Zastawka

półksiężycowata
Zastawka
tętnicy płucnej
półksiężycowata
aorty

Zastawka
dwudzielna

Zastawka
trójdzielna
 CYKL PRACY SERCA

Faza
do krążenia dużego 1 2 3 4 5 6 7
z krążenia dużego
120 Ciśnienie w aorcie

Ciśnienie (mmHg)
do krążenia 80
płucnego
do krążenia
z krążenia Ciśnienie w lewej
płucnego
płucnego Ciśnienie w lewym komorze
40
przedsionku
a c v
z krążenia
płucnego 0
Objętość
120

Objętość lewej
późnorozkurczowa

komory (ml)
80

z krążenia dużego Objętość

40 późnoskurczowa

faza 1    skurcz przedsionków EKG

faza 2    skurcz komór izowolumetryczny
faza 3    szybki wyrzut IV I II III
Tony
faza 4    zredukowany wyrzut
faza 5    rozkurcz izowolumetryczny serca
faza 6    szybkie wypełnienie komór
faza 7    zredukowane wypełnianie komór 0 0.4 0.8
Czas (sek)
M I T R A L  V A L V E  P R O L A P S E
 Tony serca

I- skurczowy (zamykanie zastawek przedsionkowo

-komorowych)
II- rozkurczowy (zamykanie zastawek
półksiężycowatych aorty i t.płucnej)
III- (wibracja krwi napływającej do obu komór)
IV- przedsionkowy
(pojawia się jeżeli ciśnienie w przedsionkach jest
wysokie lub komory są sztywne z powodu przerostu –
wywołany napełnianiem komór )
• Ton I zawiera dwie składowe, z zastawki
mitralnej (M1) i trójdzielnej (T1), ale w
warunkach fizjologicznych rozdwojenie
jest nieuchwytne.
• Ton II zawiera składową aortalną (A2) i
płucną (P2). Fizjologicznie głośniejsza
składowa A2 nieznacznie poprzedza P2.
 Tony serca
Tony serca są to zjawiska osłuchowe powstające w czasie cyklu serca z powodu drgań
zastawek i ścian serca.
ton I - skurczowy (systoliczny)
•dłuższy i niższy (150 ms, 25-45 Hz)
•drgania zamykanych zastawek przedsionkowo-komorowych
• drgania naciąganych strun ścięgnistych

miejsca osłuchiwania
- skurczowy –
nad zastawkami P-K
po stronie prawej - IV międzyżebrze, przy
mostku;
po stronie lewej - w okolicy koniuszka
serca - V międzyżebrze
 Tony serca
ton II - rozkurczowy (diastoliczny) –
• krótszy i wyższy (120 ms, 50 Hz)
• drgania zamykanych zastawek półksiężycowatych
• wibracje obu pni tętniczych
• nie zależy od ciśnienia i objętości wyrzutowej
• zależy od szybkości skurczu serca

miejsca osłuchiwania:
- rozkurczowy –
• nad zastawkami półksiężycowatymi
• na wysokości II międzyżebrza
• po obu stronach mostka
 Ton trzeci (S3) - protodiastoliczny
miękki i niski, 35 Hz
występuje wkrótce (ok. 0,15s) po S2
słyszalny niekiedy u ludzi młodych
poniżej 30. r. życia,
rzadko u starszych

Występuje w rozkurczu w okresie wypełniania komór krwią napływającą z przedsionków

spowodowany jest wibracją krwi wypełniającej jamy komór sercowych
Ton czwarty (S4)
ton przedsionkowy
prawie zawsze niesłyszalny u ludzi dorosłych
intensywność wzrasta, gdy podatność komorowa zmniejszona
 P L

Zast. półksięż.1 Zast.półksięż. t.

