Senaman Dan Stres Terma

Mekanisme Regulasi Haba

AMINUDDIN HAFIZI BIN MOHD JUNET
 KAWALAN SUHU BADAN
• SUHU BADAN – 37C (36.1 – 38)
– OPTIMAL UNTUK METABOLISMA SEL
• FUNGSI ENZIM (PROTEIN)
– < 34C (METABOLISMA PERLAHAN)
• PEMBEDAHAN
• KELEMASAN (AIR SEJUK)
– 41C – SAWAN 43.3C – MATI (SEGALA
ENZIM ROSAK)
 Keseimbangan Terma
• Apabila dua jasad A dan B terletak berhampiran, haba
akan mengalir daripada jasad yang panas kepada jasad
yang sejuk sehingga dua jasad mencapai suhu yang
sama . Iaitu keseimbangan terma tercapai.
• Dua jasad dikatakan berada dalam keadaan
keseimbangan terma jika kadar pemindahan haba dari
jadad A ke jasad B dan sebaliknya adalah sama. Iaitu
kadar bersih pemindahan haba diantara kedua- dua jasad
adalah sifar.
• HYPOTHALAMUS (THERMOSTAT)
– KEKALKAN SUHU BADAN

PEROLEHAN HABA KEHILANGAN HABA

37C

Basal metabolisma
 PERGERAKAN HABA
1. KONDUKSI
– PERGERAKAN DARI OBJEK YANG BERSENTUHAN
– PANAS  SEJUK
– KADAR PERGERAKAN HABA BERGANTUNG PADA
• PERBEZAAN SUHU
• KONDUKTIVITI HABA BAHAN
– UDARA – RENDAH
– AIR - BAIK
2. KONVEKSION
– PERGERAKAN HABA MELALUI PEREDARAN UDARA
– KOMBINASI KONDUKSI DAN KONVEKSI
– LEBIH BERANGIN  CEPAT RASA SEJUK
3. RADIASI
– PERGERAKAN HABA – GELOMBANG ELEKTROMAGNETIK
– HABA MATAHARI
4. EVAPORATION (WAP / TERSEJAT)
– PELUH  TERPELUWAP (HABA DIPERLUKAN) – HABA DI KELUARKAN DARI
BADAN
– KADAR TERPELUWAP BERGANTUNG KEPADA
• KELEMBAPAN SEKELILING (HUMIDITY)
– TINGGI – KADAR MENURUN
– RENDAH – MENINGKAT
• PERBEZAAN SUHU
– PANAS TERIK DAN LEMBAPAN TINGGI
• RISIKO KECEDERAAN HABA PANAS
• PELUH MENITIK SAHAJA (DEHIDRASI DAN HABA)
 PEROLEHAN HABA
1. EXERCISE
– OTOT – TAK EFFICIENT
– KONTRAKSI OTOT
• 25% - KERJA
• 75% - HABA
2. MENGGIGIL (SEJUK)
– KONTRAKSI OTOT LUAR KAWALAN
– MENGHASILKAN HABA
3. BASAL METABOLISMA
 PENDEDAHAN HABA
• BADAN PERLU KELUARKAN HABA BERLEBIHAN
MELALUI
1. DARAH = COOLANT
– SALUR DARAH KULIT – MENGEMBANG MEMBAWA HABA
KE PERSEKITARAN
2. KELENJAR PELUH
– BANYAK PERPELUHAN
• EVAPORATION DIGALAKKAN
 SUHU BADAN > SUHU SEKITARAN

HABA HILANG MELALUI

1. KONDUKSI
2. KONVEKSI
3. EVAPORATION
4. RADIASI
Kesan Pakaian Terhadap Regulasi Haba
PAKAIAN
• LIGHT
• TAK SERAP HABA
• PELUH BOLEH MENYEJAT (DRI – FIT)
REGULASI DAN TERMA STRES
PERSEKITARAN HABA PANAS

MOHAMAD ASRUL IMAN BIN MOHAMAD ZALI

PISMP PJ SEM 4
Latihan kardiovaskular dalam haba panas

1. Otot aktif dan kulit bersaing untuk bekalan darah.

2. Jumlah strok berkurangan.

3. Kadar jantung secara beransur-ansur meningkat

untuk mengimbangi SV (drift jantung) lebih rendah.
 Tindak balas metabolik untuk berwaspada pada
musim panas ini

Pengambilan Pengurangan Tahap otot

Suhu badan
oksigen glikogen lactate
meningkat.
bertambah. disegerakan. meningkat.
Bendalir Badan dan Latihan dalam haba
yang panas

Jumlah penghasilan
peluh meningkat

Pelepasan aldosterone Jumlah peluh yang

dan ADH dan tinggi akan
penyerapan semula air menyebabkan jumlah
di buah pinggang. darah berkurangan.

