You are on page 1of 74

Aralin 1: Pagtukoy at

Pagtanggap ng mga
Pagbabago sa Sarili
(Week 1)
1.
Panimula
“Ngayong ikaw ay nasa unang taon ng
hayskul, marami ka bang napapansin na
pagbabago sa iyong pangagatawan? Sa
iyong mga hilig o interes? Dati ay may
mga bagay ka na gusto mong gawin pero
ngayon ay ayaw mo na. Marahil ikaw ay
naguguluhan o nalilito sa mga
pagbabagong nagaganap na ito.”
3
“Sa iyong patuloy na pagbabasa sa
modyul na ito, lubos mong mauunawaan
ang mga pagbabago na nagaganap sa
iyo. Malalaman mo rin ang mga angkop
at inaasahang kakayahan at kilos sa
panahon ng pagdadalaga/pagbibinata.”

4
Pagsusuri sa Sarili
✘ Sa araling ito ay matutukoy ang mga pagbabago sa iyong sarili
mula sa gulang na 8 o 9 hanggang sa kasalukuyan sa aspetong
pagtatamo ng bago at ganap na pakikipag-ugnayan (more mature
relations) sa kasing edad (Pakikipagkaibigan), pagtanggap ng
papel o gampanin sa lipunan, pagtanggap sa mga pagbabago sa
katawan at paglalapat ng tamang pamamahala sa mga ito

5
Pagsusuri sa Sarili
✘ pagnanais at pagtatamo ng mapanagutang asal sa
pakikipagkapwa/ sa lipunan, pagkakaroon ng kakayahang
makagawa ng maingat na pagpapasya, pagkilala ng tungkulin sa
bawat gampanin bilang nagdadalaga/nagbibinata, at natatanggap
ang mga pagbabagong nagaganap sa sarili sa panahon ng
pagdadalaga/pagbibinata.

6
Pagsusuri sa Sarili
✘ Maipaliliwanag mo rin na ang paglinang ng mga angkop na
inaasahang kakayahan at kilos (developmental tasks) sa panahon ng
pagdadalaga/pagbibinata ay nakatutulong sa pagkakaroon ng tiwala
sa sarili, at paghahanda sa limang inaasahang kakayahan at kilos na
nasa mataas na antas (phase) ng pagdadalaga/pagbibinata (middle
adolescence) paghahanda sa paghahanapbuhay, paghahanda sa pag-
aasawa/pagpapamilya at pagkakaroon ng mga pagpapahalagang
gabay at pagkakaroon ng mga pangangailangang gabay sa mabuting
asal at pagiging mabuti at mapanagutang tao.

7
Pagsusuri sa Sarili
✘ Ikaw bilang kabataan ay mauunawaan ang iyong mga tungkulin
sa sarili, bilang anak, kapatid, mag-aaral, mamamayan,
mananampalataya, konsyumer ng midya at bilang tagapangalaga
ng kalikasan ay isang paraan upang maging mapanagutan bilang
paghahanda sa susunod na yugto ng buhay.

8
Gawain sa Pagkatuto Bilang 1
Sagutin ang mga tanong:
✘ Bakit mahalagang maunawaan ang mga pagbabagong nararanasan ng
katulad mong nagbibinata o nagdadalaga? Ipaliwanag ang iyong sagot.
✘ Alin sa mga pisikal na pagbabagong nararanasan mo ang sa palagay
mo ay pinakamahirap sa iyo? Bakit?
✘ Bakit itinuturing na ang yugto ng pagdadalaga/pagbibinata ang pinaka
kumplikado o hindi madali bilang bahagi ng buhay ng isang tao?

9
Gawain sa Pagkatuto Bilang 1
Sagutin ang mga tanong:
✘ Bakit mahalagang maunawaan ang mga pagbabagong nararanasan ng
katulad mong nagbibinata o nagdadalaga? Ipaliwanag ang iyong sagot.
✘ Alin sa mga pisikal na pagbabagong nararanasan mo ang sa palagay
mo ay pinakamahirap sa iyo? Bakit?
✘ Bakit itinuturing na ang yugto ng pagdadalaga/pagbibinata ang pinaka
kumplikado o hindi madali bilang bahagi ng buhay ng isang tao?

