YUNIT 1

ARALIN 5
DULA MULA
SA MINDANAO
 3 uri ng dulang Pilipino noong bago ang
pananakop ng mga Español:
1. Tibaw o Karagatan- sinaunang dula sa
katagalugan; karaniwang ginagawa sa mga
seremonyang tungkol sa mga patay.
2. Wayang Orang o Wayang Purwa-
sinaunang dula sa kabisayaan, patikular na sa
Panay, Cebu, at Dumaguete. Inilalarawan dito
ang kapangyarihan ng kanilang Bathala.
3. Embayoka o Bayak- dula ng mga Muslim
sa Lanao at Jolo.
Mga Uri ng
Dula sa
Panahon ng
Español
Tanong:
Bakit sinasabing
ang dula ay ang
makabulu-
hang salamin na
nagaga- nap sa lipunan?
Basahin:

“SULAMBI”
ni Sunnie C. Noel
Karagdagang Kaalaman
Ang salitang sulambi ay nangangahulugan ng “alay”.
Ito ay produkto na pananaliksik ng mga kasapi ng Sining
Kambayoka ng Mindanao State University. Isinasagawa
ang pananaliksik sa mga kabundukan ng Zamboanga del
Sur upang pag-aralan ang mga paraan ng pamumuhay,
pangarap, at sentimyento ng mga Subanon sa Zamboanga
Peninsula.
Unang itinanghal ang “Sulambi” noong disyembre 6,
1997 sa kampus ng Mindanao State University. Dinala rin
ng pangkat ang produksyong ito sa CCP noong Pebrero
18 hanggang 20,1998 at lumahok sa pagdiriwang: The
1998 Philippine Arts Festival. Handog ang dulang ito sa
indegnous People’s Struggle for Ancestral Lands.
M
 Mga Halimbawa ng mga Katutubong Salita:
• Avang(Ivatan)- tradisyonal na sasakyang dagat ng
mga taga-Batanes
• Avat (Ivatan)- sagwan
• Avayat (Ivatan)- hanging mula sa kanluran
• Avu (Ibanag)- abo
• Badju (Yakan)- blusa
• Cañao (Igorot)- malaking piging at pagdiriwang ng
mga taga- Cordillera
• Faayan (Tiruray)- uri ng matong na pinaglalagyan
ng sampu o higit pang sako ng palay.
• Fabangga (Tiruray)- anting-anting na itinatali sa
beywang upang palakasin ang pag-iisip
• Fagfagto (Igorot)- ritwal ng kalalakihan sa bontoc
bilang pasasalamat sa masaganang ani sa kamote
• Fangaw (Bontok)- basket na isinasakbet sa
magkabilang balikat at ginagamit sa paglalakbay
• Fel (Tiruray)- bayaw
• Ifun (Ifugaw)- hipon
• Ifut ( Ibanag)- buntot
• Jagjag (Tausug)- magulo
• Jalan (Tausug)- daan
• Janibu (Yakan)- borlas na tinitirintas
• Jiwanan (Ibanag)- kanan
• Jiwjiway (Ivatan)- kilos
• Jirariya (Maguindanao)-regalo para sa mahihirap
• Uzzin (Ibanag)- pula
• Vakul (Ivatan)- katutubong kasuotan sa ulo ng mga
Ivatan
• Valatinok (Ivatan)-dalandan na maasim ang katas
• Vulawan (Ibanag)- ginto
• Ziggatu (Ibanag)-silangan
• Zizzing (Ivatan)- dingding
 Mga Pangngalang “hiniram”
• Carlos Japan Quinnie Alexander
• Catherine Jennifer Quezon Alexandria
• Christopher Jose Quinn Maxwell
• Christina Joseph Quirino Mexico
• Ferdinand Jupiter Quizon Xerxes
• Fernando España Vanessa Zambia
• Filipina Doña Venice Zamboanga
• Frieda Español Venus Zinnia
• French Santo Niño Vietnam Zobel
 Salitang siyentipiko at teknikal
• Chemistry oxygen quorum
• Carbonate oxyphill viz
• Calcuim quantum voir dire
• Cambrian period quasi in rem x-band
• Codicil quid pro quo
• Felony x-ray
• Folic acid y-axis
• Joule zygote
• Jurat
• Jus soli
 Mga salitang hindi madaling ibaybay
• Broccoli jaggernaut
• Pizza puzzel
• Carbon dating quintoplet
• Cardiologist quinquagenarian
• Ferry vicinity
• Fiancee via
• Jaywalking vie zibra
• Jersey video ziggurat
• Jigsaw vigil
• Judo vintage
Gramatika
Pangungusap na Walang Tiyak na Paksa
Mga pangungusap na halimbawa:
1. E di araw-araw ka ring mabubuhat ng mga gulay.
2. Salamat po
3. Ulan-ulan. Kailangan ang ulan.
4. Aalis na sila.
5. Magandang umaga.
6. Wala pa.
7. Takbo! Bilis.
8. Tayo na.
Ayon kay Fr. Afonso o. Santiago, ang mga
pangungusap na walangtiyak na paksa o simuno ay
ang mga sumusunod:
1. Pangungusap na Esistensiyal- nagsasaad ng
pagkakaroon ng isa o mahigit na tao o bagay na
tumutukoy. Karaniwang nagsisimula sa may:
Mga halimbawa:
May mga laruan doon.
May sunog doon.
May tanawing magaganda sa Zamboanga.
2. Pangungusap na Paghanga- nagsasaad ng
paghanga.
Mga halimbawa:
Kay husay mo!
Wow magaling!
3. Sambitla- nagpapahayag ng matinding
damdamin
Mga halimbawa:
Naku! Aray!
Ay! Inay ko!
4. Pangungusap na Pamanahon- nagsasaad ng oras o
panahon.
Mga halimbawa
Nagdidilim Gabi na
Uwian na Umaga na
5. Pormulasyong Panlipunan- pangungusap na
nagsasaad ng pagbati at pagbibigay-galang.
Mg halimbawa
Magandang umaga po
Tao po
Salamat po
Gawain sa libro:
1. Sagutan ang gawain A, at B.
pahina 83.
2. Sagutan ang talakayin A at B
pahina 100-101
3. Sagutan ang pagsasanay A at B
pahina 103.
 Stay safe
everyone and
pray
GODBLESS!