Kehilangan mineral dan

elektrolit.
SENAMAN DALAM HABA PANAS
DAN SEJUK
Faktor Persekitaran yang mempengaruhi
haba

Suhu udara Kelembapan

Jumlah
Halaju udara sinaran
haba
TANDA AMARAN DARI GANGGUAN
HABA
 Rawatan Gangguan Haba

Kekejangan haba- Bergerak ke lokasi yang lebih sejuk dan mentadbir

cecair atau larutan garam

Keletihan haba- Berpindah ke persekitaran yang lebih sejuk,

tinggikan kaki; memberi garam jika sedar atau intravena masin jika
tidak sedarkan diri

Strok haba- Sejukkan badan di dalam air sejuk, mandi ais atau
dengan tuala basah; mendapatkan rawatan perubatan
 Langkah – langkah Mencegah
Hyperthermia

1. Elakkan daripada bersenam dalam keadaan lembap di atas indeks

WBGT 28 ° C (82.4 ° F).

2. Amalan jadual atau aktiviti pada awal pagi atau pada waktu malam.

3. Pakai ringan, berwarna terang, pakaian longgar.

4. Minum banyak air.

5. Tahu tanda-tanda stress haba.

 Perkara utama : Stress Haba

 WBGT mengukur suhu udara untuk pertukaran haba

melalui konduksi, perolakan, penyejatan, dan radiasi.
 kekejangan haba terjadi disebabkan oleh kehilangan cecair
dan mineral kerana berpeluh.
 “Heat exhaustion” terjadi kerana sistem kardiovaskular
tidak dapat memenuhi keperluan otot dan kulit
disebabkan oleh jumlah darah yang lebih rendah (daripada
berpeluh).
 Strok haba adalah disebabkan oleh kegagalan sistem
penyejukan badan.
 Penyesuaian Haba

1. Keupayaan untuk menghilangkan haba yang berlebihan meningkat.

2. Berpeluh menjadi lebih cekap.

3. Aliran darah ke kulit dikurangkan; lebih banyak darah boleh didapati untuk otot.

4. isipadu darah meningkat.

5. kenaikan kadar jantung adalah kurang (daripada nonacclimatized).

6. strok meningkat.

7. Penggunaan otot glikogen berkurangan.

Penyesuaian Haba
 Penyesuaian Haba

Anda boleh mencapai penyesuaian haba dengan

bersenam pada musim panas ini selama 1 jam atau
lebih setiap hari selama 3 hingga 14 hari.

penyesuaian kardiovaskular berlaku dalam masa 3

hingga 5 hari pertama

manakala perubahan dalam mekanisme berpeluh boleh

mengambil masa sehingga 14 hari.

Mengurangkan intensiti senaman kepada 60% kepada 70%

beberapa hari pertama sebelum meneruskan latihan lebih
sengit.
 penyesuaian haba

 Pendedahan berulang kali kepada tekanan haba semasa

senaman meningkatkan keupayaan anda untuk
menghilangkan haba yang berlebihan.
 peningkatan berpeluh di tempat yang terdedah untuk
menggalakkan kehilangan haba.
 jumlah strok meningkat untuk membantu dalam
penghantaran darah yang lebih kepada otot dan kulit.
 Penggunaan otot glikogen dikurangkan untuk melambatkan
permulaan keletihan.
 Jumlah penyesuaian haba bergantung kepada keadaan
persekitaran dan jangka masa pendedahan dan intensiti
senaman.
 xercise dalam haba:
E
 Rajah 7.6
Keperluan Cardiovascular

Sistem Pernafasan Cardiovascular

Latihan dalam haba: Keperluan Kardiovaskular

A. Faktor Mempengaruhi CV Response

1. penyesuaian- Perubahan penyesuaian
yang berlaku apabila individu
mengalaminya secara berpanjangan
atau berulang kali terdedah kepada
persekitaran yang tertekan; perubahan
ini mengurangkan ketegangan fisiologi
yang dihasilkan oleh persekitaran
sedemikian
E
 Rajah 7.8

Sistem Pernafasan Cardiovascular

 Latihan dalam haba: Keperluan Kardiovaskular

1. Tahap Kecergasan
2. Komposisi Badan
3. Tahap Penghidratan
 Latihan dalam haba:
Keperluan Kardiovaskular

 penyakit haba - Spektrum

gangguan yang pelbagai tahap
intensiti dan kerosakan ringan
kepada gangguan sistem saraf
kardiovaskular dan pusat kepada
kerosakan sel yang teruk,
termasuk otak, buah pinggang
dan hati
 Latihan dalam haba:
Keperluan Kardiovaskular

