KPWKP REVIEWER B.

) KONSTITUSYONNGREPUBLIKA1987
ARTIKULO 14 SECTION 7

ARALIN#1: WIKA - Layunin ng komunikasyon at pagtuturo, ang mga

wikang opisyal ng Pilipinas ay Filipino at,
hangga’t walang ibang itinatadhana ang batas,
WIKA Ingles.

- Isa sa pinakamahalagang instrumento ng WIKANG PANTURO

Komunikasyon na ginagamit sa paghahatid ng
mensahe. - Wikang ginagamit sa edukasyon

● HENRY GLEASON (LINGGUWISTA) - Batay sa MTB-MLE, unang wika ang gagamitin

para sa kindergarten hanggang baitang tatlo at sa
Ayon sakanya na ang wika ay masistemang
susunod na baitang ang Filipino at Ingles ang
balangkas na sinasalitang tunog at sinasaayos sa
pangunahing wikang panturo o MEDIUM OF
paraang arbitraryo na nabibilang sa kultura
INSTRUCTION.

KATANGIAN NG WIKA
ARALIN#2: MGA KONSEPTO NG WIKA

1. NAGTATAGLAY NG MASISTEMANG BALANGKAS ● NELSON MANDELA

Hal: Ang wika ay may sinusunod na alituntunin o estruktura na
batayan upang makapaghatid ng mensahe. “Kapag kinausap mo ang tao sa wikang kanyang
nauunawaan, ito’y patungo sa kanyang isip. Kapag
2. SINASALITANG TUNOG
kinausap mo siya sa kanyang wika, ito’y patungo sa
Hal: Ang mga broadcaster o mamamahayag ay may maayos at kanyang puso.”
klarong boses upang maunawaan sila ng mga tagapakinig.

UNANG WIKA
3. ARBITRARYO

Hal: Nangangahulugang napagkasunduan. Ang salitang baliktag sa - Wikang kinagisnan

Tagalog ay baliskad sa Aklan, balikad sa Waray, at baliktar naman - Tinatawag na katutubong wika
sa Pangasinan.
- wikang ito pinakamataas o pinakamahusay na
4. KABUHOL NG KULTURA ipinahahayag ng tao ang kanyang mga ideya,
Hal: Ang mga pagkain (salita) tulad ng adobo at balut ay kaisipan, at damdamin.
nangangahulugang pagkaing Pilipino.

5. Dinamiko IKALAWANG WIKA

Hal. Mayroong mga bagong termino na nauuso at patok na patok sa
social media.
- may bagong wika na paulit - ulit niyang naririnig o
6. Makapangyarihan
Hal. Ang wika ay mapagpabago. nakikilala na kalauna’y natututuhan niya at
nagagamit na sa pakikipagtalastasan sa mga tao sa
7. Lahat ay pantay-pantay
Hal: Walang superyor na wika. paligid niyang nagsasalita rin ng wikang ito.

MONOLINGGWANISMO
WIKANG PAMBANSA
- Wikang nagbubuklod at pagkakakilanlan - Ito ang pagpapatupad ng iisang wika sa isang bansa
bilang isang mamamayan tulad ng Pransya,South korea at Hapon
A.) KONSTITUSYON NG REPUBLIKA 1987
ARTIKULO 14 SECTION 6 BILINGGWALISMO

- Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino na
dapat pagyabungin at pagyamanin pa.
WIKANG OPISYAL
● VIRGILIO ALMARIO
MULTILINGGWANISMO
- Ang itinadhana ng batas na maging wika sa
opisyalna talastasan ng pamahalaan. Wikang
maaaring gamitin sa anumang uri ng komunikasyon,
lalo na sa anyong nakasulat , sa loob at labas ng
alinmang sangay o ahensiya ng gobyerno.
- Pagkontrol ng tao sa dalawang wika na tila bang
itinuturing na itong katutubong wika
- Masasabing BILINGGWANISMO ito pag mas
madalas na nagagamit ang pangalawang wikang
sa pakikipag usap.
Matatas sa paggamit ng 2 wika
- Mayroong maraming wika sa isang bansa na
tinatawag na “diyalekto” tulad ng PIlipinas
 ARALIN#3: MGA KONSEPTO NG WIKA CREOLE

