YUNIT III

Gramatika Vs.
Masining na
Pagapapahayag
 Sukatan ng masining na pahayag ang
pamimili ng angkop na pananalita sa lob
ng bawat pangungusap.

Ang pagkakaugnay ng tamang balarila

at piling mga salita ay magddulot ng
hindi karaniwang anyo ng mensaheng
nais ipaabot sa sinumang mambabasa.
 Saklaw ng balarila o grammar ang mga
sumusunod:

1. Tamang pag-aaral ng anyo at uri ng mag salita

2. Tamang gamit ng mg salita.
3. Tamang pagkakaugnay ng mga salita sa isang
pahayag upang makabuo ng malinaw na
kaisipan o diwa.
WASTONG GAMIT NG
SALITA
 Ang kawastuan sa paggamit ng
mga salita ay mahalaga upang
maging kaakit-akit ang pahayag. Ang
paggamit ng tamang salita ay
nakatutulong upang maging maayos,
malinaw at mabisa ang
pagapapahayag.
1. GAMIT NG (NG) AT (NANG)


Ang ng at nang = dalawang kataga na
maaaring makasira sa global na diwa
ng pangungusap.
Maari rin namang di makasira kung
pagbabatayan ang tunog ng mga
katagang ito.
a.) Gamit ng ng

1. Ng ay katagang ginagamit kung ang kasunod na salita

sa loob ng pangungusap ay pangngalan.

Halimbawa:

Ang nanay ay bumili ng prutas. Tuwirang

layon

Pangngalan
2. Ang ng ay nagsisilbi ring pang-angkop ng dalawang
salita kung ang sinusundan nitong salita ay nagtatapos
sa patinig at ang sinusundan na saliat ay pangngalan o
ibapang bahagi ng pananalita maliban sa pandiwa.
Halimbawa:

batang babae pangngalan

inang mabait pang-uri

lalaking matipuno pang-uri

3. Ang ng ay nagsisilbing panghalip na pamanggit
kung ang susunod na salita ayisang pandiwa. Ito ay
nagsislbing simuno ng pangungusap ngunit nasa
uringsugany na di nakapag-iisa.

Halimbaw: Panaguring pandiwa

Ang batang na hulog ay nagkasakit.
Panghalip na panggamit na naging simuno ng pangungusap

Ang pangungusap ay binubuo ng dalawang sugnay:

1.Sugnay na nakapag-iisa – Ang bata ay nagkasakit
2. Sugnay na di makapag-iisa- ng mahulog

.
 IBA PANG GAMIT NG NG
1. Ginagamit bilang pantukoy.
Hal: Si Maria ay nag-aaral ng wika.
2. Ginagamit bilang paang-ukol na ang katumbas sa Ingles ay
“with”.
Ang larawan ay ginupit niya ng gunting.
3. Ginamit bilang pang-ukol na ang katumbas ay sa.
Ang mga guro ay nagsisiakyat ng Baguio.
4. Ginagamit bilang pang-ukol na nagpapakila ng pangngalang
paari.
Tumanggap ng unang gantimpala ang kalahok na buhat sa
Antipolo.
5. Ginagamit bilang tagatanggap ng kilos.
Umalis siya ng maaga.
 Gamit ng Nang
Nang-katagang maaring gamitin bilang
panimula ng pangungusap
 ginagamit din bilang tagapag-ugnay ng
mga pangungusap
Sumasagot sa tanong na paano na paano
ginawa ang isang bagay.

1. Ginagamit ang nang bilang panimula ng

pangungusap.
Hal: Nang umunlad angteknolohiya sa
globalisasyon, nabago ang pananaw sa buhay ng
tao.
2. Sinasagot ang tanong na paano.
Hal: Siya ay nagsalita nang malumanay.
3. Ginagamit sa huganayang
pangungusap.
Hal: Siya’y naging matagumpay mula nang
puspusan na ang kanyang pag-aaral.
Unang pahayag- Siya’y naging matagumpay
Ikalawang pahayag-Mula nang puspusan ang
kanyang pag-aaral
4. Ginagamit bilang saliatng nangangahulugan din ng
“para” o “upang”.
Hal: Sumulat ka nang sumulat ng mga kwento nang
mahasa ka.
5. Ginagamit bilang salitang panggitna sa mga salitang
inuulit.
Hal: Ang batang malikot ay takbo nang takbo.
6. Ginagamit na pangatnig sa mga hugnayang
pangungusap at ito na ang panimula ng katulong na
sugnay.
Hal: Mag-aral kayong mabuti nang makatapos kayo.
 2. MAY AT MAYROON
May- ginagamit ang katagang ito saloob ng
pangungusap kung ang salitang sumusunod dito y
bahagi ng pananalita maliban sa panghalip
panao.

