Professional Documents
Culture Documents
sf7df8f}F . g]kfn sDo'lgi6 kf6L{sf k|sf08n] hgtfeGbf pgLx¿ klg To;sf] l;sf/ ePsf] atfpb} kf6L{ qmflGtsf/L ljrf/
zlQmzfnL b'lgofFdf sf]xL klg gePsf] 7f]s'jf ub}{ PsLs[t / nfO{gdf k|lta4 ePsf] / g]tf sfo{stf{nfO{ klg kf6L{sf]
hgqmflGtdfkm{t\ g]kfndf ;dfhjfbL qmflGt k"/f x'g] 7f]s'jf qmflGtsf/L ljrf/ / nfOgdf k|lta4 x'g cfu|x u/] . k|jQmf k|sf08n]
u/]sf 5g\ . g]skf nlntk'/sf] gjf}+ lhNnf ;Dd]ngsf] pb\3f6g gjf}+ dxflwj]zgdf kf6L{ hfg nfu]sf] eGb} of] dxflwj]zgn] ljZj
;qnfO{ ;Djf]wg ub}{ k|jQmf k|sf08n] ;f] 7f]sj' f u/]sf x'g\ . qmflGtsf] nflu s]xL gofF ljZn]if0f / ;+Zn]if0f ug]{ atfP .
k|jQmf k|sf08n] g]skfn] hgtf / /fi6«sf] kIfdf ;+3if{ ub}{ pgn] g]skf;Fu ;/sf/n] u/]sf] tLg a'Fb] ;xdlt sfof{Gjo
cfPsfn] s'g} klg zlQmn] kf6L{nfO{ x/fpg g;Sg] pNn]v ub}{ gu/]/ pNn+3g u/]sf] pNn]v ub}{ tLg a'Fb] ljkl/t g]skf
hgtfeGbf zlQmzfnL b'lgofFdf sf]xL klg gePsf] atfP . dxf;lrj;lxtsf g]tf sfo{stf{nfO{ kqmfp k'hL{ hf/L u/]kl5
k|jQmf k|sf08n] hgtfsf] kIfdf qmflGtsf/Lx¿ pleg] xf] /fhg}lts l:yltdf km]/abn cfPsf] bfjL ub}{ g]kfnsf] bnfn
eg] b'lgofFsf] s'g} klg tfutn] qmflGtsf/Lx¿nfO{ k/flht ug{ k'FhLklt ;Qfsf] Pp6f lu/f]xn] ;xdlt ef8\g vf]h]sf] atfP .
g;Sg] 7f]sj' f ub}{ ;+;f/df k'h
F LjfbL / ;fd|fHojfbLx¿n] hgtfsf] ;Dd]ngn] nlntnfO{ lhNnfsf] ;]qm]6/Ldf lgjf{lrt u/]sf]
qmflGtnfO{ slx klg /f]Sg g;]s]sf] pbfx/0f k|:t't ub}{ g]kfndf 5 . ;Dd]ngdf g]skfsf s]Gb|Lo ;b:o tyf nlntk'/sf lhNnf
klg cfˆgf] kf6L{n] lnPsf] hgtfsf] d'lQmsf] nfOg / qmflGtnfO{ OGrfh{ gljg ljZjsdf{, g]skfsf s]Gb|Lo ;b:o dfO{nf nfdf /
;xdltadf]lhd g]kfn sDo'lg:6 ;DaGwdf dlGbkl/ifb\sf] a}7saf6 k| s [ o fdf ;xefuL ;a} n fO{ kf6L{ /f]Sg g;Sg] pb\3f]if u/] . pgn] eg]– …a? kf6L{n] lnPsf] nfOgnfO{ eQmk'/ lhNnf OGrfh{ tyf s]Gb|Lo ;b:o ;fljqf b'/f -cfzf_,
kf6L{sf g]tf — sfo{stf{dfly nufPsf] /fhgLlts lg0f{o u/L k|zf;lgs Pj+ wGojfb 1fkg u/]sf 5g\\ . g]tf sfo{stf{n] a'‰g ;Sg'k5{, hgtf;Fusf] ;DaGw k|uf9 ug{k' 5{, o'jf ;+3sf cWoIf kf6g h+unL, cg]d ;+3sf dxf;lrj
d'2f vf/]h ug]{ lg0f{o u/]kl5 g]kfn cw{Goflos k|s[ltsf d'2fx?nfO{ o;}u/L, k|jQmf k|sf08n] tLg a'bF ] kf6L{sf] nfOgnfO{ l7s 9+un] qmflGts/Lx¿n] ;dfTg' ;Sg' k5{ .Æ /fhs'df/L, clvn -qmflGtsf/L_ sf cWoIf k|sfz zfxL
sDo'lg:6 kf6L{sf k|jQmf k|sf08n] oyfzL3| km5\of}6{ ug{ / sfg'g;Fu ;xdltdf pNn]lvt g]kfn sDo'lgi6 k|jQmf k|sf08n] kf6L{n] lng] nfOgnfO{ a'‰g g;Sg'n] kf6L{df nufotn] gofF lgjf{lrt lhNnf ;ldltnfO{ jwfO{ tyf
lalxaf/ Ps la1KtL hf/L ub} { cGt/lj/f]w /fVg] d'2fsf] xsdf sfg'gL kf6L{sf] bfloTjk|lt kf6L{ OdfGbf/, slxn]sfFxL e|d k}bf x'g] u/]sf] / s~rg ;'bz{gx¿;Dd cfpFbf ;kmntfsf] z'esfdgf lbPsf lyP .
dlGqkl/ifb\sf] a}7sn] u/]sf] pQm Joj:yf jf sfg'g ;+zf]wg u/L d'2f k|lta4 /x]sf] / ;xdltsf] dd{nfO{
lg0f{osf] :jfut u/]sf 5g\\ . vf/] h ug] { egL ePsf] cIf/zM sfof{Gjog ug{ b[9 ePsf] ;xdltdf x:tfIf/ ePsf] ljifo g]kfnL jftf{ eO{ ltg a'bF ] ;xdltk|lt ;/sf/ tkm{af6 u[xdGqL afns[i0f vf0fnfO{
k|jQmf k|sf08n] g]kfn sDo'lg:6 ;xdltadf]lhd @)&( efb| @& ut] ;d]t k|i6\ofPsf 5g\\ . /fhgLltdf :yflkt g} 5 . ckzf]r k|lta4 /xL sfof{Gjog ug]{ ;xdlt lhDdf lbg] ;xdlt eof] .
kf6L{n] @)&( efb| @@ ut] u[xdGqL a]n'sL a;]sf] dlGbkl/ifb\sf] a}7sn] o; ljifodf g]kfn sDo'lg:6 ;xdlt ePsf] kfFr dlxgf;Dd rn]sf] ePsf] lyof] . $_ tt\ kZrft g]skf / ;/sf/sf]
afns[i0f vf0f;Fusf] e]6jftf{ / efb| u/]sf] lg0f{osf] :jfut u/]sf x'g\ . kf6L{sf k|jQmf k|sf08n] hf/L u/]sf] cf]nL ;/sf/ ;xdlt sfof{Gjog gu/]/} #_ ;xdlt sfof{Gjogsf] p2]Zodf -af“ s L clGtd k] h df_
g]kfn o'qm]g / ck\muflg:tfg aGg] vt/f a9]sf] 5
sf7df8f} F . g] k fn sDo' l g:6
kf6L{sf s]Gb|Lo ;lrjfno ;b:o
;Gtf]if a'9fdu/n] g]kfnnfO{ bnfn
;+ud, hfu[lt, h'emf¿, ;'jf; k'j{
s]Gb|Lo ;b:ox¿ ;Gtf]ifL, ;Demgf
ljz]if sld6Lsf ;b:ox¿ ;Gtf]if
cfufdL lgjf{rg / /fhgLlts cl:y/tf
!= cfufdL r' g fjdf cx+sf/sf] n8fO{n + ] b]znfO{ emg} 7"nf] s'g} lgsfz lbFb}g . lglZrt 5 of] aGg] vt/fsf] glhs 5f}F . #= rLg /
;+;bjfbLx¿n] o'qm]g / cˆuflg:tfg ;'jb] L, k':tdfg 3tL{, ;+:yfks tyf Pdfn] l j?4 ;Qf u7aGwg M vfN8f]df n}hfG5 . r'gfjdf klg r'gfjL kl/0ffdn] b]znfO{ emg} ;+s6df cd]l/sfaLrsf] åGådf xfdL o'qm]g
agfpg] af6f]df pBt ePsf] atfPsf l;lgo/ ;b:ox¿ ;'dg, kTy/, lnk, jf:tjdf cfufdL d+l;/df ;+;bLo ldqtfk"0f{ / ;f}xfb{k0" f{ k|ltZkwf{ ug{ km;fpg] 5 . aGg] vt/f 5 . jf:tjdf klxnf]
5g\ . To;sf] kl5Nnf] pbf/0f u0f]z, lbks, lzv/, s'df/, ljh'ln, r'gfj x'g] 3f]if0ff ul/Psf] 5 . cfufdL ;lsG5 . xfd|f] ;+;bLo r'gfjsf @= cfhsf d' V o ;+ s 6x? M ;d:of g} xfd|f] nflu sfkmL ePsf]
r' g fjn] b] z / hgtfnfO{ cfkm\g} k|j[lt / ljz]iftfx? 5g\ . cfh b] z sf ;fd' d' V o # j6f cj:yfdf yk b'Oj{ 6f uDeL/ ;+s6
clxn]sf]eGbf klg ;+s6df ws]Ng] 5 To;sf/0f cfufdL r'gfjn] b]zdf ;+s6x? 5g\, tL x'g–\ != ;+;bLo / r'gf}tLx? ylkPsf 5g\\ . o:tf]
eGg] lglZrt 5 . Pp6f ldgL cyf{t\ /fhgLlts cl:y/tfsf] ljhf/f]k0f ug]{ Joj:yfn] pTkGg u/]sf k'/fg} ;+s6x? cj:yfdf klg g]t[Tjsf] uDeL/tf
:yfgLo r'gfj kl5 s]Gb| / k|bz ] sf] 5 . g t Pdfn] g t g]sfsf] ax'dt h:t} e| i 6frf/, dxF u L, h:tf blvPsf] 5}g . oL ;a} ;+/rgfsf] h8
r'gfj x'Fb} 5˜ . of] rgfj d"ntM b'O{ cfpg] cj:yf x'g] ;Defjgf k|an a]lyltx? /fli6«otfsf] ;+s6, j}bl] zs ;+;bLo Joj:yf / o;sf] g]tT[ j xf] .