10
2.
Pagpapaunlad
Gawain sa Pagkatuto Bilang 2
Matapos mong suriin at alamin ang mga pagbabagong nagaganap
sa iyong sarili, subuking sagutin ang mga tanong na may
kaugnayan dito.

12
Gawain sa Pagkatuto Bilang 2
Panuto: Unawaing mabuti ang bawat pahayag. Piliin ang letra ng
pinaka-angkop na sagot. Isulat ito sa iyong kuwaderno.
1. Sa yugto ng pagdadalaga/pagbibinata, nagiging mas malalim
ang pakikipag-ugnayan ng isang kabataan. Dito ay naghahanap
na din siya ng makakasama na makakasundo niya sa maraming
bagay. Anong inaasahang kilos at kakayahan ito?

13
Gawain sa Pagkatuto Bilang 2
A. Pagtanggap sa papel sa lipunan na angkop sa babae o lalaki.
B. Pagnanais at pagtamo ng mapanagutang asal sa
pakikipagkapwa.
C. Pagkakaroon ng kakayahang makagawa ng maingat na
pagpapasya.
D. Pagtatamo ng bago at ganap na pakikipag-ugnayan sa mga
kasing edad.

14
Gawain sa Pagkatuto Bilang 2
2. Ang mga sumusunod ay paraan upang malampasan ang mga
hamon ng pagbabago na nagaganap sa isang
nagdadalaga/nagbibinata, MALIBAN sa ____
A. pagtuklas ng talento
B. pagkakaroon ng tiwala sa sarili
C. pagtuklas sa sariling kakayahan
D. pagtuklas sa sariling kalakasan at kahinaan

15
Gawain sa Pagkatuto Bilang 2
3. Matatamo ang mapanagutang asal sa pakikipagkapwa sa tulong
ng ______
A. Pagmamahal
B. pagbibigay paggalang
C. pagtitiwala sa kapuwa
D. pagbibigay halaga hindi nabubuhay ang tao para sa sarili.

16
Gawain sa Pagkatuto Bilang 2
4. Alin sa mga sumusunod ang nagpapakita ng pagkakaroon ng tiwala
sa sarili?
A. Hindi natatakot si Daniel na sumakay sa mga extreme rides.
B. Si Ana ay palaging nagsasanay upang mas gumaling sa pagkanta.
C. Palaging natatalo sa badminton si Jessie kaya naman sumusuko
na siya.
D. Hindi nagpapatalo sa kanyang takot si Julian, handa siyang
harapin ito.

17
Gawain sa Pagkatuto Bilang 2
5. Paano magiging ganap ang iyong pakikipag-ugnayan?
A. Kung magtatago ka ng lihim sa kanya.
B. Kung magpapakita ng tiwala sa kapwa.
C. Kung handa kang ipakita ang tunay na ikaw.
D. Kung babaguhin mo ang iyong kaibigan ayon sa nais mong
maging siya.

18
Gawain sa Pagkatuto Bilang 2
6. Ang mga sumusunod ay mga inaasahang kakayahan at kilos ng
isang nagdadalaga/nagbibinata maliban sa:
A. Pagiging isang mabuting kapatid
B. Pagtanggap ng papel sa lipunan na angkop sa babae o lalaki.
C. Pagtamo ng bago at ganap na pakikipag-ugnayan sa mga
kasing edad.
D. Pagtanggap sa mga pagbabago sa katawan at pamamahala sa
mga ito.
19
Gawain sa Pagkatuto Bilang 2
7. Sa yugto ng pagdadalaga/pagbibinata ay unti unting nakikilala ng isang
kabataan ang kanyang mga kakayahan, talento at mga hilig. Dahil dito ay
nagkakaroon siya ng ideya kung ano ba ang kanyang nais na kunin na
kurso sa kolehiyo at ang kanyang nais na trabaho. Sa anong inaasahang
kakayahan at kilos ito nabibilang?
A. Paghahanda para sa paghahanapbuhay
B. Paghahanda para sa pag-aasawa at pagpapamilya
C. Pagkakaroon ng mga pagpapahalaga na gabay sa mabuting pagpapasya
D. Pagkakaroon ng kakayahang makagawa ng maingat na pagpapasya

