Batayan sa Pagkatuto at Gabay sa Pag-aaral

Yunit 1 hanggang Yunit 3

Grade 11 (SHS)
___________________________________________________________________________
Inihanda ni G. Werner Galliofen Jr., LPT

 Ang wika ay isang kasangkapang nag-uugnay sa mga tao sa isang lipunan.

Ginagamit ito ng mga tao sa araw-araw na pakikipag-ugnayan sa kaniyang kapwa.
 Ang dalubwika ay isang taong nagpapalalim at nagpapalawak ng kaniyang
kaalaman sa wika. Pinag-aaralan niya ang wika—estruktura, galaw, kahulugan, at
pagbabago nito— upang matukoy kung paano ito higit na mapakikinabangan sa
mas epektibong pakikipag
 Mayroon naming mga dalubwika na ang binibigyang pansin ay ang pagsasalin ng
isang akda sa iba pang wika
 Ang wika ay walang isang tiyak na kahulugan. Bawat dalubwika, o linguist, ay may
sariling pagpapakahulugan sa wika. Ayon kay Henry Allan Gleason, Jr., isang
dalubwika at propesor sa University of Toronto, ang wika ay isang masistemang
balangkas ng sinasalitang tunog na isinasaayos sa paraang arbitraryo upang
magamit ng tao bilang bahagi ng isang kultura sa komunikasyon.
 Isa namang linguist at semiotician si Ferdinand de Saussure na isa ring kilalang
dalubwika. Ayon sa kaniya, ang wika ay pormal na sistema ng mga simbolo na
sumusunod sa patakaran ng isang balarila upang maipahayag ang komunikasyon.
 Ang teorya ay sistematikong pagpapaliwanag tungkol sa kung paanong ang dalawa
o higit pang penomenon ay nagkakaugnay sa bawat isa. Ang mga teorya ay haka-
haka rin ng mga indibiduwal na nagtangkang magpaliwanag ng anumang bagay na
naitala sa kasaysayan.
 Ayon sa ilang dalubwika, nahahati sa dalawang pangkat ang mga teorya ng
pinagmulan ng wika ng tao: (1) ang Teoryang Biblikal at (2) ang Teoryang
Siyentipiko o Makaagham.
 Ang teorya tungkol sa Tore ng Babel ay kilala rin sa tawag na “Teorya ng Kalituhan.”
 Ang kuwento naman ng Pentecostes ay mababasa sa aklat ng Mga Gawa, kapitulo
dalawa, bersikulo isa hanggang 12. Ito ay tungkol sa pagsapit ng banal na espiritu
sa mga apostol ni Hesus.
 Ang Teoryang Bow-wow ay naniniwala na ang wika ay nagmula sa panggagaya o
panggagagad ng tao sa mga tunog na nagmumula sa kalikasan. Halimbawa, may
mga tunog o salitang nabuo batay sa tahol ng aso o sa lagaslas ng tubig sa ilog.
 Ang Teoryang Ding-dong ay kilala rin sa tawag na “Teoryang Natibistiko.”
Naniniwala ito na ang wika ay nabuo dahil sa pagbibigay-ngalan ng tao sa mga
bagay sa kaniyang paligid batay sa tunog na maririnig mula rito.
 Ang Teoryang Pooh-pooh naman ay naniniwala na dahil sa matinding emosyon,
nakabubulalas ang tao ng tunog. Dahil dito, natuto ang tao na makipag-usap sa
kagustuhan niyang maipahatid ang kaniyang mga nararamdaman.
 Ang Teoryang Yo-he-ho ay naniniwala na ang wika ay nagmula sa mga ingay na
nalilikha ng mga taong magkakatuwang at magkakasama sa kanilang paggawa gaya
ng pagbubuhat ng mabibigat na bagay.
 Batay sa Teoryang Ta-ra-ra-boom-deay, ang wika ay nagmula sa mga tunog na
nalilikha ng mga sinaunang tao sa sinaunang sibilisasyon, sa kanilang mga ritwal at
dasal.
