MALAYUNING KOMUNIKASYON maaaring makapamili ng isang wika na sasailalim

sa estandardisasyon (Constantino, 1996.)

1. INDIGENEOUS LANGUAGE – Wikang

Wika
WIKA ay masistemang balangkas na
sinasalitang tunog na pinili at isinaayos sa paraang
arbitraryo na ginagamit ng tao sa komunikasyon
na kabilang sa partikular na kultura. (HENNRY
GLEASON)
sinasalita ng mga sinaunang tao na
nakapanirahan sa isang lugar.
2. LINGUA FRANCA – Wikang gamitin ng
mga taong may magkaibang unang wika na
may tiyak na layunin sa paggamit.

3. MOTHER TONGUE – Wikang naakwayr

Dagdag impormasyon: mula sa pagkabata.

1. MONOLINGGWAL– isang wika lamang ang

4. NATIONAL LANGUAGE –Wikang
alam ng isang tao.
ginagamit sa politika, sosyal at kultural na
2. BILINGGWAL– taong marunong magsalita ng pagkakakilanlan.
dalawang wika
5. OFFICIAL LANGUAGE –Wikang
3. MULTILINGGWAL- taong marunong
ginagamit sa transaksyong pampamahalaan.
magsalita ng higit sa dalawang wika at
nauunawaan ang agham ng wika na iyon.
6. PIDGIN – (Nabuo sa pamamagitan ng
4. POLYGLOT– mahigit sa tatlong wika ang paghahalu-halo ng wika) Wikang
ginagamit ng isang tao kadalasang ginagamit ng mga taong may
magkaibang pinagmulang wika.
5. LINGGWISTIKA– maagham na pag-aaral ng
wika
7. REGIONAL LANGUAGE – Komong
6. LINGGWISTA– taong nag-aaral ng wika wika na ginagamit ng mga taong may
magkaibang wikang pinagmulan na
naninirahan sa isang partikular na lugar.
LINGGWISTIKA
- maagham na pag-aaral ng wika 8. SECOND LANGUAGE –Wikang
natutunan bilang karagdagan sa unang wika.
PONOLOHIYA- pag-aaral ng makabuluhang
ponema. 9. VERNACULAR LANGUAGE –Wika ng
MORPOLOHIYA- pag-aaral ng salita isang sosyal na grupo na nadomina ng ibang
wika.
SINTAKSIS- pag-aaral sa ugnayan ng mga 10. WORLD LANGUAGE – Wikang
pangungusap ginagamit sa malawak na saklaw ng mundo.
SEMANTIKA- pag-aaral sa kahulugan

