SHTATOR 2003 NGJALLJA 1

NGJALLJA
Nr. 9 (128) Viti XII i botimit
Filloi viti i ri shkollor
SHTATOR 2003 Çmimi 10 lekë

“Protagonistët”, një vatër edukimi bashkëkohor

- Rreth 60 nxënës do të ulen në bangat e saj, në klasat e para dhe të dyta -

Nxënësit, mësuesit e prindërit, në ditën e parë të mësimit të shkollës “Protagonistët”

Në kodrat e Parkut Kombëtar të Tiranës,
pranë Kishës së Shën Prokopit, që nga viti i
kaluar shkollor, ka hapur dyert shkolla shqiptaro-
amerikane “Protagonistët”. Ajo u konceptua
dhe u ngrit me interesimin e drejtpërdrejtë të
Kryepiskopit tonë, Prof. Dr. Anastasit dhe me
fondet e vëna në dispozicion nga ai, u krijuan
mjedise bashkëkohore, të pajisura më së miri,
me një grup mësuesish mjaft të kualifikuar e
me pasion për profesionin.
Vetë emri i shkollës, “Protagonistët”, tregon
filozofinë që është në bazë të këtij institucioni
arsimor; shkolla është më shumë se mësimi
akademik - ajo i përgatit nxënësit për jetën. Ata
duhet të jenë në të ardhmen të aftë të përballen
me shoqërinë moderne. Këtij qëllimi i shërben
veçanërisht përdorimi i metodave bashkëkoho-
re amerikane të mësimit.
Një rëndësi të veçantë ka edhe aftësimi
praktik i nxënësve, mësimi i kompjuterit, ekspe-
rimentet shkencore, ushtrimet fizike e lojërat
në mjedisin e posaçëm dhe në natyrën e mreku-
llueshme që rrethon shkollën dhe sigurisht,
mësimi me nivel të lartë i gjuhës angleze.
Tani që shkolla është në vitin e dytë të jetës
së saj, duke parë edhe suksesin e vitit të parë,
mund të shihet e ardhmja më me optimizëm e
me më shumë detyra e plane të reja.
Më 15 shtator, ditën e parë të mësimit, she-
shi i shkollës u mbush nga prindërit e nxënësit.
Lulet shumëngjyrëshe ia shtuan më tepër
hijeshinë kësaj dite. Nxënësit e klasës së dytë
dhanë një shfaqje të shkurtër për t’u uruar
mirëseardhjen nxënësve të rinj dhe më pas
përshëndeti drejtorja e shkollës, znj. Shanon
Robinson. Shkolla do të ketë sivjet rreth 60
nxënës, të drejtuar në rrugën e dijes nga një
trupë prej 9 mësuesish.
Korresp. i gazetës“Ngjallja”

PROBLEMET MUND TE ZGJIDHEN SE BASHKU DHE ME KONSENSUS

- Komiteti Qendror i Këshillit Botëror
të Kishave zgjodhi Sekretarin e ri të
Përgjithshëm -
- Mori pjesë Kryepiskopi Anastas, i cili
dha një kontribut aktiv e të qenësishëm
në zhvillimin e punimeve -
Nga data 26 gusht - 2 shtator 2003 në Gjene-
vë të Zvicrës u mbajt sesioni i Komitetit
Qendror të Këshillit Botëror të Kishave. Ky
sesion u dha mundësi kishave anëtare të
shqyrtonin çështjet ndërkombëtare që trondisin
botën e sotme si dhe dinamikën e lëvizjes
ekumenike. Në këtë veprimtari mori pjesë, si
anëtar i këtij organizmi drejtues të KBK, edhe
Kryepiskopi i Tiranës, Durrësit dhe i gjithë
(Vijon në faqen 7) Kryepiskopi Anastas uron Sekretarin e ri të Përgjithshëm pas zgjedhjes
2 NGJALLJA
Nëpër faqet e shtypit
Berat - Vidhet ikonostasi
i Kishës së Ungjillëzimit në Kozarë
Nga gazeta SHEKULLI:
Grabiten pjesë nga ikonostasi i
Kishës së Ungjillëzimit në Kozarë
(Kuçovë). Kujdestari i kësaj kishe
tha për gazetën se autorët e gra-
bitjes kanë hapur derën e jashtme
dhe më pas kanë vjedhur pjesë nga
ikonostasi.
Ndërtimi i Kishës së Ungjillë-
zimit në Kozarë i takon vitit 1768.
Në vitin 1812 është ndërtuar ikono-
stasi nga mjeshtri vendas Mandu-
shi, i biri i mjeshtrit Ngjela (Naun).
Ikonostasi është rreth 4,5 m i lartë
dhe 10 m i gjatë. Ai është i gdhen-
dur me dru arre dhe i larë me flo-
ri. Ka pasur ikona, të cilat pas
mbylljes së kishave janë marrë nga
Korçë -Protesta të besimtarëve
për cënimin e kishës
Nga gazeta KOHA JONE:
Protestë në qendër të Korçës e
banorëve të fshatit Çiflik, pas
bllokimit të punimeve për ndërtimin
e kishës orthodhokse në fshatin e
tyre, që ndodhet rreth 3 km larg
Korçës. Devotshmërinë e tyre si
besimtarë, një grup banorësh të
këtij fshati e kanë demonstruar me
NGJALLJA
Organ i Kishës Orthodhokse
Autoqefale të Shqipërisë
Themelues: Kryepiskopi
Anastas
Del nën kujdesin e Këshillit
Botues
Kryeredaktor: Thoma Dhima
Adresa:
Kryepiskopata Orthodhokse,
Rruga e Kavajës, Nr. 151
Tiranë
Tel: (042) 34-117, 35-095.
Fax: 32-109
Shtypur në shtypshkronjën
“Ngjallja”
SHTATOR 2003
Kamping për fëmijët e Kosovës
Kisha Orthodhokse Autoqefale qje artistike me këngë, skeçe recitime
e Shqipërisë, me bekimin e Kryepi- etj., që u shfaq ditën e fundit. Në
skopit Anastas zhvilloi për herë të këtë shfaqje ishin ftuar dhe prindërit
monumentet e kulturës dhe gjen- dytë një kamping për fëmijët e mo- e fëmijëve.
den në muzeun e Beratit. shës 6 - 14 vjeç në Kosovë, në Ditën e fundit të qëndrimit në
Sipas burimeve nga Drejtoria e fshatin Tërpejë e Ulët, të komunës Kosovë grupi organizator nga Shqi-
monumenteve, ikonostasit i janë së Malishëvës. përia mori pjesë në një aktivitet
vjedhur tri harqe të dyerve dhe 7 Në këtë kamping morën pjesë rinor të organizuar nga komuna e
panele dekorative. Për vjedhjen ja- rreth 200 fëmijë të këtij fshati dhe Malishevës, në të cilën drejtuesi i
në njoftuar autoritet kompetente... të fshatrave përreth. Vitin e kaluar këtij grupi z. Nathan Hoppe për-
Dhe “kompetentët” do bëjnë ky kamping ishte quajtur “Miqësia”, shëndeti të pranishmit në emër të
sërish “një vrimë në ujë”, siç ka ndërsa sivjet “Shpresa”. Emrat e Kishës Orthodhokse Autoqefale të
ndodhur sa herë janë vjedhur e grupeve ishin mbështetur mbi Shqipërisë. Ai u tha që ta vlerësoj-
dëmtuar kishat orthodhokse. virtyte si: mirësia, dashuria, paqja, në rininë e tyre, sepse rinia është
Përderisa “njerku” shtet do t’i gëzimi, falënderimi, besnikëria etj. koha, në të cilën marrin vendime
mbajë ende objektet e gjërat e Programi i kampingut përmban- të rëndësishme në jetë. Ai gjitha-
te lojëra, këngë, punëdore, biseda shtu, u përcolli atyre përshëndetje
shenjta të vjedhura nga komu-
sociale etj. Një ditë u zhvilluan “Lojë- të ngrohta nga Kryepiskopi Anastas.
nizmi, kjo papërgjegjshmëri dhe
rat olimpike”. Për këto lojëra çdo Ne shpresojmë që miqësia jonë
dëmtime do vazhdojnë, ashtu si
grup në kamp duhej të përgatiste do të vazhdojë të rritet duke pasur
do vazhdojë edhe rrënimi e
një himn të skuadrës së tyre, duke si elementë përbërës të saj paqen,
vjedhja e kishave…
e lidhur atë me emrin e grupit të mirësinë, dashurinë, gëzimin, bes-
tyre si dhe me emrin e kampit. Gji- nikërinë etj.
thashtu, grupet përgatitën një shfa- Gabriela Bezhani
një protestë paqësore para Gjyka-
tës së Apelit dhe para katedrales
së qytetit. Me thirrje të ndryshme
në mbrojtje të kishës dhe kundër
qëndrimit të palës paditëse, ata
shkallëzuan kështu reagimet e tyre,
duke manifestuar kështu si rrallë
kush interesat e tyre fetare. Pas
ndarjes së tokave, banorët dhuruan
nga një copë tokë që të ndërtohej
kisha, por sapo toka arë u kthye në
truall, dolën disa “pronarë”, që si-
pas “ligjit” kërkuan t’u jepej atyre.
Dhe, të përforcuar edhe nga fak-
ti se pretenduesi ishte prokuror i
apelit, e fituan në shkallë të parë…
I lumtë fshatarëve të Çiflikut!
Ndryshe nga shumë raste të
tjera, kur ka qenë apatia e vetë
besimtarëve, që ka sjellë hu-
mbjen e pronës së kishës, ata
treguan se kur ngrihet zëri,
abuzuesit janë të detyruar të
tërhiqen dhe shteti, do s’do, e
dëgjon zërin e tyre. Çaste nga kampingu në Kosovë
SHTATOR 2003 NGJALLJA 3

Manastiri i Shën Vlashit, Durrës

“Shërbëtore të Krishtit - Gratë ofrojnë dashurinë e tyre”

