2.

Các yếu tố tác động đến nhu cầu của mặt hàng dưa hấu

a. Thu nhập:
 Thu nhập của người tiêu dùng là yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến
nhu cầu mua dưa hấu.
 Khi thu nhập giảm, người tiêu dùng có khả năng chi tiêu ít hơn cho các
mặt hàng không thiết yếu và họ có thể hạn chế mức chi tiêu cho các tiêu
dùng không cần thiết và dẫn đến họ có thể mua ít dưa hấu hơn và ngược
lại.
 Ví dụ: Trước đại dịch nCOV, một người tiêu dùng có thu nhập hàng
tháng là 1000 đô la. Với mức thu nhập này, họ có thể chi tiêu 100 đô la
(10% thu nhập) để mua dưa hấu. Tuy nhiên, do tình hình kinh tế xấu do
đại dịch nCOV gây ra, họ mất việc làm và thu nhập hàng tháng giảm
xuống còn 500 đô la. Với mức thu nhập này, họ chỉ có thể chi tiêu 50 đô
la (10% thu nhập) để mua dưa hấu.
 Trong năm 2020 do ảnh hưởng đại dịch Covid 19, thu nhập của người dân bị
ảnh hưởng rất nhiều, thất nghiệp, giãn cách xã hội thời gian dài từ đó ảnh
hưởng đến việc tiêu thụ dưa hấu trên thị trường. Người trồng dưa hấu và thương
lái “khóc ròng” do thị trường xuất khẩu bị ảnh hưởng vì dịch bệnh nCoV, hàng

Hình 1. Đại dịch nCOV làm hàng trăm tấn dưa phải đổ bỏ
tram tấn dưa hấu đổ bỏ ở ruộng. (Báo)
b. Thị hiếu: sở thích hoặc xu hướng mua sắm của người tiêu dùng, dựa trên các
yếu tố như thị trường, xu hướng, quảng cáo và sự ảnh hưởng từ người khác.
 Nếu dưa hấu được xem là một loại trái cây phổ biến và được ưa chuộng
trong một khu vực cụ thể, nhu cầu mua dưa hấu sẽ tăng.
 VD: Nếu một cửa hàng trái cây ở một thành phố bán 1000 quả dưa hấu
mỗi ngày và phần lớn khách hàng mua dưa hấu ở độ tuổi thanh thiếu niên ,
điều này cho thấy rằng dưa hấu là một lựa chọn phổ biến của thanh thiếu
 niên trong khu vực đó. Và nếu xu hướng ăn kiêng hoặc chế độ ăn không
chứa đường bỗng trở nên phổ biến ở thành phố đó, thì nhu cầu mua dưa
hấu có thể giảm vì dưa hấu chứa nhiều đường.
 Vào các dịp lễ, đặc biệt là lễ tết các hộ gia đình thường có xu hướng làm
những mâm ngũ quả để cúng tổ tiên. Anh Cao Thôi (26 tuổi) trú tại thôn
Phụng Chánh 2, xã Vinh Hưng, huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên - Huế
thử khắc dưa nghệ thuật. Ngay lập tức, các sản phẩm của anh được mọi
người yêu thích và mua với giá cao, đồng thời nhu cầu của người tiêu
dùng cũng tăng mạnh vì sự mới lạ, đẹp mắt, hấp dẫn mà quả dưa khắc chữ

mang lại. (Báo Công Thương)

c. Giá cả hàng hoá liên quan:

 Nếu giá của các loại trái cây khác như dứa, dưa lưới, và kiwi, … tăng lên,
còn giá dưa hấu tăng không đáng kể, thì người tiêu dùng có thể chuyển sang
mua dưa hấu vì nó cũng có khả năng giải khát, cung cấp vitamin, làm các
thức uống khác nhau… như những loại trái cây trên nhưng giá của nó tăng
không tương đương.
 VD: Giả sử trong thị trường hiện tại, giá cả của dưa lưới, dứa và kiwi đang
ổn định và không có biến động ngoại trừ dưa hấu. Giá cả của dưa hấu đang
là 10.000 đồng/kg và số lượng tiêu thụ hàng ngày là 100kg. Tuy nhiên, giá
cả của dứa, dưa lưới và kiwi tăng lên do sự khan hiếm nguồn cung hoặc tăng
chi phí sản xuất. Giá cả của dứa tăng lên 15.000 đồng/kg, giá cả của dưa
lưới tăng lên 20.000 đồng/kg và giá cả của kiwi tăng lên 20.000 đồng/kg.
Khi giá cả của dứa, dưa lưới và kiwi tăng lên, người tiêu dùng có thể lựa
chọn mua dưa hấu thay vì các loại trái cây khác để tiết kiệm chi phí.

