Lingguwistikong

Komunidad
At
Gamit ng Wika
sa Lipunan

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

Layunin

• Nabibigyang kahulugan ang mga komunikatibong gamit ng

wika sa lipunan (ayon kay M.A.K. Halliday)

• Natutukoy ang iba’t ibang gamit ng wika sa lipunan sa
pamamagitan ng
napanood na palabras sa telebisyon at pelikula
• Naipapaliwanag nang pasalita ang gamit ng wika sa lipunan sa
pamamagitan ng mga pagbibigay halimbawa.

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

Layunin

• Nagagamit ang mga cohesive device sa pagpapaliwanag at

pagbibigay halimbawa sa mga gamit ng wika sa lipunan.
• Nakapagsasaliksik ng mga halimbawang sitwasyon na
nagpapakita ng gamit ng wika sa lipunan.

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

Pakinggan at aralin ang awit na

Atin Cu pung Singsing

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

 Atin Cu Pung Singsing

1st stanza 2nd stanza

Atin cu pung singsing Ing sucal ning lub cu
Metung yang timpucan Susucdul qng banua
Picurus cung gamat
Amana que iti
Babo ning lamesa
Qng indung ibatan Ninu mang manaquit
Sancan queng sininup Qng singsing cung mana
Qng metung a caban Calulung pusu cu
Mewala ya iti Manginu ya caya!
E cu camalayan! Repeat 1st stanza 2x

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

Lingguwistikong
Komunidad

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

Lingguistiko or Linguistics
(Linguist) + (-ics)

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

linggwistiko ay ang pag-aaral sa wika ng tao at tinatawag na isang linggwista
ang mga dalubhasa dito.
Komunidad
(comunidad) Espanyol
Ang pamayanan o kumunidad ay pangkaraniwang tumutukoy sa isang
yunit na panlipunan o pakikipagkapwa na mas malaki kaysa sa isang tahanan,
mag-anak, o pamamahay (kabahayan) na may pinasasaluhang karaniwang mga
pagpapahalaga at may matibay na pagsasamahang panlipunan.

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

Mga Halimbawa ng mga Lingguwistikong Komunidad

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

Mga Halimbawa ng mga Lingguwistikong Komunidad

1. Kapampangan
AngWikang Kapampangan ay isa sa mga
pangunahing wika ng Pilipinas. Ito ang
pangunahing wika ginagamit sa Pampanga. Ang
naturang wika ay tinatawag ding Pampango,
Capampan͠gan/Capampañgan,Pampangueño, at
Amanung Sisuan

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

Mga Halimbawa ng mga Lingguwistikong Komunidad

Mga halimbawa ng mga salita:

saan - nukarin
panaginip - paninap
maliit - malati
malaki - maragul
ilalim - lalam

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

Mga Halimbawa ng mga Lingguwistikong Komunidad

Cebuano
- Ang wikang Sebwano (Sebwano:
Sinugboanon; Kastila: idioma cebuano) ay isang
wikang Awstronesyo na sinasalita sa Pilipinas ng
humigit kumulang 33 milyong tao at nasa ilalim
o kasapi ng pangkat ngmga wikang Bisaya. Ito
ang may pinakamalaking bilang ng katutubong
mananalita sa Pilipinas,

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

Mga Halimbawa ng mga Lingguwistikong Komunidad

kahit na ito ay hindi pormal na itinuturo sa mga

paaralan at mga pamantasan.[2] Ito ang
katutubong wika saGitnang Kabisayaan at sa
ilang bahagi ng Mindanao. Nanggaling ang
pangalan ng wika mula sa pulo ng Pilipinas ng
Cebu, na hinulapi ng Kastilang -ano
(nangangahulugang likas, o isang lugar).

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

Mga Halimbawa ng mga Lingguwistikong Komunidad

May tatlong letrang kodigo ito sa ISO 639-2 na ceb, ngunit walang
ISO 639-1 na dalawang letrang kodigo.
Mga halimbawa:
Usà- isa
Duhà- daalwa
Tulò- tatalo
Upàt-apat
Limà-lima
Unòm-anim

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

Mga Halimbawa ng mga Lingguwistikong Komunidad

Waray

-Ang Wináray, Win-áray, Wáray-Wáray o Waráy (karaniwang binabaybay bilangWaray;

tinutukoy din bilang Winaray o L(in)eyte-Samarnon) ay isang wika sa mga lalawigan
ng Samar, Hilagang Samar, Silangang Samar,Leyte (silangang bahagi), at Biliran sa
Pilipinas.
Ang pangkat ng mga wikang Waray ay binubuo ngWaray, Waray Sorsogon at Masbate
Sorsogon. Bisakol ang tawag naman sa mga wikang Waray Sorsogon at Masbate
Sorsogon dahil komplementaryo sila ng mga wikang Bisaya at Bikolano. Lahat ng
wikang Waray ay kabilang sa grupo ng mga wikang Bisaya at may kaugnayan sa mga
diyalektong Hiligaynon at Masbatenyo.