Me bekimin e Fortlum-
turisë së Tij Kryepiskopit
Anastas, prej datës 17 - 30
gusht u mbajt Konferenca
e tretë Kombëtare e priftë-
reshave dhe Seminari i dy-
të i grave orthodhokse, me
temën: “Shërbëtore të
Krishtit - Gratë ofrojnë da-
shurinë e tyre”.
ishte hartuar një program
mjaft i ngjeshur, ku përfshi- Në
heshin biseda, diskutime të konferencë
ndryshme dhe meditime që morën pjesë
ndihmuan më tepër pjesë-
rreth 50
marrësit të mendoheshin
për këtë temë. Ne u kërku- priftëresha
am folësve tanë të na tre- dhe 80 gra, të
gonin se si mund të bëhe- cilat kishin
shim shërbëtorë të Krishtit
në martesën tonë, me fë- ardhur nga të

Konferenca dhe Se- mijët tanë, në kishë dhe gjitha qytetet

minari i grave u mbajtën në
mjediset e Akademisë
Teologjike “Ngjallja e Kri-
shtit” në Shën Vlash. Mo-
rën pjesë rreth 50 priftëre-
sha dhe 80 gra, të cilat ki-
shin ardhur nga të gjitha
qytetet dhe fshatrat e Shqi-
përisë. Gjithashtu, një ndih-
më të madhe në mbarëvaj-
tjen e programit të përgati-
tur dhanë edhe vajzat e reja
të diplomuara në këtë Aka-
demi. Konferenca zgjati 3
ditë dhe ashtu si e përme-
ndëm më lart qëllimi i saj
ishte si të gjejmë mënyrën
e veçantë për të qenë shër-
bëtorë të Krishtit. Për këtë
shoqëri.
Për realizimin e kësaj
konference dhe seminarit
ndihmuan një grup nga
SHBA, të udhëhequra nga
priftëresha Urani Ritsi. Ky
grup përbëhej nga katër
gra. Priftëresha Urani
është e njohur nga të gjithë
ne, ajo është gruaja e At
Martinit, që ka shërbyer
rreth 6 vjet këtu në Shqipë-
ri. Ajo kishte një dëshirë të
madhe të vizitonte përsëri
Shqipërinë, dhe kështu er-
dhi përsëri për të ofruar diç-
ka shpirtërore tek gratë
shqiptare, të cilat e pritën
me mall, gëzim e dashuri.
Gratë e tjera pjesëmarrëse
të këtij grupi ishin priftë-
resha Fotini Stylianopoulos,
profesore e gjuhës frënge.
Ajo është një grua shumë
aktive në kishën dhe në
dioqezën e saj. Gruaja e tre-
të ishte Cleo Konstandin,
dentiste dhe një besimtare
e devotshme e kishës së saj
në Kaliforni. Ajo ka udhë-
tuar në shumë vende të bo-
tës, ka një zemër të madhe
dhe gjithmonë ka qenë pra-
në personave që kanë pa-
sur nevojë. Personi i katërt
vjen përsëri nga Kalifornia,
ajo ishte Melisa Lynch, e
diplomuar në letërsi dhe
më pas ajo mori një master
në teologji. Të gjitha këto
gra erdhën me një dëshirë
të madhe për t’u njohur nga
afër me gratë shqiptare,
për të ndarë me to përvojat
e tyre, për të ndarë me to
dashurinë e Krishtit dhe për
t’u rritur së bashku shpir-
dhe fshatrat e
Shqipërisë
tërisht në një unitet të
vetëm në trupin e Jisu
Krishtit.
Ne dëgjuam fjalime in-
teresante dhe studime
Ungjilli mbi këto tema dhe
pastaj diskutuam pikat tër-
heqëse. Një nga këto bi-
seda ishte ajo e priftëre-
shës Fotini “Ekuilibrimi i të
qenit priftëreshë, grua dhe
nënë”, biseda e Cleo Kon-
standin “Të qenit një trup
(vijon në faqen 4)

Universi është familja jonë

Shën Joan Gojarti predikoi, “Ka dy lloj pe-
shkopësh. Njëri që është bari dhe thotë, ‘Familja
ime është universi im”. ndërsa tjetri që thotë,
‘Universi është familja ime.’”
Një nga rreziqet më të zakonshme dhe gjith-
monë të mprehta - mund të them edhe herezi -
që nga koha në kohë ka ndëshkuar njerëzit që
besojnë në Perëndinë që nga koha e Izraelit të
lashtë, deri më sot, është sëmundja e provincia-
lizmit, në format e saj të veçanta dhe të përba-
shkëta. “Familja ime është universi im”, shumë
besimtarë ende e besojnë këtë gjë sot.
Në vend të një pikëpamjeje më të gjerë, ku
Perëndia Krijues është në qendër, një pikëpa-
mje ku gjithë krijimi është drejtuar nga Perëndia
dhe i jep lavdi Atij, dalngadalë egoja - si ajo per-
sonale: unë, mua, i imi; dhe ajo e përbashkët:
njerëzit e mi, enoria ime, gjuha ime, kultura ime
- dalngadalë zënë vend dhe mendësia që ve-
ndos veten në qendër, turbullon pikëpamjen e
vërtetë orthodhokse.
Perëndia ynë Triadik ka dashuri dhe me-
ndon për gjithçka. Në Dhiatën e Vjetër, mund
të kujtojmë sesi Perëndia zgjodhi disa njerëz
për t’i pasur si pasuri të vlefshme, por shpesh
harrojmë pse i zgjodhi Ai ata. Kur Perëndia i
thirri Abrahamit tek Zanafilla, ai tha, “Shko nga
toka e të afërmve të tu dhe nga shtëpia e babait
tënd në një tokë që unë do të ta tregoj. Unë do
“Universi është familja ime!” Kjo
është mënyra e të menduarit që
Perëndia do të donte që ne ta kishim
që nga fillimi dhe kjo përfaqëson një
pikëpamje të vërtetë orthodhokse.
të nxjerr prej teje një komb të madh dhe unë do
të bekoj. Do ta lavdëroj emrin tënd KËSHTU
QË ti do të jesh një bekim…dhe gjithë bota do
të gjejë bekim nëpërmjet teje”.
Ky varg qendror i Dhiatës së Vjetër zbulon
planin e Perëndisë për shpëtimin e të gjithëve.
Abrahami ishte thirrur të linte ato që ishin të
njohura për të, të linte njerëzit e tij, të largohej
nga egoja e tij dhe të ndiqte Perëndinë me besim,
në mënyrë që të bekohej nga Perëndia dhe
KËSHTU QË ai dhe kombi i tij të bëheshin
një bekim për të GJITHA familjet e tokës!
“Universi është familja ime!” Kjo është më-
nyra e të menduarit që Perëndia do të donte
që ne ta kishim që nga fillimi dhe kjo përfaqëson
një pikëpamje të vërtetë orthodhokse.
Fatkeqësisht, ne shohim herë pas here sesi
njerëzit e Perëndisë harrojnë, nuk përfillin dhe
madje mohojnë thirrjen e tyre universale dhe
zgjedhin të bëhen të mbyllur mendjengushtë
dhe shpeshherë një komunitet etnocentrik.
Jisu Krishti, shembulli më i lartë i Dhiatës së
Re, e bëri shumë të qartë se, asnjë lloj kufiri
nuk mund të kufizonte dashurinë e tij pa kushte
për të gjithë njerëzit. Ndonëse dikush mund të
ishte një samaritan heretik, romak i vjetër, një
taksambledhës i korruptuar ose një kurorëshke-
lës imoral, Krishti i pa të gjithë, çdo njeri, si fë-
mijët e tij të dashur. Ai përmbushi profecinë e
Isakut: “Megjithëse një nënë mund ta harrojë fë-
mijën e saj, unë kurrë nuk mund t’ju harroj ju.
Unë ju kam formuar në pëllëmbën e dorës sime”.
(vijon në faqen 4)
4 NGJALLJA SHTATOR 2003

“Shërbëtore të Krishtit - Gratë ofrojnë dashurinë e tyre”

(vijon nga faqja 3)
në Jisu Krishtin dhe përdorimi i
dhuratave dhe talenteve të dhëna
nga Perëndia”. Dëgjuam meditime
mbi jetë shenjtorësh (femra) Maria
Magdalena, Shën Anastasia, medi-
tuam mbi jetën e së Përmbishenjtës
dhe se si mund të jetë shembull shër-
bimi (të qënit shërbëtore) për ne.
Morën pjesë në adhurim të për-
bashkët dhe personal. Kënduam
së bashku, hëngrëm së bashku,
morëm pjesë në projektin e punë-
dores - në të gjitha aktivitetet, në
mënyrë që të kënaqeshim në sho-
qërinë e njëra-tjetrës. Gjatë semi-
narit të grave, grupi i grave të
Amerikës pati mundësinë të vizi-
tonte qytetin e Durrësit dhe të ka-
lonte një mbrëmje të bukur me gra-
të e krishtera të këtij qyteti. Gji-
thashtu, ditën tjetër vizituan qytetin
e Korçës dhe u kënaqën mjaft me
jetën aktive me 200 gra të këtij qy- festive në ambientet e Akademisë
teti. Edhe në qytetin e Tiranës ishte Teologjike.
kisha e Shën Prokopit ajo që ba- Vetë Kryepiskopi Anastas erdhi
shkoi këto gra me 100 gra besim- dhe nderoi këtë konferencë. Në
tare dhe u ofroi një mjedis të përshëndetjen e Tij, theksoi rolin e
ngrohtë dhe mbresëlënës. Bukuri- gruas në kishë dhe në shoqëri. Dhe
në më tepër këtyre ditëve ia shtoi ai vetë dëshiron që gratë t’i shër-
edhe pjesëmarrja e korit të Radio bejnë kishës në role drejtuese. Kur
Ngjallja, i cili krijoi një atmosferë seminari u zhvendos në Shën Vlash,
Çast nga aktiviteti i grave
Kryepiskopi gjithashtu u tha drej-
tuesve të shkollës, se ai dëshironte
që vajzat e reja të kishin mundë-
sinë të studionin teologji e më pas
t’i shërbenin kishës në mënyrë të
kënaqshme.
Data 30 gusht, shënoi mbylljen
e këtij trainimi kaq të dobishëm për
të dy palët. Ky grup u largua nga
Shqipëria me përshtypjet më të
mira për këto gra të krishtera, që
janë gra të sakrificës, të durimit,
të punës dhe të dashurisë. Ato jo
vetëm dhanë përvojën e tyre, por
edhe përfituan shumë nga kjo
konferencë, dhe ishte kjo një nga
arsyet që ato shprehën dëshirën
për të ardhur në Shqipëri. Shpre-
sojmë që takime kaq interesante
dhe kaq të vyera të kemi edhe në
të ardhmen.
Grupi i grave të Kishës Ortho-
dhokse Autoqefale të Shqipërisë