2
aorty 3 płucnej
4
5
6 Zast. dwudzielna
Zast. trójdzielna
 Rodzaj przepływu

laminarny

zwężenie

burzliwy
 Tony Korotkowa
• Faza I – pojawienie się cichych tonów które stopniowo stają się coraz głośniejsze

• Faza II - cechuje się szczególnym brzmieniem tonów , o dłuższym czasie trwania,

które mogą być określane jako krótkie szmery

• Faza III – krótkie, dźwięczne, głośne tony

• Faza IV – rozpoczyna się w momencie nagłego ściszenia tonów

• Faza V – zaniknięcie tonów

 ARTERIES (LOW COMPLIANCE)
HEART

DIASTOLE

VEINS
80 mmHg 120 mmHg
CAPACITY
VESSELS

SYSTOLE

CAPILLARIES
Gdyby tętnice nie były elastyczne to:
- wzrośnie ciśnienie skurczowe
- zmniejszy się ciśnienie rozkurczowe
- w czasie rozkurczu krew przestanie płynąć

120/80 mm Hg - prawidłowe ciśnienie

160/95 mm Hg - nadciśnienie
100/60 mm Hg - niedociśnienie
 Ciśnienie tętnicze

Ciśnienie skurczowe - 120 mm Hg

Ciśnienie rozkurczowe - 75 mm Hg

Ciśnienie tętna - 45 mmHg

 75/min 200/min

skurcz 0,27 s 0,16 s

rozkurcz 0,53 s 0,14 s

Obliczanie średniego ciśnienia tętniczego

Ciśnienie rozkurczowe + 1/3 ciśnienia tętna

75 mm Hg + 15 mmHg = 90 mmHg
 Miażdżyca tętnic= starszy wiek

Podatność tętnic ↓ Objętość wyrzutowa serca niezmieniona

Ciśnienie skurczowe ↑

Ciśnienie rozkurczowe ↓ lub ↔

Ciśnienie pulsowe ↑ ↑

Średnie ciśnienie nieznacznie ↓

Ciśnienie krwi tętnicze

To pomiar ciśnienia skurczowego i rozkurczowego

Zależy od:
• Szybkości dopływu krwi do serca i odpływu od serca
• Elastyczności i napięcia tętnic
• Lepkości i objętości krwi
• Postawy ciała
• Aktywności organizmu
Wpływ ciśnienia hydrostatycznego na ciśnienie średnie krwi
 120
Systolic

Pressure (mm Hg)

100
pressure
80
60
40 Diastolic
20 pressure
0

Relative sizes and

numbers
of blood
vessels

50
40
Velocity (cm/sec)

30
20
10
0
Arterioles

Capillaries
Arteries

Venae cavae
Venules

Vains
Aorta
 Rozkład ciśnień w łożysku naczyniowym

Wartości ciśnienia skurczowego w Zakres ciśnień w poszczególnych

poszczególnych częściach łożyska
naczyniowego:
aorta - 125-120 mmHg
tętnice duże - 120 mmHg
tętnice średnie - 90 mmHg
tętniczki - ok. 40 mmHg
kapilary - ok. 20 mmHg
częściach łożyska naczyniowego:
przedsionek lewy - 0 do 7 mmHg
komora lewa - 0 do 125-120 mmHg
obwód - 80 do 120 mmHg
kapilary - 15 do 30 mmHg
przedsionek prawy - 0 do 4 mmHg
komora prawa - 0 do 25 mmHg
krążenie płucne - 7 do 25 mmHg

W przedwłośniczkowatych naczyniach oporowych następuje największy spadek

ciśnienia w łożysku naczyniowym.
 Tętno

Tętno to odkształcenie elastycznej ściany tętnicy (pod wpływem krwi wtłoczonej do

naczynia w czasie wyrzutu z serca), które rozchodzi się na obwód w postaci fali tętna
(średnia szybkość: 7,5 m/s; u starszych 12 m/s, u młodych 5 m/s).

Szybkość fali tętna nie jest równoważna z szybkością przepływu krwi i zależy
proporcjonalnie od sprężystości i grubości ścian naczyń, a odwrotnie proporcjonalnie
od bezwładności masy krwi (średnica naczynia i gęstość krwi).
aorta - 3,5 m/s; tętniczki 15-40 m/s
Ciśnienie tętna jest to różnica między wartością ciśnienia skurczowego i
rozkurczowego (norma - 50 mm Hg).