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

Mga Halimbawa ng mga Lingguwistikong Komunidad

Bagama’t may pagtatalo, ang Samarnon-Lineyte ay tinatawag lamang naWaray dahil

iisa lamang ang kanilang lingguahe na sinasalita. Gayumpaman, nagkakaiba naman sila
sa mga ideya at proposisyon, at konstuksyon ng pangungusap. Dahil doon, ay may
tinatawag na SamarnongWaray at LineytengWaray. Kahit pa na may pagkakaiba ang
dalawang ito, nananantili pa rin ang kanilang wikang Waray bilang pangunahing wika
sa mga probinsiyang ito.

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

Mga Halimbawa ng mga Lingguwistikong Komunidad

Mga Halimbawa:
Magandang (umaga/tanghali/hapon/gabi): Maupay nga (aga/udto/kulop/gab-i)
Nakakaintindi ka ba ngWaray?: Nakakaintindi/Nasabut ka hinWinaray? (hin o hiton)
Salamat: Salamat
Ang ganda-ganda mo talaga: Kahuhusay nimo hin duro
Mahal kita: Hinihigugma ko ikaw o Ginhihigugma ko ikaw o Pina-ura ta ikaw
Tagasaan ka? : Taga diin ka? o Taga nga-in ka? o Taga ha-in ka?

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

Mga Halimbawa ng mga Lingguwistikong Komunidad

Bicol
-Ang mga wikang Bikol ay mga wikang Austronesyano na ginagamit sa Pilipinas tangi
sa tangway ng Bikol sa silangan ng pulo ng Luzon, sa pulo ng Catanduanes, Burias at
sa lalawigan ng Masbate. Bicol-Naga ang isa sa mga halimbawa nito.
-Ang Gitnang Bikolay ang pinakasinasalitang wika sa Rehiyon ng Bikol sa timog ng
Luzon. Ginagamit ito sa hilaga at kanlurang bahagi ng lalawigan ng Camarines Sur, sa
ikalawang distrito pangkinatawan ng Camarines Norte, silangang bahagi ng Albay,
hilagang-silangang bahagi

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

Mga Halimbawa ng mga Lingguwistikong Komunidad

sa ikalawang distrito pangkinatawan ng Camarines Norte, silangang bahagi ng Albay,

hilagang-silangang bahagi ng Sorsogon, sa bayan ng San Pascual sa Masbate, at timog-
kanlurang bahagi ng Catanduanes. Nakabatay ang pamantayan nito sa diyalektong
sinasalita sa bayan ng Canaman.

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

Mga Halimbawa ng mga Lingguwistikong Komunidad

Mga halimbawa
Magayon (maganda)
Marinsalun (makulit)
Patal (bobo)
makaurag(nakakabwusit)
bua-bua (baliw).

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

Mga Halimbawa ng mga Lingguwistikong Komunidad

Ilocano
- Ang Iloko (o Iluko, maaari ring Ilokano o Ilocano) ay isa sa mga pangunahing wika
ng Pilipinas. Ito ang wikang gamit (lingua franca) ng halos kabuaan ng Hilagang Luzon
lalo na sa Rehiyon ng Ilocos, sa Lambak ng Cagayan at sa maraming bahagi ng Abra at
Pangasinan. Marami ring mga nagsasalita ng Iloko sa Nueva Ecija, Tarlac, Mindoro at
sa ilang lalawigan sa Mindanao.
Tinatayang may mahigit 9 milyong gumagamit ng wikang Iloko sa Pilipinas.

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

Mga Halimbawa ng mga Lingguwistikong Komunidad

Mga halimbawa:
napintas = maganda/napungga/nasantak
naimas = masarap
napudot = mainit/nabara
papanam = saan ka pupunta
manganen = kain na

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

Gamit ng Wika sa Lipunan
Komunidad

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

Basahin ang mga sumusunod na pahayag:

a) “Uuuy pare! Longtimenosee. Maligayang kaarawan!”

b) “Bumangon ka na at mamalengke. Bumili ka ng buhay na manok para sa salusalo mamaya.”

c) Paano magparehistro bilang botante para sa mga 1 st Time Voters? Siguraduhing mayroon
kang sapat
na kwalipikasyon bago magparehistro (Pilipino, 18taon gulang o higit pa, kasalukuyang
naninirahan sa
Pilipinas ng isang taon o higit pa bago ang araw ng eleksyon at naninirahan ng hindi bababa ng
anim na buwan sa bayan o siyudad kung saan siya boboto sa araw ng halalan) Pumunta sa Lokal
na
COMELEC na malapit sa inyong lugar. Magdala ng 2 valid ID

