Roi Loan Trầm Cảm Chủ Yếu - bs Yến Phi

RỐI LOẠN TRẦM CẢM CHỦ YẾU
(Major depressive disorder)
ThS. BS. Hồ Nguyễn Yến Phi

Bộ môn Tâm thần – ĐH Y Dược TP. Hồ Chí Minh
(Tiếp cận cơ bản – Dành cho học viên SĐH)

Tháng 04/2021
RỐI LOẠN TRẦM CẢM (DSM-5)
1. Rối loạn trầm cảm chủ yếu

2. Rối loạn mất điều hòa khí sắc kiểu gây rối
3. Rối loạn trầm cảm dai dẳng
4. Rối loạn khí sắc trước chu kỳ kinh

5. RL trầm cảm liên quan đến chất/ thuốc
6. RL trầm cảm liên quan đến một bệnh lý cơ thể khác
7. RL trầm cảm biệt định khác

8. RL trầm cảm không biệt định
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th
ed.). Arlington, VA: American Psychiatric Publishing.
NỘI DUNG TRÌNH BÀY
1. Nắm được dịch tể học
2. Nắm được bệnh nguyên
3. Mô tả được bệnh cảnh lâm sàng
4. Nắm được tiêu chuẩn chẩn đoán theo DSM-5
5. Nắm hướng điều trị bệnh
6. Nêu được diễn tiến và tiên lượng bệnh
I. ĐẠI CƯƠNG:
1. Dịch tể học
 Tỉ lệ mắc trong đời 10-15%
 Giới tính: nữ gấp 1.5 – 2 nam
 Tuổi: Khởi phát: giữa – cuối 20s, đỉnh 20s-30s
 Chủng tộc: Như nhau giữa các chủng tộc
ed.). Arlington,
Oxford American Psychiatry Library. Major depressive VA: American
disorder. Stephen Psychiatric
M. Strakowski, Erik B. Publishing.
Nelson, 2015.
I. ĐẠI CƯƠNG:
2. Gánh nặng xã hội
 Tỉ lệ tái phát:
 50% xảy ra đợt thứ 2
 80% xảy ra đợt thứ 3
 Gánh nặng cho xã hội:
 Một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tàn phế
 Nguyên nhân hàng đầu dẫn đến nghỉ làm việc (50% giảm năng suất làm việc,
20% không thể làm việc)
 Chi phí y tế hàng năm tại Hoa Kỳ là 100 tỷ $ ( > các bệnh ung thư cộng lại)
ed.). Arlington,
Nelson, 2015.
I. ĐẠI CƯƠNG:
2. Gánh nặng xã hội
 Liên quan đến tử vong sớm

 Tự sát là nguyên nhân chính:
 8% thực hiện hành vi tự sát
 20% tự sát nếu không điều trị
 50% có ý nghĩ tự sát
 Yếu tố dự báo mạnh mẽ nhất: tiền căn tự sát
 Tăng nguy cơ tử vong do mọi bệnh tật
ed.). Arlington,
Nelson, 2015.
II. SINH LÝ THẦN KINH
1. Bất thường mạng lưới cảm xúc và nhận thức

2. Thuyết chất dẫn truyền thần kinh
3. Trục hạ đồi – tuyến yên – thượng thận
4. Đáp ứng viêm
ed.). Arlington,
Nelson, 2015.
II. SINH LÝ THẦN KINH:
1. Thuyết bất thường mạng lưới cảm xúc – nhận thức
Ventral prefrontal: emotional (cảm xúc)

