Department of Education

Bureau of Learning Delivery

Teaching and Learning Division

National Training
on Literacy Instruction

The A. Venue Hotel, Makati City

November 4-8, 2019
 National Training on Literacy Instruction

Session 10

Pagtukoy sa Tono at
Damdamin ng Teksto
Inihanda:

RICO C. TARECTECAN
Tagamasid Pansangay Lungsod ng Navotas
Pambansang Punong Rehiyon
 National Training on Literacy Instruction

Pagtukoy sa Tono
at Damdamin ng
Teksto/ Akda
 Tiyak na Layunin:
1. Nahihinuha ang paksa, batay sa Tono
at Damdamin ng teksto/akdang
nabasa.
2. Natutukoy ang Tono at Damdamin ng
teksto/akdang nabasa.
3. Nasasagot ang mga tanong tungkol sa
mahahalagang detalye gamit ang
pagtukoy sa Tono at Damdamin ng
teksto/akda.
Tatalakayin na Kasanayan sa Baitang
1-6
PAGSASALITA PAGBASA
F1F-0-j-2, F1F-0a-j-3,
TATAS TATAS
Naipahahayag ang Nababasa ang usapan,
ideya/kaisipan/damda tula, talata, kuwento
min/reaksyon nang nang may tamang bilis
may wastong tono, diin, tono, antala at
diin, bilis, antala at ekspresyon
intonasyon
 Tatalakayin na Kasanayan sa Baitang 4
Code Linggo Kasanayan
F4PN- 2 Linggo Natutukoy ang damdamin
Ib-i-16 (unang ng nagsasalita sa tono, diin
markahan) at intonasyon
F4PN- 3 Linggo Natutukoy ang damdamin
Ib-i-16 (unang ng nagsasalita sa tono, diin
markahan) at intonasyon
F4PN- 9 na Linggo Natutukoy ang damdamin
Ib-i-16 (unang ng nagsasalita sa tono, diin
markahan) at intonasyon
 Tatalakayin na Kasanayan sa Baitang 5
Code Linggo Kasanayan
F5PT-1c-1- 3 Linggo Naibibigay ang
1.5 Unang kahulugan ng salitang
Markahan pamilyar at di-
pamilyar sa
pamamagitan ng tono
o damdamin
(Talasalitaan)
 Tatalakayin na Kasanayan sa Baitang 8
Code Sesyon Kasanayan
F8PB-IIIa-c-29 8 sesyon Naihahambing ang tekstong
Popular na binasa sa iba pang teksto batay
babasahin sa:
(unang -Paksa - Pananaw
markahan) -Layon- at iba pa.
-tono
F8PD-IIi-j-28 8 Sesyon Nasusuri ang Tono at
Kontemporaryo Damdamin ng Tula batay sa
ng programang napanood at narinig na paraan
pantelebisyon ng pagbigkas.
(ikalawang
markahan)
 Tatalakayin na Kasanayan sa Baitang 8
Code Sesyon Kasanayan
F8PB-IIIe-f-31 8 Sesyon Nahihinuha ang paksa, layon
Kontemporaryo at tono ng akdang binasa.
ng programang
pantelebisyon
(unang
markahan)
 Panimulang Gawain

Pagtukoy sa Tono/Damdamin
ng
mga larawan o Pahayag
https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSejC5mDMeafczTLMNhoSO
3
ZH0uzs57YiVzilc9zxoZ4-F2YEg/viewform
GABAY NA TANONG:

1.Paano ninyo nahulaan ang mga

damdaming nakapaloob sa pahayag?
2.Anong kasanayan ang nalinang sa
larong ito?
1.Maaari bang gawin ito sa inyong
klase?
 Dalawa ang tinutukoy sa pagtukoy ng
TONO o Damdamin sa ating gawain.
una- sa
paraan ng ikalawa sa
pagsasalita na pagbasa ng
matutukoy sa teksto ayon
Suprasegmen Tono o
tal, tono, diin, Damdamin sa
baha at paraan ng
antala. pagpapahayag.
Sa Unang Antas

Kailanganna matukoy ng mga mag-

aaral ang mga o Damdamin sa
paraan
Tono ng kanilang pagsasalita at
pakikinig.
 Sa Ikalawang Antas

