ALAT-ALAT

ARTIKULASI
 ALAT ARTIKULASI ATAU ALAT PERTUTURAN

Proses pengeluaran bunyi bahasa,

banyak alat yang terlibat:

Alat yang terlibat secara

Alat yang terlibat dengan
langsung dengan proses
sistem pernafasan, iaitu
pengeluaran bunyi bahasa
yang berkaitan dengan
misalnya
sistem udara yang keluar
bahagian-bahagian lidah.
masuk ke paru-paru.

1-Sep-19
 Alat
artikulasi

Daerah
Artikulator
artikulasi

1-Sep-19
 ARTIKULATOR
• Artikulator ialah bahagian pertuturan yang boleh digerak-
gerakkan seperti lidah, bibir dan gigi bawah yang terletak di
bawah bahagian rongga mulut.

DAERAH ARTIKULASI
• Termasuk gigi atas, gusi, lelangit keras dan lelangit lembut.
• Bahagian ini terletak di atas rongga mulut yang tidak boleh
digerak-gerakkan dan hanya dapat didekati atau disentuh
dalam proses pengeluaran bunyi-bunyi bahasa.

1-Sep-19
DAERAH ARTIKULASI

1. Gigi atas dan gigi bawah

2. Gusi
3. Lelangit keras

1-Sep-19
 Alat-Alat Artikulasi
1. Bibir atas 11. Tengah lidah

2. Bibir bawah 12. Belakang lidah

3. Gigi atas 13. Akar lidah

4. Gigi bawah 14. Epiglotis

5. Gusi 15. Pita suara

6. Lelangit keras 16. Rongga tekak

7. Lelangit lembut 17. Rongga Hidung

8. Anak tekak 18. Rongga mulut

9. Hujung lidah 19. Rahang

10. Hadapan lidah 20. Tenggorok

1-Sep-19 JALALLUDIN IBRAHIM IPGKTAA
 ALAT-ALAT PERNAFASAN
• Badan manusia mempunyai sistem
pernafasan yang bertujuan menyedut
oksigen bagi pembersihan darah

• Selain daripada itu, ia juga berfungsi sebagai

alat bagi mengeluarkan bunyi bahasa.

1-Sep-19
 Rongga Rongga mulut
hidung

Mulut Lelangit
lidah lembut
Rongga tekak
Peti suara

Saluran udara Rongga rengkung

Paru-paru

Alat pernafasan/pertuturan
 Paru-paru
Dalam pengeluaran ujaran manusia, udara
memainkan penting dan udara unsur yang
terpenting dalam penghasilan bunyi bahasa.

Paru-paru akan menyedut udara masuk ke dalam

paru-paru apabila dada dikembangkan dan
apabila dikempiskan maka udara terdesak keluar.

Udara itu keluar melalui pipa rengkung yang lebih

kurang 11 cm panjang dan 2 ½ cm lebarnya dan
terus ke rongga hidung atau mulut
1-Sep-19
 Rongga Rengkung
• Ronga rengkung terdiri daripada sembilan keping
tulang rawan yang mempunyai bentuk seakan-akan
kotak dan diberi nama kotak suara atau peti suara.

• Di sini letaknya halkum yang boleh bergerak ke atas

atau ke bawah berdasarkan nada tinggi ataupun
rendah.

• Peti suara ini sangat penting semasa penghasilan

bunyi. Didalamnya terdapat pita suara atau glotis.
Ketiadaan peti suara menyebabkan seseorang itu
bisu.

1-Sep-19
 Rongga Tekak
Rongga tekak bermula dari rongga rengkung hingga
rongga hidung.
Panjangnya lebih kurang 15 cm.
Rongga ini lebar diatas dan meruncing ke bawah.
Rongga ini boleh diluaskan dan disempitkan.

Lelangit lembut yang terletak di dalam rongga ini boleh

diangkat untuk menutup rongga hidung atau diturunkan
untuk membuka dan meluaskan ruang rongga supaya udara
dapat melaluinya.

Pergerakan seperti ini semuanya penting dalam penghasilan

bunyi-bunyi bahasa.

1-Sep-19
 Rongga Hidung

• Rongga hidung ialah ruang yang terdapat di

atas rongga mulut dan dipisahkan dari
rongga mulut oleh lelangit lembut.

• Rongga ini bermula dari rongga tekak

hingga ke lubang hidung.

1-Sep-19
Rongga Hidung

• Terletak di atas rongga mulut yang dipisahkan

oleh lelangit. Rongga hidung boleh dibuka
atau ditutup, bergantung kepada keadaan
sama ada anak tekak dan lelangit lembut
dinaikkan atau tidak.
 Rongga Mulut

• Rongga mulut ialah ruang yang terletak di

antara rongga tekak dengan bibir.

1-Sep-19
 Alat sebutan
• Alat-alat yang terlibat secara langsung
dalam proses pengeluaran bunyi. Terdiri
daripada : Lidah, gigi, bibir, gusi, lelangit
keras, lelangit lembut, dan pita suara.