Universi është familja jonë

(vijon nga faqja 3)
Gjithë kuptimi i Krishterimit ka të bëjë me të
kujtuarit tjetrin! Tek Filokalia, një libër i cili
mbledh thëniet e Etërve të Kishës, mësojmë, “I
bekuar qoftë ai që gëzohet për shpëtimin e tij,
por edhe më i bekuar është ai që gëzohet për
shpëtimin e tjetrit.”
Shën Joan Gojarti ka thënë një mesazh të
ngjashëm, “Unë nuk besoj në shpëtimin e askujt
që nuk përpiqet të shpëtojë të tjerët”.
“Familja ime është universi im?” apo “Uni-
versi është familja ime!”
Etërit e Kishës dhanë një shpirt të vërtetë, eku-
menik, mbarëbotëror dhe misionar, të cilin ne ke-
mi nevojë ta praktikojmë në ditët e sotme. Pse
ndodh që shumë nga kishat lokale dhe drejtuesve
të tyre shpesh u mungon një vizion mbarëbotë-
ror nxitës dhe dëshirë për të shërbyer. Përse ne
si individë jemi kaq të dobët për të kultivuar këtë
shpirt universal në udhëtimin tonë shpirtëror?
Përgjigjja është e thjeshtë, sepse problemi që-
ndron që tek Eva dhe Adami.
Egoja. Egoja jonë e vogël vazhdimisht na e
kufizon këndvështrimin dhe pikëpamjet, duke hel-
muar jo vetëm mënyrën tonë të të menduarit
për veten, por duke korruptuar të kuptuarit tonë
për kishën dhe botën që na rrethon.
Udhëtimi ynë shpirtëror bëhet qëllim në vet-
vete për lumturi personale, qetësi, kënaqësi dhe
vetëpërmbushje, një ide tërësisht e huaj kjo për
teologjinë e Etërve të Mëdhenj.
Sigurisht një kishë duhet të kujdeset për nje-
rëzit e saj, por njëkohësisht komuniteti kishtar duhet
të kujtojë se ajo është thirrur të jetë majaja në
shoqërinë ku jetojmë, ajo duhet të jetë drita për
joorthodhoksët, në Shqipëri ashtu sikurse duhet të
marrë pjesë duke dëshmuar në të gjithë botën!
Çfarë shpërfytyrim i tmerrshëm i vizionit të
Perëndisë kur komuniteti përqendrohet tek pje-
sëtarët e tij. Kryepiskopi Anastas thotë: “E ku-
ndërta e dashurisë është urrejtja por emri i saj i
vërtetë është egoizëm. Ky është mohimi që i
bëhet Perëndisë Triadik që është koinonia (një
bashkësi) e dashurisë. Jetë e krishterë do të
thotë asimilim i vazhdueshëm i misterit të kryqit
në luftën personale kundër egoizmit të përba-
shkët dhe atij individual”.
Ne duhet ta rigjejmë këtë jetë asketike dhe
vetësakrifice. Duhet të bëjmë çdo përpjekje për
ta çliruar veten nga dëshirat egoiste dhe për të
hyrë në mendjen e Krishtit. Nëpërmjet kësaj
përpjekjeje ne mund të mundim egot tona shka-
tërrimtare, duke hedhur tej idetë mendjengushta
si: “familja është universi”dhe të bashkuar më
Krishtin të zhvillojmë një pikëpamje mbarëbo-
tërore “universi është familja”
Kjo është arsyeja përse unë dhe familja ime
u larguam nga Amerika, para nëntë vjetësh, për
t’i shërbyer kishës në Shqipëri. Dhe megjithatë,
ende gjatë këtyre viteve shumë njerëz në
Amerikë na pyesin, “Përse u larguat nga vendi
juaj? Duhet të rrinit këtu sepse dhe këtu ka
shumë nevoja!”
Fatkeqësisht, kjo mendjengushtësi jeton në
mbarë komunitetin kishtar. Këta njerëz nuk
shohin se kisha në Shqipëri është e lidhur me
kishën në Amerikë.
Ne jemi një Kishë me kishat misionare në
Afrikë, Indonezi, Meksikë, sepse të gjithë jemi
pjesë e “një Kishe të Shenjtë, të Përgjithshme
dhe Apostolike”.
Për këtë arsye nuk mund ta shohim kurrë
kishën si “ata dhe ne”.
Më kujtohet kur jetoja në Kenia. Herë pas
here udhëtoja nëpër fshatra që rrallë ose asnjë-
herë nuk kishin parë ndonjë të bardhë. Në shu-
më vende fëmijët do të më rrethonin, por në raste
të tjera fëmijët e vegjël, që nuk kishin parë kurrë
njeri të bardhë, fillonin të qanin sepse mendonin
që unë isha fantazmë. Gjithsesi një ditë një miku
im më zuri për krahu dhe më tha: “A e di cili
është ndryshimi midis nesh?” Ai krahasoi lëkurën
e tij dhe timen dhe pastaj tha, “I vetmi ndryshim
është ngjyra. Ajo çfarë kemi në zemër, në shpirt
dhe në mendje, është e njëjtë. Ne jemi vëllezër”.
Dhe kjo është e vërtetë!
“Është kisha universi im? apo Universi
është kisha ime!” Përgjigjja është e qartë!
At Luka Veronis
SHTATOR 2003
24 gusht 2003 - U festua me madhështi në Kolkondas
e kremtja e Shën Kozmait
“Si një yll u shfaqe në këtë jetë,
o Kozma dhe botës, me fjalë e
me gjak i dhe dritë”
Më 23 gusht në orët e vona të
pasdites qindra besimtarë të ardhur
nga i gjithë vendi dhe nga Greqia
u mblodhën në Manastirin e Shën
Kozmait në Kolkondas në ditën e
martirizimit të tij, i cili kremtohet
më 24 gusht të çdo viti.
Këtu buzë lumit, mes një natyre
që ndjell qetësi në shpirt ndjehesh
më afër Perëndisë ku, besimtarët
takohen të përmalluar me njëri-
tjetrin koha ecën mjaft shpejt dhe
pas pak fillojnë lutjet që ndjekin
njëra-tjetrën. Ndërsa lutjet ndjekin
njëra-tjetrën në grupe besimtarët
e të gjitha moshave në bisedat,
fjalët, lutjet, meditimet nëpër shpir-
trat sikur ndjehet zëri dhe fjala e
shenjtit, për të cilin kanë ardhur të
nderojnë “Shën Kozmain”. Fjala e
tij është frymëzim hyjnor. Ai vjen
si dhembje dhe shpëtim i vuajtjes
njerëzore. Ai është vetë fuqia ripër-
tëritëse e shpirtrave të lodhur. Ai
vjen si misionar i bashkëjetesës
njerëzore. Ai është vetë urë lidhëse
midis zemrave. Ai vjen si profet,
ai është ndezësi i fenerëve të shpir-
trave që përpëliten për të gjetur pak
ngrohtësi e shpresë. Ai shfaqet në
përfytyrimin e gjithësecilit ashtu
shpirtflakë dhe i paepur me Ungji-
llin e Shenjtë në dorë ku kish gjetur
Hirësia e Tij, Ignati
i shoqëruar nga
besimtarët e shumtë
bëri dhe litani rreth
kishës me ikonën e
Shën Kozmait.
Sjellja e Lipsanit të Shën Kozmait nga Kryepiskopi Anastas - 1991
margaritar, thesar, pasuri, gëzim,
urtësi dhe jetë shekullore e në
dorën tjetër mban kryqin e shenjtë
që ngulte në tokë. Ndërsa hipte në
një stol, ku turma e njerëzve është
e mbledhur thoshte: “Dëgjoni, o nje-
rëz të mirë fjalën e Zotit Jisu
Krisht!” Ai flet dhe zërat e njerëzve
fashiten dalngadalë e mërmërimat
tulaten si zogj nëpër gjethet e
plepave e shelgjeve buzë lumit dhe
fëmijët mbështeten në gjoksin e
prindërve.
“O njerëz të mirë, lidheni jetën
tuaj me Jisu Krishtin nëpërmjet lu-
tjes. Mbusheni mendjen dhe zem-
rën me fjalën e Perëndisë. Çdo ditë
fillojeni me një lutje që Perëndia
t’ju ndihmojë në ecjen tuaj…”
Besimtarët e shumtë e kanë
bërë traditë të përvitshme ardhjen
NGJALLJA
për kremtimin e ditës së shenjtit.
Ata kujtojnë edhe Liturgjinë e parë
hyjnore të vitit 1991, të kryesuar
nga Fortlumturia e Tij, Kryepiskopi
Anastas në atë kohë si Eksark, i
cili solli lipsanet e Shën Kozmait
në këtë ditë të shenjtë (që ruheshin
në muzeumin e rrethit Fier).
Në datën 23 gusht, në orën 1900,
filloi mbrëmësorja, pasdarka dhe
për gjithë natën u bë agripni, e
drejtuar nga at Refail Rredhi, prifti
i “Shën Kozmait” dhe prifti i Ma-
nastirit të Ardenicës Emanuel Be-
ga, me studentët e Akademisë
Teologjike “Ngjallja e Krishtit” dhe
gjithë besimtarët.
Ditën e nesërme, më 24 gusht,
në mëngjes erdhi Mitropoliti i Be-
ratit, Vlorës, Kaninës dhe gjithë
Myzeqesë, Hirësia e Tij Ignati për
5
të kryesuar Liturgjinë Hyjnore i
shoqëruar nga shumë klerikë ba-
shkëmeshtarë mes besimtarëve të
shumtë. Në predikimin që mbajti
Hirësi Ignati gjatë Liturgjisë Hyj-
nore ndër të tjera foli për jetën e
shenjtit që nga lindja, vepra e tij
kishtare, misionare, arsimore e deri
në martirizim, ditë kjo që kujtohet
sot. Ndër të tjera Hirësia e Tij Ig-
nati tha: “Shën Kozmai si misionar
predikoi fjalën e shenjtë të Zotit,
duke hapur kisha, shkolla, duke
shëruar të sëmurë dhe fuqizuar
besimin orthodhoks. Në çdo vend
që shkonte shenjti krahas predi-
kimit mësonte besimtarët si të rris-
nin fëmijët, si të zgjidhnin mosma-
rrëveshjet midis tyre dhe të kujde-
seshin për çdo gjë që i rrethonte
ata. Lajmi i vdekjes (martirizimit)
të shenjtit më 24 gusht 1779 tronditi
popullin orthodhoks. Në ndërgje-
gjen e tyre at Kozmai konsiderohej
i shenjtë para se të vdiste. Ai vdiq
si martir dhe nën kujdesin ortho-
dhoks myzeqar u varros pikërisht
këtu në Kolkondas, pranë kishës
së Shën Marisë dhe varri i tij u bë
që atëherë pelegrinazh i shenjtë
për të gjithë orthodhoksët. Për nder
të shenjtit orthodhoksët myzeqarë
me kontributin e tyre dhe nën kuj-
desin e Ali Pashës më 1814 ndër-
tuan këtë kishë që jemi mbledhur
ne sot. Gjatë viteve prurjet e lumit
Seman përmbytën gjithë komplek-
sin e këtij manastiri. Në vitin 1967
u mbyll nga regjimi komunist dhe
në vitin 1991 ai u ringjall me ardhjen
e Kryepiskopit Anastas dhe me fo-
ndet e mbledhura nga vetë ai në
vitin 1967 filloi rikontruksioni i këtij
manastiri, ku pas disa vjet puni-
mesh doli në dritë. Me bekimin e
Perëndisë, nën kujdesin dhe fondet
e mbledhura nga Kryepiskopi do
të bëhet rikontruksioni total i tij,
duke e sjellë në identitet me të
gjitha vlerat fetare arkitekturore të
tij”. Hirësi Ignati i shoqëruar nga
besimtarët e shumtë bëri dhe litani
rreth kishës me ikonën e Shën
Kozmait.
Llazar Çuko
6 NGJALLJA SHTATOR 2003