 Ang wika ay arbitraryo. Ibig sabihin, ang mga salita ay nagbabago ng kahulugan
batay sa iba’t ibang salik. Isa na rito ang panahon.
 Ang wika ay bahagi ng kultura. Ang mga salitang nakapaloob sa isang wika ay
nagpapakita ng kalagayan ng lipunan. Gayundin, may mga salita na masasabing
endemic o natatanging dito lamang ginagamit sa Pilipinas.
 Ang wikang nasa kategoryang di-pormal ay wikang madalas nating ginagamit. Di-
pormal ang wika kapag ito ay ginagamit sa pang-arawaraw na pakikipag-usap.
 Ang unang antas nito ay tinatawag na kolokyal. Ito ay wikang ginagamit natin sa
araw-araw na pakikipag-usap. Hindi rin ito kinakailangang nakasunod sa estruktura
at mga alituntunin ng balarila.
 Ikalawang antas naman ng di-pormal na wika ang balbal. Ito ay mga salitang
nagbabago ang kahulugan sa paglipas ng panahon. Madalas din itong naririnig na
ginagamit sa lansangan.
 Ikatlo at huling antas ng di-pormal na wika ang panlalawigan. Ito ay kilala rin sa
tawag na diyalekto, o wikang ginagamit sa isang tiyak na pook o lugar. Bawat
diyalekto ay may sariling tono at pagpapakahulugan sa mga salitang nakapaloob sa
wika.
 pampanitikan. Ito ay wikang ginagamit natin sa pagsulat ng mga akdang
pampanitikan tulad ng tula, kuwento, at sanaysay. Dahil dito, ang mga salitang
gagamitin ay dapat na piliing mabuti at ang pagsasaayos ng mga ito ay batay sa
tamang estruktura at balarila. Ilang halimbawa nito ang mga salitang “lundayan,”
“marikit,” at “sinisinta.”
 pambansa. Itinituring itong pinakamataas na antas ng wika. Ginagamit ang wikang
ito sa pamahalaan, paaralan, at sa pakikipagtalastasan. Gaya ng wikang
pampanitikan, ang wikang pambansa ay mayroon ding estruktura at nakabatay sa
mga alituntunin ng balarila. Bahagi ng wikang ito ang mga salitang “kalayaan,”
“edukasyon,” “pulitika,” at “ekonomiya.”
 Ang Filipino, bilang wikang pambansa ng Pilipinas, ay sumisimbolo at kumakatawan
sa pambansang pagkakakilanlan, pagkakaisa, at pag-unlad. Ito ay mahalagang
sangkap para sa pambansang kagalingan.
 Mahalagang magkaroon ng wikang pambansa ang bawat bansa sa mundo. Ang
wikang pambansa ay ang wikang itinalaga ng isang bansa na gagamitin ng mga
mamamayan nito at magiging daluyan at representasyon ng pambansang identidad
at kultura nito.
 Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang nililinang, ito ay dapat
payabungin at pagyamanin pa salig sa umiiral na wika sa Pilipinas at sa iba pang
mga wika.
 Artikulo 14, Seksyon 6 ng 1987 Saligang Batas ng Pilipinas na “Ang wikang
pambansa ng Pilipinas ay Filipino.” Mula noon, ito na ang wikang pauunlarin at
pagyayamanin para maging isang dinamiko at buhay na wika sa bansa.
 Ang wikang panturo ay ang wikang itinalaga para gamitin sa mga paaralan sa
bansa. Ibig sabihin, ito ang pormal na wikang ginagamit sa pagtuturo upang
matiyak na nauunawaan at natututuhan ng mga mag-aaral ang mga araling
tinatalakay sa loob ng silid-aralan. Mahalaga na mayroong tukoy na wikang
panturo upang matiyak ang pagkatuto at pagpapalalim ng kaalaman ng mga mag-
aaral.
