Robert S.

Feldman | Fourteenth Edition

Understanding
Psychology
Bab 3
Tingkah Laku
dan Neurosains

Copyright © 2017 McGraw-Hill Education. All rights reserved. No reproduction or distribution without the prior written consent of McGraw-Hill Education.
 Neuron: Elemen Asas Tingkah Laku
Kenapa pakar psikologi mengkaji otak dan
sistem saraf?
Apakah elemen asas sistem saraf?
Bagaimana sistem saraf menghantar isyarat
kimia dan elektrik dari satu bahagian ke
bahagian yang lain?

Copyright © 2019 McGraw-Hill Education. All rights reserved. No reproduction or distribution without the prior written consent of McGraw-Hill Education.
 Struktur Neuron (1)
Neuron: Sel saraf; elemen asas bagi sistem saraf
• Terdiri daripada sel badan yang mengandungi nukleus
• Terletak di sel glial yang:
• Menyuburkan neuron
• Melindungi neuron
• Memperbaiki kerosakan
• Membantu fungsi neuron

Sifat khusus neuron:

• Kebolehan untuk berkomunikasi dengan sel lain
• Kebolehan untuk menyebar maklumat ke jarak yang jauh

Copyright © 2019 McGraw-Hill Education. All rights reserved. No reproduction or distribution without the prior written consent of McGraw-Hill Education.
 Struktur Neuron(3)
Dendrit

• Sekumpulan fiber pada bahagian neuron yang menerima mesej

daripada neuron lain

Akson
• Bahagian neuron yang menghantar mesej kepada neuron lain

Butang terminal
• Bonjolan pada bahagian akhir akson yang menghantar mesej kepada
neuron lain

Salut myelin

• Selaput pelindung lemak dan protein yang menyalut akson

Copyright © 2019 McGraw-Hill Education. All rights reserved. No reproduction or distribution without the prior written consent of McGraw-Hill Education.
3-4
 Source: Kent Van De Graaff, Human Anatomy-Updated Fifth Edition. New York: McGraw-Hill Education.
Copyright © 2000 McGraw-Hill Education. All rights reserved. Used with permission. © David McCarthy/Science Source

Rajah 1: Komponen Utama Neuron

Access the text alternative for these images

Copyright © 2019 McGraw-Hill Education. All rights reserved. No reproduction or distribution without the prior written consent of McGraw-Hill Education.
3-5
 Cetusan /tembakan neuron
Neuron mengikut hukum all-or-none
• Hukum yang menyatakan sama ada neuron berfungsi atau
tidak

Keadaan rehat: Keadaan di mana terdapat caj negatif

sebanyak -70 milivoltan dalam neuron
• Sebelum neuron diaktifkan

Potensi aksi (action potential): Impuls saraf elektrik

yang bergerak melalui akson neuron apabila diaktifkan
• Caj positif elektrik sebanyak +40 milivoltan dalam neuron

Copyright © 2019 McGraw-Hill Education. All rights reserved. No reproduction or distribution without the prior written consent of McGraw-Hill Education.
 Rajah 2: Pergerakan Potensial Aksi melalui Akson
Copyright © 2019 McGraw-Hill Education. All rights reserved. No reproduction or distribution without the prior written consent of McGraw-Hill Education.
3-7
 Rajah 3: Perubahan Voltan di Neuron ketika pergerakan Potensial Aksi
Copyright © 2019 McGraw-Hill Education. All rights reserved. No reproduction or distribution without the prior written consent of McGraw-Hill Education.
3-8
 Kelajuan Penyebaran
Kelajuan potensi aksi ketika bergerak melalui akson ditetapkan
oleh:
• Saiz akson
• Ketebalan salut myelin

Neuron berbeza dari aspek:

• Kelajuan impuls merentasi akson
• Potensi kadar cetusan

Intensiti stimulus menetapkan kadar potensi cetusan neuron

yang boleh dicapai

Copyright © 2019 McGraw-Hill Education. All rights reserved. No reproduction or distribution without the prior written consent of McGraw-Hill Education.
 Neuron Cermin
Neuron khusus yang tercetus apabila:
• Seseorang mempunyai tingkah laku tertentu
• Memerhati orang lain berkelakuan yang sama