I. HOMOGENOUSNAWIKA - Naging unang wika ng batang isinilang

ang umusbong wika (pidgin)
- Ito ang pagkakatulad ng salita ngunit sa paraan ng
pagbaybay at intonasyon o aksent nagiiba ang ibig
sabihin. ARALIN#4: GAMIT NG WIKA SA LIPUNAN
II. HETEROGENOUS NA WIKA
● M.A.K HALLIDAY
- Salitang “heterous” na nangunghulugang magkaiba
at “genous” uri o lahi - GAMIT NG WIKA SA LIPUNANB
- wika mula sa iba-ibang lugar, grupo, at / o
pangangailangan ng paggamit nito. Nagkakaroon INTERAKSYUNAL
ng maraming baryasyonangwika.
- Paraan ng pakikipag ugnayan sa pagitan ng
BARAYTI NG WIKA dalawang tao.

DAYALEK INSTRUMENTAL

Ginagamit na wika ng pangkat ng tao sa isang

- - Wika kung saan tumutugon sa pangangailangan ng
partikular na lugar sa lalawigan,relihiyon o tao
bayan.
- Pakikipag ugnayan nang may pabor.
IDYOLEK

- Ito ang paraan ng pagsasalita ng bawat isa na mas REGULATORYO

nakikilala sila dahil sa katangian at kakayahang
natatangi ng taong nagsasalita
a.) hal: Ruffa Mae “Todo na toooo!!~~”
- Wikang ginagamit upang makontrol ang ugali o
asal ng isang tao sa bawat sitwasyon
- Tumutukoy sa tama o mali.

SOSYOLEK
PERSONAL
- Nakabatay sa katayuan o antas panlipunan
- Ayon kay Rubrico (2009), ang sosyolek ay isang - Personal na opinyon o damdamin ng isang tao
mahusay na palatandaan ng istratipikasyon ng isang - PANLABAS
lipunan nasiyang nagsasaad sa pagkakaiba ng
paggamit ng wika ng mga tao na nakapaloob dito
batay sa kanilang katayuan sa lipunan at sa mga HEURISTIKO
grupo na kanilang kinabibilangan.
- Pagkuha o pagkahahanap ng impormasyon o datos
a.)Gaylingo c.)Jargon sa isang partikular na paksa
- PANLABAS
b.)Jejemon d.)Conyo

IMPORMATIBO
ETNOLEK
- Instrumento upang ipaalam ang iba’t ibang
- Salitang mula sa piangsamang ETNIKO at DIYALEK kaalaman sa lipunan na ginagamit upang magbigay
na nagiging bahagi ng pagkakakilanlan ng isang ng impormasyon sa ibang tao mapa sulat man ito o
pangkat etniko pasalita.

REGISTER IMAHINATIBO
- Naiaangkop ang wikang ginagamit sa
bawat sitwasyon o sa kausap - Wikang ginagamit sa malikhaing paraan upang
makagawa ng obra,maestra at pahayag katulad ng
PIDGIN paglikha ng kanta at paggawa ng akdang
- Nobody’s
“ native language” pampanitikan
- Kapag may umusbong na bagong wika sa dalawang
tao na magkaiba ang unang wika para
magkaintindihan.
ARALIN#5 : MGA PANANAW NG IBA’T IBANG ARALIN#6-7: KASAYSAYAN NG WIKANG PAMBANSA
AWTOR SA WIKANG PAMBANSA

● APRIL PEREZ PANAHON NG KATUTUBO

- Propesor sa UP Diliman, Ayon sakanya na “Ang A.) BANAL NA PANINIWALA SA DIYOS

social Media ay pangunahing ginagamit natin sa
paghahatid ng mensahe. - Teologo na naniniwalang pinagmulan ng wika ay
makikita sa banal na aklat
● MA. ALTHEA ENRIQUEZ - ANG TORE NG BABEL: Genesis 11:1-9 Ang bagong
magandang balita bibliya
- Propesor sa UP Diliman ,“Sa pagtuturo ng wika,
kailangang ituon ang atensiyon ng mga guro sa
anyo ng mga salitang ginagamit kaysa sa
IBA’T IBANG TEORYA NG WIKA
tungkulin nito sa Pangungusap”.

