punktów neurolimfatycznych należy odnieść do pełnej historii chorobowej pacjenta

i zróżnicować względem innych zaburzeń w systemie mięśniowo powięziowym.

7
2
Wstęp do palpacji

Czego szukamy?
• struktury zwojowej, która nie jest widoczna w ramach typowej histologicznej analizy tkankowej
• punkt neurolimfatyczny w świetle aktualnych doniesień jawi się jako kumulacja płynu bogatego w jony, tworzącego lokalny
zastój/obrzęk w obrębie tkanek, który możemy zlokalizować za pomocą palpacji i termografii

• punkt taki jest somatyczną manifestacją reprezentującą odruch wiscerosomatyczny

• odruch ten jest podtrzymywany przez wzmożoną aktywność współczulną

Przykręgosłupowy punkt neurolimfatyczny

Źródło: Champan’s reflexes and modern Clinical Applications (Devine, Fossum).

8
2
Techniki palpacji

Przykładowe techniki palpacji dla różnych punktów neurolimfatycznych

Punkt neurolimfatyczny Technika palpacji

Głęboki, ugniatający nacisk z uniesieniem tylnego aspektu pasma biodrowo-pisz-

Więzadło szerokie macicy/prostata
czelowego (palce zgięte w kierunku dłoni)

Głęboki, ugniatający nacisk z uniesieniem przedniego aspektu pasma biodrowo-

Jelito grube
-piszczelowego (palce zgięte w kierunku dłoni)

Jajniki Głęboki nacisk z podłużnym ruchem okrężnym

Nerki Delikatny ruch okrężny

Nadnercza Głęboki i zdecydowany ruch okrężny

Dwunastnica Głęboki i zdecydowany ruch okrężny

Żołądek Delikatny, ale zdecydowany ruch okrężny

Śledziona Zdecydowany ruch okrężny

Jelito cienkie Zdecydowany ruch okrężny

Oko Delikatny, ale zdecydowany ruch okrężny

Ucho Delikatny, ale zdecydowany ruch okrężny

Gardło, oskrzela, krtań Delikatny ruch okrężny

Przełyk, język Zdecydowany ruch okrężny

Płuca Głęboki i zdecydowany ruch okrężny

Serce Delikatny, ale zdecydowany ruch okrężny

Wyrostek robaczkowy Delikatny ruch okrężny

Cewka moczowa Głęboki, ale delikatny ruch okrężny

Pęcherzyk żółciowy i wątroba Zdecydowany ruch okrężny

9
2
Techniki palpacji

Opisane techniki palpacji zaadaptowano z orginalnych opracowań Charlesa Owensa (1943r.). Oczywiście dla początkującego tera-

peuty odróżnienie opisanych modalności palpacji może być w praktyce trudne, ale w ramach nabywania praktyki łatwiej będzie

dostosować określoną technikę palpacji do badanego obszaru ciała.

Współcześni autorzy (Kuchera) opisują kilka wskazówek palpacyjnych w ujęciu diagnostycznym. Warto pamiętać, że kluczem

palpacji punktów neurolimfatycznych jest celowana i precyzyjna ocena tkanek na odpowiedniej głębokości i w ściśle określonym

obszarze, sfokusowana na odnalezienie zmian tekstury tkankowej.

• Palpacja w przestrzeniach międzyżebrowych: opuszek palca skierowany grzbietowo oraz kranialnie wzdłuż dolnej powierzchni
żebra; poszukujemy wyczuwalnych, wyraźnych zmian w głąb tkanek z wykorzystaniem zdecydowanego ruchu okrężnego;
palec palpacyjny powinien wykonywać ruch ślizgowy w ramach palpacji, unikamy wbijania palca i ‚dźgania’ pacjenta.

• Palpacja wolnego żebra (wyrostek robaczkowy) odbywa się w głębokich warstwach tkankowych, ale z wykorzystaniem
delikatnej, okrężnej stymulacji wierzchołka żebra.

• Palpacja punktów ściany brzucha (nerki, pęcherz, nadnercza) odbywa się po pokonaniu oporu podskórnej tkanki tłuszczowej
i osiągnięciu najgłębszych warstw ściany brzucha, gdzie wykorzystujemy zdecydowany okrężny ruch palpacyjny.

• Palpacja w obszarze miednicy (jajniki, macica) odbywa się głęboko, na granicy okostnej kości miednicy. Wykorzystujemy tu
zdecydowany okrężny ruch.