w|'jdf s]lGb|t xF'b} 5, Tof] xf] M Pdfn] b]lvG5 . s;}sf] klg ax'dt k'u]g x:tIf]k, bnfnLs/0f / /fhgLlts ;+;bLo kf6L{x? s]an cfkm\gf] ;Qf
jf Pdfn] lj/f]wL u7aGwg . jf:tjdf eg] ;/sf/ 9fNg] / agfpg] v]ndf cl:y/tf h:tf ;d:ofx? 5g\\ . @= / ;+;bLo c+s ul0ftdf s]Gb|Lt eP/
of] k|Zg jf r'gfj b]z / hgtfsf ljb]zL zlQmx? 5g\\ eg] s;}sf] klg ljZjJofkL ?kdf a9]sf] cfly{s /fhgLlt ul//x]sf 5g\\ . To;sf/0f
nflu lg/y{ s , cf} l rToxLg / ax'dt gx'Fbf s] x'G5 xfdLn] ef]uL dGbLsf] pRr hf]lvd . xfdL >Ln+sf oL ;+s6af6 b]znfO{ arfpg' k5{
Pdl;l; kf; ug{ oxfFsf ;+;bjfbL ljZj, lj/s'zHjfnf, d+un o'jf c;fGble{ s 5 . oxL lg/y{ s / cfPs} s' / f xf] . /fhgLlts eGg] /fhg]tf hlGdg} ;s]g . ut
kf6L{x¿sf] nfnflotn] k|i6\ofPsf] pgn] ;+u7g g]kfnsf s]Gb|Lo sf]iffWoIf cy{xLg kl/0ffdsf nflu /fHosf]ifaf6 cl:y/tfsf] aLraf6 b]zn] ef]Ug] Iflt :yfgLo rgfjaf6 hgtfn] Pp6f
atfP . g]kfn sDo'lg:6 kf6L{ /f]Nkfsf] ljZn]if0f, hgkqsf/ ;+u7gsf s]Gb|Lo !) b]lv @) c/a vr{ xF'b} 5 . / ;+s6 dfq xf] . /fhgLlts g]tT[ jdf r]tfjgL lbP M k'/fg} tl/sfn] cfpg]
5}6F f} lhNnf ;Dd]ng pb\3f6g ;qdf sf]iffWoIf lbk]z lji6, hgclwsf/ Psftkm{ b]z uDeL/ cfly{s ;+s6df b]zk|ltsf] Odfgbfl/tf / k|lta4tfdf xf] eg] k'/fgf bnnfO{ xfdL k/fhLt
z'esfdgf dGtJo /fVb} g]tf ljifdn] clwofg g]kfn s]Gb|Lo k|ltlglw pd]z km:b} 5, To;sf] cy{ kl/l:yltsf] v8]/L nfu]sf] 5 . b]zeGbf 7"nf] ul/lbG5f}F . afn]g ;fx / xs{ ;fDkfË
pQm s'/f atfPsf x'g\ . kf} 8 ] n , lhNnf l:yt ljleGg dfu x'G5M ;a} ldn]/ ;d:ofsf] ;Qf, u'6 / kl/jf/jfb ag]sf] 5 . /fO{dfkm{t\ hgtfn] oxL ;Gb]z lbPsf
g]kfn sDo'lg:6 kf6L{ /f]Nkfsf] ;~rf/dfWoddf sfo{/t kqsf/x¿ ;dfwfg vf]hL b]zsf nflu s'g} Pp6f ljrf/sf] lx;fan] eGg] xf] eg] 5g\\ . jf:tjdf eGg] xf] eg] afn]g
5}6f}+ lhNnf ;Dd]ng ;b/d'sfd nufotsf] cfltYotf /x]sf] lyof] . k'/fg} zlQmnfO{ g t x/fpFbf g t c/fhstfjfbdf ws] l nPsf] 5 . ;fxn] sf7df8f}Fdf Pp6f 8f]h/
lnafªdf z'¿ ePsf] 5 . ;Dd]ngdf o;}aLr, g]kfn sDo'lg:6 kf6L{ lhtfpFbf g} kmfObf x'G5 . To;sf/0f b] z df ;j{ q a] l ylt, ljs[ l t / 3'dfpg] afx]s s]xL klg u/]sf 5}gg\
!) j6} :yfgLotxaf6 k|ltlglw tyf /f]Nkfsf] 5}6f}+ lhNnf ;Dd]ngn] cfhsf] r'gfjL gf/f cfkm}Fdf lg/y{s lj;+ultx? dfq el/Psf 5g\\ . d'Vo t/ pgL ;j{q xfO{ xfO{ ag]sf 5g\\ .
ko{j]Ifsx¿sf] ;xeflutf /x]sf] 5 ;]qm]6/Ldf 3tL{du/ cl;gfÚ ;j{;Ddt 5 . of] n8fO{+ s]jn ;Qf jf s';L{sf] r'gfj Pdfn] jf ;Qf u7aGwg eGg]df k'/fgf bnx?n] lht]sf] eP olt klg
eg] g]skfsf s]Gb|Lo ;b:ox¿ ;lGhj, -af“ s L clGtd k] h df_ n8fO{+ xf] . k|ltzf]3, k"jf{u|x / xF'b}5 eg] To;sf] kl/0ffdn] b]znfO{ lji0f' kGt -af“ s L clGtd k] h df_
2 @)&( ;fn c;f]h @ cfOtaf/
ltdL ltd|f] tl/sfn] n8, xfdL xfd|f] tl/sfn] n8\5f}
✍ ;DkfbsLo
– s= dfcf]T;] t'ª
jt{dfg ;/sf/, g]skf / s]xL /fhgLlts ;jfnx¿
g]skfsf] ut zlgjf/af6 x'g] /x]sfx¿df OR5f zlQm x'g] xf]eg] ;f] lkmtf{ ln+b}ubf{ klg x'G5 . jt{dfg ;'gj' fO gu/] klg To;sf] k|efj cs}{
‘d'2f vf/]h’ :jfutof]Uo lg0f{o elgPsf] gjf}+ dxflwj]zg laleGg
/fhgLlts 36gfqmd / vf;u/L
;xdltsf] sfof{Gjog cfhsf] ef]nLg}
klg x'g;S5 . at{dfg ;/sf/n] ut
;/sf/n] u/]sf] pk/f]Qm lg0f{on]
cfufdL lgjf{rg zflGtk"0f{?kdf
9+un] k/]sf] b]lvPsf] 5 . To;}n]
;8sb]lv ;bg;Ddg} b]z / hgtfsf
;/sf/n] @)&& kmfNu'g @! ut] tTsflng s]kL cf]nL jt{dfg ;/sf/n] ebf} @& ut] u/]sf] ebf} @& ut] u/]sf] lg0f{osf cg]s ;DkGgug{sf nflu 7"nf] d4t k'Ug] cfjfhx¿ 3Gsfpgsf nflu cfufdL
…ljleGg kf6L{sf y'gfdf /x]sf g]tf cfofdx¿ /x] s f 5g\ . k| y dt b]lvPsf] 5 . g]skfn] ut :yfgLo lgjf{rgnfO{ cf+lzs?kdf ePklg
g]t[Tjsf] ;/sf/ / g]kfn sDo'lg:6 kf6L{aLr ePsf] # a'Fb] tyf sfo{stf{sf] l/xfOÚ ;DaGwL ;/sf/n] pQm lg0f{onfO{ cfwf/ agfP/ lgjf{ r g cl3b] l vg} lgjf{ r gdf k|of]u u/]/ cfkm\gf k|ltlglwnfO{
;xdltadf]lhd g]kfn sDo'lg:6 kf6L{sf g]tf– sfo{stf{lj?4 dxTjk"0f{ lg0f{osf sf/0f s]xL k/ cfufdL s] x L dlxgf km] / L klg :jtGq?kdf ;xefuL x'g] h'g gLlt k|ltlglw;ef / k|bz] ;efdf k'¥ofpg]
;/]sf] 5 . ;/sf/sf] pQm lg0f{on]
/fHon] nufPsf d'2f vf/]h ug]{ lg0f{o u/]sf] 5 . ut ebf} @&
ut] a;]sf] dlGqkl/ifb\sf] a}7sn] tLg a'bF ] ;xdltadf]lhd g]kfn
g] k fnsf] /fli6« o /fhgLltdf
;sf/fTds / b"/ufdL k|efj /fVg]
8f= s]zj b]jsf]6f
lglZrt 5 . ;/sf/sf] pQm lg0f{o xfnsf] ;+ ; b\ d f klg s] x L kf6L{ s f
sDo'lg:6 kf6L{sf g]tf — sfo{stf{dfly nfluPsf] d'2f vf/]h cfufdL lgjf{rg cufa} sfof{Gjog k| l tlglwx¿n] b] z hgtfsf] kIfdf lg/Gt/
ug]{ lg0f{o u/]sf] xf] . ;/sf/n] pQm lg0f{o u/]kl5 g]kfn sDo'lg:6 x'g' afl~5t b]lvG5 . tTsfnLg s]kL
cfjfh p7fpFb} cfpg' ePsf] 5 . pgLx¿sf]
cf]nL ;/sf/n] g]kfn sDo'lgi6
kf6L{n] Ps la1KtL hf/L ub}{ pQm lg0f{osf] :jfut u/]sf] 5 . kf6L{sf g]tf sfo{stf{lj?4 /fHon] ;+Vof sd ePsf sf/0f ;/sf/n] pgLx¿sf
h'g b]z / hgtfsf] nflu Hofb} v'zLsf] ljifo xf] . ;/sf/sf] nufPsf d'4f vf/]hug]{ lg0f{o u/]sf] dfu / egfO{sf] ;'g'jfO gu/] klg To;sf]
klg em08} tLgaif{ k'Ugnfu]sf] 5 .
o; sfo{n] b]z / hgtfnfO{ ;Defljt åGåaf6 hf]ufPsf] 5 . tTsfnLg ;/sf/;Fu u/]sf] tLga'Fb]
k|efj cs}{ 9+un] k/]sf] b]lvPsf] 5 . To;}n]
@)&& kmfNu'g @! ut] tTsflng s]kL cf]nL g]tT[ jsf] ;/sf/ ;xdlt sfof{Gjogsf nflu g]skfn] ;8sb] l v ;bg;Ddg} b] z / hgtfsf
laut c9fO{ aif{bl] v lg/Gt/ 5nkmn cfjfhx¿ 3Gsfpgsf nflu cfufdL
/ g]kfn sDo'lg:6 kf6L{aLr # a'Fb] ;xdlt ePsf] lyof] . h'g ub} { c fPsf] 5 . s] x L g] t f tyf lgjf{rgnfO{ cf+lzs?kdf ePklg k|of]u u/]/
;xdltdf b'j} kIf–g]kfn ;/sf/ tyf g]kfn sDo'lgi6 kf6L{, sfo{stf{x¿ l/xf eO;s]sf 5g\eg] cfkm\ g f k| l tlglwnfO{ k| l tlglw;ef / k| b ] z
b]zsf] /fhg}lts ;d:ofx? jftf{ tyf ;+jfbaf6 ;dfwfg ug{, s]xL l/xf x'g afFsL /x]sf 5g\ . xfnsf]
z]/axfb'/ b]pjf g]t[Tjsf] ;/sf/n] ;efdf k'¥ofpg] k|of; x'g' cfhsf] cfjZostf
g]kfn sDo'lgi6 kf6L{ cfk\mgf ;a} /fhg}lts lqmofsnfkx? sfof{Gjogsf] k|lqmof tbf?stfsf ePsf] 5 . lgjf{rg Ps k|sf/sf] sfo{gLlts
zflGtk"0f{?kdf ;+rfng ug{ / g]kfn ;/sf/, g]kfn sDo'lgi6 ;fy cuf8L a9fpg] / d'4f vf/]hLsf ;jfn ePsfn] o;nfO{ pkof]u ug]{ / gug]{
;DaGwdf dlGqkl/ifb\sf] a}7saf6 ljifodf lg/k]If gLlt ckgfpg' 7Ls x'Fb}g .
kf6L{dfly nufOPsf] k|ltaGw, sf/fuf/df /x]sf kf6L{sf g]tf /fhgLlts lg0f{ou/L k|zf;lgs Pj+
lgjf{rgnfO{ ;fk]If 9+un] pkof]u ul/g' kb{5 .
