Ayon sa Pagkakabuo ni Atienza sa Artikulo:
FILIPINO 102 - Ang paggamit ng wikang dayuhan
YUNIT 1
KASAYSAYAN NG WIKANG FILIPINO
Disyembre 30, 1937
- wikang Tagalog bilang batayan ng
wikang pambansa
1940
- pag-uutos ng pagtuturo ng wikang
pambansa sa ikaapat na taon sa lahat
ng paaralan
Hunyo 4, 1946
- Pilipino bilang wikang pambansa
- Batas Komonwelt Blg. 570
1959
- Kautusang Pangkagawaran Blg. 7
- Kalihim ng Edukasyon: Jose B. Romero
1987
- Filipino bilang Wikang Pambansa
ARTIKULO XIV NG 1987 KONSTITUSYON
Seksyon 6 Ang wikang pambansa ng
Pilipinas ay Filipino.
Seksyon 7 Ukol sa mga layunin ng
komunikasyon at pagtuturo,
ang mga wikang opisyal ng
Pilipinas ay Filipino. Ang
wikang panrehiyon ay
pantulong na mga wikang
opisyal sa mga rehiyon at
nagsisilbi ng pantulong na
mga panturo roon.
Seksyon 9 Dapat magtatag ang Kongreso
ng isang Komisyon ng Wikang
Pambansa
Drafting the 1987 Constitution: The Politics of
Language
- Tinutukoy ang praktikal
kahalagahan ng Wikang Pambansa sa
isang bansang dati’y kolonya laban sa
dominasyon ng wikang banyaga
- Artikulong ibinuod ni Atienza (1994)
(Ingles) ay nagbubunsod ng mabagal
na pag-unlad sa wika, pambansang
kultura at identidad.
- Nagiging hadlang ang wikang Ingles sa
mga edukadong at masang Pilipino
- Mula sa iisang pamilya ng wika ang
mga wika sa PIlipinas kung kaya’t
posibleng makabuo ng isang wikang
pambansa mula rito.
- Ang wikang pambansa ay kahingian
sa pagkikintal ng: (1) nasyonalismo at
(2) pagtataguyod ng demokrasya at ng
partisipasyon ng sambayanan sa
proseso ng pagbubuo at pagpapaunlad
ng bansa.
FILIPINO BILANG WIKA NG BAYAN NG
PANANALIKSIK
Gimenez Maceda (1977)
- Ang wikang pambansa ang wikang
higit na nakakapagbigay tinig at
kapangyarihan.
- Ang paggamit ng Filipino bilang wika
ng pananaliksik at akademikong
diskurso ay makapagpapalawak ng
kaalaman at makapag-aalis sa agwat
na namamagitan sa intelektwal at
masa.
Constantino (2015)
- Ang wikang Filipino ay wikang
mapagpalaya.
Bienvenido Lumbera
- Ang wika at panitikan natin ay buhay
na katibayan ng ating kultura at
kasaysayan.
FILIPINO BILANG LARANGAN AT FILIPINO SA
IBA’T IBANG DISIPLINA
na
Mga Terminolohiya ukol sa Filipino bilang
Larangan
❖ Araling Pilipinas
❖ Araling Pilipino
 ❖ Araling Filipino
akademikong gawain at
❖ Filipinolohiya
intelektwalisasyon
❖ Philippine Studies
Korpus nakatuon sa pagbubuo
Filipino bilang Larangan
/pagbabago/pamimili ng mga
- disiplina na esensya ay interdisiplinaryo
porma o kowd na ginagamit sa
- nagtataglay ng mahigpit na pag-
pagpapahayag na oral o
uugnay at interaksyon ng dalawa o
nakasulat
higit pang disiplina upang makamit
ang isa pang disiplina Akwisisyon pinagtutuunan naman ng
- naglalayon na makamit ang higit na pansin ang pagpapalaganap
paglilinaw at pag-unawa hinggil sa ng wika at epekto sa
isang partikular na usapin gumagamit ng wika

Ayon kay Constantino (2015)

- Ang wika ay mas mabilis na uunlad
kung ito'y ginagamit sa seryosong
pag-iisip.
- Ang wikang katutubo ay yumayabong
ay nakatutulong sa katutubong isip.
Limang Hakbang na Dapat Isakatuparan sa
Ikauunlad ng Pananaliksik ayon kay San Juan
1. Magpansinan muna tayo bago
magpapansin sa iba. I-cite ang mga
pananaliksik ng mga kapwa Pilipino.
2. Bumuo ng pambansang arkibo ng
pananaliksik.
3. Magdevelop ng katiwa-tiwalang
translation software na magagamit
nang libre para sa mass translation
projects
4. Bigyang prayoridad ng Filipinasyon ang
mas mataas na edukasyon at mga
programang gradwado
5. Atasan ang mga unibersidad na
magtayo ng departamento ng Filipino
o araling Pilipinas.
Dalawang Antas ng Pagpaplanong Wika
(Flores, 2015)
❖ Maykro
❖ Makro
YUNIT 2
FILIPINO SA HUMANIDADES, AGHAM
PANLIPUNAN, AT IBA PANG KAUGNAY NA
LARANGAN
Ayon kay San Juan et.al. (2019)
- Ang katanyagang taglay ng wikang
Ingles sa sistema ng edukasyon ay may
kakambal na sosyo-ekonomiko
Ang ilusyon na Wikang Ingles ang mas
nakakaangat ay pumipigil sa marami upang
higit na pagyamanin at paghusayin ang
Filipino. Ngunit, may ilang unibersidad pa rin
ang mga sumunod sa probisyong bilinggwal.
Humanidades at Agham Panlipunan
- nauna ang larangan ng humanidades
kaysa sa agham na panlipunan
- ang mga teoretiko at pilosopikong
pundasyon ng agham ay nagmula sa
humanidades
Register
- tiyak na set ng mga terminong
ginagamit sa bawat larangan

