ФИЗИЧКИ ПОВРЕДИ

Институт за судска медицина,

криминалистика и медицинска деонтологија

Доц.д-р Александар Станков

 Физички повреди - поделба

1. Термички повреди
2. Повреди од технички и атмосферски
електрицитет
3. Повреди од радијација
 Термички повреди настанати со
делување на висока температура

1. Сончеви зраци
2. Пламен
3. Силно загреани предмети
4. Загреани течности
5. Пареи
 Топлотен удар-Sideratio
1. Оштетување на телото заради нарушена
терморегулација
2. Клинички симптоми
Рани знаци: жед, главоболка, поспаност, апатија,
болки во кичмата, замор, раздразливост,
помодрување на лицето, површно дишење, со слаб
и забрзан пулс
Касни знаци: анурија, бледа, сува и ладна кожа,
нагло попуштање на срцевата работа и дишењето
3. Обдукционен наод: силно изразени мртовечки
дамки, едем на мозокот и белите дробови,
хиперемија на мозочните обвивки, проширено и
млитаво срце
 Сончаница-Insolatio

1. Оштетување на мозокот и мозочните обвивки заради

загревање на главата и вратот под дејство на сончеви
зразци
2. Клинички симптоми: жед, силна главоболка, вкочанет
врат, повраќање, пореметување на свеста,
халуцинации, делиратна состојба
3. Обдукционен наод: хиперемија на лицето, оток на
мозокот, хиперемија на мозочните обвивки, точкести
крвавења во мозокот
 Изгореници- Combustiones

1. Делување на пламен
2. Делување на загреани тела
3. Делување на хемикалии
4. Делување на електрицитет
5. Делување на радијациони зрачења
I степен црвенило – combustio
erythematosa
II степен создавање на меури –
combustio bullosa
III степен некроза на кожата –
combustio necroticans
IV степен јагленисаност на кожата –
carbonificatio
 Попарувања – Ambustiones

Делување на врели течности и пареи

Според промените на кожата се делат на три
степени:
I – степен – црвенило на кожатаcrvenilo na ko`a
II – степен – меури на кожата
III – степен – некроза на кожата
Изгореници и попарувања-клинички
симптоми
 Изгореници и попарувања-клинички
симптоми

1. Прв стадиум (1-3дена)-болка, циркулаторни

пореметувања и шок
2. Втор стадиум (3-4дена)-автоинтоксикација и
инфекции
3. Трет стадиум (10 дена)- сепса, тромемболија,
АБИ
4. Четврт стадиум (30 дена)-регенеративни и
репаративни промени
 Изгореници и попарувања-
обдукционен наод
1. Заживотни промени
- набори на аглите од очите
- црвенило на слузницата од горните дишни патишта
- честици на чад во дишните патишта, хранопроводот
и желуднникот
- светло црвена лакирана крв (карбоксихемоглобин)
- витална реакција на рабовите од изгоретините и
попарувањата
 Изгореници и попарувања-
обдукционен наод
2. Постмортални промени
- темно кафена крута и сува кожа
- пукнатини на кожата
- насобирање на ткивата
- лажен епидурален хематом
- фрактури и пукнатини на коските
- став на борач кај машки леш
- став на коитус кај женски леш
Изгореници и попарувања-причина за
смрт

1. Рани – труење со CO, невроген и хиповолемичен

шок

2. Доцни- воспаленија на внатрешни органи, АБИ (

бели дробови, сепса)
 Изгореници и попарувања- начин на
смрт

1. Несреќен случај ( работно место, сообраќајна

незгода, домашни услови)

2. Самоубиство ( душевно болни, верски фанатици,

протестни)

3. Убиство - ретки( криење на злосторот)

 Термички повреди при делување на
ниска температура

1. Генерално делување на релативно ниски

температури (perfrictio)
2. Локално делување на апсолутна ниска
температура смрзнатини (pernio)
3. Генерално делување на апсолутна ниска
температура смрзнување (congelatio)
 Perfrictio