Penemuan neuron cermin mencadangkan bahawa manusia

dilahirkan dengan keupayaan untuk meniru tingkah laku orang lain
Menerangkan sebab dan cara manusia mempunyai kapasiti untuk
memahami niat orang lain
Asas kebarangkalian untuk:
• Perasaan empati
• Perkembangan bahasa dalam kalangan manusia

Copyright © 2019 McGraw-Hill Education. All rights reserved. No reproduction or distribution without the prior written consent of McGraw-Hill Education.
 Pertembungan Neuron
Sinaps: Jarak antara dua neuron di mana akson neuron
penghantar berkomunikasi dengan dendrit neuron penerima
menggunakan mesej kimia
Neurotransmiter: Bahan kimia yang menghantar mesej merentasi
sinaps kepada dendrit (dan kadang-kadang kepada sel badan)
neuron penerima
Bukan semua neuron mempunyai kebolehan untuk
menerima mesej kimia yang dibawa oleh neurotransmiter
tertentu
• Komunikasi kimia hanya boleh berjaya apabila neurotransmiter
berjaya masuk ke dalam tapak reseptor

Copyright © 2019 McGraw-Hill Education. All rights reserved. No reproduction or distribution without the prior written consent of McGraw-Hill Education.
 Pertembungan Neuron (2)
Jenis mesej kimia yang dihantar oleh
neurotransmiter:
• Mesej eksitatori: Neuron penerima akan mencetus dan
potensi aksi akan bergerak ke akson
• Mesej inhibitori: Menghalang atau mengurangkan
kebarangkalian neuron penerima untuk mencetus

Copyright © 2019 McGraw-Hill Education. All rights reserved. No reproduction or distribution without the prior written consent of McGraw-Hill Education.
 Rajah 4: Sinaps ialah simpang di antara Akson dan Dendrit
Copyright © 2019 McGraw-Hill Education. All rights reserved. No reproduction or distribution without the prior written consent of McGraw-Hill Education.
3-13
 Pertembungan Neuron (3)
Jika neurotransmiter kekal di tapak sinaps, ini boleh
menyebabkan:
• Penerimaan neuron dalam jumlah yang besar dalam
cetusan kimia yang tidak berhenti
• Penghasilan stimulasi atau inhibitasi berterusan pada
neuron penerima
• Komunikasi efektif merentasi sinaps tidak boleh berlaku

Copyright © 2019 McGraw-Hill Education. All rights reserved. No reproduction or distribution without the prior written consent of McGraw-Hill Education.
 Pertembungan Neuron (4)
Pengambilan semula (Reuptake): penyerapan semula
neurotransmiter oleh butang terminal
• Pemahaman konsep pengambilan semula telah
menyebabkan perkembangan ubatan yang merawati
kecelaruan psikologi
• SSRIs (selective serotonin reuptake inhibitors):
membenarkan beberapa neurotransmiter untuk kekal di
sinaps buat masa yang lebih lama
• Mengurangkan simptom kemurungan

Copyright © 2019 McGraw-Hill Education. All rights reserved. No reproduction or distribution without the prior written consent of McGraw-Hill Education.
 Rajah 5: Neurotransmiter Utama
Copyright © 2019 McGraw-Hill Education. All rights reserved. No reproduction or distribution without the prior written consent of McGraw-Hill Education.
3-16
 Sistem Saraf & Sistem Endokrin: Komunikasi dalam
Badan
Bagaimana struktur-struktur sistem saraf
berpaut / saling berkaitan?
Bagaimana sistem endokrin mempengaruhi
tingkah laku?

