KPWKP | WEEK 1

Wika
- pinakamahalagang instrumento ng komunikasyon
behikulong gamit sa pag-uusap/parating ng mensahe sa isa’t isa
- CPH - Census of Population and Housing
Lingua (latin) - dila at wika Langue (pranses) - dila at wika Language - wika sa Ingles

KATANGIAN NG WIKA
1. sistemang balangkas 5. sinasalitang tunog

2. arbitraryo 6. kabuhol ng kultura

3. dinamiko 7. makapangyarihan

4. pantay-pantay

PAMANTAYAN SA PAGPILI NG WIKANG PAMBANSA

1. wika ng sentro ng pamahalaan 3. wika ng sentro ng kalakalan

2. wika ng sentro ng edukasyon 4. pinakamarami, dakilang nakasulat ng panitikan

KASAYSAYAN NG WIKA
1934 - kumbensiyong konstitusyonal 1959 - kautusang pangkagawaran blg. 7
a. sang-ayon: wikang umiiral a. Wikang Tagalog - Wikang Pilipino
b. salungat: maka - Ingles

Dec. 30, 1937 - deklara ni Pangulong Question 1987 - Saligang Batas ng 1987
a. Wikang pambansa: Tagalog a. Wikang Pilipino - Wikang Filipino

1946 - Batas Komonwelt blg. 570 - wikang opisyal: Tagalog at Ingles

WIKANG OPISYAL: Pamahalaan WIKANG PANTURO: Edukasyon

- pormal na edukasyon - Virgilio Almario - tinadhana ng batas

- MTB - MLE - unang wika para sa Kinder na maging wika sa opisyal na talastasan
hanggang Grade 3 ng pamahalaan; gamitin sa anumang uri
- sunod na baitang ay Filipino at Ingles ang ng komunikasyon
midyum
Henry Gleason - lingguwista; masistemang balangkas na salitang tunog na pinili at inayos sa paraang
arbitraryo at iisang kultura

KONSTITUSYON NG REPUBLIKA NG PILIPINAS 1987

ARTIKULO XIV. SEKSYON 6 ARTIKULO XIV. SEKSYON 7

- Wikang Pambansa: Filipino na dapat - Layunin ng komunikasyon at pagtuturo,

payabungin at pagyamanin. Dapat may
hakbangin ang pamahalaan upang
ibunsod at itaguyod bilang midyum na
opisyal na komunikasyon at wika ng
pagtuturo
wikang opisyal; Filipino at Ingles
- Wikang Panrehiyon: pantulong ng wikang
opisyal at panturo noon. Itaguyod nang
kusa at opisyal ang Kastila at Arabic

KPWKP | WEEK 2

UNANG WIKA IKALAWANG WIKA

- wikang kinagisnan mula pagsilang - wika sa paligid o ulit na naririnig

- unang tinuturo; katutubong wika (L1) - bagong wika (L3) na natututunan at gamit
- mother tongue; aerial na wika sa talastasan sa taong marunong din ng
- pinakamahusay na panlahad ng tao ng wikang ito
ideya, damdamin

MONOLINGGWALISMO BILINGGWALISMO MULTILINGGWALISMO

- iisang wika sa isang - 2 wika na tila 2 ang - (Pilipinas) may higit na

bansa bilang panturo katutubong wika at 150 wika kaya bihira ang
- South Korea, Hapon, dapat matatas ang monolinggwal na
Pransya, at England gamit sa parehong wika Pilipino

KPWKP | WEEK 3

HOMOGENEOUS NA WIKA HETEROGENEOUS NA WIKA

- pagkatulad ng mga salita ngunit dahil sa - mula sa “heterous” magkaiba at “genos”

baybay, intonasyon, o aksent sa bigkas ay uri o lahi
may ibang kahulugan - Sinasabing bawat wika ay may higit sa
- parehong magsalita gamit ang wika isang barayti
- Hal. puno - puno; bukas - bukas
 BARAYTI NG WIKA
1. Dayalek 5. Register
- Partikular na pangkat ng 1 lugar, - angkop na nagsasalita ang wikang
rehiyon, lalawigan/bayan gamit sa stiwasyon at kausap

