Банкарско работење

Улога и функции на централната Банка

Вон. Проф. д-р. Зоран Темелков

 Поим и дефиниција за централна
банка
• Цели на централната банка
• Монетарна стабилност;
• Финансиска стабилност;
• Ефикасно функционирање на платните системи.
• Остварување на економски раст и развој
• Стабилно ниво на цени;
• Стабилен девизен курс;
• Стабилно ниво на каматни стапки;
• Намалување на невработеноста.
 Поим и дефиниција за централна
банка

• Модели на управување на централна банка:

• Моделот на компанија;
• Моделот на супервизија;
• Моделот во куќа (in-house).
 Функции на централната банка
• Печатење на пари;
• Реализира активности за потребите на државата;
• Чувар на резерви на банкарскиот сектор;
• Одржување на нивото на девизни резерви;
• Порамнување на меѓубанкарските трансакции;
• Контрола на финансиските пазари и понудата на пари во
економијата;
• Супервизија и надзор над работењето на банките;
• Одржување на стабилен девизен курс;
• Кредитор во крајна инстанца.
 Централната банка и монетарната
политика

• Насока на монетарната политика:

• Експанзивна монетарна политика;
• Рестриктивна монетарна политика;
• Неутрална монетарна политика.
• Инструменти на монетарната политика:
• Квантитативни инструменти;
• Квалитативни инструменти.
• Споредба на квантитативни и квалитативни инструменти.
 Централната банка и монетарната
политика

• Квантитативни инструменти:
• Основна каматна стапка;
• Политика (операции) на отворен пазар;
• Стапка на задолжителни резерви;
• Инструмент на квантитативно олеснување.
 Инструменти на централна банка
• Основна каматна стапка

• Колку е повисока основната каматната стапка толку е понизок

износот на средства кој што банките би одлучиле да го позајмат од
централната банка.
• Колку е пониска основната каматната стапка толку е повисок
износот на средства кој што банките би одлучиле да го позајмат од
централната банка.
 Инструменти на централна банка
• Политика (операции) на отворен пазар
• Кога централната банка продава државни хартии од вредност се
намалува понудата на пари во економијата.
• Кога централната банка купува државни хартии од вредност се
зголемува понудата на пари во економијата.
• Стапка на задолжителни резерви
• Повисока стапка на задолжителни резерви значи дека банките имаат
помалку средства на располагање за да издаваат кредити (помал
кредитен потенцијал).
• Пониска стапка на задолжителни резерви значи дека банките имаат
повеќе средства на располагање за да издаваат кредити (поголем
кредитен потенцијал).
 Независност на централната банка
• Облици на незавинсот на централна банка
• Независност во целите.
• Независност на инструментите.
• Индикатори за степенот на независност на централна банка
• Функционална независност ;
• Институционална независност;
• Лична независност;
• Финансиска независност.
 Независност на централната банка

• Аргументи за независност на централната банка.

• Аргументи против независност на централната банка.

 Прашања за дискусија
• Како би ја дефинирале централната банка?
• Кои се општите цели кои треба да ги исполни централната
банка?
• Дали централната банка реализира активности со
пошироката јавност?
• Објаснете ги функциите на централната банка;
• Зошто централната банка е кредитор во крајна инстанца?
• Објаснете ги насоките на монетарната политика;
• ............