You are on page 1of 8

sDo'lg:6 zlQmaLr Pstf, w|j' Ls/0f / ;xsfo{ h?

/L
sf7df8f} F . g] k fn sDo' l g:6 ;Ddfg;lxt >4f~hnL k|:tfj kfl/t
kf6L{sf :yfoL ;ldlt ;b:o Pjd\ ug]{, /fli6«o :jflwgtfsf] /Iff / g]kfnL
s0ff{nL k|b]z OGrfh{ ;'zLn ;Ln] ljz]iftfsf] ;dfhjfb :yfkgfy{ ;+u7g
sDo'lg:6 zlQmaLr Pstf, w|'jLs/0f ;'b[9Ls/0f tyf hg;DaGw lj:tf/
/ ;xsfo{ h?/L ePsf] atfPsf 5g\ .
s0ff{ n L k| b ] z ;ldltsf] a} 7 ssf
lg0f{ox¿sf] ;fj{hlgs ug{ a'waf/
cfof]lht kqsf/ ;Dd]ngnfO{ ;Daf]wg
ub}{ pgn] ;f] s'/f atfPsf x'g\ .
g]skfsf :yfoL ;ldlt ;b:o Pjd\
s0ff{ n L k| b ] z OGrfh{ ;' z Lnsf]
cWoIftfdf oxL a}zfv @# / @$ ut]
;'v]{tdf ;DkGg ePsf] ;f] a}7sn]
g]kfnL ljz]iftfsf] ;dfhjfb :yfkgf
ug{ ;a} dfcf]jfbL wf/f / sDo'lg:6 cleofg ;~rfng ug] { , s0ff{ n Lsf]
zlQmaLr Pstf, w|j' Ls/0f / ;xsfo{sf] P]ltxfl;s dxTjk|lt /fHo lhDd]jf/ /
kxn ug]{ lg0f{o u/]sf] 5 . a}7sn] hjfkmb]xL gaGg'n] s0ffnL kl5k/]sf]
jif{ !&, c+s @&, @)*! ;fn j}zfv #) ut] cfOtaf/ (May 12, 2024) d"No ?= !).– ev/} lgwg ePsf x'Dnf lhNnfsf kf6L{ lgisif{ lgsfNb} o; lj?4 ;+3if{ ug]{
lhNnf ;b:o uf] v { a' 9 fyf] s Lk| l t -af“ s L clGtd k] h df_

‘r'gfj /fhgLlts ;+3if{sf] Pp6f df]rf{ xf]’


sf7df8f} F . g] k fn sDo' l g:6
kf6L{ s f dxf;lrj ljKnj ;Ln]
dxf;lrj ljKnj ;Ln] r'gfjnfO{
;dfhjfbsf nflu k|of]u ug{'kg]{
zlQmsf] df]rf{ clgjfo{ /x]sf] atfP .
dxf;lrj ljKnj ;L n] g]kfndf
/x] s f] atfP . ;fy} kf6L{ n ] oL
zlQmnfO{ Ps 7fpFdf Nofpg hf]8
pgLx¿;F u sf] ;xsfo{ d f dfq
g]kfnsf] gofF /fhgLlts kl/b[Zo
kf]ln6Ao"/f] ;b:o dfOnf ;L sf]
cWoIftfdf ePsf] pQm sfo{qmdnfO{
r'gfj /fhgLlts ;+3if{sf] Pp6f atfpFb} kf6L{n] ;+3if{ ubf{ >[+vnfa4 sDo'lg:6x¿nfO{ hgtfaf6 ug]{ lg0f{o u/]sf] atfP . pgn] rf/ lgdf{0f x'g] atfP . kf]ln6Ao"/f] ;b:o s[lt ;L, cfhb
df] r f{ ePsf] atfpF b } kf6L{ n ] ug{'kg]{ atfpb} eg]– ær'gfj klg cnUofpg / sDo' l g:6x¿nfO{ ldq ju{df ls;fg, dhb'/, dWod o;}u/L, dxf;lrj ljKnj ;Ln] ;L / sfG5f/fd ;L n] ;Daf]wg u/]sf
r'gfjnfO{ ;dfhjfbL ;+3if{sf] qmflGts} df]rf{ xf] o;nfO{ ljutdf l;Wofpgsf nflu ;fd| f Hojfb ju{ / /fli6«o k'FhLklt ju{ /x]sf] / dfcf]jfbL wf/nfO{ ¿kfGt/0f ub}{ lyP . pQm sfo{qmddf :jfut dGtJo
df] r f{ s f ¿kdf cufl8 ;f/] s f] sfo{gLlts k|of]u jf /0fgLlts cfPsf] bf] x f] ¥ ofpF b } eg] , – ^ ldq ;d'bfodf hghflt, v; Pstfdf Nofpg'kg]{ / sDo':6x¿sf] s]Gb|Lo ;b:o e[s6' L ;L /fv]sL lyOg\
7f] s ' j f u/] s f 5g\ . g] k fn k|of]u eg]/ ljefhg u/]/ a'‰g] rng …To;sf/0f pko'Qm ;dodf ;a} s'/f cfo{, >lds ;d'bfo, dw];, d'l:nd Pstf ug{ k|oTg ug]{ atfP . eg] sfo{qmdsf] ;~rfng s]Gb|Lo
sDo'lg:6 kf6L{ afudtL k|b]zåf/f lyof] ca To;/L x'Gg, Tof] k'/fgf] Nofpg' k5{ eg] / NofPsf 5f} F , / dlxnf /x] s f] pNn] v ub} { g] k fn sDo' l g:6 kf6L{ s f ;b:o lasNk ;Ln] u/]sf lyP .
z' q maf/ cfof] l ht /fhg} l ts, tl/sf xf], ;fd|fHojfb clxn] gofF af] N g' k 5{ eg] / af] n ] s f 5f} F .
j}rfl/s k|lzIf0f tyf cleofg pn
:b\3f6g sfo{qmdnfO{ ;Daf]wg ub}{
pgn] ;f] s'/f atfPsf x'g\ .
dxf;lrj ljKnj ;Ln] r'gfanfO{
9Ën] cfPsf] 5, pm sDo' l g:6
cfGbf]nglj?4 ;du| o'4sf] gLlt
lnP/ cfO/x]sf] 5, To;}n] xfdLn]
klg ;+3if{sf] ;du| tl/sf k|of]u
sDo'lg:6x¿ ldNg'k5{ eGg] gLlt
lnPsf 5f}F, xfd|f] rfxgf g]kfnnfO{
;dfhjfbdf n}hfp eGg] 5 . To;}n]
jfdkGyL, sDo'lg:6,
‘>lds hgtfsf] ;Qf NofP/} 5f8\5f}’
sf7df8f}F . g]kfn sDo'lg:6 kf6L{sf dxf;lrj ljKnj ug]{ tof/Ldf /x]sf] atfpFb} eg], æ;fd|fHojfb ld;g;lxt
gofF df]rf{sf] ¿kdf lng'kg]{ atfpFb} ug{ cfjZos 5 .Æ b] z eQmx¿aLr km/flsnf] df] r f{ ;Ln] g]kfndf >lds hgtfsf] ;Qf NofP/} 5f8\g] pb\3f]if cfO/x]sf] 5 . p;n] g]kfndf v]Ng kfP;Dd v]Ng] 5 . @)*$
u/]sf 5g\ . d+unaf/ g]skf dw]; k|b]zsf g]tf sfo{stf{nfO{ cufl8 dWofjlw lgjf{rg x'gklg ;S5 . of )*$ df r'gfj
k|lzIf0f lbFb} pgn] ;f] pb\3f]if u/]sf x'g\ . geP/ c¿ s]xL klg x'g ;S5 . t/ xfdL o:t} /lx/x] r'gfj
dxf;lrj ljKnj ;Ln] g]kfn sDo'lg:6 kf6L{ ;'v k|of]u u5f{}+Æ
;onsf nflu hGd]sf] kf6L{ geO{ hgtfsf] b'Mv ;'vdf ;fy dxf;lrj ljKnj ;Ln] )*$ sf] r'gfjdf cfˆgf] kf6L{nfO{
lbg hGd]sf] atfpFb} g]tf– sfo{stf{nfO{ hgtfsf] ;]js lhtfpg lg/Gt/ nfUg'kg]{ atfpFb} eg]– ær'gfj eof] eg]

@)*$ sf] r' g fjnfO{ ld;g dxf;lrj ljKnj ;L n] agfPsf 5f}F .Ú


;dfhjfbsf ¿kdf / ;fd|fHojfbsf] ;fd|fHojfbn] cfˆgf] p2]Zo k"/f ug{ dxf;lrj ljKnj ;Ln] b]zsf]
n8fO{sf] df]rf{sf ¿kdf a'‰g' kg]{ sltko b]zdf sDo'lg:6 kf6L{ leq} kl/l:ylt cToGt} cl:y/ / uDeL/
atfP . pgn] eg]– æxfdLn] lautdf 3';k}7 u/]/ ;dfhjfbL cfGbf]ngnfO{ /x] s f] , cfGtl/s /fhgLlt lgs}
r'gfjsf] k|of]u u/]sf klg 5f}+, c;kmn kfg]{ u/]sf] eGb} cfk"mx¿n] luhf]lnPsf] eGb} o;n] g]kfnsf] aGg lgb]{zg lbP . xfdLn] lhTg'k5{ . To;sf nflu tkfO{+x¿ cfh}b]lv nfUg'xf];\ .
alxisf/ klg u/]sf 5f}+, qmflGt / g] k fnL ljz] i ftfsf] ;dfhjfbL cy{tGq, ;f+:s[lts / ;fdflhs dxf;lrj ljKnj ;Ln] g]kfndf hgtfnfO{ b'Mv kbf{ hgtfdf hfg'xf];\ / eGg'xf];\ cfh;Dd c¿nfO{ ;fy lbg'eof],
;dfhjfbL Joj:yf lgdf{ 0 fsf] qmflGtnfO{ ;KkGg ug{ / ;+3if{sf] If]qdf uDeL/ k|efj kl//x]sf] atfP . n8\g] Psdfq kf6L{ g]skf ePsfn] o;nfO{ :yflkt ub}{ ca xfdLnfO{ ;fy lbg'xf];\ . OdfGbf/ hgtfnfO{ ;+ul7t
cfGbf]ngdf logsf cf–cfˆgf ;Gbe{ ;du| tl/sf cGtu{t r'gfjnfO{ pgn] kf6L{n] ;fDojfbL Joj:yf n}hfg'kg]{ atfpFb} eg]– æhgtfnfO{ b'Mv kbf{ n8\gk' 5{, hgtfsf] ug{x' f];\ .Æ
/ cg'ej 5g\ . xfd|f] d'Vo p2]Zo lnPsf] atfP . pgn] g]kfndf clxn] :yfkgf ug{sf nflu rf/ ldq zlQm, ;]jfdf ;dlk{t x'g'k5{ . ca xfdLn] b]zsf] lhDdf lng'k5{ . o;}u/L, dxf;lrj ljKnj ;Ln] hgtf ;dfhjfbL kf6L{,
;dfhjfb xf], bnfn Joj:yfsf] ef/t / cd]l/sfn] sDo'lg:6x¿ rf/ ldq ju{ / ^ ldq ;d'bfosf] hgtfnfO{ xfd|f] kf6L{df ljZjf; 5, o;nfO{ 6'6\g lbg' g]kfn km'6g\ ' b'Mvb ePsf] k|ltlqmof lb+b} ;dfhjfbL df]rf{nfO{
cGTo ug]{ s'/f xf], To;sf nflu la?4 leqaf6 klg vfg] / aflx/af6 cjwf/0ff NofPsf] pNn]v ub}{ rf/ x'bF g} .Æ eTsg glbg] atfP . pgn] pk]Gb| ofbj g]tT[ jsf] h;kf k'm6\gd ' f
r'gfj klg Pp6f df]rf{ xf], o;af/] klg vfg] gLlt lnPsf] eGb} b]zeQm, ldq zlQmdf sDo'lg:6, ;dfhjfbL, dxf;lrj ljKnj ;Ln] o:t} kl/l:ylt /lx/x] cfˆgf] ;fd|fHojfbsf] xft /x]sf] / of] lgs} b'Mvb ePsf] atfpFb} l5§}
k/Dk/fut ¿kdf dfq} ;f]r]/ x'Fb}gÆ sDo'lg:6, ;dfhjfbL / nf]stflGqs b]zeQm / nf]stflGqs u0ftGqjfbL kf6L{ cfufdL lgjf{rgnfO{ qmflGtsf] df]rf{sf ¿kdf k|of]u -af“ s L clGtd-af“k]shL df_
clGtd k] h df_

‘b]zsf] g]tT[ j g]skfn] lng'k5{’


;+;bLo bnfn k'h“ LjfbL Joj:yf c;kmnl;4 sf7df8f}F . g]kfn sDo'lg:6 kf6L{sL
:yfoL ;ldlt ;b:o lzn' ;Ln] b]zsf]
g]t[Tj g]skfn] lng'kg]{ / To;sf] lglDt
klg lyof] . clxn] PsLs[t hgqmflGtsf]
sfo{ef/ k"/f u/]/ bnfn ;Qfsf] cGTo
ub}{ ;dfhjfbL Aoj:yf Nofpg s]Gb|Lo
sf7df8f} F . g] k fn sDo' l g:6 j} r fl/s k| l zIf0f Pjd\ cleofg g]kfnL hgtf / /fi6«sf] k|ltlglwTj to ug{'kg]{ x'G5 .Ú s]Gb|Lo /fHo;Qf sAhf ug{ uG8sn] ;Qf sAhf ug{ Psk6s km]l/ u08sL
kf6L{sf :yfoL sld6L ;b:o ;Gtf]if pb\3f6g sfo{qmdnfO{ ;Daf]wg ub}{ ug{ ;Sb}g . of] Joj:yf k6s–k6s g]tf ljifd ;Ln] gofF gofF ?ksf dxTjk'0f{ e"ldsf lgaf{x ug{k' g]{ atfPsL p7fpg'kg]{ 5 / p7\5 .Ú
;L -ljifd_n] ;+;bLo bnfn k'FhLjfbL pgn] ;f] 7f]s'jf u/]sf x'g\ . g]tf c;kmn l;4 eO;s]sf] 5 . Psk6s ;+zf]wgjfb b]v]sf] pNn]v ub}{ eg]– 5g\ . dËnaf/ kf]v/fsf] ;lxbrf]sl:yt g] t f lzn' ;L n] g] k fnsf ;a}
Joj:yf c;kmn l;4 ePsf] 7f]s'jf ljifdn] eg] – …g] k fndf ljBdfg ljKnjnfO{ x]/f}+ eGg] hgtfsf] rfxgf …olta]nf afËf]l6+uf] af6f] lx8\gk' g]{ ePsf]
u/]sf 5g\ . d+unaf/ ndxLsf] l;bfy{ ;+ ; bLo bnfn k' F h LjfbL Joj:yf 5, oxL Joj:yfdf km:gnfO{ xf]Og 5 . xfdLn] kf6L{n] to u/]sf] gofF
ls of] Joj:yf eTsfP/ ;dfhjfbL af6f]df p8fg e/]sf 5f}F . xfdL ;lx
Joj:yfdf hfgsf nflu xfdLn] s]Gb|Lo 7fpF d f 5f} F , unt 7fpdf 5} g f} + .
;ldltsf] a}7saf6 gofF lg0f{o ;lxt qmflGtsf] lglDt s;}n] cf}nf 78\ofpg]
cfPsf 5f}F .Ú 7fpF 5} g . 9ln;s] s f] qmflGtnfO{
g] t f ljifd ;Ln] )*$ sf] oxfF;Dd NofPsf 5f}F . ljZjdf 9n]sf
lgjf{rgnfO{ ;+3if{sf] df]rf{ agfP/ qmflGt p7]sf 5}gg\, g]kfndf xfdLn]
k|of]u ug]{ lg0f{o u/]sf] atfpFb} eg]– p7fPsf 5f}F . k|r08k|lt cufw ljZjf;
…g]skfn] )*$ sf] lgjf{rg k|of]u ug]{ lyof], ls/0fnfO{ klg ljZjf; uof}{ .
eg]kl5 /fhgLlts j[t t/+lut eO/x]sf] pxfFx¿s} g]t[Tjdf sDo'lg:6 kf6L{
5 . k'/fgf] g]tT[ jaf6 wf]sf vfPsf] x'gfn] k'gu{7g ug]{ k|oTg uof}{ t/ ;kmn x'g
clxn]sf] g]t[Tjn] bfFofafofF ubf{ z/L/ g;s]kl5 xfdLn] gofF ljrf/, b[li6sf]0f
lhl/Ë x' g ] s' / f :jefljs xf] t/ / nIo;lxt cufl8 a9\of}+ . ljKnjsf]
cfz+sfnfO{ d'Vo agfpg' x'bF g} . g]tT[ jn] g]t[Tjdf gofF ljrf/sf] ljsf; u/]sf ;lxbkfs{df cfof]lht kf6L{ ;'b[9Ls/0f, hgtfx¿n] casf] ljsNk g]skf dfq
NofPsf] lrhnfO{ ;sf/fTds sf]0faf6 5f} F . PsLs[ t hgqmflGtsf] ljrf/ hg;DaGw la:tf/ tyf /fhgLlts xf] eg] / e/f] ; f u/] s f] atfpF b }
x]gk'{ b{5 . gsf/fTds sf]0faf6 dfq} x]bf{ ljsf; u/]/ cfPsf 5f}F . bz{g, /fhgLlt j}rfl/s k|lzIf0f sfo{qmdnfO{ ;Daf]wg elgg– æof] b] z sf /fhgLlts bn
lg/fzf, s'07f / cfqmf]z k}bf x'G5 . / cy{zf:qdf gofF ljsf; u/]/ ;kmn ub}{ pgn] ;f] s'/f atfPsL x'g\ . / ;Dk' 0 f{ pTkLl8t hgtfx¿n] xfd| f ]
9'Ss x'gx' f];,\ kf6L{ g]tT[ jn] wf]sf lbFbg} . x'Fb} cfPsf 5f}F .Ú g]tf lzn' ;L n] s]Gb|Lo /fHo;Qf kf6L{ k | l t 7" n f] cf;f / e/f] ; f u/] s f
xfdL ;dfhjfbsf nflu km/flsnf] df]rf{ g]tf ljifd ;Ln] ;fdGtjfb ?k sAhf ug{ u08s p7g' kg]{ atfpFb} 5g\ To;nfO{ 6' 6 \ g glbg b] z sf]
lgdf{ 0 f ug{ rfx] s f 5f} F . cd] l /sL km]//] bnfn k'hF Ljfbdf ablnPsf] atfpFb} elgg\– æhgo'4sf] cfwf/ O{nfsf ?s'd g]t[Tj g]skfn] lng'k5{ gq hgtfsf]
;fd| f Hojfb xfdL;F u n8\ g l;wF } eg]– …b]zsf] /fhgLlt bnfn kF'hLjfbsf] /f] N kfn] g] k fnaf6 /fhtGq kmfn] / e/f] ; f 6' 6 \ 5 .Æ
xf]6nsf] ;efxndf cfof]lht k|yd c;kmn l;4 eO;s]sf] 5 . xfdLn] cfOk'u]sf] 5 t;y{ ;fd|fHojfb;Fu sAhfdf 5 . ;d[l4sf] afws bnfn u0ftGq Nofpg hlt dxTjk"0f{ e"ldsf g]tf lzn' ;L n] cfhsf] ;d:ofsf]
n' l DagL k| b ] z :t/Lo /fhgLlts– klxNo} eg]sf lyof}+ ls of] Joj:yfn] n8\g xfdLn] klg ;f]lx cg'?ksf] af6f] -af“ s L clGtd k] h df_ v]Nof] Tolt dxTjk'0f{ e"ldsf uG8ssf] -af“ s L clGtd k] h df_
2 @)*! ;fn j}zfv #) ut] cfOtaf/
ltdL ltd|f] tl/sfn] n8, xfdL xfd|f] tl/sfn] n8\5f}

✍ ;DkfbsLo
– s= dfcf]T;] t'ª
g]skf ;'b/" klZrdn] Pd;L;L / e|i6frf/lj?4 cfGbf]ng rsf{pg]
sf7df8f}F . g]kfn sDo'lg:6 kf6L{ / sfo{qmd ldNg]x¿;Fu Pstfsf] kxn atfP . lgjf{rgdf hgtfsf dfem hfg] cufl8 a9]sfn] hgtfsf] ;fy ;dy{gsf]