2. Idyolek
- sariling paraan ng pagsalita
- lumulutang katangian at
kakanyahang natatangi ng taong
nagsasalita
6. Pidgin
- bagong wika (nobody’s native
language) katutubong wikang ‘di
pag-aari ninuman
- Nag-usap ang 2 may ibang L1

3. Sosyolek 7. Creole
- batay sa antas panlipunan o - kapag ang pidgin ay naging unang
grupong kinabibilangan wika (Chavacano)

4. Etnolek - etniko at diyalek; bahagi ng pagkakakilanlan ng pangkat-etniko (etnolingguwistiko)

HALIMBAWA NG SOSYOLEK
1. Gay Lingo - kasarian 3. Jejemon - ikli & panahon/edad

2. Conyo - antas ng lipunan 4. Jargon - propesyonal

KPWKP | WEEK 4
GAMIT NG WIKA SA LIPUNAN (M.A.K. HALLIDAY)
Interaksyonal - tungkulin: nakikita sa paraan ng pakikipag-ugnayan ng tao sa kapwa (pag-imbita)

Instrumental - tungkulin: tumugon ang wika sa pangangailangan ng tao (ugnayan sa iba; liham)

Regulatoryo - nagagamit ang wika sa pagkontrol sa ugali ng ibang tao, sitwasyon, o kaganapan

Personal - paghayag ng personal na opinyon, kuro-kuro, damdamin ng tao (mura, sorry, open-up)

Heuristiko - tungkulin: pagkuha/hanap ng tiyak na datos sa paksang-aralin (tanong, talo, depinisyon)

Impormatibo - instrumento para ipaalam ang kaalaman sa lipunan (sulat/salita; ulat, turo, panayam)

Imahinatibo - gamit ang wika sa malikhaing paraan = makalikha ng obra maestra, litanya, pahayag
 KPWKP | WEEK 5
PANANAW NG IBA’T IBANG AWTOR SA WIKANG PAMBANSA
April Perez (propesor sa UP - Diliman) - Higit na binibigyang-pansin ng mag-aaral
- Social Media - pangunahing gamit sa ang nilalaman ng FB (tinitignan pa rin ang
paghatid ng mensahe. Isa sa pangunahing wikang ginagamit)
proseso ng komunikasyon at hindi
mahihiwalay sa kultura ng lipunan

Ma. Althea Enriquez (propesor ng UP - Diliman) - Pagtuunan ng pansin ang ugnayan ng mga
- Sa pagtuturo ng wika, kailangan ituon ang salita sa isa’t isa
atensiyon ng mga guro sa anyo ng mga
salitang gamit kaysa tungkulin sa
pangungusap

Imelda de Castro (propesor sa UST)

- Kahalagahan ng tamang estruktura at
gramatika sa Filipino upang makamit ang
estandardisasyon ng wika tungo sa mas
progresibo & modernisadong Filipino
- Wika ay kailangang sumulong sa - Dapat gawing competent sa Ingles at
transpormasyon para maka-adapt sa Filipino ang mga opisyal upang mahikayat
pagbabago ng panahon ang iba na sumulat at gumawa ng
- May tungkulin ang pamahalaan na pananaliksik para maitanghal ang Filipino
manguna sa paggamit at paglaganap ng bilang intelektuwalisado & modernisado
wikang pambansa

Jonathan Vergara Geronimo

- Kung walang makitang pagkamakabayan
sa opisyal ng pamahalaan, hindi dapat
asahang agad sisibol ang binhing
nasyonalismo sa puso ng mga Pilipino na
siyang magbubuklod sa kanila

Arao (2007) Constantino (1996)

