Balik-Aral

Sagutin ang mga sumusunod:

Word Processor
1. ___________________isang software
na tumutulong sa pagagawa ng textual na
document.sa pagsave at pag edit ng
documento .

2. ________ang
Tsart bisiwal na modelo ng
mga numerikal ng impormasyon.
 Bar graph
3. __________tsart na binubuo ng mga
pahalang na parihabang guhit na
nagpapakita ng numerikal na datos.
Line chart
4. __________binubuo ng mga linya
na nag papakita ng trend o kilos pataas
at pababa ng numerical na datos.
5. _____________gumagamit
Column Chart ng
patayong bar upang ipakita ang
numerikal na datos
Panimulang pagtatasa

Anu-ano ang ibat-ibang uri ng

gawaing industriya?
Pagganyak

Kilalanin ang mga nasa

larawan.
Pagganyak
Pagganyak
Pagganyak
Pagganyak
Pagganyak
Ang Edukasyong Pangkabuhayan ay
binubuo ng maraming gawain na
may iba’t- ibang lawak na batay sa
mga materyales na sagana sa isang
lugar at pamayanan na maaaring
gamitin sa pagbuo ng proyekto na
makatutulong sa pag-unlad ng
kabuhayan ng pamilya.
Ang mga gawaing may
kinalaman sa kahoy ay may
layunin na mabigyan ng
sapat na angking kasanayan
sa paggawa na may
kaugnayan sa kahoy.
Marami ang kasanayang
matutunan sa gawaing kahoy
na kapaki-pakinabang na
magsisilbing kalasag at daan sa
pagkakaroon ng panimulang
hanapbuhay.
Ang pagkakarpentero ay dapat
matutuhan ng mga batang mag-
aaral hindi lamang
panghanapbuhay kundi para sa
sariling pangangailangan sa
tahanan tulad nga
pagkukumpuni ng mga sirang
gamit na gawa sa kahoy.
Ang ilang halimbawa ng
mga bagay at kagamitan na
yari sa kahoy ay bangkito,
mesa, bangko, bakya at iba
pa.
Itala ang sagot sa bawat tanong. Isulat
sa kwaderno.

1. Itala ang mga maaaring magawa ng

mga taong may kaalaman at
kasanayan sa gawaing kahoy?

