ALDEHYDY I KETONY.

ZADANIA POWTÓRZENIOWE

1. Podaj wzory półstrukturalne i nazwy 3 izomerycznych alkanali o wzorze sumarycznym C5H10O

a) Napisz równania reakcji otrzymywania tych aldehydów z odpowiednich alkoholi ,
b) Wskaż wzór aldehydu optycznie czynnego
c) Określ stopnie utlenienia pierwiastków w cząsteczce aldehydu optycznie czynnego.

2. Podaj wzory półstrukturalne następujących ketonów: butan-2-on, 3-etylopentan-2-on, pent-4-en-2-

on, 2,2,5-trimetyloheksan-3-on.
a) Wskaż sposób odróżnienia butan-2-onu od pent-4-en-2-onu,
b) Napisz wzór alkoholu i podaj jego nazwę systematyczną, z którego można otrzymać 3-
etylopentan-2-on

3. Napisz równania przedstawione schematem: acetylen benzen metylobenzen

chlorofenylometan  fenylometanolbenzaldehyd.Wskaż przykładową reakcję addycji i
substytucji.
4. Ile dm3 metanalu w przeliczeniu na warunki normalne należy rozpuścić w 700 cm3 wody, aby
otrzymać 38% roztwór formaliny
5. Zaproponuj doświadczenia , dzięki którym odróżnisz: a) propanal od propanonu, b) aldehyd
benzoesowy od etanalu
6. W wyniku addycji 3 cząsteczek etanalu powstaje cykliczny polimer. Napisz wzór półstrukturalny
tego związku
7. Wyznacz wzór sumaryczny ketonu, jeżeli 21,5 g tego związku jest zawarte w 250 cm3 1-
molowego roztworu alkoholowego. Zaproponuj możliwe izomery tego związku
8. W reakcji 86 g aldehydu z amoniakalnym roztworem tlenku srebra otrzymano216 g srebra. Podaj
wzór półstrukturalny utlenianego aldehydu.
9. Napisz 2 etapowy schemat reakcji otrzymywania aldehydu octowego mając do dyspozycji węglik
wapnia i dowolne odczynniki nieorganiczne.
10. Zaproponuj cykl przemian prowadzących do otrzymania cylkoheksanonu z cykloheksanu i zapisz
odpowiednie równania reakcji.
11. Jedną z metod otrzymywania ketonów jest zasadowa hydroliza dichloropochodnych alkanów
zawierających 2 atomy chlorowca przy tym samym atomie węgla. Równanie ogólne można
przedstawić następująco: R1-CCl2-R2 + 2KOHR1-CO-R2 + 2KCl +H2O.Uzupełnij tabelę:
12. dichloropochodna 13. otrzymany keton
14. 15. CH3-CO-CH2CH3
16. CH3-CCl2-CH3 17.
18. 19. (CH3)2CH-CH2-CO-CH3
12. W cynamonie znajduje się aldehyd o nazwie systematycznej3-fenylopropenal.Zaproponuj
doświadczenie a) potwierdzające charakter nienasycony tego związku, b) potwierdzające obecność
grupy funkcyjnej.
13. Aldole to betahydroksyaldehydy, czyli aldehydy zawierające grupę hydroksylową przy trzecim
atomie węgla w stosunku do grupy aldehydowej. Związki te można otrzymać w reakcji kondensacji
aldolowej, przebiegającej wg schematu:
R1-CH2-CHO + R2CH2-CHO R1-CH2-CH(OH)-CHR2-CHO uzupełnij schemat reakcji:
a) (CH3)2CH-CHO + CH3-CHO
b) 2 CH3-CHO
14. Aldehydy nie zawierające atomów wodoru przy węglu alfa ( węglu do którego dołączona jest
grupa aldehydowa) ulegają reakcji Cannizaro, która przebiega w środowisku zasadowym i jest reakcją
dysproporcjonowania, a jej produktami są odpowiedni alkohol i sól kwasu karboksylowego. Napisz
równanie reakcji , jeżeli substratem jest :a) benzaldehyd, b) 2,2-dimetylopropanal.
15. Aldehydy reagują z alkoholami tworząc hemiacetale i acetale. Napisz równanie reakcji etanalu z
etanolem, jeżeli produktem reakcji jest odpowiednia) hemiacetal, b) acetal.
16. Odczynnikiem w próbie Tollensa jest amoniakalny roztwór tlenku srebra o wzorze: Ag(NH3)2OH
Podaj jego nazwę systematyczną, wskaż jon centralny, ligandy i liczbę koordynacyjną.
17. Wiedząc, że w obecności silnego utleniacza takiego jak KMnO4 następuje pęknięcie łańcucha
węglowego ketonu w sąsiedztwie grupy funkcyjnej, przy czym tworzą się odpowiednie kwasy
karboksylowe. Napisz wzory produktów powstałych w reakcji utleniania 4-metylopental-2-onu.
Produkt 1 Produkt2 Produkt3 Produkt 4

18. Uzupełnij tabelę, wpisując wzory przykładowych izomerów lub homologów:

Związek 1 Związek 2
Izomery pentan-2-onu
Homologi etanalu
Izomery 2-
metylopropanalu
Homologi propanonu
20. W 3 niepodpisanych probowkach znajdują się propanal i propan-1-ol. Jak je odróżnić?
21. Jaki alkohol należy utlenić, aby otrzymać 2,2-dimetylobutanal. Napisz równanie otrzymywania
tego aldehydu.
22. Glicerol ulega dehydratacji, przy czym tworzy się propenal. Napisz równanie tej reakcji. Określ
typ tej reakcji.
23. W 3 niepodpisanych probówkach znajdują się następujące substancje: metanal, metanol i etano-
1,2-diol. Jak je odróżnić mając do dyspozycji tylko świeżo strącony osad Cu(OH)2.Istnieje
możliwość ogrzewania układu reakcyjnego.