• Palpacja pasma biodrowo-piszczelowego (jelito grube, prostata, więzadło szerokie macicy) odbywa się poprzez zagłębienie
palców na krawędzi pasma biodrowo-piszczelowego i delikatne wzdłużne uniesienie pasma; palce są zgięte w kierunku nasady
dłoni i naciskają w kierunku dośrodkowym, zbliżając się do okostnej bocznej powierzchni kości udowej.

• Tylne punkty przykręgosłupowe badamy głębokim i zdecydowanym naciskiem w połowie odległości między wyrostkami
poprzecznymi zaangażowanego kręgu i kręgiem poniżej; odległość boczna od wyrostka kolczystego jest wyznaczana
w połowie długości wyrostka poprzecznego; warto zwrócić uwagę, iż tylne punkty będą w swej teksturze sprawiać wrażenie
większego ‚zabagnienia’ niż punkty przednie.

10
2
Lokalizacja punktów przednich i tylnych

Posterior site of NLV bundal (neural-lymphatic-vascular) piercing fascia

Anterior sites of NLV bundles (neuro-lymphatic-vascular) piercing the fascia

Źródło: Champan’s reflexes and modern Clinical Applications (Devine, Fossum).

11
2
Inne punkty odruchowe

Z perspektywy praktyka można się zastanawiać czy punkty neurolimfatyczne są odrębnym systemem regulacji receptorowej czy

może są to dokładnie te same punkty, które mapujemy w terapii mięśniowo-powięziowych punktów spustowych czy punktów

wrażliwych Jonesa w modelu Strain-Counterstrain.

Tego typu modele istnieją w medycynie regulacyjnej od tysięcy lat, a najbardziej znanym modelem są punkty akupunkturowe

związane z Tradycyjną Medycyną Chińską (5).

Kliniczne wykorzystanie, interpretacje, a nawet nazewnictwo zależą tu od historycznej perspektywy terapeuty i jego percepcji

ówczesnych przekonań oraz wiedzy medycznej.

W związku z faktem, iż punkty Chapmana czerpią z filozofii osteopatycznej to najczęściej porównuje się je z mięśniowo-powięzio-

wymi punktami spustowymi oraz punktami Jonesa. Przeprowadzono nawet badanie, w którym autor stwierdził, że 68% punktów

neurolimfatycznych koreluje z punktami wrażliwymi Jonesa (Johns).

W kwestii mięśniowo-powięziowych punktów spustowych wiemy dziś także, że ich występowanie może zaburzać funkcję

nerwową (w tym także autonomiczną), naczyniową czy limfatyczną. W literaturze powiązano wiele takich punktów z odruchami

wiscero-somatycznymi i somato-wisceralnymi. Punkty neurolimfatyczne lokalizują się bardzo podobnie względem mięśniowo-

-powięziowych punktów spustowych wykazujących korelacje z przewodem pokarmowy, sercem czy układem urogenitalnym.

Aktualnym trendem wśród modeli wykorzystujących liczne punkty odruchowe w diagnostyce i terapii jest Kinezjologia stoso-

wana. System zapoczątkowany przez chiropraktyka George’a Goodheart’a, oparty na testach mięśniowych. To podejście łączy

w sobie wiele systemów odruchowych i oprócz punktów neurolimfatycznych możemy tu znaleźć punkty Bennetta czy punkty

i meridiany akupunkturowe.

Padło już wiele sugestii, iż wspomniane modele są tak naprawdę obserwacjami różnych autorów w odniesieniu do tego samego

zjawiska (Digiovanna et al). W pierwszej chwili trudno się nie zgodzić z taką hipotezą. Jednak w ramach wnikliwej analizy okazuje

się, że elementem, który stawia jasną granicę między wspomnianymi koncepcjami jest charakterystyka palpowanych zmian

i wzorzec ich pobudzenia. Przynajmniej w świetle teoretycznych założeń, bo większość tych punktów czy stref do dziś nie znajduje

odbicia w badaniach histologicznych tkanek. Zarówno z perspektywy biopsji czy też w odniesieniu do badań sekcyjnych.

