Ang Mundo ng Maranao

Ang Mundo ng Maranao

MARANAO 
Ang kahulugan ng “ranao” ay lawa o lanaw sa katutubong wika ng
mga Maranao. Ang salitang Maranao naman ay galing sa wikang
Austronesian na nangangahulugang “tao ng lawa”.
Nakatira sila sa paligid ng lawa ng Lanao,sa Lanao del Sur, ang
kanilang bayan, pero matatagpuan din sa Zamboanga at Cotabato
ang ilan sa mga Maranao.
Ang Mundo ng Maranao
MARANAO 
Ang Marawi (kabisera ng Lanao del Sur) ang tinaguriang lungsod ng
mga dugong bughaw ng Maranao. Ito rin ang sentro ng
pangangalakal, pangkultura, at pang-edukasyon ng mga Maranao na
dating tinatawag na Dansalan.
Ang mga Maranao ay unang naninirahan sa kabundukan, pero ang
impluwensya nito ngayon ay kumalat na hanggang sa mga tao sa
baybaying lugar. Sa mga malalaking pangkat ng mga Muslim sa
Mindanao, ang mga ito ang pinakahuling naging Islam.
Ang Mundo ng Maranao
Sayaw:
Ang sayaw na Singkil ay kinuha ang pangalan mula sa mga
kampanilya na sinusuot sa mga bukong-bukong ng muslim na
prinsisa. Ang Singkil ay isinalaysay ang mahabang tulang “Darangan”
ng mga taong Maranao ng Mindanao.
Ang Mundo ng Maranao
Sayaw:
Ang mga mananayaw ay nakasuot ng taimtim na mukha at dakilaing
paggalaw at sumasayaw ng mabagal sa simula at dahan-dahang
bumibilis na may mga apir na sumisimbolo sa mga hangin na
nagpapatunay na mapalad. Kapag ginaganap na ito ng mga
mayayamang prinsesa ng Lanao, sila ay karaniwang sinasamahan ng
isang naghihintay na babae, na siyang may hawak sa magandang
pinalamutiang payong na nakapayong sa ulo ng prinsesa saan man
siya magpunta.
Ang Mundo ng Maranao
Sayaw: Kappa Malong Malong
Tinatawag din itong sambi sa malong, ang sayaw na ito ng maranao ay
nagpapakita ng marami pang pamamaraan ng pagsusuot ng malong,
simpleng tela ngunit maraming pwedeng pag gamitan.
Ang pambabaeng malong naman ay mas maraming mapag pipiliang kulay.
Madalas itong ginagamit bilang balabal na pambaba, ngunit maari ring
gamitin sa iba't ibang pamamaraan depende sa kagustuhan ng
magsusuot. Ang iba pang paraan ng paggamit ng malong ng mga babae ay
balabal na pang itaas, mantel, o suotin na pang ulo.
Ang Mundo ng Maranao
Tradisyon/Paniniwala:
Ang kakaibang pinahahalagahan sa buhay ng Maranao ay salitang "maratabat"
na nangangahulugang "face" or "amour propre". Sa madaling salita ay
reputasyon o pagpapahalaga sa sarili. Hindi dapat saktan ng iba ang maratabat
ng isang tao. Kapag ginawa ito, mahirap para sa isang Maranao na patawarin ang
nagkasala.
Ang tradisyon o kultura sa mga awit o tula ng Darangan ay maaaring maging ukol
din sa buhay pangrelihiyon. Madalas rin sila magdasal lalo na kung kailangan nila
ang tulong ng mga tonong o espiritu. Malalim din ang kanilang pananampalataya.
Ang Mundo ng Maranao
Tradisyon/Paniniwala:
Maging sa pagbibigay ng pangalan sa bata ay isinasangay rin sa mga tonong o
espiritu (metaphysical). Kahit na sa pag-aalaga ng mga bata, ng maysakit o para
sa ikagagaan ng katawan at kaluluwa ng tao, gumagamit din sila ng tubig na
galing sa ilog Gambar. Ang paniniwala rin nila sa kalikasan, na makikita sa
kanilang paggamit ng nganga, ng "kilala plant", balete (lilim), maging sa "ibong
engkanto at buwaya o "enchanted nori bird", ay may koneksyon pa rin sa tonong
o espiritu.
Sinusunod rin ng mga ninunong Maranao ang pag-ikot ng mundo, ang kabilugan
ng buwan, lalo na kung may okasyon gaya ng kasal, piyesta o kung may
namamatay.
Ang Mundo ng Maranao
Tradisyon/Paniniwala:
Kinagisnan din nila ang mamigay ng mga damit kung ang isa ay may sakit at
mahina na, para maibsan ng sakit ang pasyente. Ito ang uri ng paghahandog o
pag-aalay para may ipagbago ang maysakit.
 
