Ցանցի տոպոլոգիաներ

Համակարգչային ցանց իրականացնելու համար, որտեղ մենք ցանկանում ենք

միացնել տարբեր համակարգիչներ կամ աշխատանքային միավորներ,
անհրաժեշտ է նախնական պլանավորում: Սա, որպեսզի իմանանք, թե որո՞նք
են այն ռեսուրսները կամ տարրերը՝ և՛ ֆիզիկական, և՛ տրամաբանական,
որոնք մեզ անհրաժեշտ կլինեն դրա բաղադրիչներից յուրաքանչյուրը
փոխկապակցելու ժամանակ: Երբ համակարգչային ցանցը նախագծվում է,
տոպոլոգիայի տեսակի ընտրությունը մեծ արդիական խնդիր է
համապատասխան դիզայնի ժամանակ:

Այդ նպատակով կարևոր է իմանալ, թե որոնք են ցանցի տոպոլոգիայի

տարբեր տեսակները, քանի որ դրա կազմաձևում սահմանվում է այն ձևը,
որով նրա բոլոր բաղադրիչները փոխազդելու են: Ցանցի տոպոլոգիան
քարտեզագրում է, որն օգտագործվում է համակարգչային ցանցի
կառուցվածքը իմանալու համար: Տոպոլոգիայի ճիշտ իրականացումը թույլ է
տալիս հայտնաբերել դրա թույլ կետերը, որպեսզի բարձրացվի դրա
անվտանգությունը, որպեսզի չարտոնված օգտվողները կամ ծրագրերը
չկարողանան մուտք գործել նշված ցանց:
 Ի՞նչ է ցանցի տոպոլոգիան:

Այն կոչվում է ցանցային տոպոլոգիա այն դասավորության համար, որը

ֆիզիկական կամ տրամաբանական մակարդակում է, որտեղ դրա
բաղադրիչները կամ հանգույցները (համակարգիչներ, տպիչներ, սերվերներ,
հանգույցներ, անջատիչներ, երթուղիչներ և այլն) կապված են միմյանց հետ
հաղորդակցման միջավայրի միջոցով: Այլ կերպ ասած, ցանցի տոպոլոգիան
այն ձևն է, որը ներկայացնում է, թե ինչպես են դրա բաղադրիչները
փոխկապակցված, դա նշված ցանցի ֆիզիկական կամ տրամաբանական
շրջանակն է:

Նման դասավորությունը սովորաբար բաղկացած է երկու տարրից՝

ֆիզիկական տոպոլոգիա, որը լարերի նյութական դասավորությունն է
(մեդիա), և տրամաբանական տոպոլոգիա, որը որոշում է, թե ինչպես են
ցանցի բաղադրիչները հասանելիություն ստանում մեդիա։ Ամենահաճախ
օգտագործվող ֆիզիկական տոպոլոգիաներն են ավտոբուսը, օղակը, աստղը,
ընդլայնված աստղը, հիերարխիկ և ցանցը: Գոյություն ունի նաև
մաթեմատիկական տոպոլոգիա, որը կազմված է հանգույցների և կապի
քարտեզներից, որոնք գրեթե միշտ ներկայացնում են երկրաչափական
պատկերներ։ Ցանց տերմինը վերաբերում է մի շարք համակարգիչների և
հանգույցների, որոնք միմյանց հետ կապված են ֆիզիկական տարրերի
միջոցով, որտեղ յուրաքանչյուր հանգույց կազմում է մի կետ, որտեղ կորը
հատվում է ինքն իրեն: Սրանից հետևում է, որ յուրաքանչյուր կոնկրետ
հանգույցի բնույթը կախված է տվյալ ցանցի տեսակից:
 Ինչի համար է ցանցի տոպոլոգիան:
Ցանցի տոպոլոգիան, դիզայնից դուրս, ծառայում է ճանաչելու խոցելի կետերը,
որոնք կարող են գոյություն ունենալ, վերլուծել փոփոխությունները և դրանց
ազդեցությունները, եթե որևէ բաղադրիչ փոխարինվի մեկ այլ բաղադրիչով,
ստուգի, արդյոք նախկինում ուրվագծված անվտանգության սխեմաները
ճիշտ են աշխատում և ստուգում է յուրաքանչյուր հանգույցի ճիշտ
աշխատանքը: .

