თემა - შიდა წყლები

მიზანი:
1. გავიხსენებთ, მდინარეების ზოგად მახასიათებელ ნიშნებს;
2. რუკების ანალიზით, განვიხილავთ აფრიკის მდინარეებს,
ჩანჩქერებისა და ტბებს.
3. ვიმსჯელებთ, აფრიკის ქვეყნებისთვის ჰიდროგრაფიული
ქსელი მნიშვნელობაზე.
 გავიხსენოთ :

• 1. რას მოიცავს შიდა წყლები?

• 2. რას ეწოდება მდინარის აუზი, მდინარის სისტემა, წყალგამყოფი?
• 3. რას ეწოდება შიდა ჩამონადენის აუზი, ოკეანის აუზი?
• 4. ჩამოთვალე მდინარის საზრდოობის ძირითადი წყაროები;
• 5. როგორი ტბები არსებობს წარმოშობის მიხედვით?
მდინარეთა ქსელი კონტინენტზე არათანაბრადაა განაწილებული , რაც რელიეფსა და
ჰავაზე, განსაკუთრებით კი ნალექების განაწილებაზეა დამოკიდებული . რელიეფიდან
გამომდინარე მდინარეების დიდი ნაწილი ატლანტის ოკეანეში ჩაედინება , ვინაიდან
მთავარი წყალგამყოფი აღმოსავლეთ აფრიკაში გადის . კონტინენტის 1/3 შიდა
ჩამონადენის აუზს მიეკუთვნება. აფრიკის მდინარეები საფეხურეობრივად
განლაგებულ ზეგნებს კვეთს, ახასიათებთ ჩანჩქერები და ჭორომები , ამდენად , ისინი
სიგრძეზე სანაოსნოდ არ გამოდგება , სამაგიეროდ ჰიდროგრაფიით მდიდრები არიან .
აფრიკის კონტინენტზე მდინარეთს შედარებით ხშირი ქსელი დამახასიათებელია
ეკვატორული და სუბეკვატორული სარტყლებისთვის . ძალიან მცირეა მდინარეები
უდაბნოებში. აქ გვხვდება მდინარეების მშრალი კალაპოტები – ვადები , რომლებიც
წყლით მხოლოდ თავსხმა წვიმების დროს ივსება . აფრიკის მდინარეთა უმრავლესობა
წვიმის წყლით საზრდოობსმაგრამ მათი რეჟიმი განსხვავებულია და დამოკიდებულია
ნალექის სეზონურ განაწილებაზე . მიდენარეები რომლებიც რამდენიმე კლიმატურ
სარტყელში მიედინება, რთული რეჟიმით ხასიათდება . ამ მხრივ ტიპობრივია მდინარე
ნილოსი
1. სურათის მიხედვეთ დაადგინე, აფრიკის რომელი მდინარე
მიეკუთვნება:ინდოეთის, ატლანტიის და შიდა ჩამონადენის აუზს ?
2.რატომაა, ატლანტიის ოკეანის აუზის მდინარეები , ინდოეთის ოკეანის
მდინარეებზე უფრო დიდი?
3. ახსენი, რატომაა ეკვატორული სარტყელის მდინარეები მთელი წლის
განმავლობაში უფრო წყალუხვი და რატომ იცვლება სუბეკვატორულ სარტყელის
მდინარეებში წყლის დონე სეზონურად ?
4. როგორი კვებითი რეჟიმი ახასიათებს აფრიკის მდინარეებს ?
ნილოსის დელტა
მდ. ნიგერი (ერთხელ
კვეთს გრინვიჩის
მერიდიანს
მდ. ნილოსის

მდ. კონგო (ორჯერ კვეთს ეკვატორს)

მდ. ლიმპონპო (ორჯერ
კვეთს სამხ. ტროპიკს)
 რა არი ს ჩ ან ჩ ქ ერი და რო გო რ წარმოიქმნება იგი ?

სტენლის ჩანჩქერი მდ.

კონგოზე ვიქტორიას ჩანჩქერი მდ.
მდ. ზამბეზზე

ლივინგსტონის
ჩანჩქერი მდ.
კონგოზე
 1 . რ ოგ ორ ია ა ფ რი კის ტ ბე ბის ქ ვ ე ა ბულ ე ბ ი წა რ მო შობ ის მ იხე დ ვ ი თ ?
2 . ჩა დ ის ტბა გ ა უდ ინ ა რ ი ტ ბ ა ა , თ უმ ცა მა ს ში წ ყა ლ ი მ ა ინ ც მ ტ კნ ა რ ია , ა ხ სე ნ ით
რ ა ტ ომ ?
3 . რ ოგ ორ ფ იქ რო ბთ , რ ა მ ნ იშვ ნ ე ლ ობა ა ქ ვ ს ჩა დ ის ტ ბა ს მი ს მ ოსა ზ ღ ვ რ ე
ქ ვ ე ყნ ე ბი სთ ვ ი ს ?
აფრიკის ტექტონიკური ტნა
ნიასა და ვიქტორია
აფრიკის შრობადი ტნა
ჩადი (ვადები)

აფრიკის ტექტონიკური ტნა ვიქტორია

ასალის ტბა -ზღ. დ -155 მ. მლაშე
ტბა -40 %0.
1. რა იყო ჩვენი გაკვეთილის მიზანი ?
2. გავედით მიზანზე ?
3. ხომ არაფერი დარჩა გაუგებარი ?
 დავალებაN1
1 . ტე ქ ს ტ ში მ ოც ემ უ ლი ინ ფ ორმ ა ც იის ა დ ა რუ კებ ის (ს უ რ . 27 . 1; ს უ რ . 32 . 1 ; ს უ რ . 3 3 . 3 დ ა ს უ რ . 3 3 . 4 )
გამოყენებით, შეადარე ერთმანეთს მდინარეები კონგო , ნილოსი , ზამბეზი , ნიგერი . გადახაზე
და შეავსე ცხრილი;

მდინარე სათავე შესართავი მდინარის კვების რეჟიმი

მიმართულება

ნილოსი

კონგო

ნიგერი

ზამბეზი
 დავალება N2
მოცემული ლინკის მიხედვით გააკეთე
ტესტები

https://tvschool.ge/s/hw/4ARFJ6D-m
 დავალე ბა N3
მოც ე მუ ლი ლინკ ის მიხე დ ვით , შ ეასრ ულე
გ ე ოგრ აფიუ ლი თ ამაშ ი

https://www.purposegames.com/game/1ySd2UMexk5
მადლობა ყურადღებისთვის