Republic of the Philippines

NORTHERN SAMAR COLLEGES INC.

Catarman, Northern Samar

Inihanda ni: JHORIC JAMES BASIERTO

Degree Program: BACHELOR OF SECONDARY EDUCATION Major in Filipino
Kurso: Fil. M3- Panimulang Lingwistika
Instraktor: G. RONALDO N. VERANO
Petsa: 30 Enero 2023

Layunin: Nababatid ang pinagmulan ng wika.

Naitutukoy ang pagkakaiba ng dalubwika, polyglot at anawnser; at
Nalalaman ang kahalagahan ng wika at kultura
Paksa: Angkan ng Wika, Wika at Dalubwika, Wika at Kultura

Nilalaman:
ANGKANG MALAYO-POLINESYO AT MGA WIKA SA PILIPINAS
 Ang Pilipinas ay isa sa mga bansang may pinakamaraming wika sa buong daigdig.
Maliban sa pambansang wika na Filipino kasama nang mahigit sa isang daang (100)
katutubong wika, sinasalita rin sa bansang ito ang mga wikang banyaga
 Ang mga wikang katutubo sa Pilipinas ay napapaloob sa pamilya ng mga wika na
kung tawagin ay mga Wikang Austronesyo (Austronesian Languages). Ang mga ito
ay ang pangkat ng mga wika na ginagamit ng mga tao mula sa Tangway ng Malayo
(Malayan Peninsula) hanggang sa mga bansang napapaloob sa Polynesia.
 Marami ang naniniwala sa teoryang ang mga rehiyong nasa baybay-ilog ng
Kanlurang Tsina at hangganan ng Tibet ang orihinal na pinagmulan ng Kulturang
Indonesyo ang paglikas ng mga tao ay nahati. Ang isang pangkat ay lumikas na

1
 pakanluran patungong Indiya, Indo-Tsina, at Indonesya. Ang pangkat na lumikas sa
Indonesya ang siyang nakaabot sa Pilipinas at sa iba pang kapuluan sa Pasipiko.
 Sina David Thomas at Alan Healey (1962) ng Summer Institute of Linguistics ay
nagsagawa ng pananaliksik tungkol sa kung papaano lumaganap sa Pilipinas ang iba’t
ibang wikang ating nakikilala sa ngayon. Sila ay naniniwala na nahahati sa tatlong
panahon ang malakihang paglaganap sa kapuluan ng mga wikang buhat sa angkang
Malayo-Polinesyo.

Pitong pangalan na ginamit sa pagpapangkat-pangkat ng mga wika sa Pilipinas (ayon kina

Thomas at Healey ng Summer Institute of Linguistics, Anthropological Linguistics, Vol. 4, No.
9)

1. Southern Philippine Family

2. Northern Philippine Family
3. Southern Mindanao Family
4. Philippine Stock
5. Malay Stock
6. Philippine Superstock
7. Chamic Family

 Ang Southern Philippine Family, noong 110 B.C. ay nahahati sa mga sumusunod na
pangkat ng wika: Sambal, Tagalog. Pampangan, Bicol, Cebuano, Butuanon, Surigao,
Kalagan, Mansaka, Batak, Cuyunon, Maranao, Maguindanao, Binukid, Dibabaon,
Western Bukidnon Manobo, Southern Bukidnon Manobo, at Subabon.
 Ang Northern Philippine Family, noong 200 B.C., ito ay nahahati sa mga sumusunod
na pangkat ng wika: Inibaloi, Ifugao, Kankanai, Bontoc, Kalinga, Ilokano, Tinggian,
Isneg, Ibanag, Atta, Gaddang, at Agta.
 Noong 1100 B.C., ang Philippine Superstock ay nahati sa Philippine Stock at iba
pang wika sa Timog Luzon, tulad ng Ivatan, llongot, at Baler Dumagat.
 Noong 1300 B.C. ang malalaking pangkat ng mga wikang kilala sa uring Proto-
Indonesian ay nahati sa “Philippine Superstock,” Southern Mindanao Family/Bilaa,
Tagabili, at maaaring kasama rito ang Tiruray/, at isang angkan na kasama ang
Malay at ang “Chamic Family” ng Vietnam,

2
KLASIPIKASYON NG MGA WIKA SA PILIPINAS

 Sa klasipikasyon ni Conklin 1952 ay pinangkat niya ang ilang wika sa Pilipinas sa

