A NG HE OG R A P IY A NG

DAIGDIG
ARALIN 1
•ANG HEOGRAPIYA AY ANG PAG-AARAL SA PISIKAL
NA KATANGIAN NG MUNDO AT ANG INTERAKSIYON
NG TAO SA KANYANG KAPALIGIRAN. ANG SALITANG
“HEOGRAPIYA” AY HANGO SA SALITANG GRIYEGO
NA GEO NA NANGANGAHULUGANG “LUPA” AT
GRAPHEIN NA IBIG SABIHIN AY “PAGSUSULAT.
MGA TEMA SA PAG-AARAL NG HEOGRAPIYA

• LUGAR
• LOKASYON
• REHIYON
• INTERAKSYON NG TAO AT KAPALIGIRAN.
• PAG-GALAW NG TAO
KATANGIANG PISIKAL NG DAIGDIG
•BINUBUO NG KALUPAAN,KLIMA,KATUBIGAN,
WILDLIFE, AT MINERAL ANG PISIKAL NA
LATANGIAN NG DAIGDIG. ANG BAWAT ISA AY MAY
IMPLUWENSYA SA ISA’TISA.
ANYONG LUPA
• KAPATAGAN — ISANG LUGAR KUNG SAAN
WALANG PAGTAAS O PAGBABA NG LUPA, PATAG
AT PANTAY ANG LUPA RITO. MAAARING ITONG
TANIMAN NG MGA PALAY,MAIS,AT GULAY.

• BUNDOK — ISANG PAGTAAS NG LUPA

SA DAIGDIG, MAY MATATARIK NA BAHAGI AT
HAMAK NA MAS MATAAS KAYSA SA BUROL.

• BULKAN — ISANG URI NG BUNDOK SA DAIGDIG

NA KUNG SAAN ANG TUNAW NA BATO AY
MAAARING LUMABAS DITO MULA SA KAILALIMAN
NG DAIGDIG. 
• BUROL — HIGIT NA MAS MABABA ITO
KAYSA SA BUNDOK AT ANG HALIMBAWA
NITO AY ANG TANYAG NA CHOCOLATE
HILLS

• LAMBAK — ISANG KAPATAGAN NGUNIT

NAPALILIGIRAN NG MGA BUNDOK.
MARAMI RING MGA PRODUKTO TULAD
NG GULAY, TABAKO, MANI, MAIS, AT
PALAY ANG MAAARING ITANIM DITO.

• TALAMPAS — PATAG NA ANYONG LUPA

SA MATAAS NA LUGAR. MAGANDA RING
TANIMAN
ANYONG TUBIG
• BAYBAYIN — BAHAGI NG LUPA
NA MALAPIT SA TABING DAGAT

• BULUBUNDUKIN — MATATAAS
AT MATATARIK NA BUNDOK NA
MAGKAKADIKIT AT SUNUD-
SUNOD.

• PULO — MGA LUPAIN NA

NAPALILIBUTAN NG TUBIG.

• YUNGIB — MGA LIKAS NA

BUTAS NA MAY SAPAT NA LAKI
AT LAWAK NA MAAARING
PASUKIN NG TAO AT HAYOP.
• TANGWAY — PAHABA
AT NAKAUSLING
ANYONG LUPA NA
NALILIGIRAN NG
TUBIG.

• TANGOS — MAS
MALIIT SA TANGWAY.

• DISYERTO — MAINIT
NA ANYONG LUPA
• KARAGATAN -ANG KARAGATAN AY ANG
PINAKAMALAWAK AT PINAKAMALALIM
NA ANYONG-TUBIG. MAALAT ANG TUBIG
NITO.

• DAGAT – ANG DAGAT AY MALAWAK NA

ANYONG-TUBIG NA MAS MALIIT
LAMANG ANG SUKAT SA KARAGATAN.

• ILOG – ISANG MAHABA AT MAKIPOT NA

ANYONG TUBIG NA UMAAGOS
PATUNGONG DAGAT.

• LOOK – ANG LOOK AY ANYONG-TUBIG

NA NAGSISILBING DAUNGAN NG MGA
BARKO AT IBA PANG SASAKYANG-
PANDAGAT.
• GOLPO – BAHAGI ITO NG
DAGAT.

• LAWA – ISANG ANYONG TUBIG

NA NAPAPALIGIRAN NG LUPA.

• BUKAL – TUBIG NA NAGMULA

SA ILALIM NG LUPA.