12
2
Inne punkty odruchowe
Podsumowanie podobieństw i różnic między punktami odruchowymi
Punkty Chapmana
Zlokalizowane w tkankach miękkich,
podskórnie, w rejonie powięzi mię-
śniowej, mięśni, więzadeł, ochrzęstnej
i okostnej. Zazwyczaj w obrębie powięzi
głębokiej lub okostnej.
Ziarniste odczucie tkanki w obrębie
punktu Chapmana. Sam punkt ma
strukturę zwoju, jest napięty, obrzęk-
nięty, przypomina węzeł. Wielkość od
główki szpilki po migdał.
Tkliwość o różnorodnym nasileniu – od
niewielkiego bólu po ból nie do zniesie-
nia. Ból jest dobrze zlokalizowany pod
palcem i ma zazwyczaj charakter ostry/
kłujący. Brak rzutowania bólu.
Tkankowy odruch wiscerosomatyczny
opisujący korelację z konkretnym na-
rządem lub gruczołem w odniesieniu
do organizacji autonomicznego układu
nerwowego.
Okrężna stymulacja przez
20-60 sekund
Punkty spustowe Punkty Jonesa
Lokalizacja
Zazwyczaj w obrębie włókien mięśnio-
wych w centrum brzuśca lub w okolicy Zazwyczaj w obrębie przyczepów
przyczepu lub przejścia mięśniowo- ścięgnistych, brzuścach mięśnio-
ścięgnistego. Głębokość zależna od wych, więzadłach lub okostnej.
umiejscowienia mięśnia.
Cechy palpacyjne
Węzły, guzki (napięte) w obrebie Dyskretne, drobne i napięte obszary
mięśnia, na przebiegu napiętej taśmy z cechami zastoju o wielkości
włókien mięśniowych. opuszka palca.
Charakter bólu
Zlokalizowany ból w obrębie napiętych
Wyraźnie bolesne, o określonej
włókien mięśniowych z rzutowaniem
lokalizacji dolegliwości, bez rzuto-
bólu do charakterystycznych stref od-
wania.
dalonych od prowokowanego punktu.
Powiązania
Występowanie punktów spustowych
wiąże się z lokalnymi mechanizmami
patofizjologicznymi na poziomie
mięśnia. Prowadzi do ograniczeń
Dysfunkcja somatyczna specyficz-
ruchomości w powiązanych z mię-
nego mięśnia lub stawu.
śniem stawach, a stymulacja punktu
powoduje charakterystyczny twitch
i przeskakiwanie napiętego pasma
włókien mięsniowych.
Typowa forma terapii
Iniekcje, sucha igłoterapia, kompresja
ischemiczna, poizometryczna relaksa-
Pozycyjne rozluźnianie
cja, techniki energii mięśniowej, spray
and stretch, pozycyjne rozluźnianie.
13
Rozdział 3
Zastosowanie kliniczne

W obrębie pierwotnej koncepcji Chapman określił istotność opisywanych stref zarówno w perspektywie diagnostycznej jak i tera-

peutycznej. Diagnostycznie mogliśmy wskazać dysfunkcje narządów skorelowanych z poszczególnymi punktami neurolimfatycz-

nymi.

Dzięki temu łatwiej było skonfrontować wynik badania z historią pacjenta i jego aktualnym stanem. Terapeutycznie wykonywało

się rotacyjny ucisk w obrębie aktywnej strefy, w oczekiwaniu na jej wyhamowanie.

Zazwyczaj trwało to około 30 sekund. Celem terapii była odczuwalna zmiana w trofice tkanki i zniesienie bólu podczas prowokacji

palpacyjnej. Po upływie 24h oceniano poprawę funkcji skorelowanego narządu.

Odnosząc to do fizjologii, jeśli coś systemowo miało się zmienić w tak krótkim czasie to nie mogła to być faktyczna zmiana struk-

turalna, a raczej zmiana na poziomie dynamiki płynów.

Aktualnie punkty te służą bardziej celom diagnostycznym. Stanowią nieodłączony element wielu protokołów/algorytmów diagno-

stycznych.

Dzięki nim możemy trafniej integrować swoje znaleziska w kontekście historii choroby pacjenta i zgłaszanych przez niego dole-

gliwości. W praktyce wygląda to zazwyczaj tak, że w celach diagnostycznych wykorzystuje się w pierwszej kolejności przednie

punkty Chapmana. Są one rozmieszczone w dalszych odległościach od siebie niż punkty tylne stąd łatwiej zinterpretować ewen-

tualne korelacje narządowe. Dopiero po znalezieniu aktywnej strefy z przodu badamy odpowiadający jej punkt tylny. On również

powinien być zmieniony palpacyjnie i generować podobne odczucia podczas prowokacji.

