Układ krążenia: układ krwionośny + układ limfatyczny

Układ krwionośny:

 serce : układ przewodzący serca

 naczynia krwionośne (żyły, tętnice i naczynia włosowate)

SERCE

Położenie:

 środkowa częśd klatki piersiowej, położone asymetrycznie, w śródpiersiu przednim, w

worku osierdziowym
 2/3 po stronie lewej, 1/3 po prawej od linii pośrodkowej ciała
 Do przodu od kręgosłupa, do tyłu od przedniej strony klatki piersiowej, pomiędzy
workami opłucnej, powyżej przepony
 w swym położeniu utrzymywane przez:
o koronę serca = aorta, pieo płucny, żyła główna dolna i górna, pieo płucny

Budowa:

 wielkości pięści człowieka

 kształt stożka
o podstawa ku górnej, prawej stronie
o wierzchołek ku dolnej, lewej stronie
o korona serca ( aorta, pieo płucny, żyły płucne)
o przedsionek prawy i lewy oddzielone przegroda międzyprzedsionkową
o komora prawa i lewa oddzielone przegroda międzykomorową:
 częśd błoniasta
 częśd mięśniowa

Ściana serca:

 wsierdzie - pokrywa wewnętrzną powierzchnię serca

 śródsierdzie
o szkielet serca – utworzonych z pierścieni włóknistych, obejmujących naczynia
żylne, tętnicze i przedsionkowo - komorowe
o mięsieo sercowy – włókna poprzecznie prążkowane, działa niezależnie od
woli
o układ przewodzący serca
 nasierdzie
o blaszka trzewna ( przylega do serca)
o blaszka ścienna

blaszka trzewna + ścienna = osierdzie

 płyn – umożliwia ślizganie się blaszek w stosunku do siebie

  grubośd warstwy mięśniowej serca jest różna w różnych miejscach
 znacznie grubsza ściana komór niż przedsionków
 ściana komory lewej 3 razy grubsza od ściany komory prawej
 mięsieo przedsionkowy = 2 warstwy
 mięsieo komorowy = 3 warstwy

Przegroda międzykomorowa + międzyprzedsionkowa = przegroda serca.

Przedsionek prawy

 zbiera krew żylną, odtlenioną z całego organizmu

 znajduje się w nim:
o ujście przedsionkowo - komorowe prawe ( zastawka trójdzielna)
o zatoka wieocowa (zatoka żył serca)
o zatoka żył głównych (ujście żyły głównej górnej i dolnej)
 DÓŁ OWALNY – znajduje się w przegrodzie międzyprzedsionkowej, jest pozostałością po
krążeniu płodowym

Komora prawa

 Tłoczy krew do płuc naczyniami krwioobiegu małego

 Układ niskociśnieniowy
 zastawka przedsionkowo - komorowa (trójdzielna)
o 3 płatki : przedni , tylny i przegrodowy
 Mięśnie brodawkowe ( 3 – jeden mięsieo przypada na jeden płatek)
 zastawka pnia płucnego (półksiężycowata)
o 3 płatki: przedni, prawy i lewy

Przedsionek lewy

 Spływa tu utlenowana krew z płuc

 Uchodzą do niego 4 żyły płucne
 Ujście przedsionkowo - komorowe lewe z zastawką dwudzielną, zbudowaną z dwóch
płatków ( przedni i tylny)

Komora lewa

 Tłoczy krew na obwód naczyniami krwioobiegu dużego

 Układ wysokociśnieniowy
 zastawka aorty
o 3 płatki : prawy, lewy, tylny
 Mięśnie brodawkowe (2) + struny ścięgniste

ZASTAWKI – płatki, ściśle do siebie przylegające, szczelnie zamykają drogę wsteczna krwi

Zastawka mitralna = trójdzielna

 NACZYNIA KRWIONOŚNE

1. Tętnica – naczynie krwionośne, prowadzące krew z serca do narządów ciała

2. Żyła – naczynie krwionośne, odprowadzające krew z narządów ciała do serca
3. Naczynie włosowate – między tętnicą a żyłą

 Ściana tętnicy jest bardziej wytrzymała od ściany żyły

 Ściana naczynia włosowatego umożliwia wymianę tlenu, dwutlenku węgla i produktów
przemiany materii między krwią a otoczeniem
 Przez żyły krew jedynie przepływa
 W tętnicach jest wyższe ciśnienie niż w żyłach i naczyniach włosowatych

Układ przewodzący serca:

 Powstają w nim bodźce regulujące rytmiczne ruchy mięśnia sercowego

 węzeł zatokowo - przedsionkowy (nadrzędny)
o leży w ścianie prawej przedsionka
o miejsce powstawania bodźców
 Węzeł przedsionkowo - komorowy
o leży miedzy prawym przedsionkiem a prawą komorą
o zwalnia przewodnictwo
 pęczek przedsionkowo - komorowy ( pęczek Hissa)
o pieo
o prawa odnoga
o lewa odnoga
 włókna Purkiniego – odgałęzienie koocowe pęczka Hissa
o przechodzą we właściwą mięśniówkę serca u podstawy mięśni
brodawkowatych

Unaczynienie serca

 zaopatrywane w krew tętniczą przez tętnice wieocowe – prawą i lewą

 zaopatruje ścianę serca w składniki odżywcze i tlen
 rozpoczyna się w opuszce aorty – początkowa częśd aorty wstępującej
 unaczynienia serca to tętnice koocowe z fizjologicznego punktu widzenia – to znaczy, że
nie mogą zapewnid dostatecznego ukrwienia obocznego mięśnia sercowego => zawał
serca

Mały obieg

komora prawa - przedsionek lewy

 pieo płucny dzieli się na dwie tętnice płucne z krwią odtlenowaną – element unaczynienia
płuc – następnie rozgałęziające się aż do otworzenia włośniczek otaczających pęcherzyki
płucne i
 między pęcherzykami a włośniczkami zachodzi wymiana gazowa – krew oddaje dwutlenek
węgla, pobiera tlen i żyłami płucnymi wraca do lewego przedsionka – 4 żyły płucne – 2
prawe i 2 lewe
 utlenowana krew – krążenie czynnościowe związane z natlenowaniem płuc
Duży obieg

Lewa komora – aorta – naczynia tętnicze obwodowe – naczynia włosowate – naczynia żylne
obwodowe – żyła główna górna i dolna – prawy przedsionek

 serce przejmuje całą krew z układu żylnego i tłoczy ją do układu tętniczego

 aorta szeregiem rozgałęzieo dostarcza krew tętniczą do tkanek i narządów, z łożyska
kapilar wypływają drobne żyłki
 ciśnienie spada w miarę przepływu krwi do mniejszych tętnic i łożyska naczyo
włosowatych
 w łożysku naczyo włosowatych następuje dalszy spadek ciśnienia i zmniejszenie
przepływu krwi
 w naczyniach żylnych, ciśnienie krwi jest niskie

AORTA

 tętnica główna podzielona na:

o częśd wstępującą
o łuk aorty – odchodzą od niego od lewej – tętnica podobojczykowa lewa, tętnica
szyjna wspólna lewa, pieo ramienno głowowy = tętnica wspólna prawa + tętnica
podobojczykowa prawa
o częśd zstępującą – odcinek piersiowy i brzuszny
o brzuszny dzieli się na tętnice biodrowe wspólne i tętnice kości krzyżowej
pośrodkowej

Tętnica podobojczykowa przechodząc nad obojczyk nazywa się tętnicą pachową, a następnie tętnicą
ramienną. Jej rozgałęzienia:

 tętnica kręgowa – jedno z dwóch głównych unaczynieo mózgu

 2 tętnice piersiowe wewnętrzne – przebiegają wzdłuż mostka z dwóch stron – rozgałęzione
na tętnice międzyżebrowe przednie
 Pieo tarczowo – szyjny
 Pieo żebrowo – szyjny

Tętnica pachowa – ukrwienie barku – tętnica okalająca ramię, przednia i tylna, podłopatkowa

Tętnica ramienna – odgałęzienie – tętnica głęboka ramienna

 W łokciu: tętnica łokciowa – po stronie małego palca, tętnica promieniowa – po stronie

kciuka – każda z nich rozgałęzia się na dwie tętnice tworząc dwa łuki w obrębie dłoni –
głęboki i powierzchowny
 Łuk powierzchowny – do poszczególnych palców

Tętnica szyjna wspólna – rozgałęzienie na tętnice szyjną zewnętrzną – czaszka – i wewnętrzną –

oczodół i mózg

 Zewnętrzna: tarczowa górna, krtaniowa, językowa, twarzowa, potyliczna, uszna tylna,

skroniowa powierzchowna, szczękowa
  Wewnętrzna: wewnątrz jamy czaszki – oczna (siatkówka, tętnice rzęskowe, sitowe, gruczoł
łzowy), koło tętnicze: łącząca tylna, przednia mózgu, środkowa mózgu – zaopatrza w krew
przednią częśd mózgowia i oko
 Tylna częśd mózgowia – tętnice kręgowe (dwie) – łączą się w jedną tętnicę podstawną