Kailangan na matukoy ng mga

mag- aaral ang Tono o Damdamin sa
paraan ng pagbabasa o panonood sa
kabuuan ng teksto o akda.
 Paunang Gawain: (Unang Antas)
Panuto: Bigkasin ang mga sumusunod:
Huminto kapag nakita ang #:
•Hindi puti #
•Hindi # puti #
•Si Xian Evan Kael # at Ako #
•Si Xian Evan # Kael at Ako #
•Si Xian # Evan # Kael# at Ako #
Paunang Gawain:
Panuto:Bigkasin ang mga sumusunod:
Huminto kapag nakita ang #:
•Hindi # ako ang Kriminal#
•Hindi ako ang Kriminal#
•Doc Alejandro Jose# ang pangalan ko#
•Doc Alejandro# Jose ang pangalan ko#
•Doc# Alejandro Jose ang pangalan ko#
Talakayin ang paunawang gawain

•Ano ang napapansin ninyo sa paraan

ng pagbasa ng mga salita?
1.Paano nababago ang kahulugan ng
bawat salita?
•Bakit mahalaga ang paghinto sa paraan
ng pagbigkas?
 Sa pamamagitan ng pagbabasa,
natutuklasan ang mga damdamin, tono,
layunin at pananaw ng manunulat sa
pagsulat ng teksto o akda.
Sinasadya man o hindi, mababakas ang
saloobin at karanasan ng may-akda sa
kanyang isinulat. Matutukoy ang mga ito
sa pamamagitan ng mga salitang
ginamit niya sa teksto.
Ikalawang Gawain (Ikalawang Antas)

Tukuyin ang Tono o

Damdamin na
nakapalood sa bawat
pangyayari ng akda.
Basurero Tumanggap ng
3 Milyon

Ni Ocir Nacetcerat
1. Anong damdamin ang nalapaloob sa
pamagat ng akda?
Mahalumigmig ang
simoy ng hangin, hindi
alintana ni Berto ang
lamig sa buo niyang
kalamnan.
2. Ang salitang Mahalumigmig ay
nangangalugan na?

3. Anong damdamin ang nararanasan

ni
Berto?
Labis ang katuwaan niya,
matapos mapuno ng
kalakal ang sampung
sako mula sa malalaking
trak ng basura mula sa
payatas.
4. Bakit Labis ang katuwaan ng
pangunahing tauhan?
Dumating ang grupo ng
kalalakihang halos
bangag sa pagsinghot
ng plastic na may likido.
5. Anong Kalagayang Panlipunan ang
ipinapakita sa bahaging ito ng akda?
Pilit nilang hinatak sa
kamay ni Berto ang
mga sako.
“Huwag ninyong kunin
ang inaasahang kong
salapi para sa anak
kung may sakit!”
6. Suriin ang pahayag. Anong mga damdamin
ang ipinapakita ng pangunahing tauhan?
“Huwag ninyong kunin ang inaasahang
kong salapi para sa anak kung may sakit!”
Pilit niyang ipinaglaban sa
mga kalalakihan ang kanyang
pinaghirapan.
7. Ano sa palagay ninyo ang kahihinatnan
ng pangyayari?
Kinabukasan, siya’y
nakatanggap ng 3 milyon share
sa Facebook, na lahat ay
nagdalamhati.
GABAY NA
TANONG:
1.Sa kabuoan ng akda, ano ang tono ang
ipinapahayag sa nabasang mga
pangyayari?
2.Bakit mo ito nasabi? Magbigay ng mga
patunay.
3.Paano ipinakita ng manunulat ang Tono
at damdamin sa kanyang akda?
Pagtukoy sa Tono
ng
Teksto
Dito matutukoy ang
atityud ng manunulat.
Maari rin makikilala ang
Tono o Damdamin
ng manunulat sa
kanyang pananalita
kung may
ay siya bapositibo o
negatibon pananaw o
perspektiba
g sa
 Sa pamamagitan
din ng tono ay
natutukoy mo ang
damdaming
namamayani sa awtor
sa paksa ng kanyang
teksto.
 Makikilala ang mga ito sa
pamamagitan ng pagsusuri sa mga tiyak
na salitang ginagamit ng manunulat.
Halimbawa:
Masaya Seryoso Malungkot
Mapangutya Mapagbiro
Nagmamakaawa Nanghihinay
ang
Tandaan!