14
3
W Twoim gabinecie

Punkty Chapmana, które nie wykazują tkliwości w ramach palpacji nie są istotne diagnostycznie. Z kolei tkliwe/bolesne punkty

nie mogą stanowić wyłącznego kryterium diagnostycznego. Zlokalizowane punkty Chapmana należy odnieść do pełnej historii

chorobowej pacjenta i zgłaszanych przez niego symptomów i dolegliwości. W praktyce możesz wykorzystać karty szybkiego

screeningu punktów Chapmana sfokusowane na konkretnych narządach. Najlepszą formą zobrazowania tego screeningu w prak-

tyce będzie opis przypadku.

13- letnia dziewczynka z nawracającymi bólami podbrzusza i miednicy

Badanie moczu: bez zmian

Badanie powłok brzusznych: tkliwość prawego dolnego kwadrantu brzucha

Badanie fizykalne: dysfunkcja spojenia łonowego (pubis superior po stronie prawej)

W ramach diagnostyki różnicowej, zanim przystąpisz do pracy manualnej powinieneś wykluczyć istotne problemy narządowe.

W przypadku takiego profilu pacjentki, najczęstsze wskazania diagnostyczne to zapalenie wyrostka robaczkowego, zapalenie

pęcherza moczowego i/lub dróg moczowych, cysta jajnika. Wykorzystując punkty neurolimfatyczne możesz szybko ocenić reak-

tywność stref odruchowych związanych z układem urogenitalnym i wyrostkiem robaczkowym. W ramach oceny wykorzystasz

punkty nerek, punkty okołopępkowe związane z układem moczowm (pęcherz, cewka moczowa, moczowody) oraz wierzchołek

XII żebra dla oceny wyrostka robaczkowego. Załóżmy, że w Twojej ocenie znajdziesz bolesność i zmiany tekstury tkanki w rejonie

punktów jajnika. Jeśli ogólny stan pacjentki jest dobry, podejmiesz pracę nad zrównoważeniem napięć miednicy i poprawą hemo-

dynamiki płynów w tym obszarze, mając na uwadze ewentualny problem jajnika. Jeśli stan pacjentki jest bardzo ostry, skierujesz

ją na badanie ginekologiczne, które może potwierdzić bądź wykluczyć patologię jajnika.

Innym przykładem zastosowania punktów Chapmana może być diagnostyka zaburzeń wisceralnych. Jako, że ilość narządów i ich

położenie uniemożliwia nam sprawny i szybki screening ich funkcji to podejrzewając dysfunkcję narządową możesz wykonać

szybki screening punktów Chapmana, które skierują Twoją uwagę na specyficzny narząd lub strefę.

46-letni mężczyzna z ostrym bólem prawego barku bez uchwytnej przyczyny; w wywiadzie częste wzdęcia,

szczególnie po tłustych i smażonych posiłkach; próby wątrobowe w normie.

Badanie powłok brzusznych: tkliwość, napięcie obronne w palpacji prawego podżebrza

Badanie fizykalne: wzmożone napięcie mięśni przykręgosłupowych po stronie prawej, nasilona reakcja sudomoto-

ryczna w obszarze T5-T9, ograniczenie ruchomości kręgosłupa piersiowego z grupową dysfunkcją kręgów w zgięciu

bocznym w lewo i rotacji w prawo.

Taki obraz pacjenta skłania do stwierdzenia, że somatyczne przejawy dysfunkcji z dużym prawdopodobieństwem są wtórne

do aktywności odruchu wiscerosomatycznego w zaangażowanym obszarze ciała. Podejrzewając w tym wypadku dysfunkcję

wisceralną, ze względu na topografię musielibyśmy zbadać wątrobę, pęcherzyk żółciowy, dwunastnicę, trzustkę, jelito grube

(zagięcie wątrobowe), sieć mniejszą, Specyficzne badanie tych narządów byłoby czasochłonne i mocno stymulujące dla pacjenta.