;+;bLo Joj:yfsf] cf}lrTo ;dfKt ;' b " / klZrd k| b ] z n] Pd;L;Lb] l v


e|i6frf/sf lj?4 cfGbf]ng ug]{, l;df–
gfsfdf x]Nk 8]:s :yfkgf u/L hgtfsf]
eO/x]sf] atfP . pgn] lgjf{rgnfO{
pkof]u ug]{ atfpb} ;Qfsf] dftdf
nfkQf x'g]u/L geO{ qmflGtsf] df]rf{sf]
/ ;Qfdf uO;s]kl5 hgtfnfO{ la;{g]
kf6L{sf g]tfx¿sf] ;+:sf/nfO{ tf]8\g
h?/L ePsf] atfP .
cfjZostf ePsf] atfP . hgtfsf]
hLjgdf ;' v zflGt / ;Dj[ 4 L
gcfpFbf;Dd lg/Gt/ nl8/xg] k|lta4tf
k|d'v k|ltkIf g]kfnL sf+u|];sf] u[xdGqL /la nfld5fg];d]t ;]jf ug]{, hg;/f]sf/sf ljifodf sfd ?kdf lgjf{rgdf hfg] atfP . pgn] ;dfhjfb Nofpgsf nflu bnfn hfx]/ ub}{ pgn] hgtfsf] kf6L{n] hgtfsf
hf]l8Psf] elgPsf] ;xsf/Lsf] /sd lxgfldgf k|s/0fdf ;+;bLo ug]{, hgtfsf] 3/b}nf]df uP/ e]63f6 hgtfsf] aLrdf uP/ pgLx¿sf kFh
' Ljfbsf] cGTo x'g h?/L ePsf] atfpFb} nflu lgjf{rgnfO{ ;d]t qmflGtsf] df]rf{sf]
5fglag ;ldlt gagfP;Dd ;+;b\ rNg glbg] c8fgsf sf/0f tyf ;+u7g ;'b[9 / ;+u7g lj:tf/ kL8fnfO{ a'em]/ ;+u7g lgdf{0fdf nfUg pgn] sld;gsf] nf]edf g]kfndf s]xL ?kdf pkof]u ug]{ atfP .
ug]{ lg0f{o u/]sf] 5 . g]skfsf :yfoL # dlxg] cleofgsf] ;'?jft ul/g] ug{ grfxg] k|jl[ tsf] cGTo ul/g' kg]{ To;}u/L kf6L{sf kf]ln6 Ao'/f] ;b:o
;+3Lo ;+;b\sf] lxpFb] clwj]zg aLrd} cGTo ePsf] lyof] .
sf+u|];n] ;f] dfu k'/f gePsf] eGb} ;+3Lo ;+;bsf] ah]6
clwj]zgdf ;'?s} lbg -z'qmaf/_ ca/f]w u/]sf] 5 . ;+;bLo
5fglag ;ldlt u7gsf ljifodf ;QfkIf / k|ltkIfaLr ;xdlt
gx'Fbf ;+3Lo ;+;b\sf] jif]{ clwj]zgsf] klxnf] lbg b'j} ;bgsf
sfo{;r " L k|efljt ePsf 5g\ . oxL clwj]zgdf ;/sf/n] gLlt
tyf sfo{qmd / jflif{s ah]6 k|:t't u/L kfl/t ug{'kg]{ bfloTj
/x]sf] 5 . To;}n] ;/sf/n] cfpFbf] h]7 ! ut] ;+;b\df ;/sf/sf]
gLlt tyf sfo{qmd k|:t't ug]{ tof/L u/]sf] 5 . ;+;bLo 5fglag
;ldltsf] c8fgdf /x]sf] sf+u|];n] dfu ;Daf]wg geP;Dd gLlt
tyf sfo{qmd / ah]6nufot ;bgsf s'g} klg lahg]; cufl8
a9\g glbg] c8fg lnPsf] 5 eg] ;/sf/ g]kfnL sf+u]|;sf] dfu
;Daf]wg ug{ tof/ 5}g . oxL ;dodf ;Qf?9 hgtf ;dfhjfbL
kf6L{ k'm6]sf] 5 eg] g]skf PsLs[t ;dfhjfbL klg k'm6sf]
;+3f/df k'u]sf] k|rf/df cfPsf] 5 . k|d'v k|ltkIf g]kfnL
sf+u|];sf] cj/f]w / ;Qf?9 kf6L{aLrsf] k'm6n] st} ;/sf/sf]
eljiodfly g} ;+s6 cfOkg]{ t xf]Og eGg] l:ylt 5 .
b]zdf ;+;bLo nf]stflGqs Joj:yf :yfkgf eP b]lvg}
;+;bjfbL bnsf] ;Qf s]lGb|t /fhgLltsf sf/0f b]z / hgtfdfly ;ldlt ;b:o tyf ;'b"/klZrd k|b]z atfP . pgn] oxL a}zfv @% ut] atfP . cfk"mnfO{ lzif{ :yfgdf /fv]/ dGqL ljsNk ;Ln] g]kfn sDo'lgi6 kf6L{ /
lbgk|lt lbg ;+s6 ylk+b} uPsf] 5 . ;+;b\jfbL bn / g]tfx¿sf] OGrfh{ e/t ;Lsf] cWoIftfdf a;]sf] cleofgsf] pb\ 3 f6g ug] { atfpF b } aGg] ;f+;b aGg] nf]edf k/]/ ;a} kf6L{ hgtfsf] ;DaGw gª / df;'sf] ;DaGw
oxL xs{tn] ;+;bLo Joj:yfsf] lr/x/0f ePsf] 5 eg] k|yd a}7sn] ;f] lg0f{o u/]sf] xf] . cGt/lqmof, kflnsf, j8f e]nf ;DkGg leq efF8e}nf] dlRrPsf] atfpFb} pgn] ePsf] atfpFb} o;nfO{ yk ;'b9[ agfpg
a}7sn] To;}u/L ;'s'Daf;L ;d:of, ug]{ u/L a}7sn] lg0f{o u/]sf] hfgsf/L g]kfn sDo'lgi6 kf6L{ hgtfsf] kf6L{ ^ dlxg] kf6L{ ;'b9[ Ls/0f tyf hg;DaGw
cfdhgtfdfem ;+;bLo Joj:yf 3[l0ft aGg k'u]sf] 5 . b]zsf] ld6/AofhL kLl8t / n3'ljQ kLl8tsf u/fP . ePsfn] hgtfsf] 3/b}nf]df cfPsf] atfP . lj:tf/ cleofg ;'? ul/Psf] atfP .
o:tf] lau|bf] /fhgLltnfO{ ;xL dfu{df Nofpg ca ;+;bLo ;d:ofnfO{ lnP/ ;+3if{ ug]{ lg0f{o o;}aLr, g]kfn sDo'lg:6 kf6L{ hgtf hgfb{g x'g,\ hgtfnfO{ b]vfP/ vfg] pgn] ;a} vfn] ljs[lt, lj;+ult /
Joj:yfsf] ljsNk vf]Hg' clgjfo{ ePsf] 5 . o;sf] nflu u/]sf] 5 . ;'b"/klZrd k|b]zsf ;d:of ;'b"/klZrd k|b]zn] ^ dlxg] kf6L{ ;+:sf/sf] cGTo ub}{ hgtfnfO{ clwsf/ cGofo, cTofrf/sf] lj?4 hgtf /
;dfwfg ug{ ;]tL nf]sdfu{ / dxfsfnL ;'b[9Ls/0f tyf hg;DaGw lj:tf/ ;DkGg agfpg ^ dlxg] kf6L{ ;'b9[ Ls/0f kf6L{sf] ;DaGw k|uf9 agfP/ cufl8
g]kfn sDo'lg:6 kf6L{n] eg] h:tf] s:tf] zf;g Joj:yf / s:tf] s/L8f]/ lgdf{0fsf nfuL bafa lbg] cleofgsf] pb\ 3 f6g u/] s f] 5 . tyf hg;DaGw lj:tf/ cleofgsf] a9\g' kg]{ ePsfn] cleofgnfO{ ;kmn
zf;g k|0ffnL nfu" ug]{ eGg] km};nf ug]{ clwsf/ hgtfnfO{ lbg' lg0f{o ul/Psf] kf6L{sf :yfoL ;ldlt d+ u naf/ g] k fn sDo' l g:6 kf6L{ pb\3f6g ul/Psf] atfP . o'jfx¿nfO{ kfg{ cfu|x u/] . To;}u/L eneG;f
;a}eGbf pQd / j}1flgs x'G5 . To;}n] at{dfg /fhgLlts ;b:o tyf ;'b"/klZrd OGrfh{ e/t ;' b " / klZrd k| b ] z n] wgu9L pk– ljb]z knfog u/fP/ ufpFdf dnfdL lzjr/0f rf}w/Ln] vfgnfO{ hlt;'s} kf6L{
;+s6sf] ;dfwfgsf] nflu hgdt;+u|x ug{'sf] lasNk 5}g . ;Ln] hfgsf/L u/fP . pgn] ld6/Aofh dxfgu/kflnsf j8f gDa/ & a]nLdf gkfpg] cj:yf cfPsf] atfpFb} pgn] ePklg b]z / hgtfsf kIfdf af]Ng]
kLl8t / n3'ljQ kLl8tx¿sf] Gofosf /x]sf] rf}w/L a:tLdf ^ dlxg] kf6L{ o'jfx¿nfO{ g]kfndf /f]Sg' kg]{ atfP . sDo'lgi6 kf6L{ dfq} ePsf] atfP . pgn]
cfk"mnfO{ nf]stGqsf] 7]s]bf/ 7fGg] / dfGg] ;+;bjfbL bn / kIfdf cfjfh p7fpg] lg0f{o u/]sf] ;'b[9Ls/0f tyf hg;DaGw lj:tf/ hgtfsf] nflu kf6L{ agfpg] p2]Zosf hgtfsf nflu kf6L{n] ;+3if{ ub}{ cfPsf]
g]tfx¿ hgdt;+ux| af6 efUg' x'bF g} . cfhsf] @! cf}F ztfAbLsf hfgsf/L u/fP . To;}u/L ;'b"/klZrd cleofgsf] pb\ 3 f6g u/] s f] xf] . ;fy hg;DaGw hf]8\g / hgtfsf atfpFb} kfs]sf] kmn ;a}n] vfg vf]Hg]
;r]t gful/sn] nf]stGqsf] gfddf n'6tGq / lg/+s'ztGq k|b]z kf6L{n] j]a;fO{8 agfP/ kf6L{sf d+unaf/ ljxfg g]skfsf :yfoL ;ldlt ;d:of;Fu Psfsf/ x'g g]tf sfo{stf{ atfP . g]kfn sDo'lg6 kf6L{ kfSg nfu]sf]
g]tfsfo{stf{x¿sf] ljj/0f /fVg] / ;b:o e/t ;L, sIff * df k9\b} u/]sL ufpFa:tLdf s]lGb|t ePsf] atfP . kmn xf], kfsL ;s]kl5 vfg cfpg]sf]
nfb\g vf]Hg] bn / g]tfx¿nfO{ /fd|/L lrgL ;s]sf 5g\ . hgtfsf u'gf;fx¿nfO{ ;d]6/] agfOPsf pmhf{jfg ljBfyL{ c+uLtf rf}w/L / kf6L{sf] s]Gb|Lo of]hgf cg';f/ ;ft nfOg nfUg]5 pgn] eg] . To;}u/L
;/sf/, ;+;b\jfbL bn / g]tfx¿n ca klg g]kfnL hgtfnfO{ ;fdfu|Lx¿ /flvg] lg0f{o ul/Psf] ;d]t eneG;f lzjr/0f rf}w/Ln] ;+o'Qm j6} k|bz ] df cleofgsf] pb\3f6g ul/g] cleofg pb\3f6gsf] qmddf cf7 hgf
u'd/fxdf kf/L /fhgLlt u5{' eGg' lbjf:jKgfafx]s s]xL x'g;Sb}g . hfgsf/L u/fP . :yfoL ;ldlt ;b:o ?kdf kf6L{ ;'b[9Ls/0f tyf hg;DaGw atfpFb} pgn] b]z / hgtfsf] d'lQm cgfy afnaflnsfx¿nfO{ sfkLsnd
t;y{, b]zsf] jt{dfg /fhgLlts ;+s6 ;dfwfgsf] nflu g]kfn e/t ;Ln] hftLo 5'jf5"t, af]S;Lsf] lj:tf/ cleofgsf] ;+ o ' Q m ?kdf gx'bF f;Dd /ut aufpg k/]klg kl5 gkg]{ ljt/0f ul/Psf] 5 .
cf/f] k df s' 6 kL6sf 36gf lj?4 pb\ 3 f6g u/] s f x' g \ . cleofgsf] atfP . /fli6« o hfu/0f Nofpg / /fli6«o dfWolds ljBfno a]nLdf
sDo'lg:6 kf6L{n] eg] h:tf] …s:tf] zf;g Joj:yf / s:tf] zf;g cfGbf]ng ug]{ / nfu' cf}ifw /f]syfdsf pb\3f6g ub}{ :yfoL ;ldlt ;b:o cfTdlge{/ aGg klg cleofgsf] p2]Zo sIff & df cWoog/t /fdnfn rf}w/L,
k|0ffnLÚ nfu" ug]{ eGg] ljifodf tTsfn hgdt;+u|xsf] 3f]if0ff nfuL ;lqmo e"ldsf lgjf{x ug]{ lg0f{o /0flj/n] hgtf / kf6L{sf] ;DaGw ePsf] atfpFb} pgn] s';:+ sf/ s'/Lltsf l/t' rf}w/L, nfn /fgf, ljqmd ;fsL{ /
ug{k' 5{ / hgdt;+ux| sf] nflu tTsfn cfdqmflGtsf/L, k|ultzLn, ul/Psf] hfgsf/L u/fP . lj:tf/ ug{ cleofgsf] ;~rfng k5fl8 gnflu j}1flgs ;f]r / ljrf/sf lty{ /fjt, sIff * df cWoog/t,
pgn] ;dfhjfbL df] r f{ s f] ul/Psf] atfP . hgtfsf] cj:yf p:t} ;fy cufl8 a9\g' kg]{ atfP . pgn] s'g} c+uLtf rf}w/L, lk|tL /fgf / sIff ^ df
;Rrf nf]stGqjfbL / /fi6«jfbL /fhgLlts bn / g]tfnfO{ dfWodaf6 sDo'lgi6x¿sf] Pstfsf] 5, xfdL hgtfsf nflu nl8/x]sf 5f}F hflt geO{ ;a} Pp6} hflt ;L hflt cWoofg/t kfj{tL /fjtnfO{ sfkLsnd
;d]6/] ;+oQ' m k|ultzLn ;/sf/ u7g ug{' k5{ . cfhsf] cfjZostf, kxn eO/x]sf] atfpFb} ljrf/, sfo{lbzf hgtfsf] hLjg:t/ psf:g h?/L ePsf] agfpg ;L ;+:s[ltsf] ljsf; ub}{ kf6L{ ljt/0f ul/Psf] xf] .
;dosf] dfu / hgrfxgf klg oxL 5, r]tg eofÚ .
v]nf8Lsf] ;]jf ;'ljwf j[l4 u/
sf7df8f}F . o'jf ;+u7g g]kfnn] k|bz{g kl5 ;Daf]wg ub}{ o'jf
g]skf bfªåf/f clUgkLl8tsf] 3/ lgdf{0fdf xft]dfnf] ug]{ 3f]if0ff
sf7df8f}F . g]kfn sDo'lg:6 kf6L{ ;ldtL ;b:o ljsfz ;L, kf6L{sf b'v ;+u;+u} g]skf hlxn]kgL xft]dfnf] u/fpg, elTsPsf 3/x¿ k'glg{df{0f
v]nf8Lsf] ;]jf ;'ljwf a9fpg dfu ;+u7g g]kfnsf cWoIf lbg]z ;Ln] bfªn] /fhk'/sf cfunfuL kLl8tnfO{ s]Gb|Lo k|ltlglw ;b:o Pjd bfª ug] { kf6L{ ePsfn] of] eLif0f ul/lbg'kg]{, ef}lts Ifltsf] /fHosf]
ub}{ k|bz{g u/]sf] 5 . g]kfn sDo'lg:6 v] n s' b If] q df ePsf /fhgLlt gub /fxt x:tfGt/0f ub} { lhNnf ;lrj ltns ;L, o'jf ;+u7g cfunfuLaf6 ePsf] ef}lts Ifltdf tkm{af6 kl/k"lt{ ug{'kg]{ kf6L{sf]
kf6L{lgs6 ;f] ;+u7gn] d+unaf/ efuj08f gug{ /fv]knfO{ r]tfjgL clUgkLl8tsf] 3/ lgdf{0fdf xft]dfnf] g]kfnsf s]Gb|Lo sf]iffWoIf lhjgL ;L klg g] s kf ;+ u } /x] / sfd ug] { tkm{af6 dfu /x]sf] 5 .Ú
/fli6« o v] n s' b kl/ifb cufl8 lbP . pgn] /fli6« o 6Ldsf ug]{ 3f]if0ff u/]sf] 5 . lalxjf/ nufPtsf g]tfsfo{stf{x¿ eLif0f k|lta4tf ;d]t JoQm u/]sf lyP . g]tf ;ljgn] hgtfnfO{ hxfF b'Mv
v]nf8Lsf] ;'ljwf a9fpg dfu ub}{ k|lzIfsnfO{ /fHon] ;]jf ;'ljwf lbg' kf6L{sf lklaPd lztn ;L ;lxtsf] cfunfuLaf6 IftljIft ePsf] a:tL o:t} /fxt x:tfGt/0f sfo{qmddf k5{ ToxfF g]skf k'Ug] ePsfn] kf6L{n]
k|bz{g u/]sf] xf] . kg],{ 3/kl/jf/sf] :jf:Yo ;]jfnfO{ 6f] n Ln] /fhk' / ufpF k flnsf –& xf6af;df k|ToIf k'uL /fxt ;+sng af]Nb} g]kfn sDo'lg:6 kf6L{sf s]Gb|Lo u/]sf] ;fgf] gub ;xof]u afx]s kf6L{
k| b z{ g df /fli6« o 6Ldsf lgz'Ns agfpg' kg]{ / ;a} If]qdf xf6jf;sf cfunfuL kLl8tnfO{ gub ;ldltsf ;+of]hs Pjd /fhk'/ ;b:o Pjd kf6L{sf bfª lhNnf g]tf sfo{stf{ clUgkLl8t hgtfsf]
v]nf8LnfO{ cfjf;sf] Joj:yf u/, v]ns'b /+uzfnf agfpg' kg],{ l6o' @* xhf/ % ;o ?k}ofF x:tfGt/0f ufpFkflnsf–& sf j8fcWoIf k'is/ OGrfh{ ;ljg ;Ln] clUgkLl8t ef}lts lgdf{0fdf xft]dfnf] ug{ klg
/fli6«o 6Ldsf k|lzIfsnfO{ ;]jf qmLs]6 /+uzfnfnfO{ oyfzL3| lgdf{0f ub} { clUgkLl8t 3/ lgdf{ 0 fdf jnLnfO{ gub /fxt x:tfGt/0f u/]sf] hgtf;Fu cfˆgf] kf6L{ b'Mv ;f6f;f6 cfpg] k|lta4tf JoQm u/] . pgn]
;'ljwf pknJw u/, lqlj qmLs]6 ug{' kg]{ / /fHon] v]ns'b If]qdf xft]dfnf] ug]{ 3f]if0ff u/]sf x'g\ . xf] . /fxt x:tfGt/0f ub}{ g]skfsf ug{ cfPsf] atfP . g]tf ;ljgn] elTsPsf 3/ k'glg{df{0fsf nflu
d}bfgdf ef}lts k'jf{wf/ lgdf{0f u/, nufgL a9fpg' kg]{ dfu u/] . /fHon] cfˆgf] gful/ssf] ;Dk'0f{ kf6L{n] >d lzlj/ rnfpg] pb\3f]if
/fli6« o 6Ldsf k| l zIfs / o;}u/L, cWoIf lbg]z ;Ln] dGqLnfO{ ;DktL gi6 x' F b f h' g k| s f/sf] ;d]t u/] .
kxnsbdL ;lxt cfpg'kg]{ lyof] Tof] pQm /fxt x:tfGt/0f sfo{qmddf
gb]lvPsf] k|lt kf6L{sf] tkm{af6 b'Mv /fhk'/ – & sf j8fcWoIf Pjd /fxt
;d]t JoQm u/] . ;+sng ;ldltsf ;+of]hs k'is/
pgn] eg]– …/fHon] cleefjsLo jnLn] /fxt pknAw u/fpg] g]kfn
e" l dsf lgjf{ x ug{ ' k b{ 5 . oxfF sDo'lg:6 kf6L{nfO{ wGojfb JoQm u/] .
:yfgLo, k|b]z / s]Gb|Lo ;/sf/n] ef} l ts Ifltsf] ljj/0f Pjd
gful/snfO{ olt 7"nf] b'Mv kbf{ xfn;Ddsf] ;+ s lnt /fxtaf/]
;xof]u ug{'kg]{, oxfF k|x/L 5, cfdL{ hfgsf/L lbFb} j8fcWoIf jnLn] sl/j
5 . /fHon] rfx]sf] eP cfˆgf] kmf];{ % s/f]8sf] Iflt ePsf], @^ dWo @#
kl/rfng u/]sf] eP of] sfd Ps 3/ hn]/ gi6 ePsf], xfn;Dd sl/j
xKtfdf ;DkGg x'g] sfd xf] t/ /fHo ;f9] $ nfv gub /fxt ;lxt cGo
v]nf8Lx¿sf] kl/jf/nfO{ :jf:Yo cfjf; rflxg] v]nf8LnfO{ grflxg] lsg kf6L{sf lklaPd Pjd s]Gb|Lo Gofo lklaPd Pjd s]Gb|Lo Gofo laefu lg/Lx 5 . /fHo olt lg/Lx 5 ls, nQfsk8f, 6]G6, kfn, h:tfkftf
pkrf/sf] Joj:yf u/, v]nf8LnfO{ < eGb} k|Zg ub}{ eg] – …dGqLn] s] u/]sf laefu k|d'v lztn ;L, kf6L{sf k|dv' lztn ;Ln] cfunfuLaf6 ePsf] lgsfox¿ olt lg/Lx 5g\ ls nufPtsf /fxt ;fdfu|L k|fKt ePsf]
lg/f;f xf]Og xf};nf b]p, /fhgLlt 5g\ < s]jn b]z s+ufn dfq agfpg s]Gb|Lo ;b:o Pjd bfª lhNnf ef}lts Ifltdf kf6L{sf] tkm{af6 b'Mv dfG5]sf] kL8fdf klg s;/L e|i6frf/ hfgsf/L ;d]t lbP .
euj08f xf]Og cj;/ b]p, v]n hfg]sf 5g\ . h;n] b]zsf] ;fg / uf}/j OGrfh{ ;ljg ;L, kf6L{sf s]Gb|Lo JoQm ub}{ /fHon] tTsfn /fxt, ug{ ;lsG5 eGg] dfq} ;f]Rg] ub{5g\ . pQm /fxft x:tfGt/0f
hutnfO{ k|f]T;fxg u/, e|i6frf/ pRr /fVg v]n If]qaf6 b]znfO{ ;b:o Pjd bfª If]q g+=@ OGrfh{ k' g lg{ d f{ 0 f nufPtsf sfdx¿ xfdL ;/sf/nfO{ Wofgfsif{0f u/fpg sfo{ q mdsf] ;xhLs/0f g] k fn
xf]Og nufgL u/, o'jf ;+u7g g]kfn lrgfPsf 5g\ ltgnfO{ cfjf; ljlxg kf6g h+unL ;L, kf6L{sf s]Gb|Lo ;b:o k|efjsf/L 9+un] cuf8L a9fpg rfxG5f} ls oxfF s f clUgkLl8t sDo'lg:6 kf6L{ bfªsf lhNnf ;]qm]6/L
lhGbfjfb, PsLs[ t hgqmflGt agfpg x'bF g} . tTsfn v]nf8Lsf nflu ;Demgf ;L, kf6L{sf s]Gb|Lo k|ltlglw ;'emfa lbP . g]tf lztnn] hgtfsf] hgtfnfO{ oyfzL3| /fxt pknAw ltns ;Ln] u/]sf lyP .
lhGbfjfbsf gf/f nufOPsf lyP . cfjf;sf] Joj:yf ug{k' 5{ .Ú
@)*! ;fn j}zfv #) ut] cfOtaf/ 3
g]kfn sDo'lgi6 kf6L{ cfzf / e/f];fsf] s]Gb|
r'Rr] gSzfsf] ;Gbe{ / g]kfnL gf]6sf] lajfb
g]kfnsf] ;/sf/n] ut @) ut]sf] er{ ' c n dfWodaf6 ut s] x L ;fj{ h lgs u/] s f] b] l vPsf] 5 . a] O lhªdf Ps ;dembf/Lkqdf
sf7df8f}F . g]kfn sDo'lgi6 kf6L{sf]
:yfoL ;ldlt ;b:o Pjd\ u08sL k|bz
OGrfh{ lzn' ;Ln] g]kfn sDo'lgi6 kf6L{
]
u/]sf of]hgfx¿ s8fOk"js

