Katangian ng Wika

Monday, 16 August 2021 8:00 am

► Ang wika ay sinasalitang tunog

- Kaugnay ng pagiging masistema ang wika ay madalas na sinasalitang tunog. Dahil sa mekanismo ng ating bibig. Tunog na
nagmumula sa paggalaw ng labi, dila, ngalangala at ngipin.

► Ang wika ay arbitraryo

- O napagkasunduan ng isang pangkat.

► Walang wikang Dalisay o puro

- dahil sa mga impluwensya ng mga karatig bansa at sa mga ibang lahing sumakop sa Pilipinas.

► Ang wika ay Dynamiko

- nasa proseso ng pagbabago

► May sariling kakanyahan o natatangi

- ang Filipino ay natatangi dahil sa pagiging Highly agglutinative nito nangangahulugang mayaman sa panlapi.
- Verbalaizing power kung saan ang pangngalan ay nagiging pandiwa.

► Ang wika ay nakabuhol sa kultura

- wika ang pangunahing kultura at pamana ng sangkatauhan
- kung hindi ito aalagaan manganganib itong mawala (Virgilio S. Almario)
- wika ay kaakibat ng kultura
- kung hindi ito aalagaan malaking parte ng kultura ang mawawala

“Ang kultura ay kabuuan ng isip, damdamin, gawi, kaalaman at karanasan na nagtatakda ng maangking kakanyahan ng isang
pangkat ng tao. Walang kulturang hindi dala ng isang wika na bilang sandigan at kaluluwa na bumubuo at humuhubog sa kaluluwa
nito.” Dr Zeus Salazar

“Ang wika ang pangunahing kultura at pamana ng sangkatauhan. Ito ang nagbibigay artikulasyon sa ating nakaraan, sa ating
kasaysayan ng tagumpay at pagkabigo. Nasa wika ang yaman ng ating nakaraan hitik sa katutubong karunungan. Kung hindi natin
ito aalagaan manganganib itong mawala at kung ating pababayaan maaring maglaho pa ng tuluyan. Kapag naglaho ang wika tila
may isang bodega ng ating alaala at tradisyon ang mawawala at hindi na mababawi Kaylan man.” Virgilio Almario

► Binubuo ng masistemang balangkas

- Ito ay may sinusunod na sistema sa wastong pagsulat o ortograpiya
- Ponolohiya=makabuluhang tunog at kombinasyon
- Morpolohiya= alintuntunin sa pormasyon ng mga salita
- Semantiks= pagbibigay kahulugan sa mga pangungusap.

► Ang wika ay patuloy nagbabago

► Ang Wika ay pantao

- ang hayop kahit nakalilikha ng tunoog hindi ito maituturing na wika dahil hindi naiintindihan.

► Ang Wika ay Komunikasyon

- layunin ng wika ay para sa komunikasyon.

► Ang wika ay Malikhain

- gamit ang wika nakabubuo ng mga panitikan na masasabi nating obrang makapagpapalalim ng ating pag-unawa sa
paggamit nito
- eg; nobela

1st Grading Page 1

Wikang Pambansa Panturo at Opisyal
Lunes, Agosto 23, 2021 8:10 AM

Wikang Pambansa
Manuel L Quezon
• Ito ay representasyon ng isang bansa at may koneksyon sa lahat ng wikang umiiral sa bansa. Kinakailangan na Linggua
Franca (unang sinalitang wika) ang wikang pambansa.

Saligang Batas 1987 Article XIV, Sec 6

• Ang wikang pambansa ay Filipino samantalang nalilinang, ito ay dapat payabungin, pagyamanin pa salig sa umiiral
na wikang pambansa ng PIlipinas at sa iba pang wika.

Wikang Opisyal (Filipino)

• Ito ay itinadhana ng batas para sa wikang gagamitin sa komunikasyon.

