Professional Documents
Culture Documents
ISLAS FILIPINAS
ISINULAT NI: DOKTOR ANTONIO DE
MORGA
ISINALIN NILA: E. H. BLAIR AT J. A.
ROBERTSON
ANTONIO DE MORGA SANCHEZ GARAY
Ipinanganak noong
Nobyembre 29, 1559
sa Sevilla, Espanya
Historyador
Politiko
Sundalo
8 taon sa Pilipinas
Senior Auditor sa
Manila Audiencia
(1598)
Namatay noong
Hulyo 21, 1636
SUCESOS DE LAS ISLAS FILIPINAS
Detalyadong naratibo
ng mga pangyayari sa
Pilipinas sa panahon
ng pananakop ng mga
Espanyol (1493-1603)
Inilimbag noong 1609
sa Mexico
Polisiya, gobyerno,
kalakasan at kahinaan
nito
Politikal, ekonomikal,
at sosyal na kalagayan
ng mga Espanyol at
mga mamamayan ng
Pilipinas
KABANATA 1
Ang demarcation line na hinati ng Papa Alexander VI
Paglalayag ni Fernando de Magallanes sa utos ni
emperador Carlos V
Pagkamatay ni Magallanes sa Matan
Si Juan Sebastian del Cano, pinuno at kapitan ng barkong
Victoria
Ruy Lopez de Villalobos at ang ruta ng Nueva Espana
Pag-alis ni Miguel Lopez de Legazpi mula sa Puerta de la
Navidad (1564) kasama si Andres de Urdaneta (prayle)
Malugod na tinanggap sa Sebu ngunit nauwi sa pag-aalsa
KABANATA 1
Nagwagi sila Legazpi
Itinatag ang Sancticismo Nombre de Jesus sa
Pagdating ni Martin Goiti sa Luzon
Mayo 19, 1571, ang labanan sa pagitan ng mga Espanyol
at kaharian sa Luzon
Dumating si Legazpi sa Luzon at binigyan ng pangalan
ang Maynila
Sinakop ang probinsya ng Ylocos, Pangasinana, at
Mindoro
Namatay noong 1574 sa Maynila
KABANATA 1
Namunong gobernador si Guido Labazarris
Inangkin ang Betis at Lubao sa Pampanga
Dumating si Limahon at napatay si Goiti
KABANATA 2
Administrasyon ni Doktor Francisco de Sande (1575)
Natatag ang kolonya ng Espanya na Caceres
Kapitan Estevan Rodriguez de Figueroa
Nagtungo sa isla ng Jolo at Mindanao
Bumalik ng Nueva Espana si Sande at naging
awditor ng Mexico
KABANATA 3
Administrasyon ni Gonzalo Ronquillo de Penalosa
Ang pagsakop sa Ternate
Taong 1583, namatay si Gonzalo de Penalosa
Pinalitan ng kamag-anak niyang si Diego Ronquillo
Sa panahon din na ito, nangyari ang pagsiklab ng
malaking sunog sa Maynila
Naitatag sa ngalan ni Santiago de Vera (presidente at
gobernador ng mga isla) ang Audiencia ng Maynila
KABANATA 4
Santiago de vera, ang kaniyang administrasyon, at ang
pagkabuwag ng Audiencia
Nakarating siya sa isla noong 1584
Naglunsad ng ekspedisyon sa Malucos ngunit hindi
nagtagumpay
Nakapagtayo ng mga base militar at nagkaroon ng
mga malalaking baril na magagamit sa pang
malayuang pag-asinta
Nabuwag ang Audiencia mula sa representasyon ni
Alonso Sanchez
KABANATA 5
Ang pamumuno ni Gomez Perez Dasmarinas at ang ibang
mga mahahalagang kaganapan sa panahon nila Pedro de
Rojas at Luis Perez Dasmarinas
Ang Manila Wall at iba pang mga base, pagpapagawa ng
mga barko, regulasyon ng pag-aangkat ng produkto,
pagpapatibay sa Maynila, at ang pagsisimula ng
negosasyon sa Hapon
Napaslang ng mga Tsino si Gomez Perez
Inihalal na pansamantalang gobernador si Pedro de Rojas
ngunit matapos ang 40 araw ay iginawad ang posisyon kay
Luis Perez Dasmarinas
KABANATA 5
Taong 1595, naging lieutenant-governor si Morga
Sa administrayon ni Luis Perez nagsimula ang pakikipag-
usap sa Camboja.