Kisha të reja dhe të restauruara në Mitropolinë e Gjirokastrës

Kisha e restauruar e Shën Parashqevisë

(Shën e Premtes), në Sheper
Kisha e Shën e Premtes (Parashqevisë), në Sheper ngrihet në një vend
mjaft piktoresk dhe shtrihet në një sipërfaqe prej 1600 m2, nga të cilat
360 m2 i zë kisha. Vetëm një vit më parë ajo ishte gjysmë e rrënuar.
Çatia fuste brenda çbinte jashtë dhe muret rrezikonin të shembeshin
(foto lart). Kjo e bënte urgjente ndërhyrjen pë restaurimin e saj. Kështu,
me një fond prej afro 30 mijë dollarësh, të siguruara nga Kryepiskopi
Anastas, u bë i mundur restaurimi i kishës, me projekt të prof. dr. Pirro
Thomos. Tashmë restaurimi, siç shihet edhe nga fotografitë, ka mbaruar.

Ringritja e Kishës “Fjetja e Hyjlindëses” në Dhivër, Sarandë

Ajo, siç mund të shihet edhe nga
fotografia e vogël poshtë, ishte
shkatërruar e kthyer në një
shtëpi kulture. Pas rikthimit të
pronës (kisha ka një truall prej
1000 m2, nga të cilat 200 m2 i zë
godina e saj), me fondet e
siguruara nga Fortlumturia e Tij,
Kryepiskopi Anastas, u bë e
mundur që në vitin 2000 të
nisnin punimet për ringritjen e
saj, punime të cilat përfunduan
në vitin 2002.
Kisha e Fjetjes së Hyjlindëses
në Dhivër ka formën e kryqit,
me lartësi 7 metra dhe me një
kambanare të lartë 13 metra.
Ajo është e ndërtuar sipas
taraditës me gurë karakteristikë
për zonën, traditë që është
ruajtur edhe në rregullimin e
territorit përreth saj.
SHTATOR 2003 NGJALLJA 7

PROBLEMET MUND TE ZGJIDHEN SE BASHKU DHE ME KONSENSUS

(vijon nga faqja 1)
Shqipërisë, Prof. Dr. Anastasi, i cili
dha një kontribut mjaft aktiv gjatë
punimeve. Gjithashtu, i veçantë
ishte falënderimi për Kryepiskopin
tonë, për kushtet që krijoi me rastin
e mbledhjes në Shqipëri të komitetit
që bëri përzgjedhjen e kandidatë-
ve, kushte dhe atmosferë që e leh-
tësuan dhe e ndihmuan mjaft punën
e tij, duke arritur në paraqitjen e
vetëm dy kandidaturava të vlerësu-
ara nga të gjithë.
Gjithashtu, u zgjodh Sekretari i
ri i Përgjithshëm i Këshillit Botëror
të Kishave, pastori Samuel Koba,
nga kisha metodiste e Kenias. Ai
zëvendësoi pastorin nga Gjermania,
Konrad Raiser, i cili kishte 11 vjet
në drejtimin e organizatës.
Në fjalën e tij, Sekretari i ri Për-
gjithshëm deklaroi se problemet e
ndeshura nga KBK mund të zgji-
dhen vetëm së bashku dhe, që në
traditën afrikane, marrja e një ve-
ndimi kalon në shumicën e rasteve
nëpërmjet rrugës së konsensusit.
Kishat pjesëmarrëse në mble-
dhjen e Komitetit Qendror përcak-
tuan edhe temën e Asamblesë së
9-të të Përgjithshme, që do të
mbahet në qershor 2006 në Porto
Alegre, në Brazil: “Perëndia, në
hirin tuaj, transformon botën!”.
Edhe në përcaktimin e temës,
Kryepiskopi Anastas kontribuoi në
mënyrë të qenësishme, duke pro-
pozuar futjen në temë (siç edhe u
bë), të fjalëve “Perëndi” dhe “hir”.
Tjetër zgjedhje teme, ishte ajo
në kuadrin e dekadës “të fitojmë
mbi dhunën!”, që për vitin 2004 do
ta ketë theksin tek SHBA, për të
inkurajuar kishat e atjeshme për
një qëndrim më aktiv në mbështetje
të paqes.
Në këtë sesion një vëmendje e
veçantë iu kushtua edhe dokumen-
teve të paraqitura nga rrjeti eku-
menik në mbështetje të personave
handikapatë (EDAN) dhe komi-
sioni “Besim dhe rregull”, që kishin
të bënin sa me anën teologjike aq
edhe me masat praktike, që duhet
të ndërmarrin kishat për të demon-
struar një afrim real të personave
me probleme të tilla.
Objekt i mbledhjes u bënë edhe
shumë probleme aktuale, ku u
theksuan edhe nismat e marra nga
KBK për çështjen palestineze, të
Qipros apo të Irakut, nisma që ka-
në mundësuar një dialog ndërfetar
në Lindjen e Mesme.
Në vëmendjen e mbledhjes
ishte edhe situata e viteve të fundit
në Evropë, që ka njohur probleme
të konsiderueshme politike dhe
ndodhet në fazën e një shndërrimi
të thellë. Kishat anëtare të KBK
shprehën gjykimet e tyre mbi rolin
e Kishës në shumë drejtime, si ato
mbi “Vlerat që mbajnë unitetin evro-
pian”, “Evropa dhe siguria” etj.
Për sa i përket lëvizjes ekume-
menike, Këshilli Botëror i Kishave
ka hapur një debat mbi “rikonfi-
gurimin e lëvizjes ekumenike”, për
të identifikuar fushat ku janë të
nevojshme ndryshimet, për t’iu
përshtatur një botë në ndryshim të
vazhdueshëm. Ky proces do të ni-
së në nëntor 2003 në Antelias të
Libanit dhe do të vazhdojë në mble-
dhjen e Komitetit Qendror më 2005
dhe më pas në Asamblenë e Për-
gjithshme.
Presidenti i Komitetit Qendror
të KBK, Aram I, e vuri theksin që
në të ardhmen KBK të përqe-
ndrohet më shumë në dialogun
ndërfetar. Gjithashtu, Komiteti
Qendror shprehu kënaqësinë, që
sot Kishat Orthodhokse anëtare
Në fotot:
Pamje
e njërës
nga seancat
e mbledhjes
dhe poshte
Kryepiskopi
Anastas
duke
diskutuar.
ndihen më shumë të përfshira në
vendimmarrje. Eshtë punuar për të
vënë në jetë rekomandimet e “ko-
misionit të posaçëm”, sidomos ato
për marrjen e vendimeve nëpërmjet
konsensusit.
Në mbledhje gjithashtu, u thek-
sua se gjendja e sotme financiare
është pak më pozitive se vitet e
shkuara, falë përpjekjeve për të
shkurtuar shpenzimet.
Ish-sekretari i Përgjithshëm,
pastori Konrad Raiser, përfitoi nga
rasti në fjalën e tij të fundit, për të
theksuar rëndësinë e përfshirjes së
Kishës Katolike dhe disa kishave
protestante në një lëvizje ekumenike
më të gjerë, proces, që do të përfshijë
e aktivizojë të gjitha kishat anëtare.
Në fund, për nder të z. Raiser u bë
një lutje dhe një pritje, ku u vu në
dukje angazhimi i tij, vizioni si dhe
ndjeshmëria dhe erudicioni, të cilat i
vuri në shërbim të organizatës.
Korresp. i gazetës “Ngjallja”