 Ang wikang panturo ay itinatadhana ng batas, ginagamit ito sa pagpapadaloy ng
mahahalagang kaalaman at impormasyon sa larangan ng edukasyon sa Pilipinas. Sa
usapang legal, ang paggamit ng wikang Filipino bilang wikang panturo ay nakasaad
sa Artikulo 14, Seksyon 7 ng 1987 Saligang Batas.
 Sa panahon ng pananakop ng mga Amerikano, ipinakilala sa mga Pilipino ang
pampublikong sistema ng edukasyon. Dito, lahat ng batang nasa tamang gulang na
ay maaaring makapag-aral sa mga paaralang ipinatayo ng pamahalaang kolonyal.
Ang mga unang guro noon ay mga Amerikano, tinawag na mga Thomasites.
 Sa panahon naman ng Pamahalaang Komonwelt, sinimulang gamitin ang itinakdang
wikang pambansa bilang wikang panturo. Dahil wikang Tagalog ang itinalagang
batayan ng wikang pambansa, Tagalog rin ang naging wikang panturo.
 Sa pamamagitan ng Department of Education Order No. 79, Series of 2009, opisyal
na ipinakilala ang Mother Tongue-Based Multilingual Education o MTB-MLE. Batay
naman sa Department of Education Order No. 16, Series of 2012, inilista ang 12
wika, liban sa Filipino at Ingles, bilang wikang panturo. Ang mga ito ay Ilokano,
Pangasinense, Kapampangan, Tagalog, Bikol, Hiligaynon, Cebuano, Waray-waray,
Chavacano, Maguindanaoan, Tausug, at Maranao. Sa pamamagitan naman ng
Department of Education Order No. 28, Series of 2013, dinagdagan ng pitong wika
ang mga wikang bahagi ng MTB-MLE. Ang mga dagdag na wika ay Ibanag, Ivatan,
Sambal, Akeanon, Kinaray-a, Yakan, at Surigaonon.
 Ang wikang opisyal ay tumutukoy sa wikang itinatadhana ng batas sa opisyal na
komunikasyon sa loob at labas ng mga ahensya ng pamahalaan. Ibig sabihin, ito
ang pangunahing daluyan ng komunikasyon ng gobyerno sa kaniyang nasasakupan.
U
 Ginagamit ng pamahalaan ang wikang opisyal sa lahat ng opisyal na transaksyon at
pakikipagtalastasan ng pamahalaan sa kaniyang nasasakupan o sa iba pang
pakikipag-ugnayan.
 Ukol sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, ang mga wikang opisyal ng
Pilipinas ay Filipino at, hanggang walang ibang itinatadhana ang batas, Ingles. Ang
mga wikang panrehiyon ay pantulong na mga wikang opisyal sa mga rehiyon at
magsisilbing pantulong na mga wikang panturo doon. Dapat itaguyod nang kusa at
opsyonal ang Espanyol at Arabiko
 Ang lingua franca ay kilala rin sa tawag na interlingua. Ito ay tumutukoy sa wikang
ginagamit ng tao o grupo ng tao na may magkakaibang unang wika upang
makapag-usap o magkaintindihan
 Sa Pilipinas, mayroong tinatayang 180 ang umiiral na wika. Magiging mahirap ang
sitwasyon ng pakikipagtalastasan kung walang lingua franca dahil hindi
magkakaintindihan ang maraming Pilipino. Maaaring magdulot ito ng hindi
pagkakaunawaan. Kung gayon, mahalaga na magkaroon tayo ng iisang wika na
gagamitin upang magkaunawaan—ang Filipino (batay sa Tagalog).
 Kautusang Tagapagpaganap Bilang 134 na nilagdaan ni Pangulong Manuel Quezon.