sfod ug{ ;a}nfO{ lgb]z


{ sfof{Gjog
ug{ / kf6L{nfO{ hgtfdf hf]8b\ } prfO{
{ g lbOg\ .
dlGqkl/ifbsf] a} 7 saf6 !)) dlxgfcl3dfq ef/tsf k|wfgdGqL Tolta]nf a;]sf] k|ltlglw;efsf] /fHo x:tfIf/ ePsf] lyof] . g]kfn;Fusf] b]z / hgtfsf] cfzf / e/f];fsf] s]Gb| g]skf k|bz
] ;+/rgfdf uO;s]sk] l5
?k}ofFsf] gf]6df gofF -r'Rr]_ gSzf g/]Gb| df]bLn] ug{e' Psf] lyof] . To;}u/L Joj:yf tyf ;'zf;g ;ldltsf] ;xdltlagf g} ul/Psf] ;f] ;Demf}tfsf] ePsf] atfPsL 5g\ . ;f] kf6L{sf] u08sL a;]sf] k|yd a}7sn] ljleGg lhDd]jf/L
;d]6/] hf/Lug]{ lg0f{o u/]kl5 d'Vot u'~hLsf] dlgnfeGg] 7fpFdf ef/tsf] a}7sn] klg ;Ldf lajfbaf/] ;ft Pp6f a'bF fdf b'jk} If Jofkf/j:t'sf] k|b]zsf] klxnf] a}7snfO{ ;Daf]wg ub}{ klg 6'ª\ofPsf] 5 . lhDd]jf/L adf]lhd
;/sf/L lg0f{osf] cfnf]rgf ePsf] 5 . pt/fv08 ;/sf/sf] :jf:Yo ljefun] a'Fb] lgb]{zg lbPsf] kfOPsf] 5 . ;"rL a9fpg jftf{ ug{ / gfy'nf, pgn] ;f] s'/f atfPsL x'g\ sf:sL lhNnfdf OGrfh{df cf:yf ;L
lajfbf:kb s'/fnfO{ gf]6df ;dfa]z tLg s/f]8 *( nfv ef?sf] nfutdf h;df ;ldltn] ef/tLo gSzfdf Rofª\nf–lnk'n]s gfsf / l;lKsnfdf OGrfh{ lzn' ;Ln] kl5Nnf] ljsl;t ;]qm]6/Ldf pd]z ;L, DofbL lhNnf
u/fP/ gf]6nfO{ klg lajfbdf kfg]{ Pp6f k|fOd/L x]Ny s]o/ ;]G6/ lgdf{0f g]kfnL e"ld cltqmd0faf/] ;/sf/n] kl/l:ylt;Fu} kf6L{sf] sfFwdf dxTjk"0f{ OGrfh{df /fhg ;L ;]qm]6/Ldf clj/n
;Ldf Jofkf/ a9fpg klg /fhL eP lhDd] j f/L cfOk' u ] s f] / b] z eQm ;L, afUn'ª lhNnf OGrfh{df cfhfb
sfd ug'x{ g' ] lyPg eGg] s'/fx¿ p7]sf ul//x]sf] 5 . To;sf] lgdf{0f sfo{ lnlDkofw'/faf6 aUg] sfnLgbLsf] elgPsf] lyof] . Tolta]nf klg g]kfnn] hgtfx¿, /fi6« e Qm sDo' l gi6x¿ ;L ;]qm]6/Ldf k|l;4 ;L, :ofªhf lhNnf
5g\ . lnk'n]s / lnlDkofw'/fsf] tLa| ultdf cufl8 a9fOPsf] 5 . k" j { s f] sfnfkfgL lnk' n ] s / k|ltjfb u/]sf] lyof] . ef/tn] g]kfnsf] g]skfk|lt cfzf / e/f];f u/]sf] atfpFb}
e"uf]ndf cfˆgf] pkl:ylt hgfpg Tof] hldgdf ef/t ;/sf/n] lzj lnlDkofw'/f;Ddsf] e"–efu g]kfns} la/f]wsf] s'g} jf:tf u/]geg] rLgn] of] lhDd]jf/L k"/f ug]{ eGg]af/] uDeL/
g;Sg] t/ b]zsf] gSzf / gf]6df ;f] s}nfz wfd lgdf{0f ul//x]sf] dfq xf] / dxfsfnL gbLsf] d' x fg s'g} q'6L ePsf] eP lqkIfLo jftf{af6 aGg h?/L /x]sf] atfOg\ .
;Rofpg ;lsg] eg]sf] lyof] . t/ u08sL k|bz ] sf] klxnf] a}7sn] kf6L{n]
g]kfnsf To;kl5sf ;/sf/x¿n] ;f] sf:sLsf] km]jftfnsf] hUuf cltqmd0fsf]
8f= s]zj b]jsf]6f lajfbsfaf/]df rLgnfO{ ;d]t s'g}
kqfrf/ u/]gg\ .
ljjfb, cGgk'0f{ ;+/If0f If]qsf] ;d:of,
sflnu08sL gbLdf e} / x] s f] cj} w OGrfh{df pef/ ;L ;]qm]6/Ldf ;fu/
;g\ !*!^ df ePsf] ;'uf}nL pTvgg, hnljw't lgdf{0fsf ;Gbe{df ;L, kj{t lhNnf OGrfh{df ;'lznf ;L,
;g\ !*!^ df ePsf] ;'uf}nL ;lGwkl5 ;lGwkl5 ePsf la| l 6z OlG8of b]lvPsf] clgoldttf, gjnk'/sf] xf]ª; \ L ;]qm]6/Ldf ls/0fL ;L, d':tfªdf OGrfh{
l;d]G6n] hgtfnfO{ kf/]sf] c;/, ;'sD' af;L cfsfz ;L ;]qm]6/L k|sfz ;L, tgx'Fdf
ePsf la|l6z OlG8of ;/sf/sf ;/sf/sf gSzfx¿df;d] t
lnlDkofw'/f, lnk'n]s / sfnfkfgL
hgtfsf] ;d:ofsf]af/] lj:t[t cWoog lgzfg ;L OGrfh{ /xg]5g\ eg] ljnf;
u/L To;af/] ;‹if{ cufl8 a9fpg] lg0f{o ;L ;]qm]6/L /xg]5g\ . To:t} uf]vf{ lhNnf
gSzfx¿df;d] t lnlDkofw' / f, lnk' n ] s / nufotsf If]q g]kfns} ePsf] pNn]v u/]sf] 5 . To:t} Pd;L;L ;DaGwL ;+3if{, OGrfh{df slkn ;L, ;]qm]6/Ldf sfhL
5 . pQm ;lGwdf g]kfnsf] klZrdL nfu" c f} i fw lgoGq0f, ;xsf/Lsf ;L, gjnk"/df h'emf? ;L ;]qm]6/L ;'dg
sfnfkfgL nufotsf If] q g] k fns} ePsf] ;Ldf sfnL gbL eg]/ tf]lsPsf] 5 . kLl8tx¿sf ;d:of, n3'ljQ;DaGwL ;L, ndh' ª ;] q m] 6 /Ldf /jLGb| ;L,
t/ Tolta]nf pQm gbLsf] d'xfgaf/]
pNn]v 5 . pQm ;lGwdf g]kfnsf] klZrdL pNn]v gul/Psfn] xfn ;d:of
;d:of, ld6/JofhL nufot hgtf;Fu
hf]l8Psf ;d:ofx¿nfO{ p7fg ug]{ lg0f{o
dgfªdf ljho ;L / To:t} k|b]z
sfof{nodf ljls/0f ;L /xg] / k|sfzg
;Ldf sfnL gbL eg]/ tf]lsPsf] 5 . t/ Tolta]nf pQm gbLsf] cfPsf] xf] . ;g\ !*^) eGbf cl3sf
;Dk"0f{ gSzfx¿df lnlDkofw'/faf6
klg a}7sn] u/]sf] 5 . k|b]zn] kf6L{
;+ u 7gnfO{ lhNnf, kflnsfb] l v
tyf k|rf/ ljefudf lzj ;L /xg]
lg0f{o a}7sn] u/]sf] 5 .
d'xfgaf/] pNn]v gul/Psfn] xfn ;d:of cfPsf] xf] . ;g\ lgl:sPsf] sfnLeg] / n] l vPsf] j8f:t/;Dd lj:tf/ ug]{, ljleGGg
hgjuL{o ;Ë7g lj:tf/ ug],{ g]kfnL
To:t} klxnf] k|bz ] a}7sn] :s'lnª
ljefu, Gofo ljefu, cfly{s ljefu, pTkfbg
kfOG5 . cd]l/sf / la|6]gsf s]xL
!*^) eGbf cl3sf ;Dk" 0 f{ gSzfx¿df lnlDkofw' / faf6 k' : tsfnodf cBflk lt k' / fgf ljz]iftfsf] ;dfhjfbaf/] kflnsf:t/;Dd ljefu, df]rf{, /fhfgLlts e]63f6 nufotsf
gSzfx¿ /x]sf 5g\ . ltgnfO{ cfwf/ cGt/lqmof cfof]hgf ug],{ k|To]s lhNnfn] ljefux? ;d]t u7g u/]sf] 5 .
lgl:sPsf] sfnLeg]/ n]lvPsf] kfOG5 . cd]l/sf / la|6]gsf dfg]/ g]kfnn] cGt/f{li6«o cbfntdf
cfˆgf] cg'sn ' tfdf pTkfbg ;'? ug]{ ;d]t @ lbg rn]sf] a}7sn] kf6L{sf] s]Gb|Lo
lg0f{o u/]sf] 5 . sfo{ q md / cfufdL of] h gfx?af/]
s] x L k' : tsfnodf cBflk lt k' / fgf gSzfx¿ /x] s f 5g\ . hfg;Sg] xf]eg] pQm If]qx¿ g]kfns}
/x]sf] k|dfl0ft x'G5 . t/ xfn;Dd
OGrfh{ g]tf lzn' ;L n] a}7sn] lg0f{o uDeL/ ;dLIff u/]sf] lyof] .
ltgnfO{ cfwf/ dfg]/ g]kfnn] cGt/f{li6«o cbfntdf hfg;Sg] To:tf] k|of; g} eO/x]sf] 5}g .
pQm lajflbt If]qdf g]kfnsf
lbg s6fpg] xf]Og, lbg abNg] sDo'lgi6 aGg' k5{’
‘lbg
xf]eg] pQm If]qx¿ g]kfns} /x]sf] k|dfl0ft x'G5 . t/ xfn;Dd k|wfgdGqL t s] bfr'n { fdf k|dv
' lhNnf
sf7df8f}F . g]kfn sDo'lg:6 kf6L{sf
:yfoL ;ldlt ;b:o tyf ;'b"/klZrd
x'g] / Tof] g]kfn sDo'lgi6 kf6L{;Fu
ePsf] atfP .
To:tf] k|of; g} eO/x]sf] 5}g . clwsf/L / k| x /L k| d ' v ;d] t
k' U gkfPsf 5} g g\ eg] ef/tLo
k|b]z OGrfh{ e/t ;Ln] lbg s6fpg]
sDo'lgi6 geO{ lbg abNg] sDo'lgi6
…xfdLnfO{ dGqL ;f+ ; b s] x L
rflxPsf] 5}g ;dfhjfb rflxPsf] 5 .
k|wfgdGqL g/]Gb| df]bLn] ut ebf}df aGg' kg]{ atfPsf 5g\ . g]kfn sDo'lgi6 To;} n ] xfdL ;dfhjfbsf nfuL
If]q pNn]v u/]/ l5d]sL;Fu lajfb 5} g , h;nfO{ pgLx¿n] kfF r f} + lnlDkofw'/fg} xf]eGg] :ki6 tyf b[9 ;f] If] q sf] e| d 0f ug' { s f ;fy} kf6L{ ;'b"/klZrd k|b]zsf] wgu9Ldf lgjf{rgdf hfb}5f}FÚ, pgn] eg] . pgn]
a9fpg] sfd ePsf] eGg] s'/fx¿ wfdsf?kdf k|rf/ klg ul//x]sf c8fg /fv]sf]df g]kfn ;/sf/nfO{ kfj{tLs'08df k"hf ug'{ePsf] lyof] . ;f]daf/ cfof]hgf ul/Psf] ;'b"/klZrd pTkfbg qmflGt hf/L /x]sf] atfpFb}
5g\ . g]kfnn] )&& h]7 ;ftut] pQm 5g\ . h;sfaf/]df g]kfnsf] /fli6«o wGojfb lbOPsf] lyof] . To;}u/L pQm To;qmddf pxfFn] u'~hLsf :yfgLo k|b]z :t/Lo k|lzIf0f sfo{qmDdf af]Nb} :ofp, cf]v/sf af]6 /f]k]sf], wfg, ux'F,
If]qnfO{ ;d]6/] ;fj{hlgs u/]sf] gofF ;efsf] ut r} t @@ ut] s f] e"–efu g]kfns} xf]eGg] ef}uf]lns / afl;Gbfx¿;Fu cGt/lqmof ;d]t pgn] o:tf] atfPsf x'g\ . lbg sf6\g] t/sf/L v]tL u/]sf], afv|f kfng u/]sf]
gSzfnfO{ g]kfnsf] ;+;b\n];d]t k|wfgdGqLsf];d]t pkl:ylt /x]sf] P]ltxfl;s tYox¿nfO{ :jLsf/ ub}{ ug'{ePsf] lyof] . pxfFn] :yfgLo sDo' l gi6sf] cfjZostf gePsf] hfgsf/L u/fpFb} ;a}n] ;/n hLjg /
tTsfn} cg'df]bg klg u/]sf] lyof] . ;fj{hlgs gLlt tyf k|Tofof]lht ;f] If]qdf g]kfnsf] ;fj{ef}d clwsf/ pTkfbgx¿sf] k|bz{gL cjnf]sg atfpFb} pgn] lbg abNg] sDo'lgi6
g] k fnsf] gofF gSzfdf ljwfog ;ldltsf] a}7sdf k|Zg p7]sf] sfod ug{ g]kfn ;/sf/n] tTsfn eP/ b]z / hgtfsf] ;]jfdf nfUg g]tf
u/]sf ;dfrf/x¿ aflx/ cfPsf
lnlDkofw' / fdflyaf6 aUg] sfnL lyof] . t/ ;/sf/n] To;af/] s'gk} lg pRr:t/Lo /fhg}lts Pj+ s'6g}lts sfo{ s tf{ x ¿nfO{ lgb] { z g u/] .
lyP . df]bLn] pQm If]qdf ljsf; / ;' b " / klZrd k| b ] z :t/Lo k| l zIf0f
gbLk"js { f u'~hL, gfeL, s'6Lnufotsf k|ltlqmof lbPg . @)!* ;fndf kxn ug{k' g]{ cfjZostf cf}NF ofOPsf] k"jf{wf/ lgdf{0fsf nflu $@ ca{ sfo{ q mddf ;xefuL lhNnf
e"–efu ;d]l6Psf] 5/ . g]kfnn] ;g\ g]kfnL clwsf/Lx¿n] ;f] If]qdf lyof] . To;}u/L pQm a}7sn] g]kfnsf] ef/tLo ?k}ofFsf] ah]6sf];d]t 3f]if0ff ;b:ox¿nfO{ lgb]z { g ub}{ pgn] kf6L{sf
!*!^ sf] ;'uf}nL ;lGwsf cfwf/df hgu0fgf u/]sf] eg]klg ToxfF g]kfnL z}lIfs ;fdu|Lx¿df k|of]u ePsf] ug'{ePsf] lyof] . h;af6 ;f] If]qdf g]tf sfo{stf{x¿n] b]z / hgtfsf s8f d]xgt ug{'sf ;fy} pTkfbg;Fu
dxfsfnL gbLsf] k"jL{ efudf kg]{ gful/sg} g/x]sf] atfpg] ul/Psf] g]kfnL gSzfdf ;'wf/u/L kf7\oqmd xfn :jf:Yo rf}sL nufotsf ef}lts ;d:of s;/L ;dfwfg ug{ ;lsG5 clgjfo{ hf]l8g' kg]{ atfP .
lnlDkofw' / f, sfnfkfgL / 5 . @)#@ ;fnd} g]kfnn] lnlDkofw'/f lgdf{0f ug{ klg lgb]z { g lbPsf] lyof] . ;+/rgfx¿ lgdf{0f e}/x]sf 5g\ . t/ eGg] ljifodf lhDd]jf/ aGg' kg]{ atfP . To;}u/L sfo{qmdsf cWoIf tyf
lnk'n]s;lxt ;a} If]q g]kfnsf] e"– afx]ssf] gSzf agfPsf] kfOPsf] 5 . ;f] a}7sn] sfnfkfgLnufotsf cGo g]kfnn] Tof] ef}lts ;+/rgfsf] lgdf{0f pgn] g]tf sfo{stf{x¿n] ;Ifd dfq g]kfn sDo'lg:6 kf6L{sf kf]ln6Ao'/f]
efu /x]sf] bfaL ub}{ cfPsf] 5 . @)$% ;fndf g]kfnsf] gfkL ;Ldf If]qdf g]kfnn] klg ;Ldf ;'/Iff /f]sfpg ;s]sf] 5}g . df]bLn] Tolta]nf geO{ ;Ifd cu|b:tfsf ?kdf ljsf; ;b:o ljsNk ;Ln] Ps w|"jLo ljZj
ef/tn] g]kfnsf] sfnfkfgL If]q;d]t ;j]I{ f0f 6f]nL lnlDkofw'/f If]qdf hfg an /fVg'kg]{ lg0f{o u/]sf] lyof] . h;df u' ~ hLdf ltAat;F u sf] ;Ldfdf ug{ hgtfsf ;/f]sf/sf ljifodf s]lGb|t ax' w | " j Lo ePsf] atfpF b }
;d]l6Psf] gSzf ;fj{hlgs u/]kl5 vf]h]sf] lyof] . t/ ef/tn] cfklQ ;Ldf ;'/Iff ansf] :yfoL Aof/]s vl6Psf ef/tLo ;}lgsx¿ / ;Ldfdf x'g' kg]{ atfP . hgtfn] cfzf e/f];f ;fd| f HojfbLx¿sf] s/ª eflrPsf]
g]kfnn] To;k|lt cfklQ hgfpFb} hgfPkl5 To; If]qsf] e"–efu gfKg v8fu/L ;Ldfsf] :yfoL ;'/Iffsf] ;8s lgdf{0fdf ;+nUg lgsfosf u/]sf] kf6L{ g]kfn sDo'lgi6 kf6L{ / atfP . ljZjdf bfbflu/L ub}{ cfPsf]
tTsfn} ef/t;Fu jftf{sf] k|:tfj u/]sf] uPsf] ;f] 6f]nL l/Qf] xft kmls{Psf] Joj:yfsf;fy} ;Ldf lgodg ug]{ ljZjf; ug]{ g]tf ljKnj ePsf] atfpFb} cd]l/sfsf] s/ª eflrPsf] 5, ca 9f8
clwsf/Lx¿;Fu klg cGt/lqmof
lyof] . t/ ef/tn] pQm gSzf lyof] . To;kl5 ef/tn] aiff}{ nufP/ elgPsf] lyof] . To;}u/L ;ldltn] pgn] hgtfsf] cfzf, e/f] ; f / eflrg] cj:yf cfPsf] 5, of] qmflGtsf]
u/]sf lel8cf]x¿ pQ/fv08 /fHosf ljZjf;nfO{ sfod /fVg hgtf;Fu g]tf pknAwL xf] pgn] eg] . /l;of
;fj{hlgs ug'{ cl3g} lnk'ns ] If]qdf lnk'ns ] x'bF } rLg hf]8g\ ] ;8s agfP ;+ o ' Q m /fi6« ; + 3 sf] a8fkq / d'VodGqL k'is/ l;+x wfdLn] ;fdflhs sfo{stf{x¿ hf]l8g' kg]{ atfP . hgtfsf] o'qm]g;Fu geO{ cd]l/sf;Fu nl8/x]sf]
;8s lgdf{0f u/]/ pb\3f6g ;d]t klg g]kfn a]va/ /xFb} cfPsf] lyof] . k~rzLnsf] l;4fGtk| l t k| l ta4 ;~hfn PS;df /fVg'ePsf] lyof] . alnbfgaf6 k|fKt pknAwLx¿sf] /Iff atfpFb} pgn] cd]l/sfsf] 9f8 efFlrg]
ul/;s]sf] s'/f cfPkl5 lajfb yk @)&^ df g] k fnn] ef/t;F u ePsf /fi6« g]kfn / ef/t b'j}n] tL To;kl5dfq g] k fnsf zf;s / ug{'sf ;fy} ldq zlQm, ldq ju{ / atfP . g]kfndf ;dfhjfbn] ue{wf/0f
k]lrnf] ag]sf] lyof] . g]kfnn] To;kl5 k| w fgdGqL, k//fi6« d GqL / l;4fGtx¿sf] cIf/;M kfng ug{ clwsf/Lx¿n] yfxfkfPsf lyP . ldq ;d'bfo;Fu ;xsfo{ ub}{ cufl8 ul/;s] s f] atfpF b } pgn] Ps lbg
klg af/Daf/ tTsfn jftf{sf] k|:tfj k//fi6«;lrj:t/ h'g txdf ePklg k|lta4 /xg'kg]{ eg]sf] lyof] . ;ldltn] ef/tn] xfn;Dd klg lkyf}/fu9 x'Fb} a9\g h?/L ePsf] atfpFb} pgn] g]kfnL cjZo ;dfhjfb hlGdg] atfP .
u/] s f] / Tof] ;Dej gePkl5 cf}krfl/s / cgf}krfl/s jftf{sf] g]kfn / ltAat Jofkf/sf nflu lnk' n ] s / ToxfF a f6 ltAatsf] ljz]iftfsf] ;dfhjfb k|flKtsf nfuL ;dfhjfb k|flKtsf nflu ;a} g]tf
cfˆgf]tkm{af6 klg gSzf ;fj{hlgs dfu ubf{ ef/tn] j]jf:tf u/]sf] lyof] . bfr{ ' n fsf] vn+ u fb] l v l6+ s / dfg;/f]j/ hfg] ;8ssf] lj:tf/ pgLx¿nfO{ Pstfsf] em08fd' g L sfo{stf{x¿n] pTkfbg;Fu hf]l8P/
/ kfl/t u/]sf] lyof] . g]kfnn] cfkm\gf] ef/tn] sfnfkfgL If]q;d]t ;d]6]/ e~Hofª;Ddsf] ;8s lgdf{0fsf nflu ul//x]sf] 5 . clwsf+z ef/tLox¿ uf] n aGb ub} { n} h fg' kg] { atfP . cfTdlge{/ kf6L{ / sfo{stf{ agfpg
gSzfdf k/]sf] ;f] If]q pkof]u ug{ gSzf ;fj{hlgs u/]sf] rf/ lbgkl5g} tTsfn} ah] 6 ljlgof] h g u/L ;f]xL af6f]xbF' } ltAatsf] dfg;/f]j/ lgjf{ r gnfO{ PsLs[ t hgqmflGtsf] nfUg' kg]{ atfP . g]kfn sDo'lg:6
;ls/x]sf] 5}geg] ef/tn] pkof]u g] k fnsf] ;/sf/n] ef/t;dIf b| ' t ultdf sfd ;DkGg ug{ ' k g] { u}/x]sf 5g\ . ef/tLo /IffdGqL /fhgfy df]rf{sf] ?kdf lng'kg]{ atfpFb} pgn] kf6L{sf s]Gb|Lo ;b:o tyf c5fd
ul//x]sf] b]lvPsf] 5 . lajflbt cf}krfl/s?kd} cfklQ hgfPsf] cfjZostf klg cf}FNofPsf] lyof] . hgtfsf aLrdf /x]/ hgtfsf sfd lhNnf OGrfh{ ldgf ;Ln] sfo{qmddf
l;+xn] @)&& a}zfv @^ ut] bfr{n ' f–
If]qdf a;]sf :yfgLonfO{ ef/tn] lyof] . To;kl5 ;j{bnLo a}7s ;f] ;ldltn] cfˆgf] ;ftf}+ a'Fbfdf ub}{ pgLx¿sf ;d:ofsf] ;dfwfg vf]Hb} ;xefuL ;a}nfO{ :jfut ub}{ r'gfjnfO{
lnk'ns ] ;8ssf] pb\3f6g ubf{ klg cufl8 a9\g' kg]{ atfP . k'FhLjfbsf] o' 4 sf ?kdf lng' kg] { atfpF b }
gful/stf, /f;g sf8{ / cfwf/ sf8{ cfof]hgf x'Fbf ;a} bnn] ;/sf/nfO{ g]kfn–ef/t k|a4' ;d"xn] tof/ kf/]sf] g]kfnn] vf;} la/f]w ug{ ;s]sf] lyPg . Wj+; / ;dfhjfbsf] ljsf; g} dfS;{jfb qmflGtsf/Lx¿ ;a} 7fpFdf lkm6 x'g'
k| b fg u/] s f] 5eg] ToxfF s f ;fy /xg] k|lta4tf hgfPsf lyP . k|ltj]bg ;DalGwt kIfnfO{ tTsfn @)&& d} g]kfn–ef/t ;Ldf;DaGwL ePsf] atfpFb} pgn] g]kfndf bnfn kg]{ atfOg\ . qmflGtsf/L zlQmx¿
:yfgLoaf6 ;lbcf}+b]lv s/ ;+sng ef/tnfO{ s"6gLlts …gf]6Ú klg a'emfpg' kg]{ / pQm k|ltj]bg cfd k|df0f ;+sng ug{ g]kfnsf] ;/sf/n] k"h
F Ljfb c;kmn ePsf] atfP . /fhtGq Psh'6 x'g'kg]{ atfpFb} pgn] lht]/ klg
u/]sf b:tfj]hx¿ klg cBfjlws a'emfOPsf] lyof] . To; ;dodf g]kfnn] hg;d' b foaLr ;fj{ h lgs u/L u7g u/]sf] lj1 ;d"xn] k|ltj]bg cfˆg} ana'tfdf cfpg g;s]klg ljb]zL xf/]sf] hgo'4af6 kf7 l;Sb} cfˆgf
u/]sf] 5 . u'~hLdf ef/tn] &% s/f]8 ef/t;dIf jftf{sf nflu tLgj6f sfof{Gjog ug{ klg lgb]z { g lbPsf] a'emfO;s] klg To;sf] s'g} sfof{Gjog zlQm s]Gb|x¿sf] ;xof]udf kms{g ;Sg] sf/0fn] xfg{ gx'g] atfOg\ . pgn]
ef?sf] nfutdf Pp6f lzj s}nfz ldlt k| : tfj u/] s f] d f Tof] klg lyof] . To;kl5 g]kfndf tLghgf ePsf] 5}g . h;df gbL;Fu ;DalGwt, vt/f /x]sf] atfpFb} pgn] ;a}n] ;dod} ljrf/sf] ljsf; u/]sf] kf6L{ g]kfn
wfd agfpFb}5 . To;sf] lzNofGof; u' l h| P kl5 cfkm\ g f] gofF gSzf k|wfgdGqL kl/jt{g ePklg pQm gfk–gSzf;DaGwL, P]ltxfl;s b:tfj]h, ;r]t x'g' kg]{ atfP . :yfoL ;ldlt sDo'lgi6 kf6L{sf g]tf sfo{stf{x¿ c?
lgb]z { gdWo] s'gs
} f] klg kfngf ePg– sfg" g ;F u ;DalGwt, k| f s[ l ts ;b:o tyf ;'b"/klZrd k|b]z OGrfh{ eGbf km/s x'g'kg]{ atfOg\ .