1. Kejang haba - Gangguan akut yang terdiri

daripada ringkas, berulang-ulang, dan
kesakitan pada otot voluntari kaki, lengan,
atau abdomen

2. Heat Pengsan - Gangguan sementara ciri-

ciri kegagalan peredaran darah disebabkan
oleh pengumpulan darah di vena periferal
dan penurunan seterusnya dalam ventrikel
pengisian, yang membawa kepada
penurunan dalam pengeluaran kardiak
 Latihan dalam haba:
Keperluan Kardiovaskular

3. Keletihan haba - Denyutan nadi menjadi

cepat dan lemah, keletihan, lemah,
berpeluh berlebihan, kekeliruan psikologi,
dan pengsan

4. Strok haba- Satu kecemasan yang serius;

ia mempunyai ciri-ciri suhu yang tinggi
pada kulit dan teras suhu, tachycardia,
muntah-muntah, cirit-birit, halusinasi dan
koma
 Latihan dalam haba:
Keperluan Kardiovaskular

5. pencegahan
– Masa yang mencukupi untuk
penyesuaian
– Latihan selama masa sejuk
– Elakkan senaman jika HIS menunjukkan
risiko tinggi
– penghidratan yang mencukupi sebelum
untuk menjalankan dan menggantikan
cecair semasa senaman
– Pakai warna cahaya dan pakaian
longgar
Regulasi terma dan stress
persekitaran sejuk semasa
senaman
Disediakan Oleh: Norfarahana Binti Mohamad Lajim
FAKTOR

• Suhu udara sejuk

• Pergerakan udara pada halaju tinggi
• Kelembapan udara
• Sentuhan dengan air sejuk atau permukaan
 PENYAKIT BERKAITAN COLD

• Frosbite (radang dingin)

• Hipotermia
• Snow Blindness
• dehidrasi
 frosbite
• Radang dingin - pembekuan bahagian-bahagian badan yang terdedah kepada
kesejukan.
• Keterukan bergantung kepada suhu, pendedahan yang lama dan angin.
• Boleh menyebabkan kehilangan jari, jari kaki, kaki dan kaki
• Simpton - Kekurangan sensitiviti di kawasan yang terjejas & Kulit yang muncul
berlilin, sejuk apabila disentuh, atau berubah warna
• Rawatan - Mengendalinya perlahan-lahan. Jangan gosok kawasan itu. Ia boleh
menyebabkan kerosakan tisu.
• perlahan-lahan panaskan dengan merendam di dalam air suam (tidak lebih panas
daripada 105 ° F).
• Pastikan kawasan di dalam air sehingga ia bertukar merah dan terasa panas.
 hipotermia
• badan menjadi sejuk kerana keupayaan untuk menyimpan panas yang gagal.
• Mangsa akan mati jika tidak diberi penjagaan.
• Isyarat termasuk: menggigil, kebas, renungan berkaca, sikap tidak peduli dan
tidak sedar diri.
• Rawatan - Mengeluarkan apa-apa pakaian basah dan kering badan.
• Secara beransur-ansur memanaskan badan.
• Jika sedar, berikan cecair panas untuk minum.
• Jika pengsan, menghadiri mana-mana masalah yang mengancam nyawa.
• Memanggil ambulans.
Snow blindness
• Punca • Rawatan
• Pantulan cahayaq daripada salji. • Tinggal di dalam rumah.
• mata Rest.
• Tanda-tanda dan Gejala • mata pembalut.
• Merah, mata gatal.
• Kepekaan kepada cahaya. • Pencegahan
• Pakai cermin mata hitam
 dehidrasi
• Punca - kehilangan kelembapan badan
• Rawatan / pencegahan
• udara kering.
• Minum dengan kerap.
• Tidak cukup pengambilan cecair.
• 1/2 -1L sejam semasa beban kerja
berat.
• Tanda-tanda / gejala • minum yang ditetapkan masa.
• bibir kering dan mulut. • Jangan gunakan alkohol atau
• air kencing berwarna kuning atau oren tembakau.
gelap.
• Keletihan.
Penyesuaian kepada tempat sejuk
• Lazimi minuman panas atau suam seperti teh herba dan Anise
(yansoon@ jintan manis). Makan makanan yang mampu
memanaskan badan seperti madu,coklat (bukan gula-gula), halia, lada
dan bawang putih.
• Mandi menggunakan air suam serta elak daripada mandi berulang
kali sehari terutamanya pada waktu malam.
• Pastikan tubuh dilap sehingga kering sebelum keluar daripada bilik
air.
• Elak keluar rumah sejurus selepas mandi. Rehat seketika ( 15-30
minit) sebelum keluar rumah untuk mengelakkan badan terkesan
daripada perubahan suhu persekitaran secara mendadak
• Pakai pakaian yang tebal dan selesa (panas) apabila berada di luar rumah.
Elak memakai pakaian nipis terutamanya bahagian dada.
• Lazimi amalan membasuh tangan untuk mengelakkan jangkitan kuman.
• Makan makanan berkhasiat seperti buah-buahan (seperti oren/limau) dan
sayur-sayuran (sayuran hijau) untuk memastikan badan mendapat vitamin-
vitamin yang membantu menguatkan immuniti badan. Pengambilan
supplement seperti “Vitacid” atau pil habbatussauda juga digalakkan
• Tingkatkan pengambilan makanan yang mengandungi protein yang tinggi
(telur, ikan dan daging) dan carbohydrate / kanji (nasi dan kentang).
Kurangkan pengambilan lemak berlebihan.
• Tingkatkan pengambilan air (sebaik-baiknya air suam) untuk membantu
merembeskan toksin dalam badan serta mengekalkan suhu badan.
• JAUHI TABIAT MEROKOK. Meningkatkan kecenderungan untuk mendapat
jangkitan sistem pernafasan. Asap rokok mampu memberi kesan buruk
bukan sahaja kepada penghisap (smoker) tetapi juga orang berhampiran
(passive smokers).
• Pakai pakaian yang tebal dan selesa (panas) apabila berada di luar rumah.
• Jika terlalu sejuk, pastikan kain/mafla anda melindungi/menutupi rongga
seperti telinga,mulut dan hidung untuk mengurangkan kehilangan haba
badan.
• Lazimi senaman ringkas untuk meningkatkan suhu badan.
• Buka tingkap bilik anda (30 minit, sekurang-kurangnya 3 kali
seminggu) untuk pengudaraan serta pancaran cahaya matahari.
• Jauhi makanan dan minuman ringan kerana mampu melemahkan
immuniti badan.
• KECEMASAN – rendam di dalam air suam atau lindungi dengan kain
yang tebal dengan SEGERA jika anda mengalami frostbite (rujuk di
atas) (bertukar menjadi biru/sangat pucat) pada bahagian jari, hidung
dan cuping telinga.
Rujukan
Mah Chee Wai (1999), Biologi : Bantuan Studi Lengkap SPM, Sasbadi Sdn.
Bhd.,Petaling Jaya