Ցանցի տոպոլոգիայում ներկայացված են փոխկապակցված ցանցային

համակարգի բոլոր կապերը: Ըստ դրա դիզայնի մենք կարող ենք նկատել
ցանկացած անկատարություն կամ ինչ-որ բան լավ չի աշխատում: Նշվեց, որ
իմանալու համար, թե ինչպես է դասավորված համակարգիչների կամ
համակարգչային բաղադրիչների ցանցը, ներառյալ դրանում օգտագործվող
գծերն ու հանգույցները, ցանցի տոպոլոգիան ամենահարմար գործիքն է
վերլուծելու դրա ուժեղ և թույլ կողմերը:
 Համակարգչային ցանցի տոպոլոգիա
Երկու համակարգիչների անմիջական միացման դիտարկված
դեպքում հնարավոր է դրանց միացման միայն մեկ տարբերակ։ Երբ մի
քանի հանգույցներ միավորվում են ցանցում, արդեն առաջանում են այդ
հանգույցները միմյանց հետ կապելու տարբեր տարբերակներ (նկ. 1.1):
Այսպիսով, բազմաթիվ սարքերից բաղկացած համակարգչային ցանց
կառուցելիս խնդիր է առաջանում ընտրել դրա տոպոլոգիան։

Ցանցի տոպոլոգիան ցանցային սարքերի գտնվելու վայրի և

միացման դիագրամ է: Ցանցի բնութագրերը զգալիորեն կախված են
կապի տոպոլոգիայի ընտրությունից:

Օրինակ, հանգույցների միջև և մի քանի ուղիների առկայությունը

մեծացնում է ցանցի հուսալիությունը և հնարավորություն է տալիս բեռը
բաշխել առանձին ալիքների միջև:

Առանձնացվում են համակարգչային ցանցերի հետևյալ

տոպոլոգիաները.

- լիովին միացված;
- բջջային;
- օղակ;
- աստղաձև («աստղ»);
- ծառի նման;
- ընդհանուր ավտոբուս;
- խառը;
 նկ. 1.1 Համակարգիչների միացման մեթոդներ

Լիովին միացված տոպոլոգիա

Լիովին միացված տոպոլոգիան համապատասխանում է ցանցին, որտեղ
յուրաքանչյուր համակարգիչ ուղղակիորեն միացված է բոլոր մյուսներին (նկ .
1.2):.

նկ. 1.2. Լիովին միացված տոպոլոգիա

Հանգույցների միջև կապերի մեծ քանակի պատճառով այս տարբերակը
ամենահուսալին է, բայց միևնույն ժամանակ ծանրաբեռնված և
անարդյունավետ. յուրաքանչյուր համակարգիչ պետք է ունենա բավարար
թվով կապի պորտեր (հետևաբար՝ ցանցային ադապտերներ) մյուս
համակարգիչների հետ հաղորդակցվելու համար։ ցանցում։ Բացի այդ ,
յուրաքանչյուր զույգ համակարգչի համար պետք է հատկացվի առանձին
ֆիզիկական կապի գիծ։ Հետեւաբար, խոշոր ցանցերում լիովին միացված
տոպոլոգիաները հազվադեպ են օգտագործվում
 Շինաձև տոպոլոգիա
Շինաձև տոպոլոգիայում բոլոր համակարգիչները միացված են ընդհանուր
կենտրոնական տարրին, որը մալուխային է կամ ռադիոհաղորդիչ է (նկ . 1.7):
Հաղորդված տեղեկատվությունը բաշխվում է ընդհանուր ավտոբուսի վրա և
միաժամանակ հասանելի է դրան միացված բոլոր համակարգիչներին , ուստի
յուրաքանչյուր համակարգչի խնդիրն է ստուգել, թե ում է ուղղված
հաղորդագրությունը: Այս տոպոլոգիայի թերությունն այն է, որ տվյալների
փոխանցման արագությունը կախված է միացված հանգույցների քանակից .
որքան շատ համակարգիչներ և այլ հանգույցներ, այնքան ցածր է տվյալների
փոխանցման արագությունը: Բացի այդ, եթե կենտրոնական մալուխը