MGA DIMENSYON NG KLASE NG MGA REGISTER

PAGPAPLANONG PANGWIKA
Isang eksklusibo itong ginagamit
Istatus nagbibigay ng pansin sa mga Kahulugan sa isang tiyak na disiplina
tiyak na gamit mula sa wika ng
pagkatuto sa mga
 Dalawa o ginagamit sa dalawa o higit Kritikal Ginagamit ito kapag
Higit pang pang disiplina gumagawa ng:
Kahulugan a. Interpretasy
on
Isang pagkakaroon ng ugnayan
b. Argumento
Kahulugan sa ng mga disiplinang ito
Magkaibang c. Ebalwasyon
Disiplina d. Pagbibigay
ng Opinyon

Ispekulatibo Ginagamit upang kilalanin

LARANGAN NG HUMANIDADES ang mga:
Humanidades a. Senaryo
- umusbong bilang reaksyon sa b. Estratehiya/
iskolastisismo sa panahon ng Griyego pamamaraa
at Romano n
- inihanda ang mga tao na maging
Doktor, abogado at sa mga kursong
praktikal, propesyonal at siyentipiko Anyo sa Pagsulat sa Larangan ng
Humanidades
Pangunahing Layunin ng Humanidades - Impormasyonal
- hindi kung ano ang gagawin ng tao, - Imahinatibo
kundi kung paano maging tao - Pangungumbinsi

Layunin ng Humanidades (J. Irwin Miller)

KLASE NG ANYONG IMPORMASYONAL
- ang gawin tayong tunay na tao sa
pinakamataas na kahulugan nito Paktwal Nagbibigay background
gaya ng bionote,
URI NG MGA LAPIT talambuhay, artikulo sa
kasaysayan, atbp
Analitikal Ginagamit sa pag oorganisa
ng mga impormasyon sa Paglalarawan Nagbibigay detalye o mga
mga: imahe sa kaisipan ng mga
a. Kategorya mambabasa na sinasabayan
b. Bahagi ng kritikal na pagsusuri ng
c. Grupo mga akdang pampanitikan
d. Uri
e. Mga Proseso Nagbibigay buo sa
pag-uugnay paliwanag ng teknik kung
-ugnay ng paano isinasagawa
mga ito sa gayundin ang mga resulta
bawat isa na kadalasan ay ginagamit
sa sining at musika

Anyong Imahinatibo
- binubuo ng mga malikhaing pagsulat
- piksyon kung tawagin (nobela, dula,
maikling kwento) sa larangan ng
panitikan
Anyong Pangungumbinsi - gumagamit ng empirikal na
- pagganyak upang mapaniwala o di obserbasyon
mapaniwala ang mga bumabasa,
nakikinig, at nanonood sa akda Lingguwistika
- subhetibo kung kaya’t mahalaga na - Pag-aaral ng wika
may kaakibat na ebidensya ang bawat
katwiran o argumento Antropolohiya
- pag-aaral ng mga tao sa iba’t ibang
panahong ng pag-iral

LARANGAN NG AGHAM PANLIPUNAN Kasaysayan

Agham Panlipunan
- pumapaksa sa tao-kalikasan, mga
gawain at pamumuhay nito
- paksa ang mga implikasyon at bunga
ng mga pagkilos ng tao bilang
miyembro ng lipunan
- Tao at Kultura ang sakop ng larangan
- itinuturing ito bilang uri ng siyensya o
agham
- Di Piksyon ang anyo ng sulatin
- pag-aaral ng nakaraan o pinagdaanang
pag-iral ng mga grupo, komunidad,
lipunan at ng mga pangyayari
Heograpiya
- pag-aaral sa lipunang sakop ng mundo
Agham Pampulitika
- pag-aaral sa bansa, gobyerno, politika,
at mga patakaran

Anyo ng Sulatin sa Agham Panlipunan Ekonomiks

❖ Report - pag-aaral sa mga gawaing kaugnay ng
❖ Sanaysay mga proseso ng produksyon,
❖ Papel ng pananaliksik distribusyon at paggamit ng mga
❖ Abstrak serbisyo at produkto sa ekonomiya
❖ Artikulo
❖ Rebyu ng libro o artikulo Area Studies
❖ Niyograpiya - interdisiplinaryo na pag-aaral sa isang
❖ Balita bansa, rehiyon, at heograpiko ng lugar
❖ Editorial
❖ Talumpati Arkeolohiya
❖ Adbertisment - pag-aaral ng mga relikya, labi, artifact
❖ Proposal sa pananaliksik at monument
❖ Komersiyal sa telebisyon
❖ Testimonyal Relihiyon
- pag-aaral ng organisadong koleksyon
Mga Disiplina sa Larangan ng Agham ng mga paniniwala, sistema ng kultura
Panlipunan at mga pananaw sa mundo