Ginagamit ang may kung ang sumusunod na salita

ay:
Pangngalan – May taong nakaupo sa silya.
Pandiwa- May nakuha siyang sulat
Pang-uri – May bagong relo si Mark.
Panghalip – May maraming negosyo ang mga
Sy.

Pantukoy – May magarang kasuotan si Fe.

Pang-ukol na sa
May sa darating na balikbayan bukas.

Kataga- Kapuna-punang sa kasalukuyan ay may

mga mag-aaral na para bang wala sa loob ang
pag-aaral.
Mayroon- katagang ginagamit na sinusundan di ng
bahaging pananalita
*kaibahan sa gamit ng may, bago isunod ang bahagi ng
pananalita may nakasingit na kataga sa pagitan
ngmayron t ng usunod na bahgi ng pananalita.
*Nangangahulugan angking kayamanan o ari-arian

• Gamit ng Nang
1.Ginagamit kung may napapasingit na ibang kataga o
salita sa pagitan ng pangngalan, pang-uri o pandiwang
kasunod.
Hal: Ako pa ay mayroon pang pag-asa sa buhay?
2. Ginagamit sa patalinghagang
kahulugan.
Hal: Ang mga ay mayroon sa kanilang bayan.

3. Sinusundan ng panghalip palagyo.

Hal: Mayroon tayong darating na mga panauhin.

4.Sinusundan ng isang kataga.

Hal: Mayroon palang nagkakagusto sa iyo.
 3. KONG AT KUNG
*Mga katagang sa pagiging halos ang kasing tunog ay
mapagkakamalang maaaring pareho lamang ang tungkuling
ginagampanan sa loob ng pangungusap.

Kong-gingamit kung nagsasaad ng pag-aari

hindi ito maaring gamitin bilang panimula ng
pangungusap
- isinasaad din ang kilos ay ginagawa mismo ng katawan.

Hal:
1. Matagal kong pinagmasdan ang kanyang mukha na
napakaamo.
2. Ibig kong sumama sa iyo mamaya.
Kung- nagsasad ng pag-aalinlangan o pasubali
*ito ay kilos na hindi ikinikilos ng katawan ngunit sa
Ingles ang katumbas ay if.
*Ginagamit sa hugnayang pangungusap.
*Maaring gamitin na panimulang pangungusap.

Hal:
1. Ako ay sasama sa iyo kung walang pasok bukas.
2. (If) Kung walakang magandang sasabihin sa kapwa
mohuwag ka na lang magsalita.
4. RAW AT DAW
*Dalawang katagang mabibilang s poneamng malayang
nagpapalitan dahil bagamat may magkaibang titik sa parehong
posisyon taglay naman nila ang parehong kahulugan.

Raw- ginagamit kung ang salitang sinusundan ay nagtatapos sa

patinig at sa malapatinig na w at y
 Waling katiyakan

Hal: patinig
Ang tao raw na matalino ay malayo ang mararating.
katinig
Tinalakay raw ng ating guro ang atin takdng aralin.
Daw- ginagamit tulad ng raw kung ang diwa ng
pangungusap ay walang katiyakan
 Ginagamit ito kung ang sinundang salita ay
nagtatapos sa katinig maliban sa w at y.

 Halimbawa:

Karapatan daw ng taong bayan

ang magtanong sa sinuman , sa ikaalamng
katotohanan.
 5. IWAN AT EWAN
Iwan- nangangahulugan itong paglisan o pag-alis ng
isang tao sa isang lugar malayo man o malapit.
Halimbawa:
1.Iwan mo siya kung nasasaktan ka na.
2. Bakit ba nais mo akong iwan tuwina?
Ewan- isang ekpresyonna may pahiwatig ng pagkainis
Halimbawa:
1. Ay! Ewan.
2. Ewan ko sa’yo.
 6. SILA AT SINA
 Ito’y mga panghalip at pantukoy na kapwa tumutukoy
sa tao at kapwa maaaring unang salita ng pangungusap o
di kaya’y nasa gitna ng mga salita sa loob ng
pangungusap.

Sila- ginagamit bilang panghalip na kinakatawanang ilang

bilang ng mga tao.
maaaring makita a unahan o sa gitna ng mga salita sa loob
ng pangungusap.
Halimbawa:
1. Sila ay tunay na seryoso sa kanilang ga
2. Darating na sila bago magpasukan.
Sina- tumutukoy sa maraming tao.
- palaging sinusundan ng mga pangalan ng tao
- makikit sa unahan o gitna ng pangungusap

Halimbawa:

1. Sina Mark at Bell ay magkapalagayang-

loob.