Ipinadala sina Juan Xuarez Gallinato, Blas Ruiz de Hernan
Gonzalez, at Diego Belloso sa Camboja
Napaslang ang hari ng Camboja
Nagtungo ng Cochinchina si Gallinato upang kunin ang mga
importanteng kagamitan at kasulatan ni Gomez Perez sa
nasirang barko
nagplano si Estevan Figueroa na sakupin ang Mindanao
ngunit napaslang sa paglalayag
KABANATA 6
Pamumuno ni gobernador Francisco Tello (1596)
Plano ni Juan de la Xara na ipagpatuloy ang pananakop sa
Mindanao
Ang naganap na rebelyon sa Cagayan matapos mapaslang
ang pinuno nila ng isang kababayan
Isa sa mga barkong naipadala, ang San Geronymo na
patungong Nueva Espana (1596), ay napilitang dumako sa
Hapon dulot ng malakas na bagyo. Dito nakaranas ng
kalupitan ang mga sakay ng barko mula sa mga Hapon.
Ang mga relihiyoso at ang mga taga-sunod na Hapon ay
ipinako sa krus taong 1597
KABANATA 6
Nagpadala ng sulat ng pamamaalam ang mga
relihiyoso kay Morga na nagsasabing lulusob sa
Pilipinas ang mga Hapon
Napalaalis sa bansa ang mga Hapon at unti-unti ring
itinigil ang pakikipagkalakalan sa mga ito
Sa pagdating ng arsobispo noong 1598, naitatag muli
ang Audiencia mula sa kautusan ng palasyo
Nagbukas ang isang ligtas na daungan para sa mga
Espanyol sa Tsina sa pamumuno ni Juan de Zamudio
(El Pinal)
KABANATA 6
Ipinadala si Hernando de los Rios Coronel sa Canton upang
makipag-usap sa mga Tsino
Sumulat siya kay Morga ng mga posibilidad at kagandahan ng
pakikipagkalakalan ng Espanya sa Tsina sa halip ng Maynila
Kung sa Camboja ay napatay ng mga Malay ang hari, sa Jolo at
Mindanao naman ay nagkaroon ng pag-aalsa laban sa mga
Espanyol at Pintados (dulot ng pagsira sa La Caldera, isang
kuta, noong 1599)
Sa pagkamatay ni Taicosama, nakakita si Geronimo de Jesus ng
oportunidad na ibalik ang negosasyon sa Hapon sa
pamamagitan ng bagong pinuno na si Daifusama
KABANATA 7
Panahon ng administrasyon ni Pedro de Acuna (Mayo 1602 )
kalakalan ng mga Espanyol sa probinsya ng Quanto sa
Hapon
Inaprubahan ni Daifusama ang kasulatan na
magpapangalaga sa mga manlalakbay na Espanyol upang
maiwasan ang pagmamalupit dito
Nagkaroon ng pananalakay ang mga Moro na umabot ng
Mindoro at Luzon noong papunta si Acuna sa Pintados
Taong 1603, nagkaroong muli ng malaking sunog sa Maynila
at mahigit isang milyong pisong halaga ng ari-arian ang
natupok nito
KABANATA 7
Tumibay ang relasyon ng Pilipinas at Camboja sa
pamamagitan ng pagpapadala ng mga relihiyoso
Taong 1603 ng Mayo, dalawang barko ang dumating
na may dalang mga balitang tungkol sa simbahan