20
Gawain sa Pagkatuto Bilang 2
8. Bago pumasok si Rose sa paaralan ay makailang ulit siya
tumitingin sa salamin upang ayusin ang kanyang buhok at
damit. Nagiging palaayos na siya hindi tulad nung siya ay nasa
elementarya pa lamang na walang pakialam sa kanyang itsura.
Anong inaasahang kakayahan at kilos ito nabibilang?
A. Pagtanggap ng papel sa lipunan na angkop sa babae o lalaki

21
Gawain sa Pagkatuto Bilang 2
A. Pagtanggap ng papel sa lipunan na angkop sa babae o lalaki
B. Pagkakaroon ng kakayahang makagawa ng maingat na
pagpapasya
C. Pagtamo ng bago at ganap na pakikipag-ugnayan sa mga
kasing edad
D. Pagtanggap sa mga pagbabago sa katawan at paglapat ng
tamang pamamahal sa mga ito.

22
Gawain sa Pagkatuto Bilang 2
9. “Walang sinuman ang nabubuhay para sa sarili lamang”, ano
ang ibig sabihin nito?
A. Tayo ay nabubuhay para sa ating kapwa.
B. Kailangan natin ang ating kapwa upang tayo ay lumago
bilang isang tao.
C. Ang lahat ng tao ay may pananagutan sa kanyang sarili at sa
kanyang kapwa.
D. Lahat ng nabanggit
23
Gawain sa Pagkatuto Bilang 2
10. Bakit mahalaga ang pagkakaroon ng tiwala sa sarili sa panahon
ng pagdadalaga/pagbibinata?
A. Para magkaraoon ng madaming kaibigan
B. Para mapagtagumapayan ang mga pangarap
C. Para malampasan ang mga hamon sa buhay

24
Gawain sa Pagkatuto Bilang 3
Panuto: Punan ang tsart sa ibaba. Sa hanay ng “Ako Noon”, itala
ang iyong mga katangian noong ikaw ay nasa gulang na 8
hanggang 11 taon. Sa hanay ng “Ako Ngayon” ay italaga naman
ang mga pagbabagong naganap sa iyo sa kasalukuyan.

25
Gawain sa Pagkatuto Bilang 3
Profayl ko Noon at Ngayon

AKO NOON sa gulang na AKO NGAYON


8-11

26
Pagbabago sa Sarili, Pakikipag-
ugnayan at Pakikipagkaibigan

27
Pagbabago sa Sarili, Pakikipag-ugnayan at
Pakikipagkaibigan
Ang kabataang kagaya mo ay nakararanas ng iba’t-ibang
pagbabago sa sarili sa panahon ng pagdadalaga at pagbibinata. Ang
mga pagbabagong iyon ay normal na nagaganap at dapat na
maganap sa isang kagaya mo. Ano ba ang pagbabago sa sarili?
Ano-ano ang ilan sa mga patunay na ang isang nagdadalaga at
nagbibinata ay nagkakaroon ng pagbabago sa iba’t-ibang aspekto?

28
Pagbabago sa Sarili, Pakikipag-ugnayan at
Pakikipagkaibigan
Pagbabago sa sarili- ito ang mga bagay na nagaganap sa iba’t-
ibang aspekto ng sarili sa panahon ng pagdadalaga at pagbibinata.

29
Pagbabago sa Sarili, Pakikipag-ugnayan at
Pakikipagkaibigan
Mga ilang patunay na ang isang nagdadalaga at nagbibinata ay
nagkakaroon ng pagbabago sa iba’t-ibang aspekto ng sarili:
1. Pangkaisipan
✗ Nagiging bukas sa pakikipgapalitan ng kuro-kuro o
kaalaman sa iba
✗ Mas mabilis maalala ang mga bagay-bagay

30
Pagbabago sa Sarili, Pakikipag-ugnayan at
Pakikipagkaibigan
✗ Nakapagbibigay ng nararapat na rason para sa mga
kaisipan
✗ Nakagagawa ng tunguhin sa hinaharap
✗ May sariling paniniwala
2. Panlipunan
✗ Mas nakapagsasabi ng sikreto sa kaibigan kaysa sa
magulang

31
Pagbabago sa Sarili, Pakikipag-ugnayan at
Pakikipagkaibigan
✗ Mas nakapagsasabi ng sikreto sa kaibigan kaysa sa
magulang
✗ Mas ninanais na makasama sa maramihang kaibigan
at nababawasan ang pagnanais na sa iisang kaibigan
lamang mapalapit
✗ Hindi masyadong nagpapakita ng pagmamahal ang
mga lalaki