PRAGMATIKS- Pag-aaral sa praktikal na gamit ANTAS NG WIKA

ng salita
ORTOGRAPIYA- paraan ng pagsulat
May inilahad pa rin si Eastman (1982)
kaugnay sa paraan ng pagpili ng wika. Sa
katunayan, may sampung kategorya kung saan
Ang wika ay nahahati sa iba’t ibang
kategorya sa antas na ginagamit ng tao batay sa
kanyang pagkatao, sa lipunang kanyang
ginagalawan, lugar na tinitirhan, panahon,
katayuan at okasyong dinadaluhan.
 1. PORMAL – Ito ay antas ng wika na Impormal- ewan
istandard at kinikilala/ginagamit ng
nakararami. BALBAL (SLANG)
-Sa Ingles ito ay slang. Nagkakaroon ng
PAMBANSA sariling codes, mababa ang antas na ito;
-Ito ay ginagamit ng karaniwang ikalawa sa antas bulgar.
manunulat sa aklat at pambalarila para sa -Una ay hindi tinatanggap ng mga
paaralan at pamahalaan matatanda at mga may pinag-aralan dahil
-Mga salitang ginagamit sa mga hindi raw maganda pakinggan
aklat at babasasahing ipinalalabas sa
buong kapuluan at lahat ng paaralan -Kilala rin bilang salitang kanto o
salitang kalye
-Ang wikang ginagamit ng
pamahalaan at wikang panturo sa mga Halimbawa:
nagsisipag- aral. Pormal- Tatay/Ama
Balbal- Erpat
Halimbawa: Asawa, Anak,
Tahanan BULGAR
PAMPANITIKAN O - Ito ang mga pagbaba sa moral ng isang
PANRETORIKA tao. Halimbawa ay mga mura tulad ng
-Ito ay ginagamit ng mga put*ng ina mo atbp
malikhain manunulat.
-Ang mga salita ay karaniwang
Dahilan kung bakit TAGALOG ang wikang
malalim, makulay at masining.
Pambansa
Halimbawa:
1. Ito ay ginagamit sa sentro ng kalakalan.
Pambansa- Kapatid
2. Ito ay may pinakamayamang talasalitaan.
Pampanitikan- Kapusod
Ang tagalog ay binubuo ng 30, 000
salitang-ugat at 700 na panlapi.
2. IMPORMAL. Ito ay antas ng wika na
3. Ito ang may pinakamaunlad na panitikan
karaniwan, palasak, pang araw-araw,
4. Ito ang wikang ginagamit ng nakararami.
madalas gamitin sa pakikipag-usap at 5. Madaling pag-aralan, matutuhan at
pakikipagtalastasan. bigkasin ito.
6. Ito ay may kahalintulad na wika sa iba.
LALAWIGANIN (PROVINCIALISM)
-Mga salitang kilala at saklaw lamang ng
pook na pinaggagamitan nito.
OPISYALES SA PAGPILI NG WIKANG
-May kakaibang bigkas at tono
PAMBANSA
Halimbawa:
Mga Opisyales
Ina- Pambansa
Mamay- Bikol JAIME C. VEYRA (Visayang Samar),
Iloy- Bisaya Tagapangulo
Nanang-Ilokano
CECILIO LOPEZ (Tagalog), Kalihim at Punong
KOLOKYAL (COLLOQUIAL) Tagapagpaganap
-Mga salitang ginagamit sa pang-araw- SANTIAGO A. FONACIER (Ilokano), Kagawad
araw na pakikipagtalastasan ngunit may
kagaspangan at pagkabulgar, bagama’t may FILEMON SOTTO (Visayang Cebu) Kagawad
anyong repinado at malinis ayon sa kung sino ang - di nakaganap ng tungkulin dahil sa kapansanan
nagsasabi.
Halimbawa: FELIX SALAS-RODRIGUEZ (Visayang
Pormal- Aywan Hiligaynon), Kagawad
CASIMIRO F. PERFECTO (Bikol), Kagawad
HADJI BUTU (Muslim), Kagawad
– di nakaganap ng tungkulin dahil sa maagang
pagkamatay.
Hinirang ni Pangulong Manuel L. Quezon ang
mga sumusunod na kagawad:
LOPE K. SANTOS (Tagalog), pinalitan ni
IÑIGO ED. REGALADO
JOSE I. ZULUETA (Pangasinan)
ZOILO HILARIO (Kapampangan)
ISIDRO ABAD (Visayang Cebu)
MGA LARANGANG PANGWIKA AT ANG
INTELEKTUWALISASYON NG FILIPINO
ANG MGA LARANGANG WIKA NA
NAGKOKONTROL
(CONTROLLING DOMAINS OF
LANGUAGE)
Katangian:
1. “nagdidikta” ng wika at ng rehistrong gagamitin
sa larangan;
2. Nangangailangan ng pagbabasa at pagsusulat;
3. Nangangailangan nang paggamit ng wikang
natutuhan sa paaralan lalo sa mas mataas na
institusyon ng pag-aaral.
Kabilang dito ang:
1. Pangasiwaang pampamahalaan
2. Agham, teknolohiya, at industriya
3. Edukasyon (elementarya, post-secondary na
