ტერიტორიის ბრენდინგი და

ადგილის მარკეტინგი
რელიგიურ ტურიზმში
პროფ. ნიკო კვარაცხელია დისტანციური ლექცია
 რელიგიური ტურიზმის უპირატესობები

 დღეისთვის მსოფლიოში ტურისტული ობიექტების 90%-ზე მეტი ასე

თუ ისე დაკავშირებულია რომელიმე კულტთან, ან რელიგიასთან.
საზოგადოების ინტერესის სწრაფმა ზრდამ რელიგიის მიმართ,
ბოლო ათწლეულების განმავლობაში (განსაკუთრებით, ყოფილ
საბჭოთა კავშირში) გამოიწვია რელიგიური ტურიზმის ნამდვილი
ბუმი. რასაც მოყვა მსოფლიო ტურიზმის ორგანიზაციის (UNWTO)
მიერ III ათასწლეულის ყველაზე პერსპექტიულ მიმართულებად
რელიგიური ტურიზმის აღიარება.
 რელიგიური ტურიზმის უპირატესობები

 მნიშვნელოვანია, რომ ტურისტების მიმღებმა

ტერიტორიებმა სწრაფად აუღონ ალღო ასეთ
ტენდენციებს და გაზარდონ საკუთარი რეგიონების და
ქალაქების კონკურენტუნარიანობა, გამოიყენონ
საზოგადოების კეთილგანწყობა და დამოკიდებულება,
რათა ხელი შეუწყონ და რელიგიური ტურიზმის
მეშვეობით განავითარონ საკუთარი ტერიტორიები.
რელიგიური ტურიზმის ბრენდინგი

 გასათვალისწინებელია,
რომ ბოლო წლებში ბევრ
რუსულ ქალაქებსა და
რეგიონებში უფრო მეტად
მიდიან იმ დასკვნამდე,
რომ რელიგიურ ტურიზმში
უფრო მარჯვედ უნდა
გამოიყენონ მარკეტინგი
და ბრენდინგი, რათა
მომხმარებელთა გონებაში
შექმნან პოზიტიური იმიჯი,
რაც არის წარმატების
განმსაზღვრელი
ფაქტორი.
რელიგიური ტურიზმის ბრენდინგი
 ზოგიერთი ადგილები ცდილობენ
ბრენდინგის მეშვეობით დაანახონ
მსოფლიოს, მათი სპეციალური იდენტურობა,
რომელიც არის წარმოდგენილი ნათელი,
გამორჩეული სურათებით, სიმბოლოებით, და
უნიკალური მოვლენებით. ეს იძლევა
საშუალებას მოიზიდონ ტურისტების ახალი
ნაკადები, ინვესტორები, და ამით ხელი
შეუწყონ ტერიტორიის განვითარებას.
ფრაზა «ტერიტორიების ბრენდინგი»
(PLACE BRANDING)
 2002 წელს მსოფლიოს
წამყვანმა ექსპერტმა
ტერიტორიული განვითარების
სფეროში საიმონ ანჰოლტმა
(Simon Anholt) პირველად
გამოიყენა, როგორც ტერმინი,
ფრაზა «ტერიტორიების
ბრენდინგი» (place branding).
ამასთანავე რელიგიური
ბრენდინგის თემა ახალი არ
არის კაცობრიობის
ისტორიაში. მრავალი საუკუნის
წინ, ხალხი ინტუიციურად იყო
იმით დაკავებული, რასაც ჩვენ
დღეს მარკეტინგსა და
ბრენდინგს ვუწოდებთ.
ფრაზა «ტერიტორიების ბრენდინგი» (PLACE
BRANDING)
 "რესურსების მოზიდვის მიზნით ხელსაყრელი
პირობების შესაქმნელად მათ ინტუიციურად
გამოიყენეს მარკეტინგის და ბრენდინგის
ხელშეწყობის სტრატეგიები, რომელიც შეიძლება
დაიყოს რელიგიურ და საერო თემატიკებად.
ქალაქის წინწაწევის ღონისძიებებმა რელიგიური
ცენტრის შექმნის გზით შეძლეს მომლოცველთა
მოზიდვა და მათი რაოდენობის გაზრდა
 მარკეტინგის პირველი ნიშნები