W związku z tym sprawdzamy punkty neurolimfatyczne. W badaniu odnajdujemy bolesność w obrębie punktów wątroby i pęche-

15
3
W Twoim gabinecie

rzyka żółciowego, przy czym ten związany z pęcherzykiem wykazuje dużo większą aktywność. W ramach diagnostyki wyklucza-

jącej zapalenie pęcherzyka żółciowego wykonujemy test otrzewnowy i próbę Murphy’ego. Jeśli ich wynik jest dodatni, kierujemy

pacjenta na usg jamy brzusznej. Jeśli wynik jest ujemny przechodzimy do działań terapeutycznych w obszarze dysfunkcji określo-

nych w badaniu.

Idąc dalej tym tropem, możesz wykorzystać punkty Chapmana jako odruchowy wyznacznik skuteczności Twojej terapii. Oznacza

to, że objawowe punkty mogą Ci posłużyć jako swoiste czujniki, które sprawdzisz ponownie po zastosowaniu dowolnej formy

terapii. Zatem nie musisz wcale poddawać tych punktów terapii w myśl pierwotnej koncepcji. Korzystając z innej metody terapeu-

tycznej, sprawdzisz jej efektywność oceniając ponownie zlokalizowane wcześnie objawowe punkty neurolimfatyczne.

Ja w swojej praktyce najczęściej wykorzystuje te punkty jako wyznacznik lokalnych zaburzeń, nawiązujących do konkretnych

obszarów autonomicznego układu nerwowego i związanych z nimi narządów i gruczołów. Traktuje je więc jako lokalne zaburzenie

hemodynamiki, będące następstwem utrwalonego odruchu wiscero-somatycznego. Jednak rzadko kiedy poddaję terapii same

punkty Chapmana. Ogólny algorytm mojego postępowania terapeutycznego w przypadku zaburzeń hemodynamiki wygląda

następująco:

• Usunięcie m-p przeszkód na drodze mechaniki

płynów (system przepon)

Przywrócenie dynamiki krążeniowo-oddechowej • Poprawa mechaniki posturalnej (usunięcie

istotnych ograniczeń mechanicznych)

• Poprawa i stymulacja mechaniki oddechowej

• Pompa mięśniowa kończyn

Techniki pompujące w obszarach kluczowych • Pompa klatki piersiowej

• Pompa jamy brzusznej

• Mobilizacja specyficznego narządu

Lokalne techniki wspomagające przepływ • Terapia punktów Chapmana (detoksyfikacja)

• Terapia punktów Chapmana zajętego narządu

16
3
Mapa punktów i stref neurolimfatycznych

1. Ucho wewnętrzne

2. Gardło

3. Zatoki nosowe

4. Migdały

5. Zatoki

6. Język

7. Krtań

8. Przełyk, oskrzele, tarczyca, serce

9. Górna część płuca

10. Dolna część płuca

11. Móżdżek

12. Siatkówka, spojówka

13. Szyja

1. Odźwiernik

2. Wątroba

3. Pęcherzyk żółciowy

4. Trzustka

5-7. Jelito cienkie

8. Żołądek (kwasowość)

9. Żołądek (perystaltyka)

