ANG DAPAT MABATID NG

MGA TAGALOG
NI ANDRESS BONIFACIO
 KARTILYA NI BONIFACIO
(NAGBIGAY DAAN SIYA SA KARTILYA NI JACINTO)

1. Sumampalataya sa
Maykapal na
taimtim sa puso
2. Gunamgunamin sa
sarili tuina,na ang
matapat na
pagsampalataya sa
Kanya ay ang pag
ibig sa lupang
tinubuan sapagkat
ito ang tunay na pag
ibig sa kapwa.
3. Ikintal sa puso ang pag-asa sa sarili na malabis
na kapurian at kapalaran na kung ikamamatay ng
tao’y magbubuhat sa pagliligtas sa kalipunan ng
bayan.
4. Sa kalamigan ng loob, katigasan, katiisan at
pag-asa ano mang gagawin nagbubuhat ang
ikagaganap ng mabuting ninanais.
5. Paingat-ingatan gaya ng puri ang mga bilin at
balak ng KKK.
6. Sa isang nasa sa panganib sa pagtupad ng
kanyang tungkol,idadamay ng lahat,ang buhay at
yaman upang maligtas yaon.
7. Hangarin ang kalagayan ng isa’t isa,maging
huwaran ng kanyang kapwa sa mabuting .
pagpapasunod at pagtupad
ng kaniyang tungkulin .
8. Bahaginan ng makakaya
ang alin mang magdaralita.
9. Ang kasipagan sa
paghahanap buhay ay
pagmamahal din sa sarili,sa
asawa,anak at kapatid o
kababayan.
10. Lubos na
pagsampalataya sa
parusang ilinalang sa
balang soail at
magtaksil,gayon din sa pala
Nakakamtan ukol sa mabuting gawa.
Sampalatayanan din naman ang mga layong
tinutungo ng KKK ay kaloob ng
Maykapal,samakatuwid ang hangad ng bayan ay
hangad din niya.
EMILIO JACINTO (1875-1899)

 Kilalang “Utak ng
Katipunan“. Kasama
niya si Pio Valenzuela sa
pamamatnugot ng
kalayaan,
pahayagan ng
Katipunan
 Sumulat ng ‘Kartilya ng
Katipunan’ mga
kautusan para sa kaanib
ng ng katipunan.
Isinilang siya noong 15
Disyembre 1875 sa Tondo,
Maynila at anak nina Mariano
Jacinto at Josefa Dizon.
Namatay ang kaniyang ama
noong sanggol pa siya kayâ
ipinampon siya ng ina sa
nakaririwasang kapatid na si
Don Jose Dizon. Nag-aral siya
sa Colegio de San Juan de
Letran at lumipat sa
Unibersidad de Santo Tomas
upang kumuha ng abogasya.
Hindi niya natapos ang kurso
dahil sa tawag ng pag-ibig sa
bayan.
 Ang akda niyang ‘Ang
ningning at liwanag’
ay isang katipunan ng
mga sanaysay na
busog sa makatas na
kuro kuro.
Kinapapalooban ito ng
tungkol sa
karapatan,kalayaan,pa
gpapantay
pantay,paggawa.panin
iwala,pamamahala,pa
mahalaan at pag ibig
sa bayan
 Ipinaliwanag niya sa
isa niyang sanaysay
rito na “Ningning at
Liwanag” na
maraming nasisilaw sa
ningning,kaya ang
mga nakaayos-
mahirap ay tinitingnan
nang mababa at iyong
nakaayos-mayaman
kahit na nagnanakaw
ay hindi pinupuna
PIO VALENZUELA
- Sumulat din ng ng
nakakapukaw na
panitik.
- Katulong siya ni
Emilio Jacinto sa
pamamatnugot ng
Kalayaan. Isang
sanaysay na alay sa
bayan ang isinulat niya
na pinamagatang
“Catwiran”
 Si Pío Valenzuela (Hulyo 11, 1869–Abril 6, 1956) ay isang doktor, at
bayaning Pilipino na isa sa mga pinuno ng Katipunan na lumaban sa
mga Kastila noong Panahon ng Himagsikan. Ipinangalan sa kanya
ang Lungsod ng Valenzuela na matatagpuan sa hilagang Kalakhang
Maynila.Sinulat niya ang kanyang mga alaala ng Himagsikan noong
dekada 1920, ngunit may mga dalubhasa sa kasaysayan ang naging
maingat sa kanyang awtobiyograpiya dahil may ilang mga hindi
tugma sa kanyang bersiyon ng mga pangyayari, partikular sa
pagpulong niya kay José Rizal sa Dapitan noong 1896.Si Valenzuela
ang unang alkalde (rehimeng Amerikano) ng munisipalidad ng Polo
(Lungsod ng Valenzuela ngayon) mula 1899 hanggang 1900 bago
naging gobernador ng lalawigan ng Bulacan mula 1921 hanggang
1925.Estudyante pa lamang si Pio Valenzuela (23 taong gulang)
noon sa UST nang umanib siya sa bagong-tatag na Katipunan ni
Andres Bonifacio noong 1892. Pagkaraan ng tatlong taon, naging
kasapi siya ng Kataas-taasang Sanggunian ng Katipunan at paglaon
ay nakasama sina Andres Bonifacio at Emilio Jacinto bilang ang
tatlong pinakamataas na pinuno ng KKK.
 Mula sa
Liwanag at
Dilim