Hindi nangangahulugan palagi na kung

ano ang tono ng akda ay siya ring
damdamin.
Naiimpluwensiyahan din ng
pinaglalaanang mambabasa ang tono ng
sulatin.
(Bernales et.al. 2014)
 Makikilala ang mga ito sa
pamamagitan ng pagsusuri sa mga tiyak
na salitang ginagamit ng manunulat.
Halimbawa:
Masaya Seryoso Malungkot
Mapangutya Mapagbiro
Nagmamakaawa Nanghihinay
ang
Tono- tumutukoy sa saloobin
ng may-akda sa
kanyang
paksang isinulat. May mga
may-akda na nagagawang
magaan ang paglalahad sa
isang seryosong paksa. Ang
tono ay maaaring mapagbiro o
mapanudyo, masaya o
malungkot, seryoso at satiriko.
Damdamin (emotion) – tumutukoy sa
saloobing nalilikha ng mambabasa sa
teksto. Ito ay maaaring tuwa, lungkot,
galit, poot, takot, paghanga, pag-
ibig o humaling, pagnanais,
pagkagulat, pagtataka, pag-asa,
kawalang pag- asa, katapangan,
pangamba, pagkainis,
pagkayamot, at iba pang emosyon o
damdamin.
Layunin (objective) – tumutukoy sa kung
ano ang nais mangyari ng isang
manunulat o awtor sa kanyang
mambabasa. Ito ay
manghikayat, mang-impluwensiya,
maaaring
mangaral, magtanggol, mang-
manlibang, magbigay ng aliw,
magbahagi ng isang paniniwala
impormas
prinsipyo, magturo
o ng kabutihang
yon, asal
at iba pa. ang isang teksto ay maaaring
may dalawa o higit pang layunin
depende sa hangarin ng manunulat.
 Sa pamamagitan ng
pananaw, nakikilala ng mambabasa
ang nilikha ng naglalahad at ng
pangyayaring inilalahad, at kung
gaano ang nalalaman ng
naglalahad. Ang pananaw na
gagamitin sa teksto o akda
ay nakadaragdag ng kawilihan sa
pag- unawa nito.
• Ang pananaw ng awtor ay makikita sa
pamamagitan ng mga panghalip na
ginamit sa teksto.

• Unang panauhang pananaw – ako,

ko,
akin, atin, natin, tayo, kami
• Ikalawang panauhang pananaw
(tagamasid) – ikaw, mo, ka, iyo,
kanila, kita, kayo, inyo, ninyo
• Ikatlong panauhang pananaw – siya,
niya, kanya, sila, nila, kanila
 Halimbawa:
Sambitla- isang uri ng pangungusap na
walang paksang nagpapahayag ng
matinding damdamin.
Gaya ng :
Galing! Aray! Yehey!
Sakit! Grabe! Wow!
 Halimbawa:
Mga Pangungusap na nagsasaad ng tiyak
na damdamin ng isang tao.
Gaya Pangungusap na may anyong
pasalaysay:
Kasiyahan: Natutuwa ako sa pagdating
ng binatang sumalba sa aking buhay.
Pagtataka: Bakit hinsi siya nagsasawang
tumulong sa iba?
Pagkagalit: Galit ako sa pagmamalupit ng
tao sa mga mahihirap
 Sa Kabuuan, ang
simpleng paraan sa
pagtukoy ng mga salita
makikilala natin ang
TONO o Damdamin sa
loob ng teksto gayundin
sa mga simple pahayag.
 National Training on Literacy Instruction

APLIKASYON
Panuto: Ilapat ang mga kaalamang natutuhan
sa pagtukoy ng tono o damdamin sa teksto
sa pamamagitan ng Skit.

•Pangkat 1at 3 Mga pahayag na nagbabago ang

tono o damdamin gamit ang Suprasegmental.

•Pangkat 2 at 4 Pagbuo ng teksto na anglalahad

ng iba’t ibang uri ng tono o damdamin
 Panghuling Gawain

•Pagtukoy sa tono at
damdamin
ng mga pahayag
https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdfsH5qp62u9fJgKv
b bZj47ii_dZcP2_cmbnrHeC5ivO3PvMQ/viewform
 National Training on Literacy Instruction

Sa mga Guro:

“Nakasalalay sa inyong mga

kamay, Wastong Pagbasa na
nagbibigay ng Bagong
Pag-asa!”
Ocir Nacetcerat
 National Training on Literacy Instruction

Magandang Araw at
Pagpalain tayo ng
Poong Maykapal!