tyf sfo{stf{x?sf] l/xfO{ / ;Dk"0f{ d'2fx? vf/]h ug{ ;xdt cw{Goflos k|s[ltsf d'4fx¿nfO{
;Qf / zlQmdf k'u]/ cfˆgf] :jfy{ k"lt{ ug]{–u/fpg]x¿n] ;f]xLcg';f/ lgjf{rgnfO{ pkof]u
oyfzL3| km5of]6{ ug{] tyf sfg"g;Fu
ePsf lyP . cGtlj{/f]w /fVg] d'4fsf] xsdf sfg"gL u/] s f x' G 5g\ e g] b] z / hgtfsf] /fhgLlt ug] { x ¿n] klg ;f] d~rnfO{ cfkm\ g } 9+ u n]
pQm ;xdlt sfof{Gjog x'g glbg b]zL– lab]zL bnfn tTjx? Joj:yf jf sfg"g ;+zf]wgu/L d'4f pkof]uug]{ k|of; ug'{kb{5 . kl5Nnf] ;dodf sltkon] ;+;bdf k'Ugf;fy cfkm\gf g]tf tyf
vf/]hug]{ eg]sf sf/0f pQm lg0f{osf]
sDd/ s;]/ nfu]sf lyP . To;}qmddf ut ;fpg !^ ut] nlntk'/ sfof{Gjog cfufdL lgjf{rgsf nflu
sfo{stf{x¿ ;Qf :jfy{df nfUg] h'g rrf{ ug]{u/]sf 5g\, To;df ztk|ltzt ;Totf 5}g .
lhNnf cbfntn] g] s kfsf dxf;lrj ljKnj, pDd]bjf/L lbg'cl3g} x'g;Sg] ;+efjgf hf] ;Qfsf nflu lgjf{ r g n8] s f x' G 5g\ pgLx¿dfdfq pk/f] Q m s' / f nfu" x ' G 5 . hf]
k|sf08nufotsf g]tflj?4 kqmfp k'h F L{ hf/L u/]sf] lyof] . t/, klg /x]sf] 5 . dlGqkl/ifb\n] u/]sf] hgkIfLo /fhgLltdf nfu]sf x'G5g\ pgLx¿df pk/f]Qm s'/f nfu" x'Fb}g . To;}n] ;Qf /
pQm lg0f{ o n] tLga' F b ] ;xdlt zlQmdf k' U g] x ¿n] ;s] ; Dd hgkIfLo zlQmnfO{ lsgf/f nufpg] / lgjf{ r gdf ;xefuL
g]kfn sDo'lg:6 kf6L{n] oL / o:tf ;a} ca/f]wx? l5rf]Nb} sfof{GjognfO{ yk an k|bfg u/]sf] x'gglbg] k|of; ug]{u/]sf x'g\ . ;/sf/n] ebf} @& ut] u/]sf] lg0f{o tTsfn} ;sf/fTds
lg/Gt/ jftf{sf] dfWodaf6 tLg a'bF ] ;xdlt k"0f{ ?kdf sfof{Gjog b]lvG5 . g]kfn sDo'lgi6 kf6L{ / s]kL
cf]nL g]tT[ jsf] tTsfnLg ;/sf/ aLr 9+ u n] sfof{ G jog x' g ;s] s f] v08df o;n] g] k fnsf] /fli6« o /fhgLltdf klg ;sf/fTds
u/fpg nflu k/]sf] lyof] . To;}sf] kmn:j¿k clxn] ;/sf/ @)&& kmfu'g @! ut] tLga'bF ] ;xdlt b" / ufdL k| e fj / dxTj /fVg] 5 . olb km] / Lklg cfn6fns} gLlt lnOof] e g] To;n]
tLg a'bF ] ;xdltadf]lhd g]skfsf g]tf – sfo{stf{dfly nufOPsf] ePsf] lyof] . To;kl5 ;/sf/df bnx¿k| l t hgdfg;df gsf/fTds k| e fj klg kg{ ; Sb5 . b] z df nf] s tGqsf] :yfkgf
/x]sf] tTsfnLg g]kfn sDo'lgi6 kf6L{ ePsf] elgPsf] xfnsf] cj:yfdf klg h]ndf /fhgLlts aGbLx¿ x'g' cfkm}df /fd|f] s'/f
d'2f vf/]h ug{ afWo ePsf] k|i6 x'G5 . g]skfsf] b]z / -g]skf_ df kmfu'g @# ut]sf] ;af{R] r
xf]Og . To;}n] ;/sf/n] cfˆgf] lg0f{onfO{ lz3| sfof{Gjogdf nu]/ hgdfg;df ;sf/fTds
hgtfk|ltsf] of] w}ot{ f, ;'ema'emk"0f{ sfo{ k|z;+ gLo 5 . cfufdL cbfntsf] Ps km};nfnfO{ lnP/
ljefhg ePsf] lyof] . To;kl5 s]kL k|efj kfg]{ k|of; ug'{ h?/L 5 .
lbgdf klg g]kfn sDo'lgi6 kf6L{ b]z / hgtfk|lt pQ/bfoL x'Fb} cf]nL g]t[Tjsf] ;/sf/ sl/j kfFr v]Ng;Sg] cj:yf /x]sf] 5 . lsgsL clVtof/ u/]sf] lyof], To;n] g]kfnL k|of; x'g' cfhsf] cfjZostf ePsf]
zflGtk"0f{ 9+un] b]z / hgtfsf] d'lQmsf nflu kf6L{n] cfˆgf] dlxgfdfq ;Qfdf /Xof] . To;kl5 cfufdL d+l;/ rf/sf nflu ;+;b\sf] ;dfhdf /fd|f] k|efj kf/]sf] 5 . 5 . lgjf{rg Ps k|sf/sf] sfo{gLlts
)&* c;f/sf] clGtdaf6 of] ;/sf/ lgjf{rgsf] 3f]if0ff eO;s]sf sf/0f To;} q mddf sltko :jtGq ;jfn ePsfn] o;nfO{ pkof]u ug]{
dfu{ cFufNg] 5 eGg]df cfd:jledfgL hgtf ljZj:t 5g\\ . cfPsf] xf] . of] ;/sf/ ;Qfdf of] ;+;b\ / ;/sf/ sfd rnfp pDd]bjf/x¿n] :yfgLo txdf laho / gug] { ljifodf lg/k] I f gLlt
hgtfsf] of] ljZjf; / e/f]iffnfO{ cËLsf/ ub}{ cl3 a9] g]kfn cfPkl5 klg g]skfsf g]tfx¿n] k6s, eO;s]sf] cj:yf 5 . To;}n] km]/L xfFlzn;d]t u/]sf 5g\ . xfn cfP/ ckgfpg' 7Ls x'bF g} . lgjf{rgnfO{
sDo'lgi6 kf6L{sf] nIonfO{ ;+;b\jfbL bn, g]tfnufot s'g} k6s k|wfgdGqL z]/axfb'/ b]pjf / ebf} @& sf] lg0f{onfO{ cfwf/ agfP/ cfufdL ;+ ; b / k| b ] z sf] ;fk]If 9+un] pkof]u ul/g' kb{5 .
u[xdGqL afns[i0f vfF0f;Fu jftf{ ;+;b\sf] Dofb nDAofpg] / r'gfjsf] lgjf{rgdf;d]t :jtGq pDd]bjf/L ;Qf / zlQmdf k'u]/ cfˆgf] :jfy{
zlQmn] /f]Sg ;Sg] 5}gg\, r]tgf eof . ug' { e Psf] lyof] . ut ;fpgdf ldlt k/ ;fg{ ;Sg] ;+efjgf klg lbg] Ps k|sf/sf] xf]8 g} rn]sf] 5 . k"lt{ ug]{–u/fpg]x¿n] ;f]xLcg';f/
cs:dft g]skfsf g]tfx¿sf gfddf /xG5 . ljleGg kf6L{sf g]tf tyf sltkon] t :jtGq pDd]bjf/x¿nfO{ lgjf{rgnfO{ pkof]u u/]sf x'G5g\eg]
6«8] o'lgog ;fwf/0f zfvfsf] bf];f| ] ;Dd]ng ;DkGg kqmfp k"hL{ hf/L ul/Pkl5 of] a9L
k]lrnf] ag]sf] lyof] . z'?b]lvg}
sfo{stf{x¿sf] l/xfO eO;s]kl5
pgLx¿sf nflu cfufdL lgjf{rgdf
;+ul7tug]{ k|of; klg u/]sf 5g\ .
;/sf/sf] ut ebf} @& sf] lg0f{on]
b]z / hgtfsf] /fhgLlt ug]{x¿n]
klg ;f] d~rnfO{ cfkm\g} 9+un]
sf7df8f} F . g] k fn sDo' l g:6 bfjL u/]sf lyP . k|wfgdGqL b]pjf / u[xdGqL vfF0f efu lng] cj;/ lbg'klg ;/sf/sf] g]skf nufotsf ljleGg kf6L{x¿nfO{ pkof]uug]{ k|of; ug'{kb{5 . kl5Nnf]
kf6L{lgs6 6«]8 o'lgog ;fwf/0f pQm sfo{qmddf g]kfn sDo'lg:6 g] s kf;F u sf] tLga' F b ] ;xdlt st{Jo x'G5 . Tolta]nf k|ltkIfL :jtGq?kdf cfufdL lgjf{rgdf ;dodf sltkon] ;+;bdf k'Ugf;fy
zfvfsf] bf]>f] ;Dd]ng ;DkGg ePsf] kf6L{sf s]Gb|Lo ;b:o tyf hj;sf sfof{Gjog ug{ ;xdt ePklg ;f] bnx¿n] lj/f]w u/]/ of] ljifo u+le/ ;xefuL x'g k|]l/t u/]sf] 5 . h;n] cfkm\gf g]tf tyf sfo{stf{x¿ ;Qf
5 . pQm ;Dd]ngn] Zofdsf] g]tT[ jdf k|mØfSzg OGrfh{ ldngn] juL{o ;xdlt sfof{Gjog eO/x]sf] lyPg . lajfbdf hfg ;Sg] ;+efjgf klg 5 . sltko ;d"xnfO{ gfkmf / sltkonfO{ :jfy{df nfUg] h'g rrf{ ug]u{ /]sf 5g\,
To;}n] ;f] ;xdlt sfof{Gjog gx'gs ' f x'g t ut a}zfv #) sf] lgjf{rg 3f6f xf]nf t/ /fhgLltdf gfkmf To;df ztk|ltzt ;Totf 5}g .
k5fl8 cGo s'g} /fhgLlts zlQmn] cl3 klg ;/sf/n] g]skfnfO{ ;f] 3f6fsf]dfq lx;fj x'Fb}g . cfufdL hf] ;Qfsf nflu lgjf{rg n8]sf x'G5g\
v]ln/x]sf] cf+sng klg ul/Psf] lgjf{rgdf efu lng lbg] axfgfdf k| l tlglw;ef / k| b ] z ;efsf] pgLx¿dfdfq pk/f] Q m s ' / f
lyof] . at{dfg ;/sf/dfly cGo lgjf{rg ;fg]{ k|of; u/]sf] lyof] . t/ lgjf{rgdfkm{t g]skfsf k|ltlglwx¿ nfu"x'G5 . hf] hgkIfLo /fhgLltdf
/fhgLlts ;d"xx¿n] klg ljleGg g]skfn] bn btf{sf nflu vf;} rf;f] klg ;+;bdf pkl:yt ePsf] v08df nfu]sf x'G5g\ pgLx¿df pk/f]Qm
;dodf kqmfp k/]/ y'gfdf /x]sf cf– gb]vfPkl5 / g]kfnL sf+u; ]| n] lgjf{rg b]z / hgtfsf kIfdf b/f] 9+un] s'/f nfu" x'Fb}g . To;}n] ;Qf /
cfˆgf kf6L{ s f g] t f tyf ;fg{ grfx]kl5 tf]lsPs} ldltdf cfjfh p7\g] b]lvPsf] 5 . xfn zlQmdf k' U g] x ¿n] ;s] ; Dd
sfo{stf{x¿sf] l/xfO / sltko g]tf lgjf{rg ePsf] lyof] . xfn;Dd klg b]zdf ljBdfg u0ftGq k"FhLjfb / hgkIfLo zlQmnfO{ lsgf/f nufpg]
tyf sfo{stf{x¿dfly nufOPsf kfFrbnLo u7aGwgdf /x]sf s]xL gSsnL xf] . o;n] b]z / hgtfsf / lgjf{ r gdf ;xefuL x' g glbg]
em'67\ f d'4f lkmtf{nufotsf ljifodf bnx¿ lgjf{rg k/;fg]{ / jt{dfg s'g}klg ;d:ofsf] ;xh} ;dfwfg k|of; ug]{u/]sf x'g\ . ;/sf/n] ebf}
bafj a9fpFb} nu]sf] b]lvPsf] lyof] . ;/sf/nfO{ cfufdL r}t;Dd ;fg]{ ug{;Sg] b]lvFb}g . To;}n] jt{dfg @& ut] u/] s f] lg0f{ o tTsfn}
x'g t xfn ;Qf / zlQmdf /x]sf k|of; ul//x]sf 5g\ . To;}n] ;/sf/n] /fhgLlts Joj:yfd} cfd"n kl/jt{g ;sf/fTds 9+ u n] sfof{ G jog
sltko g] t fx¿ dfly;d] t u/]sf] ebf} @& sf] lg0f{o lt bnx¿sf ug'{kg]{ 68\sf/f] cfjZostf klg x'g;s]sf] v08df o;n] g]kfnsf]
#! ;b:oLo sldl6 lgjf{lrt u/]sf] cfGbf]ngdf dhb'/x?sf] dxTjk"0f{ ;doqmddf nfu]sf d'4fx¿ lkmtf{ x'g nflu ;Qf nDAofpg] xltof/ aGg;Sg] b]lvPsf] 5 . /fli6«o /fhgLltdf klg ;sf/fTds
5 . pb\ 3 f6g sfo{ q md g] k fn of]ubfg / e"ldsf /xg] ePsf]n] cjjf To;sf] sf/jfxL lsgf/f nfUg cj:yf klg /xG5 . h;n] ubf{ d'Vo tTsfnLg cj:yfdf vf;u/L b"/ufdL k|efj / dxTj /fVg] 5 .