Sosyolohiya Proseso sa Pagsulat sa Agham Panlipunan

- pag-aaral ng kilos, pag-iisip at gawi ng ➢ Pagtukoy sa genre o anyo
tao sa lipunan ➢ Pagtukoy at pagtiyak sa paksa.
- gumagamit ng empirikal na ➢ Paglilinaw at pagtiyak sa paksang
obserbasyon, kwalitatibo at pangungusap.
kwantitatibo na metodo ➢ Pagtiyak sa paraan ng pagkuha ng
datos.
Sikolohiya ➢ Pagkalap ng datos
- pag-aaral ng kilos, pag-iisip at gawi ng ➢ Analisis ng ebidensya
tao ➢ Pagsulat ng sulatin
 ➢ Pagsasaayos ng sanggunian
bokabularyo ng
pananalita

Amerikano ● nakapag-aral ang

KASAYSAYAN AT TUNGKULIN NG mayayaman at
PAGSASALIN SA PAGSULONG NG FILIPINO mahihirap na Pilipino
● malayang itinuro ang
wikang Ingles
Pagsasalin
● umunlad ang
- nagmula sa salitang Latin na translatio panitikang Filipino sa
na ang ibig sabihin sa Ingles ay wikang Ingles
translation ● higit na umusbong
ang pagsasalin
Salita-sa-salitang Pagsasalin
- metafora o metaphrasis sa wikang Hapon ● Ibang estrahiya ang
ginamit sa pagsulong
Griyego na pinagmulan ng salitang
ng adhikain
Ingles na metaphrase ● Gintong Panahon ng
Panitikan kung
Pagsasalin ayon kina A. Batnag at J. Petra tawagin
(2009) ● paggamit ng wikang
- pagbuo sa tumatanggap na wika ng Tagalog o Pilipino sa
pinakamalapit at likas na katumbas ng pagsulat
● pag-alis ng wikang
mensahe ng simulaang wika, una ay sa
Ingles sa sistema ng
kahulugan at ikalawa ay sa estilo. mga Pilipino
- maaaring maisagawa sa pamamagitan ● ang mga dula ay may
ng pagtutumbas sa ideyang nasa likod paksang pampolitika
- pagpangkat sa mga prayle sa apat na at panlipunan
orden sa paglaganap ng Kristyanismo ● ang mga maiikling
kwento ay nasa
at pag-aaral sa gramatika at
anyong pambata
bokabularyong pananalita

KASAYSAYAN NG PAGSASALIN APAT NA ORDEN NG MGA PRAYLE

SA PILIPINAS NOONG PANAHON NG: NOONG PANAHON NG ESPANYOL

Espanyol ● nagsimula ang Dominican Pangasinan at

pagsasalin nang Cagayan
ipakayakap ang
Kristiyanismo dahil sa Franciscan Camarines
suliranin na malayo
ang pamilya ng mga Heswita Kalahari ng Bisaya
wika ng Pilipino at
Kastila Augustinian Kalahati ng Bisaya,
● pagsasalin ukol ang Ilocos, at Pampanga
paksa sa katesismo,
moralidad, at wastong Disyembre 10, 1898
pagkilos lalo na sa
- nagwakas ang pananakop ng mga
kababaihan
● pinangkat ang mga Kastila
prayle sa apat na - hudyat ng simula ng imperyalismong
orden na naging Amerikano
tulong sa paglaganap
ng Kristiyanismo at Kasunduan sa Paris
pag-aaral sa - kasunduan ng mga Amerikano at
gramatika at
Kastila ukol sa pananakop sa bansa