- ventromedial (bụng trong): cảm xúc bên trong
(how we feel)
- ventrolateral (bụng bên): cảm xúc bên ngoài (diễn
giải cảm xúc trên gương mặt)
Dorsal prefrontal: cognitive (nhận thức)
Các nghiên cứu cho thấy:
 Bất thường chức năng vỏ não trán trước
 Amygdale đáp ứng quá mức với các cảm xúc
âm tính
 Mất liên kết vỏ não trán trước – amygdale
 Giảm thể tích hải mã
ed.). Arlington,
Nelson, 2015.
 Serotonin
 Giảm chuyển hóa / dịch não tủy người trầm cảm (đặc biệt có tự sát)
 Tăng nguy cơ trầm cảm khi thiếu tryptophan (tiền chất của serotonin)
 Bất thường chức năng vận chuyển serotonin (5-HTT)
 Giảm mật độ thụ thể serotonin (5-HT1A )
ed.). Arlington,
Nelson, 2015.
 Norepinephrine
 Tăng bài tiết norepinephrine, các chất chuyển hóa/ người trầm cảm
 Giảm đáp ứng của hormone tăng trưởng đối với chất đồng vận α2-
noradrenergic
 Xuất hiện triệu chứng trầm cảm khi giảm norepinephrine (sử dụng α-
methylparatyrosine)
 Mối liên quan giữa trầm cảm và các gen ảnh hưởng đến chuyển hóa
hoặc vận chuyển norepinephrine
ed.). Arlington,
Nelson, 2015.
3. Trục hạ đồi – tuyến yên – tuyến thượng thận
 Đáp ứng cấp tính khi stress

 Trầm cảm: nhạy cảm hóa trục HĐ-
TY-TT
 Bất thường chuyển hóa CRH =>
mạng lưới cảm xúc và nhận thức
ed.). Arlington,
Nelson, 2015.
4. Đáp ứng viêm
 Tăng nồng độ các cytokines tiền viêm: IL-1, IL-6, TNF-α (tumour
necrosis factor)
 Ảnh hưởng đến trục HĐ-TY-TT, thay đổi chất dẫn truyền thần kinh
monoamine và glutamate, suy yếu tính mềm dẻo thần kinh
 Gây ra các “hành vi giống bị cảm”
ed.). Arlington,
Nelson, 2015.
4. Tính di truyền
 Yếu tố di truyền đóng góp khoảng 40%, còn lại là yếu tố môi trường
 Các gen có thể liên quan: 5HTTLPR, HTR1A, MTHFR, DRD4, GNB3
ed.). Arlington,
Nelson, 2015.
III. CHẨN ĐOÁN BỆNH:
1. Bệnh cảnh lâm sàng
●
Buồn bã ●
Thường xuyên đổ lỗi cho
●
Lo lắng
●
Cảm giác tội lỗi bản thân
●
Giận dữ ●
Giảm tập trung chú ý
●
Cảm xúc không ổn định
●
Cảm giác bất lực vô vọng
●
Thiếu quyết đoán
●
Tăng kích thích ●
Suy nghĩ về cái chết
Cảm xúc Tư duy
Triệu chứng
Hành vi
cơ thể
●
Khóc lóc ●
Mệt mỏi kéo dài
●
Thu rút
●
Mất năng lượng
●
Thay đổi cân nặng
●
Xao lãng trách nhiệm ●
Rối loạn giấc ngủ
●
Thay đổi về cách ăn mặc ●
Mất động lực
●
Đi đứng, cử chỉ chậm chạp ●
Lạm dụng chất gây nghiện
●
Dễ gây hấn và khó kiềm chế ●
Triệu chứng đau kéo dài
ed.). Arlington,
Nelson, 2015.
2. Tầm soát
1. RL giấc ngủ
2. Đau nhức mạn tính
3. BL cơ thể mạn tính (tiểu đường, tim mạch…)