Copyright © 2019 McGraw-Hill Education. All rights reserved. No reproduction or distribution without the prior written consent of McGraw-Hill Education.
 Sistem Saraf Pusat & Sistem Saraf Periferal
(1)

Sistem saraf pusat (CNS): Bahagian sistem saraf

yang melibatkan otak dan saraf tunjang
• Saraf tunjang: Sekumpulan neuron yang meliputi
daripada otak ke bahagian belakang badan
• Pengantara utama untuk menghantar mesej antara otak dan
badan
• Mengawal tingkah laku ringkas tanpa sebarang bantuan
daripada otak

Copyright © 2019 McGraw-Hill Education. All rights reserved. No reproduction or distribution without the prior written consent of McGraw-Hill Education.
 Sistem Saraf Pusat & Sistem Saraf Periferal
(2)

Refleks: Tindak balas automatik di luar kawalan

kepada stimulus
Neuron yang terlibat dalam refleks:
• Neuron sensori (aferen): Menghantar maklumat dari
perimeter badan ke sistem saraf pusat
• Neuron motor (eferen): Menghantar maklumat daripada
sistem saraf kepada otot dan kelenjar

Copyright © 2019 McGraw-Hill Education. All rights reserved. No reproduction or distribution without the prior written consent of McGraw-Hill Education.
 Rajah 1: Hubungan antara Bahagian Sistem Saraf dalam Paparan
Gambar Rajah Skema
Copyright © 2019 McGraw-Hill Education. All rights reserved. No reproduction or distribution without the prior written consent of McGraw-Hill Education.
3-20
 Rajah 2: Sistem Saraf Pusat
Copyright © 2019 McGraw-Hill Education. All rights reserved. No reproduction or distribution without the prior written consent of McGraw-Hill Education.
3-21
 Sistem Saraf Pusat & Sistem Saraf Periferal
(3)

Sistem saraf periferal: Terdiri daripada neuron dgn

akson dan dendrit panjang bermula daripada saraf
tunjang dan otak yang sampai ke anggota badan
lain
Meliputi:
• Bahagian somatik: Mengawal pergerakan sukarela dan
menyampaikan maklumat ke dan dari organ deria
• Bahagian autonomik: Mengawal pergerakan tidak
sukarela oleh jantung, kelenjar, paru-paru dan organ-
organ lain

Copyright © 2019 McGraw-Hill Education. All rights reserved. No reproduction or distribution without the prior written consent of McGraw-Hill Education.
 Mengaktifkan Bahagian dalam Sistem Saraf
Autonomik
Sistem saraf autonomik terdiri daripada:
• Bahagian simpatetik: Berfungsi untuk mempersiapkan
badan untuk situasi yang memberi tekanan, melibatkan
semua sumber organisma untuk bertindak balas kepada
sebarang ancaman
• Bahagian para-simpatetik: Berfungsi untuk menenangkan
badan selepas urusan kecemasan

Copyright © 2019 McGraw-Hill Education. All rights reserved. No reproduction or distribution without the prior written consent of McGraw-Hill Education.
 Rajah 3: Fungsi Utama Sistem Saraf Autonomi
Copyright © 2019 McGraw-Hill Education. All rights reserved. No reproduction or distribution without the prior written consent of McGraw-Hill Education.
3-24
 Asas Evolusi Sistem Saraf
Psikologi Evolusi: Bidang psikologi yang mengenal
pasti corak tingkah laku yang disebabkan oleh
warisan genetik daripada nenek moyang kita
Tingkah laku genetik (Behavioral genetics): Kajian
kesan baka / keturunan ke atas tingkah laku

Copyright © 2019 McGraw-Hill Education. All rights reserved. No reproduction or distribution without the prior written consent of McGraw-Hill Education.
 Sistem Endokrin: Kimia dan Kelenjar
Sistem endokrin: Jaringan komunikasi kimia yang
menghantar mesej ke seluruh badan melalui aliran
darah
Hormon: Bahan kimia yang mengalir dalam darah
dan mengawal fungsi atau kadar pertumbuhan
badan
Kelenjar pituitari: Komponen utama kelenjar pituitari
atau “kelenjar utama”
• Menghasilkan hormon yang mengawal kadar pertumbuhan
dan bahagian lain sistem endokrin

Copyright © 2019 McGraw-Hill Education. All rights reserved. No reproduction or distribution without the prior written consent of McGraw-Hill Education.
 Rajah 4: Lokasi dan Fungsi Kelenjar Utama Endokrin
Copyright © 2019 McGraw-Hill Education. All rights reserved. No reproduction or distribution without the prior written consent of McGraw-Hill Education.
3-27
 OTAK
Bagaimana para penyelidik mengenal pasti bahagian
utama otak dan fungsinya?
Apakah bahagian utama otak, dan apakah
tanggungjawab bahagian tersebut dalam mengawal
tingkah laku seseorang?
Bagaimanakah dua bahagian otak berfungsi dengan
bergantung antara satu sama lain?
Bagaimana pemahaman tentang sistem saraf boleh
membantu kita mencari jalan untuk mengurangkan
kesakitan dan penyakit?