1. генерално делување на релативно ниски

температури на телото
2. клинички симптоми: тресење, намален
имунитет
3. можност за појава на инфективни
заболувања
 Смрзнатина-Pernio
I степен, зацрвенување на кожата
(dermatitis congelationis erythematosa)
 Смрзнатина-Pernio
II степен, создавање на меури (dermatitis
congelationis bullosa)
 Смрзнатина-Pernio
III степен, создавање на хеморагични
меури и почеток на гангрена (dermatitis
congelationis gangrenosa)
 Смрзнатина-Pernio
IV степен, стадиум на некроза и
демаркација (dermatitis congelationis
necrosis)
 Смрзнување – Congelatio
•Генерално делување на апсолутно ниски
темепратури
•Клинички симптоми: хиперемија на кожа,
мускулна слабост, жед, желба за спиење,
нарушена координација, еуфорија, грчеви
• пад на ТТ под 31 степен предизвикува
губење на свеста
•пад на ТТ под 25 степен предизвикува
смрт
 Смрзнување – Congelatio
обдукционен наод

•светло црвени мртовечки дамки

•сино црвени петна на откриените делови
од телото
•едем на мозок
•едем на бели дробови
•петна на Wischnewsky
 Смрзнување – причина за смрт

1. Рани – инхибиција на витални

метаболички функции и прекин на
функцијата на витлните органи
2. Доцни- генерализирано воспаление сепса
 Смрзнување – начин на смрт

1. Несреќен случај (завеани планинари,

алкохолизирани лица, војници на стража)
2. Убиство (чедоморство)
3. Самоубиство -ретко
Electrocutio-повреда со делување
на технички електрицитет

Електрична струја е проток на електрони низ

некој спроводник

Степенот на оштетување на здравјето при

повреди со електрична струја е зависен од многу
фактори
 Electrocutio-техничко биолошки
фактори
1. Вид на електрична струја-еднонасочна струја-
протокот на електроните е во еден правец од
+ кон –
• безопасна за човекот со напон до 36V и јачина
до 40 mA
• многу опасна е со напон од 126 V и јачина од
50-100 mA
• предизвикува грчеви, отежнато дишење,
парализа на дишењето и срцева фибрилација
 Electrocutio-техничко биолошки
фактори

1. Вид на електрична струја-наизменична

• безопасна за човекот со напон до 12V и јачина
до 12 mA
• многу опасна е со напон од 42 V и јачина над
16 mA
• предизвикува грчеви, отежнато дишење,
парализа на дишењето и срцева фибрилација
Electrocutio-техничко биолошки
фактори

2. Јачина на електрична струја

• до 25 mA мускулни грчеви и хипертензија
• 26-80 mA наизменична струја грчеви на
мускулите и парализа на дишењето
• 81mA-3A нагла смрт
• 3А-4А тешки изгореници
 Electrocutio-техничко биолошки
фактори
3. Напон на електрична струја
• најопасна е електрична струја со напон од
100-380 V
• електрична струја која се употребува во
домаќинството
4. Фреквенција на електрична струја
• најопасна од 40-70 Hz
• високо фреквентни се користат во
терапевтски цели
 Electrocutio-техничко биолошки
фактори
5.Отпор на кожата
• зависи од хистолошката градба на кожата
• влажна кожа го намалува отпорот
• мека и тенка кожа го намалува отпорот
• кожа прекриена со прашина или материјали
спроводници на елктрична струја го намалува
отпорот
• отпорноста се намалува со зголемување на
напонот
• најдобар спроводник е крвта, најлош коските
 Electrocutio-техничко биолошки
фактори
6. Големина на контактната површина
• мала контактна површина поголем отпор
• голема контактна површина помал отпор
7. Времетраење на течење на струјата низ телото
• подолготрајно предизвикува позначајни
оштетувања
8. Патот на ел. струја низ телото
 Electrocutio-техничко биолошки
фактори

