KABANATA 29

“ANG UMAGA”
TALASALITAAN
Hindi magkamayaw
hindi mapakali
Mapukaw sa galit
udyukan
Sisidhi
tindi
Mag-ibayo
lumiyab
Antas
ranggo
TAUHAN
 Don Anastasio

Maalam na matandang
tagapayo ng marurunong na
mamamayan ng San Diego.

“baliw” para sa mga di

nakapag-aral
At “pilosopo” para sa mga
edukado.
FRAY DAMASO VERDOLAGAS
Prayleng pransiskano

Masalita at sobrang
magaspang kumilos

Nagparatang kay Don

Rafael ng erehe at
pilibustero
Paring nangutya kay
Ibarra
Sa isang salu-salo

Ang tunay na ama ni

Maria Clara
 MARIA CLARA
Mayuming kasintahan ni
Crisostomo; mutya ng San Diego
na inihimatong anak ng kanyang
ina na si Doña Pia Alba kay
Padre Damaso.

Tinakdang pakasal sa isang

kastilang si Linares na
pamangkin ni Don Tiburcio.
 Binatang nag-aral sa Europa;
nangarap na makapagpatayo ng
paaralan upang matiyak ang
magandang kinabukasan ng mga
kabataan ng San Diego.

Mestisong Espanyol

Tanging anak ni
Don Rafael Ibarra
Mangangalakal na
tiga-Binondo

Ama-amahan ni
Maria Clara
 Kura paroko na
pumalit kay Padre
Damaso.

May lihim na pagtingin

kay Maria Clara.
 Don Felipo

Sumang-ayon sa
pananaw ni Tasyo.
TAGPUAN
Sa lansangan ng San Diego
At
kampanaryo
BUOD
Maaagang pumasiyo sa lasangan ang mga banda
ng musiko. Nagising ang mga nututulog. Muling
narining ang tunog kampana at mga paputok.
Ang mga tao ay nagbihis na ng mga magara at
ginamit ang mga hiyas na itinatago nila. Tanging
si Pilosopong Tasyo lamang ang hindi nagpalit ng
bihisan. Binati siya ng Tinyente Mayor. Sumagot
ang Pilosopo na. Ang magsaya ay
dinangangahulugan ng paggawa ng mga
kabaliwan.
 Ang pagsasaya, anya pagtatapon ng pera at
tumatakip sa karaingan ng lahat. Si Don Felipo at
sumang-ayon sa pananaw na ito ni Tasyo subalit
wala siyang magawa sa kagustuhan ng Kapitan at
ng Kura. Punong-puno ng tao ang patyo. Ang mga
musiko ay walang tigil sa kalilibot. Binabatak
naman ng mga Hermana Mayor ang mga tao
upang tumikim ng kanilang inihandang pagkain.
 Dahil sa mga tanyag na tao, mga Kastila at
Alkalde ang magsisimba ng araw na iyon, si Padre
Damaso, kaya nagpahiwatig siya na hindi
makapagbibigay ng sermon kinabukasan. Pero,
hindi siya natatanggi sapagkat sinabi ng mga
kasama niyang pari na walang ibang
nakakaalam at nakapag-aral sa buhay ni San
Diego kundi tanging siya lamang.
 Dahil dito, siya ay ginagamot ng babaing
nangangasiwa sa kumbento. Siya ay pinahiram
ng langis sa leeg at dibdib, binalot ito ng pranela
at hinilot. Pagkaraan ay nag-almusal si Padre
Damaso ng ilang itlog na binati sa alak.
Eksaktong alas otso ng umaga, nang simula ang
prisisyon. Ito ay dinaan sa ilalim ng tolda at
inilawan ng matatandang dalaga na kausap sa
kapatiran ni San Francisco.
 Naiiba ang prusisyon kaysa sa nagdaang araw
sapagkat ang mga nagsisilaw ay nakaabitong
ginggon. Sa suot na abito ay kaagad na
makikilala ang mayayaman at mahihirap.
Natatangi ang karo ni San Diego na sinusundan
ng kay Francisco at ang Birheng de la Paz. Maayos
ang prusisyon, ang tanging nagbago lamang ay si
Pari Salvi ang nasa ilalim ng palyo sa halip na si
Pari Sibyla
 Ang prusisyon ay sinasabayan ng mga paputok
ng kuwitis, awitin at tugtuging pangsimbahan.
Huminto ang karong sinusudan ng palyo sa tapat
ng bahay nina Kapitan Tiyago. Nakadungaw sa
bintana ang Alkalde, si Kapitan Tiyago, si Maria, si
Ibarra at ilan pang Kastila. Si Padre Salvi ay hindi
bumati sa mga kakilala. Ito ay nagtaas lamang
ng ulo mula sa kanyang matuwid na
pagkakatayo.
IMPLIKASYON
 Ipinakikita ng kabanata 29 ng Noli Me
Tangere ang reyalidad na gaano man
kadami ang pista o pagdiriwang na danasin
ng tao, magtatapos pa rin ang araw niyang
namumulat sa kalungkutan. Kanilang iniisip
na naliligayahan sila sa mga ito kahit sa
kalooban naman nila ay hindi talaga.
Gayundin, itinatawid ng kabanatang ito ang
mensahe na pagiging magastos ng isa sa
panahon ng mga pagdiriwang na ito. Sa
halip na gumastos, mas makabubuting
maging praktikal na lamang at magtabi ng
salapi para sa araw-araw na pamumuhay,
ayon sa kabanata.
SIMBOLISMO
Sa kabanatang ito, ipinakita ni Rizal ang
pagiging magarbo ng isang pista.
Tinuligsa ni Rizal sa katauhan ni Tasyo
na tila pantasya ang sandaling paglimot
sa mga problema tulad ng kahirapan
ang naidudulot ng pista. Ang pista ay
araw ng pagsasaya ngunit diba’t mas
mainam kung tayo’y tumulong sa kapwa
nating tao? Tanging pantasya na lamang
ang Ideolohiya ng pista na ito’y
pagpapasaya dahil maraming tao ang
naghihirap.
pagsusulit
1. Ibigay ang kahulugan ng antas.

2. Ibigay ang kahulugan ng mapukaw sa galit.

3. 3. ibigay ang kabanata at ang pamagat.

4. Ibigay ang tagpuan.

5. Ibigay ang simbolismo

6. Ibigay ang implikasyon.

7. Ito ang tunay na ama ni Maria Clara.

8. ito’y ama-amahan ni Maria Clara.

9. Saan natapos ang prusisyon?

10. Ano ang ginawang paghahanda ng taumbayan?