 XI საუკუნეში უმნიშვნელო და არაფრით გამორჩეულ

ადგილ მონაკოს მიეძალა მომლოცველთა დიდი
რაოდენობა, როდესაც იქ გაჩნდა წმინდა დევოთის
სიწმინდეები. ადგილობრივ ხელისუფლებას კარგად
ესმოდა, თუ რა იყო მათი კეთილდღეობის მიზეზი,
როდესაც 1070 წელს ფლორენციული გემის კაპიტანს
წმინდა ნაწილების მოპარვის მცდელობის გამო, მას
მოაჭრეს ყურები და ცხვირი და შემდეგ მისი გემი
დაიწვეს.
მარკეტინგის პირველი ნიშნები

 რუსეთში იყო მსგავსი

პროცესები, როცა აგროვებდნენ
წმინდა ნაწილებისთვის
შემოწირულობებს და
იზიდავდნენ მორწმუნეებს.
მაგალითად, 1591 წელს ივანე
მრისხანის უმცროსი ვაჟის
დიმიტრის სიკვდილის შემდეგ,
უგლიჩში მისი სამარხის
ადგილზე უფლის
ფერისცვალების ეკლესიას
მიაწყდა მომლოცველთა დიდი
რაოდენობა. ისინი
მიიჩნევდნენ, რომ ამ საფლავის
მადლით მოხდა ბევრი
ავადმყოფის განკურნება.
ტერიტორიის ბრენდინგი

 ტერიტორიის ბრენდინგის
ძირითადი იდეა მდგომარეობს
საზოგადოების ფართო
ფენებამდე ადგილის
უნიკალურობის მიტანაში. უნდა
აღინიშნოს, რომ ტერიტორიის
ბრენდინგი და ადგილის
მარკეტინგი - სხვადასხვა
კონცეფციებია, მაგრამ
ბრენდინგის ადგილების
პროექტის რეალიზაციისას
გამოიყენება ორივე
დისციპლინის ინსტრუმენტები.
ტერიტორიის ბრენდინგი
 ტერიტორიის ბრენდინგი შეიძლება ჩაითვალოს
ადგილის მარკეტის ყველაზე დახვეწილ და ეფექტურ
ფორმად, რომელიც იძლევა შეგნებულად და
მიზანმიმართულად ტერიტორიის ბრენდის
განვითარების და მიმზიდველი იმიჯის შექმნის
საშუალებას. ხატოვანი ენით რომ ვთქვათ,
მარკეტინგის და ადგილის ბრენდინგის ურთიერთობა
შეიძლება შევადაროთ აისბერგს, რომლის
მწვერვალი - ბრენდინგია და ბაზა კი - მარკეტინგი.
მნიშვნელოვანია გვესმოდეს, რომ "... მარკეტინგის
მწვერვალი არის არა ფრაზა, ან ნიშანი, არამედ
ცვლილებები ხალხის გონებაში. ბრენდი - ეს არის,
რაც ადამიანის თავშია და არა ქაღალდზე"
ლენინგრადის მაგალითი
 ლენინგრადის რეგიონში თავმოყრილია მრავალი
უნიკალური ბუნებრივი და ისტორიული რესურსი,
რაც ხელს უწყობს ტურიზმის განვითარებას. ყოველ
წელს, რეგიონს, რომლის მოსახლეობა მხოლოდ
1.7 მილიონი ადამიანია, სტუმრობს ამდენივე
რაოდენობის სტუმარი. სტატისტიკური
მონაცემებით, 2011 წელს ლენინგრადის რეგიონს
ეწვია 1 მლნ 870 ათასი ტურისტი.
ლენინგრადის მაგალითი
 ძალიან რთულია, რომ დადგინდეს ტურისტების ის
რაოდენობა, რომლის მიზანი იყო რეგიონში მხოლოდ
რელიგიური მოტივებით ჩასვლა. გასათვალისწინებელია, რომ
რელიგიური ტურიზმის ექსპერტები გამოყოფენ ორ
განსხვავებულ: პილიგრიმულ ტურიზმს (ცალკე უნდა გამოიყოს
სასულიერო მომლოცველთა ტურები) და სანახაობთი და
შემეცნებითი ორიენტაციის რელიგიური ტურიზმი
სეზონურობა

