Chuong 1 - Triet Hoc Va Vai Tro Cua Triet Hoc Trong Doi Song XH

CHƯƠNG 1.
TRIẾT HỌC VÀ VAI TRÒ CỦA

TRIẾT HỌC TRONG ĐỜI SỐNG XÃ HỘI
12/5/2020 Chương 1- Triết học và vai trò của triết học trong đời sống xã hội 1
I. TRIẾT HỌC VÀ VẤN ĐỀ CƠ BẢN CỦA TRIẾT HỌC
I. TRIẾT HỌC VÀ VẤN ĐỀ CƠ BẢN CỦA TRIẾT HỌC
1. Khái lược về Triết học

a. Nguồn gốc của triết học
Triết học ra đời vào khoảng thế kỷ thứ VIII - VI TrCN ở
Trung Quốc, Ấn Độ, Hy Lạp
1. Khái lược về triết học
1.2. Khái niệm triết học
Triết học là gì ?
Trung Quốc: Triết = Trí: sự truy tìm bản chất của đối
tượng nhận thức, thường là con người, xã hội, vũ trụ và tư tưởng
tinh thần
Ấn Độ: Triết = “darshana”, có nghĩa là “chiêm ngưỡng”
là con đường suy ngẫm để dẫn dắt con người đến với lẽ phải, thấu
đạt được chân lý về vũ trụ và nhân sinh
Hy Lạp:
Philosophia vừa mang nghĩa là giải thích vũ trụ, định
hướng nhận thức và hành vi, vừa nhấn mạnh đến khát
vọng tìm kiếm chân lý của con người.
Triết học là hệ thống quan
điểm lí luận chung nhất về
thế giới và vị trí con người
trong thế giới đó, là khoa
học về những quy luật vận
động, phát triển chung
nhất của tự nhiên, xã hội
và tư duy
1.3. Vấn đề đối tượng của triết học trong lịch sử
Triết học tự nhiên bao gồm tất cả những tri thức mà
Thời kỳ Hy con người có được, trước hết là các tri thức thuộc
Lạp Cổ đại khoa học tự nhiên sau này như toán học, vật lý học,
thiên văn học...
Thời Trung cổ Triết học kinh viện, triết học mang tính tôn giáo
Thời kỳ phục Triết học tách ra thành các môn khoa học như cơ
hưng, cận đại học, toán học, vật lý học, thiên văn học, hóa học,
sinh học, xã hội học, tâm lý học, văn hóa học...
Triết học cổ Đỉnh cao của quan niệm “Triết học là khoa học của
điển Đức mọi khoa học” ở Hêghen
Trên lập trường DVBC để nghiên cứu những quy luật

Triết học Mác chung nhất của tự nhiên, xã hội và tư duy
1.4. Triết học - hạt nhân lý luận của thế giới quan
Thế giới quan là gì?
TGQ có mối quan

hệ thế nào với
nhân sinh quan? Khái niệm thế giới quan:
Là toàn bộ quan niệm của
con người về thế giới, về bản
thân con người, về vị trí, vai
trò của con người trong thế
giới đó.
Có mấy loại hình
TGQ?
THẾ GIỚI QUAN THẦN THOẠI
• “…sự bất lực của người

dã man trong cuộc đấu
tranh chống thiên nhiên đẻ
ra lòng tin vào thần thánh,
ma quỷ và những phép
màu”
V.I. Lênin: Toàn tập, t12, Nxb Tiến bộ
Mátxcơva, 1979, tr.169-170.
THẾ GIỚI QUAN TÔN GIÁO
• “Sự bất lực của các giai

cấp bị bóc lột trong cuộc
đấu tranh chống bọn bóc
lột tất nhiên đẻ ra lòng tin
vào cuộc đời người tốt
đẹp ở thế giới bên kia…”
V.I. Lênin: Toàn tập, t12, Nxb Tiến bộ
Mátxcơva, 1979, tr.169-170.
THẾ GIỚI QUAN TRIẾT HỌC
Thế giới quan triết học diễn