1-Sep-19
Peranan Lidah
Lidah merupakan alat artikulasi yang berfungsi dalam
penghasilan bunyi-bunyi vokal dan dalam pembahagian
bunyi-bunyi vokal.

Kedudukan tinggi dan rendah lidah semasa menghasilkan

bunyi-bunyi vokal ditunjukkan dalam gambar rajah di bawah:

1-Sep-19
Peranan Bibir
Bibir juga memainkan peranan yang tersendiri dalam
penghasilan bunyi vokal. Keadaan bibir boleh berbentuk
seperti berikut:
* Hampar
* Bundar

Hampar

bundar
bundar
1-Sep-19 JALALLUDIN IBRAHIM IPGKTAA
 Penghasilan bunyi-bunyi bahasa.
Tiga kategori penting yang terlibat :

Artikulator atau alat artikulasi

Titik atau daerah artikulasi

Udara

1-Sep-19
 Rongga mulut Lelangit lembut
Rongga hidung & Lelangit keras

Anak tekak

Gusi

Gigi

Bibir Epiglotis
Rongga tekak
Lidah

Pita suara
Tenggorok

Rahang
1-Sep-19 JALALLUDIN IBRAHIM
 ALAT-ALAT ARTIKULASI
• Alat artikulasi ialah alat ujaran yang boleh
membuat penyempitan dan boleh bergerak
semasa meghasilkan bunyi bahasa.

Alat-alat itu ialah :

• Kedua-dua bibir
• tulang rahang
• Lidah
• lelangit lembut
• pita suara.

1-Sep-19
 Bibir Atas dan Bibir Bawah
• Bibir ialah organ yang menjadi sempadan
paling luar dari rongga mulut.

• Merupakan kumpulan otot yang kenyal yang

boleh diubah-ubah bentuk dengan
menguasai otot-otot tersebut.

• Bibir tersebut boleh menjadi bundar, leper

untuk mengeluarkan bunyi-bunyi yang
berlainan.
1-Sep-19
 Tulang Rahang
• Tulang rahang terlibat dalam penghasilan
bunyi-bunyi bahasa dalam menentukan
kedudukan bibir dan gigi.

• Mulut akan terbuka luas jika rahang dibuka

dan tertutup jika rahang ditutup.

1-Sep-19
Lidah
• Lidah ialah alat artikulasi yang terpenting dan paling aktif
dalam pengeluaran bunyi bahasa.

• Lidah terbahagi kepada empat bahagian, iaitu hujung

lidah, tengah lidah, hadapan lidah, dan belakang lidah.

• Pembahagian ini membolehkan lidah membuat deskripsi

pelbagai jenis penghasilan bunyi.

• Bahagian hadapan lidah, tengah lidah dan belakang lidah

penting dalam pengeluaran bunyi-bunyi vokal, iaitu bunyi
vokal hadapan, tengah dan belakang.

• Hujung lidah merupakan bahagian paling aktif dan boleh

digerakkan ke mana-mana bahagian mulut untuk membuat
penyekatan.
Lelangit
• Lelangit dapat dibahagikan kepada dua bahagian, iaitu
lelangit keras dan lelangit lembut.

• Lelangit lembut menganjur dari sempadan lelangit keras

hingga ke akhir rongga mulut.

• Lelangit keras bermula dari sempadan gusi di bahagian

hadapan atas rongga mulut.

• Lelangit lembut dapat diturunnaikkan untuk menutup

atau membuka saluran rongga tekak.

• Apabila lelangit lembut dinaikkan, rongga mulut akan

terbuka dan udara akan keluar melalui rongga mulut dan
apabila diturunkkan, rongga mulut akan tertutup dan
udara terpaksa keluar melalui rongga hidung.
 Pita Suara
• Pita suara terletak dalam rongga rengkung.

• Dalam peti suara terdapat otot-otot selaput nipis

yang dikenali sebagai pita suara.

• Pita suara dapat dirapatkan dan direnggangkan.

• Ruang antara pita suara itu dipanggil glotis.

• Glotis boleh disempitkan, dikecilkan atau dirapatkan

hingga tertutup sama sekali.

1-Sep-19
Pita Suara
• Proses pengeluaran suara berlaku dengan cara
memperluas dan mempersempit lubang yang
terdapat di antara dua keping selaput nipis
berkenaan.
Gigi
• Gigi juga memainkan peranan dalam
penghasilan bunyi bahasa tetapi peranannya
tidaklah seaktif lidah.

• Kedudukannya yang statik dan sentiasa

digunakan sebagai penampan aliran udara
dalam penghasilan bunyi.

• Penampan aliran udara inilah yang

menghasilkan bunyi.
Gusi
Terletak di antara gigi dengan lelangit keras.

Keadaanya cembung dan berfungsi sebagai daerah

artikulasi.

Gusi berperanan dalam pengeluaran bunyi-bunyi

seperti bunyi t, d, l dengan bantuan hujung lidah.

1-Sep-19
1-Sep-19 JALALLUDIN IBRAHIM
 Sekian
Terima kasih