dalawa: lloko-type at Tagalog-type.
 Ang isa pang pagtatangka sa pagklas pika ng mga wika sa Pilipinas na ginagamit din ng
lexicostatistics ay ang kina Fox, Sebley, at Eggan 1953. Gumawa sila ng panimulang
GLOTTOCHRONOLOGY para sa Katimugang Luzon.
 Sang-ayon sa kanila, ang halos lahat ng mga wika sa Katimugang Luzon, matangi sa
llongot, ay mapapangkat lamang sa isa.
 Ang Northem Luzon Type, anila pa, ay mahahati pa rin sa mga sumusunod:Northern
Division, Central Division, Southern Division, Southeastern Division.
 Ang isinagawang pag-aaral ni Dyen, kinikilalang pinakapangunahing lingwistika ng
wikang Malayo-Polinesyo sa mga wikang Austronesian ay mababanggit din dito.
Lexicostatistical din ang paraang ginamit ni Dyen, kasama sa kaniyang pag-aaral ang 60
wika sa Pilipinas.
 Nahahawig sa isinagawang pag-aaral nina Thomas at Healey ang naging resulta ng pag-
aral ni Dyen, matangi sa isang pagkakaiba: Hindi tinanggap ni Dyen na malapit ang
relasyon ng Tagalog at Kapampangan. Sinabi niyang higit na malapit ang Tagalog sa
Cebuano at Kuyunon kaysa Kapampangan.

WIKA AT DALUBWIKA

WIKA –
 Sumasalamin sa mga mithiin at pangarap, damdamin, kaisipan o saloobin, pilosopiya,
kaalaman, karunungan, moralidad, paniniwala at kaugalian ng mga mamamayan.
 Ang salitang wika ay nagmula sa salitang Latin sa lengua, na ang literal na kahulugan ay
“dila”, kayat ang magkasingtunog ang dila at wika. Ito raw ay simbolong salita ng mga
kaisipan, saloobin, behikulo o paraan ng paghahatid ng ideya, opinyon, pananaw, lohika
o mga kabatirang ginagawa sa proseso na maaring pagsulat o pasalita.

3
ANG DALUBWIKA
 Dalubwika o Linggwista ang fawag sa dalubhasa sa wika o maraming alam sa wika.
Tinatawag siyang dalubwika sapagkat nag- aangkin siya ng nga di – karaniwang
kaalaman at kakayahan hindi sa pagsasalita kundi sa pagsusuri ng wika.

KONSEPTO SA WIKA NG MGA DALUBHASA

 Ang wika ay isang masistemang balangkas ng mga sinasalitang tunog na isinasaayos sa

paraang arbitraryo at nagsisilbing daan sa pagtupad ng tungkulin ng pagpapabatid –
Henry Gleason
 Ang paggamit ng wika ay nakasalalay sa karanasan ng taong gumagamit nito – Ronald
Wardhaugh
 Nakasalalay ang wika sa mga karanasang natatangi sa isang nilalang – Hudson
 Binubuo ang wika ng mga payak na salitang nalilikha bunga ng pagtugon ng indibidwal
sa kanyang kapaligiran – Benjamine Lee worf
 Ang kahusayan sa pagtalima sa tunog ng kapaligiran ang nakapagpapahusay sa
kasanayan sa wika – Noam Chonsky

POLYGLOT –
 Ang Polyglot ang tawag sa taong maraming nalalaman na wika o maraming alam na
wika.
 Ang isang polyglot ay isang taong makakapagsalita, magbasa o magsulat sa maraming
wika.

ANAWNSER –
 Anawnser ang tao mahusay sa paggamit ng wika.

4
WIKA AT KULTURA

 Ang wika ay laging maiuugnay sa kultura. Pinaniniwalaan na masasalamin ang kultura

ng mga tao sa wikang ginagamit ng mga ito. Isang kongkretong halimbawa ay ang baki
ng mga Ifugao. Ito ay isang ritwal na isinasagawa kung nag-aalay ng mga hayop tulad ng
baboy o manok para mapagaling ang maysakit na kapamilya o kaanak. Ang baki ay mula
sa wikang Ifugao na sumisimbolo sa kanilang kultura at pag-aalay.
 Ang wika ay ginagamit sa pakikipag-ugnayan sa ating kapuwa para maiparating ang
impormasyon at damdamin. Ngunit ang paraan ng pakikipagkomunikasyon ay
naaapektuhan ng kultura ng kausap. Kaya napakahalaga na magkaroon ng kamalayan
tungkol sa mga komponent at konteksto ng komunikasyon para maitaguyod ang mabisa
at epektibong pakikipag-ugnayan sa kapwa.

Mga Sanggunian ;
Aban. Jesseca (2013). Pagpapangkat ng mga wika sa Pilipinas, Posted on October 19, 2013,
retrieved from: https://www.scribd.com/document/527778088/MODYUL-Panimulang-
Linggwistika On January 28, 2023.
Oliverio, Donna D. (2015). Angkan ng wika, Posted on March 24, 2015, retrieved from:
https://www.slideshare.net/dawnnah/angkan-ng-wika. On January 28, 2023
Calitis, Aldous Christian Jr. (2013). Konsepto sa wika ng mga dalubhasa, Posted on July 4, 2013,
retrieved from: https://www.slideshare.net/AldousChristianCalitisJr/konsepto-sa-wika-ng-mga-
dalubhasa. On January 28, 2023.
Canasa, Catalina M., Sescon, Ma. Estella A., et al (2021). Aklat ng INTRODUKSYON SA
PAG – AARAL NG WIKA pahina, 49-52.