tả quan niệm của con người
dưới dạng hệ thống các
phạm trù, quy luật đóng vai
trò như những bậc thang
trong quá trình nhận thức
thế giới.
THẾ GIỚI QUAN TRIẾT HỌC
Sự khác biệt căn
bản giữa TGQ triết
học và các loại hình
TGQ khác là gì?
“…các vị hướng về tình cảm, triết
học hướng về lý trí; các vị nguyền
rủa, than vãn, triết học dạy bảo; các
vị hứa hẹn thiên đường và toàn thế
giới, triết học không hứa hẹn gì
ngoài chân lý; các vị đòi hỏi tin
tưởng tín ngưỡng của các vị, triết
học không đòi hỏi tin tưởng vào
các kết luận của nó, nó đòi hỏi
kiểm nghiệm những điều hoài nghi;
các vị dọa dẫm, triết học an ủi”
C.Mác và Ph.Ăngghen: Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội,
1995, t1, Tr. 159
(Ph.Ăngghen. 1820 – 1895)
Triết học - hạt nhân lý luận của thế giới quan
Thứ Bản thân triết học chính là thế giới quan
nhất
Trong số các loại thế giới quan phân chia theo các cơ sở khác
Thứ nhau thì thế giới quan triết học bao giờ cũng là thành phần
hai quan trọng, đóng vai trò là nhân tố cốt lõi
Triết học bao giờ cũng có ảnh hưởng và chi phối các thế giới
Thứ quan khác như: thế giới quan tôn giáo, thế giới quan kinh
ba nghiệm, thế giới quan thông thường…,
Thế giới quan triết học quy định mọi quan niệm khác của con
Thứ người
tư
TGQ DVBC là đỉnh cao của TGQ do nó dựa trên quan
niệm duy vật về vật chất và ý thức, trên các nguyên lý,
quy luật của biện chứng
Triết học - hạt nhân lý luận của thế giới quan
 Vai trò của thế giới quan: TGQ có vai trò đặc biệt quan
trọng trong cuộc sống của con người và xã hội:
Thứ nhất Thứ hai
Thế giới quan là tiền đề quan

Tất cả những vấn đề trọng để xác lập phương thức tư
được triết học đặt ra và duy hợp lý và nhân sinh quan tích
tìm lời giải đáp trước hết cực; là tiêu chí quan trọng đánh
là những vấn đề thuộc giá sự trưởng thành của mỗi cá
thế giới quan. nhân cũng như của từng cộng
đồng xã hội nhất định.
 Triết học với tính cách là hạt nhân lý luận chi phối
mọi thế giới quan
2. Vấn đề cơ bản của triết học
2.1. Nội dung vấn đề cơ bản của triết học
VĐCB CỦA TRIẾT HỌC
(MQH VC- YT)
Bản thể luận Nhận thức luận
YT -> VC KHẢ TRI LUẬN

VC -> YT
(Nhận thức được)
CNDV
CNDT
BẤT KHẢ TRI
12/5/2020
(Không thể nhận thức)
Chương 1- Triết học và vai trò của triết học trong đời sống xã hội 20
• Nhị nguyên luận
• Đa nguyên luận
• Hoài nghi luận
2.2. Chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa duy tâm
CNDVBC
CNDVSH Do C.Mác &
(TK XVII-XVIII) Ph.Ănghen sáng lập –
V.I.Lênin phát triển:
Quan niệm thế giới
Khắc phục hạn chế
CNDV chất phác như một cỗ máy
của CNDV trước đó
(thời Cổ đại) khổng lồ, các bộ
=> Đạt tới trình độ:
phận biệt lập tĩnh
Quan niệm về DV triệt để trong cả
tại. Tuy còn hạn chế
thế giới mang TN & XH; biện
về phương pháp
tính trực quan, chứng trong nhận
luận siêu hình, máy
cảm tính, chất thức; là công cụ để
móc nhưng đã
phác nhưng đã nhận thức và cải tạo
chống lại quan điểm
lấy bản thân giới thế giới
duy tâm tôn giải
tự nhiên để giải thích về thế giới. Hình thức cao nhất
12/5/2020 thích thế giới. Chương 1- Triết học và vai trò của triết học trong đời sống xã hội
của CNDV
22
2.2. Chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa duy tâm
Tinh thần khách quan

Duy tâm có trước và tồn tại độc
khách quan lập với con người
Chủ (Platon; Hêghen)
nghĩa
duy tâm Thừa nhận tính thứ
nhất của ý thức từng
Duy tâm
người cá nhân -
chủ quan G.Berkeley, Hume,
G.Fichte)
2.2. Chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa duy tâm
Đặc điểm
CNDT cho rằng tinh thần có trước, vật chất có sau, thừa
nhận sự sáng tạo thế giới của các lực lượng siêu nhiên
Chủ
nghĩa - Là thế giới quan của giai cấp thống trị và các
duy tâm lực lượng xã hội phản động
- Liên hệ mật thiết với thế giới quan tôn giáo
- Chống lại CNDV & KHTN
- Nhất nguyên luận và nhị nguyên luận trong triết học