4. MUS (Medically unexplained symptoms)
5. Khám bệnh thường xuyên

6. Hậu sản
7. Sang chấn tâm lý
ed.). Arlington,
Nelson, 2015.
3. Tiêu chuẩn chẩn đoán (DSM-5)
TIÊU CHUẨN ĐẶC ĐIỂM
A. 1. Khí sắc trầm cảm
≥5 triệu chứng 2. Giảm sự quan tâm, hài lòng vui thích
≥2 tuần 3. Tăng cân/sụt cân đáng kể
≥1 triệu chứng (1)
4. Mất ngủ/ngủ nhiều
hoặc (2)
Các triệu chứng 5. Kích động/chậm chạp
xuất hiện hầu như 6. Mệt mỏi/mất sinh lực
suốt ngày 7. Cảm giác vô dụng, tội lỗi
8. Giảm năng lực tập trung, suy nghĩ
9. Nghĩ về cái chết, ý tưởng tự sát
B Làm suy giảm chức năng xã hội, nghề nghiệp đáng kể

C Không do nghiện chất, BL thực thể
D Không phải RLPL-CX, TTPL, RLDPL, RLHT và RLLT khác
E Không có giai đoạn hưng cảm và hưng cảm nhẹ
ed.). Arlington,
Nelson, 2015.
4. Phân nhóm
1. Trầm cảm lo âu
2. Trầm cảm thể trầm uất
3. Trầm cảm không điển hình
4. Trầm cảm loạn thần
5. Trầm cảm sau sinh
6. Rối loạn cảm xúc theo mùa
7. Trầm cảm kháng trị
8. Theo mức độ American
nặng Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th
ed.). Arlington,
Nelson, 2015.
5. Chẩn đoán phân biệt
1. Rối loạn lưỡng cực

2. Tang thương/ sang chấn tâm lý
3. Rối loạn sử dụng chất/thuốc
4. Các bệnh nội khoa
5. Rối loạn tâm thần khác
ed.). Arlington,
Nelson, 2015.
5. Chẩn đoán phân biệt
Đặc điểm Tang thương MDD
Cảm xúc nổi Trống rỗng và mất mát Buồn chán

trội
Diễn tiến Dao động với sự nhớ nhung Dai dẳng với nổi bận tâm tự chỉ trích bản thân và
và giảm theo thời gian những suy nghĩ tiêu cực về tương lai
Cảm xúc tích Có Hạn chế

cực
Lòng tự trọng Bảo tồn Bị che mờ bởi sự tự ti, mặc cảm
Ý tưởng tự sát Muốn đoàn tụ với người mất, Muốn thoát khỏi cuộc sống hiện tại, kéo dài dai dẳng
nhưng giảm dần
ed.). Arlington,
Nelson, 2015.
IV. CÁC BỆNH ĐỒNG MẮC:
1. Các rối loạn tâm thần
ed.). Arlington,
Nelson, 2015.
2. Các bệnh lý thần kinh
ed.). Arlington,
Nelson, 2015.
3. Các bệnh lý cơ thể khác
ed.). Arlington,
Nelson, 2015.
V. ĐIỀU TRỊ:
1. Mục tiêu điều trị
1. Ổn định cơn
2. Bảo đảm an toàn
3. Phục hồi chức năng
4. Phòng ngừa tái phát
ed.). Arlington,
Nelson, 2015.
V. ĐIỀU TRỊ:
2. Chỉ định nhập viện
1. Có ý tưởng tự sát dai dẳng, lên kế hoạch tự sát, đã có hành vi tự sát