Saligang Batas 1987 Article XIV, Section 7

• Ukol sa mga layunin ng wikang komunikasyon at pagtuturo, ang wikang opisyal ng Pilipinas ay Filipino at, hangga't
walang ibang itinadhana ang batas, Ingles. Ang mga wikang panrehiyon ay pantulong na mga wikang opisyal sa
mga rehiyon at magsisilbi na pantulong na mga wikang panturo roon. Dapat itaguyod nang kusa at opsyonal ang
Kastila at Arabic

Wikang Panturo
• Ito ay wikang ginagamit sa pagtuturo at pag-aaral sa loob ng paaralan

Bilingual Education Policy 1987

• Filipino at Ingles ang gagamiting wika sa pagtuturo. Hal, Filipino ang gagamiting salita sa mgaasignaturang AP,
EsP.Ingles naman sa Eng, Math
Mother Tounge Based Multilingual Education 2009
• Nagbibigay diin ito sa paggamit ng rehiyunal o katutubong wika bilang unang wika ng mga estudyante na magiging
panturo sa edukasyon.

1st Grading Page 2

Teorya ng Wika
Tuesday, 31 August 2021 8:04 am

1. Teoryang Bow Wow

- Ang wika raw ng tao ay mula sa panggagaya sa mga tunog ng kalikasan.
2. Teoryang Ding-Dong
- Nagkaroon daw ng wika ang mga tao sa pamamagitan ng mga tunog na nilikha ng mga bagay-bagay sa paligid at kahalintulad ng
onomatopeya sa tayutay.
3. Teoryang Yoheho
- Ayon dito ang wika sa mga wika sa tunog na nililikhanatin kapag tayo ay nagbubuhat ng mabibigat na bagay , kapag kayo ay sumusuntok
o nangangarate o kapagang mga ina ay nanganganak.
- Kilos at emosyon ng tao
4. Teoryang ta-ta
- It ay teoryang may koneksyon sa pagkumpas o paggalaw ng kamay sa paggalaw ng dila.
5. Teoryang ta-ra-ra-boom-de-ay
- Likas sa mga sinaunang tao ang mga ritwal. Kaakibat ng mga ritwal na iyon ay ang pagsasayaw, pagsigaw at inkantasyon o mga bulong.
6. Teoryang sing-song
- Iminungkahi ng linggwistang si jefferson, na ang wika ay nagmula sa paglalaro, pagtawa, pagbulong sa sarili, panliligaw at iba pang mga
bulalas-emosyonal. Taliwas sa ibang mga teorya ang mga unang salita ay sadyang mahahaba at musical, at hindi maiikling bulalas na
pinaniniwalaan ng marami.
7. Teoryang hocus pocus (boeree 2003)
- Maaring ang pinanggagalingan ng wika ng pinanggalingan ng mga mahikal o relihiyosong aspeto ng pamumuhay ng mga ninuno.
8. Teoryang eureka (boeree 2003)
- Maaring ang ating mga ninuno ay may ideya ng pagtatakda ng mga arbitraryong tunog upang ipakahulugan sa mga tiyak na bagay.
- Eureka ; at last I found it.
9. Mula kay charles darwin
- Nakikipagsapalaran ang mga tao kaya nabuo ang wika. "survival of the fittest, elimination of the weakest." Ito ang simpleng batas niya.
10. 1.B.F. Skinner
- Ang bawat nilalang ay may kakayahang matuto ng wika. Ito ay itinatakda ng mga mekanismong panloob at panlabas na dahilan.
11. Teoryang Biblikal
- Nakasaad sa biblliya na matatagpuan sa pahina ng Genesis 11:1-9 (tore ng babel) ginawang magkakaiba ng Diyos ang wika ng bawat
isa, upang hindi na magkaintndihan at maghiwahiwalay ayon sa wikang sinasalita at hindi na matuloy ang masamang hangarin.

1st Grading Page 3

Penomenang Bilingguwal at Multilingguwalismo
Monday, 6 September 2021 8:21 am

Bilingguwal
- Paggamit at pagkontrol ng tao sa dalawang wika

John Macnamara, 1967

- Ang bilingguwal ay isang taong may sapat na kakayahan sa apat na makrong kasanayang pang wika; pagsasalita, pakikinig,
pagbabsa at pagsulat sa isa pang wika maliban sa kanyang unang wika.
Bilingual Education policy 1987
- Filipino at ingles ang gagamiting wika sa pagtuturo.