9. Психичка компонента

• страв, намалена концентрација

10.Индивидуална осетливост

• присуство на болести

• конституција
 Electrocutio-механизам на
делување

1. Фибрилација на срцето

2. Парализа на центарот за дишење

3. Изгореници од различен степен се до

карбонификација
Electrocutio- клинички симптоми
1. Локални
- електричен белег
- изгореници
2. Општи
- главоболка
- промени на крвниот притисок, пулс,
дишењето, метаболизмот
- едем на белите дробови, едем на мозокот
- крвавења во мозокот
- амнезија, афазија, пореметување на
рамнотежата, слухот и видот
 Electrocutio- обдукционен наод
1. Локални
- електричен белег (signum electricum)
- изгореници
- раскини на облеката
2. Општи
- знаци за асфиксија
- енцефаломалација
- крвавења во органите
- фрактури
- карбонификација
Electrocutio- причина и начин на
смрт
1. Причина за смрт
- дефибрилација
- асфиксија
- рани и доцни компликации
2. Начина на смрт
- несреќен случај
- самоубиства
- убиство (смртна казна)
 Fulguratio-повреди настанати со
делување на атмосверски
електрицитет
Гром- високо фреквентна струја со напон
од милиони волти и јачина од стотини
илјада ампери
Атмосверскиот електрицитет кон земјата
се празни преку посредници
 Fulguratio-клиничка слика

-губење на свест
-вита минима
-амнезија
-малаксаност
-болки во мускулите и зглобовите
-наглувост
 Fulguratio-обдукционен наод

-добро изразени мартовечки дамки

-модрило на лицето
-шари на молња
-изгореници
-нагореност на косата со бледожолта боја
-знаци за асфиксија
 Fulguratio-околни траги
O{tetuvawe na oblekata i raskinuvawe, izgorenost ili
zapaluvawe na oblekata; ra{avuvawe na tkaeninata i
raskinuvawe na vlaknata na tkaeninata
o{tetuvawe na ~evlite- raskinuvawe, ra{ivenost ili
odlepuvawe
o{tetuvawe na predmetite- metalizirawe i rastopuvawe
na alatkite, rascepuvawe i delumna izgorenost na
drvoto i o{tetuvawe na visoki grade`ni objekti
Повреди од јонизирачко зрачење

1. Природни извори
- терестријални (радиоактивни елементи во
земјината кора)
- Космички (соларни и галактички)
2. Вештачки извори
- РТГ апарати, нуклеарни реактори,
вештачки радиоизотопи, нуклеарен отпад и
нуклеарни оружја
Повреди од јонизирачко зрачење
1. Алфа зраци (α) јадра на атомот на хелиум,
позитивно полнење, силно јонизирачко
дејство, сlаб продорност
2. Бета зраци (β) електрони со умерен продор
3. Гама зраци (γ) електромагнетни бранови со
кратка бранова должина, со голема
продорност
4. Х зраци (х) многу продорни
5. Неутрони честички од атомско јадро, со
голема продорност
6. Космички зраци со висока енергија
 Начин на делување на
јонизирачките зрачења
1. Ја менуваат електричната состојба на атомите
и молекулите на сите составни делови од
клетката
2. Делуваат на јадрениот материјал
- Појава на карциноми
- Мутаген ефект
 Степен на нарушување на
здравјето

1. Дозата на зрачењето
2. Брзината на апсорпцијата
3. Видот на зрачењето
4. Зафатената површина
5. Осетливоста на погоденото ткиво
Локално дејство на јонизирачкото
зрачење

1. Изгореници на кожата
2. Отпаѓање на влакната
3. Атрофија на кожата
4. Карцином на кожата
5. Стерилитет и пометнувања
 Радијациона болест
• 200 -300 ради - умор, мачнина, крварење во
кожа, губиток на косата
• 400 ради - крварењето се јавува порано, со
пореметување на крвната слика (смрт во
трета недела)
• 600 ради - пореметена хематопоеза, диареја
(смрт за две недели)
 Радијациона болест-обдукционен наод

- акутна- генерализирана венска стаза, течна

крв, крвавење под серозните обвивки
- хронична – воспаление, сепса, оштетувања
на мозокот, слезината, коскената срцевина,
лимните јазли и половите жлезди
 НУТРИТИВНИ
ПОВРЕДИ

Институт за судска медицина,

криминалистика и медицинска деонтологија

Доц.д-р Александар Станков

 НУТРИТИВНИ ПОВРЕДИ

Повреди кои настануваат со насилен прекин на внес

на храна или течности и храна и течности
1. Насилно гадување – Inanitio violenta
2. Насилна жед – Sitis violenta
 НУТРИТИВНИ ПОВРЕДИ – НАСИЛНО
ГЛАДУВАЊЕ
1. Примарни
- Несреќен случај (земјотреси, во рудници, тунели,
погрешни диети, душевно болни, мелахоличари,
кататоничари)
- Самоубиство (затвореници, болни)
- Убиство (новороденчиња, мали деца, затвореници)
2. Секундарни
- Стеснување на хранопроводот како резултат на труење
со скорозивни средства (несреќен случај, убиство,
самоубиство)
 НУТРИТИВНИ ПОВРЕДИ – НАСИЛНО
ГЛАДУВАЊЕ