2. Không tuân thủ điều trị
3. Không chịu ăn uống
4. Mất hệ thống nâng đỡ
5. Triệu chứng tiến triển nhanh, không đáp ứng điều trị
6. Các hành vi nguy hiểm khác (kích động, bỏ nhà đi lang thang...)
ed.). Arlington,
Nelson, 2015.
V. ĐIỀU TRỊ:
3. Hướng điều trị
HÓA LIỆU
PHÁP
LIỆU PHÁP
HỔ TRỢ
TÂM LÝ
LIỆU PHÁP
CHOÁNG
ĐIỆN
ed.). Arlington,
Nelson, 2015.
V. ĐIỀU TRỊ:
3. Hướng điều trị _ Hóa liệu pháp
HÓA LIỆU PHÁP
THUỐC ĐIỀU
THUỐC CHỐNG THUỐC CHỐNG THUỐC AN
HÒA
TRẦM CẢM LOẠN THẦN THẦN
KHÍ SẮC
ed.). Arlington,
Nelson, 2015.
V. ĐIỀU TRỊ:
 Lợi ích lâm sàng đáng kể (giảm 50% triệu chứng): 60%
 Khỏi bệnh hoàn toàn: 30-40% với một loại thuốc CTC
 Duy trì liều trong 6-12 tháng sau khi khỏi bệnh hoàn toàn
 Nhiều đợt tái phát: kế hoạch điều trị lâu dài
 Giảm thiểu tác dụng phụ: quan trọng giúp bệnh nhân tuân thủ điều trị
 Thời gian bắt đầu đáp ứng: 2-4 tuần
 Thời gian đáp ứng hoàn toàn: 8-12 tuần
ed.). Arlington,
Nelson, 2015.
V. ĐIỀU TRỊ:
 Giữa các thuốc có cùng hiệu quả, lựa chọn dựa vào: tính an toàn, tính
dung nạp, tính dễ sử dụng
 Cân nhắc các bệnh đồng mắc
 Dựa vào triệu chứng đặc biệt của bệnh nhân
 Chọn lựa nhóm thuốc:
 First-Line: SSRIs
 Second-Line: SNRIs, buproprion, mirtazapine
 Third-Line: TCAs, MAOIs
ed.). Arlington,
Nelson, 2015.
V. ĐIỀU TRỊ:
 Tác dụng: tăng dẫn truyền hệ NA và/hoặc Serotonine (5-HT)

 Cơ chế:
 Ức chế tái hấp thu CDTTK (re-uptake inhibitors): TCAs, SSRIs
 Tăng phóng thích CDTTK (đối vận autoreceptor trước xi-nap):
Mirtazapine
 Ngăn phá hủy CDTTK (ức chế enzym/xi-náp): MAOI
ed.). Arlington,
Nelson, 2015.
V. ĐIỀU TRỊ:
 Thế hệ cũ:
 TCA: Chống trầm cảm 3 vòng
 MAOI: Ức chế men monoamine oxidase
 Thế hệ mới:
 SSRI: ức chế tái hấp thu serotonine chọn lọc
 SNRI: ức chế tái hấp thu serotonine-NA chọn lọc
 Khác
ed.). Arlington,
Nelson, 2015.
V. ĐIỀU TRỊ:
3. Hướng điều trị _ Hóa liệu pháp: TCAs
ed.). Arlington,
Nelson, 2015.
V. ĐIỀU TRỊ:
3. Hướng điều trị _ Hóa liệu pháp: TCAs
Hoaït chaát Lieàu Taùc duïng phuï töông ñoái
mg/d
Antic An Haï RL Tieâu Kích Chuù thích
holin tha HA tö tình hoaù ñoäng/
ergic àn theá duïc maát
nguû
Amitriptyline 100-300 +++ +++ +++ ++ +/- 0 Ñau maõn tính, mất ngủ Giaûm
daãn
Clomipramine 100-250 +++ +++ +++ +++ +/- 0 OCD truyeàn
tim, haï
thaáp
Desipramine 100-300 + + + ++ +/- +/-
ngöôõng
ñoäng
Doxepin 100-300 +++ +++ +++ ++ +/- 0 kinh,
lieàu >
Imipramine 100-300 +++ ++ +++ ++ +/- 0 2000 mg
coù theå
50-150 + + + ++ +/- 0 Noàng ñoä hiệu quả/ gaây töû
Notriptyline vong
maùu: 50-150 ng/ml
Protriptyline 20-60 +++ +/- + ++ +/- ++
Trimipramine 100-300 ++ ++ ++ ++ +/- 0
ed.). Arlington,
Nelson, 2015.
V. ĐIỀU TRỊ:
3. Hướng điều trị _ Hóa liệu pháp: SSRIs
ed.). Arlington,
Nelson, 2015.
V. ĐIỀU TRỊ:
3. Hướng điều trị _ Hóa liệu pháp: SSRIs
ngöôøi
Anti An Haï RL Tieâ Kích Chuù thích
lôùn
cholin thaà HA tình u ñoäng/
mg/d
ergic n tö duïc hoa maát
theá ù nguû
Citalopram 20-40 0 +/_ 0 +++ ++ ++/- - Lieàu thaáp hieäu quaû ñ/v
haàu heát BN
Escitalopram 10-20 0 ++/- 0 +++ ++ ++/-
- Ứùc cheá ñaùng keå vaø
Fluoxetine 10-60 0 0 0 +++ ++ +++ bieán thieân treân men
P450 ôû gan (ngoaïi tröø
Fluvoxamine 100- 0 + 0 +++ ++ ++/-
Citalopram vaø
300 Escitalopram)
Paroxetine 20-60 ++/- ++/- 0 ++ ++ ++/-
0 - 0 +++ +++ +
+++: rất cao
Sertraline 50-200
++ : cao
+ : TB
++/-: thấp
+/-: rất thấp
ed.). Arlington,
Nelson, 2015.
V. ĐIỀU TRỊ:
3. Hướng điều trị _ Hóa liệu pháp: MAOIs
ed.). Arlington,
Nelson, 2015.
V. ĐIỀU TRỊ:
3. Hướng điều trị _ Hóa liệu pháp: MAOIs