- Iminumungkahi niyang pagtuunan ng pansin ang

ugnayan ng mga salita sa isa’t isa. TEORYANGBOW-WOW

● IMELDA DE CASTRO - “TUNOG NG

KALIKASAN”
- Propesor sa UST , Kahalagahan sa paggamit ng TEORYANGDINGDONG
tamang estruktura at gramatika sa Filipino upang
makamit ang estandardisasiyon ng wika tungo - “TUNOG SA PALIGID NG TAO O SA
sa mas progresibo at modernisadong Filipino. BAGAY-BAGAY”

- “Ang wika ay kailangang sumulong sa tinatawag TEORYANG POOH - POOH

na transpormasyon para maka-adapt ito sa
pagbabago ng panahon,” - “NAKAKARAMDAM NG MASIDHING
DAMDAMIN”
“Mayroong tungkulin ang pamahalaan na TEORYANGYO-HE-HO
- manguna sa paggamit at pagpapalaganap ng
wikang pambansa. Dapat gawing competent sa “NABUBUO MULA SA PAGSAMA -SAMA O
-
Ingles at Filipino ang mga opisyal upang PAGPAPANGKAT”
mahikayat ang iba na sumulat at gumawa ng
pananaliksik ng sa gayon ay maitanghal ang
wikang Filipino bilang intelektuwalisado at BAYBAYIN
modernisado”,
- Ito ang sinusunod ng mga katutubong alpabeto sa
sistema ng pagsulat at pagbasa o

● JONATHAN VERGARA GERONIMO - Natagpuan ang mga ito sa biyas ng kawayang

matatagpuan sa Museo ng Aklatang Pambansa
- Kung walang pagkamamamyan sa isang opisyal
ng pamahalaan hindi dapat asahang sumibol ang
pagiging nasyonalismo sa puso ng mga Filipino
KASAYSAYAN NG WIKANG PAMBANSA SA ILALIM NG
● ARAO (2007) KORONANG KASTILA

- Idineklara ang Ingles bilang midyum ng pagtuturo ● MIGUELLOPEZDELEGAZPI(1565)

sa eskwelahan dahil sa inaasahang pagtaas ng
English Proficiency sa mga mag aaral. - Kauna unahang kastilang gobernado - heneral

● CONSTANTINO (1996) ● VILLALOBOS

- Sa pangangampanya ng mga eskwelahan ng - NagpangalannaFELIPINASbilangparangal

mga kaisipang kanluranin, nawala ang pokus sa sa HARING FELIPE II
pag-aaral sa pambansang kasaysayan.
a Ayon sa Espanyol nasa kalagayang barbariko,di
. sibilisado at pagano ang katutubo noon.

b. Tinuro ng kastila ang Kritstiyanismo sa mga

katutubo para maging sibilisado diumano ang mga
ito.
c. Naniniwala ang Espanyo na magiging mabisa ang
paggamit ng katutubong wika
a.
d. Limang ordeng misyonerong Espanyol na
pagkaraa’y naging lima . ordeng ito ay Agustino,
Pransiskano, Dominiko,Heswita, at Rekoleto para
mapalaganap ang kristiyanismo
Nagsulat ang mga prayle ng diksiyonaryo at aklat -
e.
panggramatika,katekismo at mga kumpensyonal
para mapabilis ang kanilang pagkatuto.
REBOLUSYONG FILIPINO
Maraming Pilipino ang naging matindi ang
damdaming Nasyonalismo at tumungo sila sa ibang
bansa upang kumuha ng mga karunungan.
b. Nagkaroon ng kilusan noong 1873 ng mga
propagandista para maghimasik dahil sa kamalaya
●
ANDRES BONIFACIO

- ItinatagangKatipunan
● DOCTRINA CHRISTIANA
- WikangTagalogangginagamitsakanilangmga
- Kauna unahang aklat na may laman na mga kautusan at pahayagan
dasal at nailimbag ito sa pamamagitan ng
silograpiko c. Sinasabing unang hakbang tungo sa pagtataguyod
ng wikang tagalog
- Nailathala ito noong 1593 na itinakda ni
Padre de Placencia at Padre Domingo Nieva Ginamit ang tagalog para buhayin ang damdaming
d
makabayan.
.

● NUESTRA SENORA DEL ROSARIO e.