2.3. Thuyết có thể biết (Khả tri luận) và thuyết
không thể biết (Bất khả tri luận)
Khả tri luận Bất khả tri luận Hoài nghi luận
Con người không thể hiểu Nghi ngờ

Khẳng định con
được bản chất thật sự của trong việc
người về nguyên
đối tượng; Các hiểu biết đánh giá tri
tắc có thể hiểu
của con người về tính chất, thức đã đạt
được bản chất của
đặc điểm… của đối tượng được và cho
sự vật; những cái mà, dù có tính xác thực, rằng con
mà con người biết cũng không cho phép con người không
về nguyên tắc là người đồng nhất chúng với thể đạt đến
phù hợp với chính đối tượng vì nó không chân lý khách
sự vật. đáng tin cậy
12/5/2020 Chương 1- Triết học và vai trò của triết học trong đời sống xã hội quan 25
3. Biện chứng và siêu hình
3.1. Khái niệm biện chứng và siêu hình trong lịch sử
3.2. Các hình thức cơ bản của PBC
Là học thuyết về PBCDV

PHÉP BIỆN CHỨNG
MLH phổ biến &PT TGQ: DV - PPL: BC
BC của ý niệm PBCDT

 BC của sự vật PPL: BC- TGQ: DT
Vũ trụ vận động PBC cổ đại

Biến hóa Trực quan, tự phát
II. TRIẾT HỌC MÁC - LÊNIN VÀ VAI TRÒ CỦA TRIẾT
HỌC MÁC - LÊNIN TRONG ĐỜI SỐNG XÃ HỘI
1. Sự ra đời và phát triển của triết học Mác – Lênin
1.1. Những điều kiện lịch sử của sự ra đời triết học Mác
Điều kiện kinh tế xã hội
Sự củng cố Sự
Sựxuất
xuất hiện
hiện
Sự củng cố
và phát triển Của GCVS trên Thực tiễn CM
Của GCVS trên
củavàPTSX
phát triển
TBCN vũ đài lịch sử Của GCVS
của PTSX TBCN vũ đài lịch sử -cơ sở chủ yếu
trong điều kiện - nhân tố CT-XH
trong
CM CNkiện - nhân tố CT-XH
điều Và trực tiếp
CM CN quan
quan trọng
trọng
CN MÁC-
LÊNIN
TƯ TƯỞNG NHÂN LOẠI
• Sự phát triển của KHTN cuối TK 18 - đầu TK
19, đặc biệt là 3 phát minh:
Định luật bảo toàn

và chuyển hóa Học thuyết tiến Học thuyết tế bào
năng lượng hóa của Đac-Uyn
Nhân tố chủ quan trong sự ra đời triết học Mác
Hi ốn nề ng
i a đ ề u á c l ớp
kh ng ã đứ
ểu kh n
ạt tíc à
v
tro n đ CCN
.M g
s â ổ SX n l
độ h
tầ n
nê a G
u
ng
củ
sắ của T i íc
từ
c
C
cu GC CN h
Ph n n thân
thự th gh g
ho
ộc C
n
ct m n
cự .Ăn hư
e
số N
trê ất
t rê
iễ n g
Xu
ng
g
Nhân tố chủ
B
a
ợ
quan trong sự
c
hình thành
triết học Mác
Xây dựng hệ thống lý luận để

cung cấp cho GCCN một công
cụ sắc bén để nhận thức và cải
tạo thế giới.
1.2. Ba thời kỳ chủ yếu trong sự hình thành và phát
triển của Triết học Mác
Từ năm 1841 đến 1844:
• Đây là thời kỳ chuyển biến từ thế giới quan duy tâm sang thế
giới quan duy vật biện chứng của Mác và Ăngghen.
• C. Mác với 2 tác phẩm tiêu biểu:
Phê phán triết học pháp

Bản thảo kinh tế triết học
quyền Hêghen- Lời nói đầu
12/5/2020 Chương 1- Triết học và vai trò của triết học trong(1844)
đời sống xã hội 36
(1843)
Từ năm 1844 đến 1848
• Giai đoạn đề xuất những nguyên lý triết học duy vật biện chứng và
duy vật lịch sử
• Các tác phẩm tiêu biểu:
Sự khốn cùng của Tuyên ngôn của Đảng Hệ tư tưởng Đức