;fj{hlgs :yfgdf eO/x]sf] 5}g .


a? r'Rr] gSzf /fv]/ k|sflzt
ug{ nfluPsf kf7\ok':tsx¿ /2
>f]t;DaGwL k|df0fx¿ ;d]l6Psf 5g\ .
o:tf] cj:yfdf r'Rr] gSzfn] ;d]6s ] f
e/t ;Ln] g]kfndf ;dfhjfb Nofpg
;dfhjfbLx¿n] Psh'6 x'g' kg]{ atfP .
…bnfn k"hF LjfbL Joj:yfn] ;d:of
To;}u/L g]kfn sDo'lgi6 kf6L{sf
s]Gb|Lo ;b:o tyf sfo{qmdsf ;~rfns
;d/ ;Ln] kf6L{nfO{ cfGtl/s ?kdf
e"–efusf] pkef]u gu/L To;nfO{ g]kfnL
w"d|kfg u/]df sfg'gL ul/Psf 5g\ . @)&@ sf] h]7df
g]kfn–ltAataLr k|d'v Jofkfl/s
gf]6df /fVg] lg0f{o ug'x{ g' ] lyPg .
;/sf/sf] kl5Nnf] lg0f{on] g]kfnL
;dfwfg ug{ g;s]sfn] gofF ljsNkdf hfg'
k5{ eGg] ;f]rsf] ljsf; ePsf] 5, ;a}
;dfhjfbL ePsf 5g\, To;}n] ;dfhjfb
;' b [ 9 agfcf} F , ;dfhjfbsf nflu
km/flsnf] df]rf{ lgdf{0f u/f}F lzif{ssf]
b:tfj]h jfrg u/]sf lyP . sfo{qmddf
sf/jfxLdf kl/G5 . gfsfsf?kdf /x]sf] pQm lnk'n]ssf
af/]df ef/tLo k|wfgdGqL g/]Gb| df]bL
/ lrlgofF /fi6«klt ;L lhglkªaLr
gf]6nfO{ lajfbdf kfg]{ sfd u/]sf]
5 . of] ;'Gbf ;fdfGo t/ vf;df w]/}
u+le/ ljifo xf] .
dfGg] ;a} Ps x'g' k5{Ú pgn] eg] .
lgjf{rgsf] k|;+udf af]Nb} pgn]
s]Gb|Lo ;b:ox¿ eut ;L, k|sfz ;L,
P08Lh ;L nufotsf g] t fx¿sf]
lhTgsf] ;lx ljrf/ / g]t[Tj cfjZos pkl:ylt /x]sf] lyof] . – lw/h k|kfnf
4 @)*! ;fn j}zfv #) ut] cfOtaf/

;dfh ;]jf / wd{sf] gfddf 7Ug]x¿sf] ;DklQ 5fglag u/f}+


snfsf/nfO{ /fi6« s f] uxgf snfsf/dfly of}g b'Jo{jxf/sf] cf/f]k ;fFlRrs} e|i6frf/ u/]sf] xf] eg] d'2f ;j{;fwf/0faf6 p7fPsf] s/f]8f}+ /sd p7fP/ 7Ug kfOG5 < s'g} 7ux¿ ;dfh ;]jL ag]sf
elgG5 . snfsf/ Tof] uxgf xf], h;n] nfUof] t sltko anfTsf/sf] cf/f]kdf bfo/ ul/G5 . oBlk, snfsf/dfly sxfF uof] < ca ;/sf/n] o;af/] ca ;/sf/n] oLgLx¿sf] ;DklQ 5g\ t s'g} u'? / dftf . oLgLx¿n]
;du| /fi6«nfO{ ljZj;fd' lrgfpg h]n};d]t uP . 7uLnufot ljleGg t 5fglag g} ub}{g, ;/sf/ . ;dfh vf]htnf; ug}{k5{ . s[i0f sF8]nn] 5fglag ug}k{ 5{ . ca klg oLgLx¿sf] hgtfb]lv /fHo / ;~rf/sdL{nfO{
;S5 . ;dfh kl/jt{gdf 7"nf] e"ldsf cf/f]k nfu]sf snfsf/x¿ klg y'k|} ;]jf ug]{ eGb} vaf}{ k};f p7fPsf ul/a / b]zsf] gfddf a]r]/ caf}{ ;DklQ 5fglag gug]{ xf] eg] oLgLx¿ ;d]t cWofF/f]df /fv]sf 5g\ . b]zdf
lgjf{x ug{ ;S5 . cfd ;j{;fwf/0fdf 5g\ clxn] . ;dfh ;]jfsf] gfddf 5g\, snfsf/x¿n] . t/, ;/sf/ k};f p7fPsf 5g\ . o:tf ;of}+ 7usf] ljsf; x'g5 ] . clg ;+ljwfg 5, P]g, sfg"g 5 . t/,
hgr]tgf km}nfpg ;S5 . To;}n], klg w]/} snfsf/n] 7u]sf 5g\ . pgLx¿sf] ;DklQ 5fglag ub}{g . t/, slt ul/a, ljkGgnfO{ pgn] dflg;x¿ d]xg] t u/]/eGbf klg 7u]/ ;dfh ;]jf jf wd{sf] gfddf 7Ug]
;/sf/n] klg snfsf/nfO{ b]zsf] lqms]6 /+uznf agfpg] eGb} w'd; ' –{ ;xof]u u/] < sltnfO{ ul/aLaf6 d'Qm g} sdfpF5g\ . ;dfh ;]jfsf] vf]n o:tf 7ux¿dfly g ;+ljwfg nfu"
uxgfsf] bhf{ lbPsf] 5 . ;'GtnL kmfp08];gn] ;j{;fwf/0faf6 u/] < o;sf] ljj/0f pgL ;fj{hlgs cf]9]/ b]z / hgtfnfO{ e|ddf kf/L ePsf] 5 g t P]g, sfg"g g} .
t/, kl5Nnf] ;do xfd|f] b]zdf caf]{ /sd p7fP/ e|i6frf/ u¥of] . ug{ ;S5g\ < ul/asf] cj:yf clxn] 7uL ug]x{ ¿sf] ca kbf{kmf; x'gk} 5{ . ;/sf/ oLgLx¿sf] cufl8 lg/Lx
snfsf/x¿n] ;dfhdf ;r] t gf ;dfh ;]jfs} gfddf cleg]qL klg pxL 5 . c:ktfndf cfh klg ;j{;fwf/0f slt ;Lwf x'G5g\ eGg] ag]sf] 5 . clg ;f]emf;femL hgtf
km}nfpg'sf] ;f6f] ljs[lt, a]lylt :j] t f v8\ s fn] dfemL a:tL g} la/fdLx¿ pkrf/ vr{ ltg{ g;Sbf Pp6f pbfx/0f g} k]z ubf{ k'U5 . 7lug] qmd hf/L 5 .
lgDtfO/x]sf 5g\ . snfsfl/tfsf] hf]lvddf kfl/lbPsL 5g\ . o:t}, aGws a:g'kl//x]sf] 5 . pkrf/ vr{ lnl6n a'4sf] gfdn] rlr{t wdu'? b]z ljsf; ug]{ sfd ;/sf/sf]
gfddf x]g{ g;lsg] j ;dfhn] krfpg} OGb|0] fLsf ;~rfns s[i0f sF8n ] n] klg ltg{ g;Sbf clxn] klg ;j{;fwf/ 0fn] /fdaxfb'/ aDhgdfly hgtfn] cfFvf xf] . ;/sf/ gnfuL g b]z ljsf;
g;Sg] ultljlw snfsf/x¿n] ljkGg, cfly{s cj:yf sdhf]/ ePsf csfnd} Hofg u'dfpg' kl//x]sf] 5 . lrDn]/ ljZjf; u/] . kl5 pgL ljleGg x'G5 g b]zaf6 ul/aL x6\5 . of]
ul//x]sf] kfOG5 . o;/L snfsf/x¿ JolQmnfO{ ;xof]u ug]{ eGb} b]z– clg sF8]nn] b]z–ljb]zaf6 p7fPsf] sf08df d'l5P . pgLdfly ljleGg ;/sf/sf] bfloTj klg xf] . la8Djgf,
b]z / hgtfsf] nflu ;r]tgfsf] ljb]zaf6 k};f p7fPsf 5g\ . pgn] /sdn] slt b'MvL, ul/aLsf] hLjg cf/f] k nfUof] . s] x L dlxgfcl3 ;/sf/df a;]sf JolQmx¿n] o;df
dfWod geO{ pN6} ljs[lt, lj;+ultsf] s]xL /sd ;xof]u u/]/ ;a} e|i6frf/ hf]ufP < pgn] xfn;Dd ;xof]usf ;LcfO{aLn] aDhgnfO{ kqmfp u¥of] . rf;f] glbFbf cfh hgtf 7luPsf
Pp6f dfWod aGb} uPsf 5g\ . u/]sf] atfOG5 . sF8]nn] clxn];Dd gfddf caf} { e Gbf a9L /sd Tof] klg pgs} 3/af6 . 5g\ . ;/sf/n] s]xL u/]g, xfdL u5f}+
cfˆgf] rnlrq, uLt, lel8of]
rnfpgs} nflu pT>[v+n ultljlw
slt k};f p7fP < /, slt ;xof]u
u/] < eg]/ s;}nfO{ yfxf 5}g .
?iff yfkf p7fO;s]sf 5g\ . olt k};fn] t b]z
g} ul/j d'Qm x'G5 .
pgL kqmfp k/] k l5 3/df
vf] h tnf; ul/of] . ;f] qmddf
eg]/ ;Lldt JolQm tyf ;+3;+:yfn]
;j{;fwf/0f n'l6/x]sf 5g\ .
ug],{ 5f]6f sk8f nufpg] jf clZnn To;}n], ca ;/sf/n] pgsf] oLgLx¿n] ul/a hgtf / b]zsf] gfd t/, lsg clxn] klg af6f]df ;LcfO{aLn] em08} rf/ s/f]8 /sd csf]{tkm{, dfu]/ klg b]z ljsf;
zAbx¿ af]Ng] k|j[lQ clxn] a9\b} ;DklQ klg 5fglag ug'{k5{ . clxn] a]r]/ cFs't ;DklQ hf]8]sf 5g\ . ul/j hgtf b]lvG5g\ . ;–;fgf pgsf] 3/af6 a/fdb u¥of] . x'G5 < b]zaf6 ul/aL x6\5 < dfu]/
uPsf] 5 . d'vdf h] cfof], ToxL uLt oLgLx¿nfO{ k};f ;xof]u ug]{ JolQmx¿ csf]t{ km{, oLgLx¿ lj?4 af]Ng klg afnaflnsfx¿ vfg gkfP/ aDhgsf] 3/ klg cflnzfg lyof] . g b]z ljsf; x'G5 g b]zaf6 ul/aL
ufpg] clg lgd{tfnfO{ h] dg nfUof], cGof]ndf 5g\ . clw+sfzn] ul/a, sf]xL ;Sb}g . dflu/x]sf] b]lvG5 . c:ktfnsf] To:t} , eQmk' / sf] ;" o { l jgfos g} x6\5 . To;}n], ca ;j{;fwf/0f
To:t} lkmNd agfpg] ul/Psf] 5 . ljkGgsf nflu eg] / cfk" m n] w'd;
{' –;'GtnL, :j]tf v8\sf / s[i0f a]8df pkrf/ vr{ gx'Fbf la/fdL / gu/kflnsf–%, l;h{ g fgu/df klg e| d df kg' { x ' G g . o:tf
csf]t{ km{, /fHosf] P]g, sfg"g klg vfO{ g vfO{ , ljb] z df b' M v u/] / sF 8 ] n sf] caf} { s f] ;DklQ /x] s f] ltgsf cfkmGtx¿ 56k6fO /x]sf] dftfsf] gfddf n'6tGq dlRrPsf] 7ux¿nfO{ s] x L klg ;xof] u
gdfGg] clg ;dfh / hgtfsf] klg sdfPsf], afnaRrfsf] k]6 ef]sf] /fv]/ atfOG5 . oBlk, of] ;DklQ oLgLx¿n] b]lvG5 . lsg clxn] klg pkrf/ 5 . dftfsf] gfddf ;Lwf;fwLnfO{ ug' { x ' G g . ;/sf/n] klg ca
Vofn ub}{gg\, snfsf/, lgdf{tf, jf Ho] i 7 gful/s eQf ;d] t cfkmGt, ;fyLefO{sf] gfddf /fv]sf] vr{ ltg{ g;Sbf c:ktfnn] zj 7luPsf] 5 . oLgLx¿sf] ;DklQ 5fglag ug}k{ 5{ .
lgb]{zsx¿ . oLgLx¿nfO{ ;xof]u u/] . ;'lgG5 . ca clVtof/ / z'4Ls/0f glbPkl5 cfkmGtx¿ 3/3/df dftfsf] 3/ /f]kgLdf algPsf] 5 . ;dfh ;]jf / wd{sf] gfddf 7Ug]
/fHon] gb]vs
] f] / hgtfn] ef]us
] f] t/, Tof] k};f oLgLx¿n] ;fFlRrs} ljefun] oLgLx¿sf] ;DklQ vf]Hg] ls ;xof]u dfUg cfO/x]sf] e]l6G5g\ < 3/ klg cflnzfg jf b/af/h:t} 5 . JolQmx¿nfO{ sfg" g sf] bfo/fdf
kL8f snfdfkm{t\ aflx/ Nofpg' g} ul/a, b'MvLnfO{ ;xof]u u/] ls gvf]Hg] < ;dfh ;]jfsf] gfddf olb pgn] ;fFlRrs} vf]hL vf]hL oL dftfsf] klg ;of}+ 7fpFdf 3/hUuf Nofpg}k5{ .
snfsfl/tf xf] . t/, s]xL jif{otf e|i6frf/ u/] < eg]/ hfGg kfpg] hgtf;Fu k};f p7fP/ e|i6frf/ ug]{ ul/a, ljkGgnfO{ ;xof]u u/]sf] eP /x]sf] / c+st' ;DklQ /x]sf] atfOG5 . ;/sf/ klg rnfvf] x'g'k5{ .
o:tf] 5}g . clxn] Eo'hsf] nflu uLt, clwsf/ t ;xof]u ug]{ JolQmx¿sf] snfsf/x¿nfO{ /fHon] 5f]85 \ ls tL lsg cfh klg d'n'sdf ul/a hgtf oLgn] klg ;a} ;DklQ csf]s { f] gfddf sxfF s;n] s;/L 7lu/x]sf] 5 <
lkmNd agfOG5 . clg hlt Eo'h klg t xf] lg . ;/sf/L sd{rf/Ln] ;j{;fwf/0fnfO{ Gofo lbG5 < of] t e]l6G5g\ < pgn] s]xLnfO{ ;xof]u /fv]sf] atfOG5 . tLg bzscl3 s]xL eg] / ;/sf/n] a' ‰ g' k 5{ .
a9\of], Tolt g} 5f8f ultljlw pgLx¿ Ps xhf/ ?k}ofF 3'; vfPsf]df pmdfly ef]lnsf lbgdf yfxf xf]nf . u/]sf]h:tf] b]vfP/ caf}{ e|i6frf/ ePsL oL dftf cfh vaf}s { f] ;DklQsf] ;~rf/sdL{x¿n] klg o:tf s'/f
u5{g\ . otf, h:tf];'s} lj1fkg klg e| i 6frf/ d' 2 f nfU5 . /, h] n w'd; ' –{ ;'GtnL kmp08];g lqms]6 u/]sf 5g\ . t/, o;af/] hgtf / dflns ag]sL 5g\ . dftfsf] gfddf aflx/ Nofpg'k5{ . /, ;j{;fwf/0f
snfsf/x¿ u5{g\ . k};fsf] nflu 7u, hfg'k5{ . /fhgLlts bnsf g]tfdfly /+uznf agfpgaf6 klG5;s]sf] 5 . ;/sf/ a]va/ 5 . sF8]nn] cfˆgf] hgtf 7u]/ vaf}{ sdfPsf] km]l/ /fHon] klg ;r]t /xg'k5{ . lsgls 7ux¿
rf]/, bnfn ;+3;+:yfsf] ;d]t lj1fkg klg e| i 6frf/sf] cf/f] k nfu] d f clxn] ;/sf/ cfkm}+ Tof] /+uznf ;ft k' : tfnfO{ k' U g] ;DklQ b]v]sf] 5}g . o:tf wd{sf] gfddf ljleGg kf]n];L NofP/ 7lu/x]sf
v]lnlbG5g\ . 5fglag x'G5 . agfpg nflu/x]sf] 5 . t/, /.+uznf hf]l8;s]sf] atfOG5 . o;/L ;dfh ;j{;fwf/0f 7Ug] w]/} 5g\ . oL t x'G5g\ .
o;/L g} kl5Nnf jif{df sltko 5fglagsf qmddf pgLx¿n] agfpg] gfddf w' d ' { ; –;' G tnLn] ;]jfsf] gfddf ;j{;fwf/0faf6 k};f k|ltlglw kfq dfq} x'g\ .

g]skf pbok'/n] Pd;L;L / e|i6frf/ lj?4 cfGbf]ng rsf{pg] ‘b]znfO{ lhtfpg] nIo ePkl5 x/]s df]rf{df lhTg ;lsG5’
sf7df8f}F . g]kfn sDo'lg:6 kf6L{ OGrfh{ z}n]z ;Ln] Pd;L;Lb]lv b[9tfsf ;fy pleP/ hgtfsf] ;]jf sf7df8f}F . g]kfn sDo'lgi6 kf6L{sf rf} t kmL{ 3] / faGbL sDo' l g:6 / ;Defjgf eP df]rf{ aGbL xf]Og eg]
pbok'/n] Pd;L;L / e|i6frf/lj?4 e|i6frf/sf lj?4 cfGbf]ng ug]{, ug]{, ld6/Aofh kLl8t / n3'ljQ s]Gb|Lo ;b:o tyf emfkf OGrfh{ b]zeQmx¿ dfyL e}/x]sf] 5 . xfdLn] ;dfhjfb :yfkgfsf] lglDt r'gfjdf
cfGbf]ng rsf{pg] ePsf] 5 . ;f] kf6L{sf] hg;/f]sf/sf ljifodf sfd ug]{, kLl8tx¿sf] Gofosf kIfdf cfjfh ;'dgl;+x ;Ln] nIok|lt :ki6 / b[9 ;a} df]rf{af6 b]z / hgtf lj?4 x'g] ;xefuL x'g] ;'dg l;+xn] atfP . )*$
xfn} ;DkGg k|yd k'0f{ a}7sn] ;f] lg0f{o hgtfsf] 3/b}nf]df uP/ e]63f6 tyf p7fpg] / lhNnfn] kf6L{sf] gLlt
u/]sf] xf] 5 . g]kfn sDo'lgi6 kf6L{ k|bz
] ;+u7g ;'b9[ / ;+u7g lj:tf/ ug]{ cg';f/ pTkfbgnfO{ lhNnfdf hf]8

ePkl5 kf6L{n] kl/rfng ug]{ x/]s if8\oGqnfO{ k/f:t kfg]{ ul/ n8\b5 } f}+ . ;Dds} vfsf atfpFb} pgn] r'gfjdf
df]rf{df lhTg ;lsg] atfPsf 5g\ . ca of] b]znfO{ ;dfhjfbdf n}hfg] klg cfk"mx¿s} lht x'g] atfP . ca
kf6L{sf] rf}yf] k"0f{ a}7sdf lhNnf xf] . To;sf] lglDt ;+ljwfg ;+zf]wg, b]zsf] g]tT[ j ug]{ cj;/ ljKnjn] kfpg'
;ldlt ;b:ox¿nfO{ lhNnfsf] of]hgf hgdt;+u|x, hg;+3if{ ;a} ljlw kg]{ pgsf] egfO lyof] . ;a}sf] x]l/of]
;Dk|]if0f ub}{ pgn] b]z, hgtf / cjnDag ub}5 { f}+ . To;sf] lglDt x/]s b]lvof], b]z ;+s6df k/]sf] of] ;do b]zsf]
qmflGtnfO{ lhtfpg] nIo lnPsf] kf6L{ If]qdf ax;, cGt/s[of, hgkl/rfng, ;'/Iff / hgtfsf] ;'vsf] lglDt cfˆgf]
;+/rgfdf uO;s]kl5 pbok'/ lhNnfsf] lg0f{o u/]sf] hfgsf/L u/fP . To;}u/L lbP/ @ la3fx hldgdf tTsfn wfg h'gs'g} df]rf{df ljhoL eP/ cufl8 w|j' Ls/0f, Pstf, hg;]jf, ;xsfo{ / kf6L{n] g]tT[ j ug]{ atfP . xfdL ljzfn
;b/d'sfd ufO{3f6df g]skfsf s]Gb|Lo a}7sn] ;'sD' af;L ;d:of, ld6/AofhL /f]Kg] lg0f{o u/]sf] 5 . a9\g] ljZjf; JoQm u/] . ;+3if{ ;a} If]qnfO{ ld;g ;dfhjfbtkm{ df]rf{aGbLsf] k|oTg klg ub}5{ f}+ pgn]] eg],
k|ltlglw ;ldlt ;b:o tyf pbok'/ lhNnf kLl8t / n3'ljQ kLl8tsf ;d:ofnfO{ ;f] x L cj;/df qmflGtsf/L a}7s kl5sf] kqsf/ ;Dd]ngdf n}hfg] u/L nfUg] atfP . …b]z ljleGg cfZro{hgs 36gf
;]qm]6/L b'uf{ ;Lsf] cWoIftfdf ljleGg lnP/ gu/kflnsf j8f;Dd ;+3if{ ug]{ dfcf]jfbLsf] lhNnf sld6L ;b:o klg pgn] eg]– æxfdL lhTg] ul/ To;f] ubf{ub}{ )*$ sf] r'gfj kl/36gfsf] aLraf6 cufl8 al9/x]sf]
lg0f{o ub}{ a}7s ;DkGg ePsf] xf] . lg0f{o u/]sf] 5 . c;f/ !) ut];Dd /d]z s6'jfn / 6+s yfdLnfO{ lhNnf nfUb}5f},+ of] b]zsf] lhDdf xfdLn] lng] cfOxfn] d f r' g fjdf klg n8\ g ] 5 .Ú cfufdL g]kfnsf] g]tT[ j lng kf6L{
pQm a}7ssf k|dv ' cltly kf6L{sf ;a} lhNnfe/L cGt/lqmof sfo{qmd OGrfh{ z}n]zn] cla/ vfbf nufP/ xf] .Æ klZrdf ;fd|fHojfbL zlQmsf] ;'dgl;+xn] atfP . df]rf{aGbLsf] tof/ /x]sf] pgsf] egfO lyof] .
s]Gb|Lo ;b:o tyf pbok'/ lhNnf ug]{ hgtfsf] x/]s ;d:ofdf kf6L{ kf6L{df :jfut u/]sf lyP .
@)*! ;fn j}zfv #) ut] cfOtaf/ 5