- Dahil dineklara ang Ingles bilang midyum - Pangangampanya sa eskuwela ng isip
ng pagtuturo, nariyan ang inaasahang kanluranin, nawala ang pokus sa aral sa
pagtaas ng English proficiency ng mga pambansang kasaysayan & ambag sa
mag-aaral daigdig ng kaisipan ng pantas ng bansa
 KPWKP | WEEK 6 and 7
Manuel L. Quezon - Ama ng Wikang Filipino
PANAHON NG KATUTUBO
● Banal na Paniniwala sa Diyos
- teologo ay naniniwalang ang pinagmulan ng wika ay matatagpuan sa Banal na Aklat
- Ang Tore ng Babel: Genesis 11:1-9 Ang Bagong Magandang Balita Bibliya

IBA’T IBANG TEORYA NG WIKA

Teoryang Bow-Wow - panggaya ng sinaunang tao Teoryang Dingdong - panggaya ng tao sa tunog na
sa tunog ng kalikasan nalilikha ng bagay-bagay sa paligid/kalikasan

Teoryang Pooh-Pooh - mula sa namutawi sa bibig Teoryang Yo-he-ho - nabuo mula sa

kung saan nakaramdam ng masidhing damdamin pagsama-sama lalo kapag nagtatrabaho

Teoryang Ta-Ta - mula sa kumpas o galaw ng kamay ng tao

● Napatunayan: Marunong sumulat at bumasa ang mga katutubo
○ May sinusunod na pamamaraan ng pagsusulat: baybayin
○ May ebidensyang magpapatunay sa pagsulat ng baybayin at matatagpuan sa biyas ng
kawayang matatagpuan sa Museo ng Aklatang Pambansa at ng UST
● Hindi totoo ang alibata
○ Imbento ng gurong inakalang mula ito sa Arabe
○ Hango sa unang titik ng arabe: alif + bata = alibata
● Bagkus, baybayin ang ngalan ng sinauna’t katutubong alpabeto ng bansa
○ Mula sa baybay na ang ibig sabihin ay ispeling
○ Sariling atin at hindi natin hiniram

PANAHON NG KASTILA
➔ Miguel Lopez de Legazpi (1565) - unang Kastilang gobernador-heneral
➔ Villalobos - nagpasiya ng “Felipinas” o “Felipinas” parangal sa Haring Felipe II (Filipinas)
➔ Katutubo - barbariko, ‘di sibilisado, at pagano noon
➔ Kristiyanismo - itinuro ng mga Kastila sa katutubo para maging sibilisado
- Misyonerong Espanyol ang nag-aral ng wikang katutubo na mas madaling matutunan
ang wika ng rehiyon kaysa ituro sa lahat ang wikang Espanyol
- Paglaganap ng Relihiyong Kristiyanismo - mas kapani-paniwala at mabisa ang banyaga
➔ Paggamit ng katutubong wika - pantahimik sa tao kaysa libong sundalong Espanyol
➔ Ordeng Misyonerong Espanyol: Agustino, Pransiskano, Dominiko, Heswita, Rekoleto
➔ Paghati ng pamayanan ay may malaking epekto sa pakikipagtalastasan ng katutubo
➔ Prayle - sumular ng diksiyonaryo, aklat-panggramatika, katekismo, at kumpensyonal para
mabilis ang pagkatuto nila ng katutubong wika
➔ Naging usapin ang wikang panturong gagamitin sa mga Pilipino
➔ Iniutos ng Hari na gamitin ang wikang katutubo sa pagtuturo, hindi naman ito nasusunod
 MGA UNANG AKLAT
1. Doctrina Christiana
- Kauna-unahang aklat na nalimbag sa Pilipinas sa pamamagitan ng silograpiko
- Taon ng pagkakalathala: 1593
- May-akda: Padre de Placencia at Padre Domingo Nieva
- Nilalaman: Pater Noster, Ave Maria, Regina Caeli, 10 Utos ng Diyos, Mga Utos ng Sta.
Iglesya Katoliko, 7 Kasalanang Mortal, Pangungumpisal at Katesismo
2. Nuestra Senora del Rosario
- 2nd aklat na nalimbag sa Pilipinas
- Taon ng pagkalathala: 1602
- May-akda: Padre Blancas de San Jose
- Nilalaman: Talambuhay ng mga santo, nobena at mga tanong at sagot sa relihiyon
● Gobernador Francisco Tello de Guzman - turuan ang Indio ng wikang Espanyol
● Carlos I at Felipe II - kailangang maging bilinggwal ng mga Filipino
● Carlos I
- Minungkahing ituro ang Doctrina Christiana gamit ang wikang Espanyol
- napalapit ang mga katutubo sa prayle dahil sa wikang katutubo ang ginamit nila
samantalang napalayo sa pamahalaan dahil sa wikang Espanyol ang gamit nila
● nanganib ang wikang katutubo; nagkawatak-watak ang mga Filipino
● Matagumpay na nagapi at nasakop ng mga Espanyol ang mga katutubo
● Hindi nila itinanim sa isipan ng mga nasakop ang mga Filipino ang kahalagahan ng isang wikang
magbibikis ng kanilang damdamin