վնասված է, ամբողջ ցանցը լիովին կաթվածահար է լինում։

նկ. 1.7 Շինաձև տոպոլոգիա

 Խառը տոպոլոգիա

Փոքր ցանցերը սովորաբար կառուցվում են ստանդարտ տոպոլոգիայի

միջոցով (աստղ, օղակ կամ ընդհանուր ավտոբուս): Խոշոր ցանցերը
սովորաբար ունենում են խառը տոպոլոգիա, որը միավորում է առանձին
ենթացանցերը տարբեր բնորոշ տոպոլոգիաների հետ (նկ . 1.8):

նկ. 1.8. Խառը տոպոլոգիա

 Օղակաձեւ տոպոլոգիա
Այն հիմնականում կազմաձևված է փակ օղակով, որը կազմված է
հանգույցներից և կապերից, որոնցում յուրաքանչյուր հանգույց կունենա
մեկ մուտքային և մեկ ելքային կապ: Յուրաքանչյուր հանգույց կմիացվի
միայն երկու հարակից հանգույցներին՝ այդպիսով խուսափելով բախման
պատճառով ձախողումներից:

Առավելություն

 Նմանատիպ մուտք դեպի տվյալներ բոլոր հանգույցների կամ

համակարգիչների համար
 Կատարումը սովորաբար պահպանվում է, չնայած մի քանի
հանգույցների միաժամանակ գործողությանը
 Շատ ամուր ճարտարապետություն
Թերությունները

 Դժվար է ախտորոշել և վերականգնել խնդիրները

 Միջանկյալ հանգույցները կկարողանան տեսնել ուղարկված
տվյալների փաթեթները, քանի որ դրանք անպայման պետք է
անցնեն դրանց միջով
 դանդաղ փոխանցում
 Աստղային տոպոլոգիա
Այս տեսակի տոպոլոգիայում կա կենտրոնական հանգույց, որտեղից
մյուս կապերը բխում են դեպի մյուս հանգույցները: Հենց
կենտրոնական հանգույցի միջով է, որը հիմնականում զբաղեցնում է
հանգույցը, որով անցնում են տվյալները, որոնք շրջանառվում են
ցանցով: Այս ցանցը սովորաբար չունի որևէ տեսակի
փոխկապակցում համակարգիչների միջև, քանի որ բոլոր տվյալները
անցնում են կենտրոնական հանգույցով։

Առավելություն

 Նոր սարքավորումներ կարելի է հեշտությամբ ավելացնել

 Ցանցը կենտրոնացված է
 Սխալները կարելի է գտնել շատ հեշտությամբ
 Դրա վերակազմավորումը շատ ժամանակ չի պահանջում

Թերությունները
  Եթե կենտրոնական հանգույցը (հանգույցը/անջատիչը)
ձախողվի, ամբողջ ցանցը կդադարեցվի
 Այն ավելի թանկ է, քանի որ ավելի շատ լարերի կարիք ունի,
քան օղակի տոպոլոգիան