Zapis fali tętna nazywamy sfigmogramem.

Składa się on z ramienia wstępującego i
zstępującego. Na ramieniu zstępującym
znajduje się wcięcie i załamek zwany falą
dykrotyczną. Zjawiska te związane są z
zamknięciem zastawek aortalnych po skurczu
i odbiciem krwi od zamkniętych zastawek.
 Zapis fali tętna

anakrot Fala
dykrotyczna

katakrot
 Fala tętna

Aorta 4-6 m/s

Tętnica promieniowa 10-12 m/s
Małe tętnice oporowe do 20 m/s
Tętno ocenia się pod względem:
• częstotliwości
• regularnością
• amplitudy
• siły
• szybkości zmian
Respiratory pump

Venous valve

Skeletal muscle pump

Szybkość przepływu krwi:
• duże tętnice - 0,2 do 0,5 m/s
• kapilary - 0,5 do 1 mm/s
• duże żyły - 0,25 m/s

Siły napędowe powrotu żylnego

- siła od tyłu - siła mięśnia sercowego - ciśnienie w naczyniach jakie pozostało po
przejściu krwi przez naczynia włosowate (ok. 15 mm Hg)
- siła od przodu - ujemne ciśnienie w klatce piersiowej powstające podczas wdechu
oraz podciśnienie powstające w czasie skurczu w naczyniach dosercowych (zasysa
krew w żyłach w kierunku dosercowym)
- siła od boku - „pompa mięśniowa” (ucisk pracujących mięśni na sąsiadujące
naczynia) wspomagana przez zastawki w naczyniach żylnych ograniczające cofanie
się krwi
 Tętno żylne
Tętno żylne powinno się obserwować na żyle szyjnej wewnętrznej
(lepiej na prawej), gdyż na jej drodze do prawego przedsionka nie ma
zastawek ani przeszkód anatomicznych. Tętno oglądane pod kontrolą
wzroku wykazuje słabiej widoczne dwa wychylenia dodatnie i
dominujące dwa wychylenia ujemne.
Wychylenie pierwsze dodatnie nieznacznie wyprzedza I ton i określa
się je mianem fali a. Wynika ono ze skurczu prawego przedsionka.
Drugie wychylenie dodatnie – fala v, odpowiada skurczowi prawej
komory. Fale a i v przedzielone są zagłębieniem x, a na okres
rozkurczu przypada zagłębienie y.
Ocena tętna żylnego, choć wymaga wprawy, niejednokrotnie pozwala
na szybkie, dokonywane przy łóżku chorego, rozpoznanie wielu
chorób serca.
 Wymiana cieczy przez ścianę naczyń włosowatych - siły
filtracji i resorpcji
ciśnienie osmotyczne - 290 mosm/kg H2O - jednakowe w tkankach i w naczyniu
ciśnienie onkotyczne - siła z jaką białka (gł. albuminy w osoczu) wiążą wodę
ciśnienie hydrostatyczne - krwi w naczyniach i płynu międzykomórkowego -
efektywne ciśnienie hydrostatyczne to różnica między ciśnieniem wewnątrz
naczynia i ciśnieniem zewnątrz
odcinek tętniczy kapilary odcinek żylny kapilary

wnętrze naczynia otoczenie wnętrze naczynia otoczenie

ciśnienie hydrostatyczne 30 mm Hg 1-4 mm Hg 15 mm Hg 1-4 mm Hg

efektywne ciśnienie 26 mm Hg 11 mm Hg
hydrostatyczne

ciśnienie 25 mm Hg 1-4 mm Hg 25 mm Hg 1-4 mm Hg

onkotyczne

efektywne ciśnienie 21 mm Hg 21 mm Hg
onkotyczne

SIŁA:
FILTRACJI 5 mm Hg RESORPCJI 10 mm Hg
Przy nadmiernym wzroście filtracji powstają obrzęki

