Mga Panuntunan

A P
Aktibong Pagpapahalaga sa
Partisipasyon oras
 Aralin 5:
MGA SINAUNANG
KABIHASNAN SA DAIGDIG
Ang pag-usbong ng kabihasnan ay
nag-ugat sa mga pag-unlad na
naganap sa Panahong Neolitiko.
Ang sinaunang kabihasnan ay hindi lamang
nagsimula sa pagkakaroon ng malaking
pamayanan o populasyon. Nagsimula ring
maging bihasa ang mga tao sa iba’t-ibang
larangan, sa mga institusyong pang-estado o
pamamahala,sa sistema ng pagtatago ng mga
talaan at dokumento at sa makabagong mga
teknolohiya.
8
  Noong 3500-3000 BCE, nagsimulang sumibol ang
mga unang lungsod-estado sa kabihasnang
Mesopotamia na itinuturing na kauna-unahang
sibilisasyon na umusbong sa daigdig. Kinalaunan ang
kulturang nalinang dito ay kumalat sa Fertile
Crescent.

 Ang salitang MESOPOTAMIA ay halaw sa salitang

Griyego na Mesos at Potamos na nangangahulugang
“sa pagitan ng dalawang ilog.”
 HEOGRAPIYA NG MESOPOTAMIA
• Nagsimula sa malawak na lupaing dinadaluyan ng mga
ilog Tigris at Euphrates ang kauna- unahang mga
lungsod sa daigdig, tinatawag na Mesopotamia, ang
lupaing matatagpuan sa pagitan ng mga ilog na ito.
• Sa kasalukuyan, matatagpuan ito sa
Iraq at bahagi ng Syria at Turkey.
• Matatagpuan ang Mesopotamia sa
rehiyon ng Fertile Crescent, isang
paarkong matabang lupaing
nagsisimula sa Persian Gulf hanggang
sa silangang baybayin ng
Mediterranean Sea.
• Ang regular na pag-apaw ng ilog Tigris at Euphrates
ay nagdudulot ng baha na nag- iiwan ng banlik (silt).
Dahil dito, nagiging mataba ang lupain ng rehiyon na
nakabubuti sa pagtatanim.
• Ang Mesopotamia ay walang
likas na hangganan kaya
mahirap ipagtanggol ang
lupaing ito sa ibang karatig
lugar. Naimpluwensiyahan din
ito ng mga karatig lugar dahil
na rin sa mga ugnayang
pangkalakalan at tunggaliang
militar.
• Sa mga taong 5500 B.C.E., daan-daang
maliliit na pamayanang sakahan ang
matatagpuan sa kapatagan ng hilagang
Mesopotamia na pinag- ugnay-ugnay
ng malalayo at mahahabang rutang
pangkalakalan.
• Bunga ng pag-unlad ng lipunan sa
mga sumusunod na taon,
nagkaroon ng mga pagbabago sa
aspektong panlipunan,
pampulitika, at panrelihiyon na
nagdulot ng sentralisadong
kapangyarihan. Isang halimbawa
ang Uruk na itinuturing na isa sa
mga kauna-unahang lungsod sa
daigdig.
 SUMERIAN
AKKADIAN
BABYLONIAN
HITTITE
ASSYRIAN
CHALDEAN
PHONECIAN
LYDIAN
ADD A FOOTER
PERSIAN
 ANG
Pinaniniwalaang dito umusbong CUNEIFORM
ang pinakaunang lungsod-estado
sa buong daigdig.

