SENKOP

- Serebral kan akımının azalması yada anoksi

sonucu, ani olarak gelişen postür ve tonüs
kaybıyla göden kendiliğinden düzelen geçici
bilinç kaybıdır.
SENKOP

- Serebral kan akımının 8-10 saniye süreyle

kesilmesi bilinç kaybına yol açmaktadır.
SENKOP

- Sistolik kan basıncının 70 mmHg altına

inmesi yada; kan basıncındaki 30-40
mmHg’lık düşüşler senkopa neden olabilir.
 SENKOP
- Hastaneye yatırılma nedenlerinin % 1’ini,

- Acil polikliniğe başvurma nedenlerinin ise %

3’ünü oluşturur.

- Toplumun % 50’si yaşamları boyunca en az

bir kez senkop geçirmektedir.

- Senkop, özellikle adölesan döneminde ve 50

yaş üstünde daha sıktır.

- Çocukların yaklaşık % 15’i adölesan dönemi

bitmeden senkop geçirmektedir.
 SENKOP NEDENLERİ

- Çocuklarda basit fizyolojik değişikliklerden

- Yaşamı tehdit eden ciddi hastlıklara kadar

pek çok neden serebral kan akımını
etkileyerek senkopa yol açabilir
SENKOP NEDENLERİ

Senkop nedenleri üç ana grup

halinde incelenir.

1- Kardiyovasküler
2- Kalp dışı senkoplar
3- Nedeni bilinmeyen senkoplar
 ÇOCUKLARDA SENKOP
NEDENLERİ
1- KARDİYOVASKÜLER NEDENLER

Obstrüktif nedenler
- Sol ventrikül çıkış yolu obstrüksiyonu: Aort
stenozu hipertrofik kardiyomyopati,
sol atriyal miksoma, mitral
stenozu, prostetik kapak disfonksiyonu
- Pulmoner akım obstrüksiyonu: Pulmoner
stenoz, pulmoner
hipertansiyon, pulmoner emboli, Fallot
tetralojisi, sağ atriyal miksoma
 ÇOCUKLARDA SENKOP
NEDENLERİ
1- KARDİYOVASKÜLER NEDENLER
Aritmiler
- Bradiaritmiler
Sinüs nod disfonksiyonu
İkinci ve üçüncü derece atriyoventriküler blok
“Pacemaker” disfonksiyonu
- Taşiaritmiler
Ventriküler taşikardi
Supraventriküler taşikardi
 ÇOCUKLARDA SENKOP
NEDENLERİ
2- KALP DIŞI NEDENLER
- Vazovagal
- Refleks: Miksiyon, defekasyon, öksürme, yutkunma,
valvasalva
- Ortostatik hipotansiyon
- Karotis sinüs hassasiyeti
- Metabolik: Hipoglisemi, hipokalsemi, hipoksi,
hipokapni
 ÇOCUKLARDA SENKOP
NEDENLERİ
2- KALP DIŞI NEDENLER

- Nörolojik: Konvülziyon, serebrevasküler

hastalıklar, hidrosefali, tümörler
- Psikojenik: Histeri, anksiyete, somatizasyon,
depresyon
- İlaçlar

3- NEDENİ BİLİNMEYENLER
 ÇOCUKLARDA SENKOP
NEDENLERİ
1- KARDİYOVASKÜLER NEDENLER

- Senkop geçirenlerin % 8-% 39’unda kardiyak

nedenler bulunmuştur.
- Kardiyovasküler nedenlerin tanınması yaşam
açısından önem taşımaktadır.
- Kardiyovasküler sisteme ait senkoplar hiçbir belirti
vermeden ani olarak gelişebilir (Adams-Stokes)
- Başlangıcında çarpıntı, göğüs ağrısı, nefes darlığı gibi
semptomlar da bulunabilir.
 ÇOCUKLARDA SENKOP
NEDENLERİ
1- KARDİYOVASKÜLER NEDENLER

ARİTMİLER
- Ritm ve iletim bozuklukları en önemli senkop
nedenleridir
- İkinci ve üçüncü derece atrioventriküler bloklar
- Senkopa yol açan önemli bir neden sinüs nod
disfonksiyonudur.
 ÇOCUKLARDA SENKOP
NEDENLERİ
2- KALP DIŞI NEDENLER