2. Bakit mahalagang matutuhan

kasanayan sa gawaing kahoy?
Sagutin ng Tama o Mali ang mga
sumusunod na pangungusap.
_____1. Maraming kasanayang
matutuhan sa gawaing kahoy na tunay
na kapaki-pakinabang.
_____2. Ang pagkakarpentero ay dapat
matutuhan ng mga batang mag-aaral
hindi lamang panghanapbuhay kundi
para na rin sa sariling pangangailangan.
_____3. Ang dust pan, lampshade,
at flower vase ay ilan lamang sa
mga halimbawa ng mga kagamitan
na yari sa kahoy.
_____4. Kung may sapat na
kaalaman at kasanayan sa
gawaing kahoy ay maaari ng
magkumpuni ng mga sirang
upuan at lamesa.
_____5. Madaling matukoy
kung ang isang bagay ay yari sa
gawang kahoy.
Layunin:
1. Natatalakay ang mga mahalagang
kaalaman at kasanayan sa gawaing
metal,
2. Naiisa-isa ang mga halimbawa ng
gawaing metal na makikita sa
pamayanan.
3. Natutukoy ang mga kabutihang
dulot ng gawaing metal sa pag-unlad
ng kabuhayan ng pamilya
Tukuyin ang mga sumusunod kung ano ang
mga ito.
Nasa mga kamay ng gumagawa ang
ikauunlad ng kabuhayan ngating
bansa. Ang pagpapahalahaga sa
gawaing may kinalaman o kaugnyan
sa kabuhayan ay dapat pag-ibayuhin
upang maitaas ang uri ng
pamumuhay ng mag-anak at mga
mamamayan.
Isa sa mga lawak ng gawaing pang-
industriya ay ang gawaing metal o
metal works na tumutukoy sa mga
bagay o kasangkapan na
gumagamit ng mga materyales na
metal tulad ng bakal, aluminyo, o
aluminum, zinc, stainless, ginto at
pilak.
Ang Edukasyong Pangkabuhayan ay
binubuo ng maraming gawain na
may iba’t- ibang lawak na batay sa
mga materyales na sagana sa isang
lugar at pamayanan na maaaring
gamitin sa pagbuo ng proyekto na
makatutulong sa pag-unlad ng
kabuhayan ng pamilya.
Ang pag-aaral naman ng mga gawain tungo sa
pagkaakit, pagmumulat, at pagiging
mapamaraan ay magandang kaalaman na
makakamit sa gawaing metal, isa sa mga lawak
sa Edukasyong Pangkabuhayan na
napapanahon sapagkat sa ngayon ay
maraming nagkalat na patapong metal tulad
ng mga bakal, kawad, at lata na maaaring
gamiting muli sa pagbuo ng bagong proyekto
tulad ng dust pan, gadgaran, habonera, kahon
ng resipi at kwadro
Ang pagiging latero ay
hanapbuhay na maaaring
mapasukan ng isang
kaalaman at kasanayan sa
mga gawaing kaugnay ng
metal.
Gumuhit ng lima (5) o higit pang
mga kasangkapan o kagamitan na
maaaring magawa ng mga taong
may kaalaman at kasanayan sa
gawaing metal?
Layunin:
1. Natatalakay ang mga mahalagang
kaalaman at kasanayan sa gawaing
kawayan,
2. Naiisa-isa ang mga halimbawa ng
gawaing kawayan na makikita sa
pamayanan.
3. Natutukoy ang mga kabutihang dulot ng
gawaing kawayan sa pag-unlad ng
kabuhayan ng pamilya
Ang mga pangunahing kaisipan at
kasanayan sa gawaing kawayan at
iba pang sining pang-industriya ay
maaaring makasagot sa pang araw-
araw na pangangailangan ng mag-
anak na maituturing kawili – wili at
kapaki-pakinabang.
Ang isa sa mga lawak ng Sining
Pang-industriya ay ang gawaing
kawayan. Ang kawayan ay isang
uri ng halaman na medaling
matatagpuan sa Pilipinas.
Karaniwang tumutubo ang
kawayan sa halos lahat ng pook
sa Pilipinas.
Ito ay matibay kaya mahusay
gamitin sa paggawa ng
bahay,muwebles, at iba pang
kapaki-pakinabang na kagamitang
mapagkakakitaan.Maraming uri ng
kawayan na matataagpuan sa ating
bansa.Karaniwan dito at
anos,bayog,bolo,buho.kawayang-
kiling, at kawayang tinik.
Ito rin ay nagagamit bilang
handicrafts na pang-
kultura.Kabilang sa mga
kagamitang nagagawa mula sa
kawayan ay
lampara,bulaklak,pandekorasyon sa
dingding,at iba pang palamuti.
 Mga Iba’t-ibang uri ng kawayan sa Pilipinas

Bayog (Dendrocalamus merilliana)-

ito ay matigas na kawayan.Maaring
gamitin itong pangbakod
Kawayang Bolo(Gigantochloa levis)
ay kawayang manipis ang
laman.ginagamit itong sawali o
dingding.
Buho (Schizostachyum lumampao)
ay isang uri din ng matigas na
kawayan.
kawayan tinik (Bambusa spinosa)
ang tinaguriang "giant bamboo"
Ang gawaing kawayan o handicraft ay
may iba’t-ibang gawaing maaari
mong matutuhan. Malaya kang
makapipili ng gagawin batay na rin sa
iyong kaalaman at kasanayan. Sa
pook na sagana sa kawayan ay
paghahabi ang mainam gawin. Ito rin
ay maaaring magamit sa paggawa ng
bahay, muwebles, at palamuti sa
bahay.
A. Piliin ang titik ng tamang sagot. Isulat
ang sagot sa puwang.

_____1. Malaki ang maitutulong sa mag-

anak na may kaalaman sa gawaing
kawayan sa kanilang_________.
a. pangungutang c. pag-iisip

b. pag-unlad d. pag-aaliw
_____2. Ano _______ ay
karaniwang tumutubo sa lahat
ng pook ng Pilipinas.

a. metal c. kawayan
b. kawad d. kahoy
_____3. Sa mga pook na sagana
sa kawayan ang __________ ang
maaaring gawin.

a. paghahabi c. pagkakarpentero
b. paglalatero d. Pagwewelding
_____4. Alin sa mga sumusunod
ang halimbawa ng kagamitan na
yari sa kawayan.

a. dust pan c. bahay

b. lampshade d. sandok
_____5. Ang kawayan ay maaari
ring magamit sa paggawa ng
bahay, muwebles, at _________.