sDo'lg:6 kf6L{sf s]Gb|Lo ;b:o >dhLljx? ;zQm, ;+ul7t eP/ afFsLg} /x]sf] cj:yf 5 . laut nfdf] t k|wfgdGqL b]pjf / u[xdGqL vfF0fn] )$* ;fnsf] lgjf{rgdf ljleGg olb km] / Lklg cfn6fns} gLlt
clgn zdf{sf] k|d'v cfltYotfdf nfUg lgb]{zg lbFb} g]kfndf z'?jft /fhgLlts ;+3if{af6 ;Qfdf cfPsf] o;k|lt laz]if rf;f] /fv]/ ;lqmotf kf6L{n] s]xL hgkIfLo pDd]bjf/x¿ lnOof] e g] To;n] bnx¿k| l t
;DkGg ePsf] lyof] . pQm sfo{qmdsf ul/Psf] PsLs[t hgqmflGtn] ljZj g]kfnL sf+u|];s} sltko g]tf tyf b]vfpg'kg]{ ePsf] 5 . ;/sf/n] v8fubf{ w]/} k|efjsf/L sfd ePsf] hgdfg;df gsf/fTds k|efj klg
k|d'v clylt clgnn] dhb'/x? ;j{xf/f >dhLlj ju{sf] cfzfsf] sfo{stf{x¿dfly P]gdf}sfdf o:tf rfx]sf] v08df ljleGg d'2fx¿sf] kl5 lyof] . vf;df To;}n] )$& ;fnsf] kg{ ; Sb5 . b] z df nf] s tGqsf]
cfˆgf clwsf/ k| l Ktsf nflu jf6f] aGg] ljZjf; JoQm u/]sf lyP . d' 4 fx¿ nfu] s f lyP . h;nfO{ l5gf]kmfgf] ug]u{ /L xfnsf nflu y'gfdf cfGbf]ngsf nflu ;sf/fTds e"ldsf :yfkgf ePsf] elgPsf] xfnsf]
Pstfj4 x'gk' g]d
{ f hf]8 lbP . pgn] sfo{qmddf /Tg du/, b]a, nlnt, /fhgLlts cfwf/df ljleGg /x]sf g]tf tyf sfo{stf{x¿nfO{ v]ns ] g} .
] f] lyof] eg]klg cTo'lQm x'g5 cj:yfdf klg h]ndf /fhgLlts
hj;Dd dhb'/ Ps6f x'g ;lsb}g ljb' i fL, /fhs' d f/Lnufotsf] ;xdltdfkm{t\ ;N6fpg] sfd ePsf] l/xfug{ klg ;Sb5 . cfufdL xfnsf] ;+;b\df klg s]xL kf6L{sf aGbLx¿ x'g' cfkm}df /fd|f] s'/f
tj;Dd x]lkg' kg]{ / bdgdf j:g'kg]{ cfltYotf /x]sf] lyof] . Zofdsf] lyof] . To;}n] g]skfn] /fv]sf dfu / lgjf{rgnufotsf ljleGg /fhgLlts k|ltlglwx¿n] b]z hgtfsf] kIfdf xf] O g . To;} n ] ;/sf/n] cfˆgf]
ePsf]n] PsLs[t hgqmflGtdf uf]na4 cWoIftf, l8NnLsf] :jfut dgtJo tTsfnLg cf]nL ;/sf/;Fu ePsf] ;Gbe{sf] rfkn]ubf{ y'gfdf /x]sf g]tf lg/Gt/ cfjfh p7fpFb} cfpg' ePsf] lg0f{onfO{ lz3| sfof{Gjogdf nu]/
x'g' kg]{ jtfpb} bnfn k'h F Ljfbsf] / cg'ksf] ;~rfngdf sfo{qmd tLga'Fb] ;xdltsf] sfof{Gjog vf;} tyf sfo{stf{x¿nfO{ tTsfn l/xf 5 . pgLx¿sf] ;+Vof sd ePsf sf/0f hgdfg;df ;sf/fTds k|efj kfg]{
cGt gu/L dhb'/x?n] d'Qm x'g' g;Sg] ;DkGg ePsf] lyof] . cK7] / f] laifo xf] O g . ;/sf/df u/]/ pgLx¿dfly nufOPsf] d'4f ;/sf/n] pgLx¿sf dfu / egfO{sf] k|of; ug'{ h?/L 5 .
@)&( ;fn c;f]h @ ut] cfOtaf/ 3
dfcf]jfbL s]Gb|sf g]tf g]skfdf k|jz]
ax'dt e'm08 ls 5'r'Gb|fsf] tf“tL <
^( ;b:oLo s]Gb|Lo ;ldltaf6
knfog ePsf !! hgf JolQmn]
kf6L{af6 h;/L klg cnu x'g] lgisif{
lgsfn]/ ts{x¿ vf]Hg] km'6jfbL tl/sfnfO{
;lrjfnodf a;]sf g]tfn] kf6L{ lg0f{o /
g]qT[ jsf lj?4 aflx/sf ;~rf/dfWoddf
;[ h gfTdstfsf g;f ;' s ] s f
h8;"qjfbLx¿n] slt l56f] :d/0f–zlQm
sf7df8f}F . dfcf]jfbL s]Gb|sf b'O{ hgf lhNnf:t/Lo g]tf ;f] kf6L{ kl/Tofu
ub}{ g]kfn sDo'lgi6 kf6L{df k|jz ] u/]sf 5g\ . alb{ofsf] ;b/d'sfd u'nl/ofdf
cfO{tjf/ ePsf] Ps sfof{qmdsf aLr g]skf -dfcf]jfbL s]Gb|_ kl/Tofu ul/
gf/b Kofs'/n] / lbk]Gb| Kofs'/n] g]skfdf k|jz ] u/]sf x'g\ . pgLx¿nfO{ g]skf
alb{ofsf lhNnf ;]qm]6/L u0f]z rf}w/L]n] clj/ cfj/0f u/L g]skfdf k|jfz
cfk"mx¿nfO{ ax'dt eGb} lx8]sf 5g\ . nfu" u/] . To;sf nflu e|d 5g]{ / qmflGt, tyfgfd af]Nb} lxF8g\ ' / sfo{stf{nfO{ kf6L{ u'dfpF5g\ eg] Pd;L;L lj?4sf] ;‹if{
pgLx¿sf] bfjL g t ul0ftn] k'li6 ub{5 kf6L{ / g]qT[ jdfly cfqmd0f ug]{ tl/sf 5f]8/] cnu x'gk' 5{ eGb} lxF8g\ ' eg]sf] x'bF f;Dd klg sfo{lbzf Psbd} ;xL /
j}1flgs ePsfn] xfd|f] kf6L{ b]zsf]
clgn zdf{ j}slNks zlQm aGg ;kmn ePsf],
hgtfn] e/f];f ug]{ kf6L{ ag]sf], g]qT[ j
nf]sk|Lo / :yflkt ePsf] eGb} /fi6«kltsf]
;'bz{g–s~rg k|jl[ Qsf] r'gfj n8\gk' g];{ Ddsf wf/0ff /fVg] uy]{ .Æ
olb sfo{lbzf l7s nfu]sf] lyPg eg]
sf/0f j}B ;d"x klg logLx¿ kf6L{df lsg cfPsf lyP t <
u/fPsf x'g\ . gjk|jz
] L gf/b / lbk]Gb|n] g]skf -dfcf]jfbL s]Gb|_ ca dfcf]jfbL
xfdLn] ls/0f;Fu nfdf] ;‹if{ ub}{ lzju9L
cGt/lj/f]wsf] gofF e"dl/df e]nf eO/xFbf s~rg e]nf 5f]8/] ls/0fsf]
ljrf/ / l;4fGtdf gePsf] / l;4fGtlxg kf6L{ ePsf] atfP .
pgLx¿n] dfcf]jfbL s]Gb| gftfjfb s[kfjfb ;Fu} e|i6frf/, bnfn sldzg
km:g] b]lv+b5} . :yfoL lkjL a}7sdf lj/fhdfg lyP . ;'bz{g
t k|r08n] sf/jfxL u/]kl5 ef}t+ fl/b}
3';vf]/x¿sf] ;+/If0f ug]{ kf6L{df kl/0ft ePsf] bfjL ub}{ qmflGtsf/L
ljrf/ / gLlt af]s]sf] kf6L{ g]skf dfq b]v]sfn] dfcf]jfbL s]Gb| kl/Tof
;ldltdf PSn} k/]sf ls/0f w]/k} l5 cfPsf x'g\ . lzju9L e]nf;Dd
k'Ubf qmflGtsf/L wf/f lgdf{0f eO;s]sf]
u/]/ g]skfdf k|j]z u/]sf] atfP . :jfut;Fu} lhNnf ;]qm]6/L rf}w/Ln]
a}1flgs ;dfhjfbL Joj:yf Nofpg o'jfx¿sf] dxTjk"0f{ e"ldsf /xg] /
;'bz{g–s~rgnfO{ NofP/ lyof] . lzju9L e]nfsf] dd{af]w gug]{
t/ 5nkmnkl5 sfo{lbzf l:jsf/ ug]{
e|ddf k/]/ c? kf6L{df nfu]sf o'jfx¿ l9nf] rfF8f] cfˆgf] kf6L{df kmls{g]
bfjL ub}{ bnfn ;+;bLo Joj:yf eg]sf] v;Lsf] 6fpsf] b]vfP/ s's'/sf]
;xf/f vf]Hb} 5g\ . /fdl;+x– ul/Psf] ;Gbe{ uf}8+ f] 9's/] cfqmd0f ug]
xf] /x]5 .
df;' a]Rg] ynf] ePsf] / ;+;bLo Joj:yf g]kfndf c;kmn ePsfn] To;sf]
7fpFdf j}1flgs ;dfhjfbL Joj:yf cfjZos ePsf] atfP .
uf}/jx¿n] Tof] a'‰g] g} eP . ;'bz{g–s~rg gfdwf/L 5'rG' bfn]
g]q[Tjdfly cy{jfbL ePsf] cf/f]k
pgn] /fi6«3ftL Pd;L;L / P;=lk=lk sf lj?4 ;Dk"0f{ /fi6«jfbL, b]zeQm
/ qmflGtsf/L zlQmx¿ n8\gs ' f] ljsNk gePsf] klg atfP . ;f] qmddf e]/L
h;n] ;'bz{gsf] g}lts nufPsf 5g\ . dhb'/ cfGbf]ngnfO{
s0ff{nL ;fwf/0f zfvf ;]qm]6/L wd{/fh ;'gf/ -lw/]Gb|n_] klg gjk|az ] Lx¿nfO{
/fhgLlts cfGbf]ngaf6 k[ys /fVg
:jfut u/]sf lyP eg] pQm sfo{qmdsf] ;~rfng clvn -qmflGtsf/L_
w/ftnsf] k|Zg p7fPsf vf]Hg] ?;L ;+zf]wgjfbnfO{ n]lggn]
alb{of lhNnfsf cWoIf xl/ Kofs'/]nn] u/]sf lyP .