REBOLUSYONG FILIPINO
➔ Andres Bonifacio - (Katipunan) “Huwag matakot kundi sa kasaysayan, at tunay ngang ang
kasaysayan ay hindi bulag sa hustisya, at ang hatol niyo ay malupit sa sinumang nagkasala.”
- Ang Wikang Tagalog ang ginamit sa kanilang mga kautusan at pahayagan
- Ito ang sinasabing unang hakbang tungo sa pagtaguyod ng Wikang Tagalog
➔ Matindi ang damdaming nasyonalismo ngunit sa ibang bansa kumuha ng karunungan
➔ Propagandista (1872) nagsimula ng kamalayan para maghimagsik (Ang Taluktok ng Propaganda)
➔ Ginamit ang Tagalog sa iba’t ibang genre ng panitikan upang pag-alabin ang damdaming
makabayan ng mga Filipino
➔ Tagalog bilang opisyal na wika ayon sa Konstitusiyong Biak-na-Bato noong 1899 bagama’t
walang isinasaad na ito ang magiging wikang pambansa ng Republika
➔ Nang maitatag ang Unang Republika sa pamumuno ni Aguinaldo, isinaad sa Konstitutsyon na
ang tagalog ay opisyonal (gamitin kung sino lamang nangangailangang gumamit)
- Sabing Dahilan: pamamayani ng mga ilustrado sa Asembleang Konstitusyonal
- Nais maakit ni Aguinaldo ang mga di-Tagalog.
- Ang wikang Tagalog ay naging biktima ng politika
- Nag-uumpisa lamang sana itong lumago ay napailalim na naman ito ng dayuhang wika
PANAHON NG AMERIKANO
- Matapos ang Espanyol, dumating ang Amerikano: Almirante Dewey (nagsimula ang pakikibaka)
- Gamit ang wikang Ingles bilang wikang panturo nang panahong iyon (ginamit na pantalastasan)
- Buhat sa antas primary hanggang kolehiyo, Ingles ang naging wikang panturo

PANAHON NG HAPONES (Nihonggo)

- Pagsulong ng Wikang Pambansa: Burahin ang impluwensiya ng mga Amerikano
- Ipinagbawal ang paggamit ng Ingles at peryodiko tungkol sa Amerika
- Ipinagamit ang katutubong wika, partikular ang Tagalog sa pagsulat ng akdang pampanitikan
- Panahong namayagpag ang panitikang Tagalog
- KApisanan ng PagLIlingkod sa BAgong PIlipinas - fascist Filipino political party
- Carlos Ronquillo - sekretarya ni Emilio Aguinaldo