g]kfnsf] jflif{s hg;+Vof j[l4 )=(@ k|ltzt


sf7df8f} F . /fli6« o tYof+ s ub{ 5 g\ . dw] ; k| b ] z df ;+ o ' Q m o;}u/L, ;f] pQm tYof+s cg';f/ s0ff{nL k|b]zdf sl/j sl/j @& jif{ hgfdf !@ hgfsf] d[To' ePsf] b]lvG5 . /x]sf] 5 . k'?if / dlxnfsf] d[To'sf]
sfof{nosf cg';f/ g]kfndf jflif{s kl/jf/sf] cjwf/0ff a9L 5 . ;a}eGbf a9L 5f]/L hGdfpg] s0ff{nL -@^=(_ /x]sf] 5 . To:t} jfudtL k'?if / dlxnfdf afnaflnsfsf] Uofk a9\b} uPsf] 5 . Uofk sl/j
?kdf )=(@ sf] b/n] hg;+Vof j[l4 jfudtLdf Psn kl/jf/ a9L 5 eg] k|bz
] /x]sf] 5. Pp6f -!%—$(_ jif{sf k|b]zdf @*=$ 5 . pd]/ hlt 36\b} lx;fjdf x]bf{ -5f]/f / 5f]/L_ df x]bf{ sl/j % jif{n] km/s 5 . ;a}eGbf
eO/x]sf] 5 . /fli6«o tYof+s sfof{no, ;+oQ
' m kl/jf/ a;f]jf; ug]{ k|bz ] df dlxnfx¿n] cfˆgf] k|hgg pd]/df uof], Tolt g} aRrf hGdfpg] b/ 5f]/Lsf] d[To'b/ sd b]lvG5 . 5f]/fsf] a9L s0ff{nL k|b]zdf &@=% jif{
hg;+Vof zfvfsf lgb]z { s 9'l08/fh jfudtL clGtddf k5{ . hGdfpg] hDdfhDdL 5f]/Lx¿sf] ;+Vof 36\b} hfG5 . clxn]sf] k|hgg b/ a9L 5 . dw]; k|bz ] df Ps xhf/ dflg;x¿ afFRb5g\ . ;a}eGbf sd
nfld5fg]n] hg;+Vof ;fIf/tf k':ts o;}u/L, ;f] pQm tYof+s cg';f/ ! hgf dlxnfn] g]kfndf KjfOG6 &# Pp6f dlxnfn] !% b]lv $( jif{sf hgfdf !* hgf 5f]/Lx¿ dbf{ @# ^(=% jif{ n'lDagL k|bz ] df /x]sf] 5 .
tyf hg;f+lVos ;"rsx¿ ;fj{hlgs Ps jif{df g]kfndf lzz'x¿sf] sf]/f 5f]/Lx¿ hGdfpF5g\ . ;a}eGbf a9L dlxnfn] ;/b/ p;sf] hLjgsfndf hgf 5f]/fx¿sf] d[To' ePsf] 5 . u08sL bf] ; | f ] d f sf] z L k| b ] z df &)=$,
ub}{ ;f] tYof+s k|:t't u/]sf x'g\ . hGdb/ !$=@ k|ltzt /x]sf] 5 . 5f]/L hGdfpg] 7fpF s0ff{nL k|bz
] xf] . slt hgf aRrf hGdfpF5g\ eg]/ x]bf{ k|bz] df !@ hgf 5f]/fx¿sf] d[To' x'bF f ;'b/" klZrddf &!=#, dw]; k|bz ] df
!=($ hgf aRrf hGdfPsf] b]lvG5 . !! hgf 5f]/Lsf] d[To' ePsf] b]lvG5 . &!=*, u08sL k| b ] z df &@=!,
;/b/ Pp6f dlxnfn] @=! -!) hgf 5f]/fx¿sf] d[To'b/ ;a} pd]/ ;d"xdf jfudtL k|b]zdf &@=$ /x]sf] 5 .
dlxnfn] @! j6f aRrf_ hGdfof] eg] a9L 5 . s0ff{ n L k| b ] z df k' ? ifsf] eGbf
l/Kn];d]06 n]endf hfG5 . g]kfndf o;}u/L, ;f] pQm tYof+s cg';f/ dlxnfsf] cf};t cfo' ;a}eGbf a9L
l/Kn];d]06 n]en eGbf b/ tn uPsf] lzz' d[To'b/df ;'wf/ ePsf] 5 . 5 . h;df &%=% /x]sf] 5 . ;a}eGbf
5 . k|hgg b/ clxn] @ eGbf klg @)#* sf] hgu0fgfb]lv @)&* sd dlxnfx¿sf] cf};t cfo' n'lDagL
tn uPsf] cj:yf 5 . /fHon] o; ;fn;Ddsf] 6«]g x]g]{ xf] eg] of] k|b]zdf &@=% jif{ /x]sf] 5 . x/]s
ljifonfO{ ;dodf g} ;Daf]wg ug{k' g]{ d[To'b/df ;'wf/ ePsf] 5 . @)^* pd]/ ;d"xdf k'?ifsf] d[To' dlxnfsf]
lgb]{zs nfld5fg]n] atfP . df Ps xhf/ hgf lzz'x¿dWo]df eGbf l56f] x'g] u/]sf] tYof+sn]
o;}u/L, ;f] pQm tYof+s cg';f/ hlGdPsf lzz'x¿df $) hgf d/]sf] b]vfPsf] 5 . @)#* ;fndf eg]
sf]/f d[To'b/ ;a}eGbf a9L u08sL b]lvG5 . clxn] !& df k'us ] f] cj:yf k'?ifsf] cf};t cfo' g]kfndf a9L
k|bz] df, ;a}eGbf sd s0ff{nLdf /x]sf] 5 . lzz' d[To'b/df ;'wf/ ePsf] 5 . /x]sf] lyof] .
5 . k|lt Ps xhf/df slt JolQmx¿sf] ! b]lv % jif{ d'lgsf k|ltxhf/ o;}u/L, ;f] pQm tYof+s cg';f/
Ps jif{df d[To' x]bf{ ;a}eGbf a9L afnaflnsfdf Ps jif{df d[To' x'g] u08sL k|bz ] df cfGtl/s a;fO{+ ;g]x{ ¿
d[To' x'g] u08sL k|bz ] df *=@% - afnaflnsfsf] ;+Vof u08sLdf sd ;a}eGbf a9L /x]sf] kfOPsf] 5 . u08sL
xhf/df ( hgf_, sf]zL / jfudtL Psb]lv % jif{ d'lgsf k|ltxhf/ k|bz] df k|ltnfvdf $ xhf/ @& hgf
k|bz ] df /x]sf 5g\ . ;a}eGbf sd afnaflnsfdf s'g} Ps jif{df d[To' a;fO{+ ;/]sf 5g\ . of] kfFr jif{sf] tYof+s
pgsf cg';f/ g]kfndf @ s/f]8 (!– Ps jif{df lzz'x¿sf] sf]/f hGdb/ s0ff{ n Ldf ;o hgfdf &( hgf s0ff{nL k|bz ] df 5 . s0ff{nL k|bz ] df x'g] afnaflnsfsf] ;+Vof u08sL xf] . jfudtL k|bz ] df sl/j ! nfvdf
(@ nfvsf] xf/fxf/Ldf hg;+Vof 5 . x]bf{ g]kfndf !$=@ k|ltzt -xhf/df dlxnfx¿n] 5f] / Lx¿ hGdfPsf] sf]/f d[To'b/ Ps xhf/ hgfdf $=(( k|b]zdf ;a}eGbf sd 5 . ;a}eGbf %$ hgf a;fO{+ ;/]sf] tYof+sn] b]vfPsf]
hg;+Vofsf] jflif{s j[l4b/ Ps k|ltzt !$ hgf_ hGdzt{ hGd ePsf] b]lvG5 . ;a}eGbf sd 5f]/Lx¿sf] /x]sf] 5 . dw]; k|bz ] df d[To'b/ sd a9L d[To' ePsf] n'lDagL, ;'b/" klZrd 5 . s0ff{nL k|bz ] df k|ltnfv #& ;o
eGbf klg tn /x]sf] 5 . of] g]kfnsf] b]lvG5 . hlGdg] lx;fjsf] qmddf hGd jfudtL k|b]zdf ePsf] 5 . ePsf] b]lvG5 . @)^* df Ps xhf/df k|b]zdf ;a}eGbf a9L 5 . dw]; 5g\ eg] t];f| ] :yfgdf sf]zL k|b]z
*) jif{sf] Oltxf;d} ;a}eGbf sd xf] . ;a}eGbf sd u08sL k|b]zdf 5 . 5f]/Lx¿sf] ;+Vof hlt 36\5 hGdb/ &=# hgfsf] d[To' ePsf] lyof] eg] clxn] k|b]zdf klg a9L /x]sf] b]lvPsf] 5 . /x]sf] 5 .
@)^* ;fn / @)&* ;fnsf] cjlwdf u08sL k|b]zdf jflif{s hg;+Vof b|'t ultdf 36\b} hfg] vt/f x'G5 . cfpFbf ^=* k|ltztsf] d[To' ePsf] g]kfnsf] ;Gbe{df k|ltxhf/ ^=! o;}u/L, ;f] pQm tYof+s cg';f/
sl/j @& nfvsf] j[l4 ePsf] lyof] . j[l4b/ )=@% k|ltzt dfq} 5 . o;sf] ;f]xL cg';f/ g]kfndf klg vt/f 5 . @)#* df !#=% hgfsf] d[To' x'g] hgfsf] d[To' ePsf] 5 . of] pd]/;d"xdf ut % jif{df jfXo a;fO{ + ;g] {
pQm tYof+s cg';f/ g]kfndf ^) k|efj sf]/f hGdb/df klg k/]sf] b] l vPsf] lgb] { z s nfld5fg] n ] ub{Yof] . n'lDagL k|bz
] df xhf/df &=& k|bz
] df 5f]/L / 5f]/fdf eg] s]xL km/s g]kfnLx¿ k|lt Ps nfvdf #& ;o
k|ltzt Psn kl/jf/ /x]sf] 5 . b'O{ b]lvG5 . k|ltxhf/df !! hgf dfq} atfpg'eof] . k|ltxhf/ dlxnfx¿df hgfsf] d[To' ePsf] blvG5 eg] ;a}eGbf /x]sf] 5 . 5f]/Lx¿sf] d[To' sf]xL %@ hgf /x]sf 5g\ . % jif{sf]
k':tf -cfdfa'af / 5f]/f5f]/L_ dfq} hGd ePsf] b]lvG5 . of] ;a}eGbf @@@ hgf aRrfx¿ jfudtL k|bz ] df sd s0ff{nL k|bz ] df b]lvG5 ^=$@ k|b]zdf a9L b]lvPsf] 5 . jfudtL cjlwdf Ps nfvdf #& ;o %@
/xg] Psn kl/jf/ elgG5 . Tof] a9L s0ff{nL k|bz ] df !*=^ cyf{t hlGdg] u/]sf 5g\ eg] dw]; k|bz ] df /x]sf] 5 . ! xhf/ nfOkm ay{df slt k|bz ] df a9L 5 eg] ;'b/" kLZrd / hgf jfXo a;fO{+ ;/fO ePsf 5g\ .
afx]ssf] kl/jf/ ;+o'Qm kl/jf/ xf] . Ps xhf/df !* b]lv !( hgf hGd ;a}eGbf a9L xhf/ hgf dlxnfdf hgf aRrfx¿sf] d[To' eof] eg]/ x]g{] dw]; k|bz ] df 5f]/fx¿sf] d[To' a9L k|fb]lzs ?kdf x]bf{ ;a}eGbf a9L
kl/jf/sf] ;+/rgfn] klg x/]s s'/fx¿ ePsf] b]lvG5 . sf]/f hGdb/ 36\bf] $)! hgf hlGdg] u/]sf 5g\ . xf] eg] Ps jif{ gk'Ub} d[To' ePsfx¿sf] b]lvG5 . ;'b"/klZrddf Ps nfvdf & xhf/
cfly{s tyf ;fdflhs ;+/rgfx¿df qmddf 5 . @)@* ;fnb]lv @)&* o;}u/L, ;f] pQm tYof+s cg';f/ ;+Vof ;a}eGbf a9L dw]; k|bz ] df o;}u/L, ;f] pQm tYof+s cg';f/ #%( hgf a;fO{+ ;/]sf 5g\ . bf];|f]
;sf/fTds jf gsf/fTds k|efj ;fn;Ddsf] cjlwdf b|t' ultdf sf]/f Pp6L dlxnfn] cfˆgf] hLjgsfndf b]lvG5 . ToxfF Ps xhf/df @! hgf g]kfnLsf] cf};t cfo' &!=# jif{ /x]sf] :yfgdf u08sL k|b]z /x]sf] 5 .
kfb{5 . g]kfndf clxn] ^) k|ltzt hGdb/ 36\bf] 5 . )^* df @@=$ !=($ hgf aRrf hGdfpF5g\ . !% d[To' ePsf] b]lvG5 . ;a}eGbf sd 5 . clxn] g]kfnsf] s'n cf};t cfo' n'lDagL / s0ff{nL qmdzM t];|f] /
Psn kl/jf/ /x] s f 5g\ . $) lyof] eg] * hgfsf] b/n] of] cjlwdf b]lv $( jif{sf pd]/sf dlxnfx¿n] u08sL k|bz ] / jfudtL k|bz ] df 5 . &!=# jif{ k'u]sf] 5 . k'?ifsf] ^*=@ rf}yf] :yfgdf 5g\ . ;a}eGbf sd
cGt/f{li6«o a;fO{+;/fO ePsfx¿sf]
k|ltzt ;+o'Qm kl/jf/df a;f]jf; 36]sf] 5 . cf}iftdf aRrf hGdfpg] cf}ift pd]/ hLljt hGddf Ps jif{ glaTb} ! xhf/ /x]sf] 5 eg] dlxnfsf] &#=* jif{ k|b]z dw]; k|b]z /x]sf] 5 .

@% 7"nf sDkgLnfO{ s/ ltg{ !% lbg] clN6d]6d ljZj a}s+ åf/f g]kfnnfO{ !) ca{ ^( s/f]8 ?k}of“ C0f
sf7df8f} F . 7" n f s/bftf ;dodf s/ bflvnf gug]d{ f s[lif O/]S6;{ g]kfn k|fln, lzj lzv/ Pu|f] sf7df8f}F . ljZj a}s
+ n] g]kfnsf ljQLo pTkfbgsf] cfljisf/nfO{ u/L hnjfo' hf]lvdx¿sf]
sfof{non] @% sDkgLnfO{ cfos/ / ;fdu|L sDkgL lnld6]8, pbok'/ k|fln, slG6g]G6n 6«l] 8ª OG6/k|fOh]h nflu yk * s/f]8 -!) ca{ ^( a9fjf lbg] ljZja}+sn] atfPsf] ko{j]If0fnfO{ a9fP/ hnjfo' hf]lvd
d"No clej[l4 s/ a'emfpg tfs]tf l;d]G6 pBf]u, dfp06 Pe/]i6 a|c
' /L k|flnnfO{ 7"nf s/bftf sfof{non] s/ s/f] 8 ?k} o fF _ cd] l /sL 8n/ 5 . o; cleofgn] dlxnf ;lxt aLdf pTkfbgx¿sf] nflu

u/]sf] 5 . ;f]daf/ ;"rgf hf/L ub}{ k|fln, k]g OlG8of OGk|mf k|fh] S] 6;\, ltg{ cfpg kqfrf/ u/]sf] 5 .
tL sDkgLx¿nfO{ !% lbgleq s/ lxdfn cfO/g P08 l:6n k|fln, s/ a'emfpg tfs]tf ul/Psf]
ga' e mfP sf/afxL cl3 a9fpg] z'e>L cUgL l;d]G6 pBf]u k|fln, dWo] u08sL ljsf; a}+s b'O{ jif{cl3 a/fa/sf] ljsf; gLlt C0f :jLs[lt pBdLx¿nfO{ s]lGb|t ub}{ hf] l vd–;" r gf d" N o lgwf{ / 0f
r]tfjgL lbPsf] xf] . lghLb]lv ;/sf/L hoGtL lgdf{0f ;]jf, u08sL ljsf; g} tTsfnLg d]uf a}+sdf dh{ ePsf] u/]sf] 5 . ljZj a}+ssf] sfo{sf/L l8lh6nfOh] ; g, kl/is[ t C0f kl/ro, xl/of] aG8 hf/L ug{ sf]
sDkgL;d]t ;"rLdf 5g\ . !@ j6f a}s
+ lnld6]8, ;'d?] art tyf C0f lyof] . kl5 d] u f klg g] k fn lgb]{zs af]8{n] g]kfnnfO{ ljQLo k" j f{ w f/ / ;' w fl/Psf] ljQLo nfuL Ps ¿k/]vf :yfkgf / qm]l86
sDkgLn] cfos/ / !* j6fn] d"No ;xsf/L ;+:yfnfO{ sfof{non] s/ ltg{ OGe]i6d]G6;Fu ufleO;s]sf] 5 . If]qsf] :yfloTj ;'b[9 ug{, ljQLo ;fIf/tfdfkm{t\ ljQLo Uof/] G 6L pTkfbgx¿df hnjfo'
clej[l4 s/ a'emfPsf 5}gg\ . dh{/df tfs]tf u/]sf] xf] . ;/sf/L sDkgL pbok' / l;d] G 6 ;dfwfgx¿ ljljwLs/0f ug{ / ;dfj]zLs/0fdf klg j[l4 ug]{5 . ;DaGwL Go"gLs/0f ug{ ;xof]u k'Ug]
uPsf s]xL sDkgL cl:tTjd} 5}gg\ o:t} , gle{ s OG6/g] z gn pBf]u nuftf/ 3f6fdf 5 eg] ;'d]? ljQLo ;]jfx¿df kx'Fr a9fpg *) g]kfn, >Ln+sf / dflNbE;sf ljZja}+sn] hgfPsf] 5 .
eg] s]xL aGb eO;s]sf 5g\ . xl:k6n P08 d] l 8sn sn] h , ;xsf/L artstf{sf] lgIf]k ckrng ldlnog 8n/ -sl/a !) ca{ ^* nflu ljZj a}+ssf b]z lgb]{zs …o; ck/];gn] lghL If]qsf]
aSof}tf bflvnf ug{ ljleGg c/lgsf] cfFa'v}/]gL l;d]G6 O08li6«h u/]sf] eGb} ;d:ofu|:t 5 . s/f]8 ?k}ofF_ sf] ljsf; gLlt C0f kmfl/; xbfb–h]ef]{;n] eg]– …o; g] t [ T jdf j[ l 4nfO{ k| j 4{ g ug{
ldltdf s/ ;+sng e|d0f, cg'/f]w, k|fln, hgs lzIff ;fdfu|L s]Gb|, ;LO{ tf] l sPsf] cjlwleq aSof} t f :jLs[t u/]sf] xf] . kl/of]hgfn] g]kfnsf] xl/t, nlrnf] ;/sf/sf] ¿kfGt/0fsf/L ljQLo
kqfrf/, kmf]g ;Dks{ u/L hfgsf/L sG:6« S ;g k| f ln, 6fOu;{ a| " c /L s/ /sd bflvnf jf bflvnf ljZja}+sn] t];|f] kmfOgfG; km/ / ;dfj]zL ljsf;nfO{ ;dy{g ub{5 If] q ;' w f/ Ph] G 8fnfO{ ;dy{ g
u/fOPsf], sltko s/bftfnfO{ kmf]g O08li6«h k|fln, ;'la;' s]ang]6, ul/;s]sf] k|df0f k]; x'g gcfPdf u|f]y 8]enkd]G6 kf‘ln;L qm]l86n] / g]kfnsf] cfly{s j[l4df of]ubfg ub{ 5 . a} + l sª, aLdf / k" F h L
;Dks{ ubf{ ;Dks{ x'g g;s]sf], kmd{sf] Oi6g{ Ph] G ;Lh k| f ln, ;' g fd cfos/ P]g, @)%* sf] bkmf !)$ lghL If] q sf] g] t [ T jdf ePsf] k'¥ofpg lghL nufgLsf nflu ;Ifd ahf/df ePsf ;'wf/x¿ o; If]qsf]
7] u fgfdf kqfrf/ ubf{ x' n fs OGk|mf:6«Sr/ lgdf{0f k|fln, szd; b]lv !!! ;Dd Pjd\ d"=c= s/ P]g, j[l4nfO{ ;dy{g ug{ ljQLo If]qsf] jftfj/0f l;h{gf ug{ d2t ug]{5, nlrnf]kg / lghL k'FhL
sfof{noaf6 s/bftf kQf gnfuL kq l;d]G6 O08li6«h k|fln 5g\ . @)%@ sf] bkmf @! -!_ tyf sfo{ k | 0 ffnLdf ;' w f/ ug] { nIo ljz] i f u/L ul/a / hf] l vddf kl/rfngnfO{ ;Ifd agfpg o;n]
a'emfpg g;s]sfn] lkmtf{ cfPsf] / To;}u/L, atf; a|bz{ k|fln, lgodfjnL, @)%# sf] lgod %@ / /fv] s f] 5 . o; sfo{ q mdsf] k/]sfx¿nfO{ kmfObf k'¥ofpg] 5 .Ú dxTjk"0f{ e"ldsfsf v]Ng] 5 .Ú, o;
xfn;Dd klg aSof}tf /sd bflvnf dxfnIdL jfo/ P08 s]an O08li6«h %# df pNn] l vt ;a} jf s' g } ;~rfngn] g]kfnsf] a}+lsª / aLdf o; sfo{qmdn] hnjfo' ;DaGwL kl/of]hgfsf nflu ljZj a}+ssf]
gePsf] jf sd bflvnf ePsfn] ;"rgf k|fln, ljzfn l;d]G6 O08li6«h k|fln, sf/afxL u/L aSof}tf c;'npk/ If]qsf] ;'kl/j]If0fnfO{ ;'b[9 kfg]{ / hf] l vdx¿ / a} + l sª If] q sf] sfo{ 6f] n L k| d ' v tflT;ofgf
lgsfn]sf] sfof{non] hgfPsf] 5 . u|Lg lxn l;6L, cof]sL l;Daf]n ul/g] r]tfjgL lbPsf] 5 . k"FhL, aLdf / ljkb\ hf]lvd ahf/df kf]6{kmf]lnof]sf] k|efjx¿sf] v'nf;f lSnofT:sf]efn] atfOg\ .
6 @)*! ;fn j}zfv #) ut] cfOtaf/