Hình 2. Hình ảnh dưa hấu được khắc chữ ngày Tết
 d. Dân số:
 Dân số càng lớn, nhu cầu tiêu thụ dưa hấu cũng tăng lên. Điều này làm
tăng cầu mua dưa hấu trên thị trường.
 VD: Trong thành phố có dân số 1 triệu người, với mỗi người tiêu dùng
2kg dưa hấu mỗi tháng, nhu cầu mua dưa hấu sẽ là 2 triệu kg mỗi tháng.
Trong thành phố có dân số 10 triệu người, với mỗi người tiêu dùng 2kg
dưa hấu mỗi tháng, nhu cầu mua dưa hấu sẽ là 20triệu kg mỗi tháng.
Như vậy, dân số lớn hơn trong thành phố có 10 triệu người đã tạo ra một
nhu cầu mua dưa hấu lớn hơn gấp lần so với thành phố có dân số 1 triệu
người.

2. Các yếu tố tác động đến cung của mặt hàng dưa hấu:

a. Công nghệ:
 Một công nghệ tiên tiến, chẳng hạn như hệ thống tưới tiêu tự động hoặc
trồng trong nhà màng, có thể tăng năng suất và hiệu quả sản xuất dưa
hấu vì có thể tiết kiệm nước, hạn chế sâu bệnh hại,… từ đó tăng năng
suất và chất lượng dưa hấu.
 VD: Giả sử một nông dân áp dụng công nghệ tiên tiến trong việc trồng
dưa hấu như hệ thống tưới tiêu tự động, trồng trong nhà màng…. Nhờ
công nghệ này, năng suất của nông dân tăng lên 20% so với phương
pháp truyền thống (tưới nước và phân bón thủ công). Trước khi áp dụng
công nghệ, nông dân trồng 1000 cây dưa hấu và thu hoạch được 1000
quả. Sau khi áp dụng công nghệ, nông dân trồng cùng 1000 cây dưa hấu
nhưng thu hoạch được 1200 quả.
 “ Hiện nay trồng dưa hấu bằng phương pháp tưới nhỏ giọt đang là cách
làm cực kỳ hiệu quả được bà con áp dụng khá phổ biến. Trong thực tế,
năng suất của dưa hấu có thể tăng 20%-40%, chất lượng quả cũng to,
đều, ngọt và nhiều nhiều nước hơn so với các phương pháp tưới nước
thông thường.” (Tin Tức)