Layunin ng Estados Unidos sa Pananakop
batay sa Kasunduan sa Paris
❖ ekspansyong ekonomiko
❖ pagtatayo ng depensang militar at
pandagat sa Asya-pasipiko
❖ pagpapalaganap ng protestantismo
Thomasites
- mga Amerikanong sundalo na
nagsilbing guro
Pagsasalin sa Kasalukuyang Panahon
- naging napakalaking pangangailangan
ang pagsasalin dahil sa pag-usbong ng
teknolohiya ng kompyuter at
komunikasyon
- mas lumaganap ang paggamit ng
Wikang Ingles dahil sa paniniwalang ito
ang Wika ng Globalisasyon
Mahalaga ang papel ng wika sa buhay ng
bawat mamamayan, ngunit mawawalan ito ng
saysay kung hindi ito maintindihan ng mga
taong nakikinig o nagbabasa nito.
Layunin ng Pagsasalin
❖ Magdagdag ng mga impormasyon at
kaalaman mula sa pag-aangkat ng
mga kaisipan mula sa ibang wika.
❖ Mailahok sa pambansang kamalayan
ang iba’t ibang katutubong kalinangan
mula sa iba’t ibang wikang rehiyonal at
pangkatang etniko sa bansa.
❖ Mapagyayaman ang kamalayan sa iba’t
ibang kultura mula sa pagbubukas ng
bagong mundo mula sa mga salin.
URI NG PAGSASALIN
Pampanitikan nilalayon na
makalikha ng obra
maestra batay sa
orihinal na akdang
nakasulat sa ibang
wika
Siyentipiko-Teknikal komunikasyon ang
pangunahing layon
Mga Tungkulin sa Pagsasalin sa Pagsusulong
sa Filipino
1. Sa naipamamalas na hindi hanggang
sa ordinaryong talakayan lamang
magagamit ang Filipino kundi kaya
nitong magamit sa pagpapahayag ng
mga intelektuwal na diskurso na
makikita sa mga naisaling akda sa
agham, teknolohiya, agham
panlipunan, panitikan at marami pang
iba.
2. Napapaunlad ang korpus ng Filipino
habang patuloy ang mga gawaing
pagsasalin. Sa mga katulad na
inisyatiba, nabibigyang katumbas sa
ating wika ang mga konsepto na
tanging sa Ingles o ibang wika natin
nababasa.
3. Naiimbak ang mahahalagang
kaalaman sa iba’t ibang larangan sa
pamamagitan ng Filipino.
4. Kung mga aklat at materyales na
panturo o sanggunian ang mga
naisalin magiging mas madali na ang
pagtuturo at hindi na magiging dahilan
ang kawalan ng kagamitan kaya hindi
ginagamit ang Filipino sa mga kursong
wala pang nalilimbag na aklat sa
Filipino.
5. Napauunlad nito ang pedagogical
idiom sa isang larangan. Bagamat
pagpapaunlad din ito sa korpus ng
Filipino, partikular na tinutukoy nito
ang mga salita na magagamit para
maituro nang mabilis at episyente ang
isang kurso gamit ang Filipino. Dahil sa
mga naisaling akda, unti-unti itong
mabubuo ng mga gagamit ng Filipino
sa pagtuturo ng iba’t ibang larangan.
Theodore Savory
- The Art of Translation
- Translation should read like an original
text and should preserve fidelity to the
source text.
Eugene Nida
- Dynamic or Functional Equivalence
- Translation of dynamic equivalence
aims at complete naturalness of
expression and tries to relate the
receptor to modes of behavior relevant
within the context of his own culture
 URI NG MALAYA O OBLIQUE
Peter Newmark
- influenced by the work of Nida Transposition Isa sa pangunahing paraan
The source language and the target sa malayang pagsasalin
language would always be a major kung saan ang posisyon ng
problem, thus making total mga salita at ang bahagi ng
equivalence virtually impossible. pananalita sa orihinal na
wika ay nagbabago
METODO NG PAGSASALIN
Modulation pagbabago ng anyo ng
Salita-sa-Salita pagpapakahulugan sa
- tinatawag na word-for-word translation pamamagitan ng
- ginagamit para maipakita ang pagbabago ng punto de
kahulugan ng mga salita at estruktura vista
ng wika
- tinatawag na gloss; isinasaayos sa pagkakaroon ng
tamang pangungusap ang salin kapag pagbabago sa anyo nito
naisagawa ang tapatang salin kapag ang salin na
nagtataglay na ng wastong
Adaptasyon mga salita ay hindi pa rin
- pinakamalayang anyo ng salin dahil natural ang daloy
malayo na ito sa orihinal
- ginagamit sa salin ng awit, tula, at dula Equivalence reformulation sa Ingles
- lumalayo sa estruktura ng orihinal kung saan tinutumbasan
- ginagamit kapag ang isang akdang ang orihinal na wika nang
isasalin ay binago ang anyo hindi nagbabago ang
kahulugan sa pamamagitan
Literal o Direct ng ibang pamamaraan na
- ang estruktura ng orihinal na wika ang mas malikhain at istaylistiko
sinusundan ng tagasalin
- pangunahing katuturan ng salita ang dito nakikita ang malaking
ibinibigay na panumbas pagkakaiba sa istruktura ng
mga wikang kasangkot

URI NG LITERAL O DIRECT

Matapat
Borrowing Calque - ibinibigay ang eksaktong kahulugan ng
orihinal habang sinusundan naman
ang mga salita o ang tunguhang wika
ang istrukturang gramatikal ng orihinal
parirala sa orihinal na ay nanghihiram ng
na wika.
wika ay isinasalin sa mga salita o pahayag
- kung paano inihanay ang mga salita sa
tunguhang wika sa simulaang wika sa
orihinal na wika, gayundin ang
nang walang pamamagitan ng
paghahanay ng mga salita sa
pagbabago sa tuwirang pagsasalin
tunguhang wika
baybay at kahulugan