Këshilli Botëror i Kishave është një komunitet i përbërë

nga 342 kisha. Ato vijnë nga mbi 100 vende të globit, nga të
gjitha kontinentet dhe përfaqësojnë praktikisht të gjitha traditat
e krishtera. Kisha Katolike nuk është anëtare, por bashkëpunon
aktivisht me KBK. Organi më i lartë drejtues është Asambleja
e Përgjithshme, që mblidhet një herë në 7 vjet. Ndërmjet tyre
organi më i lartë është Komiteti Qendror, ndërsa figura drejtuese
kryesore, me kompetenca të gjera, është Sekretari i
Përgjithshëm.
Këshilli Botëror i Kishave u formua zyrtarisht në vitin 1948
në Amsterdam, në Holandë.
Kisha jonë është anëtare e KBK që nga viti 1994.
8 NGJALLJA
Nga shenjtorët e muajit
Joani i Konicës
(23 shtator)
Joani ishte mysliman. Lindi në
Konicë nga myslimanë, madje i ati
ishte sheh i njohur, d.m.th. i pari i
dervishëve. Në moshën 20 - vje-
çare, gjithashtu edhe ai dervish,
shkoi në Janinë. Më pas përfundoi
më në jug, në Agrinjo të Etolisë,
ku qëndroi si i ftuar dhe i re-
spektuar nga pushtetari, një i
njohur i babait të tij, i cili e bëri
dervish personal dhe i besonte mi-
sione gjatë luftës ruso-turke.
Ndërkaq martiri i ri e kishte bre-
nda vetes krishterimin dhe fshe-
hurazi kreshmonte si i krishterë.
Pas dy vjetësh u ndërrua qe-
veritari. Ai mbeti në Etoli i veshur,
duke jetuar në mënyrë të kri-
shterë. Meqenëse banorët e Agri-
njos kishin frikë ta pagëzonin, u
pagëzua me emrin Joan në Itakë,
ishull i Jonit, dhe u kthye. U martua
dhe jetoi tashmë duke punuar në
një fshat nën prijësa grekë. Puno-
nte roje nate për t’iu shmangur
njerëzve që të mos e njihnin.
Më 1813 i ati mësoi pa u ngu-
shëlluar konvertimin dhe dërgoi dy
dervishë të tij për t’i ndërruar
mendjen. I kundërshtoi dhe ata u
larguan pa bërë gjë. Më vonë
dikush e denoncoi tek zyrtarët e
lartë. Ata tronditen dhe vendosin
ta arrestojnë. Joani i sqaron se me
të vërtetë ishte dervish, por u bë i
krishterë dhe i tillë do të vdiste.
Mendojnë se e shtyu gruaja, dhe i
premtojnë nderime, por përgjigjet
se nuk është i pamend të lerë
besimin e shenjtë. Në mëdyshjen
e tyre e burgosin me zinxhirë shu-
më të rëndë në qafë, dhe me kë-
mbët e palëvizura te “druri” i
torturës. E qëllojnë, e rrahin, e go-
dasin me duar e këmbë ndërsa pë-
shpërit “O Perëndi më ndihmo!”.
Një këshill i ri jep vendim me vde-
kje. Më kot lutet që ta zgjidhin për
të bërë kryqin para se t’i prisnin
kokën, ndërkohë që lutet “Kujtomë,
o Zot…” (e Mërkurë 23. 9. 1814).
Trupin dhe kokën ia hodhën qe-
nve, por më vonë i lanë të kri-
shterët që t’i varrosnin në një
vend neutral, në arë, pasi gjoja nuk
ishte as i krishterë as mysliman.
SHTATOR 2003
Joan Theologu (26 shtator)
Ishte i biri i Zevedheut dhe i shën Salomës Miro-
prurëse (3 gusht), dhe siç duket, vëlla më i vogël i
apostull Jakovit (30 prill). Krishti “duke ecur në
bregdetin e Galilesë” i ftoi që të dy ta ndiqnin, gjë të
cilën e bënë menjëherë, duke lënë anijen e peshkimit
me babain, punëtorët e tyre e rrjetat (Mark. 1.16-20
etj). Zoti i quajti “Voanergjes” d.m.th. bij të bubullimës
(Mark. 3.17), dëshmitarë bubullues të doktrinës dhe
të mrekullive të Tij. Së bashku me apostull Petron
(29 qershor) përbëjnë rrethin e ngushtë dhe të dashur
të Jisuit, i cili i fut në zbulesat më të larta dhe i ka
vazhdimisht pranë, ashtu si në ngjalljen e bijës së
Jaeriut (Lluk. 8.51-56 etj), në Gjethsimani (Matth.
26.37-46 etj) dhe sidomos tek Metamorfoza (Shpër-
fytyrimi) (Mark. 9.2-9 etj). Që të dy ankohen për
hir të Mësonjësit dhe duan që të bjerë zjarr mbi sama-
ritanët mosmikpritësa. Por Shpëtimtari iu përgjigjet
se “nuk erdhi që të humbë shpirtra njerëzish, por
që të shpëtojë” (Lluk. 9.52-65). Një herë tjetër kër-
kojnë vendet e para dhe dëgjojnë se Ai nuk erdhi që
t’i shërbejnë, por që të shërbejë, dhe për pasojë kush-
do që do të bëhet i madh le të jetë shërbëtor i të tje- që qëndronte në breg të detit. Për të Perëndinjeriu tha në
rëve (Mark. 10.35-45). Jakovi u martirizua me ushtë mënyrë enigmatike “Nëse dua që ai të mbetet derisa të vij
në Jerusalem, ndoshta në vitin 44, pas vendimit të unë…” (Joan. 21.22). Mbas mrekullisë së Petros arrestohet
Irodh Agripës (Vepr. 12.1-2) dhe kështu “piu” dhe së bashku me të dhe kërcënohet. Dikur të dy këta u dërguan
ai kupën e pësimit, ashtu siç e kishte paralajmëruar në Samari për të transmetuar Frymën e Shenjtë. Joani më
Shpëtimtari ndërsa shkonte drejt pësimit të Tij vonë veproi në Azinë e Vogël dhe u internua në ishullin e
(Mark. 10.38-39 etj). Joani, “shtyllë e Kishës” (Gal. Patmos rreth vitit 95. Në moshë mbi njëqindvjeçare ku sipas
traditës transportohej në krahë, nxitte: “Vogëlushë, ta doni
2. 9), në Ungjillin e tij tepër shpirtëror – i cili plotëson
njëri - tjetrin”. Fjeti në Efes më 105-106, u varros, por më
të tjerët duke shfaqur kryesisht doktrinën e
Shpëtimtarit – vetëmbulohet nën shprehjet “nxënësi vonë lipsani nuk u gjend. Më 8 maj çdo vit dilte nga varri i
tjetër” (18.15 etj) ose “të cilin Jisui e donte” (13.23 tij një pluhur çudibërës shërues, që e quajtën “mana”. Tri
etj). Më përpara kishte shumë mundësi të kishte Letrat e Përgjithshme të tij i referohen dashurisë dhe
qenë nxënës i Pararendësit (7 janar). Në Darkën pseudomësuesve (si heretiku Kirinthos), kurse Apokalipsi i
Mistike ra në gjoks të Jisuit, ndërsa më pas ndoqi tij kryevepër por i vështirë për t’u shpjeguar profetizon
“gjyqin” e Tij. Shpëtimtari dorëzoi mbi kryq nënën veçanërisht Shfaqjen e Dytë. Sipas sinaksarit i shoqëruar
e tij natyrore Virgjëreshën, te biri i Tij shpirtëror nga nxënësi i tij, dhjak Prohori (28 korrik) bëri shumë
Joani i virgjër, i vetmi nga të gjithë apostujt që u mrekullira, si rrëzimi i tempullit të Artemidës së Efesit,
ngjallje të vdekurish, pendime kusari, gruaje me sjellje të
ndodh gjatë kryqëzimit… Besoi menjëherë në Ngjall-
keqe etj. Dalja dhe “vjelja” e “manës” festohet më 8 maj.
jen kur vrapoi më shpejt se apostull Petroja (29 qer-
shor) te varri i zbrazur! Njohu i pari të Ngjallurin, At Justini
Adresat e faqeve të hapura në Internet
dhe ajo e E-mail-it,
të Kishës Orthodhokse Autoqefaletë Shqipërisë, janë:
Internet: www.orthodoxalbania. org
E-mail: orthchal@orthodoxalbania. org
SHTATOR 2003 NGJALLJA 9