(ni Emilio Jacinto)

Ang ningning ay nakasisilaw at nakasisira sa paningin. Ang liwanag ay
kinakailangan ng mata, upang mapagwari ang buong katunayan ng mga
bagay-bagay.

Ang bubog kung tinatamaan ng nag-aapoy ng sikat na araw ay

nagniningning; ngunit sumusugat sa kamay ng nagaganyak na dumampot.

Ang ningning ay maraya.

Ating hanapin ang liwanag; tayo’y huwag mabighani sa ningning.

Sa katunayan ng masamang kaugalian: Nagdaraan ang isang karuaheng
maningning na hinihila ng kabayong matulin. Tayo’y magpupugay at ang
isasaloob ay mahal na tao ang nakalulan. Datapua’y marahil naman ay isang
magnanakaw, marahil sa isang malalim ng kaniyang ipinatatanghal na
kamahalan at mga hiyas na tinataglay ay natatago ang isang sukaban.

Nagdaraan ang isang maralita na nagkakanghihirap sa pinapasan. Tayo’y

napapangiti, at isasaloob.
Saan kaya ninakaw? Datapua’y maliwanag nating nakikita sa pawis ng kaniyang noo
at sa hapo ng kaniyang katawan na siya’y nabubuhay sa sipag kapagalang tunay.

Ay! Sa ating naging ugali ay lubhang nangapit ang pagsamba sa ningning at

pagtakwil sa liwanag. Ito nga ang dahilan kung kaya ang mga loob na inaakay ng
kapalaluan at ng kasakiman ay nagpupumilit na lumitaw na maningning, lalong-
lalong na nga ang mga pinuno na pinagkatiwalaan ng ikagiginhawa ng kanilang mga
sakop at walang ibang nasa kundi ang mamalagi sa kapangyarihan sukdang ikainis
at ikamatay ng bayan na nagbibigay sa kanila ng kapangyarihan.

Tayo’y mapagsampalataya sa ningning, huwag nating pagtakhan ang ibig mabuhay

sa dugo ng ating mga ugat at magbalat-kayong maningning.

Ay! Kung ang ating dinudulugan at hinahainan na puspos na galang ay ang

maliwanag, ang magandang asal at matapat na loob, walang magpapaningning
pagka’t di natin pahahalagahan. At ang mga isip at akalang ano pa man ay hindi
hihiwalay sa maliwanag na banal na landas ng katuwiran.
Ang kaliluhan at ang katampalasanan ay humahanap ng ningning upang
hindi mapagmalas ng mga matang tumatanghal ang kanilang kapangitan;
nguni’t ang kagalingan at ang pag-ibig na dalisay ay hubad sa ningning,
mahinhin, at maliwanag na mapatatanaw sa paningin.