Idyomatiko
Malaya o Oblique - isinasalin sa paraang madulas at
- saling malaya, walang kontrol at parang natural ang daloy ng tunguhang wika
hindi isang salin - sadyang nagiging iba ang porma ng
pahayag
Semantiko - pagbibigay ng katumbas na kahulugan
- ilipat sa salin ang eksaktong kahulugan sa pamamagitan ng kahulugang
ng kontekstwal ng orihinal, gamit ang naglalarawan
istrukturang pansemantika at
sintaktika ng tunguhang wika Recognized Equivalent
- pagsasalin sa opisyal at tinatanggap ng
Komunikatibo marami na salin ng ano mang salita o
- tinatamo ng salin ang epektong dulot termino
ng orihinal na teksto sa mga
mambabasa Addition o Expansion
- pagdaragdag ng salita sa salin upang
MGA TEKNIK SA PAGSASALIN maging malinaw ang kahulugan
Reduction o Contraction
Transference (Adaptasyon) - pagpapaikli o pagbabawas ng mga
- paglilipat o panghihiram ng mga salita na hindi nagbabago o nasisira
kultural na salita mula sa simulaang ang kahulugan ng orihinal
wika patungo sa tunguhang wika
- walang pagbabago sa ispeling
YUNIT 3
One-to-One Translation
- may isa-sa-isang pagtutumbasan
FILIPINO SA AGHAM TEKNOLOHIYA,
- hindi angkop sa mga mahahabang
INHENYERIYA, MATEMATIKA AT IBA PANG
yunit
KAUGNAY NA LARANGAN
Lexical Synonym
Intelektwalisasyon ng Wikang Filipino sa
- mga pagkakataong hindi ginagamit
Larangang Siyentipiko-Teknikal
ang literal na tumbas upang higit na
- intelektwalisasyon ng wika ang
maging angkop at natural
kailangan sa pagtuturo sa mga
larangang siyentipiko-teknikal
Naturalisasyon
- Ang pagsasalin ay isang paraan ng
- may pagkakahawig sa transference
intelektwalisasyon ng wika.
- inilalapat muna ang normal na
pagbigkas at pagkatapos ang normal
Proseso sa Pagtatamo ng Intelektwilisasyon
na morpolohiya sa tunguhang wika
ng Wika sa Akademya
- adapsyon ng salita mula sa simulaang
❖ Linggwistiko
wika na sinusunod ang pagbabaybay
❖ Ekstra-linggwistiko
ng tunguhang wika

Siyensya o Science
Cultural Equivalent
- mas kilala sa tawag na Agham
- ang isang kultural na salita sa orihinal
- mula sa salitang latin na scientia na
na wika ay isinasalin sa katimbang ding
ang kahulugan ay karunungan
kultural na salita sa tunguhang wika

MGA DISIPLINA SA LARANGAN NG AGHAM

Functional Equivalent
- pagsasalin na ibinibigay ang higit na
Biyolohiya (Haynayan)
gamitin at tinatanggap na katumbas o
- pag-aaral ng buhay at mga nabubuhay
kahulugan
na organismo
Descriptive Equivalent
Kemistri (Kapnayan)
- tinatawag ding amplikasyon
 - komposisyon ng mga substance,
properties at mga reaksyon at
interaksyon sa enerhiya
Pisika
- property at interaksyon ng panahon,
espasyo, enerhiya at matter
- mula sa salitang Griyego na Phusika o
kaalaman sa kalikasan
Earth Science o Heograpiya
- sumasaklaw sa pag-aaral ng mga
planeta sa kalawakan, mga bato, at iba
pang mga pisikal na elemento
Filipino sa Pagsulat ng Agham, Teknolohiya,
Inhenyeriya, at Matematika
❖ nakasulat sa paraang paglalahad,
paglalarawan at pangangatwiran
❖ naglalaman ng mga paktuwal at
produkto ng mga eksperimento
❖ posibleng ang isang termino ay
ginagamit sa isa o higit pang akda
❖ ang mga salitang ay mayroong
magkapareho o magkaibang
kahulugan
METODONG IMRAD

Astronomiya I Introduksyon
- pagmamasid at pagpapaliwanag ng
mga kaganapang nangyayari sa labas M Metodo
ng daigdig at ng himpapawid nito
R Resulta
Matematika
A Analisis
- siyensiya ukol sa sistematikong pag-
aaral sa lohika, at ugnayan ng mga D Diskusyon
numero, pigura, anyo, espasyo,
kantidad, at estruktura
Mga Halimbawa ng Sulating
Pang-akademiko sa Agham at Teknolohiya
❖ Artikulo ng pananaliksik
❖ Polyeto o hand-out
Teknolohiya
❖ Report o panlaboratoryo
- mula sa pinagsamang salitang Griyego
❖ Performance report
na techne at logos
❖ Teknikal na report
- praktikal na aplikasyon ng mga
impormasyon at teorya
- umaasa sa mga teoryang pansiyensya
- paglikha at paggamit ng iba’t ibang
PROSESO, LAYON, KAHALAGAHAN NG
pamamaraan o kaugnayan ng buhay,
PAGSASALING SIYENTIPIKO, AT TEKNIKAL
kapaligiran, kalikasan at lipunan

Pagsasaling Teknikal
DISIPLINA SA LARANGAN NG TEKNOLOHIYA
- malaki ang naitulong sa
pagpapalaganap ng impormasyon sa
Information Technology
iba’t ibang sangay at institusyon
- pag-aaral at gamit ng teknolohiya
- Pangunahing Layunin: magkaroon ng
kaugnay ng pagbibigay at paglilipat ng
mas malinaw at mabilis na
impormasyon, datos at pagproseso
komunikasyon gamit ang Filipino
pagdating sa Agham at Teknolohiya
Inhinyeriya
- paglalapat ng agham upang
Mga Hakbang sa Pagsasalin base sa
matugunan ang pangangailangan ng
Unibersidad ng Pilipinas
sangkatauhan
➢ Pagtutumbas mula Tagalog/Pilipino o
- mula sa salitang Kastila na ingeniera o
mula sa katutubong wika ng Pilipinas
ingenieria
 ➢ Panghihiram sa Español
➢ Panghihiram sa Ingles; pagbabago sa
baybay o pananatili ng orihinal na
baybay sa Ingles
➢ Paglikha
- Pakikilahok = joining/participating
Saling-sanib
- amalgamated translation
- gahum (Cebuano) para sa hegemony