Przyczyny:
- zwiększone ciśnienie żylne
- zmniejszenie stężenia białek krwi, utrata białka przez
nerki, zmniejszenie wytwarzania albumin w wątrobie
- wzrost przepuszczalności naczyń dla białek (histamina -
reakcje uczuleniowe) - zmniejszenie efektywnego
ciśnienia onkotycznego
- niedrożność naczyń chłonnych
 Odruch aksonalny
Rdzeń kręgowy Neuron czuciowy w
 zwoju rdzeniowym

Zakończenie czuciowe
w skórze
  

Przewodzenie
ortodromowe
Przewodzenie
antydromowe
Kierunek przewodzenia Zakończenie czuciowe w
impulsów nerwowych ścianie tętniczki
FIZJOLOGIA UKŁADU
ODDECHOWEGO
 Drogi oddechowe
• Chrzęstne: tchawica, oskrzela
• Błoniaste: oskrzeliki
• Miejsca w których zachodzi wymiana gazowa:
oskrzeliki oddechowe, przewody i worki
pęcherzykowe, nazwane wspólnie końcową
jednostką oddechową (Terminal Respiratory Unit
-TRU)

wfh-I-7
Airway Types
Drogi oddechowe
Chrzęstne

wfh-I-8
  STRUKTURA DRZEWA OSKRZELOWEGO

Funkcją oskrzeli do ich 16

rozgałęzienia jest dostarczanie
powietrza do strefy wymiany
gazowej. Na tym odcinku
powietrze jest ogrzewane,
nawilżane i oczyszczane

 Od 17 rozgałęzienia
rozpoczyna się strefa
przejściowa a od 20 – strefa
wymiany gazowej

 Ogrzewanie i nawilżanie powietrza odbywa się głównie w

jamie nosowo-gardłowej. Do pęcherzyków płucnych dociera
powietrze ogrzane do 37º i nasycone parą wodną
 Cząsteczki kurzu, drobne ciała obce, bakterie za pomocą
rzęsek komórek nabłonka są przesuwane wraz ze śluzem do
nagłośni, następnie do laryngopharynx i połykane
 Oskrzelik
końcowy

Miejsca wymiany
gazowej
Oskrzelik
oddechowy

Przewód
pęcherzykowy

Pęcherzyki
płucne

wfh-I-13 Worek pęcherzykowy

 STRUKTURA PĘCHERZYKA PŁUCNEGO
 Liczba pęcherzyków
płucnych wynosi śred-
nio ok. 300 mln, cał-
kowita powierzchnia
ok. 80 m2
 Krew przepływa-
jącą w naczyniach
włosowatych oddziela
od powietrza w pę-
cherzykach płucnych
cienka warstwa skła-
dającą się ze ścianek
naczynia włosowate-
go i pęcherzyka płuc-
nego
 NAPIĘCIE POWIERZCHNIOWE. SURFAKTANT

 W zdrowych płucach napięcie powierzchniowe jest znacznie zredukowane

działaniem substancji zwanej czynnikiem powierzchniowym
lub surfaktantem, wyściełającym wnętrze pęcherzyków płucnych

 Surfaktant jest syntetyzowany przez pneumocyty typu II w sposób

ciągły. Synteza surfaktantu zaczyna się pomiędzy 28 a 32 tygodniem
życia płodowego. Głównym składnikiem surfaktantu jest lecytyna

 Czynnik powierzchniowy odgrywa dużą rolę w stabilizacji średnicy

poszczególnych pęcherzyków płucnych. Kiedy płuca zmniejszają swoja
objętość, zagęszczenie surfaktantu na powierzchni poszczególnych
pęcherzyków się zwiększa

 Niedostateczna ilość surfaktantu u noworodka (najczęściej wcześniaka) jest

zespołem błon szklis-
przyczyna groźnego schorzenia zwanego
tych (IRDS). Podobny zespół występuje u ludzi dorosłych (ARDS) w
sytuacji, kiedy surfaktant oraz pneumocyty typu II ulegają uszkodzeniu pod
wpływem działania toksycznych czynników chemicznych
 Pojemność całkowita płuc
Najgłębszy
Powietrze uzupełniające wdech