KASALUKUYANG PANAHON
● Tagalog - Pilipino (Jose P. Romero)
○ Tanggapan (Marcos)
○ Awit (Macapagal)
○ Kasulatan (Rafael Salas)
○ Edukasyon (Manuel)
● Seksyon 6: Payabungin
Seksyon 7: Panatilihin
Seksyon 8: Arabic at Kastila
Seksyon 9: Executive Order 335 at Executive Order 210 (Ingles at Filipino)
● Wika ay hasain
ILANG BATAS KAUTUSAN, PROKLAMASYONG PINAIRAL SA PAGPAPAUNLAD NG WIKANG PAMBANSA
I. Kautusang Tagapaganap Blg. 134 (1937)
- Tagalog ang magiging batayan ng wikang Pambansa sa Pilipinas
II. Kautusang Tagapaganap Blg. 263 (Abril 1, 1949)
- Paglimbag ng “A Tagalog English Vocabulary” at “Ang Balarila ng Wikang Pambansa”
- Pagturo ng wikang pambansa (Tagalog) sa public at private school simula Hunyo 19, 1940
III. Kautusang Tagapaganap Blg. 60 (1960)
- Nilagdaan ng Pang. Diosdado Macapagal na nag-uutos awitin ang Pambansang Awit sa
titik nitong Filipino
IV. Kautusang Tagapaganap Blg. 96 (1967)
- Nilagdaan ng Pang. Marcos at tadhana ang lahat ng edisyon, gusali, at tanggapan ng
pamahalaan ay pangalanan sa Filipino
V. Kautusang Tagapaganap Blg. 87 (1969)
- Nilagdaan ni Pang. Marcos at nag-utos gamitin ang wikang Filipino sa Linggo ng Wikang
Pambansa at pagkaraan man nito sa lahat ng opisyal na komunikasyon at transaksyon
VI. Kautusang Pangkagawaran Blg. 7
- Ipinalabas Agosto 13, 1959 noo’y kalihim ng kagawaran ng Edukayson na si Jose E.
Romero na nag-aatas tawagin ang wikang pambansa na Pilipino
VII. Kautusang Pangkagawaran Blg .24 (1962)
- Lagda ni Kalihim Alejandro Roces at nag-utos simulan sa taong-aralan 1963 - 64 ang
sertipiko at diploma ng magtatapos ay ipalimbag sa wikang Filipino
VIII. Kautusang Pangkagawaran Blg. 25 (1974)
- Lagda: Kalihim Juan Manuel tagubilin sa guro bagong tuntunin na Ortograpiyang Pilipino
IX. Kautusang Pangkagawaran Blg. 203 (1978)
- Paggamit ng katagang Filipino sa pagtukoy sa wikang pambansang Pilipino
- Lagda: Lourdes Quisumbing ng Kagawaran ng Edukasyon, Kultura, at Isports
X. Kautusang Pangkagawaran Blg. 54 (1987)
- Panuntunan ng implementasyon ng patakaran sa Edukasyong BIlinggwal 1987
XI. Batas ng Komonwelt Blg. 570
- Pahayag na 1 sa wikang opisyal ang wikang pambansa (Tagalog) simula Hulyo 4, 1946
XII. Proklamasyon Blg. 12
- Pinalabas Marso 26, 1954 ni Pang. Magsaysay: pagdiriwang ng Linggo ng Wika mula
Marso 29 - Abril 4 (kapanganakan ni Balagtas)
XIII. Proklamasyon Blg. 186 (1955)
- pagdiriwang ng Linggo ng Wika sa Agosto 13-19: kapanganakan ni Manuel Quezon
XIV. Saligang Batas ng 1987. Artikulo XIV, Seksyon 6
- Filipino: wikang pambansa ng Pilipinas
XV. Proklamasyon Blg. 1041 (1997)
- Nilagdaan at pinalabas ni Pang. Fidel V. Ramos na nagtakda na ang buwan ng Agosto ang
buwan ng wikang Filipino