Mga Katangian na Dapat Taglayin ng isang

Tagasalin sa Tekstong Siyentipiko at Teknikal YUNIT 4
❖ Malawak na kaalaman
❖ Mayaman ang imahinasyon
REBYU SA MGA BATAYANG KAALAMAN SA
❖ Katalinuhan
PANANALIKSIK
❖ Kakayahang makapamili at
makapagpasya
Pananaliksik
❖ May karanasan sa pagsasalin
- isinilang ng magsimulang magtanong
ang mga sinaunang tao
PAMAMARAAN SA PAGSASALING
- pilit na hinanapan ng mga kasagutan
SIYENTIPIKO AT TEKNIKAL
sa kuryosidad

Saling-angkat
Pananaliksik bilang Kasangkapang
- direct borrowing
Intelektwal
- persepsyon mula sa Latin na
- ginagampanan upang makatuklas ng
perception
mga makabagong kaalaman, mga
datos, at mga katotohanan
Saling-paimbabaw
- ikauunlad ng pamayanan, pulitika,
- surface assimilation
kalakalan, edukasyon at siyensya upang
- reimporsment mula sa reinforcement
matamo ang inaasam na pagbabago
- nakapagpapayaman ng kaisipan at
Saling-panggramatika
nakapagdaragdag ng kaalaman
- grammatical translation
- nangangailangan ito ng ibayong
- kumperensyang internasyunal =
pagbabasa at malalim na pag-unawa
international conference
sa mga konsepto at pag-aaral
- hinuhubog ang kamalayan ng
Saling-hiram
mananaliksik tungo sa mahusay na
- loan translation
paglalapat ng interpretasyon
- alon ng tunog para sa sound waves
- pinapalawak ang kaalaman at
karanasan ng mananaliksik gamit ang
Saling-likha
masinop na paghahanap ng datos at
- word invention
kaugnay na literatura
- punlay (punla+buhay) = sperm

Layunin ng Pananaliksik
Saling-daglat
- maghanap ng mga solusyon sa mga
- abbreviated word
suliraning kinakaharap sa ibat’ibang
- BSU = Batangas State University
larangan

Saling-tapat
Good at Scates (1972)
- parallel translation
- The purpose of research is to serve
- panaderya para sa bakery
man, and the goal of research is to the
good life.
Saling-taal
- indigenous-concept oriented
translation
Pananaliksik ayon kina Clarke at Clarke - isang siyentipiko at obhetibong pag-
(2005) aanalisa ng mga datos gamit ang
- maingat, masistematiko at obhetibong pinaka epektibong metodo at teorya
imbestigasyon upang makabuo ng mabisang
- isinasagawa upang makakuha ng mga paglalahad hinggil sa suliranin
balidong katotohanan, makabuo ng
konklusyon at makalikha ng mga Sampung Layunin ng Pananaliksik
simulaing kaugnay ng inilahad na 1. upang makadiskubre ng bagong
suliranin kaalaman hinggil sa mga batis ng
penomena
Pananaliksik ayon kina Nuncio, et.al. (2013) 2. upang makakita ng sagot sa mga
- lohikal na proseso ng paghahanap na suliraning hindi pa ganap na nalulutas
obhetibong sagot sa mga katanungan ng mga umiiral na metodo at
ng mananaliksik impormasyon
- nakabatay sa suliranin at metodo ng 3. mapagbuti ang mga umiiral na teknik
pag-aaral tungo sa produksyon ng at makadebelop ng bagong
maraming kaalaman at kasanayan instrumento o produkto
- upang makatugon sa pangangailangan 4. makatuklas ng hindi pa nakikilalang
ng tao at ng lipunan substance o elements
5. higit na maunawaan ang kalikasan ng
Pananaliksik ayon kay Aquino (1994) mga dati nang substances at elements
- sistematikong paghahanap sa 6. makalikha ng mga batayan ng
mahahalagang impormasyon hinggil pagpapasya, sa kalakalan, industriya,
sa isang tiyak na paksa o suliranin edukasyon, pamahalaan at iba pang
larangan
7. ma-satisfy ang kuryosidad ng
mananaliksik
Ang pagkalap ng impormasyon sa 8. mapalawak o ma-verify ang mga
pananaliksik ay nangangailangan maging: umiiral na kaalaman
❖ Sistematiko 9. upang mapaunlad ang sariling
❖ Matalino kaalaman
❖ Etikal 10. upang mabatid ang lawak ng
kaalaman ng mga mag-aaral sa isang
partikular na bagay
Sistematiko kahingian ng pananaliksik
ay ang pagsunod sa isang
pinaghandaang proseso Pananaliksik sa Paaralan
- karaniwang requirement sa mga
Matalino hinihingi nito ang pagiging mag-aaral
iskolar ng mananaliksik at - isang akademikong pangangailangan
ang mananaliksik ay sa kahit na anong larangan o disiplina
nararapat na may sapat na
- dahilan nito ay ang katotohanang
kaalaman sa paksang
kanyang pag-aaralan walang larangan o disiplina na hindi
maaring umaagapay sa patuloy na
Etikal kailangang panatilihin ng pagbabago ng panahon
mananaliksik ang katapatan - kaakibat ng modernisasyon upang
sa buong proseso at iwasan makasabay ang tao sa agos ng buhay
hangga’t maari ang at sa mga pagbabago sa paligid at sa
paglabag sa karapatan ng
lipunan sa ano pa mang larangan
ibang tao