ngöôøi
Anti An Haï RLCN Tieâu Kích
lôùn
cholin thaàn HA tö tình hoaù ñoäng/
mg/d
ergic theá duïc maát
nguû
Isocarboxazid 20-60 + ++/- +++ ++ +++ +

Phenelzine 45-90 + + +++ ++ +/- 0
Tranylcypromine 20-50 + 0 +++ ++ +/- +++
ed.). Arlington,
Nelson, 2015.
V. ĐIỀU TRỊ:
3. Hướng điều trị _ Hóa liệu pháp: SNRIs
Hoaït chaát Lieàu Anti An Haï RL Tieâu Kích Chuù thích

choline thaà HA tình hoaù ñoäng/
rgic n tö duïc maát
the nguû
á
Duloxetine 60-120 0 ++ 0 0 +/- 0 Thận trọng trên BN có BL

về gan
Venlafaxine 150-375 0 ++/- +/- ++ +++ + Gây triệu chứng cai khi
ngưng thuốc độc ngột
Desvenlafaxine 50 + + + + +/- 0
ed.). Arlington,
Nelson, 2015.
V. ĐIỀU TRỊ:
3. Hướng điều trị _ Hóa liệu pháp: Nhóm khác
Hoaït chaát Lieàu Anti An Haï RL Tieâ Kích Chuù thích

cholin thaà HA tö tình u ñoäng/
ergic n theá duïc hoa maát
ù nguû
Mirtazapine 30-45 0 ++ 0 0 +/- 0 Tăng cân

Bupropion 300-450 0 0 0 0 + ++ Tránh dùng trên BN động
kinh
Vilazodone 40 0 ++ ++/- 0 + +/-
Trazodone 200-600 +/- +++ +++ 0 + 0 TDP: cöông cöùng döông
vaät (1:1000-1:10000)
Lieàu an thaàn: 50-200 mg
ed.). Arlington,
Nelson, 2015.
V. ĐIỀU TRỊ:
3. Hướng điều trị _ Hóa liệu pháp: Chống chỉ định
 TCAs:
 Tăng nhãn áp góc đóng, phì đại tuyền liệt tuyến, bệnh Basedow
 Bệnh lý tim mạch (NMCT mới, RL nhịp tim, suy tim), suy gan thận
 Không phối hợp MAOIs, thuốc hạ áp (Aldomet), co mạch, rượu
 MAOIs:
 Thức ăn chứa Tyramine (phomai, thịt hun khói, chuối, rượu bia...)
 Thuốc tim mạch, thuốc chống trầm cảm khác, Amphetamine.
 SSRIs, SNRIs: Tương đối an toàn
ed.). Arlington,
Nelson, 2015.
V. ĐIỀU TRỊ:
3. Hướng điều trị _ Liệu pháp khác
 Liệu pháp ánh sáng