32
Pagbabago sa Sarili, Pakikipag-ugnayan at
Pakikipagkaibigan
✗ Hindi masyadong malalapit sa mga nakababatang
kapatid
✗ Ang mga kabataang babae ay mas nagnanais na
mapalapit sa katulad na kasarian
✗ Karaniwang hindi maunawaan ang dahilan ng
paghihigpit ng magulang

33
Pagbabago sa Sarili, Pakikipag-ugnayan at
Pakikipagkaibigan
3. Pandamdamin
✗ Nagiging mas mabilis magalit na naipupukol sa mga
nakatatanda ang ikinagagalit
✗ Mas malay sa kanyang pisikal na kaanyuan gayundin sa
mga grado sa paaralan
✗ Iniisip ang kasikatan ng iba pang mga kagayang
kabataan

34
Pagbabago sa Sarili, Pakikipag-ugnayan at
Pakikipagkaibigan
✗ Mas nagnanais na mapag-isa
✗ Nakapag-iisip ng malalim
4. Moral
✗ Nauunawaan ang tama at mali
✗ Nakapag-iisip kung tama o mali ang isang pagpipilian
✗ May kakayahang makitungo ng patas at makatarungan

35
Pagbabago sa Sarili, Pakikipag-ugnayan at
Pakikipagkaibigan
✗ Nagaalala sa kalagayan ng kapwa
✗ Nakapagpapasiya ng naaayon sa tama at Mabuti
5. Ispiritwal
✗ May kakayahang makipag-ugnayan sa Diyos
✗ May paniniwala sa manlilikha
✗ Bukas ang isip sa mga bagay patungkol sa Diyos

36
Pagbabago sa Sarili, Pakikipag-ugnayan at
Pakikipagkaibigan
✗ Nagaalala sa kalagayan ng kapwa
✗ Nakapagpapasiya ng naaayon sa tama at Mabuti
5. Ispiritwal
✗ May kakayahang makipag-ugnayan sa Diyos
✗ May paniniwala sa manlilikha
✗ Bukas ang isip sa mga bagay patungkol sa Diyos

37
Mga nararapat at inaasahang kakayahan at kilos
Sa panahon ng pagdadalaga at pagbibinata ay may mga nararapat at
inaasahang kakayahan at kilos na dapat na mapaunlad upang
magkaroon ng maayos na pakikipag-ugnayan sa kapwa.

38
Mga nararapat at inaasahang kakayahan at kilos
Pakikipag-ugnayan- ito ay ang ating pakikipag-interaksyon o
pakikipagkonekta natin sa ibang tao na may layunin na
makapagpapaunlad sa bawat isa.

39
Walong inaasahang kakayahan at kilos na dapat
mapaunlad ayon kay Havighurst
1. Pagtatamo ng bago at ganap na pakikipag-ugnayan
(more mature relations) sa mga kasing edad
2. Pagtanggap ng papel sa lipunan na angkop sa babae o
lalaki
3. Pagtanggap sa mga pagbabago sa katawan at paglapat ng
tamang pamamahala sa mga ito

40
Walong inaasahang kakayahan at kilos na dapat
mapaunlad ayon kay Havighurst
4. Pagnanais at pagtamo ng mapanagutang asal sa
pakikipagkapwa
5. Pagkakaroon ng kakayahang makagawa ng maingat na
pagpapasya
6. Paghahanda para sa paghahanapbuhay

41
Walong inaasahang kakayahan at kilos na dapat
mapaunlad ayon kay Havighurst
7. Paghahanda para sa pag-aasawa at pagpapamilya
8. Pagkakaroon ng mga pagpapahalaga (values) na gabay
sa mabuting asal

42
Pakikipagkaibigan
Pakikipagkaibigan- ito ay ang malalim na ugnayan sa isang tao na
napapalooban ng pag-ibig at malasakit at may layunin na
magtulungan at magdamayan sa ikatatagumpay ng bawat isa.

