WIKA

Filipino 1

Week 3
Paguulat
 B. Pangungusap
Sa linggwistika, ang pangungusap ay lipon ng
mga salitang nagpapahayag ng buong diwa.
Binubuo ito ng panlahat na sangkap, ang
panaguri at ang paksa subalit buo ang diwa.

Linggwistika-  ang pag-aaral sa wika ng tao at

tinatawag na isang dalubwika
 (o lingguwista) ang mga dalubhasa dito.
 B. Pangungusap
Mga nilalaman

B.1 Ayos ng Pangungusap B.4 Kayarian ng Pangungusap

B1.1Karaniwan o Tuwid B4.1Payak
B1.2Di-Karaniwan o Kabalikan B4.2Tambalan
B4.3Hugnayan

B.2 Gamit/Tungkulin ng Pangungusap

B2.1Pasalaysay o Paturol B.5 Pangungusap na Walang Tiyak o Lantad
B2.2Patanong na Sangkap
B2.3Padamdam B5.1Exsistensyal
B2.4Pautos B5.2Temporal
B2.5Pakiusap B5.3Penomenal
B5.4Panawag
B5.5Sambitla
B.3 Bahagi/Sangkap ng Pangungusap B5.6Pormularyong Panlipunan
B3.1Simuno o Paksa B5.7Sagot Lamang
B3.2Panaguri B5.8Pautos/Pakiusap
 B.1 Ayos ng Pangungusap
May dalawang ayos ang pangungusap, ang karaniwan
at di-karaniwan. Kung ang panaguri ay nauuna kaysa
simuno, ang pangungusap ay nasa karaniwang ayos; at
kung ang simuno naman ang nauuna kaysa sa panaguri,
ang pangungusap ay nasa di-karaniwang ayos.

B1.1 Karaniwan o Tuwid

• Kapag nagsisimula sa panaguri at nagtatapos sa simuno.
Halimbawa: Mayroong bagong tsinelas si Ana.

B1.2 Di-Karaniwan o Kabalikan

• Kapag nagsisimula sa simuno at nagtatapos sa panaguri. Ang panandang "ay" ay
kadalasang makikita sa mga pangungusap.
Halimbawa: Si Ranilene ay bumili ng bagong tsinelas.
 B.2 Gamit/Tungkulin ng Pangungusap
B2.1 Pasalaysay o Paturol
• Ito ay nagsasalaysay ng katotohanan, opinyon, pahayag, kaisipan o pwede ring pangyayari.
Lagi itong nagtatapos sa tuldok (.).

Halimbawa: Unti-unting nakikilala ang mga pangkat-etniko sa ating bansa dahil sa kanilang mga
katangian.

B2.2 Patanong
• Ito ay pangungusap na ginagamit sa pagtatanong, at tandang pananong (?) ang bantas sa
hulihan nito.

Halimbawa: Isinusulong pa ba ang pagbuo ng mga batas para sa pambansang pangkapayapaan?

 B.2 Gamit/Tungkulin ng Pangungusap

B2.3 Padamdam
• Ito ay nagsasabi ng matinding damdamin gaya ng tuwa, pagkagulat, paghanga,
panghihinayang at iba pa. Ito ay nagtatapos sa tandang padamdam (!).

Halimbawa: Kay ganda talagang mamasyal sa Davao!

B2.4 Pautos
• Ito ay uri ng pangungusap kung saan ay nakikiusap o nag uutos ito. Ito ay maaring magtapos sa tuldok (.) o
tandang padamdam (!).

Halimbawa: Diligan mo ang mga halaman.

 B.2 Gamit/Tungkulin ng Pangungusap

B2.5 Pakiusap
• Ito ay uri ng pangungusap na pautos na nagsasaad ng pakiusap. Ito ay madalas na nagtatapos sa tuldok (.)
o tandang pananong (?).

Halimbawa: Pakidala mo nga rito ang aking sapatos.

 B.3 Bahagi/Sangkap ng Pangungusap
B.3.1 Simuno- Ang simuno ang siyang nagsasabi kung ano o sino ang pinag-uusapan sa pangungusap. Ito
ang paksa ng pangungusap. 
Halimbawa:

1. Ang mga lobo ay makukulay.

             Ano ang makukulay? Ang mga lobo
2. Si Martha ay naghuhugas ng pinggan.
             Sino ang naghuhugas ng pinggan? Si Martha

B.3.2 Panaguri- Nagsasabi tungkol sa simuno o paksa ang panaguri. ito ay ang bahagi ng pangungusap na
gumagawa ng kilos o ‘di kaya’y pinag-uusapan sa pangungusap. 

1. Ang mga lobo ay makukulay.

             Ano ang sinasabi tungkol sa mga lobo? makukulay

2. Si Martha ay naghuhugas ng pinggan.

             Ano ang sinasabi tungkol kay Martha? naghuhugas ng pinggan. 

 B.4 Kayarian ng Pangungusap
B.4.1 Payak- Binubuo ng salitang ugat lamang at walang
kasamang panlapi at hindi rin nagkakaroon ng pag- uulit

Hal. Saya, dumi, grasa, bahay

B.4.2 Tambalan- Salitang binubuo sa pamamagitan ng

pagsasama at pagtatambal ng dalawan salita upang makabuo ng
isang tambal na salita

Hal. Dalagang Bukid (isang dalaga na tiga bukid)

 B.4 Kayarian ng Pangungusap

B.4.3 Hugnayan- Nag papahayag ng isang punong kaisipan at

isang pangtulong na kaisipan

Hal. Magiting na pinagtanggol ni Pablo ang kanyang kakahayan

sumayaw ng sya’s pagtawanan ng buong klase.

B.4.4 Langkapan- Isang punong kaisipan o dalawa o higit pang

pangtulong na kaisipan

Hal. Nagalit sa amin si Fernando dahil kami ay maingay at hindi

 B.5 Pangungusap na Walang Tiyak o Lantad
na Sangkap
B5.1 Exsistensyal

• Pangungusap na nagpapahayag ng pagkamayroon o pagkawala ng pinag-uusapan.

Halimbawa: Wala na bang darating?

B5.2 Temporal

• Pangungusap na nagsasaad ng kalagayan o panahong panandalian lamang. Madalas ay

mga pang-abay na pamanahon ang mga ito.

Halimbawa: Gabi na.
 B.5 Pangungusap na Walang Tiyak o Lantad
na Sangkap

B5.3 Penomenal

• Pangungusap na nagsasaad ng kalagayan ng panahon o ng kapaligiran.

Halimbawa: Umaambon.

B5.4 Panawag

• Pangungusap na binubuo ng isang kataga/salita lamang at nagpapahiwatig na nais

kausapin ang kaniyang tinawag o kumukuha lamang atensyon.

Halimbawa: Hoy!
 B.5 Pangungusap na Walang Tiyak o Lantad
na Sangkap

B5.5 Sambitla

• Isang salita na nagpapahayag ng matinding damdamin.

Halimbawa: Aray!

B5.6 Pormularyong Panlipunan

• Pangungusap na ginagamit sa pakikipagkapwa para maipahayag nang maayos ang mensahe. Maaari itong pagbati,
pasasalamat, paggalang o iba pang ekspresyong naging bahagi na sa kultura.

Halimbawa: Salamat.
 B.5 Pangungusap na Walang Tiyak o Lantad
na Sangkap

B5.7 Sagot Lamang

• Pangungusap na sagot sa mga tanong na hindi na kailangan ng paksa.

Halimbawa: Oo.

B5.8 Pautos/Pakiusap

• Pangungusap na pautos.

Halimbawa: Pakihawak.