PANIMULANG LINGGWISTIKA
(WEEK 1)
LESSON 1: PANIMULA AT KALIGIRAN NG
LINGGWISTIKA
Linggwistika
● hindi kalipunan ng mga teorya
at prinsipyo sa wika, ito ay
isang maagham na pamaraan
sa pagtuklas ng mga
makabagong kaalaman at
patakarang pangwika.
● Maagham na pag-aaral ang
linggwistika sapagkat
inoobserbahan nito ang wika
batay sa proseso ng
palatunugan, palabuoan at
maging sa pagbibigay ng
kahulugan nito.
SA PILIPINAS:
Ama ng Linggwistikang Pilipino
Dr. Cecilio Lopez,
● propesor sa unibersidad ng
pilipinas ang kinilalang ama ng
linggwistikang Pilipino.
● Siya ang kauna-unahang
Pilipinong nagturo ng mga
kurso sa linggwistika sa
nasabing unibersidad.
● Binigyang kahulugan ni Dr.
Lopez ang Linggwistika bilang
maagham na pamaraan ng
pagaaral ng wika at Linggwista
ang tawag sa taong
nagsasagawa ng makagham
na pag-aaral nito.
● Dagdag pa, ang isang
linggwista ay hindi laging
nangangahulugang maraming
alam na wika sapagkat
maaaring matawag na
linggwista ang isang tao kahit
isa, dalawa, o higit pa ang
wikang kaya niyang gamitin.
Kaiba ito sa tinatawag na
● Polyglot o mga taong
maraming alam wikang
mahusay na nagagamit sa
pakikipagtalstasan tulad ni Dr.
Jose Rizal.
SA BUONG MUNDO:
Noam Chompsky
● Isang amerikanong may
malaking kontribusyon sa
pag-aaral ng wika at may
malaking ambag sa larangan
ng linggwistika tulad ng
kanyang Language Acquisition
Device na kinilala sa buong
daigdig sa panimulang
pag-aaral ng wika.
Iba pang kahulugan ng Linggwistika
1. Ang Linggwistika bilang Proseso ng
Pagsisiyasat
- Ang isang linggwista ay hindi
lamang basta nagtatanong tungkol
sa kanyang namamasid o
naoobserba, naniniwala ito na ang
pagsisiyasat ay isang makaagham
na proseso
2. Ang Linggwistika bilang
Makaagham na Proseso
- Ang pagkalap ng mga datos at
impormasyon ay hindi lamang basta
isinasaayos sapagkat dumaraan ito
sa siyentipikong pamaraan tulad ng
pagmamasid, pagbuo ng haypotesis,
paggamit ng mga teorya, pag-aaral
at literatura bilang batayan sa
paglalagom, pagbibigay konklusyon
at rekomendasyon upang makabuo
ng mahusay na abstrak.
(WEEK 2)
LESSON 2: PINAGMULAN NG WIKA,
ANGKAN NG WIKA, DALUBWIKA,
KULTURA
● Marami ang naniniwala sa
teoryang ang mga rehiyong
nasa baybay-ilog ng
kanlurang Tsina at hangganan
ng Tibet ang orihinal na
pinagmulan ng kulturang
Indonesyo.
● Sa paglikas ng ilang pangkat
pakanluran patungong Indya,
Indo-Tsina at Indonesya
tanging ang pangkat na
lumikas patungo sa Indonesya
ang siyang nakaabot sa
Pilipinas, Formosa at sa iba
pang kapuluan sa Pasipiko.
● Batay sa pananaliksik nina
David at Healey
(1962),naniniwala sila na
mahahati sa tatlong panahon
ang malakihang paglaganap
sa kapuluan ng mga wikang
buhat sa angkang
MalayoPolinesyo.
1. Northern Philippine Family,
2. Southern Philippine Family at
3. Pangasinan na nahati noong
700 B.C.
Ngunit noong 200 B.C. ang "Nothern
Family" ay muling nahati sa sa tatlo;
1. ang mga wika sa Lalawigang
Bulubundukin/Ifugao,
Kankanai, Bontoc.