Copyright © 2019 McGraw-Hill Education. All rights reserved. No reproduction or distribution without the prior written consent of McGraw-Hill Education.
 Mengkaji Fungsi dan Struktur Otak (1)
Elektroensefalogram (E EG)
• Merekod aktiviti elektrik dalam otak menggunakan
elektrod yang dipasang di kepala

Functional magnetic resonance imaging (fMRI)

• Menyediakan gambar 3D di komputer yang menunjukkan
struktur dan aktiviti otak dengan menyalakan medan
magnetik kepada badan

Copyright © 2019 McGraw-Hill Education. All rights reserved. No reproduction or distribution without the prior written consent of McGraw-Hill Education.
 Mengkaji Fungsi dan Struktur Otak (2)
Positron emission tomography (PET)
• Menunjukkan aktiviti bio-kimia dalam otak pada sesuatu
waktu
• Memerlukan suntikan pengesan radioaktif

Transcranial magnetic stimulation (TMS)

• Menyebabkan gangguan sementara aktiviti elektrik
dengan mendedahkan sebahagian otak kepada medan
magnetik yang kuat

Copyright © 2019 McGraw-Hill Education. All rights reserved. No reproduction or distribution without the prior written consent of McGraw-Hill Education.
 Rajah 2: Bahagian Utama Otak
Copyright © 2019 McGraw-Hill Education. All rights reserved. No reproduction or distribution without the prior written consent of McGraw-Hill Education.
3-31
 Teras Pusat: “Otak Lama” (1)
Teras Pusat: “Otak lama”
• Mengawal fungsi asas seperti makan, tidur dan yang biasa
dalam kalangan vertebrat

Otak belakang mengandungi:

• Medula: Mengawal fungsi badan yang kritikal seperti bernafas
dan degupan jantung
• Pons: Penghubung di otak belakang
• Berfungsi sebagai transmitter (penyebar) untuk maklumat motor
• Terlibat dalam mengawal aktiviti tidur
• Serebelum: Bahagian otak yang mengawal keseimbangan badan

Copyright © 2019 McGraw-Hill Education. All rights reserved. No reproduction or distribution without the prior written consent of McGraw-Hill Education.
 Teras Pusat: “Otak Lama” (2)
Retikulus formasi: Berterusan daripada medulla
melalui pons, merentasi bahagian depan dan
tengah otak
• Menghasilkan rangsangan umum badan

Talamus: Bahagian otak di bahagian tengah teras pusat

yang berfungsi untuk menghantar / menyebar maklumat
tentang deria

Copyright © 2019 McGraw-Hill Education. All rights reserved. No reproduction or distribution without the prior written consent of McGraw-Hill Education.
 Teras Pusat: “Otak Lama”(3)
Hipotalamus: Bahagian kecil otak yang terletak di
bawah talamus
• Mengekalkan homeostasis
• Menghasilkan dan mengawal tingkah laku yang kritikal
kepada daya tahan asas bagi spesies
• Makan, melindungi diri, hubungan seksual

Copyright © 2019 McGraw-Hill Education. All rights reserved. No reproduction or distribution without the prior written consent of McGraw-Hill Education.
 Rajah 3: Struktur Utama Otak
Copyright © 2019 McGraw-Hill Education. All rights reserved. No reproduction or distribution without the prior written consent of McGraw-Hill Education.
3-35
 Sistem Limbik
Sistem Limbik: Bahagian otak yang mengawal
keagresifan, reproduksi dan makan
• Meliputi amigdala dan hipokampus
• Memainkan peranan penting dalam emosi, pembelajaran
dan ingatan berserta dengan hipokampus