• KIPOT– MAKITID NA DAANG-

TUBIG NA NAG-UUGNAY SA
DALAWANG MALAKING
ANYONG TUBIG TULAD NG
DAGAT O KARAGATAN. 
• TALON – MATARIK NA
PAGBABA NG TUBIG SA
ISANG SAPA
• BATIS – ILUG-ILUGAN O
SALUYSOY NA PATULOY
NA UMAAGOS.
• SAPA – ANYONG TUBIG
NA DUMADALOY.
LIKAS NA YAMAN
 LIKAS NA YAMAN

• ANG LIKAS NA YAMAN AY HINUHUBOG NG KALIKASAN NA GINAGAMIT NG MGA

TAO.
YAMANG LUPA
• ITO AY TULAD NG MGA BUNDOK, GUBAT, BUROL, TALAMPAS,
MALAWAK NA KAPATAGAN AT LAMBAK. KARAMIHAN NG MGA LUPA
SA PILIPINAS AY GINAGAMIT SA AGRIKULTURA. KARANIWANG
ITINATANIM DITO AY PALAY, MAIS, PRUTAS, GULAY, KAPE, AT
KAKAW. MALAKING BAHAGI NG ANI SA MGA LUPAIN ANG
TINATAWAG NA ANING PANGKOMERSYAL TULAD NG NIYOG, TUBO,
ABAKA, TABAKO, GOMA, KAPOK AT IBA PA.
YAMANG GUBAT
SA MGA PINAGKUKUNANG YAMAN NG BANSA…ANG MGA
KAGUBATAN ANG MAY PINAKAMALAKING SUKAT. MARAMING
NAKUKUHANG TABLA AT LANGIS, AROMATIKO MULA SA MGA
PUNONG DIPTERCARP. MGA PULA AT PUTING  LAWAN AT TANGILI NA
ITINUTURING NA PINAKAMAHALAGANG SUPPLY NG TABLA SA
BANSA. MAKUKUHA RIN SA MGA TROSO, TABLA, PLYWOOD, TROPAL
O VENEER AT DAGTA AT RESIN.
YAMANG TUBIG

MALAWAK ANG KARAGATAN NG PILIPINAS NA UMAABOT SA

BAYBAYIN NG 17,640 KILOMETRO AT 266 MILYONG EKTARYANG
COASTAL WATERS AT 193.4 NG KARAGDAGANG BAHAGI NA
NAGMUMULA SA KARAGATAN. TINATAYANG UMAABOT NG 18.46
MILYONG EKTARYA ANG KABUUANG LAWAK NG KARAGATAN
KABILANG ANG 338,393 EKTARYA NG LATIAN AT MGA ILOG IMBAKAN
NA MATATAGPUAN SA BANSA.
 YAMANG MINERAL
• ISA SA MGA PANGUNAHING INDUSTRIYA NA NAGPAPATAAS NG
RESERBANG DOLYAR NG BANSA AY ANG ATING MGA MINERAL NA
YAMAN.

•      ♣METALIKONG MINERAL- BINUBUO NG MGA METALIKONG

MINERAL TULAD NG GINTO, BAKAL, NICKEL, TANSO, URANIUM,
CADMIUM, CHROMITE, MANGANESE AT ZINC.

•      ♣DI-METALIKONG MINERAL- BINUBUO NAMAN ITO NG MGA

MERKURYO, FLOURINE AT IBA PANG DI METALIKONG MINERAL
YAMANG TAO

ANG DAMI NG TAO SA ISANG BANSA AY NAGPAPAKITA NG LAWAK

NG POTENSYAL NA YAMANG TAO.ITO ANG MGA TAONG
NAGTATRABAHO SA ISANG BANSA AT MAY KAKAYAHANG
MAGPAUNLAD SA LAYUNING MAPAUNLAD ANG ISANG BANSA.
TINATAWAG DIN SILANG LIKAS DAHIL SILA ANG NANGANGASIWA NG
MGA IBANG LIKAS NA YAMAN AT UTAK SA INTERAKSYON SA
PAMILIHAN.
 HEOGRAPIYANG PANTAO
• AY ISA SA MGA SANGAY NG HEOGRAPIYA NA TINAWAG
DING KULTURAL NA HEOGRAPIYA. ANG SANGAY NA ITO
AY TUMUTUKOY SA MGA PAG-AARAL SA MGA
ASPEKTONG KULTURAL NA MATATAGPUAN SA DAIGDIG;
ANG PARAAN NG INTERAKSIYON NG TAO SA KANYANG
KAPALIGIRAN; KUNG PAANO NIYA ITO BINABAGO AT
KUNG PAANO RIN SIYA NABABAGO O NAAPEKTUHAN NG
KALIKASAN.
ANG PAGSISIMULA
NG MGA ARALIN 2

KABIHASNAN
PAMUMUHAY NG MGA
UNANG TAO SA DAIGDIG
Ayon sa eksperto, ang mga unang anyo ng buhay ay mga
organismong binubuo ng iisang semilya(cell).