Një shpirt i dashur largohet dhe një shembull i mirë mbetet për ne!
Para pak kohësh ndërroi
jetë motra jonë më Krishtin,
Luiza Eleni, një besimtare
shumë e devotshme e Ki-
shës sonë.
Luiza rridhte nga një fa-
milje shpresëtare beratase
dhe që në fëmijëri, gjyshja
e saj, që ishte motra e Krye-
piskop Kristofor Kisit, e
ushqeu me një edukatë fe-
tare dhe dashuri të thellë për
besimin tonë orthodhoks.
Ndonëse nuk u martua, Lui-
za rriti në zemrat e shumë
fëmijëve dhe të rinjve të
rrethit të saj familjar dhe në
shoqëri dashurinë e madhe
për Zotin tonë Jisu Krisht
dhe të Përmbishenjtën.
Kur ishte e re, në periu-
dhën e ateizmit ajo bashkë
me besimtare të tjera, nuk
kishte frikë të shkonte në
kisha e manastire të mby-
llura ose të rrënuara, ku
lutej me “frymë e me të
vërtetë” për rihapjen e tyre të gjithë jetës së saj. Lidhjen Prandaj në shenjë mirë- aromën shpirtërore të mirë
dhe për ruajtjen e gjithë të më të ngushtë dhe ngushë- njohjeje ajo i dhuroi Kishës që la tek ne, le t’i lutemi
krishterëve të përndjekur. llimin më të madh Luiza e sonë Orthodhokse gjithçka Krishtit - Perëndi ta prehë
Dhe ja, dita e Ngjalljes ka gjetur në krahët e Shpë- që kishte. në paqe shpirtin e saj.
erdhi përsëri për Kishën timtarit dhe dashurinë për Duke pasur parasysh Nga një grup
Orthodhokse Shqiptare. të gjithë shenjtorët e tij. gjithmonë shembullin dhe besimtarësh e klerikësh.
Nën drejtimin e ndritur të
Kryebariut tonë të shtre-
njtë, Kryepiskopit Anastas,
populli besimtar e gjeti për-
sëri udhën e shpëtimit. Fi-
lluan menjëherë mësime
katekizmi, si për gratë ash-
tu edhe për rininë. Motra
jonë Luiza u bë një nga
pjesëtaret më të zellshme
në mësimet javore që zhvi-
llohen çdo të mërkurë në
Katedralen e Ungjillëzimit.
Fjalën e Ungjillit ajo e
dëgjoi me ëndje të madhe
në të gjitha predikimet, bi-
sedat e takimet në ambi-
entet e kishës.
Veprat përdëllyese për
të varfrit e nevojtarët kanë
qenë bashkëudhëtare gja- Një kujtim i paharruar

në vitin 1998, ku janë edhe sot.

At Kosta Dhimitër Haxhi, lindur
në vitin 1903 rridhte nga një familje
me tradita të shquara të besimit
orthodhoks, në trevën e Çarshovës.
Vetëm fshati Çarshovë në këto vite
kishte 12 kisha dhe 12 konizma.
Emigroi si shumë të tjerë në
moshë të vogël në Stamboll, ku bëri
punë të ndryshme. Kjo i dha mu-
ndësinë që në mënyrë autodidakte
të mësojë shumë gjuhë të huaja si
turqisht, anglisht, greqisht dhe
frëngjisht.
Në Stamboll shumë objekte kulti
sidomos kishën madhështore të Shën
Sofisë e cila përbënte një nga mre-
kullitë më të shquara të besimit të
krishterë.
At Kosta nga Çarshova e Përmetit
Edukata familjare që në vogëli e
përsosi me njohuri të shumta për
besimin orthodhoks. Sa herë që
kthehej në fshatin e lindjes pasuronte
bibliotekën e tij me libra të besimit
të krishterë dhe libra të shumtë
historikë. Ka botuar në gazetat e
kohës në gjuhën shqipe kalendarë
orthodhoksë, tregime të shumta, të
cilat i ruajnë edhe sot fëmijët e tij.
Në vitin 1939 u kthye përfundimisht
në familjen e tij në Çarshovë.
Në vitin 1951, mbas një që-
ndrimi në Manastir tregoi se ishte
shumë i përgatitur dhe se kishte
njohuri të thella (ka qenë psalt gjatë
ceremonive fetare), ndaj u hirotonis
në prift dhe punoi në fshatrat e eno-
risë së tij, Çarshovë, Rrëzë, Bënjë.
Punoi me përkushtim e nder-
shmëri, me një urtësi e mençuri
kristiane për 16 vjet. Të gjithë ata
që e kanë njohur papa Koçon në ato
vite flasin me respekt për të dhe
gjatë liturgjive fetare kisha mbushej
plot me besimtarë.
Në vitin 1967 ashtu si shumë kle-
rikë të tjerë, pas shkatërrimit barbar
të objekteve të kultit, u flak në rrugë,
pa asnjë përkrahje ose pension nga
shteti. Në kushte tepër të vështira
rriti, edukoi dhe shkolloi pesë fëmijët
e tij, i pajisi ata me njohuri të thella
të besimit të krishterë.
Vala e madhe antifetare e vitit
1967 e dëshpëroi pa masë, por me
besimin te Zoti u thoshte fëmijëve
të tij, sërish do të lumturohemi e do
të vijë përsëri dita e rihapjes së ki-
shave. Gjatë këtyre viteve të vësh-
tira kryente shpesh në fshehtësi
shumë mistere fetare sidomos pa-
gëzime, kurorëzime etj., duke
mbajtur një regjistër sekret, i cili
ekziston edhe sot. Dëgjonte në
fshehtësi meshat në radio të huaja.
Mbante të fshehur në shtëpinë e tij
mbi 25 libra fetare në shqip e gre-
qisht, ikona të shumta, kryqe, rrobat
e pagëzimit, kurorëzimit, mirosjes etj.
Të gjitha këto u dorëzuan në ki-
shën e re të shën Kozmait, ndërtuar
Gjatë këtyre viteve agjentët e sigu-
rimit e gjurmonin dhe i kishin
përgatitur dosjen për ta arrestuar.
Aty nga viti 1981 ditën e Pash-
kës, të cilën e festonte me familjen
në fshehtësi të madhe, një agjent
sigurimi gjeti afër shtëpisë së tij disa
lëvozhga veze të kuqe dhe i dorëzoi
te operativi i zonës. E thërresin së
bashku me sekretarin e partisë në
zyrë. Kjo e shqetësoi shumë dhe 2
javë nuk doli nga shtëpia.
Jetoi dhe disa vite të tjera me
ndjenjën e frikës së arrestimit dhe
dëshpërimit..
Para se të vdiste la vetëm një ama-
net: “Të gjitha librat, konizmat, rrobat,
kryqet etj., t’i dorëzoni në kishën e
fshatit dhe kur të vdes atë kryqin e
madh të ma vini te koka në varr”.
Në moshën 84 - vjeçare u nda
nga jeta, në vitin 1986, me një brengë,
që nuk arriti edhe një herë të shihte
rihapjen e kishave. Amanetet e tij të
fundit fëmijët ia plotësuan.
Gjergji Haxhi, Çarshovë-Përmet
10
Ata që punuan për Kishën tonë
DHIMITRA CICO, një nënë shpirtërore e Korçës
Në moshën 87-vjeçare, më 21
shtator, 1996, Dhimitra Cico u nis
për në përjetësi. Ajo ishte një nga
gjashtë fëmijët e Jorgo dhe Para-
shqevi Cicos. Dy motra, Dhimitra
dhe Marika ishin të pamartuara. Je-
tonin e punonin bashkë në shtëpinë
e tyre. Ishin rrobaqepëse. Ishin të për-
fshira në punë misonare e shoqë-
rore. Dëshironin të bëheshin mur-
gesha, por ngjarjet e Luftës së Dytë
Botërore i ndaluan, dhe persekutimi
i vazhdueshëm i Kishës nuk i lejoi
ta plotësojnë këtë dëshirë. Kishin
planifikuar të strehoheshin në mana-
stirin e Shën Joan Prodhromit në
Voskopojë. Niveli i edukimi të Dhi-
mitras ishte vetëm ai i shkollës fillo-
re. Por diploma e saj ishte nga Uni-
versiteti i Qiejve, siç thotë dhe Apo-
stulli: “Edhe në e ndafsha gjithë gjënë
time për të ushqyer të vobektët, edhe
në e dhënça ndër duar trupin tim të
digjet dhe dashuri të mos kem, s’më
bën dobi fare” (I Korinth. 13:3).
Prindërit dhe të afërmit e tyre
ishin të krishterë me vlera tradicio-
nale. Shtëpia e tyre ishte gjithnjë e
hapur për të huajt dhe në mënyrë të
veçantë për klerikët. Ishte strehë për
“të afërmit” që vuanin. Mamaja e
tyre përfitonte shumë nga bashkëbi-
sedimet që bënte me priftërinjtë, dhe
kështu u bë një kollonë e fuqishme
e familjes së vet. I ushqeu fëmijët e
saj ashtu siç duhej dhe shpesh u tho-
shte: “bijat e mija, studioni Fjalën e
Zotit çdo ditë”. I drejtoi fëmijët me
shembullin e saj të mirë. Dhimitra
na tha njëherë: “Çfarëdo kontakti që
kishim me Kishën, ishte nën drejti-
min e mamasë. Ne ishim krejtësisht
të bindura ndaj prindërve dhe
respektonim zakonet e traditat...”.
Dashuria e saj e ndërgjegjshme
për besën dhe punën e saj shoqërore
filloi gjatë kohës së pushtimit fa-
shist. Dhimitra gjeti çlirim duke le-
xuar. Dikush u kishte falur dy pako
me libra fetare. “Fillova t’i lexoj, por
nuk kuptoja asgjë, - na tha Dhimitra,
- librat ishin me subjekt fetar, gjë e
cila ishte e mërzitshme për mua, por
nuk ndalova së lexuari.” Por, pasi i
lexoi dy a tri herë, një dashuri për
librat fetare lulëzoi në shpirtin e saj.
Në atë kohë, një misionar tjetër
u kthye në Korçë, Theofan Popa. Ai
NGJALLJA
sapo kishte përfunduar studimet për
teologji në Universitetin e Athinës.
U njoh me familjen dhe i ndihmoi
ato shpirtërisht. Duke besuar në
virtytin, ata iu futën një pune të thellë
për kuptimin e vullnetit të Zotit.
Studiuan Shkrimin e Shenjtë, jetët
e Shenjtorëve, libra liturgjike, hi-
Dhimitra e dyta majtas
mnologjinë etj. Flaka e besës që ishte
ndezur në zemrat e tyre prej mamasë
u rindez përsëri prej librave fetarë.
Që nga ai çast, Dhimitra punoi në
familje dhe jashtë saj e kështu u bë
si drita e diellit për shumë shpirtra.
Përpjekjet e saj në aktivitetin
shoqëror u bënë të njohura nga shu-
më banorë të Korçës, dhe admirimi
i tyre për të ishte prekës. Bashkëqy-
tetarët e saj, që fatkeqësisht vdiqën
në moshë të re, i lanë bijat e tyre nën
Korça orthodhokse na dhuroi pra një luftëtare të shekullit
të 20-të e cila ishte e fortë në jetë dhe vdekje. Na dhuroi një
shpirt shenjtoreje që u provua në zjarrin e ateizmit dhe qëndroi
besnike deri në vdekje ashtu si shumë të tjerë.
përkujdesjen e dy motrave. Disa
prej tyre mësuan si të qepnin dhe
krijuan familjet e tyre. Disa të tjera
donin të shkonin me to në manastir
dhe nuk u martuan.
Dhimitra kishte njohuri të shkël-
qyera muzikore. Ajo kishte një zë
shumë të mirë dhe përpara se të
mbylleshin kishat, më 1967, ishte
anëtare e korit të Kishës së Mitro-
polisë të Korçës “Burimi Jetëdhë-
nës”. Aktiviteti i saj ndiqej nga sigu-
rimi, madje edhe përpara se të fillo-
nte persekutimi.
Kur u mbyllën kishat, Olimbi
Mulla, një e krishterë e persekutuar,
i rekomandoi Dhimitrës që të orga-
nizonte anëtarët e korit në një grup
për lutje. Dhimitra, me të gjithë ta-
lentet e saj, krijoi një kishë të nën-
dheshme. Vendi ku mblidheshin
ishte në shtëpinë e babait të saj.
Shtëpinë e saj e quanin “shtëpia e
Stefanait” ashtu siç thuhet në Letrën
e Parë të Pavlit (Korinthianët, 1:16).
Ky emër kishte një kuptim simbolik;
kuptimin që në këtë vend mësohej
Fjala e Zotit, si në kohën e Apostuj-
ve. Prandaj, në këtë vend të fshehur,
i cili ishte qielli i tyre shpirtëror, Ki-
sha e tyre, ngushëllimi i tyre i vetëm,
shpresa e tyre, shpirtrat e tyre or-
thodhokse jetuan të patundur në Be-
së që më 1967 deri më 1990.
Varfëria e persekutimi s’i mposh-
tën dot përpjekjet e tyre për t’i shërby-
er shoqërisë me dashuri. Ato krijuan
një fond të veçantë financiar për vepri-
met shoqërore të aktivitetit të tyre. At
Kozmai, i cili ishte ndaluar nga auto-
ritetet qeveritare të kryente funksionet
e tij si prift, vinte në shtëpinë e tyre
dhe kryente tërë natën agripni dhe
shërbesat e Kishës Orthodhokse.
SHTATOR 2003
Ishte dhe një dhjetëshe tjetër me
gra shtëpiake besëtare, të cilat morën
pjesë në përpjekjen shoqërore për
Kishën e nëndheshme. Në këtë për-
pjekje përfshiheshin studimi i Fjalës
së Zotit dhe ofrimi i shërbimit sho-
qëror. Për arsye të persekutimit,
ishte e ndaluar të mblidheshin tre
veta në një vend. Secila prej këtyre
grave qëndroi në shtëpinë e vet dhe
bëri përpjekjet e veta. Bashkërendu-
esja ishte një bashkëpunëtore, që
quhej Berta. Ajo nuk hezitoi të ndër-
marrë këtë detyrë tepër të rrezik-
shme sepse kishte aftësinë për ta
bërë këtë detyrë. Ajo nuk kishte fa-
milje, kështu që persekutimi nuk e
dekurajonte dot.
Në prill 1996, Dhimitra u operua
dhe shëndeti i saj erdhi duke u keqë-
suar. Dy javë përpara vdekjes së saj,
ajo kërkoi që të transferohej në gër-
madhat e manastirit të Shën Kollit, i
cili ishte pak larg Korçës. Gjitha-
shtu ajo kërkoi që të varrosej atje.
Ky manastir u bë qendër e një
aktiviteti misionar, sepse verën e një
viti më parë u përdor si një vend ku
bëhej katekizmi i fshatarëve përreth.
Kush do bëhet mësuesi i katekizmit?
“Të korrat janë të shumta, punëtorët
janë të paktë” (Matth. 9:37). Me be-
kimin e Kryepiskopit Anastas, Dhi-
mitra e moshuar, duke u mbajtur në
një bastun, bashkë me shoqet e saj,
filloi ungjillëzimin e njerëzve. Mësu-
an e pagëzuan 150 vetë. Në këtë më-
nyrë ato u lidhën me zonën përreth.
Në verën e vitit 1996 shkoi përsë-
ri në Manastirin e Shën Kollit, por që-
ndroi në shtratin e dhembjes. Koha
që të pushonte përjetësisht po afro-
hej. Ajo e ndjeu. Kur shikimi i saj
ishte i zbehtë, duart e saj ishin gjith-
monë në formë lutje. Lutej vazhdi-
misht. Kujtdo që përpiqej ta ngushë-
llonte i thoshte: “Lermë, dëgjoj
himne, dëgjoj psalmodhi...”.
Korça orthodhokse na dhuroi pra
një luftëtare të shekullit të 20-të, e
cila ishte e fortë në jetë dhe vdekje.
Na dhuroi një shpirt shenjtoreje që
u provua në zjarrin e ateizmit dhe
qëndroi besnike deri në vdekje ashtu
si shumë të tjerë.
Origjinali shkruar në greqisht
nga Vasil Kaskadami
Përktheu: Aleksandër P. Filip.
SHTATOR 2003 NGJALLJA 11