Pananaliksik
 ❖ Gagamit ng sistematikong at
KATANGIAN NG PANANALIKSIK
siyentipikong paraan upang mabigyan
Sistematik may sinusunod na proseso o ng kasagutan ang mga inilahad na
pagkakasunod-sunod na mga suliranin sa pananaliksik.
hakbang ❖ Nararapat na ang mananaliksik ay may
sapat na kaalaman sa paksa.
Kontrolado lahat ng baryabol na sinusuri
ay kailangang maging
Mga Batayan sa Paglilimita ng Paksa ayon
konstant
kina Bernales, et.al. (2018)
Empirikal nararapat maging ❖ Panahon
katanggap-tanggap ang mga ❖ Edad
pamamaraan ginagamit sa ❖ Kasarian
pananaliksik, maging ang mga ❖ Perspektibo
datos na nakalap ❖ Lugar
❖ Propesyon o grupong kinabibilangan
Kasanayan sa Pananaliksik ❖ Anyo o uri
- mahalagang matamo ng mananaliksik ❖ Partikular na halimbawa o kaso
ang mga kognitibong kakayahan sa ❖ Kombinasyon ng mga nabanggit na
larangan ng pagbasa at pagsulat batayan
- ang mananaliksik ay dapat bihasa sa
gawaing pananaliksik upang maging Pagpili ng Batis ng Impormasyon
matagumpay sa gawaing ito - Ang isang mahusay na pananaliksik ay
nakabatay sa bisa ng mga nakahanay
Pagpili ng Paksa na datos at impormasyon.
- makabuluhang gawain ang - Mahalaga ang wastong pagpili ng mga
pananaliksik pinagkukunan ng mga datos at
- naisaalang-alang sa pagsasagawa nito impormasyon na ito upang maging
ang mga pangangailangan ng lipunan makabuluhan ang gagawing
pananaliksik.
Mga Katangian ng maka-Pilipinong
Pananaliksik ayon kay Sicat-De Laza (2016) Gabay sa Tamang Pagpili ng Sanggunian
❖ gumagamit ng wikang Filipino at mga ayon kina San Juan, et.al. (2019)
katutubong wika sa Pilipinas at ❖ Tiyakin na ang sanggunian ay isang
tumatalakay sa mga paksang malapit akademiko. Mas mabigat na salalayan
sa puso at isipan ng mga mamamayan ang isang akademikong sanggunian
❖ isinasaalang-alang ang pagpili ng sapagkat naglalayon itong magbigay
paksang naaayon sa interes at linaw sa iba’t ibang miyembro ng
kapaki-pakinabang sa sambayanang akademikong komunidad tulad ng
Pilipino mga mag-aaral, guro at mga iskolar
❖ komunidad ang laboratoryo ng hinggil sa paksa. Obhetibo ang
maka-Pilipinong pananaliksik pagtalakay sa paksa at dumaan sa
masusing ebalwasyon kaya ito ay
Batayan sa Pamimili ng Paksa ayon kina San mapagkakatiwalaan.
Juan, et.al. (2019) ❖ Tukuyin ang uri ng sanggunian. Ang
❖ Pumili ng paksang may sapat na akademikong sanggunian ay pwedeng
sangguniang pagbabatayan. nakalimbag o online. Halimbawa nito
❖ Pumili ng paksang limitado lamang at ay aklat, journal, artikulo. May iba’t
hindi malawak ang saklaw. ibang uri ng website na pwedeng
❖ Mahalaga na ang napiling paksa ay hanguan ng impormasyon. Kapag ang
makapag-aambag ng bagong web page Uniform Resource Locators
kaalaman. ay nagtatapos sa .edu ito ay nabibilang
 sa institusyong pang-edukasyon o
akademiko.
❖ Alamin kung ang sanggunian ay
primarya o sekundarya. Maituturing na
primarya ang sanggunian kung ito ay
nagbibigay ng direktang katibayan
tungkol sa paksa ng pananaliksik at
maituturing na orihinal na ebidensiya.
Magagamit din ang mga sekundaryang
sanggunian upang mapalawak at
mapayaman ang isang pananaliksik.
PAGBASA AT PAGSULAT NG PARAPHRASE,
ABSTRAK, AT REBYU
Paraphrase
- tumutukoy sa pagsasalin ng ideya ng
orihinal na teksto sa mabisa at malinaw
na pananalita na hindi nababago ang
tunay na kahulugan
- makatutulong upang mas mapabilis
ang pagbibigay kahulugan sa binasang
teksto
- sa pagsulat ng paraphrase inilalagay
ang pinagkunan ng orihinal na teksto
Abstrak
- isang uri ng lagom na karaniwang
ginagamit sa pagsulat ng
akademikong papel
- karaniwang makikita sa unahan ng
pananaliksik na naglalahad ng buod ng
akda
- kinapapalooban din ito ng mga layunin
ng pag-aaral at ang suliranin ng
ginawang pananaliksik
- nakakatulong upang madaling
maunawaan ng mambabasa ang
mahahalagang puntos sa isang
akademikong sulatin
Nilalaman ng Abstrak ayon kay Koopman
(1997)
❖ Introduksyon
❖ Kaugnay na literatura
❖ Metodolohiya
❖ Resulta
❖ konklusyon
Mga Dapat Tandaan sa Pagsulat ng Abstrak
ayon kay Gervacio (2020)
❖ Lahat ng nakasulat sa abstrak ay dapat
nakapaloob sa kabuuan ng papel.
❖ Hindi isinusulat sa abstrak ang
detalyadong pagpapaliwanag ng mga
datos para pahabain ito.
❖ Iwasan ang paggamit ng sariling
opinyon sa pagsulat ng abstrak.
❖ Gumamit ng malinaw at direktang
pangungusap. Iwasan ang pagiging
maligoy sa pagsulat ng abstrak.
❖ Maging obhetibo. Ilahad lamang ang
mga pangunahing kaisipan.
❖ Gawing maikli subalit komprehensibo
ang pagsulat ng abstrak kung saan
mauunawaan ng babasa ang
pangkalatang nilalaman ng
pananaliksik.
Rebyu ayon kina San Juna, et.al. (2019)
- isang uri ng pampanitikang kritisismo
- naglalaman din ng pagtataya o
ebalwasyon ng akda batay sa personal
na pananaw
- gumagamit ang mga nagsusulat ng
panunuri sa rebyu upang magbigay
linaw sa nilalaman ng akda
Layunin ng isang Rebyu
- suriin ang isang akda batay sa
nilalaman, istilo at anyo ng
pagkakasulat nito
Akademikong Publikasyon
- Ayon kay De Laza (n.d.), hindi kompleto
ang ginawang pananaliksik kung wala
itong publikasyon.
- Maaaring ilathala ang pananaliksik,
buod, pinaikling bersyon o isang bahagi
nito sa pahayagan o pampahayagang
pangkampus, conference proceedings,
monograph, aklat o sa refereed
research journal.
- Ang pinakatanggap at balidong paraan
sa akademikong publikasyon ay
mapapasama sa isang refeered
research journal sa anumang larangan
ng pananaliksik.
 - Ang nabuong pananaliksik ay - nahahasa rin ng mananaliksik ang
dumadaan sa peer review, isang analitikal na kakayahan sa pagbasa
proseso kung saan ang manuskrito o - nagagamit ang kakayahan sa
artikulo ay dumadaan sa screening o paraphrasing sa pagwawasto ng ideya,
serye ng ebalwasyon bago mailimbag napapalakas at napapalalim ang
ang journal. argumentong nabuo sa pananaliksik