…cy{jfbLÚ eGg'ePsf] lyof] . xfd|f]
5g\ . ;'bz{g–s~rgn] eg] ;Gbe{df Tof] ax;sf] uf]? a]rs ] f] ;fOgf]
klg 5}g . pgLx¿sf] aa'/f] r]tgfsf]
sf7df8f}+ dxfgu/leq ;'tL{hGo kbfy{ ;]jg ug{ lgif]w
…dxflwj]zgkl5 uf}/j / ls/0fnfO{ Joj:yfkg u/]/ g]qT[ j cfk"mx¿n] ljifodf kfl/t k|:tfj eG5, …oL sf7df8f}F . sf7df8f}F dxfgu/kflnsfn] ;fj{hlgs If]qleq c;f]h !
c/fhsnfO{ zAb rf]g{ / e6\ofpg dfq ut]b]lv w'dkfg lgif]w u/]sf] 5 . dxfgu/kflnsfn] laxLaf/ Ps ;"rgf
lng]Ú lbjf–:jKg afF8/] sfo{stf{ y]Ug vf]Hb}5g\ . cflv/ 5'rG' b|fsf cfpF5 . t/ of] zAbsf] cy{ s] xf] / lgsfn]/ c;f]h ! ut]b]lv ;fj{hlgs :yndf r'/f]6, la8L, l;uf/, tdfv',
s;sf nflu k|of]u x'G5 eGg] x]Ssf ;'Nkmf, sSs8, sRrf ;'tL{, v}gL u'6v \ f jf To:t} k|sf/sf cGo kbfy{ ;]jg
tfFtLsf] uGtJo h'7N] gf;Dd t xf] Û /fVg klg la;{G5g\ . === jf:tjdf of] ug{ k|ltaGw nufOPsf] hgfPsf] 5 . ;fj{hlgs :ynnfO{ w'dkfg / ;'tL{hGo
dgf]cft+s klg xf] . lsgls jf:tljs kbfy{dQ ' m If]q 3f]if0ff ug]{ k|of;nfO{ ;xof]u ul/lbg klg dxfgu/kflnsfn]
t j}rfl/s lx;fan] g} k'li6 ub{5 . tL k|of]u u/] . ha lgot g} k'm6fpg] tNnf]:t/sf] cj;/jfb xf] . sfo{stf{n] h'emf? cy{jfbeGbf lg tn e|i6 ;a};Fu cfu|x u/]sf] 5 . sfg'g, ;bfrf/ / ;fj{hlgs lxt tyf enfOsf
s]jn kmG6'; / 5'rG' b|fsf] tfFtL ePsf eO;s]kl5 ToxfF ljrf/, l;4fGt, gLlt, kf6L{ k'm6fpg' x'bF g} , ax; ug{k' 5{ eGg] cy{jfbL t pgLx¿nfO{ ldNg] zAb xf] . lx;fan] sf7df8f}F dxfgu/kflnsfnfO{ w'dkfg tyf ;'tL{hGo kbfy{dQ ' m If]q
5g\ . xfd|f] kf6L{af6 lgisflzt ePsf ;+odtfsf] s'g} dxTj /xFbg} Yof] .Æ kf6L{df t/ g]tfx¿n] cfh} lx8\gk' 5{, ef]ln g} kf6L{df r/d cy{jfb of cy{df agfpgsf] nflu hf/L ePsf] ;"rgf c6]/L ug]{nfO{ sf/afxL / hl/jfgf
tLg} 5'rG' b|fsf] tfFtLsf] ljifodf !# cf}F Ps dlxgf klg ax; gu/L, km/s dt lx8\gk' 5{ eGb} b'ik|rf/ ug{' eg]sf] xb ckf/blz{tf Pj+ ljrng 5 eg] Tof] lt/fOg] ;d]t ;"rgfdf pNn]v 5 . nlntk'/ dxfgu/kflnsfn] o;cl3g}
k" 0 f{ – a} 7 ssf lgisif{ x ¿ / (cf} + btf{ gu/L, sfo{gLltsf] ljifodf ;~rf/df bhf{sf] c/fhstfjfb, u'6jfb / k'm6jfb ;' b z{ g –s~rgsf] u' 6 leq 5 . ;fj{hlgs :yfgdf ;'lt{hGo kbfy{sf] ;]jgdf k|ltjGw nufO;s]sf] 5 .
dxflwj]zgsf] ljifodf oxfF ;+lIfKt rrf{ s'07f adg u/]/ k'm6;Dd k'Ub} xf] .Æ kfl/t k|:tfjdf ;fGble{s dfcf]sf] pgLx¿;Fu ;‹if{sf] ;'? g} oxL sf/0fn] ;"lt{hGo kbfy{ -lgoGq0f / lgodg_ ug]{ P]g, @)^* sf] bkmf $ df
ul/g]5 . c/fhgLlts 36gf ljZjdf la/n} dxfjf0fL pb[t ul/Psf] 5 . dfcf] ePsf] xf] .Æ ;f+;b x'g gkfPsf]df ;fj{hlgs :yndf ;"lt{hGo kbfy{sf] ;]jg ug{ gkfOg] Joj:yf /x]sf] 5 eg]
kf6L{sf] !@cf}+ k"0f{ a}7s cufl8 g} kfOG5 . pgLx¿n] !@cf}+ a}7sdf g} eGg'xG' 5, …dfG5]x¿nfO{ k'hF LjfbL klg x'g /f]Os/fO ub}{ lx8]sf ;/d5f8f ;'bz{gn] bkmf % df ;fj{hlgs lgsfonfO{ w'dk| fg tyf ;"lt{ ;]jg lgif]lwt If]q
g]qT[ j / kf6L{sf] lj?4 ;fj{hlgs tyf dxf;lrjsf] k|z;+ f u/]sf lyP . kf6L{ lbg';\ . pgLx¿nfO{ xfdLdfly ax'n¶L xfdLnfO{ Pdfn] k/:t cf/f]k nufPsf tf]Sg'kg]{ Joj:yf 5 .
;~rf/df cg]sy/L e|dx¿ 5l/Psf :yflkt ePsf] JofVof ub}{ lyP . kf/fn] cfqmd0f ug{, ;8sdf k|bz{g ug{, 5g\ . Tof] cf/f]k pgLx¿nfO{ g} dxËf] ;'tL{hGo kbfy{–lgoGq0f / lgodg ug]{ P]g @)^* df pNn]v ePcg';f/
lyP . Tof] b'Zdgsf] /0fgLltdf g]tT[ js} To;k|sf/sf] V?Zr]j dfsf{ z}nLsf] ljifodf xfdLdfly xft p7fpg lbg';\ . d lo kg]5 { . ;f] ;DaGwdf k|:tfjdf elgPsf] /fHo tyf ;/sf/L lgsfo, ;+:yf jf sfof{no, lzIf0f ;+:yf, k':tsfno,
sf]xL g sf]xL ;+nUg x'gk' 5{ eGg] cfz+sf k|:tfj eG5, …/fhg}lts ¿kn] Tof] xb ;f/f s'/f ug{ cg'dlt lbG5' . ;dfh 5, æk|ltlglw ;efdf ;dfg'kfltssf] tflnd jf :jf:Yo ;DaGwL ;+:yf, ljdfg:yn, jfo';j] f tyf ;fj{hlgs
lyof] . b'Zdgsf] s7k'tnL ag]/ s'g} bhf{sf] ca;/jfb xf] . o;/L x]bf{ ;f]re] Gbf hl6n 5 . ToxfF Pp6f dq ;f+;b x'g gkfPsf]df Clif wdnfsf] ;jf/Lsf ;fwg, afnsNof0f u[x, lzz' :ofxf/ s]Gb|, j[4f>d, cgfyfno,
zs'gLn] if8\oGq ul//x]sf] b]lvGYof] . sfo{gLltsf ljifodf ;‹if{ b]lvPh:tf] sDo'g, Pp6f dfq l;ofg, s]Gb|Lo ;ldltsf] Snadf ?Fb} plk|mg], s'g} klg ;'ljwfdf afn pBfg tyf Sna, ;fj{hlgs zf}rfno, pBf]u tyf snsf/vfgfsf
36gfqmdx¿n] To;nfO{ k'li6 u/] . kf6L{sf] eP klg of] dfn]dfjfbnfO{ a'‰g], ljZj u|fld0f ljsf; ljefu To:tf] 5}g, h;nfO{ 6fpsf] 3';fg{ tof/ cj;/jfbLnfO{ sfo{:ynnfO{ ;fj{hlgs :yn dflgPsf] 5 .
!#cf}+ a}7såf/f kfl/t k|:tfjdf To;nfO{ qmflGt / g]kfnL qmflGtsf] ljz]iftfnfO{ Pssf] b'Od{ f ljefhg ug{ ;ls+bg} .Æ xfd|fa] f/]df olt;Ddsf] lgr / 3[l0ft o;}u/L rnlrq 3/, ;fF:s[lts s]Gb| tyf gf6\ozfnf, xf]6n, df]6n, l/;f]6,{
:ki6 kfb}{ elgPsf] 5, …;'bz{gn] lbPsf] a'‰g]df /x]sf] b[li6sf]0f / k|jl[ Qs} n8fO{+ dfcf]n] eGg'ePem}+ cfhsf] hl6n ljZj e|d k|rf/ ug{ nfh nfUg'kg]{ xf] .Æ /]i6'/G] 6, af/, ef]hgfno, rd]gfu[x, nh, 5fq jf 5fqfjf; tyf cltly u[x,
cGtjf{tf{ / kf]lvPsf c/fhstfjfbL xf] .Æ === ====…r'gfj s]jn lgldQ sf/0f kl/l:yltnfO{ a'‰g g;Sg] dg'jfx¿sf] pgLx¿n] sfo{lbzf klg xf:ofkb 5 . /+uzfnf, se8{xn, zf/Ll/s ;'u7g, Jofofd s]Gb|, kf}8L kf]v/L tyf k'n xfp;,
;f]rx¿n] s]Gb|Lo ;ldltsf 5nkmnnfO{ jf b]vfj6L sf/0f dfq xf] . cyf{t\ tL asaf; xf] . h;nfO{ u?0f–k'/f0f jfrg kf6L{sf] sfo{lbzfsf] Pp6f zAb yk]/, l8kf6{dG] 6n :6f]/ tyf ldgL dfs]6{ , wd{zfnf tyf wfld{s :yn / ;fj{hlgs
cToGt c:j:y k|sf/n] aflx/ n}hfg] ;To s'/f xf]Ogg\ . lelq sf/0f eg]sf] ug{ cfpF5 t/ cy{ yfx} x'Gg . tL Pp6f kmfn]/ gofF sfo{lbzf x'G5 < ;jf/Lsf k|ltIffno tyf l6s6 sfpG6/ klg ;fj{hlgs :yn x'g\ .