 ერთ ერთ ყველაზე მნიშვნელოვან ფაქტორს

ასრულებს რელიგიური მიზნებით მგზავრობის
დროს ასრულებს გარკვეული ინტერვალით
დაშორებული რელიგიური და ეროვნული
დღესასწაულები. ძირითად მომლოცველებზე
ჩატარებულმა დეტალურმა ანალიზმა აჩვენა, რომ
დიდი რაოდენობის რელიგიური ფესტივალებით
აღინიშნება დეკემბერი, იანვარი და აპრილი.
ტურიზმის ბიზნესში შემოდგომა და გაზაფხული
ითვლება არასეზონურ პერიოდად, ხოლო
რელიგიურ ტურიზმში კი, პირიქით, ამ სეზონს
შეიძლება მაღალი სეზონი ეწოდოს.
სეზონურობა

 ერთ ერთ ყველაზე მნიშვნელოვან ფაქტორს

ასრულებს რელიგიური მიზნებით მგზავრობის
დროს ასრულებს გარკვეული ინტერვალით
დაშორებული რელიგიური და ეროვნული
დღესასწაულები.
სეზონურობა
 ძირითად მომლოცველებზე
ჩატარებულმა დეტალურმა
ანალიზმა აჩვენა, რომ
დიდი რაოდენობის
რელიგიური
ფესტივალებით აღინიშნება
დეკემბერი, იანვარი და
აპრილი. ტურიზმის
ბიზნესში შემოდგომა და
გაზაფხული ითვლება
არასეზონურ პერიოდად,
ხოლო რელიგიურ
ტურიზმში კი, პირიქით, ამ
სეზონს შეიძლება მაღალი
სეზონი ეწოდოს.
ინფორმაციის როლი

 მნიშვნელოვანია, რომ ტურისტს ქონდეს

ინფორმაცია ადგილის თვისებების
უნიკალურობის შესახებ. მართლმადიდებელი
სალოცავების ისეთი ობიექტები, როგორიცაა
ლენინგრადის რეგიონში მოქმედი პეტერბურგის
ეპარქიის რელიგიური ტურიზმის 15 აქტიური
მონასტრიდან, 13 ლენინგრადის რეგიონში
არსებობს. დღეს მათი უმეტესობა ღიაა
ტურისტებისა და მომლოცველთათვის,
მიმდინარეობს ზოგიერთი ეკლესიის აღდგენა.
მასპინძლობის ინფრასტრუქტურა, როგორც
ტერიტორიის იმიჯის მნიშვნელოვანი ფაქტორი.
 ფილიპ კოტლერი

 ტერიტორიის მარკეტინგის თეორიის ფუძემდებელი

ფილიპ კოტლერი 1993 წელს წერდა, რომ რეგიონული
და მუნიციპალური ხელისუფლების საქმიანობის
ძალიან მნიშვნელოვანი მიმართულებებია:
ღონისძიებები რეგიონში ტურიზმის ინდუსტრიის და
სოციალური ინფრასტრუქტურის განვითარების
მხარდასაჭერად განსაკუთრებით, იმ ადგილებში,
სადაც ტურისტები ჩადიან, რადგან კონკრეტული
სოფლის, გამწვანებული ტერიტორიის ვიზუალური
იერსახე ძირითადად ქმნის შთაბეჭდილებას
ტერიტორიის იმიჯზე, რაც ტურისტებს გააქვთ
მოსახლეობის გარეთ.
 ფილიპ კოტლერი