Kadang-kadang digelar “otak haiwan” kerana persamaan

struktur dan fungsi dengan otak mamalia lain

Copyright © 2019 McGraw-Hill Education. All rights reserved. No reproduction or distribution without the prior written consent of McGraw-Hill Education.
 Rajah 4: Sistem Limbik
Copyright © 2019 McGraw-Hill Education. All rights reserved. No reproduction or distribution without the prior written consent of McGraw-Hill Education.
3-37
 Korteks Serebrum: “Otak Baru”
Bertanggungjawab untuk memproses maklumat
sofistikated di otak
Lobus: Empat bahagian utama di korteks serebrum
• Frontal
• Parietal
• Temporal
• Oksipital

Sulkus: alur di korteks yang membahagikan 4 set lobus

secara fizikal

Copyright © 2019 McGraw-Hill Education. All rights reserved. No reproduction or distribution without the prior written consent of McGraw-Hill Education.
 Rajah 5: Korteks Serebrum Otak
Copyright © 2019 McGraw-Hill Education. All rights reserved. No reproduction or distribution without the prior written consent of McGraw-Hill Education.
3-39
 Kawasan Motor di Korteks
Kawasan motor: Bertanggungjawab untuk
pergerakan sukarela badan
• Penyelidik telah mengenal pasti jumlah dan lokasi relatif
tisu kortikal yang digunakan untuk menghasilkan
pergerakan di beberapa bahagian badan

Copyright © 2019 McGraw-Hill Education. All rights reserved. No reproduction or distribution without the prior written consent of McGraw-Hill Education.
 Kawasan Sensori di Korteks
Kawasan sensori: Kawasan otak di mana bahagian
tisu yang sepadan kepada deria dengan tahap
sensitiviti yang berkait dengan jumlah tisu
• Contoh: kawasan somatosensori di lobus parietal – lokasi
spesifik yang mempunyai kebolehan untuk menyedari
sentuhan dan tekanan di lokasi tertentu di badan
• Kawasan auditori di lobus temporal
• Kawasan visual di lobus oksipital

Copyright © 2019 McGraw-Hill Education. All rights reserved. No reproduction or distribution without the prior written consent of McGraw-Hill Education.
 Kawasan Berkaitan di Korteks
Kawasan berkaitan (association areas): Bahagian untuk
proses mental yang lebih tinggi
• Pemikiran, bahasa, ingatan, pertuturan

Contoh: Phineas Gage, kemalangan pekerja di landasan kereta

api
• Kecederaan di kawasan berkaitan

Afasia: akibat daripada kecederaan di kawasan berkaitan di

korteks, timbulnya masalah dengan bahasa
• Afasia Broca
• Afasia Wernicke

Copyright © 2019 McGraw-Hill Education. All rights reserved. No reproduction or distribution without the prior written consent of McGraw-Hill Education.
 Otak dan Neuroplastisiti
Neuroplastisiti
• Perubahan di otak berkaitan dengan peningkatan neuron
baharu yang berlaku sepanjang hayat
• Hubungan baharu antara neuron
• Penyusunan semula kawasan pemprosesan maklumat

Neurogenesis – Penghasilan neuron baharu di beberapa

bahagian otak ketika dewasa

Copyright © 2019 McGraw-Hill Education. All rights reserved. No reproduction or distribution without the prior written consent of McGraw-Hill Education.
 Pengkhususan Hemisfera
Otak boleh dibahagikan kepada dua bahagian
Hemisfera: Bahagian kiri dan kanan otak bersimetri
yang mengawal bahagian badan bertentangan
dengan kedudukan mereka
Lateralisasi: Satu hemisfera di otak lebih dominan
dalam fungsi tertentu
• Bahasa

Copyright © 2019 McGraw-Hill Education. All rights reserved. No reproduction or distribution without the prior written consent of McGraw-Hill Education.
 Otak Terpisah: Menerokai Dua Hemisfera
Pesakit otak terpisah
• Korpus kalosum dibedah keluar
• Pilihan terakhir untuk merawat epilepsi yang teruk

Copyright © 2019 McGraw-Hill Education. All rights reserved. No reproduction or distribution without the prior written consent of McGraw-Hill Education.