10. Śledziona

11-13. Jelito cienkie

14. Wyrostek robaczkowy

1. Nadnercze

2. Nerka

3. Pęcherz moczowy

4. Jajniki/Jądra

5. Macica

6. Prostata (więzadło szerokie)

17
3
Mapa punktów i stref neurolimfatycznych

1. Odbytnica

2. Kątnica

3. Wstępnica

4. Poprzecznica prawa część

5. Odbytnica

6. Esica

7. Zstępnica

8. Poprzeczinca lewa część

18
3
Relacje mięśniowe

1. Podobojczykowy

2. Dźwigacz łopatki

3. Podłopatkowy, obły mniejszy

4-6. Zębaty przedni, kruczo-ramienny

6. Podgrzebieniowy

7. Zginacze i prostowniki szyi SCM

8. Obły większy

9. Przywodziciele, nawrotny obły,

zginacz długi kciuka, dwugłowy

10. Nadgrzebieniowy

11. Piersiowy mniejszy

12. Naramienny

13. Najszerszy grzbietu, trójgłowy,

czworoboczny poprzeczny,
czworoboczny wstępujący

1. Krawiecki, brzuchaty, smukły,

piszczelowy tylny, płaszczkowaty

2. Biodrowo-lędźwiowy

3. Piszczelowy przedni

4. Pośladkowy średni, pośladkowy

mały, gruszkowaty

5. Przeciwstawiacz kciuka,
przeciwstawiacz palca małego,
strzałkowe, zginacz krótki palucha,
zginacz długi palucha

6. Kulszowo-goleniowe

19
3
Relacje mięśniowe

1. Czworoboczny zstępujący

2. Piersiowy większy, mostkowy,

podkolanowy

3. Przepona

4. Piersiowy większy objoczykowy,

równoległoboczne, odwracacz

5. Czworoboczny uda

6. Pośladkowy wielki, naprężacz

7. Poprzeczny i skośne brzucha

8. Prosty brzucha

20
Rozdział 4
Diagnostyka i terapia

Badanie w koncepcji punktów neurolimfatycznych opiera się na ocenie palpacyjnej określonych stref. Rzadko

kiedy w badaniu wykorzystuje się całą mapę punktów. Raczej tworzy się krótsze protokoły obejmujące kon-

kretne systemy wymagające regularnej oceny.

Przykładem takiego postępowania może być protokół 30-sekundowy, w którym oceniamy punkty sercowo-oddechowe (6.

7) oraz górny i dolny trakt pokarmowy. Protokoły badania mogą się także opierać o badanie konkretnych systemów. W przypadku

pacjentki z problemem bólu miednicy mniejszej możemy ocenić wszystkie punkty związane z układem moczowo-płciowym.

W przypadku pacjenta z bólami głowy, możemy ocenić punkty związane z głową i szyją. Niezależnie od wybranego algorytmu

postępowania, badanie zawsze zaczyamy od punktów przednich, a następnie potwierdzamy te znaleziska z perspektywy punk-

tów tylnych. Największe znaczenie diagnostyczne mają te strefy, które wykazują aktywność z przodu jak i z tyłu. Po wyznaczeniu

aktywnych punktów, nie poddajemy ich od razu terapii, a umieszczamy je w kontekście historii chorobowej pacjenta i całego prze-

prowadzonego badania (8, 9). Terapia na poziomie punktu neurolimfatycznego polega na okrężnym masażu punktu przez 20-60

sekund, do momentu wyeliminowania bólu oraz uzyskania jakościowej poprawy tekstury poddawanej terapii tkanki.

Testujesz:
• Układ sercowo-naczyniowy
• Górna część układu pokarmowego (żołądek, wątroba, śledziona, pęcherzyk żółciowy, dwunastnica, trzustka)
• Jelito cienkie
• Nadnercza
• Układ moczowo-płciowy (nerki, moczowody, pęcherz, cewka moczowa, gonady)
• Dolna część układu pokarmowego (kątnica, wstężnica, poprzecznica, zstępnica, esica)

Nie testujesz:

• Móżdżku
• Języka
• Oka

• Ucha wewnętrznego
• Tarczycy
• Zatok
• Szyi
• Kończyn górnych

Jeśli zajdzie specyficzna potrzeba testowania obszaru głowy lub kończyn, skorzystaj z pełnej mapy. Możesz też oceniać wybrane

strefy w odniesieniu do konkretnych symptomów pacjenta.

21
4
Protokół 30-sekundowy

I ZBADAJ PUNKTY PRZEDNIE IV INTEGRACJA BADANIA

Tam gdzie jest to możliwe, Umieść znaleziska w kontekście

wykonaj badanie obustronnie historii chorobowej pacjenta

prosząc pacjenta o porównanie i Twojego całościowego badania.

odczuć między stronami.

II V TERAPIA/SPECJALISTA

ZAZNACZ PUNKTY PRZEDNIE Jeśli Twój pacjent kwalifikuje

Zaznacz na schemacie aktywne się do terapii postępuj zgodnie

punkty przednie. z opisanym wyżej algorytmem.

III Jeśli masz wątpliwości i chcesz

ZBADAJ PUNKTY TYLNE wykluczyć poważną patologię

1 1
W odniesieniu do aktywnych narządową, skieruj pacjenta do

punktów przednich, oceń 2 2 specjalisty lub na badania

równeż punkty tylne. dodatkowe.