Vazovagal Senkop
- Çocuklarda en sık görülen senkop nedenidir

- Tüm senkop nedenlerinin % 50’sini oluşturur

- Öncesinde korku, stress, heyecan, ağrı gibi

- Tetiği çeken faktörlerin bulunması ile karakterizedir

 ÇOCUKLARDA SENKOP
NEDENLERİ
2- KALP DIŞI NEDENLER
Vazovagal Senkop
Mekanizma
- Ani ayağa kalkma ile Bezold-Jarish Refleksi

Venöz Göllenme

Venöz dönüş azalır

Kan basıncı düşer

Sempatik aktivite artar

Sol ventrikül kan traksiyonu artar

 ÇOCUKLARDA SENKOP
NEDENLERİ
2- KALP DIŞI NEDENLER
Vazovagal Senkop
Mekanizma
Sol Ventrikül kavitesi azalır

Ventriküller Mekanoreseptörlerin stimülasyonu

Vazodilatasyon ve Kardiyak yavaşlamaya neden
olan sempatik çekilme
Bradikardi
Periferik direnç azalması pozitif feedback ile
ventriküler volümde azalma
Senkop
 ÇOCUKLARDA SENKOP
NEDENLERİ
2- KALP DIŞI NEDENLER
Vazovagal Senkop
Klinik Özellikler
- Senkop ani emosyonel stres veya ağrılı travmaları
takiben meydana gelir
- Kan görme
- Kan alıma
- Kan kaybı
- Küçük cerrehi müdaleler
- Açlık, yorgunluk
- Vazovagal senkop için en sık karşılaşılan provakatif
faktörler
 ÇOCUKLARDA SENKOP
NEDENLERİ
2- KALP DIŞI NEDENLER
Vazovagal Senkop
Klinik Özellikler
- Sıklıkla sıcak ve havasız ortamlarda gelişir
- Bulantı, sıcak basması veya baş dönmesi
- Kan basıncının düşmesi ile beraber solukluk, terleme,
bulantı, midriazis ve bradikardi
- Ayakta durmakta olan bireyde bu belirtiler başlar
başlamaz, sırt üstü yere yatırılacak olursa senkop
gelişimi önlenebilir
- Vazovagal senkopta genellikle tonik ve klonik
kasılmalar görülmez
 ÇOCUKLARDA SENKOP
NEDENLERİ
2- KALP DIŞI NEDENLER
Vazovagal Senkop
Klinik Özellikler

- Nadir olarak konvülsiyon oluşturacak kadar serebral

hipoksi olabilir
- Ayırıcı tanıda büyük problem oluşturur
- Hastalarda senkopu takiben bilinç hemen geriye
döner
- Genellikle postiktal uyku hali görülmez
- Vazovagal senkop selim kabul edilmesine rağmen
- Senkop esnasında kardiyak arrest ve ani ölüm
bildirilmiştir
 ÇOCUKLARDA SENKOP
NEDENLERİ
2- KALP DIŞI NEDENLER
Vazovagal Senkopta Prodromal Bulgular
Uyarıcı Faktörler
Açlık
Yorgunluk
Hastalık
Sıcak
Kalabalık ortam
Ağrı
Anksiyete
Kan görme
Korku
 ÇOCUKLARDA SENKOP
NEDENLERİ
2- KALP DIŞI NEDENLER
Vazovagal Senkopta Prodromal Bulgular
Semptom ve Bulgular
Solukluk
Soğuk ve nemli cilt
Terleme
Göz kararması
Midriazis
Bulantı
Epigastrik hassasiyet
Baş dönmesi
Halsizlik
Fenalık hissi
 Karotis Sinüs Hassasiyeti
- Kardiyoinhibitör tip sıklıkla görülür
- Vakaların % 70’ini oluşturur.

- Karotis sinüsüne yapılan masaj sonucu üç saniyeden

fazla süren ventriküler asistolün görülmesi ile tanı
konur.

- İnhibisyon hem sinüs düğümünü hem de

atriyoventriküler düğümü etkiler

- Atropin vererek olay önlenebilir.