a. Palamuti sa bahay c. bakya

b. sandok d. Gadgaran
Pamamaraan:
1. Bakatin ang plato sa karton.
2. Gupitin ito gamit ang gunting.
3. Guhitan ng nais na disenyo ang bilog
na karton gamit ang krayola.
4. Ilagay ang 7 pulgadang haba ng
manipis na kawayan sa gitnang bahagi
ng karton para maging tangkay.
5. Talian ng pisi ang dulong bahagi na
nag-iipit sa karton.
Bumuo ng sanaysay
tungkol sa
kahalagahan ng
kawayan.
Layunin:
1.Natutukoy ang mga uri ng
kagamitan at kasangkapan sa
gawaing kahoy,kawayan,metal at
iba pa.
2.Natatalakay ang mga gamit ng
mga kagamitan at kasangkapan sa
gawaing kahoy,kawayan,metal at
iba pa.
May mga kasangkapang kailangan
sa paggawa ng mga bagay na yari
sa kamay. Sa paggawa ng proyekto
maging ito ay yari sa kahoy, metal,
goma at mga kagamitang katutubo,
kailangan ang angkop na
kasangkapan sa bawat uri ng mga
gawain.
Ang kaalaman sa iba’t ibang
kasangkapan sa paggawa ay
makakatulong sa magaaral
upang makabuo ng isang
gawaing pangindustriya.
Narito ang iba’t ibang uri ng mga
kagamitan at kasangkapang
ginagamit sa paggawa ng mga
bagay na yari sa kamay.
Basahin mo at isaisip ang mga uri at
gamit ng mga kasangkapan at
kagamitan sa paggawa.
Mga Panukat
Foot Rule at Zigzag
rule-ginagamit ito sa
pagsukat ng
taas,lapad, at kapal
ng materyales tulad
ng kahoy.
Iskwala-ginagamit sa
pagsusukat ng
maikling
distansya,pagtiyak sa
lapad at kapal ng
tabling makitid at
kung nais tandaan
kung iskwalado ang
sulok ng bawat bahagi
ng kahoy.
Mga Pamukpok
Martilyo-ginagamit
ito na
pambaluktok,pampu
kpok ng materyal, at
pambaon sa pait at
pako.Ang ulo nito ay
yari sa bakal.
Malyete-kagamitang mukhang martilyo
ngunit ang ulo ay yari sa kahoy na may
goma,ginagamit sa pambaon sap ait at yari
sa kahoy o anumang kasangkapan na
masisira ng bakal na martilyo.
 Mga Pambutas

Barena-ginagamit sa paggawa ng maliliit

na butas na hindi hihigit sa kalahating
sentimetro.Ang talim nito ay tinatawag
na drill bit.
Brace-ginagamit sa
paggawa ng
malalaking
butang.Ang talim
nito ay tinatawag na
auger bit.Magagamit
itong pambutas sa
kahoy at sa ibang uri
ng metal.
Electric drill-barenang dekuryente
na mainam gamiting pambutas sa
matitigas na bagay tulad ng
semento at bakal.
Mga Pang-ipit

Gato-ginagamit na
pang-ipit sa mga
materyales tulad ng
kahoy at bakal kung
ito ay
bubutasan,puputulin
o kakatamin
C-clamp-isang uri
rin ng pamg-ipit
na mainam
gamitin kung
walang gato.
 Mga Pamputol

Ripsaw-ginagamit na
pamputol nang paayon sa
hilatsa ng kahoy.
Crosscut saw-ginagamit na
pamputol nang pahalang sa
hilatsa ng kahoy.
Backsaw-ito ay maliit kaysa sa
lagari at may maliliit na
ngipin,Ginagamit para sa mga
tiyak na dugtungan ng kahoy.
Coping saw-
ginagamit sa
pagputol nang
pakurba sa
proyektong yari sa
kahoy.
Compas o keyhole saw-patulak
ang paggamit ng kasangkapang
ito at maraming iba’t ibang talim
na pambutas nang pabilog.
Katam-
ginagamit na
pampakinis sa
mga ibabaw ng
tabla o kahoy.
Paet-ginagamit sa
pagkorte,pagbawas, at
paggawa ng butas sa kahoy.
Mga Panghasa
Oil stone-ginagamit
sa paghasa ng
karamihang tuwid na
kasangkapang
pamputol.
Kikil-ginagamit na
panghasa sa mga ngipin ng
lagari.
Gawaing Elektrisidad –
Batayang kaalaman at kasanayan
tungkol sa elektrisidad, mga
kaukulang pag-iingat at mga
pangkaligtasang gawi upang
makaiwas sa sakuna na may
kaugnayan sa kuryente.
Pagiging elektrisyan ang
hanapbuhay ng taong may kaalaman
at kasanayan sa paggawa
kaugnay sa kuryente.
Paglalahat