Nuk u përkul, por vazhdoi me besim të palëkundur

Tre vjet më parë, më 11 gusht 2000, ditën e
premte në orën 17:00, fjeti Episkopi i Apolonisë
Kozmai. Kjo qe një humbje e madhe për Kishën
Orthodhokse Autoqefale të Shqipërisë. Nga
gjiri i saj u nda bariu i mirë, mësuesi dhe
edukatori, shembulli i sakrificës dhe vetmohimit.
Në fjalën e Tij ditën e Fronëzimit, Kryepiskopi
Anastas do thoshte ndër të tjera: “…Ke kaluar
një jetë të tërë plot sprova, hidhërime e
varfëri, një jetë totalisht të përkushtuar te
Krishti. Gjatë 23 viteve tragjike të perse-
kutimit të pamëshirshëm ateist, ti nuk u për-
kule dhe vazhdove pa zhurmë me besim të
palëkundur, me durim mahnitës, veprimta-
rinë tënde hieratike, duke meshuar dhe duke
pagëzuar rreth tre mijë njerëz.”.
Më poshtë po japim disa episode nga jeta e
Imzot Kozmait nga koha e persekutimit të egër
ateist, që më mirë se çdo gjë tregojnë për një
jetë tërësisht të përkushtuar Krishtit.
Ishte data 8 nëntor (vitin nuk e mbante
mend). At Kozmai kishte shkuar që herët në
Vlorë, pasi atë ditë ishte e kremtja e Krye-
engjëjve Mihail dhe Gavril. Pasi vizitoi disa
familje që festonin emrat atë ditë, i qetë po ecte
rrugës për t’u kthyer në fshat. Në moment di-
kush i del përpara, i thotë se ishte punonjës i si-
gurimit dhe se duhej që ta ndiqte atë në Degën
e Punëve të Brendshme.
At Kozmai në trastën e vjetër që mbante
gjithnjë me vete, kishte petrahilin dhe librin e
shërbesave të shenjta. Rrugës, ai po mendonte
për trastën, si do t’ia bënte, pasi atje mund dhe
ta kontrollonin. Kur u futën te dera e DPB, At
-Në trevjetorin e fjetjes së Imzot Kozmait -
Kozmai i thotë policit që rrinte roje atje nëse
mund ta linte trastën përjashta, pasi nuk mund
të shkonte te kryetari i degës me këtë trastë të
vjetër. Roja pa e ditur se ç’kishte në trastë dhe
pa ndonjë qëllim i thotë se trastën duhej ta
merrte me vete. Ishte ky një moment i vështirë.
Ai ecte nëpër korridorin e ndërtesës dhe u lutej
Kryeengjëjve që ta ndihmonin. U fut në zyrë,
përshëndeti kryetarin, i cili e ftoi të ulet në një
karrige afër tij. Edhe kryetarit i bën të njëjtën
kërkesë për të lënë trastën te dera. Kryetari
kur pa trastën e vjetër në duart e At Kozmait i
thotë se mund ta linte. Pasi u ul në karrige filluan
pyetjet. Kryetari i thotë se kishte informacion
që At Kozmai vazhdonte punën e priftit në
fshehtësi dhe se u shkonte besimtarëve nëpër
shtëpi për të kryer ritualet fetare. At Kozmai i
kthehet i qetë dhe i thotë: “Unë o kryetar,
tashmë kam një kazmë të mprehur mirë dhe
punoj për të ushqyer fëmijët”. Më pas, kryetari
i degës i dha leje të shkonte. At Kozmai mori
trastën që kishte lënë te dera e zyrës, e hedh
në sup dhe largohet duke lavdëruar Perëndinë
që iu gjend pranë edhe në këtë moment të
vështirë.
Dikush ishte ankuar në polici se At Kozmai
dikur i kishte dhënë biblën për ta lexuar, dhe
këtë bibël ai e dorëzon te kryetari i DPB.
Menjëherë e thërresin At Kozmanë për ta
pyetur për këtë problem. Ai shkon në zyrën e
kryetarit pa e ditur përse e kishin thirrur. Ulet
në karrigen përballë tij dhe menjëherë u befasua
kur mbi tavolinë pa biblën që dikur e kishte
dhuruar. Kryetari e kuptoi dhe në këtë çast merr
biblën në dorë dhe i drejtohet At Kozmait: “A
është i juaji ky libër?” Ai fliste me një siguri të
tillë dhe mendonte se At Kozmai do ta mohonte
një gjë të tillë.
Por Jisu Krishti thotë: “... Fryma e Shenjtë
në po atë moment do t’ju mësojë se ç’duhet të
thoni” (Luka 12:12). “Po - i përgjigjet At
Kozmai - ky libër është imi”. Kryetari u habit
me pohimin e At Kozmait dhe menjëherë i tha:
“Atëherë çdo ky libër në duart e mia?” Përsëri
i qetë, At Kozmai i përgjigjet: “Personi që jua
ka dhënë këtë libër duhej të ma jepte mua, pasi
kur bëra dorëzimet e kishës edhe ky libër më
mbeti pa dorëzuar, pasi nuk mbaja mend mirë
personin, të cilit ia kisha dhënë. Dhe juve ju
lutem të ma jepni që ta dorëzoj”.
Kryetari u habit me përgjigjen dhe guximin
e këtij plaku dhe i thotë: “Ikni tani, këtë libër do
ta mbaj unë, por kini kujdes kur të dhuroni herë
tjetër ndonjë libër”. At Kozmai u largua pak i
befasuar nga fjalët e kryetarit.
...Në Dhërmi. Pas një bisede që kishte bërë
me Petro Xhuvelin, At Kozmai shkon në Dhërmi
dhe pagëzon 55 fëmijë. Në çastet e fundit të
shërbesës lajmërojnë se kishin ardhur njerëz të
sigurimit për ta kapur pasi e kishin kuptuar që
ishte aty dhe po pagëzonte. Pasi mbaroi
misterin, njerëzit e shtëpisë e nxorën nga një
derë e fshehtë pas shtëpisë dhe e çuan në një
shtëpi tjetër. Ndenji aty tërë natën dhe në
mëngjes pasi bëri pak rrugë më këmbë deri në
dalje të fshatit e hipën në një makinë të sigurtë,
që e çoi deri në Vlorë.
Përgatiti: At Spiro Bulika