Ang mahabang panahong lumipas ay isang labis na nagpapatunay ng

katotohanan nito.
Mapalad ang araw ng liwanag!

Ay! Ang Anak ng Bayan, ang kapatid ko, ay matututo kaya na kumuha ng
halimbawa at lakas sa pinagdaanang mga hirap at binatang mga kaapihan?

- Mula sa Panitikan ng Pilipinas nina Panganiban at Panganiban, 1998

MGA PAHAYAGAN NOONG
PANAHON NG
HIMAGSIKAN
Ilan sa mga pahayagan noon ang;

1. kalayaan, ang pamansag ng kalipunan. Itinatag ito noong 1896.

Pinamatnugan ito ni Pio Valenzuela. Unang araw ng Enero lumabas
ang unang bilang nito.

2. Diario de Manila, ang pantulong ng kalayaan. Natagpuan ng mag

kastila ang limbagan nito kaya't may katibayan sila sa mga plano ng
mga katipunero

3. El Heraldo de la Revolucion, makalawa sanglingo kung lumabas

ang pahayagang ito. Limbag ito ng unang Republika ng Pilipinas
noong 1898. Itinaguyod ito ang kaisipang pampulitika. Nang lumaon,
naging Heraldo Filipino ang pangalan nito at kalaunan ay naging
Indice Official at Gaceta de Filipinas. Layon nitong pag-alabin ang
damdaming makabayan tulad ng mga naunang pahayagan.
4. La Independencia, naging patnugot nito si Antonio
Luna. Itinatatag ito noong ika-3 ng Setyembre 1898.

5. La Republika Filipina, pinamatnugutanat itinatag ito ni

Pedro Paternon noong 1898

6.Ang Bayang kahapis-hapis, lumabas noong ika-24 ng

Agosto 1899.

7. Ang Kaibigan ng Bayan, lumabas noong 1898.

8. Ang Kalayaan. Tagapamalitang Tagalog at

Capampangan, Tarlac.
APOLINARIO
MABINI
Si Mabini ang "Utak ng Himagsikan". Ang
ginamit niyang wika'y kastila. Tinagurian din
siyang "Dakilang Lumpo" sapagkat sa kabila ng
kanyang kapansanan ay kinatatakutan pa ang
kanyang panulat at at kailangan siyang ipatapon.
Sinulat niya ang El Desarollo Y Caida de la
Republika Filipina ang "El Verdadero Decalogo".
Humigit kumulang ganito ang nilalaman ng
kanyang Dekalogo.
1. Ibigin mo ang Diyos at ang iyong karangalan nang
higit sa lahat. Ang Diyos ang batis ng lahat ng
katotohanan, karunungan at lahat ng gawain. Ang
karangalan ang nag-uutos upang maging matapat mabait
at masipag ang isang tao.
2. Sambahin ang Diyos sa paraang minamarapat ng iyong
budhi.
3. Linangin mo ang mga katangiang kaloob sa iyo ng
Diyos.
4. Ibigin mo ang iyong bayan sunod sa Diyos at
karangalan.
5. Pagsumikapan mong lumigaya ang iyong bayan nang
una sa iyong sarili sapagkat kung maligaya ang bayan
ang lahat ng naninirahan ay maligaya rin.
6. Pagsumikapan mong makamit ang kasarinlan ng iyong
bayan. Ang kanyang kasarilan ay kalayaan mo.
7. Kilalanin lamang ang kapangyarihan ng inihalal mo
sapagkat ang kapangyarihan ay galing sa diyos at dahil sa
ang diyos ay nagsasalita sa pamamagitan ng budhi ng
bawat tao.
8. Pagsumikapan makapagtatag ng isang Republika sa
iyong bayan.
9. Mahalin ang kapwa tulad ng pagmamahal sa sarili.
10. Itangi mo ang iyong kababayan higit sa kapwa mo.