k|jl[ QnfO{ g]tT[ j txdf hf]8g\ ] sfd u¥of] . ;'bz{g–s~rgdf ju{–;‹if{, qmflGt u'?x¿sf /rgfsf] cy{af]w ug{ g;Sg] s~rg–;'bz{gsf] lrtjg e]nfaf6 oL afx]s cGo s'g} 7fpFsf] dxTj / ;Dj]bgzLntfnfO{ ljrf/ u/L g]kfn
o;n] kf6L{ aflx/af6 rln/x]sf sfo{lbzf / o;sf] /0fgLlt / sfo{gLltnfO{ t/ jfrg dfq ug]{ kl08t x'g\ . kfl/t kfl/t k|:tfj …h};Lsf] kfqf]Ú hlt klg ;/sf/n] g]kfn /fhkqdf ;"rgf k|sfzg u/L tf]lslbPsf] cGo :ynnfO{
k|ltqmflGtsf/L xdnfx¿ :j:k"mt{ rn]sf a'‰g] / k|of]u ug]{ ljifodf /x]sf] vf]6 k| : tfj eG5, …cfTd;dk{ 0 fjfbL, dxTjxLg, lbzfxLg 5 . 5'rG' b|fsf klg ;fj{hlgs :yn dflgg] P]gdf pNn]v 5 .
xNnf geO{ kf6L{ l eqsf ;fy} To;af6 k}bf ePsf] cfly{s Pj+ cfTd;'/IffjfbL, k5f}6,] sfo/x¿n] k|bz{g tfFtLsf] ljZn]if0f ub}{ lgisif{df elgPsf] ;fj{hlgs :ynsf Joj:yfksn] cfk"m;Fu ;DalGwt ;fj{hlgs :ynsf]
cj;/jfbLx¿;lxtsf] u7hf]8df ;Ë7gfTds ljrng xf] . r'gfjL u/]sf] gfnfolskg dfq xf] . hf] h]naf6 5, x" fd|f] kf6L{ / sfo{lbzfsf] pGgtL, cfjZostf cg';f/ ljleGg 7fpFdf w"dkfg tyf ;"lt{ ;]jg ug{ gkfpg] Joxf]/fsf]
ul/Psf of]hgfa4 xdnfx¿ x'g eGg] sfo{gLlts} s'/f ubf{ ;'bz{gn] ut jif{sf] t'?Gtfsf t'?Gt} jftf{ ug{k' 5{ eGb} k|ult, nf]slk|otf / lj:jf;af6 ;"rgf ;a}n] b]Vg] / k9\g ;Sg] u/L 6fF; ug{' kg]5{ . olb To;f] gug]{ Joj:yfksnfO{
k'li6 eof] .Æ :yfgLo txsf] lgjf{rgsf] lrtjgdf ePsf] k|lzIf0fkl5 r'gfjnfO{ 56\k6fPsf] lyof] . hf] h]nd'Qm x'g lrl9Psf, x}/fg ePsf, d'/d'l/Psf, kfFr xhf/ ¿k}ofF;Dd hl/jfgf x'G5 . olb s;}n] ;fj{hlgs :yndf w"dkfg jf
ljifodf kf6L{n] Psdt -;j{;Ddt_ lg0f{o pkof]u ug{ klg ;lsG5, ;a} ljsNksf] gkfPsf]df bzy/L dfG5]x¿;Fu u'xf/ ljlR5Kt ePsf, lbdfu, vnalnPsf ;'tL{hGo kbfy{ ;]jg u/]df Joj:yfksn] tL JolQmnfO{ ;fj{hlgs :ynaf6
u/]sf] lyof] . t/ cfkm}; + d]tn] u/]sf] nflu tof/ x'g; ' \ eg]/ sfo{stf{nfO{ dfUb} lx8]sf] lyof] . hf] cfˆg} 5fofaf6 ;f/f ;fd|fHofjfbL, k'h F LjfbL tTjx¿ aflx/ lgsfNg] jf Ps ;o ¿k}ofF hl/jfgf ug]{ jf b'a} ;hfoF ug{ ;Sg] sfg'gL
lg0f{onfO{ aË\ofP/ pQ]hgfTds df]ntf]n k|lzIf0f u/]sf] k|i6} 5 . s~rgn] t cftlÍt eP/ tl;{g] cj:yf lyof] . h;n] Ps eP/ k|xf/ ug{ cfPsf 5g\ . ¿kdf Joj:yf 5 . olb ;fj{hlgs :yns} JolQm jf sd{rf/Ln] w"dkfg jf ;'tL{ ;]jg
-Odf];gn afu]l{ gË_ ug{ k'u] . ;f] :yfgLo r'gfjeGbf klg k/sf] cy{ /fVg] Ps dlxgf cufl8;Dd g]qT[ j lgisn+s k"m6jfb lelq ;d:ofh:tf] b]lvP klg u/]df cg'zf;gdf g/x]sf] ;/x dfgL ;]jf zt{ ;DaGwL sfg"g adf]lhd ;r]t
;DaGwdf kfl/t k|:tfj eG5, …t/ /fi6«klt k|0ffnLnfO{ k|:tfj agfpg'k5{ / ;j{l:jsfo{ ts{ ub{Yof] . ltg}n] o;df ;f/f df}sf s'//] df/ xfGg a;]sf u/fpg] jf cGo ljefuLo sf/afxL ug]{ Joj:yf P]gdf 5 .
;'bz{g / s~rgn] kf6L{ ;+;åfbdf uof], eGb} lx8]sf] tfh} 5 .Æ To;f] eP 5'rG' b|fsf cg]sy/L zAb k|of]u ug{' eg]sf] /hg}lts, a}/Lx¿sf] pQ]hgfTds xdnfsf] e"ldsf
g]tT[ j ;+;åfbL eof] eGb} kf6L{ lg0f{o lj?4
pleg], sfo{stf{ / hgtfnfO{ e|ldt /
tfFtLx¿sf] jf:tljstf s] xf] t < s]Gb|Lo
;ldltsf] !# cf}+ a}7ssf] k|:tfjdf
dfgl;s ljlIfKttf t xf]Og < cfz+sf
pTkGg u/]sf] 5 . pgLx¿n] cfk"mnfO{
5 .Æ g]kfnL qmflGtsf] unf /]6g\ ;'bz{g–
s~rgsf] a'O{ r9]/ Og;fO8 g]kfn
n]v, /rgf;DaGwL ;"rgf
lg/f; kfg]{ ;fy} b'ZdgnfO{ xltof/ ydfO elgPsf] 5, …olt ljifo k|i6 x'bF fx'bF } klg jfdk+yL b]vfpg] hlt;'s} 9f]ª\ u/] klg (Inside Nepal) sf] gofF cfofd
lbg] cGt/3ftL sfo{x¿ u/] .Æ !@cf}+ xfd|f] sfo{gLltnfO{ ;+;bjfb;Fu hf]8g\ ' pgLx¿sf] g;f–g;fdf blIf0fk+yL k|s6 ePsf] 5 . …If]Kof:qÚ ;fKtflxs / …hgva/Ú
a} 7 s / !#cf} + a} 7 ssf] aLrdf eg]sf] cfˆgf] ljrng / ljifofGt/0f ug]{ c/fhstfjfbsf] ljif au]sf] 5 .Æ !!cf}+ ;'bz{g–s~rg k|jl[ Qsf] sf/0f j}B
;lrjfnosf] a}7s a;]/ kf6L{nfO{ cj;/jfbL v]n dfq xf] .Æ lgjf{rgsf] / !@cf}+ a}7s;Dd sfo{lbzf ;xL / ;d"x klg cGt/lj/f]wsf] gofF e"dl/df cgnfOgdf k|sfzgfy{ /fli6«o÷cGt/f{li6«o
k4tLut ¿kn] ;~rfng ug]{ ty kf6L{ ljifodf cf–cfˆgf] wf/0ff x'G5g\ g} . t/, j}1flgs /x]sf] eGb} cfPsf ;'bz{g– km:g] b]lv+b5 } . :yfoL ;ldltdf PSn}
Pstf arfpg] ;xdtL ePsf] lyof] t/ g]qT[ j, kf6L{ Pstf / u'6 lgdf{0f u/]/ s~rg gfdw/L 5'rG' b|fsf tfFtLx¿ k/]sf ls/0f ;'bz{g–s~rgnfO{ NofP/ dxTjsf n]v, /rgf / tl:j/x¿ pknAw
a}7saf6 aflx/ lg:s]/ nuftf/ k'm6jfbL
wGbf hf/L /fv] . xb} pbf/tf / w}ot{ f
hfg] k"m6jfb cs}{ ljifo xf] . sfo{stf{
ax;, Pstf / ¿kfGt/0f rfxg], g]tfx¿
crfgs sfo{lbzfsf] lj?4 plqPsf
5g\ . kf6L{ / g]qT[ jsf] lj/f]w u/]kl5
;xf/f vf]Hb} 5g\ . /fdl;+x–uf}/jx¿n]
Tof] a'‰g] g} eP . h;n] ;'bz{gsf] g}lts
u/fO{ ;xof]u k'¥ofpg' x'g OR5's ;a}df
ckgfpFbf klg Pstf sfod ug{ ;Dej
ePg . lsgsL pgLx¿ kf6L{ ljefhg
cyf{t\ ;'bz{g / s~rg k'm6fpg rfxg]
cj:yf eof] . km'6jfb / b'Zdgsf
sfo{lbzfsf] klg lj/f]wdf plqg'kg]{ afWotf
pgLx¿df 5 . csf]l{ t/ ls/0fsf] b}nf]df
w/ftnsf] k|Zg p7fPsf 5g\ . ;'bz{g–
s~rgn] eg] …dxflwj]zgkl5 uf}/j /
cg'/f]w ul/G5 .
ug]{ lg0f{odf k'lu;s]sf lyP . kfl/t
k|:tfj ;f] ;DaGwdf eG5, …t/ ;'bz{g
Ph]06nfO{ ldq b]Vg] k|jl[ Q b[li6–e|d lyof] .
k|:tfjdf k"m6jfbL tTjx¿sf] ;DaGwdf
nDk;f/ kg{ klg Tolt u'g nufpg
pgLx¿ afWo 5g\ .
ls/0fnfO{ Joj:yfkg u/]/ g]q[Tj
cfk"mx¿n] lng]Ú lbjf–:jKg afF8]/ If]Kof:q k|sfzg s]Gb|
/ sGrgdf To;sf] Ps/lQ ulDe/tf / elgPsf] 5, …lj8Dagf lrtjg ;'bz{g / s~rg u'6sf] tf}tkmL{ sfo{stf{ y]Ug vf]Hb}5g\ . cflv/ yfkfufp“, sf7df8f},+ kmf]gM (*$!$)#*%!