43
Mga elemento na makatutulong sa
pagpagkakaroon ng matatag na
pakikipagkaibigan
✘ Pagtitiwala
✘ Katapatan
✘ Bukas na Komunikasyon
✘ Pagmamalasakit
✘ Pagtutulungan/Pagdadamayan

44
Walong inaasahang kakayahan at kilos na dapat
malinang ayon kay Manuel Dy
1. Pagtamo ng bago at ganap na pakikipag-ugnayan (more
mature relations) sa mga kasing edad
2. Pagtanggap ng papel sa lipunan na angkop sa babae o lalaki
3. Pagtanggap sa mga pagbabago sa katawan at paglapat ng
tamang pamamahala sa mga ito.
4. Pagnanais at pagtamo ng mapanagutang asal sa
pakikipagkapwa

45
Walong inaasahang kakayahan at kilos na dapat
malinang ayon kay Manuel Dy
5. Pagkakaroon ng kakayahang makagawa ng maingat na
pagpapasya
6. Paghahanda para sa paghahanapbuhay
7. Pagkakaroon ng mga pagpapahalaga (values) na gabay sa
mabuting asal.
8. Paghahanda para sa pag-aasawa at pagpapamilya na iyong
haharapin sa yugto ng pagdadalaga/pagbibinata.

46
3.
Pakikipagpalihan
Gawain sa Pagkatuto Bilang 4
Panuto: Isulat sa kaliwang bahagi ang mga paraan ng paglinang ng
mga angkop na inaasahang kakayahan at kilos sa panahon ng
pagdadalaga/pagbibinata. Isulat naman sa kanang bahagi kung
paano ito maisasagawa. Gawin ito sa iyong kuwaderno.

48
Gawain sa Pagkatuto Bilang 4
Mga Paraan ng Paglinang Paano Isasagawa
1. Pagtatamo ng bago at ganap na pakikipag-ugnayan (more mature relations) sa
mga kasing edad (Pakikipagkaibigan)
A. Tutularan ang mabuting gawi ng mga A. Maayos na pakikitungo sa aking
kasing edad. mga kamag-aral o kaibigan
B. B.
C. C.
2. Pagtanggap ng papel o gampanin sa lipunan
A. Aalamin ang maaari kong maging A. Magiging aktibo sa pakikilahok sa
tungkulin sa aming barangay gawain sa aming barangay
B. B.
C. C.

49
Gawain sa Pagkatuto Bilang 4
Mga Paraan ng Paglinang Paano Isasagawa
3. Pagtanggap sa mga pagbabago sa katawan at paglalapat ng tamang pamamahala
sa mga ito
A. Pangangalaga sa aking pangangatawan A. Matutulog ng maaga at kakain ng
masustansyang pagkain
B. B.
C. C.
4. Pagnanais at pagtatamo ng mapanagutang asal sa pakikipagkapwa/ sa lipunan
A. Isinasaalang alang ang damdamin at A. Pipiliin ang mga salita na sasabihin
kapakanan ng aking kapwa sa aking at upang di makasakit ng kilos damdamin
pananalita. ng ibang tao.
B. B.
C. C.

50
Gawain sa Pagkatuto Bilang 4
Mga Paraan ng Paglinang Paano Isasagawa
5. Pagkakaroon ng kakayahang makagawa ng maingat na pagpapasya.

A. Pag-iisipang mabuti ang kalalabasan ng A. Hindi magpapasya ng padalos dalos


aking pagpapasya
B. B.

C. C.

51
Gawain sa Pagkatuto Bilang 5
Panuto: Isulat ang mga pagbabago sa iba’t-ibang aspekto
sa panahon ng iyong pagdadalaga o pagbibinata. (Emosyonal o
pandamdamin, Intelektwal o pangkaisipan, Sosyal o pakikipag-
ugnayan at Moral o paggawa ng
mabuti).

52
Gawain sa Pagkatuto Bilang 5
MGA ASPEKTO MGA PAGBABAGO

Emosyonal o pandamdamin

Intelektwal o pangkaisipan

Sosyal o pakikipagugnayan

Moral o paggawa ng mabuti

53
You can also split your content
White Black
Is the color of milk and fresh snow, Is the color of coal, ebony, and of
the color produced by the outer space. It is the darkest color,
combination of all the colors of the the result of the absence of or
visible spectrum. complete absorption of light.