Mga Hakbang ng Paglalathala sa Isang Mga Gabay sa Pagrerebisa ng Pananaliksik

Research Journal ayon kay De Laza (n.d.)
➢ Pumili ng angkop na journal para sa ❖ Tukuyin ang pangunahing punto ng
iyong pananaliksik papel pananaliksik.
➢ Basahin ang mga pamantayan ng ❖ Tukuyin kung sino ang mga
journal at magbasa ng mga back-issue magbabasa ng pananaliksik at kung
➢ Rebisahin ang pananaliksik batay sa ano ang mga layunin nito.
pamantayan ng journal ❖ Tasahin ang iyong mga ebidensiya.
➢ Ipabasa at iparebyu ang artikulo sa iba ❖ Panatilihin lamang ang mahahalagang
at muling rebisahin punto ng pananaliksik.
➢ Ipasa sa journal ang pananaliksik at ❖ Pakinisin ang gamit na wika sa
antayin ang feedback kabuuan ng papel.

Presentasyon ng Pananaliksik
- Ayon ay De Laza, (n.d.), ang
presentasyon ng pananalisksik ay isang
paraan ng pagbabahagi ng ginawang
pananaliksik sa mga lokal, pambansa at
pandaigdigang kumperensiya.
- Ang pagpapalitan ng kaalaman sa
pamamagitan ng pampublikong
gawain tulad ng simposyum, forum,
kumperensiya, at iba pa at mahalagang
gawain na dapat linangin sa loob at
labas ng akademya.
- Sa pamamagitan nito ay nalilinang ang
kagustuhan ng mga miyembro ng
akademya na maghanap ng mas
mataas na antas ng kaalaman at uri ng
pag-iisip.
- Sa pamamagitan din nito ay nagiging
makabuluhan at napapanahon ang
kaalaman ng mga guro at mag-aaral at
nadadala sa loob ng silid-aralan. Sa
ganitong gawain ay nailulugar din ang
papel ng akademya sa lipunan.

Rebisyon ng Pananaliksik
- pinakahuling proseso sa proseso ng
pananaliksik
- natutuklasan ng mananaliksik ang
kahinaan ng ginawang pananaliksik,
pagkakamali sa padron ng gramatika
at sistematisasyon ng ideya