3 3

4 4

5 5

6 6

7 7

8 8
11 11

9 12 12 9
Żebra

10 10

Nadnercza

Nerki
Układ moczowy
(pęcherz, cewka, moczowody)

Spojenie łonowe

22
4
Protokół systemowy

GŁOWA – SZYJA

Narząd Punkty przednie Punkty tylne

Móżdżek Wyrostek kruczy łopatki Łuska kości potylicznej

Zatoki Dolna krawędź przyśrodkowego aspektu obojczyka C2

3-4 cm przyśrodkowo od miejsca połączenia obojczyka

Gardło C2
i I żebra

5-7 cm bocznie od połączenia chrzęstno-mostkowego II

Krtań C2
żebra

Migdały Pomiędzy I a II żebrem, blisko C1

Górna krawędź obojczyka, tuż do boku od połączenia

Ucho wewnętrzne Wyrostki poprzeczne C1
z I żebrem

SYSTEM SERCOWO-ODDECHOWY

Narząd Punkty przednie Punkty tylne

2 przestrzeń międzyżebrowa na wysokości połączenia

Oskrzela Th2
żebrowo-mostkowego

3 przestrzeń międzyżebrowa na wysokości połączenia

Górna część płuc Th3/Th4
żebrowo-mostkowego

4 przestrzeń międzyżebrowa na wysokości połączenia

Dolna część płuc Th4/Th5
żebrowo-mostkowego

2 przestrzeń międzyżebrowa na wysokości połączenia

Serce Th2/Th3
żebrowo-mostkowego lewego

23
4
Protokół systemowy

GÓRNY UKŁAD POKARMOWY

Narząd Punkty przednie Punkty tylne

2 przestrzeń międzyżebrowa na wysokości połączenia

Przełyk Th2
żebrowo-mostkowego

Żołądek 5 przestrzeń międzyżebrowa na wysokości połączenia

Th5/Th6 po lewej
(kwasowość) kostno-chrzęstnego lewego

Żołądek 6 przestrzeń międzyżebrowa na wysokości połączenia

Th6/Th7 po lewej
(perystaltyka) kostno-chrzęstnego lewego

5 przestrzeń międzyżebrowa na wysokości połączenia

Wątroba Th5/Th6 po prawej
kostno-chrzęstnego prawego

Pęcherzyk 6 przestrzeń międzyżebrowa na wysokości połączenia

Th6/Th7 po prawej
żółciowy kostno-chrzęstnego prawego

7 przestrzeń międzyżebrowa na wysokości połączenia

Trzustka Th7/Th8 po prawej
kostno-chrzęstnego prawego

7 przestrzeń międzyżebrowa na wysokości połączenia

Śledziona Th7/Th8 po lewej
kostno-chrzęstnego lewego

8 przestrzeń międzyżebrowa na wysokości połączenia

Dwunastnica Th8/Th9
kostno-chrzęstnego

9 przestrzeń międzyżebrowa na wysokości połączenia

Jelito czcze Th9/Th10
kostno-chrzęstnego

10 przestrzeń międzyżebrowa na wysokości połączenia

Jelito kręte Th11/Th12
kostno-chrzęstnego

UKŁAD MOCZOWO-PŁCIOWY I ENDOKRYNNY

Narząd Punkty przednie Punkty tylne

Nerki 2,5 cm kranialnie i 2,5 cm bocznie od pępka Th2

Pęcherz moczowy Okołopępkowo Wyrostki poprzeczne L2

Jajniki/jądra Przednia powierzchni kości łonowych Th9-Th11

Nadnercza 5 cm kranialnie i 2,5 cm bocznie od pępka Wyrostki poprzeczne L2

2 przestrzeń międzyżebrowa na wysokości połączenia

Tarczyca Th2
żebrowo-mostkowego

24
4
Protokół systemowy

DOLNY UKŁAD POKARMOWY

Narząd Punkty przednie Punkty tylne

Wyrostek Wierzchołek XII żebra po stronie prawej Wyrostki poprzeczne Th11 i Th12

Proksymalna 1/5 prawego uda, wzdłuż przedniej

Kątnica
krawędzi pasma biodrowo-piszczelowego

Środkowe 3/5 prawego uda, wzdłuż przedniej krawędzi

Wstępnica
pasma biodrowo-piszczelowego

Poprzecznica Dystalna 1/5 prawego uda, wzdłuż przedniej krawędzi Trójkątny obszar utworzony między
część prawa pasma biodrowo-piszczelowego wierzchołkiem wyrostka poprzecznego
L2, wierzchołkiem wyrostka
Poprzecznica Dystalna 1/5 lewego uda, wzdłuż przedniej krawędzi poprzecznego L4 i grzebieniem
część lewa pasma biodrowo-piszczelowego biodrowym