af]S;Lsf] 3/ M Ps dgf]j1} flgs rnlrq


rnlrqsf] s'/f ubf{ lxGbL l;g]df cfˆgf] >Ldfg u'dfpFl5g\ ta p;sf] caf]wkg u'dfpg' k/]sf] lyof] / slyt :yfg p;sf] >Ldfg /x'Gh]n dfq x'G5
k|ultzLn uLt ‘Ps hflt–Ps ju{’ ;fj{hlgs
sf7df8f}F . c;dfgtf, lje]b, /
wgL–ul/a h:tf cfly{s ;fdflhs
zf]if0fsf ?kx¿n] ubf{ dfG5]n] g}
ljKnjsf] zAb / cf/f]x ;Lsf] :j/
/x]sf] …Ps hflt Ps ju{Úsf] efjdf
cfwfl/t pNn]lvt uLt k|ultzLn
h;/L g]kfnL l;g]dfn] cem} klg hLjgdf z"Gotf / df}gtf afx]s s]xL g]kfnL ;dfhsf] ;+:s[ltdf k/]sL / ToxL /ftf] j:qn] dfq p;sf] hLjg dfG5]nfO{ cGofo cTofrf/ ul//x]sf] snf If]qdf Ps dxTjk"0f{ l;h{gf x'g]
g]kfnL ;dfhdf 7fpF lng ;s]sf] 5}g . x' F b } g . ljw' j f ePsL pgL y' k | } lyOg\ . To;}n] p;n] ;fgf] h'g'nfO{ /lËg x'G5 >Ldfg lagf p;sf] hLjg s'?k oyfy{ lj?4 / d'Qm ;+;f/sf] ck]Iff ug{ ;lsG5 .
ljutdf y' k | } rnlrqx¿ cfP cf/f]kx¿ nufOG5 . kl5 uP/ cfˆg} b]v]sf] / p;Fu ;+jfb u/]sL x'g\ . of] vNnf] x'G5 eGg] s'/f ;dfhdf cem} kl/sNkgf;lxt …Ps hflt, Ps ju{Ú dxf;lrj ljKnjsf] zAb, cf/f]x
sltkon] Psbd} /fd|f] 5fk kfg{ ;;'/faf6 lbglbg} anfTs[t x'g'k5{ . afx]s p;n] y'k|} JolQmx¿nfO{ klg klg k|z:t kfOG5 . of}g OR5f s]jn af]nsf] uLt ;fj{hlgs ePsf] 5 . ;L / nId0f ;Lsf] :j/ tyf ;'Gb/
;kmn eof} h'g bzs laTbf klg p;sf] 3fF6Lsf] kf]tn ] ] dfgf}F bfDnf] xf] b]lV5g\ . h;n] pdfly Pp6f qf; k'?ifnfO{ dfq x'G5 / dlxnf eg]sf] To; g]kfn sDo'lg:6 kf6L{sf dxf;lrj nfdfsf] ;+of]hg /x]sf] pQm uLtdf
dfG5]x¿ s'/f ul//fV5g\ . k'/fgf eg]/ lrq0f u/]sf] kfOG5 . ha Tof] agfOlbPsf] 5 . To;nfO{ b]v]/ pgL jf;gfsf] k"lt{sf nflu dfq /xg'k5{ ljKnj ;L sf] zAb / hgkIfLo Pjd\ ljBdfg juL{o / hftLo lje]b /
rnlrqsf uLtx¿ / 8fonux¿ bfDnf] /x]g h;n] klg k|of]u ug{ eml:s/xlG5g\ , ?g vf] l H5g\ / eGg] ;f]r cem} klg of] ;dfhdf 5 . k|ultzLn >:6f cf/f]x ;Lsf] :j/ pTkL8g s'g} k|fs[lts sf/0fn] xf]Og,
cem} klg xfd|f d'vdf e'mlG8Psf 5g\ . lrRofpFl5g\ . ;fob hf] JolQmn] dlxnf eg]sf] s]jn aRrf kfpg] d]l;g
rnlrq eGg]lalQs} ls t xF;fpF5 p;nfO{ Tof] dfgl;s / zf/Ll/s tgfj / vfgf agfpg] JolQm dfq xf] eGg]
ls t ?jfpF5 ls t dgf]/~hgsf lbPsf lyP ToxL JolQmnfO{ p;n] lkt[;Qf pkh xf] .
nflu dfq klg x'G5g\ . h] eg]klg b]lV5g\ . ;fgf] h'g';Fu} pgL v]lN5g\ g]kfnsf s}of}F e"–efudf cem} klg
o;n] ;dfh / To;leqsf kfqx¿ /dfpFl5g\ / p;nfO{ ;'/lIft ePsf] af]S;L eg]/ y'k} | dlxnfx¿nfO{ gfds/0f
j:t'd} cfwfl/t x'G5g\ . slnx'8 eg]/ dx;'; x'G5 . syfdf lgs} dd{ 5 ul/G5 . y'k}| h'gx' ¿ xfd|} jl/kl/ 5g\
lrlgg] g]kfnL rnlrq k|fo alnx'8 h'g'sL cfdfn] klg slxn] cfˆgf] h;nfO{ dfgl;s /f]uL agfpg of] ;dfh
;Fu bfFlhg] ul/G5 . >Ldfgaf6 k|d ] kfOgg\ a? lt/:sf/ x/td tof/ cj:yfdf 5 . æaf]S;Lsf]
ev{/} d}n] s]ls clwsf/Lsf] / 3[0ffsf] kfq algg\ . 3/æ rnlrqn] g]kfnL ;dfhsf] tLtf]
af]S;Lsf] 3/ eGg] rnlrq x]/]sf] syf dfkm{t\ b]Vg ;S5f}F ls oyfy{ af]ss ] f] 5 . dlxnfsf] hLjgdf /x]sf] pQm uLt ;f]daf/b]lv ahf/df dfG5]x¿n] ;dfhsf] ljsf;sf] vf;
lyPF . o; rnlrqdf kfqx¿n] dfG5]x¿ slt;Dd lgb{oL x'G5g\ eg] hGd]bl] vsf] d[To';Dd p;n] ef]Ug'k/]sf cfPsf] xf] . sfnv08df /r]sf ;d:ofx¿ ePsf]
clego xf]Og ;fFlRrs} s'g} Pp6f k|lhgf ;L dfgl;s /f]uaf6 u|l;t h'gs ' f] pkrf/ y'k|} Joyf / kL8fx¿ b]vfOPsf] 5 . cfhsf] ;+;f/ k'FhLjfbL pTkfbg
k|0ffnLdf cfwfl/t 5 . k'FhLjfbdf
eGb} …dfG5]af6 sf]l/Psf] gd]l6g] s]
x'G5 /, dfG5]af6 nflbPsf gtf]l8g]
36gf eO/x]sf] 5 / ToxfF Sofd]/f kfP . of] s'/f p;sL ;f;'n] yfxf ug{ eGbf klg a9L ufpFdf h] ;d:of kfqx¿n] cfˆgf] e" l dsf
dfkm{t\ s}b ul/Psf] h:tf] efg eof] . kfPkl5 ;a} ufpFn] ldn]/ p;nfO{ ePklg p;nfO{ g} bf]if nufOG5 . /fd|f;] uF bzf{pg'ePsf] 5 . syf lgs} ;a} s'/f ahf/n] lgwf{/0f u5{ . uLt, sxfF x'G5 / eg]/ o;nfO{ abNg ;lsg]
;+uLt, snf ;flxTo l;h{gf h:tf ljZjf; JoQm ul/Psf] 5 .
of egf}F kfqx¿sf] clego lgs} g} af] S ;L eg] / pkgfd lbOG5 / ToxfFsf k'?ifx¿n] p;sf] anfTsf/ efj's 5 / jf:tljsn] el/Psf] 5 . ;a} s'/fx¿ qmo laqmosf nflu vkt /fhgLlts / cfly{s kl/jt{gsf
k|fs[lts 5 . o; rnlrqdfkm{t\ lbzflk;fa v'jfOb]/ cflb skfn d'8/] u5{g\ / cfˆgf] uNtL n'sfpgsf nflu k|fo xfdL rnlrqsf lx/f]Ogx¿ ul/g] dfn x'G5g\ . ;DklQ dfyL t'ngfdf lgs} hl6n / nfdf] k|lqmofåf/f
g]kfnL ;dfhsf] tLtf] oyfy{ b]vfOPsf] ufpF lgsfnf ul/lbG5g\ . ;do laTb} p;nfO{ af]S;L eg]/ pkgfd lbOG5 . /fd|f, lrl6Ss / cfFvf nf]Eofpg] JolQmsf] lghL clwsf/ x'G5 . gfkmf, dfq} abNg ;lsg] ;dfhsf ;f+:s[lts
vfnsf x'g'k5{ eGg] dfgl;stf k|lt:kwf{, cltl/Qm >dsf] zf]if0f dfGotfx¿nfO{ ?kfGt/0f ug{ snfsf]
5 . o; rnlrqdf s] s L k' F h Ljfbsf cfd ljz] i ftf x' g \ . lgs} 7"nf] e'ldsf x'g] ck]Iff ul/Psf]
clwsf/Ln] h'g' eGg] kfq lgs} ;dfhsf] cfly{ s ;fdflhs / a]nf g]skf dxf;lrj ljKnjn] cfˆgf]
/fd| f ] ; F u lgjf{ x u/] s L l5g\ . /fhgLlts ;+/rgf g} To;/L to qmflGtsf/L /fhgLlts ofqfsf cg]s
Tof]eGbf klg a9L æaf]S;Læ eGg] ul/Psf] x'G5 . psfnL cf]/fnLaLr uLt, sljtf h:tf
kfq Pp6f Rofn]lGhª kfq xf] . csf]l{ t/ blIf0f Plzofsf] ef/t / ljBfdf ;d]t snd rnfpb} cfPsf
g] k fnL rnlrqdf k| d ' v g]kfndf lxGb' j0ff{>d dfGotfdf 5g\ eg] Ps hftL / Ps ju{ zLif{ssf]
snfsf/x¿n] o:tf] kfqx¿df cfwfl/t hftJoj:yf ljut ;f9] tLg of] uLtn] dfgjtf / Gofok' 0 f{
clego u/]sf] lgs} sd kfOG5 . xhf/ aif{bl] v cl:tTjdf 5 . eGg'sf] ;dfh;lxtsf] d'Qm ;+;f/sf] nIo
cy{ oxfF x/]s JolQm dfG5] x'g' cl3 /fv]sf] b]lvG5 .
clwsf/Ln] lgs} ;lhnf] tl/sfn] pm a|fXd0f, If]qLo, a}Zo / z'bs| f] ?kdf
k|:t't u/]sL l5g\ . ljeflht eO;S5 / ;dfhn] p;sf]
o:tf] 5 uLtsf] k"/f c+z–
g]kfnL ;dfhsf] / lkt[;Qf kl/ro g} To;/L agfOlbg] kl/kf6L Ps hflt Ps ju{ Pp6} ;+;f/ ePsf]
Pp6f ;fgf] emNsf] dfq xf] . cem} hAa/ ¿kdf 5 . of] k|yf abNg' lbg
o;leq /x] s f y' k | } Jolylt, clgjfo{ 5 . To;f] gu/L ;flRrs} ;+;f/ slt ;'Gb/ xf]nf dfG5] slt
lj;+ult, s'l/ltx¿sf] s'/f ug]{ dfgjtf, eft[Tj / cGt/dfgjLo v';L xf]nfg\
xf] eg] lgs} g} b'MvnfUbf] cj:yf ;xsfo{ klg ;+ej 5}g eGg] s'/f oL sf]lx wgL sf]lx ul/j agfj6L lje]b
5 . cem} klg dlxnfx¿ 3/af6 xhf/f}+ aif{bl] vsf cGt/dfgjLo ;+3if{sf x'g\
syfx¿n] cfkm} af]N5g\ . Pp6f pr csf]{ lgr b]vfj6L l;dfg
aflx/ lgl:sg] cg'dlt 5}g . p;sf x'g\
/x/, OR5f / efjgfx¿sf] sb/ of] o;/L ;dfh hft, ju{ h:tf
dfgj l;lh{t ;+/rgfdf vl08t Ptf d]/f] Totf ltd|f] s]xL lbgsf]
5 . syfdf @)%) ;fnsf] k[i7e"ld hfFbf k'?if egfpFbfx¿n] y'kn }| ] p;sf] o:tf 36gfx¿ cem} klg g]kfnsf ;dfhn] ub}g{ . Pp6f ;fwf/0f dlxnf lt;{gf x'g\
ePklg cem} klg ;do ;fGble{s 5 . anfTsf/ u5{g\ h;n] ubf{ p;n] s'gfs'gfdf k|z:t} kfOG5 . h'g' h:t} h;sf] s'g} dfgl;s /f]usf] k[i7e"ld eO/x]sf] a]nf o;n] ;dfhsf] ;Eotf
/ ljsf; t cj?4 x'G5 g} csf]{lt/ Pp6f eGbf csf]{ cAan dg leqsf]
Pp6L ;fdfGo caf]w aflnsf s;/L dfgl;s cj:yf g} u'dfpFl5g\ . kfqx¿ cem} klg sf7df8f}s F f ;8sdf 5}g . p;nfO{ olt;Dd afWo agfOG5 afXo zlQmx¿n] Pp6f lj?4 csf]n { fO{ t/+u x'g\
b'nxL x'G5g\ / ljw'jf eO;s]kl5 h'g'nfO{ a'‰b} hfFbfv]l/ xfdL kfOG5g\ . xfd|f] k'?if k|wfg ;dfh s:tf] ls pm 8/nfUbf dfgl;s /f]ux¿af6 n8fpg] / cfˆgf] lglxt :jfy{ k"lt{ dfG5]af6 sf]l/Psf] gd]l6g] s] x'G5
s;/L af]S;L eg]/ pkgfd lbOG5 bz{sn] s] a'‰g ;S5f}+ eGbf pgnfO{ xf] eg]/ of] rnlrqdf /fd|f;] uF b]vfOPsf] u'lh|g'k5{ . ;dfhdf ;a} v/fa ug]{ k|of; ;d]t ul//x]sf 5g\ . /
eGg] ofqfsf] JofVof ul/Psf] 5 . ;dfhn] g} kfun agfOlbof] . pm kfOG5 . ;'Gb/ j:t'nfO{ klg ;dfhsf k|j[lQsf k'?ifx¿ dfq kfOG5 eGg] ;dfhsf] juL{o pTkL8gsf] cGTo dfG5]af6 nflbPsf gtf]l8g] sxfF x'G5
syfdf Pp6L aflnsf h;sf] gfd af/Daf/ cfˆgf] ;fgf] pd]/ h'ga]nf s'/Llt, s'ky| f / cGwljZjf;n] s;/L xf]Og . rnlrqdf b]vfP cg';f/ ug{ ;dfhjfbL cy{/fhgLlts k|0ffnL /
h'g' x'G5, h'g h:t} p klg xFl;nL / p;sf] ljjfx ePsf] lyof] Tof] a]nfsf] s'¿k agfOlbG5 eGg] s'/f klg kfqx¿ ;dfhdf To:tf JolQmx¿ klg 5g\ / dfgj snÍsf] ¿kdf /x]sf] hft cflv/ dfG5] dfG5] g} xf] 7"nf] ;fgf]
pHofnL x'lG5g\ t/ kl5 u|x0f nfu] h' g ' ; F u af] N b} u/] s f] kfOG5 . dfkm{t\ b]Vg kfOG5 . g]kfnL ;dfhdf hf] cln k|ultzLn x'G5g\ t/ st} g Joj:yfsf] cGTo ug{ …;L hfltÚ sf] x'G5 /
h:t} p;sf] hLjgdf klg o:tf] 36gf ;fOsf]nf]lhsn 6d{df eGg] xf] eg] dlxnfx¿sf] :yfg s] xf] / s;/L rflxF st} oxL ;dfhdf afF l wPsfn] lgdf{0fsf] ljsNk k|:t't ul//x]sf] d'Qm ;dfg ;+;f/ aGbf v';L gx'g]
g]kfn sDo'lg:6 kf6L{sf dxf;lrj sf] x'G5 / – z]/axfb'/ ljZjsdf{
cfOk5{ h;n] ubf{ Tof] xFl;nf] d'xf/df o;nfO{ l;hf]km]lgof elgG5 . ToxL sfF8} sfF8faLr vfnL v'§f lxF8g\ k' g]{ slxn]sfxLF o;sf] ;~hfn tf]8g\ klg
slxn] d':sfgn] af; 5f]8]sf] kQ}
kfOFb}g . k9fOdf cAan x'g] hfFrdf
pd]/df p;n] cfˆgf] sf]dntf / cj:yfnfO{ lrq0f ul/Psf] 5 . dlxnfsf] lgs} sl7g x'G5 . k'?if dfq geO{
dlxnfx¿nfO{ klg TolQs} ufx|f] 5 . sf7df8f}+ ljZjljBfno cGt/f{li6«o ;ËËf]i7L ub}{
;w}+ /fd|f] cÍ Nofpg] x'g] t/ vf]O{
hLjgsf] hfFrdf rflxF cf]/fnf] nfUb}
n]v, /rgf;DaGwL ;"rgf oxfF o:tf] hlGh/ 5 h;nfO{ tf]8\g
Pshgfn] dfq xf]Og ;a} ldNof] eg]
sf7df8f} + . sf7df8f} +
ljZjljBfno -s]o"_ sf] efiff tyf
¿kdf ;xeflutf hgfpg] lglZrt
eO;s]sf] 5 . uf]i7Lsf] cfof]hgf,
u/]sf] hLjg 5 p;sf] . ;ft cf7 dfq ;Dej x'G5 . ha dlxnf / cfd;~rf/ ljefun] Ps cGt/f{li6«o ;~rfng / Joj:yfkgsf nflu
jif{sf] slnnf] pd]/ cfk"meGbf b'Ou{ 0' ff
…If]Kof:qÚ ;fKtflxs / …hgva/Ú cgnfOgdf k'?ifnfO{ Ps} :yfgdf /flvG5 ta
;Ëf]i7L cfof]hgf ug]{ ePsf] 5 . ;xk|fWofks 8f= ;'wf+z' bfxfnsf]
…;fwf/0fLs/0f ;~rf/–9fFrfsf] b'O{ ;+of]hsTjdf d"n ;ldlt tyf To;sf
h]7f] JolQm;Fu ljjfxsf] aGwgdf k|sfzgfy{ /fli6«o÷cGt/f{li6«o dxTjsf n]v, dfq ;dfh cl3 a9\5 / k|ultsf] bzsÚ zLif{sdf ljZjljBfnosf] :s'n dftxt ljleGg !) j6f pk;ldltx¿
afFlwg'k5{ . ;DaGw s] xf] eg]/ yfxf af6f] tkm{ nfU5 . ckm cf6{ \ ; \ kl/;/, xfQLjg, u7g eO{ lqmofzLn 5g\ .
gkfpg] pd]/df pm zf/Ll/s aGwgdf /rgf / tl:j/x¿ pknAw u/fO{ ;xof]u k':tf}bF l] v rlncfPsf] dlxnf / nlntk'/df cfufdL h]7 !# df s]o"sf ;xk|fWofks Pjd\ efiff
afFlwg'k5{ . h'g'sf] >Ldfgsf] gfd
k|sfz xf] h;n] p;sf] hLjgdf
k'¥ofpg' x'g OR5's ;a}df cg'/f]w ul/G5 . k'?if aLrsf] of] lje]bnfO{ cGTo ug{sf
lglDt ;Dk"0f{ o'jfx¿ Psh'6 eO{ oxfFsf
cfof]hgf ul/g] pQm cGt/f{li6«o tyf cfd;~rf/ ljefusf k|dv ' 8f=
;Ëf]i7Ldf gofF lbNnL, ef/tl:yt lgd{ndl0f clwsf/Låf/f ;g\ @))#
cGwsf/ afx]s s]xL lbPg . p;nfO{ y'k}| Jolylt, lj;+ult / s'ky| fx¿sf] ;fpy Plzog o'lgel;{6L -blIf0f df clelgld{ t …;~rf/sf]
dg nfu]sf] a]nfdf pm ToxfF p;sf] cGTo ug{ cfjZos 5 . clg dfq PlzofnL ljZjljBfno_ sf s'nklt ;fwf/0fLs/0f 9fFrfÚ n] b'O{ bzs
la5\ofpg]df x'gk' Yof] .
;fob of] b[ZonfO{ x]g]{ y'k|}
If]Kof:q k|sfzg s]Gb| xfdLn] ;f]rs ] f] ;'gf}nf] eljiosf] sNkgf
ug{ ;S5f}F . h'g h:t} kfqx¿nfO{
k|fWofks s]=s]= cu|jfn k|dv
/xg] atfOPsf] 5 . o;} u /L,
' cltly k"/f u/]sf] cj;/df cGt/f{li6«o
;Ëf]i7L cfof]hgf ug{ nfluPsf] xf] .
yfkfufp“, sf7df8f},+ kmf]gM (*$!$)#*%! cd] l /sfsf] lxnf] l :yt xjfO{ pQm ;~rf/ 9fFrf xfn ljZjsf
dlxnfx¿n] cfˆgf] hLjgdf hf]8\g' E-mail : chhepyastra@gmail.com arfpg xfdLn] cfˆgf] :yfgdf /x]/
klg eof] xf]nf . b'36{ gfdf ha h'gn ' ] ;s]sf] e"ldsf lgjf{x ug{k' 5{ . o'lgel;{6Lsf k|fWofks of]lztfsf cg] s f} F ljZjljBfnox¿df
janakhabar@gmail.com dfOs d'Vo jQmf -sLgf]6 :kLs/_ sf cf}krfl/s kf7\oqmddf ;dfj]z u/L
¿kdf ;xefuL x'g5 ] g eg] cGt/f{li6«o k7gkf7g eO/x]sf] 5 . ;fy}, o;af/]

t]nsf] yf]kfyf]kf hf]ufcf}+


;Ëf]i7Lsf] pb\3f6g ;qsf] cWoIftf :gftsf] Q / tyf kLPr8L txdf
s]os ' f pks'nklt k|fWofks ef]nf zf]wfyL{x¿n] yk cg';Gwfg klg
yfkfn] ug]{ atfOPsf] 5 . ul//x]sf 5g\ .
o; cGt/f{li6«o uf]i7Ldf ef/tl:yt sfo{ q mddf :jb] z –ljb] z sf
dfvgnfn rt'jb{] L ljZjljBfno - k| f Wofks, lzIfs, ;~rf/

OGwg vr{ 36fcf}+


Pd;Lo"_ sf k"jp { ks'nklt k|fWofks cg';Gwftf, kLPr8L zf]wfyL{ nufot
aL=s]= s'l7ofnf, Pd;Lo"s} jt{dfg u/L sl/a ;o hgf lj1x¿n]
pks'nklt k|fWofks s]=hL= ;'/z ] , ;~rf/sf] ;fwf/0fLs/0f 9fFrfsf
rLgsf] o'lgel;{6L ckm On]S6«fl] gs ljljw kIf / cfofd tyf ;~rf/
;fOG; P08 6]Sgf]nf]hLcGtu{t :s'n l;4fGtsf cg]sf}+ kIfdf s]lGb|t

g]kfn cfon lgud lnld6]8 ckm kf] l nl6S; P08 klAns


P8ldlg:6«; ] gsf pkfWoIf xfg xª,
O08f]gl] ;ofsf] afnLl:yt kf]ln6]lSgs
sfo{kq k|:t't x'g]5g\ . ;Ëf]i7L
…xfOla|8 df]8Ú df x'g] ePsfn] s]xL
k|:tf]tfn] er{'cn dfWodaf6 /
kmf]g g+=+ $@^@(&), km\ofS; M $@^#$&! g]u/] L -ljZjljBfno_ sf k|fWofks Obf s]xLn] eg] z/L/ ;xefuL eP/ cf–
afu'; k'6' ;'cDafnufotn] jQmfsf cfˆgf sfo{kq k|:t't ug]{5g\ .
@)*! ;fn j}zfv #) ut] cfOtaf/ 7

o'/l] goddf zlQm/fi6«sf] rf;f]