- IkalawangaklatnanailimbagsaPilipinasnamay
lamang mga talambuhay ng santo at mga
pangalan ng santo at mga tanong na may sagot
sa relihiyon
- Nailathalanoong1602naitinakdaniPadre
Blancas De Jose
Itinanghal ang Tagalog bilang opisyal na wikaayon
sa pinagtibay na Konstitusiyong Biak-na- Bato noong
1899 bagamat walangisinasaad na ito ang magiging
wikang pambansa ng Republika.
Unang Republika sa pamumuno ni Aguinaldo,
f isinaad saKonstitusyon na ang Tagalog ay opsiyonal.
. Dahil sa pagmamayani ng mga ilustrado sa
Asembleang Konstitusiyonal

f.
Naging usapan ang wikang panturong gagamitin sa
mga Pilipino inutos ng hari na wikang tutubo ang
● EMILIO AGUINALDO
gamitin sa pagturo ngunit hindi naman ito nasunod
- Nais maakit ang mga hindi gumagamit ng
tagalog
-
● GOBERNADOR FRANCISCO TELLO DE GUZMAN Wikang tagalog ay naging biktima ng politika
-
- Nagmungkahi na turuan ang mga indio . Nag-uumpisa lamang sana itong lumago ay
ng wikang espanyol. napailalim na naman ito ng dayuhang wika
PANAHON NG MGA AMERIKANO
● CARLOS I AT FELIPE II
● ALMIRANTEDEWEY
- Naniniwalang kailangan maging bilinggwal
ng mga Filipino - AngnamumunonapumuntasaPilipinas

● CARLOS
a. Naidagdagangwikanginglesnanagkaroonng
malaking ugnayan sa buhay ng tao
- IminungkahinaituroangDoctrinaChristiana b. NagingInglesangwika
gamit ang wikang Espanyol
PANAHON NG HAPON
g. Napalapit ang mga katutubo sa prayle dahil sa
ginagamit nilang wika at napalayo sila sa
pamahallaan dahil wikang Espanyol ang hinagamit - Namayagpag ang wikang Tagalog at mg
doon.
- panitikan Pag sulong ng wikang pambansa
Nanganib ang wikang katutubo dahil nag watak
h.
watak ang filipino at nagtagumpay silang sakupin
a Ipinagbawal ang paggamit ng Ingles
ang katutubo, Hindi nila itinamin sa isipan ng mga
nasakop ang mga Filipino ang kahalagahan ng isang .
wikang magbibikis ng kanilang damdamin.
 MGA BATAS KAUTUSAN,PROKLAMASYON PINAIRAL SA
PAGPAPAUNLAD NG WIKANG PAMBANSA :
● » Kautusang Tagapagpaganap Blg 134 (1937)
- Tagalogangmagigingbatayanngwikang
pambansa sa Pilipinas
● » Kautusang Tagapagpaganap Blg.263 (Abril 1,
1940)
- “ATagalogEnglishVocabulary”at``AngBalarilang
Wikang Pambansa”. Inihayag din ang pagtuturo
ng wikang pambansa (Tagalog) sa mga paaralang
pampubliko at pribado simula Hunyo 19, 1940.
● » Kautusang Tagapagpaganap Blg 60 (1960)
- NilagdaanngPangulongDiosdadoMacapagalna
nag-uutos na awitin ang Pambansang Awit sa titik
nitong Filipino.
● » Kautusang Tagapagpaganap Blg 96 (1967)
- Nilagdaan ng Pangulong Marcos at
nagtatadhana na ang lahat ng edisyon,
gusali at tanggapan ng pamahalaan ay
pangalanan sa Filipino
● » Kautusang Tagapagpaganap Blg 87 (1969)
- Nilagdaan ni Pangulong Marcos at
naguutos na lahat ng kagawaran o iba
pang sangay ng pamahalaan na gamitin
ang wikang Filipino hanggat maari sa lahat
ng opisyal na komunikasyon at transaksyon
● » Kautusang Pangkagawaran Blg.7
- Noong Agosto 13, 1959 ng noo`y kalihim
ng kagawaran ng Edukasyon na Si Jose E.
Romero na nag-aatas na tawagin ang
wikang pambansa na Pilipino.
● » Kautusang Pangkagawaran Blg. 24 (1962)
- Nilagdaan ni Kalihim Alejandro Roces at
nag-utos na simulan sa taong-aralan
1963-64 ang mga sertipiko at diploma
ng magtatapos ay ipalimbag sa Wikang
Filipino.
● » Kautusang Pangkagawaran Blg. 25 (1974)
Nilagdaan ni Kalihim Juan Manuel na
-
itinagubilin sa mga guro ang mga
bagong tuntunin na Ortograpiyang
Pilipino
● » Kautusang Pangkagawaran Blg. 203 (1978)
- Paggamit ng katagang Filipino sa pagtukoy
sa wikang pambansang Pilipino.
Nilagdaan ni Lourdes Quisumbing ng
Kagawaran ng Edukasyon, Kultura at
Isports.
● » Kautusang Pangkagawaran Blg. 54 (1987)
- Panuntunan ng implementasyon ng
patakaran sa Edukasyong Bilinggwal 1987.
● » Batas ng Komonwelt Blg. 570
ipinahayag na isa sa wikang opisyal ang
-
wikang pambansa (Tagalog) simula Hulyo
4, 1946
● » Proklamasyon Blg, 12
- Marso 26, 1954 ni Pang. Ramon
Magsaysay ang pagkakaroon ng
pagdiriwang ng Linggo ng Wika mula
Marso 29- Abril 4 (kapanganakan ni
Franciso Balagtas.)
● » Proklamasyon Blg. 186 (1955)
- Inilahad ang paglilipat ng pagdiriwang
ng Linggo ng Wika sa Agosto 13-19
kapanganakan ni Manuel L Quezon.)
● » Saligang-Batas ng 1987 Artikulo XIV Seksyon 6
- Filipino ang wikang pambansa ng Pilipinas.
● » Proklamasyon Blg. 1041 (1997)
- Nilagdaan ni Fidel V, Ramos na Buwan ng
agosto ang buwan ng wikang Filipino.
ARALIN#8 : SANAYSAY (SANHI AT BUNGA)
SANHI AT BUNGA
Ang sanhi ay ang dahilan kung bakit nangyari ang isang
pangyayari habang ang bunga naman ay ang resulta o epekto
nito. Ang konseptong ito ay mahalaga sa pag-unawa sa mga
proseso at ugnayan sa mundo sa ating paligid
SANAYSAY
Ang sanaysay ay isang uri ng panitikan na naglalayong
magpahayag ng kaisipan, opinyon, o mga karanasan sa isang
organisadong paraan. Karaniwang may layuning magbigay ng
impormasyon, magpaliwanag, maglahad ng mga saloobin, at
mag-aliw sa mambabasa.
Ang sanaysay ay isang uri ng panitikan na naglalayong
magpahayag ng kaisipan, opinyon, o mga karanasan sa isang
organisadong paraan. Karaniwang may layuning magbigay ng
impormasyon, magpaliwanag, maglahad ng mga saloobin, at
mag-aliw sa mambabasa.