12/5/2020 triết học (1847) ChươngCộng sản
1- Triết học (1848)
và vai trò của triết học trong đời sống xã (1845-1846)
hội 37
Từ năm 1848 đến 1895
• Học thuyết Mác tiếp tục được bổ sung và phát triển trong sự gắn bó mật
thiết hơn nữa với thực tiễn cách mạng của giai cấp công nhân mà C.Mác và
Ph.Ăngghen vừa là những đại biểu tư tưởng vừa là lãnh tụ thiên tài.
1.3. Thực chất và ý nghĩa cuộc cách mạng trong triết học
do C.Mác và Ph.Ăngghen thực hiện
1.4.Giai đoạn phát triển của triết học Mác - Lênin
2. Đối tượng và chức năng của triết học Mác - Lênin
2.1. Khái niệm triết học Mác - Lênin
Triết học Mác - Lênin là hệ

thống quan điểm duy vật biện
chứng về tự nhiên, xã hội và tư
duy, là thế giới quan và
phương pháp luận khoa học,
cách mạng giúp giai cấp công
nhân, nhân dân lao động và các
lực lượng xã hội tiến bộ nhận
thức đúng đắn và cải tạo hiệu
quả thế giới.
2.1. Khái niệm triết học Mác - Lênin
Triết học Mác - Lênin là triết học duy vật

biện chứng cả về tự nhiên và xã hội
Triết học Mác - Lênin trở thành thế giới

quan, phương pháp luận khoa học của
giai cấp công nhân và các lực lượng tiến
bộ trên thế giới
Ngày nay, triết học Mác - Lênin đang

đứng ở đỉnh cao của tư duy triết học nhân
loại, là hình thức phát triển cao nhất trong
số các hình thức triết học từng có lịch sử
2.2. Đối tượng của triết học Mác - Lênin
Triết học Mác - Lênin

giải quyết mối quan hệ
giữa vật chất và ý thức
trên lập trường duy vật
biện chứng và nghiên Triết học Mác -
cứu những quy luật vận Lênin phân biệt rõ
động, phát triển chung ràng đối tượng
nhất của tự nhiên, xã của triết học và
đối tượng của các Triết học Mác -
hội và tư duy. Lênin có mối
khoa học cụ thể
quan hệ gắn bó
chặt chẽ với các
khoa học cụ thể
2.3. Chức năng của triết học Mác - Lênin
3. Vai trò của triết học Mác - Lênin trong đời sống xã hội
và trong sự nghiệp đổi mới ở Việt Nam hiện nay
Triết học Mác - Lênin là thế giới quan, phương pháp
luận khoa học và cách mạng cho con người trong
nhận thức và thực tiễn
Triết học Mác - Lênin là cơ sở thế giới quan và phương

pháp luận khoa học và cách mạng để phân tích xu hướng
phát triển của xã hội trong điều kiện cuộc cách mạng
khoa học và công nghệ hiện đại phát triển mạnh mẽ.
Triết học Mác - Lênin là cơ sở lý luận khoa học của công cuộc
xây dựng chủ nghĩa xã hội trên thế giới và sự nghiệp đổi mới
theo định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam.
Trân trọng cảm ơn!

Chuong 1 - Triet Hoc Va Vai Tro Cua Triet Hoc Trong Doi Song XH

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Chuong 1 - Triet Hoc Va Vai Tro Cua Triet Hoc Trong Doi Song XH

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

CHƯƠNG 1.

TRIẾT HỌC VÀ VAI TRÒ CỦA

1. Khái lược về Triết học

Trên lập trường DVBC để nghiên cứu những quy luật

TGQ có mối quan

• “…sự bất lực của người

• “Sự bất lực của các giai

Thế giới quan triết học diễn

(Ph.Ăngghen. 1820 – 1895)

Thứ nhất Thứ hai

Thế giới quan là tiền đề quan

Bản thể luận Nhận thức luận

YT -> VC KHẢ TRI LUẬN

Tinh thần khách quan

- Liên hệ mật thiết với thế giới quan tôn giáo

- Chống lại CNDV & KHTN

- Nhất nguyên luận và nhị nguyên luận trong triết học

Con người không thể hiểu Nghi ngờ

Là học thuyết về PBCDV

BC của ý niệm PBCDT

Vũ trụ vận động PBC cổ đại

Điều kiện kinh tế xã hội

TƯ TƯỞNG NHÂN LOẠI

Định luật bảo toàn

Xây dựng hệ thống lý luận để

Phê phán triết học pháp

Sự khốn cùng của Tuyên ngôn của Đảng Hệ tư tưởng Đức

Triết học Mác - Lênin là hệ

Triết học Mác - Lênin là triết học duy vật

Triết học Mác - Lênin trở thành thế giới

Ngày nay, triết học Mác - Lênin đang

Triết học Mác - Lênin

Triết học Mác - Lênin là cơ sở thế giới quan và phương

You might also like