;da]bgf b]vfk/]g . pgLx¿n] lgisif{af6 k|lzIf0fkl5 sfo{stf{n] ;+odtfsf] ;fy c;+ult / lj/f]wfef; 5 . cf7f}+ s]Gb|Lo 5'rG' b|fsf tfFtLsf] uGtJo h'7N] gf;Dd E-mail : chhepyastra@gmail.com
ljZn]if0f ug]{ ljlw k|of]u u/] cyf{t\ sfdx¿ cufl8 a9fpg vf]Hg] t/ ;ldltsf] !# cf}+ a}7s eG5, …oL t xf] Û janakhabar@gmail.com
4 @)&( ;fn c;f]h @ cfOtaf/
g]kfn sDo'lg:6 kf6L{ k;f{sf] ;]qm6] /Ldf lkm/f]h cfnd g]skf h'Dnfsf] ;]qm]6/Ldf /f]sfo j}1flgs ;dfhjfbL Joj:yf :yfkgf ug]{ clGtd nIodf k'Ug] atfP . b]zsf]
jt{dfg kl/j]znfO{ dWogh/ ub}{ xfd|f] kf6L{n] ;Zn]l;t u/]sf] PsLs[t
hgqmflGt df hgtfx¿ uf]na4 x'g ;a}n] cf–cfˆgf] 7fpFaf6 gofF hf]; /
sf7df8f}F . g]kfn sDo'lg:6 kf6L{ k;f{sf] bf]>f] lhNnf ;Dd]ngn] lkm/f]h sf7df8f}F . g]kfn sDo'lgi6 kf6L{ h'Dnfsf] t];|f] lhNnf ;Dd]ngn] zQm
cfnd ;]qm]6/L /x]sf] !% ;b:oLo lhNnf sld6L lgjf{lrt u/]sf] 5 . pQm /f]sfosf] g]t[Tjdf !% ;b:;Lo lhNnf ;ldlt lgjf{lrt u/]sf] 5 . hfFu/sf ;fy nfUg sfo{stf{nfO{ pgn] lgb]l{ zt u/]sf lyP . pgn] eg], …bnfn
;Dd]ngdf xhf/f}+ hgtfsf] pkl:yltdf h'n; ' k|bz{g;lxt ePsf] ;Dd]ngdf pQm ;Dd]ngsf] pb\3f6g ub}{ g]skfsf s]Gb|Lo ;b:o lj/f6n] qmflGtsf/L k'h
F Ljfbsf] cGTo gx'bF f;Dd hgtfsf d'2f sbflk k"/f x'g] 5}gg\ To;sf/0f
cfGbf]ng ;kmntf k'¥ofpg ;+u7g ;'b[9 tyf qmflGtsf/L x'g'kg]{df hf]8 cfhsf] lbgdf j}1flgs ;dfhjfb clgjfo{ / ckl/xfo{ ePsf] 5 .Æ
o;/L eJotfsf ;fy ;DkGg ePsf] P]ltxfl;s rf}yf] lhNnf ;Dd]ng
sfo{qmdsf] :jfut dGtJo afbnn] /fv]sf] lyP eg] sfo{qmdsf] ;~rfng
d]3G] b|n] u/]sf lyP . ;f]xL sfo{qmddf ;lxb kl/jf/hgnfO{ sfo{qmdsf k|dv'
cltly =lj/lxn] bf];Nnf / ;Ddfg kq ljt/0f u/L ;Ddfg u/]sf] lyof] eg]
qmflGt / kf6L{sf] kIfdf lg/Gt/tf lbg' x'g] z'e nfn, /f]l;t, clegf; /
@)&* ;fn df pTs[i6 of]ubfg lbg'x'g] d]3]Gb|nfO{ ;Ddfg ul/Psf] lyof] .
;lxb kl/jf/, h]ndf]rf{ kf/ u/]/ cfPsf of]4fx¿nfO{ ;Ddfg ul/Psf] lyof] . g]skf ;'g;/Lsf] ;]qm]6/Ldf lajz
sfo{qmddf ;fdgf kl/jf/sf] ljz]if k|:t'lt ;d]t ePsf] lyof] . sf7df8f}F . g]kfn sDo'lg:6 kf6L{ ;'g;/Lsf] lhNnf ;Dd]ngn] lajzsf]
lhNnf ;]qm]6/L lagf]b sfˆn]sf] cWoIftf ePsf] pb\3f6g sfo{qmdsf] g]tT[ jdf !& ;b:oLo lhNnf sld6L rog u/]sf] 5 . pQm sfo{qmddf cltlyx¿
k|dv
' cltly lrtjg, dsjfgk'/, af/f, k;f{ OGrfh{ tyf kf6L{sf s]Gb|Lo g]skfsf s]Gb|Lo ;b:o tyf ;'g;/L, wgs'6f lhNnf O{Grfh{ lbk]z /fO{ df]/Ë,
;b:o ;Gb]z kf}8]n /x]sf lyP . lbP . pgn] kf6L{sf] ( cf} dxflwj]zgsf] tof/L :j¿k b]ze/sf lhNnfx¿df emfkf lhNnf O{Grfh{ ;'dg lnDa', >lds ;d"bfo g]kfsf dxf;lrj lqnf]rg,
cGo cltlyx¿df kf6L{sf s]Gb|Lo ;b:o tyf /f}tx6 ;nf{xL OGrfh{ kf6L{sf lhNnf ;Dd]ng ;kmn ub}{ gofF g]tT[ j lgjf{lrt eO/xsf] atfP . g]tf cg]d;+3 qmflGtsf/Lsf s]Gb|Lo sf]iffWoIf sdnf lnDa", lnDa'jfg d'lQm df]rf{sf]
;d/, dsjfgk'/ k"j{ ;]qm]6/L jf6/, /fli6«o jfdkGyL d+rsf s]Gb|Lo ;b:o lj/f6n] o;} lznlznfdf h'Dnf lhNnfdf klg gofF g]tT[ j lgjf{lrt ePsf]df s]Gb|Lo ;+of]hs uh]Gb| kfn'ª\jf, laz]if sld6L ;b:o b]a s'df/ u'?ª, xs{
kjg, af/f lhNnf k"j{ ;]qm]6/L laqmd /x]sf lyP . kf6L{sf] tkm{af6 jwfO{ ;lxt sfo{sfn ;kmntfsf] z'esfdgf lbPsf lyP . lnDa" /x]sf lyP . pQm sfo{qmdsf] cltly lbk]z /fO{n] kf6L{sf] sfo{lbzf,
g]skf :ofª\hfsf] ;]qm]6/Ldf ;fu/ g]skf wgs'6fsf] ;]qm]6/Ldf w|a' yfkf sfo{qmddf k"j{ lhNnf ;lrj k|eflhtsf] klg ;xeflutf /x]sf] lyof] . jt{dfg /fli6«o /fhgLlt, cGt/f{li6o kl/l:ylt, gLlt ljlw nufot dxTjk"0f{
ljifodf k|ltlglw tyf kl/a]IfsnfO{ k|lzIf0f dGtJo /fv]sf lyP . pgn]
;/sf/n] g]kfn sDo'lg:6 kf6L{;Fu u/]sf] tLg a'Fb] ;xdlt k"/f ug{'sf] ;f6f]
sf7df8f}F . g]kfn sDo'lg:6 kf6L{ :ofª\hfsf] lhNnf ;Dd]ngn] ;fu/
;]qm]6/L /xg] u/L !% ;b:oLo lhNnf ;ldlt rog u/]sf] 5 . ;Dd]ngsf] sf7df8f}F . g]kfn sDo'lg:6 kf6L{ wgs'6fsf] t];|f] lhNnf ;Dd]ngn] w|'a pN6} kf6L{sf] dxf;lrj laKnj nufotsf g]tf sfo{stf{nfO{ of] bnfn ;/sf/n]
pb\3f6g ub}{ g]kfn sDo'lgi6 kf6L{sf s]Gb|Lo ;b:o tyf :ofª\hf, kj{t yfkf ;]qm]6/L;lxt !#;b:oLo lhNnf sld6L u7g u/]sf] 5 . ;Dd]ngdf kqmfp k'hL{ hf/L u/]sf]df cfklt hgfPsf] 5 . pgn] g]kfn sDo'lg:6
g]skfsf s]Gb|Lo ;b:o tyf ;'g;/L, wgs'6f lhNnf O{Grfh{ lbk]zsf] k|dv ' kf6L{;Fu u/]sf] tLg a'Fb] ;xdltnfO{ ;/sf/n] a]jf:yf u/]/ xfd|f] ;xdltnfO{
cltlydf sfo{qmd z'? ePsf] lyof] . bafpg] s'r:] 6 gug{ ;/sf/nfO{ r]tfjgL lbFb} pgn] O{6sf] hjfkm kTy/n]
pQm sfo{qmddf af]Nb} pgn] g]kfnsf ;+;bjfbL bnx¿n] /fi6«3f6L lbg /fHonfO{ xfd|f] kf6L{ hlt;'s} a]nf klg tof/ /x]sf] r]tfjgL lbP .
Pd=;L=;L=, P;=kL=kL= ;Demf}tf tyf sfo{qmd hah{:t sfo{Gjog ug{ nfu]sf]n] pgn] g]tfsfo{stf{nfO{ k|lzIf0f ub}{ b]zdf ePsf] cGo cTofrf/, e|i6frf/,
lhNnf O{Grfh{ lals/0fn] bnfn k'FhLklt ju{sf] Joj:yf ePsf]n] ;j{xf/f dx+uL, anfTsf/, Pd =l; =l; =P; = lk =lk nufPtsf] /fi6«3ft lj?4sf]
ju{sf] Joj:yf Nofpg'kg]{ / Tof] Joj:yf j}1flgs ;dfhjfb ePsf] atfP . cfGbf]ngdf Pstf a4 eP/ cufl8 a9\g / kf6L{sf] ( cf}+ dxflwj]zg ;kmn
g]kfnsf ul/j hgtfsf] hLjg:t/df tTsfn kl/jt{g Nofpg'kg]{ vfFrf] ePsf] kfg{ ;a} g]tfsfo{stf{nfO{ cf–cfˆgf] 7fpFaf6 ;xof]u ug{ lgb]{zg lbFb} ga
/ ;f]lx cg';f/ kf6L{ cufl8 a9]sf] pNn]v ub}{ Psflt/ k'm6jfbL / csf]{lt/ lgaf{lrt l6dnfO{ sfo{ ;kmntfsf] z'esfdgf lbPsf lyP .
;+;bjfbL bnx¿n] k|ToIf ck|ToIf bnfn k'FhLklt / ljb]zL x:tIf]knfO{ o;sf] lj?4df g]skfn] hgtf ;fydf lnP/ ;8s cfGbf]ngaf6 g} o:tf] cGo cltly sd/]8x¿n] sfo{qmd ;kmn kfg{ / ga lgaf{lrt sd/]8x¿nfO{
kmfO{bf x'g] sfd u/]sf]n] ;Rrf b]zelQm / /fi6«jfbL zlQmx¿ Ps eP/ /fi6«3flt kl/of]hgf s'g} klg xfntdf nfu' ug{ glbg] atfP . sfo{ ;kmntfsf] z'esfdgf dGtJo ;'dg lnDa", lqnf]rg, b]j u'?ª, sdnf
Pd;L;L, P;kLkL, dxFuL, e|i6frf/L / sfnfjhf/Lx¿sf] cGTosf] nfuL Ps g]skfn] ;/sf/;Fu u/]sf] # a'Fb] ;xdtLnfO{ O{dfGbf/Ltfsf] ;fy kfngf lnDa'n] lbPsf lyP . aGbzqdf cltyL kf6L{sf s]Gb|Lo ;b:o tyf df]/Ë,
eP/ cuf8L a9\g]j]nf ePsf] atfP . u/]tf klg ;/sf/ u}/lhDj]jf/ /x]/ ;xdtL sfof{Gjog ug{'sf] ;f6f] pN6} emfkf lhNnf O{Grfh{ ;'dg lnDa'n] k|lzIf0f dGtJo /fv]sf lyP . pgn]
To;}u/L hgkqsf/ ;+u7g g]kfnsf lgjt{dfg s]Gb|Lo cWoIf tyf k|sfzg nlntk'/ lhNnf cbfntaf6 kf6L{sf] g]t[Tj nufPtsf g]tf sfo{stf{x¿ ;'g;/L lhNnfnfO{ Pp6f prfO{df p7fpgsf] nflu ga lgaf{lrt l6dnfO{
ljefusf ;b:o k|sfz 8'd|]n] hgclwsf/ ;'lglZrt ug{ j[xt\ afd tyf dfyL kqmfp k'hL{ hf/L ug{' eg]sf] b]z / hgtfsf] rfxgf ljkl/t hjh{:t ;kmntfsf] z'esfdgf lbFb} ;/sf/n] g]kfn sDo'lg:6 kf6L{;Fu u/]sf] ltga'Fb]
k|ultzLn zlQmsf] Pstf cfjZos /x]sf] atfP . 8'd|]n] ;+;bLo bnx¿n] 40b lgDTofpg vf]h]sf] cf/f]k klg nufP . ;xdlt sfof{Gjog gu/] g]tfsfo{stf{x¿nfO{ hfl/ ul/Psf] kqmfp k'hL{ vf/]h
b]zsf] /fhgLlts lgsf; lbg g;s]sf] eGb} j}slNks zlQm cfjZostf pgn] ;/sf/n] hah{l:t g]skfnfO{ zflGt k'g{ 9+un] cfˆgf] kf6L{sf] sfo{ gu/] alGb sd/]8x¿nfO{ l/xfO{ gu/] b]zdf 7"nf] ;+s6 lglDtg] /fHonfO{
ePsf] / Tof] zlQm j}1flgs ;dfhjfb :yfkgfsf] nfuL nfu]sf] kf6L{ g]kfn lbzfnfO{ hgtf ;fd" lnP/ hfFbf /fHon] uNt 9+un] x]g{' Tof] /fHosf] u}x|o r]tfjgL lbPsf] lyP .