sf7df8f}F . afudtL k|b]zsf] ljls/0f uGtL k|lt;]s]08 (CPS) g]kfnlt/ tflgof] . d':tfª lhNnfdf cd]l/sL j}1flgsx¿ ;+nUg lyP . #%)) / ef/tn] $@)) s0f k|ltnfv ;/sf/ a];/f]sf/ eP/ a;]sf] 5 .
/fhwfgL x]6f}8+ fb]lv $% lsdL blIf0f– b]lvPsf] lyof] . ;fdfGotM hldgsf] o'/l] godsf] 7"nf] e08f/0f /x]sf] tYo !(&%df nfª6fª lxdfn cf/f]x0fsf] o'/]lgod ePsf] :yfgdf pTvgg\ o'/]lgod vfgL ePsf] eg]/ vfgL
k"j{df tLgeËfn] ufpF kb{5 . of] ;– cGo efudf k|lt;]s0] 8 !))–!%) cfPkl5 ef/t, cd] l /sf, cg'dlt lnP/ o'/l] god cWoog u/]sf] ul//x]sf 5g\ . ljefun] /]vfÍg u/]sf] :yfgaf6
;fgf y'Dsf ePsf] r'/]kj{t xf] . oxfF ;LkLP; ljls/0f k|efj /xG5 . la|6]gnufot b]zx¿n] ljsf; / tYo dfly pNn]v eO;s]sf] 5 . @& 6g;Dd o'/]lgod ePsf] %) ld6/ blIf0f–k" j { vf] n fsf]
! ;o ld6/eGbf sd prfO{ s f o:tf :yfgdf o'/l] god, yf]l/od wd{sf] cf8df ultljlw tLa| kf/]sf ljut ! bzsotf cd]l/sfn] jL/ :yfgdf pTvgg ubf{ 3f6f x'bF g} . l8ndf /x]sf] e"d]Zj/L k|f= lj=df
8fF8fx¿ / ;fnsf ?vx¿ 5g\ . / km:kmf]/; x'g ;S5 . vfgL ljefusf] 5g\ . af}4 ljZjljBfnosf] av]8f To;} c:ktfn, eQmk'/ SofG;/ c:ktfn, tLgeËfn]df #% 6g ePsf] vfgL cWoog/t !%) dWo] !@ hgfn]
hxfFsf] hldg kq] r§fgn] ag]sf] 5 cGj] i f0fn] ! xhf/ # ;o * p2]Zon] p7fOPsf] x'g;S5 . ef/t e/tk'/ SofG;/ c:ktfn, dl0fkfn
/ oqtq vx/] g} vx/] 5g\ . ;LkLP;;Dd o'/]lgodsf] ljls/0f / cd]l/sLx¿sf] c:jefljs d':tfª c:ktfn / e]/L c:ktfndf /]l8of]wdL{
ljb] z Lsf] cf] O /f] lsg < /x]sf] tYo kQf nufPsf] lyof] . rf;f]sf] k[i7efudf o'/l] god g} d'Vo kbfy{ s f] b' ? kof] u eP–gePsf]
tLgeËfn] ufpFdf x]g–{ 3'Dg nfos cGt/f{li6«o k/df0f' pmhf{ ;+:yf sf/0f x'g;S5 . o;/L g]kfnsf] lgu/fgL ul//x] s f] 5 . g] k fn
s]xL klg 5}g . t/ Tof] ufpFdf x/]s (IAEA) sf cg';f/ & ;o ;LkLP; o'/]lgod vfgLdf ljb]zL rf;f] a9]/ cGt/f{li6«o k/df0f' pmhf{ ;+:yf
dlxgf bh{gf}+ ckl/lrt ljb]zLx¿ ljls/0f ePdf pTvgg ug{ ;lsG5 . uPsf] 5 . hals vfgL tyf vlgh (IEAEA)sf] ;b:o ePnuQ}
cd]l/sL pmhf{ dGqfno cGtu{tsf]
kl/of] h gf ljZjJofkL hf] l vd
Go"lgs/0f kl/of]hgf (GTRI) sf]
ultljlw c:jfefljs ?kdf a9]sf]
5 . cd] l /sL pmhf{ ;| f ] t x¿n]
/]l8of]wdL{ ljls/0fsf] t:s/L tyf
rf]/L /f]Sg / gful/ssf] ;'/Iff
;'lglZrt ug{ ;f] sfo{ u/]sf] bfaL
u/]sf 5g\ .
zlQms] G b| d f o' / ] l god rf;f]
@)%$ ;fndf tTsfnLg lj1fg
tyf k|ljlw dGqL ldhf{ lbn;fb a]un]
ef/tsf] efef cf0fljs s]Gb|;Fu
;DalGwt Pg= P;= zdf{ n fO{ ljefusf] cg'dfg 5 . a}t8L–bfr{n ' f @)^( df g} ;' : t–dgl:ylt
cg';Gwfg ug{ Ohfht lbPsf lyP . tyf rd]lnof If]qdf tLg eªufn]df 5fqj[lQ kfPsf lyP . of] tYofÍ
pg} zdf{n] 88]Nw'/fdf …dfp06]g af]l8{ª eGbf @ b]lv # u'0ff a8L /]l8of]wdL{ cfkm}df qf;b xf] .
:s'nÚdf rf/ jif{ lzIfssf] hflu/sf] ljls/0f ePsf]n] ;f] If]qdf a9L tLgeËfn] j/k/ @)@!
cf8df 88]Nw'/f, 8f]6L / aemfªdf o'/l] god e08f/0f x'g;S5 . ;fnb]lv a:tL a:g yfn]sf] :yfgLo
k'U5g\ . ToxfF k'Ug] ljb]zLx¿n] sf]xLn] vfgL ljefun] @)$& kl5 df6f]sf] kbfy{ P]g–@)$@ / lgodfjnL @)%^ o'/]lgodsf] cg';Gwfg u/]sf lyP . tLge+ u fn] d f ca{ ' 4 cftÍ atfpF 5 g\ . cGt/f{ l i6« o k/df0f'
l9:sf] kmf]5g{ ,\ sf]xLn] ToxL ufpF eP/ /f;folgs k/LIf0f (Chemical cg';f/ g]kfn ;/sf/n] o'/l] god, lx/f @)%%df ldhf{ dfl/Psf / hgo'4 /]l8of]wdL{ ljls/0fsf] cfljisf/ pmhf{n] cf};teGbf % u'0ff a9L
aUg] vx/] sfnf]kfgL vf]nfsf] afn'jf Analysis) ug{ hd{ g Lsf] / ;'gnfO{ hËL vfgL cGtu{t /fv]sf] rs] { / uPsf] l:yltdf cfk" m nfO{ dfl/of So" / L -!*^&–!(#$, ljls/0f b]lvPdf a:tL ;fg{' kb{5 .
lemS5g\ / emf]nfdf xfN5g\ . w]/h } ;f]n] k|of]uzfnfdf k7fPsf] lyof] . To;af6 5 . h;sf] cg';Gwfg, pTvgg / c;' / lIft 7fg] s f zdf{ g] k fn kf]NofG8_n] ul/g\ . pg} So"/Lsf] ljKnj g]t[Tjsf] g]skfn] @)&!
kx]n+ f]–sn]hL–;]tf] ldl;Psf] r§fg / ;f] If]qdf k|lt6g df6f]df @%% lg0f{o ug]{ clwsf/ vfgL ljefunfO{ ;/sf/nfO{ cWoog k|ltj]bg g} !(#$df o'/]lgod ljls/0fsf] sf/0f ;fndf g} clgn zdf{, lr/g k'g,
sfnf]vf]nfdf …l8«nÚ u5{g\ . To;af6 u|fd;Dd o'/l] god e]l6g;Sg] ;Defjgf dfq /xG5 . t;y{ o'/]lgod vfgLsf] ga'emfO{ ef/t kms]{ . ldhf{sf] xTofnfO{ d[To' ePsf] lyof] . dsjfgk'/sf gog, jf6/;lxtsf] 6f]nLn] :ynut
lgsfn]sf] df6f] n}hfG5g\ . pNn]v u/]sf] lyof] . ;Gbe{df ePsf ljb]zL rf;f] / o'/]lgod t:s/L;Fu hf]8\g]x¿ klg tLgeËfn] lgjf;Lx¿ cfˆg} j/k/ cWoog u/]kl5 o'/]lgodsf] /Iff
tLgeËfn]df l8«n ug]{, vfN6f] @)$& ;fnsf] vfgL ljefusf] ;+nUgtf u}/sfg'gL 5g\ . gePsf xf]Ogg\ . ePsf] o'/l] god ljls/0fsf] b':k|efj / :yfgLo afl;Gbfsf] :yfgfGt/0f
vGg], df6f] n}hfg] / lagf ;"rgf / cGj]if0f cg';f/ tLgeËfn] If]qdf %!@ s] xf] t o'/]lgod < cd]l/sL ;/sf/sf] k|e'Tj /x]sf] yfx} gkfOsg dl//x]sf 5g\ . ToxfF ug{ k|d'v lhNnf clwsf/Ldfkm{t\
Ohfht ckl/lrt uf]/f dfG5]x¿ ld6/sf] nDafO / !–% ld6/ df]6fOdf o'/]lgod ;a}eGbf al9 k/df0f' blIf0f sf]l/ofsf] sf]l/og OlG:6Ro'6 3/–3/ ca{'4 (Cancer) /f]usf ;/sf/sf] Wofg cfs[ i 6 u/] s f]
cfpg] qmd #% jif{b]lv hf/L 5 . o'/]lgodsf] e08f/0f /x]sf] cGj]if0f ef/ ePsf] /]l8of]wdL{ wft' xf] . @#* ckm lhof]–;fOG; P08 ldg/N; la/fdL 5g\ . lyof] . t/ To;otfsf s'g} klg
klxn]–klxn] cfpg]x¿n] g]kfnsf] vfgL k|ltj]bg lyof] . sfnf]vf]nfaf6 g} df6f] kf/df0fljs ef/ x'g] of] wft'n] nuftf/ l/;f];h {] gfds ;+:yfn] o'/l] god vfgL c1ft /f] u af6 kLl8t :yfgLo ;/sf/n] hg:jf:Yok|lt lhDd]jf/
ljefuaf6 vfgL kQfnufpg cfPsf] nUg ef/tLo / klZrdL cg'xf/sf phf{jfg ljls/0fx¿ lgsfln/x]sf] cGj]if0fsf nflu ;xsfo{ ug{ k|:tfj dsjfgk'/, lwofFnsf @, # / aGg ;s]sf 5}gg\ .
atfpF y ] . t/ & jif{ b ] l v ckl/lrt JolQmx¿ hfg] u/]sf 5g\ . x'G5 . h;sf] sf/0f o;sf] cfo' k7fPsf] lyof] . s]xL jif{bl] v g]kfnsf] $ j8f -;fljs_ a9L k| e fljt lgisif{
ljZjljBfnosf] zf]wkq tof/ ug{ /x:odo xs{ t ;of}+jif{ /xG5 . ljz]if1x¿n] hLPd pmhf{ cGj]if0fsf nflu cGt/f{li6«o 5g\ . 5lQjg, xfQL;' F 8 ] dfd o'/]lgod cToGt ;+j]bgzLn
cfPsf] atfpg yfn] . To;f] eGg] x] 6 f} + 8 f–5lQjg–tLgeËfn] sfp06/, l;lG6n];g sfp06/ cflbsf] k/df0f' pmhf{ ;+:yf (IEAEA)n] bdf/df klg ca{'4 /f]usf la/fdL 3ft' xf] . o;n] hg:jf:Yodf 3fts
Pp6f 6f]nLn] tLgeËfn] e"d]Zj/ ;fj{hlgs oftfoftsf] ;'ljwf x'bF fx'bF } ;xfotfn] o'/]lgod ljls/0f dfkg ljz]if rf;f] b]vfO/x]sf] 5 . g]kfn a9\b} uPsf 5g\ . tLgeËfn]df t b' i k| e fj kfg{ ;Sb5 . To;} n ]
k|fylds ljBfnob]lv pQ/ vf]nfdf ljb]zLx¿ k"j–{ klZrd nf]sdfu{df kg]{ u5{g\ . h;sf] cfwf/df o'/]lgod ;g\ @))* df ;f] ;+:yfsf] ;b:o @)&) ;Dd !@ hgfsf] d[To' / k|efljt :yfgsf afl;Gbfdf o;sf]
l8«No:n u/]/ df6f] lnP/ uof] . pQm af/f, lghu9 ahf/af6 pQ/ e08f/0f e"–ue{df s] slt 5 kQf ePsf] xf] . @)^( ebf} d f pQm TolQs} ;+Vofdf la/fdL lyP . Tof] b'ik|efj 5–5}g j}1flgs cg';Gwfg
6f]nLn] ;Dks{df cfPsf ufpFn]nfO{ nfnas}of vf]nfsf] lsgf/}–lsgf/ r'/] nfUb5 . ;+:yfsf # hgf lj1x¿ cfP/ vfgL ;+Vof x/]s jif{ a9\bf] 5 . ug{'k5{ . /f]uLsf] pkrf/ / a:tL
k};f klg lbof] . ! lsnf] df6f] nUg] x'bF } hËn, vf]nf, r'/] kxf8sf] Psnf; g]kfndf k]UdfO6 / u|g] fO6hGo ljefusf sd{ r f/LnfO{ o' / ] l god o'/]lgod k|efljt If]qsf] kfgL, :yfgfGt/0f ug{'sf] ljsNk 5}g .
6f]nLn] ufpFn]nfO{ !% xhf/ lbPkl5 a]rlNtsf] k}bn ofqf x'Fb} tLgeËfn] r§fgdf o'/]lgod wft' kfOPsf] 5 . tflnd lbP/ uPsf lyP . ToxL d];f] cGg, kmnk"mn / b'Uw kbfy{ klg g]kfnn] tTsfn o'/]lgod k|zf]wgsf
df6f]df s] 5 eGg] v'Nb'nL / rrf{ k'U5g\ . 5lQjg ahf/df k|x/L rf}sL pmhf{ pTkfbg, lrlsT;fzf:q, kf/]/ hLg /]gL An]h / vfgL ljefusf] ljls/0fo' Q m x' g ;S5 . o;sf] nflu k|ljlw / nufgL ug{ ;Sb}g .
eof] . :d/0fLo 5 ls k};f lt/]/ df6f] kg]{ ePsf]n] pQm rf]/af6f] k|of]u cf}Bf]lus, ef}ule{s / ljikmf]6s kbfy{ 6f] n Ln] dsjfgk' / , lw+ o fn–#, cNksfnLg / bL3{sfnLg b'ik|efj c? b]zsf] nufgL cfdGq0f ubf{
nluPsf] ;f]xL :yfgdf @)$& ;fndf ePsf] x'g;S5 . vfgL ljefu ;|ft] sf lgdf{0fdf o'/]lgod k|of]u x'G5 . tLgeËfn]sf] e|d0f klg u/]sf] lyof] . x' G 5 . eflj k' : tfx¿ ckfË, zlQms]Gb| tyf l5d]sLx¿ pQ]lht
vfgL tyf e"–ue{ ljefun] klxnf] cg';f/ ;f] If]qdf cfh;Dd $ k6s cf0fljs pmhf{ / xltof/sf] nflu ljb]zLx¿ bIf hgzlQm pTkfbg / zf/Ll/s ljs[lt x'Fb} j+zgf; eP/ x'g ;S5g\ . h;nfO{ g]kfnn] y]Ug
k6s o'/l] god vfgL /x]sf] tYo kQf cGj]if0f ePsf] 5 . o'/l] god lglj{sNk wft' xf] . k|fljlws ;xof]u ug]{ eg]/ g]kfn hfg;S5 eg] ca{'4 /f]u tTsfnsf] ;Sg] cj:yf 5}g . o'/]lgod ePsf]
nufPsf] lyof] . dsjfgk'/sf] r'/] kj{taf6 /f}tx6 o'/]lgod b'O{ k|sf/sf x'G5g\– cfpF5g\ . pgL lj1nfO{ lnP/ g]kfnL ;d:of klg x' g ;S5 . vfgL ;"rgf aflxl/g] t/ ;/sf/n] plrt
o' / ] l god vfgL ePsf] k' l i6 hf]l8g] rfFb] vf]nf, af/f x'Fb} blIf0f o'/]lgod–@#* / o'/]lgod–@#% . 6f]nL;lxt o'/]lgod vfgL :yndf ljefun] @)$& df g} tLgeËfn]df gLlt lgdf{0f / nfu" ug{ g;Sg] xf]
vfgL tyf e" – ue{ ljefun] emg]{ wG;f/ vf]nf / 5lQjg vf]nfaf6 k|fs[lts ?kdf o'/]lgod–@#* x'G5 k'U5g\ / cfjZos ;"rgf ;Íng o'/]lgod ePsf] k|ltj]bg a'emfPsf] eg] zlQms]Gb|x¿sf] tfgftfgdf
sfnf]kfgL vf]nf cf;kf;df sl/a !% jif]{gL ;of}+ 6«s lgdf{0f ;fdu|L ef/t / To;nfO{ k| z f] w g u/] k l5 u5{g\ . k|of]uzfnfdf gd"gf k/LIf0f lyof] . hxfF dfgj a:tL /xg' g] k fnsf] ;fj{ e f} l dstfdfly g}
xhf/ 6g o'/]lgodsf] vfgL e08f/ lgsf;L x'G5 . sltko 6«sn] 8fa/ o'/]lgod–@#% aGb5 . ! lsnf]u|fd ug]{ eg]/ cfˆgf] b]zdf n}hfG5g\ . 3fts x' G 5 . vt/f k} b f x' g ;S5 . To;} n ]
/x]sf] / To;nfO{ k|zf]wg ubf{ em08} sDkgLsf] nflu nu]sf] atfpg] u/]sf o'/]lgod–@#%af6 pTkflbt ljB't cGt/f{li6«o k/df0f' pmhf{ (UN) / ;f] If]qsf /f]uLx¿ s] sf/0f hg:jf:Yo / /fli6« o ;' / Iffsf]
#% 6g z'4 o'/l] god lg:sg] k|f/lDes 5g\ . t/ Tof] ;fdu|L …d'DaO{sf] zlQm # nfv 6g sf]Onf afNbf Go"gLs/0f kxn (GTRI) To;}sf] /f]uu|:t ePsf x'g\ < cg';Gwfg uDeL/ ljifosf] ?kdf ;/sf/n]
cg'dfg u/]sf] 5 . !) u|fd z'4 cf0fljs k|zf]wg s]Gb|df k'¥ofOG5 lg:sg] zlQm ;/x x'G5 . nflu sfd u5{g\ . ug]{ / cfjZos k/] ;f] If]qnfO{ o' / ] l god vfgLnfO{ a' ‰ g' k 5{ .
o' / ] l god -o' / ] l god–@#%_sf] eGg] cfzÍf Pp6f sf]0faf6 x'bF } cfPsf] pmhf{ ;|ft] kl/df0f pmhf{ kl/df0f o' / ] l god vfgL ;DefJotf tf/af/ u/] / a:tL :yfgfGt/0f nfk/jfxL eofgs aGg ;S5 .
cGt/f{li6«o ahf/ d"No sl/a !* 5 . cf0fljs ;dfh g]kfnsf cWoIf sf]Onf ! lsnf]uf| d * lsnf]jf6 l8h]n g]kfndf @)&) ;fndf o'/f]lgod ug{'kb{5 . t/ #) jif{;Dd klg –hgklqsf dfl;s bzf}F cÍjf6
s/f]8 ?k}ofF -@) nfv ( xhf/ k|fWofks sdns[i0f >]i7n] Ps -t]n_ ! lsnf]u|fd !@ lsnf]jf6 ;DaGwL rrf{ dsjfgk'/ tLgeËfn]df
cd]l/sL 8n/_ 5 . To; cfwf/df !
lsnf]u|fd o'/]lgodsf] ahf/ d"No
;fKtflxs;Fu s'/f ub}{ @)&) h]7df
To:tf] cfzÍf u/]sf lyP . g]skfsf
o'/]lgod–@#% ! lsnf]u|fd @ s/f]8
$) nfv lsnf]jf6 o'/]lgod b"n{e
s]lGb|t x'Fb} cfPsf]df xfn d':tfª,
d'lQmgfy If]q klg ylkPsf] 5 . t/
clvn -;dfhjfbL_ sf] kbflwsf/Lsf] k|yd k"0f{ a}7s ;DkGg
sf7df8f}F . clvn -;dfhjfbL_ k| d ' v cltly g] k fn sDo' l g:6
sl/a !* ca{ -@) s/f]8 ( nfv :yfoL ;ldlt ;b:o clgn zdf{n] wft' xf] . o;sf] k|zf]wg / k|of]un] a}t8L, aemfª, bfr{'nf, dflyNnf]
cd]l/sL 8n/_ x'G5 . of] ;'geGbf @)&)df ;f] If]qsf] cjnf]sg e|d0f lgs} ;:tf]df pmhf{ k|fKt ug{ ;lsG5 . d':tfª, /;'jfsf] nfd6fª lxdfndf kbflwsf/Lsf] k| y d k" 0 f{ a} 7 s kf6L{sf :yfoL sld6L ;b:o tyf
$ xhf/ % ;o u'0ff dxËf] wft' xf] . ub}{ p:t} k|sf/sf] cfzÍf u/]sf lyP . t/ b'?kof]u eof] eg] dfgj hflts} o'/f]lgodsf] 7"nf] e08f/0f /x]sf]
o' / ] l godsf] e08f/dfly hgtf o' / ] l goddf ljb] z L ;ª\ n Ugtf ljgf; x'g;S5 . !($%df ;+o'Qm k|f/lDes cg';Gwfgn] atfPsf] 5 .
vfgL ljefusf] cGj]if0f cg';f/ ;g\ !(&% df cd]l/sL gful/s /fHo cd]l/sfn] o;sf] k|of]uaf6 To;}u/L sf7df8f}+af6 pQ/–klZrd
lzjflns If]qdf kg]{ a'sf vf]nf sf]gfSsf / kf]Nof08sf gful/s hf]g lgld{t cf0fljs ad hfkfgsf b'O{ g' j fsf] 6 lhNnfsf] ssgLl:yt
l;Gw'nL rfFb] vf]nf, lr?jf vf]nf / d]sLn] nfª6fª lxdfn cf/f]x0f u/]sf zx/x¿df k|of]u ubf{ &% xhf/ kfF r dfg] , /;' j fsf] d} n ' ª vf] n f,
sfnf] vf]nf, tLgeËfn], dsjfgk'/ / lyP . t/ pgLx¿ :j]bz kms]k{ l5 dfG5]sf] d[To' ePsf] lyof] . lzjk' / Lsf] blIf0f 6f] v f j/k/,
lrtjgsf db/;f vf]nf / kfFkf vf]nf dfq yfxf eof] ls pgLx¿n] ;f] If]qdf o' / ] l goddf cd] l /sL rf;f] rl/sf]6 bf]nvfdf pRr /]l8of]wdL{
j/k/ o'/]lgod vfgLsf] ;Defjgf /]l8of]wdL{ ljls/0f cWoog u/]sf ;g\ !(&# / !(&%df b'O{hgf ljls/0f b]lvPsf] 5 .
5 . /]l8of]wdL{ ljls/0f dfkg oGqåf/f /x]5g\ . To;}u/L @#–@& km]a|'c/L g] k fnL o' / ] l god a] R g cd] l /sL @)$* ;fndf a}t8L–bfr{'nf
;f] wft' eP–gePsf] / s] slt !((^ df ef/t k~hfj, kl6ofnfl:yt b'tfjf;, sf7df8f}+ k'u]sf] / k/LIf0f eP/ aUg] rd]lnof vf]nfaf6 ;'g
kl/df0fdf 5 eGg] cWoog ul/G5 . k~hfj ljZjljBfnodf ePsf] ug{ cd]l/sf k7fpFbf Tof] gSsnL t:s/L eO/x]sf] ;"rgfsf] cfwf/df
dsjfgk'/ lhNnf, as}ofF -;fljs …/] l 8o;g lkmlhS;Úsf] /fli6« o ePsf] k|ltj]bg @)&)df j]a;fO6 hfFr ug{ uPsf] vfgL ljefusf] 6f]nLn]
lwofn–#_df kg]{ tLgeËfn] / ToxL+ ;Dd] n gdf lzjflns If] q df ljlslnS;n] ;fj{ h lgs u/] k l5 ToxfF o' / ] l godsf] ;DefJotf
eP/ aUg] sfnf]kfgL vf]nf cf;kf;df o'/]lgodsf] ;Defjgf /x]sf] …efef o'/l] godsf] rrf{ rs]s { f] lyof] . o:tf] kQfnufPsf] lyof] . vfgL ljefun] lalxaf/ kf6g ;+o'Qm SofDk;df ˆofS;g OGrfh{ lzn' /x]sL lyOg\ .
;a}eGbf w]/} /]l8of]wdL{ ljls/0f cf0fljs s] G b| Ú sf j} 1 flgsx¿n] ;+jb] gzLn / t:s/sf] hgsf/L g]kfn u/]sf] @ jif{sf] cWoogaf6 aemfªsf] ;DkGg ePsf] 5 eg] s] G b| L o pQm a}7sdf cWoIf g/]Gb| ;L n]
pTkGg ePsf] 5 . @)$& ;fndf atfPsf lyP . ;f] ;Dd]ngnuQ} Pp6f ;/sf/nfO{ glbg] cd]l/sL b'tfjf;sf] lgDnL uf8 / a}t8Lsf] hdf/L uf8df ;ldltsf] bf];f| ] k"0f{ a}7s z'qmaf/jf6 k]z u/]sf] k|:tfj pk/ 5nkmn
vfgL ljefun] …ufdf–/] :k]S6«f]:sf]kL cd]l/sL cvaf/n] g]kfndf o'/l] god wGbf klg pbfËf] ePsf] lyof] . qmdzM #*)*( / (@!# ;LkLP; ;'? ePsf] 5 . ;+u7gsf cWoIf ePsf] / pQm k|:tfj z'qmaf/jf6
ld6/Úsf] ;xfotfn] tLgeËfn]df e08f/0f /x]sf] vf]hd"ns ;dfrf/ !(&%–!(*) aLrdf ;+oQ ' m /fi6« o'/f]lgod ljls/0f ePsf] kQfnufPsf] g/] G b| ;Lsf] cWoIftfdf a;] s f] ;'? ePsf] s]Gb|Lo ;ldlt a}7sdf
u/]sf] k/LIf0fdf @& xhf/ $)% s'n k|sflzt u/]kl5 ljZjzlQmsf] Wofg ;+3n] g]kfndf u/]sf] cGj]if0fdf y'k|} lyof] . kfls:tfgn] k|ltnfv s0fdf
kbflwsf/Lsf] k|yd k"0f{ a}7ssf] 5nkmn eO/x]sf] atfOPsf] 5 .
8 sf= lh= k|= sf= b= g+= !^#÷@)^#÷^$ @)*! ;fn j}zfv #) ut] cfOtaf/
sDo'lgi6===== lbPsf ck/fwLnfO{ sf/jfxL k|lqmof
lg0f{o ;d]t u/]sf] 5 .
a}7sn] b]zsf] :jfwLgtf, ;'zf;g,
cufl8 a9fp eg] / bjfb lbg] ,
l;l8of]nfO{ 1fkgkq a'emfpg], wgf{ lbg]
nufotsf ;+3if{sf sfo{qmd cufl8
if8\oGqnfO{ k/f:t kf5{, of] b]znfO{
cu|udg tkm{ nfg ;lsg]df pgsf]
hf]8 lyof] .
g]kfn sDo'lgi6 kf6L{åf/f x/}ofsf] hldgdf sfd ug{ /f]s
hgclwsf/ / ;fdlhs Gofosf nflu ;f]xL sfo{qmdnfO{ ;Daf]wg ub}{ sf7df8f}F . g]kfn sDo'lgi6 kf6L{ sAhfdf /x]sfn] ef}lts lgdf{0f aGb sfd ug{ gcfpg] u/L k7fPsf]
a9fpg] ;fr]sf 5f}+ . xfdLn] nfdf] g]kfn sDo'lg:6 kf6L{sL kf]ln6 Ao'/f]
tyf Pd;L;L, ld6/JofhL, e|i6frf/, ;+3if{sf] af/]df ;f]r]sf 5f}+ . To;sf ;' b " / klZrd k| b ] z n] uf] b fj/L u/fPsf] atfP . ;f] d af/ ;of} F hfgsf/L u/fP . e"dflkmofx¿n]
dxËL, dlxnf lx+;f / hflto lje]b, ;b:o tyf sf:sL lhNnf OGrfh{ cf:yf
nflu ;nf{xL lhNnf aGb;Dd hfgkg]{ ;Ln] dWok"j{sf] n8fO{+n] ;fd|fHojfb gu/kflnsfl:yt x/}ofdf /x]sf] hgtf;lxt x/}of k'us ] f pgn] g]kfn ;' s ' D af;LnfO{ c;f/sf] dlxgf
xjfO{ tyf oftfoft If]qdf ePsf] rsf]{ x'g;S5 . dfG5] d/]sf] lj;f}+, lt;f}+, hldgdf sfd ug{ /f]s nufPsf] sDo'lgi6 kf6L{ dhb'/, ls;fg / aiff{tsf] ;dodf 3/ eTsfP/ b'Mv
ef8fb/, k| b ] z ;/sf/ / :yfgLo d/0ff;Gg cj:yfdf 5 eGg] k'li6 ePsf]
krf;f}+ aif{kl5 klg d[To' b08 lbg] atfOg\ . pgn] cd]l/sL ;fd|fHojfbn]
;/sf/n] ul//x]sf hglj/f]wL ultljlw, rng o'/f]lt/ 5 . xfdLn] ck/fwLx¿
hg:jfYo / s[lifdf ePsf] nfk/jfxL / ljZje/ cfˆgf] Ps5q ;fd|fHo agfP/
hLljt 5g\ eg] ef}lts ?kdf d/]kl5 babafdf /fVb} cfk"mnfO{ ;j{zlQmdfg
z}lIfs c:tJo:ttf, GofoIf]qdf ePsf] klg ;fdflhs ;f+ : s[ l ts b08
dxËL lj?4 hgkl/rfng;lxt ;+3if{ 7fg]sf] lyof] t/ dWok"j{sf] 36gfn]
x'g]vfnsf] d[To' b08 lbg'k5{ .Ú To;sf] unt k'li6 ul/lbPsf] atfpFb}
ug]{ lg0f{o u/]sf] 5 . g]tf clgn ;Ln] >d u/]s} sf/0f
To:t}, a}7sn] s0ff{nL k|bz
] cGtu{t elgg– clxn] dWok"j{df clxn] h'g
dflg; ljj]sL k|f0fL ePsf] atfpFb} n8fOF rln/x]sf] 5 of]af6 ca ljZj
ljleGg lhNnfx¿df OGrfh{ / sDo'lg:6 kf6L{sf sfo{stf{n] >dnfO{
;]qm]6/Lx¿sf] gofF sfo{ljefhg u/]sf] ax' w | ' j df ljeflht ePsf] 5
k|fyldstf /fVg'kg]{ atfP . ;fd|fHojfb zlQmdf 5}g cfˆgf] k|e'Tj
5 . k|b]z OGrfh{ ;'zLnåf/f x:tfIfl/t g]skf dxf;lrj ljKnj ;Lsf] k|dv '
lj1lKtdf pNn]v ePcg';f/ ;'v]{t u'dfpb}5 5 eGg] k|i6 x'G5 h;n] csf]{
cfltYotf /x] s f] pQm sfo{ q mddf /fi6«nfO{ cfwf/ agfP/ pbodfg zlQm
lhNnf OGrfh{ P6d ;L, ;]qm]6/L hLt pkl:yt ;a}nfO{ g]skf s]Gb|Lo ;b:o
;L, ;Nofg OGrfh{ cfwf/ ;L / ;]qm]6/L /fi6«nfO{ /f]Sg ;Sb}g h'g ?; o'qm]g
/fds'df/ ;Ln] :jfut dGtJodfkm{t\ n8fOFb]lv lnP/ Oh/fPn;Dd cfOk'Ubf
clgn ;L, sflnsf]6 OGrfh{ ljj]s ;L :jfut u/]sf lyP eg] sfo{qmdsf]
/ ;]qm]6/L anjfg ;L, x'Dnf OGrfh{ ;xh} a'‰g ;lsG5 .Æ
;+rfng kjg ;Ln] u/]sf lyP . OGrfh{ cf:yf ;Ln] Tof] af6f]af6
lIflth ;L / ;]qm]6/L sdn ;L, d'u'
OGrfh{ ;dfh ;L / ;]qm]6/L cl8s b]zsf]===== ;fd| f Hojfbn] rLg;F u 6Ss/ lbg
c;Dej b]v]kl5 clxn] ;fd|fHojfb
;L, ?s'd OGrfh{ rGb| ;L, h'Dnf OGrfh{ xn ljKnjn] dfq u5{ eGg] dfxf]n ag]sf]
k|efthLt ;L / ;]qm]6/L ;kmn ;L, of] dfxf]n l;h{gf x'g'df xfd|f g]tf ljleGg k|nf]eg b]vfP/ g]kfndf xfaL
x'g yfn]sf] atfpFb} elgg– æclxn] 5 . ;f] kf6L{sf s]Gb|Lo ;b:o tyf e"ldxLg ;'s'Daf;Lsf] kIfdf ePsf] lbg'sf ;fy} x6fPsf] atfpb} kf6L{n]
b}nv ] OGrfh{ snd ;L / ;]qm]6/L k|sfz sfo{stf{x¿sf] cyfx d]xgt kf6L{n]
;L, hfh/sf]6 OGrfh{ ˜kf}/v ;L / ;Zn]if0f u/]sf] gofF larf/ bz{g, kf6L{n] ;fd|fHojfbn] g]kfnL e"ld k|of]u u/]/ ;'b"/klZrd k|b]z ;lrj ;d/ ;Ln] atfpFb} pQm hldgdf sfd gug{ s' g } k lg xfntdf sAhf hldg
;]qm]6/L ;"o{sL/0f ;L, 8f]Nkf OGrfh{ lnPsf] cfTdlge{/ cy{gLlt, rGbfd'Qm rLgdfyL 3]/faGbL ug{ vf]Hb}5 . clxn] hgo'4 sfnb]lv kf6L{n] sAhf u/]sf] cg'/f]w u/L sfd aGb u/fPsf] pgn] g5f]8\g] atfP . bfªsf /0faxfb'/
;]/fk ;L / ;]qm]6/L uf}rg ;L /xg] kf6L{, ;L hfltsf] cjwf/0ff, cflb sf/0fn] ljZj kl/b[Zo x]bf{ ;fd|fHojfb sdhf]/ hldgdf ;'s'Daf;L a:tL /x]sf] hfgsf/L u/fP . To;}u/L g]kfn zfxsf] !* ljufx hldg kf]v/fsf
lg0f{o ul/Psf] hgfOPsf] 5 . /fhgLltsf] s]Gb|df g]skf /x]sf] atfOg . x'Fb} uPsf] / ;dfhjfbL alnof] x'Fb} hldgdf ef} l ts ;+ / rgf aGg sDo'lgi6 kf6L{sf s]Gb|Lo ;b:o tyf ladn a:ofn nufPt ;~rfns
k| b ] z ;ldltsf cGo ljefuLo pgn] b]ze } / g]skfsf] dfxf]n aGg'df uPsf] ;Gbe{ 5 .Æ
OGrfh{ cf:yf ;Ln] d/0ff;Gg yfn]kl5 sfd ug{ /f]s nufPsf] s}nfnL lhNnf OGrfh{ k|sfz ;Ln] /x]sf] zf}efUo l/on :6]6sf] gfddf
sfdx¿nfO{ Jol:yt ug] { p2] Z on] g]skfsf] lg:jfy{tf ultzLntf / hg
pQ/bfloTjsf] sf/0f /x]sf] ;d]t atfOg\ . ;fd|fHojfbn] cfˆgf] ;fd|fHo k|eT' j u'Dg hfgsf/L lbP . pgn] hgo'4 sfndf kf6L{sf] sAhfdf /x]sf] hldgdf /x]sf pQm hldg gfd;f/L ePsf]
/fhgLlts jftf{ tyf ;+jfb ;ldlt
;+of]hs P6d ;L / ;b:odf led ;L, g]tf lzn' ;L n] c? ;a}df s]xL glbg clGtd c:q k|of]u ug{ ;Sg] eGb} bfªsf /0faxfb'/ zfxsf] gfddf ;'s'Daf;LnfO{ x6fP/ e"dflkmofn] atfOPsf] 5 . hUuf Knl6ª u/L
of]hgf ;L, pTkfbg ljefu k|dv ' cfwf/ gofF ug{k' 5{ eGg] 5 t/ cfk"m cu|;/ To;nfO{ /f]Sg sDo'lg:6 ;dfhjfbLsf] /x]sf] !* ljufx hldg kf6L{n] sAhf ef}lts ;+/rgf agfpg nfu]sf] ;8s lgdf{0f / ljB't kf]n lgdf{0fsf]
;L / ;b:odf lj/f6 ;L, cfly{s ljefu ge} g]skfn] ulb{of]; eGg] 5 eGb} pgn] aLrdf df]rf{aGbL h?/L /x]sf] atfOg\ . u/L e" l dlxg ;' s ' D af;L a:b} atfpb} s'g}klg xfntdf sfd ug{ sfd eO/x] s f] cj:yfdf g] k fn
k|d'v ljj]s ;L / ;b:odf hLt ;L, cufl8 ylkg– æca kf6L{n] cl3 ;f/]sf] pgn] ylkg\ , Æ Tof] df] r f{ g] k fnL cfPsf]df e"dflkmofx¿n] rnv]n glbg] atfP . pgn] sfd ul//x]sf sDo'lgi6 kf6L{n] sfd ug{ aGb
dgf]h ;L, Gofo ljefu k|d'vdf lj/f6 g]kfnL ljif]ztfsf] ;dfhjfbsf] af/]df ljz]iftfsf] ;dfhjfbsf lglDt x'g]5
To;sf] pbfx/0f kl5Nnf] kf6L{n] ;f/]sf] u/L x6fPklg pQm hldg kf6L{s} dhb'/x¿nfO{ ;DemfO{ a'emfO{ u/]/ u/fPsf] atfOPsf] 5 .
;L / ;b:odf pbo ;L, ;dfhjfbL hg:t/;Dd hfg h?/L 5 . ;dfhjfbL
;Dks{ d~r ;+of]hs cfwf/ ;L, o'jf df]rf{nfO{ yk ;'b[9 ug{ h?/L 5 . $ ldqju{ $ ldqzlQm / ^ ;d'bfo
;dfhjfbsf nflu km/flsnf] df]rf{ xf] . a6d nfOg g]kfndf ;dfhjfb :ykgf /fhtGq kmfn]/ g]kfndf u0ftGq :yfkgf aLrdf Pstf ug]{ kf6L{sf] k|:tfj ePsf]
tyf v]ns'b ljefudf lj/fhg ;L, :jf:Yo ug]{ ePsf] atfpFb} ;+;b\df ax'dt ug{ ;kmn eof] p ;+;bjfbL ePg .Æ atfpFb} eg]– …;+;b\jfbsf nflu Pstf
ljefu uf]ljGb ;L, k|zf;g tyf ;'/Iff agfpg h?/L 5 .Æ o;}u/L, ;f]xL sfo{qmdnfO{ ;Daf]wg
g]tf lzn' ;L n] bnfn ;Qfdf ub}{ g]kfn sDo'lgi6 kf6L{sf kf]ln6 Ao'/f] k'¥ofP/ ;+ljwfg ;+zf]wg u/]/, hgdt g]tf /fhg ;Ln] g]kfnsf] kl5Nnf] ug]{ eg]sf xf]Ogf}+ Pstf qmflGtsf nflu
ljefudf kf}/v ;L, 3fOt] tyf ckfË ;+u|xaf6 / csf]{ ;8saf6 g]kfndf j:t'l:ylt x]bf{ kf6L{n] lnPsf] lgjf{rg x'g'k5{ . sDo'lg:6 hgdt ;'/lIft
;dfhdf cfsif{0f ;L, ;lxb k|lti7fgdf Oltxf;df slxNo} gePsf] ;+s6 cfPsf] ;b:o tyf afUn'ª lhNnf OGrfh{ cfhfb
7f]sj' f ub}{ hgtfn] gofF ljsNk vf]hs ] f] ;Ln] dfS;{jfbnfO{ k"0f{ ?kdf nfu" ug]{ ;dfhjfb NofO 5f8\g] pb\3f]if u/] . k|of]usf] gLltn] k|ltudgsf/Lx¿nfO{ / ug{ s f nflu sDo' l g:6x¿sf] a[ x t\
jfo' ;L, k|eft ;f+:s[lts kl/jf/ ˆof{S;g o;} u /L, ;f] x L sfo{ q mdnfO{ if8\oGqsf/Lx¿nfO{ cNdNofPsf] atfpFb} Pstfsf nflu klg kxn ug{'k5{ .
OGrfh{ anjfg ;L tyf sdf08/ ;Eotf 5 k'/fgf] kf6L{df hgtfsf] e/f];f x/fPsf] kf6L{ ln8/ g]kfndf /x]sf] atfP . pgn]
atfpFb} elgg\– æ;/sf/ s;/L agfpg] g]skfsf dxf;lrj ljKnjlt/ ;+st] ub}{ ;Daf]wg ub}{ g]kfn sDo'lg:6 kf6L{sf kf6L{sf] r'gfj;DaGwL cjwf/0ff PsLs[t g]kfnaf6 sDo'lg:6 hgdtnfO{ lg:t]h
;L /xg] lg0f{o ul/Psf] s'/f ;d]t hf/L kf]ln6Ao'/f] ;b:o tyf DofUbL lhNnf hgqmflGtsf] Ps cleGg cË /x]sf] atfP . kfg]{ cd]l/sL if8\oGqnfO{ ;kmn x'g
k|;
] lj1lKtdf pNn]v 5 . ;Qf s;n] sAhf ug]{ s:sf] la?4 nfu]/ g]kfndf clxn] dfS;{jfbnfO{ km/km–km/s
s;sf] ;fy lnP/ p;nfO{ lu/fpg ;fGbe{df ;fy{s k|of]u ug]{ ln8/ g]kfndf OGrfh{ /fhg ;Ln] lgjf{rgsf] k|of]u g]skfsf s]Gb|Lo ;b:o tyf :ofª\hf lbg'x'Fb}g . xfdLn] k|r08sf] l8km]G;
;/n hLjg, s8f ldlxg] t , klg qmflGtsf] Pp6f ;zQm df]rf{ ePsf] lhNnf OGrfh{ pef/ ;Lsf] :jfut u/]sf xf]Ogf}+, hgo'4sf] l8km]G; u/]sf
;sf/fTds ;f]r, kl/0ffdd"vL sfd eGg] ;lsG5 eGg] v]ndf ;Qfl;g k'/fgf kf6L{ /x] s f] atfpF b } eg] – æg] k fndf
5g\ t/ hgtfsf] kIfdf g]skf ;w}F k|ltj4 dfS;{jfbnfO{ k|of]u ug]{ sDo'lg:6 kf6L{ atfP . qmflGtsf/L sDo'lg:6x¿n] dGtJoaf6 ;'? ePsf] pQm sfo{qmdsf] xf} + . ;fd| f Hojfbn] hgo' 4 nfO{
gf/fnfO{ hLjg k4tL agfpg], h'Dnf, cfˆgf] ;Qf :yfkgf ug{sf] lglDt k|of]u ;~rfng g]skfsf s]Gb|Lo ;b:o tyf gjnk'/ ck/fwLs/0f ug{ k|r08nfO{ ck/fwL
d'u', x'Dnf / sflnsf]6df ePsf :ofp, 5 . clxn] b]z e"/fhgLlts rk]6fdf 5 clxn] klg g]kfndf lhljt 5 . h;n]
j}bz] Ls x:tIf]k 5 ;fd|fHojfbn] k'/fgf @) cf}+ ;tfAbLsf] ljrf/ b[li6sf]0fnfO{ ug]{ df]rf{dWo] lgjf{rg k|of]u klg Pp6f lhNnf OGrfh{ h'emf? ;Ln] u/]sf lyP . s/f/ ug{ vf]h]kl5 l8km]G; u/]sf xf}+,
cf]v/ au}rf / ;'v]{t ;Nofg ?s'd df]rf{ ePsf] atfpFb} eg]– …xfd|f] kf6L{n] Tof] xfdL ;wF} u5f}{+ .Ú
hfh/sf]6 nufotsf lhNnfdf ePsf zlQmaf6 g]kfndf cfˆgf] k|eT' j hdfpg 5f]8/] @! cf}+ ;tfAbLdf gofF sf]0faf6
dfS;{jfbsf] ;kmn k|of]u ul//x]sf] 5 .Æ h'g ;'ema'emsf ;fy lgjf{rg k|of]u ;+ ; bLo===== g]tf ljifd ;Ln] hgo'4 l;g]dfsf]
s[ifL pTkfbgnfO{ k|efjsf/L agfpg] c;Dej b]vk] l5 /la h:tf gofF hf]uLx¿
v8f u/]sf] 5 . h;n] Aoj:yf 7Ls 5 g]tf cfhfb ;Ln] g]kfnsf] ;Gbe{df ;DaGwL gofF j:t'jfbL ;+Zn]if0f u/]sf] kF'hLjfb ag]sf] 5 . bnfn k'FhLjfbsf] klxnf] l;g ePsf] / PsLs[t hgqmflGt
lg0f{o ub}{ a}7sn] g]kfnL ljz]iftfsf] 5 of] klg qmflGts} Pp6f k|efjsf/L ljsNk g]kfnL laz]iftfsf] ;dfhjfb l;g]dfsf] kl5Nnf] l;g ePsf] atfP .
;dfhjfb, kf6L{sf j}rfl/s ;+Zn]if0f, cj:yf kl/jt{g ug{k' 5{ eGg] e|d km}nfP/ lgj{rgnfO{ k|of]u ug]{ xf];\ of alx:sf/
hgtfsf] ;]lG6d]G6dfyL v]ln/x]sf 5g, ;dfhjfbsf lglDt sDo' l g:6 df]rf{ xf] .Ú xf] . g]kfndf cd]l/sL ;fd|fHojfb o;}u/L, g]tf ljifd ;Ln] d+unaf/
;L ;+ : s[ l t / ;fd| f HojfbL, g]tf /fhg ;Ln] g]kfndf b]lvPsf] cfFkm} n8\g cfPsf] 5 . clxn] g]kfnL cfof]hgf ul/Psf] /fhgLlts–j}rfl/s
k|ltudgsf/L x:tIf]kaf/] lhNnf, gu/, of] w]/} l6Sb}g .Æ ;dfhjfbLx¿sf] aLr df]rf{aGbL xf];\
g]tf lzn' ;L n] cGt/f{li6«o kl/l:ylt of Pstf, ;a}df ;kmn k|of]u ub}{ km]l/ lgjf{rg k|of]u / alx:sf/ ;DaGwL hgtfsf] d' V o b' Z dg cd] l /sL k|lzIf0f sfo{qmddf g]skf n'lDagL
ufpFkflnsf / j8f txdf cGt/lqmof tYonfO{ km/s b[li6sf]0f / ts{af6 ;fd|fHojfb xf] . b'Zdg ablnof] eg] k| b ] z sf !@ j6} lhNnfsf OGrfh{
ug]{ lg0f{o ;d]t u/]sf] 5 . / ;fd|fHojfbsf] gfËf] x:tIf]k tkm{ OlËt clxn] cfP/ csf]{ gofF k|of]u ub}{ cl3
ub}{ clxn] ljZj @ w'jd{ f laeflht ePsf] a9]sf] kf6L{ g]kfndf lhljt /x]sf] atfpFb} k|dfl0ft ug{'kg]{ cfjZostf /x]sf] ldq zlQm ablnG5 . clxn] xfdLn] ;] q m] 6 /Lx¿nfO{ kf6L{ s f] em08f
rf/ ldq ju{ -ls;fg, dhb'/, dWod cf}NofpFb} eg] – æqmflGtsf/Lx¿n] ug]{ rf/ ldq zlQm, rf/ ldq ju{ / ^ x:tfGt/0f ub}{ kf6L{sf] ^ dlxg] cfjlws
ju{ / /fli6«o k'h F Lklt ju{_ rf/ ldq ca:yfdf cd]l/sf cyf{t ;fd|fHojfbsf] eg]– clxn]sf] ljZj lxhf]sf] h:tf] Ps
k|eT' j l6S5 eGg] Uof/]G6L gePsf] 7f]sj' f w|j' Lo 5}g of] ax'wj'| Lodf ljeflht 5 lgjf{rsf] k|of]u / alx:sf/ gofF xf]Og ldq ;d' b fosf] cjwf/0ff ;lxt of]hgf cGtu{tsf] …kf6L{ ;+u7g ;'b[9
zlQm -sDo'lgi6, ;dfhjfbL, b]zeQm, lxhf] hgo'4df hfg' k'j{ klg r'gfjnfO{ hgtfsf] PsLs[ t anåf/f bnfn Pjd hg;DaGw lj:tf/ cleofgÚsf]
nf]stflGqs u0ftGqjfbL Pjd\ ^ ldq ul/g . pgn] elgg\, æg]kfndf g]kfnL h;sf] pbfx/0fsf ?kdf ?;L v]df
ljif]ztfsf] ;dfhjfbL qmflGt ;kmn x'g] lhTg'nfO{ lng ;lsG5 .Æ k|of]u ul/Psf] lyof] . ;+;b\df cfˆgf] k'FhLjfbnfO{ k/f:t ug]{u/L of]hgf ;d]t pb\3f6g u/] . pQm ^ dlxg]
;d'bfo -v;cfo{, hghftL, dw]zL, >lds l;6 ;'/lIft x'bF fx'bF } klg To;nfO{ kl/Tofu agfPsf 5f}F .Ú cleofgnfO{ #–# dlxgfdf ljefhg
;d'bfo, dlxnf, d'lZnd_ nfO{ uf]naGb cgs'n ;do ePsf] 5 To;sf] g]tT[ j g]tf cfhfb ;Ln] ;fd|fHojfbn]
g]skfn] u5{ .Æ dWodf cfk"m sdhf]/ ePsf] lgisif{ ub}{ tTsfnLg hgdf]rf{ h;sf] g]tT[ jn] g]tf ljifd ;Ln] dfcf]jfbL wf/fsf ul/Psf] kf6L{n] hgfPsf] 5 .
ug],{ ;dfhjfbL df]rf{nfO{ lj:tf/ ug]{ /
g]tf lzn' ;L n] clxn]sf] k|wfg lgsfNb} rLgnfO{ ;fOhdf /fVg cGo