 Kỹ thuật kích thích thần kinh
 Liệu pháp choáng điện
 Kích thích thần kinh phế vị
 Kích thích từ trường xuyên sọ
 Kích thích não sâu
 Liệu pháp tâm lý
ed.). Arlington,
Nelson, 2015.
V. ĐIỀU TRỊ:
3. Đánh giá điều trị
1) TĂNG LIỀU TỐI ĐA
4-6 tuần 2) ĐỔI THUỐC

-Cùng nhóm SSRI
Thuốc đầu tay
- Khác nhóm: TCA, SNRIs,
SSRI Không đáp ứng Khác
3) PHỐI HỢP THUỐC:

- Cùng/khác nhóm
- Hormon tuyến giáp
- Lithium, L-Tryptophan
ed.). Arlington,
Nelson, 2015.
VI. CHỌN LỰA THUỐC:
1. Mang thai
 Chiếm 10% thai phụ, 30% trầm cảm sau sanh khởi phát trước sanh
 Nguy cơ nếu không điều trị:
• Làm hại bản thân, không chăm sóc bản thân và thai
• Làm hại thai nhi và trẻ
 Nguy cơ nếu điều trị:
• gây dị tật thai nhi (5%, 3 tháng đầu thai kì)
• nhiểm độc trẻ sơ sinh (3 tháng cuối)
• ảnh hưởng hành vi – tâm thần kinh về sau
ed.).Guidelines
The Maudsley: Prescribing Arlington,in VA: American
Psychiatry, 13 th Psychiatric
Edition. DavicPublishing.
Taylor, 2018.
1. Mang thai
Nhóm Khuyến cáo Thuốc khuyến cáo
TCA - Được sử dụng rộng rãi - Nortriptyline
- Tăng nguy cơ sanh non - Desipramine
- Gây hội chứng cai trên trẻ sơ sinh
SSRIs - Không gây dị tật thai, trừ Paroxetine (dị tật tim) - Fluoxetine
- Sanh non, sảy thai
- Thai nhẹ cân
IMAOs - Không sử dụng

- Gây dị tật thai
- Cơn tăng huyết áp
SNRIs - Không gây dị tật thai
- Có khả năng gây hội chứng cai
ed.).Guidelines
Taylor, 2018.
2. Hậu sản
 Tất cả nhóm CTC đều qua sữa mẹ

 Cân nhắc lợi ích – hậu quả
 Theo dõi trẻ về sự phát triển và cân nặng
 Sử dụng liều thấp nhất, sử dụng đơn trị liệu
 Tránh cho bú vào thời điểm nồng độ thuốc đạt đỉnh
 Thuốc khuyến cáo: Sertraline, Mirtazapine
ed.).Guidelines
Taylor, 2018.
3. Động kinh
 9-40% RLTC trên bn ĐK, 60% trên ĐK kháng trị

 Tăng nguy cơ tự sát: 4-5 lần
 Nguy cơ khi điều trị:
• Gây giảm ngưỡng ĐK, khởi phát cơn ĐK đầu tiên (liều cao)
• Hội chứng hạ natri máu
 Tác dụng an thần càng cao tăng khả năng co giật
 ECT có giá trị trên BN không ổn định
ed.).Guidelines
Taylor, 2018.
3. Động kinh
Thuốc Khuyến cáo Đặc điểm
SSRIs An toàn Không có tác dụng gây co giật
Mirtazapine Thận trọng Rất ít thử nghiệm lâm sàng