2. Ilocano at ang mga wikang
lumaganap sa kahabaan ng
ilog Cagayan /Kalinga,
Tinggian, Isneg, Ibanag, Atta,
Gaddang, Agta at
3. Inibaloi
● Samantala noong 100B.C ang
"Southern Philippine Family,"
nahati sa mga sumusunod na
pangkat ng wika:
Sambal, Tagalog, Pampangan,
Bicol,Cebuano, Butuanon, Surigao,
Kalagan, Mansaka , Batak , Cuyunon,
Maranao, Magindanao, Binukid,
Dibabaon, Western Bukidnon
Manobo, Southern Bukidnon Manobo,
Subanun atb.
Conklin 1952,
● pinangkat niya ang ilang wika
sa Pilipinas sa dalawa
(1) Pangkat ng Iloko
(2) Pangkat ng Tagalog, batay na rin
sa korespondensya ng mga tunog at
iba pang katangiang
panlinggwistika.
● Batay sa kanyang naging
pamantayan, ang Ilokano at
Pangasinan ay isinama niya sa
pangkat ng Iloko, samantalang
ang Tagalog, Bicol, Hiligaynon,
at pati na Cebuano at Waray ay
kasama sa pangkat ng
pangkat ng Tagalog at ang
Kapampangan ay nasa
pagitan ng dalawang pangkat
na nabanggit.
Kasaysayan ng Kapuluang Pilipinas
● noong mga unang panahon,
nagdaan ang mga Indian sa
mga pulo ng Indonesia sa
Borneo at nakasapit sa ating
pook.
● Nakarating din sa ating mga
pulo ang mga Arabe na may
dalang sulat at wikang
Sanskrito.
● Nagsipaglakbay din sa Borneo,
Palawan at Panay ang mga
Siam (unang kaharian sa
Cambodia).
● Nangagsiparito at nanakop sa
mga tao rito ang mga Instik,
gaya rin ng pananakop ng mga
kaharian ng Madjapahit at
Shri-Bisaya.
● Saka pa nandayuhan dito ang
mga Kastila at pagkaraan ng
ilang dantaon, sumakop
naman sa atin ang mga
Amerikano.
● Naghahanapbuhay na ritong
una pa kaysa mga Kastila ang
mga Hapones.
● Sa lahat ng mga lahi at
bansang nasabi, nakapulot at
nanghiram ng mga salita ang
mga wika sa Pilipinas ayon sa
karanasang panlipunan
pangkamag-anak,
pampamahalaan at
pangkabuhayang ating
tinularan sa kanila.
1. Dalubwika at ang Wika
- Ang isang dalubwika ay isang
taong maalam sa maagham na
pagtalakay o pag-aaral sa isang
wika. Sa tulong niya, ang wika ay
nagagawang malinang at
mapagyabong.
2. Ang Kultura at ang Wika
- Balikan natin kung paano
nagkakaugnay ang wika at kultura.
Ang wika ay maaaring bunga ng
isang kultura at ganon din ang
kultura bilang bunga ng wika. Ang
dalawang ito ay laging
magkakambal sapagkat kapwa nito
nililinang ang isa't isa.
San Buenaventura (1985)
“Ang wika ay isang larawang
binibigkas at isinusulat.
Isang kahulugan, taguan, imbakan o
deposito ng kaalaman ng isang
bansa.”
Lumbera (2005)
“Ang wika ay tila hininga na
sa bawat sandali ng ating buhay ay
nariyan. Palatandaan na buhay tayo
at may kakayahang umugnay sa
kapwa tao. Kung mawawala ang
hiningang iyon tiyak na walang
saysay ang lahat, ang bansa ay tulad
sa estatwa.”
Henry Gleason
“Ang wika ay masistemang
balangkas na sinasalitang tunog
na pinili at isinaayos sa pamaraang
arbitraryo upang magamit ng mga
tao na nabibilang sa isang kultura.”