Kalendari i Liturgjive Hyjnore,
TETOR 2003
3 E Premte + Jerod. Dionis Areopagjiti. Dësh. Elefteri e Rustikoi.
4 E Shtunë + Jerotheu i Athinës. Ap. Krispi. Dësh. Domnina e vajzat.
5 E Diel + 2 Llk. Dësh. Haritinia. Oshg. Metodia. Osh. Evdhoqimi.
11 E Shtunë + Ap. Filipi nga të 7 dhjak. Omol. Theofani.
12 E Diel + 4 Llk. -E etërve të Sin. 7 Ek.
Shën Simeoni, theolog i ri.
18 E Shtunë + Ap. e Ungjillor Llukai. Dësh. Marini.
19 E Diel + 3 Llk. Pr. Joili. Dësh. Uari. Oshg. Kleopatra.
23 E Enjte + Ap. Jakovi, vëlla i Krishtit. Ignati i K/polit.
25 E Shtunë + Tavithaja e Jopës. Dësh. Markiani, Martiri, Krisafi.
26 E Diel + 6 Llk. Dëshm. Dhimitër Mirovliti.
Berat
Kremtimi i Shën Marisë në Vodicë
Manastiri i Shën Marisë në Vodicë është i hershëm. Ai
mban datën 1777 në hyrje të kishës. Ky manastir më 15 gusht
të çdo viti mbledh besimtarë të shumtë nga Berati për të
kujtuar këtë ditë të shenjtë.
Në kohën e luftës, në këtë manastir u strehuan shumë
familje beratase që iu dogjën shtëpitë, sepse para se të
prisheshin kishat këtu kishte dhoma të veçanta për besimtarët
që vinin në këtë festë.
Sipas traditës në prag të festës së Fjetjes së Hyjlindëses
besimtarët vinin qysh në mbrëmje.
Këtë vit ata u sistemuan në ambientet e brendshme të
manastirit, pranë të cilit ka mbetur ende selvia e rrethuar me
një bordurë, që shërben si vend pushimi për besimtarët.
Për të ardhur në këtë festë ishin vënë në dispozicion të
besimtarëve mjete transporti. Në këtë ditë u krye Liturgjia
Hyjnore nga at Petraq Simsia.
Korresp i gazetës “Ngjallja”
12 NGJALLJA SHTATOR 2003

Shën Joan Vladimir

14 Shtator -
Ngritja e Kryqit të Nderuar Me kujtime të bukura dhe shoqëri të reja
- Mbresa nga kampingu i vajzave orthodhokse-
Tropari i Kryqit të nderuar
Stina e verës, pritet me pa-
“Kryqit tënd po i falemi, o Zot, dhe Ngjalljen tënde durim dhe me mjaft gëzim për të
të shenjtë himnojmë e lavdërojmë.” gjithë të rejat dhe të rinjtë or-
thodhoksë. Edhe këtë vit ka-
mpingjet, që u zhvilluan me beki-
min dhe kujdesin e veçantë të
Fortlumturisë së Tij Kryepiskopit
Anastas, si për djem ashtu edhe
vajza, u bënë pjesë e rëndësishme
e jetës shpirtërore të të gjithë
pjesëmarrësve.
Manastiri i shën Joan Vladi-
mirit pranë qytetit të bukur të
Elbasanit, edhe këtë verë priti rreth
300 vajza, nga të gjitha rrethet e
Shqipërisë në tri periudha të ndry-
shme, duke filluar nga data 17 qer-
shor dhe duke përfunduar në datën
4 gusht. Të parat që gjallëruan
ambientet këtij kampingu ishin
nxënëse të shkollave të mesme. U
pasuan nga nxënëse të shkollave
tetëvjeçare, ku nuk mund të lëmë
pa përmendur që këtë vit ishin në
një numër mjaft të madh, rreth 150
vajza. Ishin vajzat e shkollave të
larta, të cilat mbyllën jetën plot gja-
llëri të kampingut për këtë verë të
nxehtë të 2003-shit.
Tema kryesore e kampingut
ishte Misionarizmi dhe urdhërimi i
Zoti tha: “Askush nuk është ngjitur në qiell, përveç atij që Krishtit “Shkoni dhe bëni dishepuj
ka zbritur nga qielli, biri i njeriut që është në qiell. Dhe ashtu në të gjithë kombet” ishte motoja,
sikurse Moisiu ngriti lart gjarprin në shkretëtirë, ashtu duhet e cila u transmetua tek të gjitha
të ngrihet lart biri i njeriut, që kushdo që beson tek ai, të mos vajzat nëpërmjet temave të mbaj-
humbasë, po të ketë jetë të amëshuar. Se Perëndia e deshi aq tura nga folës të ndryshëm e të
shumë botën, sa i dha Birin e Tij të vetëmlindur, që kushdo që
beson tek ai të mos humbasë, po të ketë jetë të amëshuar. Në të
vërtetë, Perëndia nuk e dërgoi birin e tij në botë për të gjykuar
botën, por që bota të shpëtojë me anën e tij”.
(Joan, 3:13-17)
ftuar. Të gjitha vajzat ishin të ndara
në tetë grupe të ndryshme, të cilat
mbanin emrat e shenjtorëve
misionarë të Kishës sonë Ortho-
dhokse. Në kamp vajzat patën
mundësinë të merrnin pjesë në
shërbesat fetare, në bisedat shpir-
tërore, në lojërat e ndryshme zba-
vitëse, për të cilat është vendosur
edhe një ditë e veçantë (vetëm me
lojëra) dhe që tani njihet mjaft mirë
si dita e Lojërave Olimpike, në or-
ganizimin e një dite ekskursioni, në
zhvillimin e Natës Misionare, e cila
pati si qëllim prezantimin nga vetë
vajzat e të gjitha veçorive dhe ka-
rakteristikave të shteteve, në të
cilat kishin zhvilluar veprimtarinë
e tyre shenjtorët misionarë.
Zhvillimi i agripnisë, kryerja e
misterit të rrëfimit dhe kryerja e
misterit të pagëzimit për vajzat e
papagëzuara edhe pse tashmë janë
kthyer në traditë për kampin, mbe-
ten çastet më të bukura dhe më të
veçanta për të gjithë.
Ditët në kamping kaluan mjaft
shpejt dhe për të gjitha vajzat ishin
ditë shumë të bukura dhe mbre-
sëlënëse. Ato u larguan nga kampi
me kujtimet e bukura, shoqëritë e
reja që krijuan në kamp dhe me
falënderime e ndjenja mirënjohjeje
për të gjithë ata që bënë të mundur
realizimin e këtij kampingu.
Sonila Dede

Falënderim
Me bekimin e Kryepiskopit
Anastas, Zyra e Fëmijëve organizoi
kampingje ditore verore për fëmijët e
moshës 6 – 13 vjeç, në qytete e fshatra
të ndryshme, ku morën pjesë rreth 800
fëmijë. Në to fëmijët krahas argëtimit
nëpërmjet lojërave, këngëve, punëdo-
res mësuan mjaft gjëra mbi jetën e Hyj-
lindëses dhe Mrekullitë e Jisuit.
Zyra e Fëmijëve, në emër të fëmi-
jëve pjesëmarrës, shpreh falënderimet
për Kryepiskopin Anastas, i cili mu-
ndësoi një aktivitet të tillë; për Mitro-
politin e Korçës, Imzot Joanin, Mitro-
politin e Beratit, Imzot Ignatin, të cilët
lejuan dhe mbështetën këtë aktivitet
në dioqezat e tyre, si dhe bashkëpunë-
torët tanë në vendet ku u zhvilluan
këto kampingje (Tiranë, Durrës, Shën
Vlash, Korçë, Divjakë, Kuqan, Cërrik,
Shën Joan Vladimir, Kavajë).
Urojmë që atmosfera e gëzueshme
e kampingjeve të na shoqërojë gjatë
gjithë kohës dhe në të ardhmen. Çast nga pjesëmarrja në aktivitetet rinore të të rinjve