Ցանցի տոպոլոգիա ներ

Այն նաև հայտնի է որպես ամբողջական ցանցային տոպոլոգիա, և

դրանում յուրաքանչյուր հանգույց միացված է մնացած բոլոր
հանգույցներին: Դրա շնորհիվ հաղորդագրությունները կարող են
փոխանցվել մի հանգույցից մյուսը տարբեր ուղիներով: Այսինքն՝
հաղորդակցության մեջ ընդհատումներ հավանական չէ, որ դրանք
ճիշտ կառուցված լինեն:

Առավելություն

 Անհաջողության ռիսկն ավելի ցածր է

 Մեկ հանգույցում ձախողումը չի հանգեցնում ամբողջ ցանցի
ընդհատմանը
Թերությունները
 Դա շատ թանկ է, քանի որ բոլոր հանգույցների միմյանց
միացումը պահանջում է մեծ քանակությամբ լարեր
 Պահանջում է հսկայական ռեսուրսներ

Բովանդակություն
Ցանցի տոպոլոգիաներ----------------------------------3
Ի՞նչ է ցանցի տոպոլոգիան------------------------------
4
Ինչի համար է ցանցի
տոպոլոգիան------------------5
Համակարգչային ցանցի
տոպոլոգիա---------------6
Լիովին միացված տոպոլոգիա-------------------------
7
Շինաձև տոպոլոգիա--------------------------------------8
Խառը տոպոլոգիա-----------------------------------------9
Օղակաձեւ տոպոլոգիա ---------------------------------
10
Աստղային տոպոլոգիա---------------------------------
11
Ցանցի տոպոլոգիաներ----------------------------------
12
 Անհատական աշխատանք

Ֆակուլտետ՝ Ինֆորմատիկա և
վիճակագրություն Բաժին՝
Տեղեկատվական համակարգեր
Կուրս՝ 2- րդ (հեռակա)

Առարկա՝ Համակարգչային ցանցեր և

ցանցային
տեխնոլոգիաներ
Թեմա՝ Ցանցի տոպոլոգիաներ. Աստղ, օղակ,
շինաձև,
խառը տոպոլոգիաներ. Տարբեր
տոպոլոգիաների առավելություններն ու
թերությունները.
Դասախոս՝ Ա. Ղազարյան
Ուսանող՝ Միշա Գևորգյան

Երևան 2024
Գրականության ցանկ
https://seguidores.online/hy/caracteristicas-de-las-topologias-de-red/
https://moodle.asue.am/pluginfile.php/650907/mod_resource/content/2/das2.pdf
https://moodle.asue.am/pluginfile.php/650908/mod_resource/content/1/
strugunov_vvedenie_seti.pdf
https://www.google.com/search?
q=Ցանցի+տոպոլոգիա&&tbm=isch&ved=2ahUKEwiXsPbM6IKFAxW4NhAIHXWqCcQQ2-
cCegQIABAA&oq=Ցանցի+տոպոլոգիա&gs_lp=EgNpbWciHdWR1aHVttaB1asg1b_VuNW61
bjVrNW41aPVq9WhSK4TUOQFWPULcAF4AJABBJgBowGgAaMHqgEDMC43uAEDyAEA-
AEBigILZ3dzLXdpei1pbWeoAgrCAgQQIxgnwgIHEAAYgAQYGMICBxAjGOoCGCeIBgE&sclient=img
&ei=OtP6ZZerN7jtwPAP9dSmoAw&bih=800&biw=1559&client=opera-
gx&hs=8Ye&prmd=ivsnbtz
https://www.google.com/search?client=opera-
gx&hs=hXQ&sca_esv=22acf6a4d5946a83&sxsrf=ACQVn0_RASQJRRlIVkECH6icWzo8rQRVVA:17
11280002359&q=Օղակաձեւ+տոպոլոգիա&tbm=isch&source=lnms&prmd=ivsnbtz&sa=X
&ved=2ahUKEwjjh5vl5oyFAxXRRfEDHXkPCX0Q0pQJegQIDRAB&biw=1559&bih=800&dpr=1