Venlafaxine
Duloxetine Thận trọng Rất ít thử nghiệm lâm sàng

Rất hiếm ghi nhận gây co giật
Amitriptyline Không dùng Gây co giật

Clomipramine
Bupropion
Lithium Thận trọng Ít gây co giật ở liều điều trị
ed.).Guidelines
Taylor, 2018.
4. Suy thận
 Người già được đánh giá Suy thận nhẹ - GĐ2

 Tránh dùng thuốc gây hại thận/ Suy thận GĐ3,4
 Dùng liều thấp tăng dần
 Tránh dùng thuốc TD kéo dài, TDP Anticholinergic, kéo dài QTc
 Theo dõi cân nặng (tăng cân ĐTĐ Ly giải cơ, suy thận)
ed.).Guidelines
Taylor, 2018.
4. Suy thận
Thuốc Mức độ đào thải Đặc điểm
không chuyển hóa
tại thận
Amitriptyline <10% Sử dụng điều trị đau trên BN suy thận
Clomipramine <2% Liều: GFR 20-50ml/p: bình thường,
GFR<20: tăng liều chậm
Citalopram <13% Sử dụng quá liều có khả nặng suy thận,
không khuyến cáo GFR <20 ml/p
Escitalopram 8%
Fluoxetine 2.5-5%
Mirtazapine 75% Điều trị triệu chứng ngứa do suy thận
Paroxetine <2%
Sertraline <0.2%
ed.).Guidelines
Taylor, 2018.
5. Suy gan
 Đặc điểm BN suy gan:

• Giảm khả năng chuyển hóa
• Giảm khả năng tổng hợp (protein h/t, y/t đông máu phụ thuộc VitK)
• Giảm dòng máu tại gan
 Sử dụng liều thấp tăng dần, tăng liều chậm, đơn trị liệu
 Tránh sử dụng thuốc có t/d an thần, táo bón (tăng nguy cơ bệnh não do
gan)
 Tránh sử dụngAmerican
thuốcPsychiatric
gây độc cho gan
Association. (IMAOs)
(2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th
ed.).Guidelines
Taylor, 2018.
5. Suy gan
Thuốc Đặc điểm
SSRIs Tương đối an toàn, tt ảnh hưởng lên men chuyển hóa tại gan
(Citalopram, Escitalopram)
TCAs Không nên sử dụng (TDP Antichoinergic, tăng men gan)
IMAOs Không được dùng (gây độc cho gan)
Venlafaxine Giảm 50% liều khi sử dụng
Mirtazapine Thận trọng vì TD an thần
Duloxetine Không được dùng vì chuyển hóa tại gan, độ thanh thải giảm
đáng kể thậm chí trong trường hợp SG nhẹ
ed.).Guidelines
Taylor, 2018.
VI. TIÊN LƯỢNG
 Có triệu chứng loạn thần

 Thời gian cơn kéo dài
 Quan hệ gia đình, xã hội xấu
 Tiền căn:
 Gia đình: có RL tâm thần
 Bản thân: nghiện chất
 Tuổi khởi phát sớm
 Có chỉ định nhập viện
ed.). Arlington,
Nelson, 2015.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Sách “Tâm thần học” (2005). BM Tâm thần. Đại học Y Dược TPHCM.
2. Oxford American Psychiatry Library. Major depressive disorder. Stephen M. Strakowski, 2015.
3. American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th
4. Gerstenblith, T. A., & Kontos, N. (2015). 24 Somatic Symptom Disorders. Massachusetts general hospital
comprehensive clinical psychiatry, 10, 255.
5. Hales, R. E., Yudofsky, S. C., Gabbard, G. O., & American Psychiatric Publishing. (2014). The
American Psychiatric Publishing textbook of psychiatry. Washington, DC: American Psychiatric Pub.
6. Kaplan, H. I., & Sadock, B. J. (2015). Kaplan and Sadock's synopsis of psychiatry: Behavioral
sciences/clinical psychiatry (11th ed.). Baltimore, MD, US: Williams & Wilkins Co.
7. Stahl, S. M., & Stahl, S. M. (2013). Stahl's essential psychopharmacology: neuroscientific basis and
practical applications. Cambridge university press.