Bahagi ng Sanaysay
Ang isang sanaysay ay karaniwang binubuo ng panimula,
katawan at konklusyon o wakas. Basahin ang mga ito sa baba.

Panimula o Introduksyon
Ang panimula o introduksyon ay nagbibigay ng impormasyon
tungkol sa paksa at nagsisilbing tulay para sa ibang bahagi ng
sanaysay.

Dapat itong maglaman ng isang nagbibigay-diin na panimula,

isang maikli na paglalarawan ng paksa, at isang malinaw na
punto na nagpapakita ng pangunahing argumento o layunin ng
sanaysay.

Katawan
Ang katawan ay ang pangunahing bahagi ng sanaysay at binubuo
ng ilang mga talata. Dapat mayroong pokus ang bawat talata sa
isang pangunahing ideya at maglaman ng sumusuportang
ebidensya at halimbawa.

Ang katawan ay dapat maglalahad ng argumento o pangunahing

punto sa isang lohikal at naiintindihan na paraan, gamit ang
malinaw na wika.

Konklusyon o Wakas
Ang konklusyon o wakas ang nagbubuod ng pangunahing punto
na ginawa sa katawan. Dapat itong magpahayag muli ng punto sa
ibang paraan, at maaring maglaman din ng huling ideya.

URI NG SANAYSAY

Nanlilibang
- nagnanais na magbigay ng kasiyahan o aliw

Nagpapabatid
- nagbibigay ng impormasyon

Nanghihikayat
- nagnanais na makahikayat o mapasang-ayon ang mambabasa