KAKAYAHANG LINGGWISTIKO
● naaayon sa tuntunin ng wika o
balarilang kayarian
● may kaalamansa pagbuo
ngistrukturang wika
● nakabatay sa tuntunino
gramatika
ORTOGRAPIYA
● Espanyol – ortografia
● Latin – orthographia
● Griyego – “orthos” (wasto)at
“graphein” (magsulat)
*sistemangestandardisado
*ispelingo tuntuninkungpaano
sumulat
Lingguwistika
● Ito ay isang maagham na
pamaraan sa pagtuklas ng
mga makabagong kaalaman
at patakarang pangwika.
Dr. Cecilio Lopez – “Ama ng
Linggwistikang Pilipino”,
kauna-unahang Pilipinong nagturo
ng mga kurso sa linggwistika sa
Unibersidad ng Pilipinas.
Noam Chomsky – kinikilalang “Ama
ng Lingguwistika” sa buong mundo,
Languange Acquisition Devise
LOPE K. SANTOS – Itinuturing na “Ama
ng Wikang Tagalog” dahil sa ambag
nito sa pagpapaunlad ng Abakadang
Tagalog. Balarila
Komisyon sa Wikang Filipino – ang
nagbibigay gabay sa pag-aaral ng
iba’t ibang sangay-pangwika sa
Pilipinas (dating SWP, 1937 at LWP,
1987).
 TEORYA NG WIKA
Tore ng Babel: Genesis 11: 1-8
Bow-wow: Sinasabing nagmulaang
wikasa tunog na nililikha ng mga
hayop o sa tunog ng kalikasan.
Coo-coo: Tinutukoy Ang mga tunog
na nalilikha ng mga sanggol na
ginagaya ng mga matatanda
bilang pagpapangalan sa mga
bagay-bagay sa paligid.
Pooh-pooh: Nalilikha ang mga tunog
dulot ng iba’t ibang emosyon o
damdamin ng tao.
Yo-he-ho: Ang tao ay natutong
magsalita bunga ng kaniyang
puwersang pisikal.
La-la: Mga pwersang may kinalaman
sa romansa. Ang salik na nagtutulak
sa mga tao upang magsalita tulad
ng mga tula o awitin ng pag-ibig.
Ding-dong: Tinutukoy nito ang mga
sariling tunog ng lahat ng bagay sa
kapaligiran tulad ng tsug-tsug ng
tren o tik-tak ng orasan.
Sing-song: Teorya na kung saan ang
mga unang salita ay mahaba at
musikal, at hindi maikling bulalas na
pinaniniwalaan ng marami.
Ta-ta: Ito ay galing sa wikang Pranses
na nangangahulugang paalam.
Tulad ng pagtaas-baba ng iyong
kamay tuwing magpapaalam ay
ganoon din ang iyong dila tuwing
bibigkasin ang salitang Ta-ta.
Yum-yum: Ang tunog na
nanggagaling sa bibig ng
tao ay may kasabay na aksyon ng
anumang bahagi ng katawan.
Ta-ra-ra-boom-de-ay: Ang teoryang
ito ay nagsasabi na ang wika ng tao
ay galing sa mga tunog na nilikha sa
mga ritwal.
(WEEK 3)
LESSON 3: LINGGWISTIKA NG DAIGDIG
AT LINGGWISTIKA NG PILIPINAS
A. Teologo
● May mga teoryang
pinaniniwalaang pinagmulan
ng wika sa daigdig tulad ng
teoryang tore ng babel na mula
sa aklat Genesis. Isinasaad sa
teoryang ito na bagamat iisa
lamang ang wikain ay
hinangad ng taong pantayan
ang Diyos, gumawa sila ng tore
upang maabot ang langit na
labis na ikinagalit ng Diyos
kaya winasak niya ito na
naging simula ng
pagkakaiba-iba ng wika ng
tao.