Noong 1959, sa bisa naman ng Kautusang Pangkagawaran Bilang 7 na nilagdaan ni
Kalihim Jose E. Romero ng Kagawaran ng Edukasyon, ang wikang pambansa ay
tatawagin nang “Pilipino” bilang pinaikling “Wikang Pambansang Pilipino.”
 Ayon sa Artikulo XIV, Seksyon 6 ng Saligang Batas ng Pilipinas 1987, “…ang
pambansang wika ay Filipino. Samantalang nalilinang, ito ay dapat payabungin at
pagyamanin pa salig sa umiiral na mga wika ng Pilipinas at sa iba pang mga wika.”
Ayon naman sa Seksyon 7 ng naturang artikulo, “ukol sa mga layunin ng
komunikasyon at pagtuturo, ang mga wikang opisyal ng Pilipinas ay Filipino at
hanggang walang itinatadhana ang batas, Ingles. Ang mga wika ng rehiyon ay
pantulong na mga wikang opisyal sa mga rehiyon at magsisilbing opisyal na
pantulong na midyum ng pagtuturo.”
 Bilingguwal ang sinumang tao na may kakayahang gumamit ng dalawang wika. Ang
bilingguwalismo naman ay nangangahulugang malayang paggamit ng dalawang
wika sa pagtuturo at pakikipagtalastasan.
 Isa pa ring katotohanan na may mga taong higit sa dalawang wika ang kayang
gamitin. Ang mga taong kagaya nila ay tinatawag na multilingguwal.
Multilingguwalismo naman ang tawag sa sitwasyon kung kailan higit sa dalawang
 wika ang ginagamit ng tagapagsalita sa pakikipagtalastasan, pagtuturo, at pag-
aaral.
 Ang wika ay nagbabago, dahil ang wika ay sumasabay rin sa panahon.
 Makikita natin ito sa pagkakaiba-iba ng wika ayon sa katangian ng nagsasalita,
lipunang kinabibilangan, at heograpikong komunidad. Ang pagkakaiba-iba na ito ay
tinatawag nating barayti ng wika
 Isa sa mga dahilan kung bakit nagkakaroon ng baryasyon ng wika ay dahil bunga ito
ng pangangailangang tumugon sa hinihingi ng iba-ibang sitwasyon o konteksto. Ang
paggamit ng wika sa partikular na konteksto ay nakabatay rin sa mga alituntuning
sinusundan ng grupo o komunidad na gumagamit ng wika.
 Klasikong Pilosopiya Sang-ayon sa pangkalahatang paniniwala ng klasikong
pilosopiya sa lahat ng bagay sa mundo, ang wika ay itinuturing na biyayang galing
sa Dakilang Lumikha.
 Emperisismo at Rasyonalismong Pilosopiya Batay naman sa obserbasyon ng mga
emperisista at rasyonalista, nagbabago ang wika ng iba-ibang grupo ng tao batay sa
lugar, panahon, at kinabibilangang grupo. Nabuo ang teorya na ang wika ay
iniimbento at pinauunlad ng tao. Ang pangunahing dahilan ng pag-iimbento at
pagpapaunlad ng wika ay paglilipat ng kaalaman.
 Sosyo-lingguwistiko Nabuo ang unang grupo ng mga sosyo-lingguwistiko mula sa
mga emperisista at rasyonalista.
 1. Ang wika ay hindi kumpleto sa sinumang tagapagsalita; umiiral lamang ito sa
loob ng isang kolektibo o pangkat. 2. Ang wika ay hindi isang simpleng instrumento
ng komunikasyon na ginagamit ng indibidwal ayon sa isang sistema ng mga
alituntunin, kundi isang kolektibong puwersa. 3. May dalawang direksiyon ang
pagbabago ng wika, dimensiyong sosyal at dimensiyong heograpikal.
 Ang dayalekto ay barayti ng wikang nabubuo sa heograpikal na dimensiyon. Hindi
ito hiwalay na wika, nagkakaiba lamang sa punto, bokabularyo, at sintaks.