1. Акутно гладување (потполн престанок на земање на

храна)
- Новороденчиња до 5 дена
- Возрасни 6-10 недели (со употреба на течност)
- Возрасни под принуда 10-14 дена (мала колишина на
течност
 НАСИЛНО ГЛАДУВАЊЕ-КЛИНИЧКИ
СИМПТОМИ
1. Во првите 48 часа силно чувство на глад
2. Постепено слабеење
- масно ткиво 90%
- мускули, срце и црн дроб 50%
- мозок и коски 4%
- цела тежина до 50%
3. Пад на телесната температура
4. површно дишење
5. брадикардија
6. дремливост
7.пореметување на свеста и смрт
 ХРОНИЧНО НАСИЛНО ГЛАДУВАЊЕ-
КЛИНИЧКИ СИМПТОМИ

1. физичка исцрпеност 7. аменореја

2. психичка исцрпеност 8. импотенција

3. брадикардија 9. ТБЦ

4. хипотензија 10. Пнеумонија

5. плитко дишење 11. емотивна неурамнотеженост

6. ноќно слепило 12. .моментална ненадејна смрт

 НАСИЛНО ГЛАДУВАЊЕ-ОБДУКЦИОНЕН
НАОД

1. општа атрофија на целото тело

2. темна атрофија на внатрешните органи
3. крајно смалување на масното ткиво
4. општ хидропс
5. крвен застој во стомачните органи
6. исчезнување на гликогенот од попречно
пругастата мускулатура и црниот дроб
 НАСИЛНА ЖЕД

Оштетување на здравјето или уништување на животот

со насилно недавање односно одземање од телото на
потребните течности или истовремено и едното и
другото
1. несреќен случај (престој во безводни предели,
работа во прегреани простории, нецелисходно лечење
на болен, погрешна примена на диуретици,
затрупување при земјотреси)
2. убиство (доенчиња, новороденчиња, пресолена или
презачинета исхрана, затворање во прегреани
простории и др.)
 НАСИЛНА ЖЕД-КЛИНИЧКИ СИМПТОМИ

1. неподносливо чувство за
жед 9. хемоконцентрација
2. сува уста, грклан и грло 10. зголемена температура
3. рапав глас 11. замор
4. смалено количество на12. топлина
плунка 13. апатија
5. густа плунка 14. занесеност
6. отежнато голтање 15. грчеви
7. воспалени очи 16. онесвестеност
8. смален и забрзан пулс 17. смртен исход
 НАСИЛНА ЖЕД-ОБДУКЦИОНЕН НАОД

1. успорено ладење на телото

2. рано настапување на мртовечката

вкочанетост

3. темно црвена и густа крв

BAKTERISKI
POVREDI
SE O[TETUVAWA NA TELOTO KOI NASTANUVAAT
PORADI NASILNO VNESUVAWE NA BAKTERII I
DEJSTVUVAWE NA NIVNITE ENDOTOKSINI ILI
EGZOTOKSINI

SPORED POTEKLOTO SE DELAT NA:

 SAMOUBISTVENI
 UBISTVENI
 ZADESNI

SPORED MEHANIZMOT NA NASTANUVAWE

 PRIMARNI
 SEKUNDARNI
PSIHI^KI POVREDI
PSIHI^KI POVREDI, TRAUMA PSYCHICUM, E
O[TETUVAWE PREDIZVIKANO PO PSIHI^KI PAT, A
NA KRAJ I NA EMOCIONALEN NA^IN

 PSIHI^KITE KOI POVREDI DELUVAAT NA TELOTO

(PSIHI^KI POVREDI NA TELOTO)
 PSIHI^KI POVREDI KOI DELUVAAT NA DU[ATA
(PSIHI^KI POVREDI NA DU[ATA)