2. Nagpunta sina sina Joseph at M ae.

 7.NILA AT NINA
Nila- salitangpanghalip na kumakatawansa marami o grupo ng
mga tao, kung ginagamit sa loob ng pangungusap hindi na
inusundan ng pangngalan ng tao.
Halimbawa:
Binigyan nila ng regalo ang nanay na nagdaos ng
ikalawampung kaarawan.

Nina- salitang pantukoy na maramihanna kung isinusulat ay

dinudugtungan ng pangngalan ng tao.
Halimbawa:
Kami ay namasyal nina Jun at Rose sa mga
matanawing lugar sa Palawan.
8. Isa’t isa
-tumutukoy sa pariralang isa ta isa pa
- Hindi ito inuulit na salita na dapat lagyan ng
gitling sa pagitan dahil may katagang at sa
pagitan ng inulit n asalitang sa.

Halimbawa:
Isa’t isang nagdatingan sa bahay ang
mga panauhin.
9. Iba’t iba
 Tumutukoy sa pariralang iba at iba pa.

Halimbawa:
Ang mga pahayag niya ay iba’t iba kayat nakapag
alinlangang paniwalaa.

10. Ibang- iba

- nilalagyan ng gitling dahil inuulit ang salitang iba
batay sa tuntunin kung may kahulugan ang kaputol na salita
dapat na ity gitlingan sa pagitan ng dalawang magkaparehong salita
kung paghihiwalayin.
Halimbawa:
Ibang – iba siya sa kanyang kapatid sa pag-uugali at
talino.
11. Sari-sari
* Ginigitlingan kung ginagamit sa loob ng pangungusap bilang
pang-uri. Ika nga’y kung inilalarawan nito ang isang bagay.
Halimbawa:
Ang itinayo ni nanay nang mag-retire ay isang sari-sari
store.
12. Sari- sari
• Ang salitang ito ay hindi ginigitlingan kung ang tinutukoy mismo
ay pangngalan o mga bagay-bagay na iba- ibang klase.

• Halimbawa:
• Sa palengke ako bumili ng sari-sari para sa ihahanda
namin s Fiesta.
 13. ANG PAHIRIN AT PAHIRAN
a. Gamit ng Pahirin
*Ginagamit ito uapng tumukoy sa salitang kilos na
nangangahulugan ng pag-alis o paggawi sa isang bagay.
Hal:
Pahirin mo ang butil-butil momng pawis sa noo.

b. Gamit ng Pahiran
• Tumutukoy sa paglalagay na maaring ginagamitan ng
pamumunas o kamay.
Halimbawa:
Pahiran mo ng “vicks” ang makating bahagi ng iyong
braso.
14. ANG SUNDAN AT SUNDIN
a. Gamit ng sundan
Sundan – tumutukoy sa pagsunod o paggaya sa
halimbawang ipinakita.
nangangahulugang tahahkin ang landas ng isang
ginagaya o modelo
Halimbawa:
Sinundan niya ang yapak ng kanyang ama.
b. Gamit ng Sundin
Sundin- tumutukoy sa pagsunod sa payo ng
magulang, kaibigan o kapita-pitagang tao
Halimbawa:
Sundin mo ang payo ng iyong mga magulang.

15. Subukan at Subukin

a. Ang subukin ay tumutukoy sa pagsubok sa bisa ng
isang bagay.
Halimbawa:
Subukin mo ang sabong silka at ikay kikinis.
b. Gamit ng subukan
Subukan- tumutukoyy sa pagsubok sa tao kung ano ang
ginagawa ng isang tao o mga tao.
Halimbawa:
1. Subukan mo kung hanggang saan ang kayanyang
kaalaman sa pagpapatakbosa negosyo.
2.Subukan natin kung ano nag ginagawangmga guro.

16. Ang magsakay at sumakay

a. Gamit ng magsakay- ay pandiwang palipat at nangangahulugan

ng tuwirang layon.
*maglagay
Halimbawa:
Hindi dapat magsakay ng mga pasahero sa
kanto.

b. Gamit ng sumakay
*isang pandiwa ng katawanin at hindi
nangangailangan ng tuwirang layon

Halimbawa:

Sumakay sa dyip nina Jojo.

 Maraming
salamat sa
inyong maiiging
pakikinig
..
Inihanda nina:
Elna Trogani
Jerlyn Eslita
BSED II-C

Tagapayo:

Gng. Jenena Delfin