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

Basahin ang mga sumusunod na pahayag:
Sagutan at ipasa ang application form (CEF1A) Pagdaanan ang proseso ng validation o ang
pagkuha
ng biometrics data (litrato, pirma, at finger prints. Itago ang ibibigay ng registration stub.

d) “Ang sa akin lang, hindi ako komportable na nagpopost ng litrato sa internet gamit ang aking
social
media accounts tulad ng facebook at instagram.”

e) “Anuanong elemento ang matatagpuan sa planetang Mars? Sapat ba ito para suportahan ang
buhay ng
halaman?” f) “Kamakailan, inilunsad ng pamahalaan ang P2P Bus System o PointtoPoint System
na may ruta mula sa SM North Edsa Quezon City – Glorietta, Makati City sa Kamaynilan.
Naglalayon itong
maibsan ang matinding trapiko sa EDSA. Ang P2P bus system ay nagsasakay at nagbaba lamang
sa
isang napiling bus stop.”

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

Sagutin:

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

Sagutin:

a) Saang lugar maaring marinig ang mga pahayag na inyong binasa?

b) Sinu-sino ang maaring nagsasalita at maaring kinakausap sa mga
pahayag na inyong binasa?
c) Sa anong sitwasyon maaring maganap ang mga pahayag na inyong
binasa?

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

1. Anuano ang inyong napansin tungkol sa Wika sa mga iba’t ibang \
pahayag?

2. Tuwing kalian natin ginagamit ang wika? Sinusino ang gumagamit ng

wika?

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

Gamit ng Wika sa Lipunan
Komunidad

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL
Basahin ang mga sumusunod na pahayag

a) “Uuuy pare! Longtimenosee. Maligayang

kaarawan!”

b) “Bumangon ka na at mamalengke.
Bumili ka ng buhay na manok para sa salusalo
mamaya.”

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

c) Paano magparehistro bilang botante para sa mga 1st
Time Voters? Siguraduhing mayroon kang sapat
na kwalipikasyon bago magparehistro (Pilipino, 18taon
gulang o higit pa, kasalukuyang naninirahan sa
Pilipinas ng isang taon o higit pa bago ang araw ng
eleksyon at naninirahan ng hindi bababa ng anim
na buwan sa

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

bayan o siyudad kung saan siya boboto sa araw ng halalan) Pumunta sa
Lokal na
COMELEC na malapit sa inyong lugar. Magdala ng 2 valid ID
Sagutan at ipasa ang application form (CEF1A) Pagdaanan ang proseso
ng validation o ang pagkuha
ng biometrics data (litrato, pirma, at finger prints. Itago ang ibibigay
ng registration stub.

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

d) “Ang sa akin lang, hindi ako
komportable na nagpopost ng litrato sa
internet gamit ang aking social
media accounts tulad ng facebook at
instagram.”

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

e) “Anuanong elemento ang matatagpuan sa planetang Mars?
Sapat ba ito para suportahan ang buhay ng
halaman?”
f) “Kamakailan, inilunsad ng pamahalaan ang P2P Bus System o
PointtoPoint System na may ruta mula sa SM North Edsa
Quezon City – Glorietta, Makati City sa Kamaynilan.
Naglalayon itong maibsan ang matinding trapiko sa EDSA. Ang
P2P bus system ay nagsasakay at nagbaba lamang sa
isang napiling bus stop.”

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

a) Saang lugar maaring marinig ang mga
pahayag na inyong binasa?
b) Sinu-sino ang maaring nagsasalita at
maaring kinakausap sa mga pahayag na
inyong binasa?
c) Sa anong sitwasyon maaring maganap ang
mga pahayag na inyong binasa?

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

Anu ano ang iyong napansin tungkol saWika sa
mga iba’t ibang pahayag? Tuwing kailan natin
ginagamit ang wika? Sinusino ang gumagamit ng
wika?

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

Gamit ng Wika

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

Gamit ng Wika

Ayon kay Michael A.K. Halliday, isang

linggwistang Briton, may 6 na gamit ang wika sa
lipunan – instrumental, regulatoryo,
interaskyonal, personal, hueristiko at
representatibo.

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

Gamit ng Wika

INTERAKSYUNAL- Gamit ng wika upang

mapanatili ang pakikipagkapwatao
Pasalita: pormulasyong panlipunan (Hal. Magandang
Umaga! Maligayang Kaarawan! Nakikiramay kami sa
inyong pamilya.)
Pasulat: Liham pangkaibian

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

Gamit ng Wika

Halimbawa:
“Uuuy pare! Longtimenosee. Maligayang kaarawan!”
(Interaksiyonal sapagkat, patungkol sa pagpapanatili o
pagpapatagtag ng relasyon sa kapwa)
(Paliwanag: Ito ay isang pagbati sa pagitan ng magkaibigan
batay sa salitang “pare.” Ang wika ay ginagamit para
mapanatili o mapatatag ang relasyon sa pagitan ng
tapagagsalita at kausap.)