sDo'lg:6 kf6L{ g} x'g] hLsL/ u/]sf lyP . lhDd]jf/Lkg ePsf] atfpb} pgn] cfjZos k/]df hgtf;Fu Ps eP/ To;sf] aGbzqsf] cWoIf d08nsf] cWoIftf uh]Gb| kfn'ª\jfn] u/]sf lyP eg]
sfo{qmddf ;lxb tyf j]ktf kl/jf/sf lhNnf ;+of]hs gf/fo0f k/fh'nLn] hjfkm lbg] r]tfjgL ;/sf/nfO{ lbPsf] 5 . ;+rfng k|lts /fO{n] u/]sf lyP . h]:7 ;b:o ;f]d kf}8]ofnsf] cWoIftfdf
;lxbx¿sf ;kgfdf v]njf8 ug{ gx'g] s'/fdf hf]8 lbP . sfo{qmddf kqsf/ lzj pgn] galgaf{lrt ;b:ox¿nfO{ awfO{ tyf z'esfdgf lbFb} gofF g]tT[ jn] klxnf] a}7s a;L ;lrjdf ;j{;xdt 6'Ëf] nufO{ a}7sdf lajznfO{ ;'g;/L
8'dn
]| ] qmflGtsf/L zlQm Psh'6 x'g clgjfo{ /x]sf] atfP ;lxb cf]dk|sfz e'iffnsf wgs'6f lhNnfdf ePsf] / b]zdf ePsf] uNt /a}ofsf] lj?4 hlxn] klg cfjfh lhNnf kf6L{sf] ;lradf lgjf{lrt ul/Psf] lyof] . lg/af{lrt l6dnfO{
a'jf zflns/fd e'iffn nufotsf ;lxb kl/jf/sf] pkl:ylt /x]sf] lyof] . p7fpg ;sf]; / cGo cTofrf/sf] lj?4df e08fkmf]/ ug{ ;sf]; eGb} ;Dk"0f{ cltlyx¿af6 cla/ nufP/ aGb;qsf] cWoIf d08nsf] cWoIf uh]Gb|n]
lhNnf ;]qm]6/L ;fu/sf] cWoIftf / Zofd cof{nsf] :jfut dGtJo ;+u} lgaf{lrt ;b:ox¿nfO{ kf6L{sf] gLlt cg';f/ ;ky u|x0f u/fPsf lyP . sfo{qmd ;dfkg u/]sf lyP .
z'? ePsf] lhNnf ;Dd]ngn] ;fu/ ;]qm]6/L /xg] ul/ Zofd cof{n, w|j' uf}8n
sdn cfn] nufPtsf] !% hgfsf] lhNnf sld6L lgjf{lrt u/]sf] 5 . v'nf
] , g]skf wgs'6f lhNnfsf] t];|f] ;Dd]ng cfof]hs sld6Lsf ;+of]hs w'a{
yfkfsf] cWoIftf / sfo{qmdsf] ;+rfng g]skf wgs'6f lhNnf t];|f] ;Dd]ng g]skf vf]6fªsf] ;]qm]6/Ldf ;~hLj n'ª3\ n] L
;qsf] sfo{qmd ;~rfng w|'j uf}8]nn] u/]sf lyP . cfof]hs sld6Lsf ;b:o /0fs'df/n] u/]sf lyP . sf7df8f}F . g]kfn sDo'lg:6 kf6L{ vf]6fªsf] t>f] lhNnf ;Dd]ngn] ;~hLj
g] k fn sDo' l g:6 kf6L{ ?s' d g]skf g'jfsf]6sf] ;]qm]6/Ldf a;Gt n'‹]nL du/sf] g]t[Tjdf !% ;b:oLo lhNnf ;ldlt lgjf{lrt u/]sf] 5 .
g]kfn sDo'lg:6 kf6L{sf s]Gb|Lo ;b:o tyf lhNnf O{~rfh{ z}n;
cflyTotfdf ;f] ;Dd]ng ;DkGg ePsf] xf] .
] sf] k|dv
'
klZrdsf] ;]qm]6/Ldf rGb|axfb'/ a'9f sf7df8f}F . g]kfn sDo'lg:6 kf6L{ g'jfsf]6sf] rf}yf] lhNnf ;Dd]ngn]
a;Gtsf] g]t[Tjdf @! ;b:oLo lhNnf ;ldlt rog u/]sf] 5 . efb| @%
ut] a§f/ ahf/df ePsf] ;Dd]ngn] lbks tfdfª -a;Gt_ lhNnf ;]qm]6/Ldf
pQm ;Dd]ngnfO{ ;Daf]wg ub}{ g]tf z}n];n] g]kfnsf] /fhgLltdf g]kfn
sDo'lg:6 kf6L{n] dfq g]kfnL ;j{xf/f ju{sf] lxtsf] nfuL pleg] kf6L{ ePsf]n]
sf7df8f}F . g]kfn sDo'lg:6 kf6L{ ?s'd klZrdsf] 5}7f}+ lhNnf ;Dd]ngaf6
;]qm]6/Ldf rGb|axfb'/ a'9f lgjf{lrt ePsf 5g . g]skf ?s'd klZrdsf] ;j{;Ddt rog u/]sf] xf] . ;Dd]ngn] @! ;b:oLo lhNnf ;ldlt rog
5}7f}+ ;Dd]ngn] o'jf g]tf rGb|axfb'/ a'9fnfO ;]qm]6/Ldf rog ub}{ @& ;b:oLo u/]sf] xf] .
lhNnf ;ldtL lgjf{lrt u/]sf] g]skf ?s'd klZrdn] hgfPsf] 5 . a'9f jt{dfg ;]qm]6/L a;Gtsf] cWoIftfdf ePsf] ;Dd]ngsf] k|d'v cltly
g]skfsf s]Gb|Lo ;b:o s=clgn zdf{ -lj/lx_ /x]sf]] lyP . To:t} pQm lhNnf
;Dd]ngdf kf6L{sf] s]Gb|Lo ;b:o lr/g k'g-ldng_, s]Gb|Lo ;b:o tyf
g'jfsf]6–/;'jf lhNnf OGrfh{ ljGb', ljz]if ;ldlt ;b:o b]jfs/, g]jf d'lQm
;Dk"0f{ b]zeQm k|ultlzn gful/sx¿ g]skfdf cfj4 x'g cfu|x u/] . pgn]
g]kfnsf ;+;bjfbL bnx¿n] /fi6«3f6L Pd=;L=;L=, P;=kL=kL= ;Demf}tf tyf
clVtof/ b'¿kof]u cg';Gwfg cfof]usf …lgnlDatÚ k|d'v nf]sdfg l;+x sfo{qmd sfof{Gjog ug{ nfu]sf]n] o;sf] lj?4df g]skfn] hgtf ;fydf lnP/
sfsL{dfly ;jf]{Rr cbfntleq} sfnf]df];f] bn]/ hgsf/afxL ug]{ dWosf Ps of] s'g} klg xfntdf lkmtf{ jGb ug]{ atfP . g]skfn] # a'Fb] ;xdtLnfO{
o'jf g]tf x'g . clvn -qmflGtsf/L_ tTsfnLg s]Gb|Lo ;b:osf] x}l;otdf O{dfGbf/Ltfsf] ;fy kfngf u/] klg ;/sf/ u}/lhDj]jf/ /x]/ ;xdtL sfof{Gjog
/xbf pgL;Fu} csf{ s]Gb|Lo ;b:o k|sfz zfxL nufPtn] clVtof/ b'¿kof]u ug{s' f] pN6f] nlntk'/ lhNnf cbfntaf6 kf6L{sf] d'Vo g]tT[ j nufPtsf g]tf
cg';Gwfg cfof]usf …lgnlDatÚ k|d'v nf]sdfg l;+x sfsL{dfly ;jf]{Rr sfo{stf{x¿dfyL kqmfp k'hL{ hf/L ug{' eg]sf] b]z / hgtfsf] rfxgf ljkl/t
cbfntleq} sfnf]df];f] bn]/ hgsf/afxL u/]sf lyP . pQm sfnf]df];f] 36gfn] df]rf{sf s]Gb|Lo ;b:o lx/fnfn, ;lxb kl/jf/, clvn qmflGtsf/L g'jfsf]6
lhNnf ;+of]hs /f]lhgf nufotsf] cfltYotf /x]sf] lyof] . k|d'v cltly hj/h:t åGb lgDTofpg vf]h]sf] cf/f]k nufP . ;/sf/n] k]n]/ g]skfnfO{
a'9f / zfxLnfO{ kf6L{k+lQmdf kl/lrt agfPsf] lyof] . k|d'vdfly sfnf]df];f] cfTd;dk{0f u/fpg vf]h]sf]n] o;sf] cfjZos k/]df hgtf;Fu Ps eP/
k|xf/ ePkl5 k|x/Ln] b'a} hgfnfO{ lu/ˆtf/ u/]sf] lyof] . g]tf zfxL / a'9f clgn zdf{ -lj/lx_ pgn] sfo{stf{nfO{ k|lzlIft ub}{ hgtfsf] cfzf /
ljZjf; ;lxtsf] xfd|f] kf6L{ hgtfsf] d'lQmsf lglDt clGtd;Dd ;+3;{ ug]{ / hjfkm lbg] r'gf}tL lbPsf lyP .
em08} ! dlxgfkl5 lx/f;taf6 l/xfO ePsf lyP .
@)&( ;fn c;f]h @ ut] cfOtaf/ 5
lj1fkg af]8{
eGg] efjgf / rfxgfdf uDeL/ ljsf; ug'{k5{ . ;QfnfO{ xf]Og,
cfz+sf, lrGtf / cljZjf; k}bf /fi6«nfO{ s]Gb|df /fVg] k//fi6« gLlt
u¥of] . cj:yf k"/} gs/fTds lbzflt/ rflxPsf] 5 . bnfnLs/0f / ckf/bzL{ 5f] / f;/x 5f] / LnfO{
hfg yfNof] . ;fF7ufF7af6 xf]Og, kf/bzL{, v'Nnf / :s'n k9\g k7fcf}+ .
%_ ljifo / kl/l:yltsf] oxL :ki6 k//fi6« gLlt rflxPsf] 5 .
If]Kof:q k|sfzg s]Gb|åf/f k|sflzt, ;Dkfbs M /fh]Gb|k|;fb lrdf}l/of, sfof{no M yfkfufpF, sf7df8f}F, df]afOn M (*$!$)#*%!,
E-mail : chhepyastra@gmail.com,website: www.janakhabar.com d'bs
| M lwDn] ckm;]6 k|;
] , b]jLgu/, kmf]gM %!&@^%%