bokasyonal at teknikal, tersiyarya, gradwado)
Hal.: pagtatanggol sa pagpapanatili ng wikang
Filipino hanggang kolehiyo
4. Mga propesyon
Ang mga wika sa mga larangang
nagkokontrol ay ang wikang kadalasang higit na
gusto ng mga tao dahil ito ang pangunahing wika
sa mga gawain
Ito ang wika para sa hangarin ng pagsulong na
sosyo-ekonomiko at pangkarunungan
Sa Pilipinas, ang wikang iyon ay Ingles
Layunin na palitan ng Filipino ang Ingles sa mga
nagkokontrol na larangang pangwika
ANG NAGKOKONTROL NANG BAHAGYA
SA MGA LARANGANG PANGWIKA
(SEMI-CONTROLLING DOMAINS OF
LANGUAGE)
Katangian:
1. Nangangailangan ng paggamit ng isang
partikular na wika subalit hindi sa paraang
kasinghigpit ng mga nagkokontrol ng larangang
pangwika
2. Ipinapahintulot nito ang pakikibahagi ng isang
tao sa mga gawain ng larangan nang hindi
kailangang nagpapakadalubhasa sa pagsusulat.
ANG DI-NAGKOKONTROL NA MGA
LARANGANG PANGWIKA
(NON-CONTROLLING DOMAINS OF
LANGUAGE)
Halimbawa:
1. Tahanan
2. Lingua Franca
Ano nga ba ang Teorya?
Ang teorya ay isang siyentipikong pag-
aaral ng iba’t ibang paniniwala ng mga bagay-
bagay na may batayan pero hanggang ngayon,
hindi pa napapatunayan ng lubos.
MGA IBA’T IBANG MGA TEORYA NG
WIKA
1. TEORYANG BOW-WOW
Tunog na nalilikha ng mga hayop at ng
kalikasan gaya ng ihip ng hangin.
2. TEORYANG DING-DONG
 Sariling tunog ng lahat ng bagay sa 13. TEORYANG COO COO
kapaligiran tulad ng tik-tok ng orasan.
3. TEORYANG POOH-POOH Tinutukoy nito sa mga tunog na nalilikha
Matinding damdamin bunga ng ng mga sanggol na ginagaya ng mga
pagkatakot, sakit, labis na katuwaan o matatanda bilang pagpapangalan sa mga
kalungkutan. bagay-bagay sa paligid.
4. TEORYANG TARARA BOOM DE AY 14. TEORYANG HOCUS POCUS
Tunog na bunga ng mga nilikhang ritwal
ng mga sinaunang tao. Ayon kay Boree, ang pinanggalingan ng
5. TEORYANG SING-SONG wika ay tulad ng pinanggalingan ng mga
Isang teorya na kung saan ang mga unang mahikal o relihiyosong aspeto ng
salita ay mahaba at musikal, at hindi pamumuhay ng ating mga ninuno.
maiikling bulalas na pinaniniwalaan ng
15. TEORYANG EUREKA!
marami
6. TORE NG BABEL Ayon rin kay Boree, ang ating mga
Ito ay mula sa Biblia sa Genesis 11: 1-9 ninuno ay may ideya ng pagtatakda ng
na nagsasabi na ang buong lupa ay iisang mga arbitraryong tunog upang
wika at iisang mga salita, ipakahulugan sa mga tiyak na bagay.
7. TEORYANG YO HE YO Nang nalika ang mga
Ayon kay A.S Diamond, ang tao ay
natutong magsalita bunga ng kaniyang
puwersang pisikal.
MGA TUNGKULIN NG WIKA
8. TEORYANG TA-TA
Galing sa wikang Pranses, ito ay 1. INTERAKSYUNAL- nagpapanatili ng
nangahulugang paalam sapagkat kapag ang relasyong sosyal.
isang tao ay nagpapaalam, siya ay halimbawa:
kumakampay ang kamay nang pataas o pasalita: pangangamusta
pababa. pasulat: liham pang-kaibigan
9. TEORYANG JEAN JACQUES ROUSSEA
Ang kalayaan ng tao ang nagtulak sa 2. INSTRUMENTAL - tumutugon sa mga
kanya na lumikha ng wika. Ang unang wika pangangailangan.
ay magaspang at primitibo. halimbawa:
10. TEORYANG ARAMEAN pasalita: pag-uutos
Sinaunang tao na nanirahan sa Syria at pasulat: liham pang-aplay
Mesopotamia na ang wika ay ARAMAIC na
nagmula sa Afro- Asiatic Timog- Silangang 3. REGULATORI-
Kanluran ng Asya. kumukontrol/gumagabay sa kilos o asal
ng iba.
11. TEORYANG MAMA halimbawa:
pasalita: pagbibigay ng direksyon
Tinutukoy ito sa unang sinabil ng
pasulat: panuto
sanggol, na dahil hindi niya masabi ang
salitang ina o ang Ingles na mother, sinabi
4. PERSONAL- nagpapahayag ng sariling
niyang mama kapalit sa mother.
damdamin o opinyon.
12. TEORYANG HEY YOU! halimbawa:
pasalita: pormal o di-pormal na talakayan