 Karotis Sinüs Hassasiyeti
- Vazodepresör tip ise belirgin hipotansiyonla
karakterize
- Vakaların % 5-10’unu oluşturur
- Kan basıncında semptoma yol açmayan 50
mmHg’lık düşüş
- Baş dönmesi, göz kararması gibi semptomlara yol
açan 30 mmHg’lik düşüş saptanması ile tanı
konulur
- Atropin etkisizdir
- Epinefrin vererek hipotansiyon önlenebilir
 Refleks Mekanizmalar
- Defekasyon
- Miksiyon
- Öksürme
- Yutkunma
- Otonomik sinir sistemi uyarılarak senkop
 Refleks Mekanizmalar
- Miksiyon sırasında mesanenin aniden boşalması
sonucu gelişen Refleks V.D
- Defakasyon sırasında yapılan valsalva manevrası
sonucu kafa içi basıncının artarak serebral kan
akımının azalması
- Öksürme sırasında artmış intratorasik basınç
nedeniyle kalbe dönen kanın azalması ve vagusun
uyarılması
- Yutkunma sırasında laringeal rukurrens sinirinin
uyarılması refleks mekanizmalara yol açan başlıca
durumlardır
 METABOLİK NEDENLER
- Metabolik nedenlere bağlı olarak gelişen senkop
genellikle nadirdir.

- Hipoglisemi

- Hipomagnezemi

- Hipoksi

- Hipokapni ve elektrolit dengesizlikleri

 NÖROLOJİK NEDENLER
- Çocuklarda bilinç kaybına yol açan en önemli
nedenlerden biri konvülziyon dur.
- Bilinç kaybı olan her vakada konvülziyonun ayırıcı
tanısı yapılmalıdır.
- Hastada auranın bulunması
- Tonik-klonik kasılmaların gözlenmesi
- Gaita ve idrar inkontinansının olması
- Hastanın yatar pozisyonda iken atak geçirmesi
- Postiktal bulguların gözlenmesi (Todd paralisizi)
- Konvülziyon lehine yorumlanır.
 NÖROLOJİK NEDENLER
- Ancak bu bulguların her vakada görülmemesi

- Çeşitli nedenlere bağlı olarak gelişen senkopun 15

saniyeden uzun sürmesi ile

- Serebral iskemiye yol açması durumunda

miyoklonik jerklere

- Jeneralize tonik tonik kasılmalara neden olabilmesi

ayırıcı tanıyı güçleştirmektedir
 NÖROLOJİK NEDENLER
- Uyarıcı ajan;
* Ağrı
* Ayakta durma
* Korku
* Bulantı
* Kulak çınlaması
* Görme kaybı
* Solukluk
* Terleme senkop vakaları için karekteristiktir
- Senkop atağının süresi genellikle daha kısadır
- Hasta kendine geldiğinde mentalitesi yerindedir
- İdrar inkontinansı bazen ortaya çıkabilir
- Fekal inkontinans çok nadirdir
 NÖROLOJİK NEDENLER
- Tanısal zorluk bilinç kaybı sırasında konvülsif
hareketler görülmesiyle ortaya çıkar
- Senkop sırasında tonik ekstensiyon ve myokolonik
jerkler görülmüş, fakat grandmal nöbet
gözlenmemiş
- Grandmal nöbet
- Dilin ısırılması
- Uzun postiktal dönem
- Amnezi
- Konfüzyon
- Epilepsiyi düşündürür
 PROGNOZ
- En iyi prognoz VVS

- En kötü prognoz kardiyak hastalıklar

 PSİKİYATRİK NEDENLER
- Özellikle adölesan döneminde senkopu taklit eden
histerik nöbetler görülebilir
- Bunlar psödokonvülziyon, psikojenik nöbet olarak
da adlandırılmaktadır
- Psödokonvülsiyon en sık 15-35 yaşları arasında
görülmektedir
- Nöbetin genellikle başkalarının yanında olması
- Nöbet sırasında kan basıncında ve nabız sayısında
değişiklik görülmemesi
- Nöbete hiperventilasyonun eşlik etmesi
 SENKOPA NEDEN OLAN
BAŞLICA İLAÇLAR
Vazodepresör ve kardiyoinhibitör reaksiyon oluşturanlar

- Antidepresanlar
- Antihipertansifler
- Vazodilatatörler
- Beta blokerler
- Kalsiyum kanal blokerleri
- Kalp glikosidleri
- Nitratlar
- Fenotiyazin deriveleri
 SENKOPA NEDEN OLAN
BAŞLICA İLAÇLAR
Plazma hacmini azaltanlar

- Diüretikler

Aritmi oluşturanlar

- Antiaritmikler
- Antidepresanlar
- Kalp glikozidleri
- Fenotiyazin deriveleri
 SENKOP
Öykü, Fizik muayene, EKG

TANI KOYDURUCU ANLAMLI BULGU NEGATİF

Vazovagal senkop Kalp hastalağı var Kalp hastalığı yok

Refleks senkop
Ortostatik hipotansiyon Holter monitorizasyon
İlaçlara bağlı Elektrofizyolojik çalışma Bir atak Tekrarlayan
Aritmiler (EKG’de saptanan) ataklar

Negatif ise
Tilt testi Tilt testi
Holter m. Holter m.
Tilt testi Loop EKG
Psikiyatrik
inceleme
SSS hastalıkları Azalmış kardiyak output
fokal nörolojik bulgular, (sağ veya sol ventrikül çıkış yolu Karotid sinüs senkopu
konvülsiyon, migren, ... obstrüksiyonu, kardiyomiyopati, ...