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

Gamit ng Wika

REGULATORYO- Gamit ng wika para kumontrol o

gumabay sa kilos at asal ng iba.
Pasalita: pagbibigay ng panuto, direksyon o paalala
Pasulat: resipe, mga batas

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

Gamit ng Wika

Halimbawa:
Paano magparehistro bilang botante para sa mga 1st Time Voters?
Siguraduhing mayroon kang sapat na kwalipikasyon bago magparehistro
(Pilipino, 18-taon gulang o higit pa, kasalukuyang naninirahan sa Pilipinas
ng isang taon o higit pa bago ang araw ng eleksyon at naninirahan ng
hindi bababa ng anim na buwan sa bayan o siyudad kung saan siya boboto
sa araw ng halalan)

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

Gamit ng Wika

(Regulatoryo sapagkat kumokontrol o gumagabay sa

kilos at asal ng iba.)
(Paliwanag: Ang pahayag ay sa pagitan ng pamahalaan at ng
mga mamayan. Ang wika ay ginamit para alalayan ang mga
pangyayari, sa pagkakataong ito, ang pagpaparehistro sa
COMELEC.)

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

Gamit ng Wika

INSTRUMENTAL- Gamit ng wika para may mangyari o

may maganap na bagaybagay.
Pasalita: pag-uutos
Pasulat: lihampangangalakal, mga liham na humihiling o
umoorder

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

Gamit ng Wika

Halimbawa:
“Bumangon ka na at mamalengke. Bumili ka ng buhay na manok para sa
salusalo mamaya.”
(Instrumental sapagkat ginagamit ang wika para may mangyari o
maganap ang bagaybagay)
(Paliwanag: Ang pahayag ay isang utos …“bumangon ka na..bumili ka
ng…” Ang wika ay ginamit para utusan ang kausap na bumili ng manok
para sa salusalo mamaya.)

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

Gamit ng Wika

PERSONAL- Gamit ng wika sa pagpapahayag ng

sariling damdamin o opinion.
Pasalita: pagtatapat ng damdamin ng isang tao
Pasulat: editoryal, liham sa patnugot

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

Gamit ng Wika

PERSONAL- Gamit ng wika sa pagpapahayag ng

sariling damdamin o opinion.
Pasalita: pagtatapat ng damdamin ng isang tao
Pasulat: editoryal, liham sa patnugot

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

Gamit ng Wika

Halimbawa:
“Ang sa akin lang, hindi ako komportable na nagpopost ng
litrato sa internet gamit ang aking social media accounts tulad
ng facebook at instagram.”
(Personal, nagpapahayag ng sariling damdamin o opinion)
(Paliwanag: Ang pahayag ay nagsasaad ng saluobin ng
tagapagsalita. Ang wika ay ginamit upang ipahayag ang
katauhan ng isang tao.)

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

Gamit ng Wika

HUERISTIKO- Gamit ng wika bilang kagamitan sa

pagkatuto ng mga kaalaman at pag-unawa.

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

Gamit ng Wika

Halimbawa:
“Anu-anong elemento ang matatagpuan sa planetang Mars? Sapat ba ito
para suportahan ang buhay ng halaman?”
(Heuristiko sapagkat naghahanap ng mga impormasyon o datos na
magpapayaman ng kaalaman)(Paliwanag: Ang pahayag ay isang tanong.
Ito ay maaring magsimula ng isang pananaliksik upang mapalago pa ang
kaalaman tungkol sa planetang Mars.)

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

Gamit ng Wika

REPRESENTATIBO- Gamit ng wika sa pagpaparating ng kaalman

tungkol sa daigdig, pag-uulat ng mga pangyayari, paglalahad,
pagpapaliwanag ng mga pagkakaugnay-ugnay, paghahatid ng mga
mensahe, at iba pa.

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL

Gamit ng Wika

“Kamakailan, inilunsad ng pamahalaan ang P2P Bus System o Pointto-

Point System na may ruta mula sa SM North Edsa Quezon City –
Glorietta, Makati City sa Kamaynilan. Naglalayon itong maibsan ang
matinding trapiko sa EDSA. Ang P2P bus system ay nagsasakay at
nagbaba lamang sa isang napiling bus stop.”
(Representasyunal sapagkat nagpaparating ng mga kaalaman sa daidig,
paguulat ng mga pangyayari)(Paliwanag: Ang pahayag ay isang ulat
patungkol sa bagong bus system na inilunsad sa Kamaynilaan.
Ginamit ang wika upang magbigay ng impormasyon.)

*Juan Sumulong Memorial Schools System Inc. – SENIOR HIGH SCHOOL