r6\ofªsf] ;dodf ;ts{ /xf}+


;dfhjfbL ;Dks{ d~r u7g ug]{ lg0f{o
ePsf] lj1lKtdf pNn]v 5 . cGtlj{ / f] w g] k fnsf /fhgLlts d' n ' s x¿af6 ;Dej gb] v ] k l5
bnx¿;Fu geP/ bnfn k'FhLjfb;Fu Pd;L;Ldfkm{ t \ g] k fnaf6 rLgnfO{
>lds===== ePsf] atfpFb} ;dfhjfbsf lglDt 3]/faGwL ug{ ;xof]u gfdsf] rf/f]
;dfhjfbL df]rf{sf] a}7s a;]/ To;nfO{ clxn] cgs'n ;do ePsf] t/ Tof] kmfn]sf] atfP . pgn] eg] –æ7'nf zlQm
elTsg glbg] pb\3f]if u/] . /fi6«sf] 6s/fjsf sf/0f g]kfn hl6n
dxf;lrj ljKnj ;Ln] ;dfhjfbL
df]rf{n] ult lng vf]Hbf s]xL ;d:of
g]skf PSn} cl3 a9]/ ;Dej gePsf]
To;sf lglDt kf6L{n] $ ldqju{, $
ldq zlQm / ^ ldq ;d' b fosf]
df]8df plePsf] 5 k|ltudg x'g] vt/f
5 . clxn] /fh;:yf k'gM:yfkgf x'g]
r6\ofªaf6 aRg] pkfoM
pTkGg ePsf] atfpFb} df]rf{df ev{/} ag]sf] cjwf/0ff cl3 ;f/] s f] / To;sf] xNnf rln/x] s f] 5 obL g] k fndf
czf]s /fO{ g]t[Tjsf] kf6L{nfO{ klg
Nofpg]af/] klg 5nkmn ug{ ;lsg] atfP .
HjnGt pbfx/0f ;dfhjfbL df]rf{ k|ltudgsf/Lx¿sf] if8\oGqnfO{ a'‰g
;lsPg eg] Tof] ;Dej gxf]nf eGg
Ø lah'nL rDs]sf] a]nf ;ts{ /xg] .
ePsf]df hf]8 lbOg\ .
o;}u/L, pQm sfo{qmdnfO{ ;Daf]wg
ub}{ g]kfn sDo'lg:6 kf6L{sf :yfoL
g]tf lzn' ;L n] kl5Nnf] /fli6«o g;lsg] l:ylt 5 . clxn] s f] d' V o
cGtlj{/f]w /fhgLlts bnx¿sf]aLrdf
Ø ljB'tLo t/+u l6Kg ;Sg] kmnfd, lr;f] j:t' g5'g] .
/fhgLlt / kf6L{ n ] cl3 ;f/] s f]
;ldlt ;b:o tyf dw]; k|b]z OGrfh{
clgn ;Ln] PsLs[t hgqmflGtsf ;lxb
cjwf/0ffk|lt k|i6 kfb}{ g]skfn] lnPsf] geO cd]l/sL ;fd|fHojfbaf6 ;+/lIft
bnfn k'FhLjfbL Joj:yf / hgtfsf]
Ø lah'nL rDs]sf] s]xL ;do;Dd kfgL k/]sf] If]qdf glg:sg].
lgjf{rg k|of]usf] lgltk|lt z+sf gx'g
s'df/ kf}8]nsf xTof/fnfO{ sf/afxL
ug{sf nflu ;+3if{ ug]{ atfP . pgn]
cg' / f] w ub} { elgg– æg] k fnsf ;dfhjfbL Joj:yfaLrsf] xf] .
;fd|fHojfbn] g]kfnsf] sDo'lgi6 l5Gg
Ø ;s];Dd 3/leq} ‰ofn9f]sf aGb u/]/ ;'Vvf 7fp“df a:g] .
sDo'lgi6x¿sf] r'gfj k|of]u r'gfjb]lv
eg], …;nf{xLdf s'df/ kf}8]nsf] xTof
ePkl5 xfd|f] kf6L{ of] If]qdf sdhf]/
r'gfj;Dd dfq eof] r'gfjdf uP leGg kfg]{ if8\oGq ub}{5 To;}sf] /Iffsf]
nflu sDo' l g:6 qmflGtsf/Lx¿sf]
Ø v'Nnf 7fp“df eP s'g} 3/ cyjf jegdf l5g]{ .
;+;bjfbL x'g] guP/ jlx:sf/ u/]
ePsf] lyof] . pgLx¿n] xfd|f] kf6L{ g]tf
/ sfo{stf{sf] x'dt{ lnPsf lyP . oxfFsf]
qmflGtsf/L x'g] of] a'emfOaf6 dfyL p7\g' df]rf{aGbL h?/L 5 .Æ
g] t f cfhfb ;Ln] g] k fndf
Ø ;se/ cUnf] :yfgdf a:g] .
k5{ @) cf}+ ;tfAbLsf] b[li7sf]0fnfO{
dgf]lj1fgnfO{ p7fpg xfdLn] s]xL
;f]r]sf 5f}+ . s'df/ kf}8]nnfO{ km]/L
clxn] @! ;tflAbdf cfP/ ToxL glhlsPsf] k|ltudgsf] vt/f 6fNg /
bnfn Aoj:yfnfO{ kmfn] / g] k fnL
Ø wft'sf Xof08n, r]g ePsf Jofu jf cGo ;fdfg k|of]u
a' e mfOsf] /6fg nufpg' j:t' j fbL
Jo"tF fpg t ;Sb}gf}+ t/ pxfFsf] cfbz{nfO{
pRr n] e ndf k' ¥ ofpF b } b' : d' g sf]
gePsfn] lgjf{ r gnfO{ PsLs[ t ljz]iftfsf] ;dfhjfb :yfkgfsf lglDt
kf6L{n] $ ldqju{ $ ldqzQmL / ^
gug{]{ .
hgqmflGtsf] % k|of]u dWosf] csf]{
dgf]annfO{ lu/fpg ;S5f}+ . To;sf] k| o f] u sf] ?kdf a' e m] / ;dfhjfbL ldq ;d'bfosf] cjwf/0ff cl3 ;f/]sf]
lgDtL s]xL ;f]lrPsf] 5 .Ú cleofgsf] ?kdf k|of]u ug{'k5{ oxL g} atfpFb} eg]– …kf6L{n] clxn] g]kfndf
g]tf clgn ;Ln] s'df/ kf}8]nsf] j}1flgs / j:t'jfbL x'G5 .Æ b]lvPsf] k|ltudgsf] vt/faf6 b]znfO{
eJo ;flns agfpg], s'df/ kf}8]nsf] d' Q m ug{ sDo' l g:6, ;dfhjfbL,
g]tf lzn' ;L n] qmflGtsf] lglDt g] k fn ;/sf/

lj1fkg af]8{
gfddf hgtfn] k|of]u ug{ ldNg] vfnsf] lxhf] s f] ;+ l s0{ f tfn] x' F b } g , ljzfn b] z eQm nf] s tGqjfbL zlQmx¿;F u
Pp6f ;+rgf agfpg] / xTof/fnfO{ df]rf{;lxt ;Dk'0f{ dfcf]jfbL 36s ;xsfo{ Pstf ug{ km/flsnf] df]rf{
sf/afxL ug{ k|b]ze/ ;+3if{ ug]{ of]hgf sDo'lg:6 kf6L{ ;dfhjfbL b]zeQm lgdf{0fsf] cjwf/0ff cl3 ;f/]sf] 5
agfPsf] pNn]v ub}{ eg] – …OG;]s, nf] s tGqjfbLx¿ Ps eP/ g] k fnL To;sf] pbfx/0f $ kf6L{ aLrsf]
dfgjclwsf/ cfof]un] ;'4 k|dfl0ft ljif]ztfsf] ;dfhjfbdf hfg tof/ ;dfhjfbL df]rf{ xf] .Æ
u/]sf, kLl8t kl/jf/n] ls6fgL hfx]/L eP o;n] ljleGg vfn] ;fd|fHojfbL g]tf cfhfb ;Ln] kf6L{sf] clxn]sf]
If]Kof:q k|sfzg s]Gb|åf/f k|sflzt, ;Dkfbs M /fh]Gb|k|;fb lrdf}l/of, sfof{no M yfkfufpF, sf7df8f}F, df]afOn M (*$!$)#*%!,
E-mail : chhepyastra@gmail.com,website: www.janakhabar.com d'bs
| M lwDn] ckm;]6 k|;
] , b]jLgu/, kmf]gM %!&@^%%

You might also like