Środkowe 3/5 lewego uda, wzdłuż przedniej krawędzi

Zstępnica
pasma biodrowo-piszczelowego

Proksymalna 1/5 lewego uda, wzdłuż przedniej krawędzi

Esica
pasma biodrowo-piszczelowego

Odbytnica Tuż powyżej krętarza mniejszego kości udowej Th7/Th8 po lewej

25
Rozdział 5
Punkty Chapmana w świetle badań

Niewiele jest badań, które w ramach histologicznej analizy wskazywałyby na występowanie zmian w strukturze

tkanek w strefach punktów neurolimfatycznych. Zmiany te powinniśmy rozpatrywać w ujęciu czynnościowych

reakcji odruchowych, w następstwie neurogennego zapalenia.

W myśl tego modelu, jesteśmy w stanie wytłumaczyć dlaczego strefy niezwiązane pierwotnie z problemem wykazują cechy

zapalne w postaci bólu, obrzęku czy wazodylatacji. Ma to związek z odruchem aksonalnym, w którym drażnienie obwodowych

zakończeń nerwowych wywołuje powtarzalną depolaryzację, co przekłada się na antydromową aktywność połączeń nerwowych,

które pierwotnie nie są związane ze źródłem zapalenia. Będąc w sytuacji, w której brakuje nam jednoznacznych dowodów, wska-

zujących mechanizmy stojące za modelem punktów neurolimfatycznych musimy polegać na ogólnej wiedzy z zakresu neurologii,

endokrynologii i immunologii, obserwując zmiany aktywności tych systemów na skutek stymulacji punktów neurolimfatycznych.

Zatem punkty te stanowią narzędzie, które możemy wykorzystać w celach diagnostycznych i/lub terapeutycznych na drodze

integracji somatomotorycznej, włączając w to funkcje neuroendokrynne i immunologiczne oraz poprawę przepływu płynów, co

przekłada się na optymalizację procesów gojenia i regeneracji tkanek.

26
Źródła

1. Chapman F. Lymphatic reflexes: a specific method of osteopathic diagnosis and treatment, 1929.

2. Pilgrim MF. Mechanical Vibratory Stimulation. New York City, NY: Lawrence Press, 1903.

3. Kuchera MA. A pragmatic interpretation of Chapman’s reflexes. Am Acad Osteopath, 2008.

4. Capobianco JD. The neuroendocrine-immune complex illustrated in the work of Dr Frank Chapman. J Am Acad Osteopath
2004;14(1).

5. Kim OB. Comparative analysis of the topographical locations of acupuncture points and Chapman’s reflex points. This paper is
posted at coda, An Institutional Repository for the New Zealand ITP Sector.

6. http://www.coda.ac.nz/ unitec hs di/2. Accessed 02.02.2009.

7. Wilson K. Written Case Studies Presented at Chapman’s Think Tank Retreat. Glendale: Arizona College of Osteopathic Medicine,
2006.

8. Washington K, Mosiello R, Venditto M, et al. Presence of Chapman reflex points in hospitalized patients with pneumonia. J Am
Osteopath Assoc. 2003;103:479–483.

9. DiGiovanna EL, Schiowitz S, Dowling D. An Osteopathic Approach to Diagnosis and Treatment. 3rd Ed. Philadelphia, PA:
Lippincott Williams & Wilkins, 2005.

10. Chila A. Foundations of Osteopathic Medicine, 3rd Ed. Lippincott Williams & Wilkins 2011.

MARCEL MIESZKALSKI
Współtwórca marki Enedu

„Zdobywanie wiedzy nie ma początku ani końca.

Zdobywanie wiedzy to proces zwany życiem.”

MASZ PYTANIE?
Jeśli w trakcie lektury pojawiły się pytania, wątpliwości lub dostrzegasz w ebooku jakiś błąd
to napisz do mnie na: marcelmieszkalski@icloud.com
Czekam też na Twój feedback po przeczytaniu ebooka.

27
 SPOTKAJMY SIĘ

Jeśli treści zawarte w tym opracowaniu okazały się przydatne

to zapraszam Cię po kolejną dawkę wiedzy i umiejętności
dostarczaną regularnie przez Enedu. Odwiedź nasz Fanpage,
Instagram i stronę internetową.

https://enedu.pl

https://www.facebook.com/enedupl https://www.instagram.com/enedu.pl

28