 Ang sosyolek ay barayti ng wikang nabubuo sa sosyal na dimensiyon. Ayon sa aklat
ni Ocampo (2002), ang sosyolek ay baryasyon ng wikang ginagamit sa speech
communities ayon sa uri, edukasyon, pinagkakakitaan, edad, at iba pang
panlipunang sukatan.
 Ang idyolek ay ang personal na paraan ng paggamit ng wika. Nakabatay ito sa
indibiduwal na katangian ng taong gumagamit nito. Katulad ito ng fingerprints na
natatangi at walang katulad. Ayon muli kay Ocampo (2002), ang tinig at pisikal na
kalagayan ang mga dahilan ng idyolek ng tao
 Register ang tawag sa espesyal na wika ng isang partikular na larangan. Mayroong
register ng wika ang iba-ibang propesyon, at nakikilala ito ayon sa larangan o field
na kinabibilangan nito.
 Ang Pilipinas ay may 17 rehiyon. Sa buong bansa naman ay mayroong mahigit sa
100 wika ang ginagamit ng mga tao. May kani-kaniyang katangian ang bawat wika.
Ngunit sa kabila nito, bilang instrumento sa pagkakaunawaan ay nagtataglay ng
pagkakatulad ang mga wikang ito. Masasabing mayroong parehong homogeneous
at heterogeneous na katangian ang mga wika sa ating bansa.
 Ang salitang homogeneous ay mula sa mga salitang Griyego na homo, na
nangangahulugang "isa;" at genos, na nangangahulugang "uri” o “lahi."
 Ang heterogeneous na kalikasan ng wika ay tumutukoy sa pagkakaiba-iba ng wika
bunga ng paggamit ng iba-ibang indibidwal at pangkat na may magkakaibang uring
pinagmulan, edad, kasarian, gawain, tirahan, interes, edukasyon, at iba pa.
 Dayalektong Heograpikal Barayting bunga ng lugar kung saan isinilang o nakatira
ang tagapagsalita.
 Dayalektong Temporal Barayting bunga ng panahon kung kailan ginagamit ang
wika ng tagapagsalita.
 Unang wika ang tawag sa wikang unang natutuhang gamitin ng isang tao magmula
sa kaniyang pagkabata o sa isang kritikal na yugto ng pagkatuto hanggang sa
umabot sa puntong bihasa na siyang gamitin ang wikang ito.
 Mother Tongue-Based Multilingual Education (MTB-MLE) Isa sa mga pagbabagong
hatid ng bagong kurikulum na kilala sa tawag na K-12 program ay ang Mother
Tongue-Based Multilingual Education. Ito ay nakatuon sa Kindergarten at una
hanggang ikatlong baitang sa elementarya. Layunin ng MTB-MLE na ang lahat ng
mga bata ay mahusay nang magsulat at magbasa pagsapit ng unang baitang. First-
language-first ang isinusulong ng MTB-MLE.
 Ang pangalawang wika ay tumutukoy sa wikang natutuhan ng isang tao matapos
maging bihasa sa kaniyang unang wika.
 May tatlong pangunahing perspektiba o pananaw sa pagtuturo ng pangalawang
wika, ito ang lingguwistika, sosyolingguwistiko, at pulitikal/ideolohikal
 Lingguwistikong Perspektiba Sa tradisyonal na pananaw, pinaniniwalaang ang
pinakamainam na paraan upang matuto ang isang tao ng anumang wikang hindi
niya unang wika ay sa pagkatuto ng mga salita.
 Sosyolingguwistikong Perspektiba Naninindigan ito na mahalagang maunawaan
ang ugnayan ng pag-aaral, paggamit ng pangalawang wika, at ng kontekstong
panlipunang kinabibilangan nito
 Pulitikal/Ideolohikal na Perspektiba Ang perspektibang ito ay nakatuon sa wika
bilang tagapagdala ng ideolohiya, pananawmundo (worldview), kulturang banyaga,
at relihiyon.