Hình 3. Hệ thống tưới tiêu tự động trong trồng dưa hấu

b. Giá của các yếu tố đầu vào:
 Nếu giá hạt giống, phân bón, nước và lao động tăng, nhà sản xuất có thể đối
mặt với chi phí sản xuất cao hơn. Điều này có thể làm giảm cung cấp dưa
hấu trên thị trường hoặc dẫn đến tăng giá cả của sản phẩm.
 VD: Giả sử giá hạt giống dưa hấu tăng 20%, giá phân bón tăng 15% và giá
lao động tăng 10%. Trước khi giá đầu vào tăng, một nông dân có chi phí sản
xuất dưa hấu là 100 triệu đồng. Sau khi giá đầu vào tăng, chi phí sản xuất
tăng lên 125 triệu đồng. Để bù đắp chi phí, nông dân tăng giá bán dưa hấu từ
120.000 đồng/quả lên 140.000 đồng/quả. Tuy nhiên, do giá cao hơn, nhu
cầu của người tiêu dùng giảm nên dẫn đến lượng cung cấp ra thị trường ít
hơn.
 Sự kiện: Tăng giá phân bón trong năm 2019 tại Trung Quốc.
Địa điểm: Trung Quốc.
Thời điểm: Năm 2019.
Giải thích sự tác động: Trung Quốc là một trong những quốc gia sản xuất
dưa hấu hàng đầu thế giới. Trong năm 2019, giá phân bón tăng đáng kể tại
Trung Quốc do tăng chi phí nguyên liệu và vận chuyển. Điều này đã ảnh
hưởng đến nguồn cung dưa hấu trong nước, khiến nông dân phải đối mặt với
chi phí sản xuất cao hơn. Một số nông dân có thể đã giảm diện tích trồng
dưa hấu hoặc chuyển sang các loại cây trồng khác có chi phí đầu vào thấp
hơn. Tuy nhiên, tác động cụ thể có thể khác nhau tùy thuộc vào tình hình cụ
thể của từng nông hộ và khu vực. Đồng thời giá DAP tăng 23% trong quý
III/2020, sau khi sự gián đoạn sản xuất ở tỉnh Hồ Bắc (Trung Quốc) bị gián
đoạn do dịch Covid-19 bùng phất (Hồ Bắc chiếm hơn ¼ công suất sản xuất
DAP của Trung Quốc), giữa bối cảnh nhu cầu mạnh từ các khu vực sản xuất
nông nghiệp trọng điểm và thời tiết thuận lợi. (Tin Tức Nhà Nông)
 Hình 4. Biểu đồ Việt Nam nhập khẩu phân bón
c. Đối thủ:
 Nếu có nhiều người sản xuất dưa hấu, nguồn cung cấp có thể tăng lên do sự
đa dạng và quy mô lớn của sản xuất.
 VD: Giả sử có 10 nông dân trồng dưa hấu trong một khu vực. Mỗi nông dân
trồng 100 cây dưa hấu. Tổng cộng, có 1000 cây dưa hấu trồng trong khu vực
này. Nếu thêm 5 nông dân mới tham gia trồng dưa hấu và mỗi người trồng
thêm 50 cây, tổng số cây dưa hấu trồng sẽ tăng lên 1250 cây. Do đó, nguồn
cung cấp trên thị trường tăng lên, quy mô lớn hơn, nhiều đối thủ cạnh tranh
hơn.
d. Thuế:
 Thuế xuất khẩu là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến nguồn cung của
mặt hàng dưa hấu. Nếu chính phủ áp thuế xuất khẩu lên dưa hấu, giá cả sản
phẩm có thể tăng lên. Điều này có thể làm giảm cung cấp dưa hấu trên thị
trường xuất khẩu và có thể ảnh hưởng đến nguồn cung trong nước.
 VD: Giả sử chính phủ áp thuế 15% lên lợi nhuận của các nhà sản xuất dưa
hấu. Trước khi áp thuế, lợi nhuận của một nhà sản xuất là 1 tỷ đồng. Sau khi
áp thuế, lợi nhuận sẽ giảm còn 850 triệu đồng. Để bù đắp lỗ, nhà sản xuất có
thể giảm sản xuất hoặc tăng giá cả dưa hấu, dẫn đến giảm cung cấp trên thị
trường.
e. Kỳ vọng của nhà sản xuất:
 Kỳ vọng của nhà sản xuất đến nguồn cung dưa hấu có thể ảnh hưởng đến
quyết định sản xuất. Nếu nhà sản xuất kỳ vọng nhu cầu dưa hấu tăng trong
tương lai, họ có thể tăng sản xuất để đáp ứng nhu cầu dự kiến. Ngược lại,
nếu nhà sản xuất kỳ vọng nhu cầu giảm, họ có thể giảm sản xuất để tránh
hàng tồn kho và quá cung trên thị trường.
 VD: Giả sử nhà sản xuất dưa hấu A kỳ vọng rằng nhu cầu dưa hấu sẽ tăng
trong tương lai. Với kỳ vọng này, nhà sản xuất A quyết định tăng sản xuất
dưa hấu từ 100 cây lên 150 cây. Khi nhu cầu tăng, nhà sản xuất A sẽ có đủ
dưa hấu để đáp ứng nhu cầu dự kiến và cung cấp thêm sản phẩm trên thị
trường. Điều này góp phần tăng nguồn cung của mặt hàng dưa hấu.
 Sự kiện: Nông dân Kiên Giang tất bật trồng dưa hấu. Từ giữa tháng 10 âm
lịch, nhiều hộ dân trong tỉnh bắt đầu xuống giống các loại dưa hấu phục vụ
thị trường Tết Nguyên đán Nhâm Dần năm 2022 với hy vọng trúng mùa,
được giá. Người nông dân kỳ vọng tết năm tới sẽ trúng mùa, được giá, và
người dân tiêu thụ lớn nên họ sản xuất một lượng dưa hấu để đủ cung ứng
cho thị trường mà họ mong muốn. (Kiên Giang)

TÀI LIỆU THAM KHẢO

Báo Công Thương. Ngồi vỉa hè khắc dưa hấu kiếm tiền triệu ngày Tết. [Online] [Cited: 01 22, 2020.]
https://congthuong.vn/ngoi-via-he-khac-dua-hau-kiem-tien-trieu-nhung-ngay-can-tet-131790.html.
Báo, Kon Tum. Tiêu dùng dưa hấu giảm. [Trực tuyến] [Trích daơn: 08 02 2020.]
http://m.baokontum.com.vn/kinh-te/nguoi-trong-dua-hau-va-thuong-lai-khoc-rong-do-thi-truong-
xuat-khau-bi-anh-huong-vi-dich-benh-ncov-14041.html.

Kiên Giang. Kinh tế, nông dân An Giang tất bật trồng dưa hấu tết. [Online] [Cited: 12 07, 2021.]
https://www.baokiengiang.vn/kinh-te/nong-dan-tat-bat-trong-dua-hau-tet-7176.html.

Tin Tức. [HIỆU QUẢ] Trồng dưa hấu bằng phương pháp tưới nhỏ giọt. [Online] [Cited: 10 28, 2022.]
https://hoangdunggreen.com/trong-dua-hau-bang-phuong-phap-tuoi-nho-giot/.

Tin Tức Nhà Nông. Ảnh hưởng dịch Covid-19 đến thị trường phân bón. [Online] [Cited: 12 22, 2020.]
https://phanbonmiennam.com.vn/uncategorized/anh-huong-dich-covid-19-den-thi-truong-phan-
bon-ra-sao/.