Ayon sa linggwistang si Revesz, nagmula pasulat: liham sa patnugot
ang wika sa mga tunog na nagbabadya ng
pagkakakilanlan (Ako!) at pagkakabilang 5. IMAHINASYON- nagpapahayag ng
(Tayo!). Napapabulalas din tayo bilang imahinasyon sa malikhaing paraan.
pagbabadya ng takot, galit o sakit (Saklolo!). halimbawa:
Tinatawag din itong teoryang kontak. pasalita: malikhaing pagsasabuhay/pamamaraan
 pasulat: mga akdang pampanitikan
6. HEURISTIC- naghahanap ng mga
impormasyon o datos.
halimbawa:
pasalita: pagtatanong
pasulat: survey
7. INFORMATIVE- nagbibigay ng mga
impormasyon.
halimbawa:
pasalita: pag-uulat
pasulat: balita sa pahayagan
"Ang 4 (Apat) na Uri ng Pagpapahayag"
PAGSASALAYSAY – may layuning mag-ulat ng
mga pangyayari sa isang maayos na paghahanay.
-nagkukwento
-nagsasaad ng mga pangyayari o
karanasang magkakaugnay.
PAGLALARAWAN – may layuning maipamalas
sa kausap o mambabasa ang katangian,
kaanyuan, kulay, hugis, anyo ng isang tao, bagay,
pook, pangyayari, o isang gawain.
-paghambingin ang dalawang magkaibang
katangian, kaanyuan, kulay, hugis, anyo ng isang
tao, bagay, pook, pangyayari, o isang gawain.
PANGANGATWIRAN – layunin nito’y makaakit
sa mga sanhi at dahilan ng mga bagay.
-ito ay may layong mapatunayan
sa tulong ng mga halimbawa o patunay at
mapalitaw ang kabisaan o katotohanan ng bagay
o •Ang pagpapatawa sa simula ng talumpati ay
pangyayaring binibigyan ng katwiran.
PAGLALAHAD – layunin nito’y magpaliwanag.
-pagbibigay ng katuturan o
kahulugan sa isang natatanging paksa.
May tatlong dimensyon angpagkakaiba ng mga
rehistro (SABERNALES , 2002)
Field
Nauukol ito sa layunin At paksa ayon
salarangang sangkot ng komunikasyon.
Ito ang pokus ng kabanatang ito.
Mode
Tungkol ito sa paraan kung papaano isinasagawa
ang komunikasyon, pasalitao pasulat.
Ang ibig sabihin, tungkol ito sa paano.
Tenor
Ayon ito sa mga relasyon ng mgakalahok.
Nangangahulugang para kanino ito.
Minsan, sa halip na tawaging tenor,ginagamit ang
style , pero iniiwasan angpagtawag nang ganito
dahil sapangkalahatan, ginagamit ang style
sapagtukoy sa rehistro.
LAYUNIN NG TALUMPATI
1. Magpahatid ng mahahalagang ideya tungkol
sa isang paksa.
2. Pumukaw sa damdamin ng mga nakikinig.
3. Makaakit.
4. Makapagpaniwala.
5. Makapagbigay-kasiyahan sa mga nakikinig.
BAHAGI NG TALUMPATI
1.PAMBUNGAD o PANIMULA- Bahaging
inihahanda ang kaisipan ng mga nakikinig.
•Dapat iangkop ang haba ng pambungad sa
katawan ng talumpati.
•Ang pambungad ay dapat mapagkumbaba at
nakaaakit sa kalooban ng mga nakikinig.
nakatutulong sa pagkuha ng kalooban ng
mganakikinig.
2.PAGLALAHAD- Ang bahaging
nagpapaliwanag (katawan ng talumpati).
KATANGIAN ng bahaging
PAGLALAHAD :•KAWASTUHAN– dapat ang
talumpati ay maging wasto sa BUOD, PORMA at
GRAMATIKA.
•KALIWANAGAN– dapat maliwanag ang
talumpati sapagkat hindi mapahihinto ng
mganakikinig ang isang nagtatalumpati kung
mayroong hindi maintintindihan.
•PANG – AKIT– ang talumpati ay dapat umakit sa
KATWIRAN, GUNIGUNI at DAMDAMIN
ngmga nakikinig sa pamamagitan ng mga salitang
may kaugnayan sa limang senso(senses)ngtao.

3.PANININDIGAN- Bahaging kinaroroonan ng

mga pagpapatunay ng magtatalumpati.

•Ang bahaging ito ay mabisa KUNG

mapapaniwala at mahihikayat ng nagtatalumpati
ang mganakikinig dahil sa kalakasan ng kanyang
mga katwiran na tumimo sa pag-iisip at damdamin
ngmga tagapakinig.

4.PAMIMITAWAN- Huling bahagi ng isang

talumpati. Ito ay nararapat na hindi masyadong
mahaba.

•Sa bahaging ito nag-iiwan ng isang marikit at

maindayog na pangungusap na nag-iiwan ngisang
KAKINTALAN(lasting impression)sa nakikinig