EEG Ekokardiyogram Karotis masajı

BBT Kateterizasyon
Anjiografi Akciğer sintigrafisi
Pulmoner anjiyografi

Senkoplu hastaya yaklaşım şeması

BBT= Bilgisayarlı beyin tomografisi, SSS= Santral sinir sistemi
 SENKOP

TANI YÖNTEMLERİ
- Senkop tanısında çeşitli güçlüklerle karşılaşılmakta

- Vakaların yaklaşık yarısında etyolojik neden

bulunmamaktadır
 SENKOP TANISINDA
KULLANILAN İNVAZİV
OLMAYAN YÖNTEMLER
- Öykü
- Fizik muayene
- Elektrokardiyografi
- Laboratuvar tetkikleri
(tam kan sayımı, kan şekeri, EEG gibi)
- Ekokardiyografi
- Egzersiz testi
 SENKOP TANISINDA
KULLANILAN İNVAZİV
OLMAYAN YÖNTEMLER
- Ambulatuar elektrokardiyografi
(Holter monitorizasyon)
- Signal-averaged elektrokardiyografi
- Tilt testi
- Nörolojik inceleme
(Bilgisayarlı beyin tomografisi, antiografi)
- Endokrinolojik inceleme
(Diabetes mellitus, adrenal yetmezlik,
feokromositoma)
 Öykü ve Fizik Muayene
- Senkop tanısında da en önemli yöntem öykü ve
fizik muayenedir

- Vakaların % 49-85’inde yalnızca öykü ve fizik

muayene ile tanı konulmaktadır
 Tilt Testi

- Vazovagal senkopların tanısında

kullanılan oldukça yararlı bir
yöntemdir.
 Tilt
Kalp
Hızı
Venöz dönüş Vagal
efferentler

Küçük aşırı BEYİN KAN

Kan Basıncı
Kontrakte ventrikül Vagal SAPI BASINCI
C fibriller SENKOP

Sempatik
Çekilme
Katekolamin

Vazodilatasyon
 Baroreseptör
Stroke uyarılması
Sol volüm
ventrikül
volümü
Vazomotor merkez
Venöz Sol ventrikül
dönüş kontraktilitesi

Alfa veya beta

Mekanoreseptör uyarılması adrenerjik tonus
Periferik venöz (miyokardiyal C lifleri)
TİLT göllenme
TESTİ
Kalp hızı veya
periferik vasküler
Vazomotor merkez rezistans
Periferik
vazodilatasyon

Vagal tonus Yeterli kan basıncı

Alfa veya beta
Hipotansiyon adrenerjik tonus
Bradikardi veya
asistol
PARADOKS CEVAP NORMAL CEVAP

Tilt testinde senkop mekanizması

 VAZOVAGAL SENKOPUN
TEDAVİSİ
- Hastaların Psikolojik Yönden Rahatlatılması

- Sık olarak senkop tanımlayan hastalara senkopun

selim natürlü olduğu anlatılmalı ve senkop
esnasındaki muhtemel yaralanmalara karşı hasta
uyarılmalıdır

- Tedaviye rağmen bazı hastaların semptomatik

kalabilecekleri, bu nedenle yoğun incelemelerle
ekonomik yönden kayba uğramamaları
açıklanmalıdır
 KALICI PACEMAKER
- Kardiyoinhibitör senkopa fizyolojik (DDD) pacing

- VVI pacing semptomları arttırabilir

- Pacemaker’a ilaveten ilaç tedavisi gerekebilir

 Farmakolojik Tedavi
- Beta reseptör blokajı-metoprolol

- Sempatikomimetik ajanlar-efedrin, epinefrin

- Antikikolnerjik ajanlar

- Kombine farmakolojik çıkışın modülasyonu-clonidine

- Vazokonstriktörler-ergot preparatları

- Kan volümü genişleticiler

- Bol sıvı, tuz
- Fluorocortisone
- ACTH