Mahalagang matutunan ang mga

kaalaman at kasanayang napapa-
loob sa bawat lawak ng gawaing
pang-industriya sapagkat ito ay
magiging batayan sa paggawa at
pagkakaroon ng pagkakakitaan.
Pagtataya

Anong gawaing pang-industriya ang

tinutukoy ng mga sumusunod? Hanapin
ang sagot sa kahon.

_____1. Paggawa ng paso, pigurin

Gawaing kahoy gawaing kamay o handicrafts

Gawaing grapika gawaing elektrisidad

Gawaing metal
_____2. Paggawa ng kabinet,
ipitan ng aklat.
_____3. Paggawa ng mesa, upuan
na kahoy.
Gawaing kahoy gawaing kamay o handicrafts

Gawaing kawayan gawaing elektrisidad

Gawaing metal
._____4. Paggawa ng sandok,
kaldero.
_____5. Pagkakabit ng kawad na
daluyan ng kuryente.

Gawaing kahoy gawaing kamay o handicrafts

Gawaing grapika gawaing elektrisidad

Gawaing metal
Pagpapayaman ng
Gawain

Gumuhit ng isang halimbawa ng

gawaing pang-industriya.
Layunin:
Nakabubuo ng plano ng proyekto
na nakadisenyo mula sa iba’t ibang
materyales na makikita sa
pamayanan (halimbawa: kahoy,
metal, kawayan, atbp.) na
ginagamitan ng elektrisidad na
maaaring pagkakitaan.
Mahalaga ang pagpili ng
isang gawain na
mapagkakakitaan.May
mga bagay na dapat
isalang-alang tulad ng
mga sumusunod:
 Ang Gawain ay kailangang
makabuluhan at makakatulong sa
pamilya at pamayanan.

 Ito ay kinapapalooban ng maka-

agham at makabagong
pamamaraan upang umunalad ang
teknolohiyang umiiral sa pamayan.
 Ang Gawain ay gagamitan ng
katutubong materyales at
kasangkapang matatagpuan sa
pamayanan.
 Ang mga hakbang at paraan ng
napiling Gawain ay medaling
maisagawa.
 Ang Gawain ay naiiba sa
pangkaraniwan.
Pagkatapos pumili ng
gawain,kinakailangan balakin
nang mahusay ang pagpaplano
ng proyekto ng may angkop na
espisipikasyon.Narito ang mga
dapat tandaan sa pagpaplano
ng proyekto:
1.Ang pangalan ng proyekto-
tiyakin ang pangalan ng
napiling proyekto.
2.Disenyo ng proyekto-
ang paggawa ng disenyo ay bahagi ng
pagpaplano.Mahalaga na mailarawan
ang kabuuang anyo ng
proyekto.Inilalagay rin ang tiyak na
sukat,mga materyales,at detalyeng
kailangan sa paggawa ng proyekto na
magsisilbing batayan habang binubuo
ito.
3.Materyales-
ang mga materyales ay dapat itala
batay sa disenyo ng proyekto.Lalong
mabuti kung ito ay katutubong
materyales na matatagpuan sa
pamayanan.Ang talaan ng mga
materyales ay magbibigay ng tiyak na
halagang gugugulin sa paggawa ng
proyekto.
4.Kagamitan-
ang mga kailangang kagamitan ay ihanda
kaagad upang hindi maantala sa
pagsasagawa ng proyekto tulad ng
martilyo,plais, katam at iba pa.
5.Mga hakbang sa pagbuo ng proyekto-
pag-aralan at itala ang mga sunod-sunod
na hakbang sa pagsasagawa ng
proyekto.Mahalaga ang pag-aaral samga
hakbang upang hindi masayang ang oras
sa pagsasagawa.
Itala ang mga balaking ginawa
sa pagpaplano ng proyektong
napili.Ito ang magiging gabay sa
pagbubuo ng proyekto.Suriin at
pag-aralan ang sumusunod na
pormat ng plano ng proyekto:
_______________________
Lagda ng Guro