Hominid
Ang species na ito ay ipinalalagay na ninuno ng mga Homo
Sapiens o ng kasalukuyang uri ng tao. Ang mga sinaunang
kalansay ay nagpapahiwatig na may kawangis ang tao na nabuhay
mga apat na milyong taon na ang nakaraan. Tinawag nila itong
“hominid” na ang kahulugan ay “hayop”.
 HOMO HABILIS
Pinaniniwalaang nakagagawa sila ng
kasangkapang bato. Ang Homo habilis (may
kahulugang "taong marunong gumawa ng
kung anu-anong mga bagay) sila ay tinatawag
na “handy man”
 HOMO ERECTUS
ang homo erectus ay
mula sa latin
nangangahulugan "taong
nakatindig" ay isang
species na genus na
homo.  
HOMO SAPIENS
Natagpuan ang labi ng
Homo Sapiens sa Central Asia,
Europe, at Russia. May mga
antas ng pag-iisip at at
nakakagawa sila ng simpleng
kasangkapan at naglilibing na
kanilang mga patay. Ang
pangkat na ito ay malaki ang
utak, maliit na ngipin,
malaking binti at nakatatayo
nang tuwid kaysa sa ibang
pangkat ng tao.
MGA YUGTO NG PAG-UNLAD

Sa paglipas ng panahon, patuloy ang mga pagbabago. Dumaan sa iba’t-ibang

yugto ng pagbabago ang kultura ng mga tao. Pinatunayan ito ng mga
kasangkapan sa ibat’-ibang lugar sa iba’t-ibang panahon.
Ang mahabang panahon mula nang lumitaw at nagsimula nang mamuhay ang
mga prehistorikong tao ay nahahati sa tatlong yugto. Hinati ng mga arkeologo ang
panahon batay sa kasangkapang ginamit ng tao.
Panahon ng bato (Paleolitiko, Mesolitiko, Bagong Bato o Neolitiko)
Panahon ng Metal
Panahon ng Tanso
Panahon ng Bronse
 PANAHON NG BATO
(PALEOLITIKO, MESOLITIKO,
BAGONG BATO O NEOLITIKO)
Panahon ng Paleolitiko
Ang Panahong Paleolitiko ay ang
panahon kung saan karamihan sa
kasangkapan ng mga tao ay gawa sa
kahoy at madaling masira. Ito ang
panahon kung saan ginagamit ang
bato bilang kasangkapan. Dito ay
laganap ang pangangaso at
pangongolekta ng mga halaman sa
gubat.
Panahon ng Mesolitiko
Nagsimula ang panahong Mesolithic o Panggitnang Panahon ng Bato
(Middle Stone Age). Kasamang namatay ng panahong Paleolithic ang
malalaking hayop na nagsisilbing pagkain ng mga tao, at napalitan ng mga
hayop na nakikita natin sa kasalukuyan. Natunaw na rin ang makakapal na
yelo sa pagtatapos ng panahong kaya't lalong lumawak ang mga lupang
maaaring panahanan ng mga tao. Bagama't nanatiling bato ang mga
kasangkapang gamit ng mga tao noong panahong Mesolithic lumiit naman
ang mga ito at naging mas pino.
Panahon ng Neolitiko
Panahon ng Bagong Bato, Nagkaroon ng pag-unlad ng lipunan ng mga
unang tao, patuloy ang pag-unlad ng mga kasangkapan ayon sa
pangangailangan ng tao, hinasa at kininis ang mga bato upang tumalim,
 Natagpuan ang labi ng mga pinaglutuan at ginamit na apoy, nagkaroon ng
sosyalisasyon o ugnayan ang mga tao sa isa't isa,nagkaroon ng pag-unlad ng
teknolohiya. Natutunan din sa panahong ito ang pagsasaka at agrikultura.
ANG IMPLUWENSYA NG
HEGRAPIYA SA PAGBUO
AT PAG-UNLAD NG MGA
SINAUNANG
KABIHASNAN SA
DAIGDIG
ARALIN 3
Ang kabihasnan ay tumutukoy sa isang maunlad na antas ng kultura na
may taglay ng sumusunod na katangian:

• Matatag na pamahalaan
• Maayos na relihiyon
• May kasanayan sa bawat mamamayan tungo sa pagtutulungan
• May estruktura ng tao sa lipunan o iba;t ibang antas ng tao sa lipunan
• May sistema ng panulat