Roi Loan Trầm Cảm Chủ Yếu - bs Yến Phi

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Roi Loan Trầm Cảm Chủ Yếu - bs Yến Phi

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

RỐI LOẠN TRẦM CẢM CHỦ YẾU

(Major depressive disorder)

ThS. BS. Hồ Nguyễn Yến Phi

(Tiếp cận cơ bản – Dành cho học viên SĐH)

1. Rối loạn trầm cảm chủ yếu

4. Rối loạn khí sắc trước chu kỳ kinh

7. RL trầm cảm biệt định khác

1. Nắm được dịch tể học

2. Nắm được bệnh nguyên

3. Mô tả được bệnh cảnh lâm sàng

4. Nắm được tiêu chuẩn chẩn đoán theo DSM-5

5. Nắm hướng điều trị bệnh

6. Nêu được diễn tiến và tiên lượng bệnh

 Liên quan đến tử vong sớm

1. Bất thường mạng lưới cảm xúc và nhận thức

Ventral prefrontal: emotional (cảm xúc)

 Đáp ứng cấp tính khi stress

Cảm xúc Tư duy

3. BL cơ thể mạn tính (tiểu đường, tim mạch…)

5. Khám bệnh thường xuyên

B Làm suy giảm chức năng xã hội, nghề nghiệp đáng kể

1. Rối loạn lưỡng cực

Cảm xúc nổi Trống rỗng và mất mát Buồn chán

Cảm xúc tích Có Hạn chế

Lòng tự trọng Bảo tồn Bị che mờ bởi sự tự ti, mặc cảm

2. Bảo đảm an toàn

3. Phục hồi chức năng

4. Phòng ngừa tái phát

1. Có ý tưởng tự sát dai dẳng, lên kế hoạch tự sát, đã có hành vi tự sát

HÓA LIỆU PHÁP

 Tác dụng: tăng dẫn truyền hệ NA và/hoặc Serotonine (5-HT)

Trimipramine 100-300 ++ ++ ++ ++ +/- 0

Hoaït chaát Lieàu Taùc duïng phuï töông ñoái

Isocarboxazid 20-60 + ++/- +++ ++ +++ +

Hoaït chaát Lieàu Anti An Haï RL Tieâu Kích Chuù thích

Duloxetine 60-120 0 ++ 0 0 +/- 0 Thận trọng trên BN có BL

Hoaït chaát Lieàu Anti An Haï RL Tieâ Kích Chuù thích

Mirtazapine 30-45 0 ++ 0 0 +/- 0 Tăng cân

 Liệu pháp ánh sáng

1) TĂNG LIỀU TỐI ĐA

4-6 tuần 2) ĐỔI THUỐC

3) PHỐI HỢP THUỐC:

IMAOs - Không sử dụng

 Tất cả nhóm CTC đều qua sữa mẹ

 9-40% RLTC trên bn ĐK, 60% trên ĐK kháng trị

Thuốc Khuyến cáo Đặc điểm

SSRIs An toàn Không có tác dụng gây co giật

Mirtazapine Thận trọng Rất ít thử nghiệm lâm sàng

Duloxetine Thận trọng Rất ít thử nghiệm lâm sàng

Amitriptyline Không dùng Gây co giật

Lithium Thận trọng Ít gây co giật ở liều điều trị

 Người già được đánh giá Suy thận nhẹ - GĐ2

 Đặc điểm BN suy gan:

Thuốc Đặc điểm

TCAs Không nên sử dụng (TDP Antichoinergic, tăng men gan)

IMAOs Không được dùng (gây độc cho gan)

Venlafaxine Giảm 50% liều khi sử dụng

Mirtazapine Thận trọng vì TD an thần

 Có triệu chứng loạn thần

You might also like