UVOD

Svаki poremećаj bez obzirа nа oblik i stepen nаrušаvа

uspostаvljenu dinаmiku normаlnog rаzvojа i ostаvljа
posljedice koje u mаnjem ili većem obliku utiču nа cjelokupаn
psihofizički rаzvoj djetetа.
Zaostajanje u intelektualnom razvoju podrazumjeva vidljivo
zaostajanje kognitivnog razvoja djeteta za prosječnim
kognitivnim razvojem djece istog doba. Za taj fenomen se
obično upotrebljava naziv mentalna retardacija. 
MENTALNA RETARDACIJA
Nastaje prije 18-e godine.

snižena sposobnost za koju su karakteristična

značajna ograničenja u intelektualnom

funkcionisanju i adaptivnom ponašanju, izražena u
pojmovnim, socijalnim i praktičnim adaptivnim
vještinama.
Kriterijumi definisanja mentalne
ratardacije

mentalna retardacija vodi svoje porijeklo iz

razvojnog perioda
intelektualni deficit

socijalna neadekvatnost

organska osnova ovog stanja

neizlječivost stanja
Klasifikacija mentalne retardacije

Laka mentalna retardacija (koeficijent inteligencije između

50-55 i 70)
(prepoznaju se pri upisu u školu ili kada nastanu teškoće u
usvajanju školskog gradiva i tek taj trajni neuspjeh u učenju
izdvaja ovu djecu od njihovih vršnjaka. Osobe sa lakom
mentalnom retardacijom sporije prolaze faze kognitivnog
razvoja i zadržavaju se na stadijumu konkretnih operacija u
mišljenju, ne dosežu nivo formalnih operacija koji karakteriše
apstrakcija u mišljenju. )
Umjerena mentalna retardacija (koeficijent inteligencije
između 35-40 i 50-55)
(mogu imati fizičke defekte i neurološke disfunkcije koje su
vidljive u nedostatku finih motoričkih veština kao npr. hvatanje
ili bojenje unutar linija, i grubih motoričkih vještina, poput
trčanja i penjanja.)
Teža mentalna retardacija (koeficijent inteligencije između
20-25 i 35-40)
(kongenitalne fizičke abnormalnosti i organičena
senzomotorička kontrola. Genetski poremećaji i oštećenja,
poput nedostatka kiseonika pri porođaju, predstavljaju najveći
broj slučajeva ovog stupnja mentalne retardacije)
Teška mentalna retardacija (koeficijent inteligencije

ispod 20-25)

(ozbiljna ograničenja u komunikaciji i pokretljivosti i

potreba za potpunim nadzorom, njegom i brigom tokom
cijelog života.)
Opšte karakteristike funkcionisanja
kod mentalne retardacije
sporo napredovanje, kasnije dostizanje i duže trajanje
pojedinih faza razvoja, veće teškoće u prevazilaženju
kritičnih faza razvoja i povećana zavisnost od okoline.

Motorika
Senzorne sposobnosti
Jezik i govor
Pažnja
Sposobnost učenja
Etiologija mentalne retardacije

Genetski poremećaji

Malformacije CNS-a

Prenatalni poremećaji

Perinatalni poremećaji

Postnatalni poremećaji

Nepoznati uzroci
Psihosocijalne i biološke karakteristike mentalno

retardiranih osoba

Zbog nedovoljne integracije različitih funkcija

centralnog nervnog sistema i gubitka dominacije
korteksa javlja se nezrelost nervno-mišićnih
sktruktura, slaba diferencijacija gnostičkih funkcija i
siromašan emocionalni i socijalni razvoj, što su
karakteristike disharmoničnog razvoja ličnosti.
Biološke specifičnosti mentalno retardiranih osoba i
psihotični poremećaji
Osobe sa mentalnom retardacijom koje kasnije razvijaju
shizofreniju imaju značajno veću stopu komplikacija na
porođaju i u toku trudnoće u odnosu na kontrolnu grupu.
Od porođajnih komplikacija kod osoba sa mentalnom
retardacijom i shizofrenijom najčešće se sreću
abnormalno dug ili kratak porođaj, epiziotomija majke,
indukcija porođaja, prematuritet, majčina preklampsijska
toksemija i pušenje majke u toku trudnoće.
Dijagnoza mentalne retardacije

samo u slučajevima kada je takvoj osobi potrebna

pomoć društva tijekom njezinog života.

Rano prepoznavanje i otkrivanje mentalne
retardacije pridonosi kvaliteti života djece štiteći ga
od brojnih frustracija i nerealnih očekivanja okoline.
Liječenje mentalne retardacije

Doktor primarne zdravstvene zaštite, uz konsultaciju sa

specijalistima, razvija cjelovit, individualizirani program za

dijete sa retardacijom.
Dijete sa zaostajanjem u razvoju treba uključiti u edukacijski

program odmah po postavljanju dijagnoze.

Pomoć se pruža kroz dnevne bolnice, patronažnu njegu i

privremene posvojitelje.
ZAKLJUČAK
Kako bi se osobama s mentalnom retardacijom osigurao život
bez boli, stigmatizacije, život kakav zaslužuje svako živo biće
važno ju je rano prepoznati i već od dječje dobi započeti s
razvojem životno važnih vještina kod tih osoba. Najviše
napora u prevladavanju takva stanja trebaju ulagati javne
institucije države i civilnog društva kako bi osobe s
invaliditetom ostvarile neosporivo pravo ravnopravnog
sudjelovanja u zajednici uz podršku te iste zajednice
(školovanje, socijalna i zdravstvena zaštita, zapošljavanje) te
tako postali socijalno uključeni članovi te zajednice.
HVALA NA PAŽNJI!