Ito'y isang pangitain o obserbasyon na nangyayari sa isang maysakit. Biglang
lumalakas na animo'y magaling na, iyon pala'y papunta na sa kabilang buhay.
Ang Mundo ng Maranao
Kasuotan:
Ang pinaka-kilalang tradisyonal na kasuotan ng mga Muslim ay ang
“Malong”, isang malaki at makulay na telang pinagtagpi na
karaniwang ginagamit na pambalot sa katawan. Karaniwan, sinusuot
ito ng mga kababaihan sa paligid ng baywang na ang itaas na dulo ay
nakatagpi sa ibabaw ng kaliwang braso. Ang mga kalalakihan naman,
sinusuot ito na nakapaligid sa baywang tulad ng isang palda.
Ang Mundo ng Maranao
Kasuotan:
Maaari din itong gamitin bilang isang amerikana, kappa, kumot, o
payong. Ang mga Maranao at Maguindanao ay sinusuot ito sa loob
ng isang blusa na kung tawagin ay “arbita”
Ang Mundo ng Maranao
Hanapbuhay
Ang mga Maranao ay karaniwang mga magsasaka at may iilang
mangingisda. Ang silangang bahagi ng lawa ng Lanao ay mayabong
para sa paglilinang ng bigas. Ang mayabong na lupa ang nagdadala
ng ibat-ibang uri ng mais, mani, kamote, kape, kalamansi, at klase-
klasing uri ng tropikal na prutas.
Ang Mundo ng Maranao
Hanapbuhay
Mahuhusay silang artesano or craftsman. Magaling din silang
maghabi ng tela at banig, paglililok ng kahoy, tanso, pilak, at ginto.
Okir sa mga kahoy, artifaks at mga brass. Ito rin ay disenyong
inilalagay nila sa torogan.
Sarimanok, Papanoka "Mra" o "Mara patik" ay isang
makasaysayang ibon ng mga Maranao at naging simbolo ng kanilang
sining.
Ang Mundo ng Maranao
Tirahan
Maraming nayon ng mga Maranao na may iilang pamilya ang
naninirahan sa iisang bubong. Isang tipikal na tahanan ng mga
Maranao ang bahay na walang dibisyon sa loob. Sa magkabilang dulo
ng pader ng bahay ay mga higaan na may pasilyo pababa sa gitna. Sa
bawat higaan ng bahay ay may isang pamilyang sumasakop. Sa
likuran ng tirahan ay isang kusinang para sa lahat ng pamilyang
nasasakop ng bahay.
Lawig ang karaniwang tirahan ng mga Maranao.
Ang Mundo ng Maranao
Tirahan
Tinatawag naman na Torogan ang tradisyonal na bahay ng mga
Maranao. Ang torogan ay isang tanda ng mataas na katayuan sa
lipunan. Ito ay tahanan ng mga Sultan o Datu sa pamayanang
Maranao. Hindi kumpleto ang isang torogan kapag wala ang
maalamat na ibong Sarimanok na dapat makikita sa loob ng bahay.