ANONİM HALK ŞİİRİ

Yazarı veya söyleyeni belli olmayan, halka mal olan eserlere

anonim, bu eserlerin oluşturduğu edebiyata anonim halk şiiri
denir.
Anonim halk şiiri nazım şekilleri şunlardır:
a.Mani
b.Türkü
Mani:
nazım birimi dörtlüktür.
Maniler 7’li hece ölçüsüyle söylenir.
Maniler aaxa şeklinde kafiyelenir.
Manilerin ilk iki dizesi, son dizeyle yalnız ölçü ve kafiye
bakımından ilgili olup doldurma sözlerdir.
Manilerde verilmek istenen mesaj son iki dizede olur.
Daha çok aşk ve sevgi konusunda söylenir. Her konuda
söylenebilir.
Mani türleri:
a. Düz mani (tam mani)
b. Cinaslı mani (kesik mani)
c. Artık mani (yedekli mani)
d. Karşılıklı mani (deyiş)
1.Düz mani (tam mani): 
Dört mısradan oluşur. Bütün dizelerinde 7’li hece ölçüsü
kullanılır. “Aaba” şeklinde kafiyelenir.
Örnek:
Kum birikmiş derede,
Vefasız yâr nerede?
Geçersin belki dedim,
Bekledim pencerede.
2.Cinaslı mani (kesik mani): Kelimeleri arasında cinaslı kafiyenin bulunduğu manilerdir. İlk dize hece
sayısı yönünden genellikle 7’den azdır. Cinaslı manide dize sayısı dörtten fazla olabilir. Örnek:
Ayna güzel,
Yüz ne güzel, ayna güzel,
Güzel yâri görenler,
Dediler: Ay ne güzel!
Oturmuş zülfün tarar,
Dizinde ayna güzel

3.Artık mani (yedekli mani): düz maniye başka dizeler ilave edilerek oluşturulan manilerdir. Artık
maniyi cinaslı maniden ayıran nitelik, artık manide cinaslı kafiyenin çoklukla bulunmaması ve artık
maninin ilk dizelerinin bir anlam taşımasıdır.
4.Karşılıklı mani (deyiş): iki kişinin karşılıklı söyledikleri manilerdir. Bu tür manilere bazı yörelerde
karşı-beri mani de denmektedir.
B
3.Artık mani (yedekli mani): Düz maniye başka dizeler ilave edilerek oluşturulan
manilerdir. Artık maniyi cinaslı maniden ayıran nitelik, artık manide cinaslı kafiyenin
çoklukla bulunmaması ve artık maninin ilk dizelerinin bir anlam taşımasıdır. Örnek:
Ağlarım çağlar gibi,
Derdim var dağlar gibi,
Ciğerden yaralıyım,
Gülerim sağlar gibi.

Her gelen bir gül ister,

Sahipsiz bağlar gibi.

4.Karşılıklı mani (deyiş): iki kişinin karşılıklı söyledikleri manilerdir. Bu tür manilere bazı
yörelerde karşı-beri mani de denmektedir.
B
4.Karşılıklı mani (deyiş): İki kişinin karşılıklı söyledikleri manilerdir. Bu tür
manilere bazı yörelerde karşı-beri mani de denmektedir. Örnek:
-Altınım alma beni,
Dillere salma beni,
Götür sarrafa göster,
Kalp ise alma beni.
- Altınsın aldım seni,
Dillere saldım seni,
Sarraf seni neylesin,
Beğendim aldım seni.
Türkü:
Kendine özgü bir ezgi ile söylenen anonim halk edebiyatı nazım şeklidir. 
Şekil bakımından belli bir kalıba bağlı değildir.
Dize sayıları türküden türküye değişebilir.
Hece ölçüsünün 7, 8 ve 11’li kalıplarıyla söylenir.
Belli bir nazım birimi yoktur.
Türkünün asıl sözlerinin bulunduğu bölüm bent, tekrarlara kavuştak veya
bağlama adı verilir.
Türküler konularına, ezgilerine ve yapılarına göre üçe ayrılır:

Konularına göre türküler: ninniler ve çocuk türküleri, aşk

türküleri, tabiat üzerine türküler, kahramanlık türküleri, askerlik
türküleri, iş türküleri, tören türküleri…

Ezgilerine göre türküler: usulsüzler:divan, koşma, hoyrat gibi

uzun havalar. Usullüler: oyun havaları.

Yapılarına göre türküler: üçleme, dörtleme, beşleme diye

adlandırılır.
Hazırlayan: Süleyman Kara

Edebiyatsultani.com