Penomenang Bilingguwal
Tandaan; ang ating wika ay kinikilala at binibigyang proteksiyon ng ating saligang batas.

Kautusang Tagapagpaganap blg. 335

- Inaatasan ang lahat ng kagawaran/ kawanihan/ tanggapan/ ahensiya/ intrumentaliti ng pamahalaan na magsagawa ng mga
hakbang na kailangan para sa layuning magamit ang Filipino sa opisyal na transaksiyon, komunikasyon at korespondensiya.

Leonard Bloomfield, 1935

- Ang bilingguwalismo ay ang pagkakaroon ng magkasintulad na gamit at kontrol ng dalawang magkaibang wika na ginagamit ng
isang indibidwal.

Ang kautusang pangkagawarang Blg. 74, s. 2009 ay patungkol sa paggamit ng unang wika sa primaryang edukasyon.
Para sa akin, tama at malaki ang maitutulong ng pagpapatupad ng kautusang ito sa kadahilanang ang unang wika na kanilang
natutuhan ay mas nagagamit sa kanilang pang-araw-araw na pamumuhay. Mas matututo ang mga bata kung ang unang wika
nila ang gagamitin para sa kanilang edukasyon dahil mas mauunawaan ang bawat aralin at nahihimay ang bawat leksyon.
Dagdag pa rito, dahil sa patuloy na paggamit ng kanilang wika mapapanatili itong buhay. Maipagmamalaki at maipapakilala rin
nila ang kanilang kultura dahil sumasalamin dito ang wika.

Multilingguwalismo
- Ang tao ay gumamit sa tatlo o higit pang wika.

Tayong mga pilipino ay kilala sa sistemang ito dahil bukod sa unang wika natin o mother tongue, marunong din tayong gumamit
ng matatas na filipino at wikang ingles sa mahigit 150 buhay na wika sa ating bansa hindi malabong mangyari ang konseptong ito. -
gmeet ni mam

-may kakayahang maunawaan, isulat at mapakinggan, isa ring talento o karunong kung may kakayahang matuto ng 2 o higit pang wika.

186-wika
184-buhay
175- katutubo
2-lipol
175- katutubo 9- hindi
37- insitusyinalisado 68 hindi
38 nasa estado ng vigorous
30 nanganganib na
11 malapit nang mawala
3 hindi pormal na naitala

Kautusang pangkagawaran Blg. 74, s. 2009

- Ang edukasyong multilingguwal sa pilipinas ay nakasalik sa unang wika ng magaaral .

UNICEF's Annual Report 1999

Dr. Ana Taufeulungaki, 2004

- Kung ang unang wika ay hindi matatag, mahihirapan siyang matuto ng pangalawang wika. Ito'y magdudulot ng negatibong epekto
sa akademikong gawain.

1st Grading Page 4

 sa akademikong gawain.

Kognitong aspekto ng bata

Lubuagan experiment, 2006

- Pinaka mataas na marka sa NAT
- 76.5% pagbabasa sa ingles
- 76.44% pagbabasa sa filipino
- 1st language component

Department order No. 16, S. 2012

"guidelines on the implementation of the mother tongue-based Multilingual Education "
- Sy 2012-2013 k-gr3

Rep. Act No. 11106

- Filipino sign language
- Pambansang sign language

1st Grading Page 5

Monday, 20 September 2021 8:02 am

Homogenous Na Wika
- Ito ay mga salita na iisa ang
baybay ngunit dahil sa
intonasyon ay naiiba ang
kahulugan.
Heterogenous
- Magkaibaang lahi at uri
- Sosyal at dimensyong grapiko
- Nagkakaroon ng kaguluhan

1st Grading Page 6

Barayti ng wika
Monday, 27 September 2021 8:17 am

Nagkakaroon ng baryasyon dahil sa dalwang itinuring dimensyon:

1. Heograpikong dimensyon
2. Sosyal na dimensyon

Barayti ng wika
1. Diyalek
- Ito ang barayti ng wika kung saan maaring gumamit ang grupo ng tao ng isang wika tulad ng sa ibang lugar, ngunitmay pagkakaiba pa rin sa paraan
ng pagbigkas o bokabularyo
- Hal. Maghugas ng plato, mag-urong na
2. Idyolek
- Pansariling paraan ng pagsasalita o natataning estilo sa pagsasalita; branding o tatak ng isang tao.
3. Sosyolek
- Ito ay nabubuo batay sa dimensyong sosyal ( ang pagkakatulad ng kalagayang panlipunan, hanapbuhay, interes, kasarian at edad) ng mga taong
gumagamit nito. Ito ay matibay na palatandaan
- Hal, gay lingo, conyo,
- jejemon o jejespeak
- Jargon = Natatanging bokabolaryo ng partikular na pangkat.
4. Etnolek
- Mula sa mga etnolingguwistikong grupo; nagmula sa pinagsamang etniko at dayalek

1st Grading Page 7

1st Grading Page 8
1st Grading Page 9
Antas ng Wika
Monday, 4 October 2021 7:26 am

- Natutukoy ang kaantasan ng wika ayon sa kung

paanong paraan at anong pagkakataon ito ginagamit
na minsan ay nagpapakilala sa pagkatao ng bawat 7 GAMIT NG WIKA
indibidwal. - Exploration in the functions of languages m.a.k. Halliday

2 Kategorya
1. Instrumental
Pormal - Ginagamit ito upang maisakatuparang ang nais mangyari ng
1. Pampanitikan isang tao
- May paggamit sa mga matatalinhagang pahayag. - Bigkas na ginaganap o performance utterences:
Hal. Malarosang pisngi, taingang kawali, boses-palaka paghihikayat, pagmumungkahi, pag-uutos o pagpilit,
2. Teknikal pakikiusap, pagpapahayag
- Ginagamit sa larangan ng agham at sipnayan 2. Regulatori
Hal. Hydraulic, H2o, kg. - May pagkontrol at paggabay sa kilos at asal ng iba.
3. Cybernetic Hal. Pagbibigay panuto, paalala, babala o direksyon.
- Ginagamit sa larangan ng teknolohiyang computer 3. Interaksyunal
Hal. Upload, chat, online - May pagtukoy sa relasyong sosyal.
4. Pambansang wika Hal. Pangungumusta, pagbibiro, pagbati, pagpapakilala,
- May malawak na paggamit sa lingua franca sa buong pagpapasalamay ay paghingi ng paumanhin.
pilipinas. 4. Pampersonal
Di-pormal - Ito ay pagbabahagi ng sariling damdamin
1. Dayalektal/ rehiyunal Hal. Pagsang-ayon, pagsalungat, pagpuri, pagbalik
- Gamit sa iba't-ibang lalawigan sa bansa 5. Pang-imahinasyon
Hal. Iloco: balay, tagalog: bahay - Ito ay pagbuo o paglikha ng imahe
2. Kolokyal Hal. Malikhaing pagbuo ng iba't-ibang genre ng panitikan o
- Ang karaniwang gamit sa usapan. Uring kolokyal ng literari
karaniwang mamamayan, walang pagsasaalang-alang 6. Heuristiko
sa kawastuhan ng pambalarila. - Ito ay pagkalap o pagkuha ng impormasyon
3. Bablbal/ slang Hal. Pagtatanong, pagsasagawa ng sarbey at pagsasaliksik
- Wikang panlansangan 7. Informative
Hal. Baduy, erpat, yosi lonta, atabs, erp,aport - Pagbibigay ng impormasyon
4. Bulgar Hal. Pag-uulat, pagtatalakay, pagpapaliwanag.
- Mura at malalaswang salita

Mak Halliday
- British linguist
- 7 gamit ng wika

1st Grading Page 10