B. Plato at Socrates
● Hindi sila nasiyahan sa sagot
ng simbahan kung kayat
nagsimula silang magsiyasat
ngunit sa kanilang mga
natuklasan ay patuloy pa rin
ang kanilang pagtatalo
 tungkol sa pinagmulan at
kakayahan ng wika.
C. Mga Hindu
● Ang kauna-unahang pangkat
na kinilala sa larangan ng
linggwistika. Sinuri nila ang
mga matatandang himno
batay sa palatunugan,
palabuuan at palaugnayan
upang lubos na maunawaan
ito. Ang isinagawang
pag-aaral ay naging
inspirasyon upang pag-aralan
din ang ibang wika sa Europa.
● Sinasabing sa griyego at latin
nagkaanyo ang wikasa tunay
na kahulugan nito sapagkat
ang dalawang wikang ito ang
unang nalinang at lumaganap
mula sa Europa noong mga
panahong iyon.
D. Si Aristotle at ang mga Stoics
● Ang nagpasimula sa pag-aaral
sa larangan ng agham-wika.
E. Panahon ng Kalagitnaang Siglo
(Middle Ages)
● Panahong hindi kinikilala ang
agham-wika sapagkat
nakapokus ang panahong ito
sa pagpapanatili ng latin
bilang wikang pansimbahan
F. Renaissance
● Sa panahong ito ay sinimulang
pag-aaralan ang griyego at
latin bilang wikang
nangunguna sa Europa.
● Sa Ika-19 na siglo ay kinilala
ang agham wika at
nagsimulang isilang ang ibat
ibang disiplina sa linggwistika.
G. Linggwistikang Istruktural
● Nagbigay pagsusuri sa
distribusyon ng ponema at
morpema sa isang salita o
pangungusap.
H. Tagmemic Model ni Kenneth Pike
● Nagbibigay Diin sa
pagkakaugnayan ng anyo
(form) at ng gamit(function).
Ang isang anyo at gamit sa
disiplinang tagmemiko ay
itinuturing na isang yunit na
may sariling lugar sa isang
wika.Ø Ang isang yunit ay may
iba‘t-ibang antas: Antas ng
Ponema (phoneme level) Antas
ng Morpema (morpheme level)
Antas ng Salita (word level)
Antas ng Parirala (phrase
level) Antas ng Sugnay (clause
level) Antas ng Pangungusap
(sentence level) at Antas ng
Talakay (discourse level).
I. Cecilio Lopez
● Sa pilipinas, siya ang
itinuturing na ama ng
linggwistika.
J. Komisyon sa Wikang Filipino
● ang nagbibigay gabay sa
pag-aaral ng iba’t ibang
sangay-pangwika sa Pilipinas.
H. Lope K. Santos
● Itinuturing na ama ng wikang
tagalog dahil sa ambag nito sa
pagpapaunlad ng Abakadang
Tagalog.
(WEEK 4)
LESSON 4: Pagbigkas ng Tunog at
Pagkontrol sa Palatunugan
Mga Prinsipal na Sangkap ng
Pananalita
ENERHIYA
● ang tawag sa gumagawa ng
pwersa o presyon na
nagpapalabas ng hininga mula
sa baga na siya namang
nagpapagalaw sa
babagtingang pandinig na
nagsisilbing (ARTIKULADOR)
RESONADOR
● naman ang siyang
nagmomodipika ng mga salita na
siyang patunugan.
PONOLOHIYA
● ang tawag sa makaagham na
pag-aaral ng makabuluhang
tunog.
PONEMA
● naman ang tawag sa
makabuluhang tunog ng isang
wika.
PONEMA
SEGMENTAL
● kinakatawan ng titik sa ating
alpabeto; 21 ponema (16katinig
at 5 patinig)
● Walang pantig sa Filipino na
walang patinig
SUPRASEGMENTAL
● pag-aaral ng diin (stress),
pagtaas-
pagbaba ng tinig (pitch), haba
(lengthening) at hinto (juncture)
SEGMENTAL
DIPTONGGO
● patinig na sinusundan ng
malapatinig na y, o w sa loob
ng isang patinig. (aw, ey, iw…)
DIPGRAPO
● Kombinasyon ng dalawang
letrang pinagsama para
katawanin ang isang tunog.
