SARA TARPUY

WILLAKUY
Tarpuy qallarinapaqqa, ñawpaqtaqa ruwakun, Ch’uyay
otaq saminchay, waka masa qatiqmi chaytaqa ruwanan,
iskaynin makinkunawan hoqarin poqtoyninpi hunt’ata
sara mukhukunataqa, qharita hina yuyaykuspa, khayna
rimayta nin: (Qoya purun tik’a kunanqa qonki allin
ruruyta, llapan wawaykikunaq kawsayninpaq, chaypaqmi
kunan k’uychichay p’unchay, sawakunki sara
mukhuwan), kaykunata nispanmi much’ayun sara
mukhutaqa, chaymantaqa sut’uyachin ñawin aqhawan,
hinaspa ancha sonqonwan kay mukhutaqa
pachamaman p’anpayapun.
SARA TARPUY
 SARA TARPUY
• Chaypa qhepanmantaqmi uywa wanukunata apakun llapan
chakraman, chay wanukunataqa winch’inku otaq sapanqa
wachuman qayllallata churakun, tarpuy p’unchayña muhutawan
kuskata, tarpuq waka masaq qhepanta qatikuspa,
• Sara tarpuypiqa sapanqa samaypin ñaupaqtaraq pacha
mamanchisman saminchanku allinta chakrapi sara
wiñananpaq,rurunanpaq,(kuka kintuwan, ñawin aqhawan,
mukhukunata t’ikallichispa, mama pacha ukhupi iñispqa ñawpaqta
haywarina),qhepanmantaqmi, sumaqta mikachi mikhunata, q’ello
sara aqhata ukhiaykuspa, wankaykuspa kusikuspa imaymana
takikunata takiyunku.
• Chay qhepamantaqmi allinta wisqapunku mukhutaqa mana
urpikunaq ima uywakunaq mukhu mikhupunankupaq.
SARA MUKHU
 SUTI
• Sutiqa riman rumakunamanta,
uywakunamanta, imaymanakunamanta
ima.
 SUTIQ PHASMINKUNA.
IMA NINANMANTA PACHA

• 1.- CHANIN SUTICHAQ. willkamayo,

q’osqo, salkantay.Pachakuteq
• 2.- MANA CHANINCHAQ SUTI. Rumi,
killichui, mach’aqway, p’acha, siwi
tulunpi.
• 3.- RIKUY HAP’INA SUTIKUNA T’ika,
runtu , phillpintu, tapara, simi taqe.
 SUTIQ PHASMINKUNA.
IMA NINANMANTA PACHA

• 4.- MANA RIKUY MANA HAP’NA

SUTIKUNA
• LLanthu, mosqoy, nanay, munay, phiña,
iñiy, nuna, qhoñi, chiri, kusikuy, asiy.
KHAYNATA WIÑANANPAQMI
TARPUN SARATAQA
 TAPUKUYKUNA
• Hoqmanta ñawinchaspayki kay willakuypi,
aqllay sutikunata.
• Mayqenmi chanin sutichaq sutikuna?
• Mana chaninchaq sutikunata aqllaytaq?
• Allinta ñawinchaspayki qellqallaytaq rikuy
hap’ina sutikunata?
• Mana rikuna mana hap’ina sutikunata
aqllarillaytaq?
• Wasikipi qelqamuy sutiq phasminkunata, hoq
rimaykunaway?
ANCHATAN AÑAYCHAYKICHIS
 Wilka aqha ruway.

• Kay qosoqnchispiqa aqhataqa ruwaranku, llapan

tawantinsuyukunapi, Inti taytanchista hayninkanapaq.
• Huk ñeqe.
• Uwina sarata muchhakun huk rakita otaq huk poqchata,
chaymanta chulluchikun ch’uya unupi huk tuta huk
p’unchay, chaytan suysukun unu chullusqanta, chaymanta
p’anpakun panpaman, p’anqakunata allinta pachanaspa,
hinamantaq p’istukun llapan sarata p’akallawantaq,
hinamantas ñit’ichikun taqsa runikunawan, chaytan
ch’aqchukun unuwan sapa p’unchay allin saraq
wiñapunanpaq qanchis otaq pusaq p’unchaykama.
 Maypachachus allintaña wiñarun ullijun saphichakuyta
qallarin ima, chayta haqt’ikapun, hinaspa phaskichikapun
inti taytanchispa ruphayninwan huk p’unchaylla.
Iskay ñeqe t’aqa.
• Chay wiñaputan kutakun hatun maranpi allin
tunawawa, chhanqa chhanqallatan kunatana,
chaymanta, allin unu t’inpusaqman churana.
• Chay hina kaqtinqa, unuta amosintinta t’inpuchina
allin chay upi ch’unpi niraqkama rikukunankama.
• Chaymanta chiriyachikun, kaq mankallapi otaq perol
nisqapi tutamantankama, chaytan suysukun
isankapi ichhu ichhuwan isankaq ukhunta
muyurichispa.
• Chayhinaqa, chay shhanqa winapu suysusqan
kunaqa nikapun suthuchi, seqe ruwanapaq
paqarisnintin, chaypaq, hukmanta kuskan unullapin
t’inpuchikullantaq allintapuni.
• Chaymi, suysukullantaq, chaypa sutinmi
seqe, kay iskaynin t’inpuchisqatan yaqa
kuska tutata chaqrukun, upita
seqetawan, allin poqonanpaq.
• Chay chaqrusqamanmi churakun trigo
hak’uta, maypachachus allinta q’aparin
chay chaqrusqa aqha.
• Paqarisnintintaq chay aqha haywasun
llapan llank’aqkunaman,
mink’anchiskunaman ima.
• Mana aqha allinta poqon nitaq q’aparinchu
chayqa, hatun k’aqratan allin maqllisqata
ruphachina, chaytan, churaruna chay aqha
poqomunanpaqqa.
• Urkillos, waqoqhari, uychu, raqch’i, waynaqolqa,
peqa kachu llaqtakunaqa Wayllabambaq
huch’uy ayllunkunan.
• Kay ayllukunapin, chhaynatan aqhata
ukyayuspa llank’anku imaymana llank’aykunapi,
hatun qespi qerukunapin ukyayta yachayku,
chaymi, mana hayk’aqpas sayk’uykuchu nitaq
onqoykuchu chay llank’aq runakunaqa.
 Chhaynatan willka aqhata
ruwakun
• 1. Qan chay willka aqhanchista
ukyankichu?
• 2. imanaqtinmi inka taytanchiskuna willka
aqhata llasaqta ukyaqku?
• 3. Yacharankichu chay willka aqha
kawsayninchista kharuyachisqanta.
• 4. Imanaqtinmi mana usqhaypaq
machuyakunchu willka aqha ukyaqkuna?