Majlis Sukan Sekolah-Sekolah M alaysia (1994), Peraturan Pertandingan Sukan,

Percetakan Yayasan Islam Terengganu.

Shaharudin Abd.Aziz (2001), Mengaplikasi Teori Psikologi Dalam Sukan, Utusan

Publications & Distributors Sdn. Bhd

Safety Talk IHSA. Diakses pada 26 Februari 2017 daripada

https://www.ihsa.ca/pdfs/safety_talks/cold_stress.pdf

OSHA. Diakses pada 26 Februari 2017 daripada

https://www.osha.gov/Publications/OSHA3156.pdf
Rujukan
• Kursus Sains Fajar Bakti (Penerbit Fajar Bakti) Biologi STPM Jilid 1 oleh
Peter Chen terjemahan oleh Liew Shee Leong dan Lim Peng Lai
• SASBADI (2004) - Master Studi Sasbadi SPM Biologi Tingkatan 4 dan 5
oleh Mah Chee Wai, Dr.Tina Lim Swee Kim, dan Nazar .
• 'K' Publishing (2004) - KBSM Biologi Tingkatan 5 oleh Zolkofli bin
Awang, Nurul Uyun binti Abdullah, Norma binti Ismail, Fathiah binti
Mansoor, dan Mohd. Nazri bin Md. Saad
Rujukan
Buucher, C. A (1993), Faudations of Physical Education and Sport (th Edision, St Louis: VC Mosby

Pangrazi dauer (1995), dynamic education For Elementery School Children ; 11th United states of
Amarica allyn and Bacon Inc

Pauline Wetton (1987) bright idea games for PE, Great Britain, Schoolantis Publications Ltd

P.Y Ramakrisnan (1998), pendidikan pergerakan Mudah, Shah Alam, Siri Pendidikan fajar bakti

Power, S.K & Howley, E. T. (2004). Exercise Physiology. Theory and Application to Fitness
asnPerformance . 5th ed. New York : Mc Graw Hill

Prentice, W.E. (2004). Get Fit, Stay Fit. 3rd New York : Mc Graw

Teng Boon Tong (1992), pendidikan Jasmani di sekolah rendah, Edisi Kedua, Selangor , siri Pendidikan
Longman

Vasudevan T. Arasoo (1991), pengajaran Pendidikan Jasmani untuk sekolah-sekolah rendah,

Selangor, siri pendidikan Fajar bakti