(ch, sh)
KLASTER
● kambal katinig o magkakabit
na katinig sa loob ng isang
pantig.
SUPRASEGMENTAL
DIIN
● Lakas, bigat o bahagyang
pagtaas ng tinig sa pagbigkas
ng isang pantig sa salitang
binibigkas. /BUhay/ /buHAY/
HINTO O ANTALA
● Saglit na pagtigil ng ating
pagsasalita upang higit na
maging malinaw ang
mensaheng ibig nating
ipahayag sa ating kausap.
● Paggamit ng pananda; maikli
at mahabang hinto
• Halimbawa:
Hindi ikaw ang mahal ko.
Hindi, ikaw ang mahal ko.
TONO O INTONASYON
● Pagtaas at pagbaba ng tinig;
maaaring makapagpahayag
ng iba’t ibang damdamin.
HABA
● Paghaba o pag-ikli ng bigkas
ng nagsasalita sa patinig ng
isang pantig sa salita. /pito/
/pi:to/
Pares Minimal
● ang mga pares ng salita na
magkaiba ng kahulugan
ngunit magkatulad sa bigkas
maliban sa isang ponema.
(WEEK 5)
LESSON 5: MAKAHULUGAN AT DI
MAKAHULUGANG TUNOG,
PARESMINIMAL AT PONEMIKO
Ponemika
● Tawag sa pag-aaral at
pag-uuri sa iba’t-ibang
makahulugang tunog na
ginagamit sa pagsasalita.
Santiago (2003),
● malalaman natin na
makabuluhan ang isang tunog
kung nagawa nitong baguhin
ang kahulugan ng salitang
kinapapalooban nito sa
sandaling ito’y alisin o palitan.
Ponema
● ang tawag sa makahulugang
tunog ng isang salita.
Makahulugan at di Makahulugang
Tunog
● Madalas nating napapansin
ang makahulugang tunog
kaysa sa hindi sapagkat ito'y
nakakapagdulot ng
pagbabago ng salita
halimbawa, ang /p/ at /b/
nagkakatulad ang dalawang
tunog sa paraan ng pagbigkas
subalit napag-iiba nito ang
mga kahulugan ng salita (pala
: bala).
● Karaniwang ginagamit ang
Pares Minimal sa pagpapakita
ng pagkakaiba ng mga tunog
ng magkakahawig ngunit
magkakaibang ponema.
Halimbawa : Pasa /pasa’/ bruise’
Basa /basa’/ ‘wet
Pares Minimal diin tass haba, hinto ng salita
● ay mga pares ng mga salita na suprasegmental
magkaibaang kahulugan w at y diptonggo
ngunit magkatulad sa bigkas sh ch, letrang pinagsama para
maliban sa isang ponema sa katawanin ang isang tunog
magkatulad na posisyon. kambal katinig klaster
Ponemiko saglit na pagtigil antala
● - pagkakaiba sa dalawang sinaunang pagsulat ng mga pilipino
tunog ay makahulugan baybayin
Ponetiko
● - pagkakaiba sa dalawang
tunog ay di makahulugan
Madaling nakikilala ng isang
nagsusuri ang ang mga ponema ng
kanyang sariling wika kaysa mga
ponema ng isang wikang hindi niya
nauunawaan.

morpolohiya pagbuo salita

ortograpiya
semantika- pagbibigay ng
kahulugan
ponolohiya pag aaral ng
makabuluhang tunog

sintaksis pagbuo ng pangungusap

palaugnayan
taong nag aaral ng wika linggwista
tulad ni jose rizal polyglot
dalubwika dalubhasa sa pag aaral ng
wika
malabuluhang tunog ponema
kinatawan ng titik sa alpabeto
segmental