• Ang mga Sumerian ay

nakaimbento ng mga bagay
na nakatulong sa paglinang
sa kultura sa
Mesopotamia. Isa na dito
ay ang kauna-unahang
sistema ng pagsulat na
tinawag na cuneiform. ADD A FOOTER 18
 Cuneiform- kung saan ang mga salita ay
kinatawan ng mga simbolo o hugis
,kadalasan ay tatsulok. Ang karaniwang
gamit na panulat ay sytlus o eskriba na gawa
sa reed,isang uri ng halaman at ang sulatan
naman ay tabla na gawa sa putik.
 Mas mainam na sistema ng irigasyon at
pagsasaka; gumamit ng sinaunang uri ng
araro ang mga Sumerian.
 Paggamit ng potter’s wheel sa paggawa ng
tapayan.
 Paggamit ng gulong bilang instrumento ng
transportasyon ng mga tao at kagamitan.
 Code of Ur-Nammu
 Pagtatag ng mga paaralan
 Pagtayo ng templo bilang lugar-sambahan o
ziggurat na nakalaan lamang sa mga pari.
 Pagsukat ng timbang at distansya
 Lunar kalendar (12 buwan)
Ang Akkad ang
unang kabihasnan
na nakapagtatag ng
imperyo at ito ay
naisaatuparan ni
Sargon I. ADD A FOOTER 22
 Nagpasimula ng isang uri ng pamamaraan ng
paghahatid ng sulat at mensahe.
 Paggamit ng selyo na gawa sa putik para sa
mga sulat.
 Pagpapangalan ng mga taon batay sa
pangalan ng haring namumuno.
Nabuo mula sa mga labi na
naiwan ng Imperyong Akkadian.
Itinatag ni Sumuabum ang maliit
na bayan ng Babylon hanggang sa
lumaki na naging imperyo sa
pamumuno ni Hammurabi.

12
 Code of Hammurabi- isang batas na may
malupit na kaparusahan para sa mga krimen
na nagawa ng mga Babylon.
 Mga pag-aaral sa larangan ng astronomiya at
matematika.
 Sundial at water-clock bilang panukat ng oras.
 HITTITE
Pagmina ng mineral at paggamit ng
bakal bilang materyales sa paggawa ng
mga armas at mga gamit sa pangangaso.
Pagkakaroon ng talaan ng mga titulo ng
lupa ng mga mamamayan.
Ashurbanipal -
huling dakilang
hari at nagpatayo
ng kauna- unahang
sistematikong
aklatan sa
Nineveh. 13
Ang imperyong Chaldea
ay humalili sa mga
Assyrian matapos nilang
magrebelde sa
pamumuno ni
Nabopolassar.
II. ADD A FOOTER 29
 Ilan sa magarang estraktura
na nagawa nila ay ang tanyag
na Hanging Garden,isa sa mga
itinuturing na Seven Wonders
of the Ancient World,na
ipinatayo ni Nebuchadnezzar.
 PHOENICIAN
Ang mga Phoenician ay kilala bilang
magagaling na manlalayag mula sa rehiyong
Levant (Lebanon).
Alpabeto na ponetika(phonetic),kung saan
ang mga tunog ng mga salita o titik ay may
kaagapay na tunog.
Sistemang pagsulat o pictograph.
 LYDIAN
Ang mga Lydian ay nagmula sa rehiyon ng
Anatolia (Turkey) na bahag rin ng Fertile
Crescent.
Paggamit ng mga barya – bilang uri ng
salapi,kabayaran sa pakikipagkalakalan.
 PERSIAN
Ang Persia ay kasalukuyang matatagpuan
sa Iran.
Achaemenes- Cyrus the Great-Darius I-
Sistema ng pamamalakad ng mga
lalawigan o rehiyon(satrap o satrapy).
Relihiyong Zoroastrianism
 PERSIAN (539-330 B.C.E.)
• Sa ilalim ni Cyrus The Great (559-530
B.C.E.) – nagsimulang manakop ang mga
Persian. Napasailalim nila ang mga Medes
at Chaldean ng Mesopotamia at Asia Minor
(kasalukuyang Turkey).
 PERSIAN (539-330 B.C.E.)
• Darius The Great (521-486 B.C.E.) – Umabot
ang sakop hanggang India.
Zoroastrianism- batay sa mga pangaral ni
Zoroaster o Zarathustra na siyang
nagtatag nito.
- Isa sa mga relihiyong naniniwala sa isang
diyos o tinatawag na monotheism.
Ahura Mazda- kinikilalang diyos sa
relihiyong ito.
Maraming Salamat po
sa pakikinig.