AORTA PIERSIOWA – GAŁĘZIE

 Ścienne – międzyżebrowe przednie i przeponowe górne

 Trzewne – tętnice oskrzelowe – tworzą odżywcze unaczynienie płuc z żyłami oskrzelowymi,
przełykowe, śródpiersiowe, osierdziowe

AORTA BRZUSZNA – GAŁĘZIE

 Ścienne: przeponowe dolne, lędźwiowe

 Trzewne – NIEPARZYSTE – pieo trzewny: śledzionowa, żołądkowa lewa, wątrobowa wspólna,
krezkowa górna, krezkowa dolna; PARZYSTE: nadnerczowe, nerkowe, gonady – jądrowe i
jajnikowe

Charakterystyczny typ – unaczynienie arkadowe – jelito krezkowe, kątnica, okrężnica wstępująca, ¾

okrężnicy poprzecznej

Krezkowa dolna: ¼ okrężnicy poprzecznej, okrężnica zstępująca, odbytnica esowata

Tętnica biodrowa wspólna

 Zewnętrzna – unaczynia kooczynę

 Wewnętrzna – gałęzie - ścienne i trzewne, ścienne – biodrowo – lędźwiowa, krzyżowa,
zasłonowa, pośladkowa górna i dolna; trzewne – pępkowa – pęcherzowa górna, dolna,
nasieniowodu, maciczna, odbytnicza środkowa, sromowa wewnętrzna
 zewnętrzna: przechodzi w tętnicę udową wzdłuż kości udowej, odgałęzia się w tętnicę
głęboką uda na stronie tylnej do dołu podkolanowego – podkolanowa dzieli się na tętnicę
piszczelową tylną z odgałęzieniem do tętnicy strzałkowej i przednią

ŻYŁY – z organizmu do prawego przedsionka

 z mózgowia, oczodołu, błędnika i kości czaszki, spływa do zatok opony twardej, które są
usztywniane
 z oczodołu do zatoki jamistej z 2 ocznymi zatokami skalistymi, prowadzącymi do zatok
esowatych
 zatoka strzałkowa górna – 2 żyły górne mózgu do zatoki poprzecznej
 zatoka strzałkowa dolna łączy się z żyłą wielką mózgu do zatoki prostej
 NA KOLOKWIUM – zatoka jamista – nad trzonem kości klinowej , zatoka strzałkowa górna i
dolna – poprzecznie esowate, prosta, potyliczna, skąd odchodzi żyła szyjna wewnętrzna –
brak żyły szyjnej wspólnej
 2 zatoki esowate – żyła szyjna wewnętrzna – spływa do żyły kręgowej

KOOCZYNA

 Głębokie: łokciowa, promieniowa, do dwóch ramiennej – 2 pachowe -> 2 podobojczykowe

 Powierzchowne – 2 łuk żylny grzbietowy -> 2 odłokciowe -> 2 żył głębokie
 Żyła główna górna -> 2 ramienno –głowowe – 2 szyjne wewnętrzne + 2 podobojczykowe
  Żyła nieparzysta – ujście żył międzyżebrowych
 Żyła główna dolna -> 2 żyły biodrowe wspólne

Układ żyły wrotnej: 2 żyły żołądkowe, krezkowe – górna i dolna, śledziowa, trzustkowa – wszystkie
nieparzyste jamy brzusznej

Żyła wrotna do wnęki wątrobowej, rozpada się na sied naczyo zatokowych i odpływa żyłami
wątrobowymi

Żyły głębokie kooczyn (piszczelowa tylna i przednia) strzałkowa – 2 podkolanowe

Żyły powierzchowne kooczyn – w okolicy przyśrodkowej kostki zaczynają się z odpiszczelowej, w

okolicy kostki bocznej tworzy się z odstrzałkowej.

Odpiszczelowa do udowej, odstrzałkowa do…

Krążenie płodowe:

 od płodu do łożyska, dwie tętnice pępkowe będące gałęziami tętnic biodrowych

wewnętrznych
 nasycone tlenem wraca do płód przez żyłę pępkową, ta, kieruje się do wątroby płodu, dzieli
się na żyłę pępkową lewą i przewód żylny