Normalny
wdech
Pojemność Powietrze oddechowe
życiowa Normalny
wydech
Powietrze zapasowe
Najgłębszy
wydech
Powietrze zalegające
Powietrze zapadowe
zalegające odma
Powietrze zalegające
pęcherzykowe
 Przestrzeń martwa w układzie oddechowym

- przestrzeń martwa anatomiczna

-przestrzeń martwa fizjologiczna

Określanie pojemności życiowej płuc

(a) pojemność życiowa płuc

- max. wdech + max wydech do spirometru

(b+d) powietrze oddechowe + powietrze

zapasowe
- normalny wdech + max wydech do spirometru

a - ( b+d) = c (powietrze uzupełniające)

Określanie pojemności życiowej płuc

(d) - powietrze zapasowe

- normalny wydech + nasilony wydech
do spirometru

(b+d) - d = b powietrze oddechowe

 Najważniejsze parametry, które są
oceniane podczas badania spirometrem:
• FEV1 jest to natężona objętość wydechowa pierwszosekundowa.
Odpowiada objętości powietrza wydychanego w pierwszej sekundzie
natężonego wydechu. Pozwala ocenić drożność dróg oddechowych,
• FVC to natężona pojemność życiowa. Odpowiada ilości powietrza
wydychanego podczas natężonego wydechu po maksymalnym
powolnym wdechu. Obniżenie wartości FVC jest charakterystyczne dla
schorzeń przebiegających ze zmniejszeniem ilości miąższu płuc,
• FEV1/FVC jest to iloraz FEV1 i FVC. Pozwala ocenić, czy zaburzenia
obserwowane w spirometrii są wynikiem zwężenia oskrzeli albo czy
zaburzenia są wynikiem zmniejszenia objętości płuc.
FVC - Nasilona pojemność życiowa płuc
FEV1 - nasilona 1 - sekundowa objętość wydechowa
Zdrowy człowiek może wydalić 80% FVC w ciągu 1 s (FEV1), 94% w ciągu 2 s
i 97% w ciągu 3 s
Czyli FEV1/FVC wynosi prawidłowo 80% lub więcej
 Najważniejsze parametry, które są
oceniane podczas badania spirometrem:

• PEF to maksymalna prędkość przepływu powietrza osiągnięta

podczas maksymalnego wydechu. Dzięki temu parametrowi
pomiar staje się bardziej dokładny jednakże, nie jest konieczny
do oceny wyników spirometrii,
• MEF albo FEF 25, 50 i 75 to wskaźniki, które pozwalają na
ocenę przepływu powierza w mniejszych oskrzelach. MEF i
FEF to wskaźniki przepływowe, których wynik jest podawany
w litrach na sekundę. Zmniejszenie wartości MEF bez zmiany
pozostałych wskaźników spirometrycznych nie zawsze
świadczy o stanie patologicznym,
Schemat powstawania odmy opłucnowej
ZAWARTOŚĆ PROCENTOWA GAZÓW
POWIETRZE POWIETRZE
GAZY ATMOSFERA
WYDYCHANE PĘCHERZYKOWE

O2 20.9 15.3 13.2

CO2 0.04 4.2 5.2
N2 78.4 74.3 75.4
 WENTYLACJA PŁUC

 objętością oddechową (VT); przy spokojnym

wdechu wynosi ok. 500 ml
•
 wentylacją minutową (VT); przy spokojnym
oddychaniu ( przy 15 oddechach na min) wynosi ok.
8 L/min
 Podczas dłużej trwającego wysiłku fizycznego

wentylacja może wzrosnąć 10-krotnie, a na krótki

czas – nawet 20-krotnie. Wzrost ten jest wynikiem
zarówno zwiększonej objętości oddechowej, jak i
częstości oddechów
 PRZEWLEKŁE ZAPALENIE OSKRZELI

norma

zapalenie
oskrzeli

Stan zapalny w obrębie komórek

nabłonkowych może doprowa-
dzić do unieruchomienia rzęsek