 ტერიტორიის მარკეტინგზე საუბრისას კოტლერი

გამოყოფს ოთხ ძირითად სტრატეგიულ
მიმართულებას:
 1) იმიჯის მარკეტინგი;

 2)ღირსშესანიშნაობებისა და ატრაქციების მარკეტინგი ;

 3) ინფრასტრუქტურის მარკეტინგი;

 4) ადამიანური რესურსების მარკეტინგი.

გამოჩენილი ადამიანების სახელების გამოყენება
 ადამიანური რესურსების მარკეტინგის ყველაზე
ნათელი მაგალითია გამოჩენილი ადამიანების
სახელის გამოყენება ტერიტორიის იმიჯისგან ცნობილი
ბრენდის შესაქმნელად: ასე მაგალითად, ანტვერპენი
თავის თავს უწოდებს "რუბენსის ქალაქს“, როვანიემი -
"სანტა კლაუსის სამშობლოს", ველიკი უსტიუგი
-"თოვლის პაპის სამშობლოს" და ლივერპული კი
გვახსენებს, რომ იგი - "ბითლზების სამშობლოა".
აშკარაა, რომ ფსიქოლოგიური მექანიზმი, რომელიც
ცნობილ პიროვნებას რაიმე კონკრეტულ ადგილთან
აკავშირებს, რაც გამოიხატება მისთვის დადებითი
ასოციაციის შექმნაში არის სწრაფი და მნიშვნელოვანი
დივიდენდების მომტანი. (განსაკუთრებით ტურიზმის
სფეროში).
გამოჩენილი ადამიანების სახელების გამოყენება
 რაც შეეხება ლენინგრადის რეგიონს, აქ გარდა
ცნობილი მწერლების და მხატვრების სახელებისა
(პუშკინი, ნაბოკოვი, ნიკოლაი რიმსკი კორსაკოვი -
ნიკოლაი რერიხი და ა.შ.) არსებობს
მართლმადიდებელი ეკლესიის ყველაზე პატივსაცემ
წმინდანთა (ალექსანდრე სვირსკი, ალექსანდრე
ნეველი, სერაფიმ ვირიცკი, მეუფე მამა არსენი და ა.შ.)
სახელები, რომ აღარაფერი ვთქვათ სასწაულმოქმედ
ხატებზე, რაც უკვე დიდი ხანია არის მასობრივი
მომლოცველების ობიექტი და ისტორიულად
ასოცირდება ტერიტორიასთან და არ არის ჯერ
სრულად და სათანადოდ ბრენდინგის თვალსაზრისით
„გამოიყენებული“.
რელიგიური ტურიზმის ინდუსტრიის
ოთხი სეგმენტი:
 განთავსების საწარმოები - განთავსების
სპეციალიზებული ობიექტების კომპლექსი
(სასტუმროები, კემპინგები, საერთო საცხოვრებლები
და ა.შ.);
 კვება - კვების სპეციალიზებული კომპლექსები;

 სატრანსპორტო კომპანიები;

 საჩვენებელი რელიგიური ობიექტები

(ღვთისმსახურების ადგილები - მონასტრები,
სალოცავები, ტაძრები, სამონასტრო კომპლექსები,
სამლოცველოები და ა.შ.; ბუნებრივი ობიექტების
თაყვანისცემა - წმინდა წყლები, ხეები, მდინარეები,
ტბები, წყალსატევები და ა.შ.; საკულტო ობიექტების
მცირე ფორმები - ჯვრები გზებზე, სამსხვერპლოები,
ტაძრები, და ა.შ.)
მადლობა
ყურადღებისათვის!