54
In two or three columns
Yellow Blue Red
Is the color of gold, butter Is the colour of the clear Is the color of blood, and
and ripe lemons. In the sky and the deep sea. It is because of this it has
spectrum of visible light, located between violet and historically been
yellow is found between green on the optical associated with sacrifice,
green and orange. spectrum. danger and courage.

55
A picture is worth a
thousand words
A complex idea can be
conveyed with just a single
still image, namely making
it possible to absorb large
amounts of data quickly.

56
Want big impact? Use big image.

57
Use diagrams to explain your ideas

LOREM 3 LOREM 1
Vestibulum nec congue Vestibulum nec congue tempus
tempus lorem ipsum lorem ipsum

Vestibulum nec
congue tempus

LOREM 2
Vestibulum nec congue tempus lorem
ipsum
58
And tables to compare data

A B C

Yellow 10 20 7

Blue 30 15 10

Orange 5 24 16

59
Maps

our office

Find more maps at slidescarnival.com/extra-free-resources-icons-and-maps

60
89,526,124
Whoa! That’s a big number, aren’t you proud?

61
89,526,124$
That’s a lot of money

185,244 users
And a lot of users

100%
Total success!

62
Our process is easy

Lorem 1 Lorem 2 Lorem 3


Lorem ipsum dolor sit amet, Lorem ipsum dolor sit amet, Lorem ipsum dolor sit amet,
consectetur adipiscing elit. Duis sit consectetur adipiscing elit. Duis sit consectetur adipiscing elit. Duis sit
amet odio vel purus bibendum amet odio vel purus bibendum amet odio vel purus bibendum
luctus. Morbi iaculis dapibus luctus. Morbi iaculis dapibus luctus. Morbi iaculis dapibus
tristique. In hac habitasse platea tristique. In hac habitasse platea tristique. In hac habitasse platea
dictumst. dictumst. dictumst.

63
Let’s review some concepts
Yellow Blue Red
Is the color of gold, butter and ripe Is the colour of the clear sky and the Is the color of blood, and because of
lemons. In the spectrum of visible deep sea. It is located between violet this it has historically been associated
light, yellow is found between green and green on the optical spectrum. with sacrifice, danger and courage.
and orange.

Yellow Blue Red


Is the color of gold, butter and ripe Is the colour of the clear sky and the Is the color of blood, and because of
lemons. In the spectrum of visible deep sea. It is located between violet this it has historically been associated
light, yellow is found between green and green on the optical spectrum. with sacrifice, danger and courage.
and orange.

64
You can insert graphs from Excel or Google Sheets

65
Place your screenshot
here

Mobile project
Show and explain your web, app or software projects using these gadget templates.

66
Place your screenshot here

Tablet project
Show and explain your web, app or software projects using these gadget templates.

67
Place your screenshot here

Desktop project
Show and explain your web, app or software projects using these gadget templates.

68
THANKS!
Any questions?
You can find me at @username & user@mail.me

69
Credits
Special thanks to all the people who made and released
these awesome resources for free:
✘ Presentation template by SlidesCarnival
✘ Photographs by Unsplash

70
Presentation design
This presentation uses the following typographies:
✘ Titles: Amatic SC
✘ Body copy: Quicksand
Download for free at:
https://www.fontsquirrel.com/fonts/amatic
https://www.fontsquirrel.com/fonts/quicksand

You don’t need to keep this slide in your presentation. It’s only here to serve you as a design guide if you need to
create new slides or download the fonts to edit the presentation in PowerPoint®

71
SlidesCarnival icons are editable shapes.

This means that you can:


✘ Resize them without losing quality.
✘ Change fill color and opacity.
✘ Change line color, width and style.

Isn’t that nice? :)

Examples:

Find more icons at


slidescarnival.com/extra-free-resources-icons-and-m
aps

72
You can also use any emoji as an icon!

😉
And of course it resizes without losing quality.
How? Follow Google instructions
https://twitter.com/googledocs/status/730087240156643328

✋👆👉👍👤👦👧👨👩👪💃🏃💑❤😂😉😋
😒😭😸💣
👶😸 🐟🍒🍔💣 📌📖🔨🎃🎈🎨🏈🏰🌏🔌🔑
and
many more...

73
Free templates for all your presentation needs

For PowerPoint and 100% free for personal or Ready to use, professional Blow your audience away
Google Slides commercial use and customizable with attractive visuals

You might also like