Học phần Quản trị học 1

HỌC PHẦN:
QUẢN TRỊ HỌC

BMGM 0111
Cấu trúc: 36,9
Khoa: Quản trị Kinh doanh

Bộ môn: Quản trị học
MỤC TIÊU CỦA HỌC PHẦN
• Cung cấp những kiến thức về quản trị tổ chức
• Rèn luyện và phát triển kỹ năng quản trị
• Hình thành năng lực làm việc độc lập và làm việc nhóm
2
TÀI LIỆU THAM KHẢO
• Nguyễn Thị Bích Loan & Phạm Công Đoàn (2019) Quản trị học, NXB Hà
Nội
• Bùi Văn Danh, Nguyễn Văn Dung & Lê Quang Khôi (2011) Quản trị học,
NXB Lao động
• Phạm Vũ Luận (2004) Giáo trình Quản trị doanh nghiệp thương mại, NXB
Thống kê
• Robert Kreitner (2009) Principles of Management, Eleventh Edition,
South-Western.
3
NỘI DUNG CHÍNH
Chương 1: Khái luận về quản trị
Chương 2: Nhà quản trị
Chương 3: Thông tin và ra quyết định
Chương 4: Chức năng hoạch định
Chương 5: Chức năng tổ chức
Chương 6: Chức năng lãnh đạo
Chương 7: Chức năng kiểm soát

4
CHƯƠNG 1: KHÁI LUẬN VỀ QUẢN TRỊ
1.1. Khái niệm và các chức năng quản trị
1.2. Một số lý thuyết quản trị
1.3. Môi trường quản trị
1.4. Quản trị sự thay đổi
5
1.1.1. Khái niệm quản trị
“Quản trị là hoạt động nhằm đạt được mục tiêu một cách có hiệu quả bằng sự phối
hợp các hoạt động của những người khác thông qua hoạch định, tổ chức, lãnh đạo và
kiểm soát các nguồn lực của tổ chức trong môi trường luôn thay đổi”
(Nguyễn Thị Bích Loan & Phạm Công Đoàn, 2019)
6
1.1.1. Khái niệm quản trị
Quản trị là:

 Đạt được mục tiêu thông qua nỗ lực của những người khác
 Thông qua tiến trình hoạch định, tổ chức, lãnh đạo và kiểm soát
 Sử dụng các nguồn lực hữu hạn
 Tiến hành trong môi trường luôn thay đổi
Bản chất của quản trị: mang tính khoa học, tính nghệ thuật và là một nghề
7
1.1.2. Khái quát các chức năng quản trị
Xác định mục tiêu Thiết kế cơ cấu tổ chức

Cách thức và nguồn lực để Hoạch định Tổ chức Tổ chức công việc
đạt được mục tiêu Phân quyền
Xác định kết quả Gây ảnh hưởng

So sánh với mục tiêu Kiểm soát Lãnh đạo Thúc đẩy
Điều chỉnh cho phù hợp Hướng dẫn, động viên
8
1.2.1. Lý thuyết quản trị khoa học

Nội dung chính:
- Chú trọng hợp lý hóa công việc và nhiệm vụ
Một số nghiên cứu tiêu biểu:
 Frank & Lik Gilberth (1868-1924) & (1878-1972): Hoàn thiện hệ thống thao
tác để tăng năng suất
 Henry Gantt (1861-1919): Sơ đồ Gantt theo dõi tiến độ công việc
 Frederich Taylor (1856-1915): Các nguyên tắc quản trị một cách khoa học
9

 Ưu điểm:
 Phát triển kỹ năng quản trị qua phân công, chuyên môn hóa lao động,
hình thành sản xuất theo dây truyền;
 Đề cao phương pháp tuyển chọn và huấn luyện;
 Dùng đãi ngộ để kích thích người lao động nâng cao năng suất;
 Sử dụng phương pháp hợp lý để giải quyết những vấn đề quản trị;
 Coi quản trị là đối tượng nghiên cứu khoa học.
10

 Nhược điểm:
 Chỉ áp dụng thích hợp cho môi trường ổn định;
 Đánh giá cao nhu cầu kinh tế, chú trọng yếu tố kỹ thuật, coi con
người như một cỗ máy mà chưa chú ý đến nhu cầu xã hội, tâm lý…
11
1.2.2. Lý thuyết quản trị hành vi

Nội dung chính:
- Nhấn mạnh đến yếu tố con người trong công việc
- Tập trung vào khía cạnh tình cảm, quan hệ xã hội của con người

 Abrahbam Maslow (1908-1970): Lý thuyết nhu cầu 5 bậc
 Douglas Mc Gregor (1906 – 1964): Lý thuyết Y
12

 Ưu điểm:
 Nhấn mạnh nhu cầu xã hội, tự thể hiện;
Xác nhận mối quan hệ chặt chẽ của năng suất với tác phong, qua đó
hiểu rõ hơn người lao động và ảnh hưởng của tập thể đến tác phong
người lao động.
13

 Chú ý đến yếu tố xã hội của con người;
 Không phải cứ ai thỏa mãn nhu cầu, cũng làm việc với năng suất
cao;
 Coi con người là phần tử trong hệ thống khép kín là không thực tế
vì họ còn chịu ảnh hưởng của các yếu tố bên ngoài.
14
1.2.3.Lý thuyết quản trị Nhật Bản

Nội dung chính:
- Coi trọng yếu tố con người và giá trị xã hội
- Chú trọng cải tiến liên tục

 William Ouchi (1943): Thuyết Z
 Masaaki Iwai (1930): Thuyết Kaizen
15
1.2.3. Lý thuyết quản trị Nhật Bản
 Ưu điểm: Tạo động lực cho người lao động, sự gắn bó của họ với
doanh nghiệp qua sự quan tâm và làm việc suốt đời.
 Nhược điểm: Tạo sức ỳ, mất động lực cạnh tranh nhân lực.
16
1.2.4. Lý thuyết quản trị định lượng
Nội dung chính:

- Coi tổ chức là một hệ thống
- Áp dụng các phương pháp định lượng (thống kê, toán kinh tế, máy
tính điện tử)
- Phục vụ cho việc ra quyết định
17
1.2.3. Lý thuyết quản trị định lượng

 Ưu điểm:
Tăng tính khoa học, khách quan đối với việc ra quyết định;
 Áp dụng trong các hoạt động quản trị của các tổ chức lớn, phức tạp;
 Nâng cao trình độ trong việc hoạch định, tổ chức, lãnh đạo và kiểm soát.
 Chưa giải quyết thỏa đáng khía cạnh về tác phong của con người trong tổ chức;
 Ra quyết định không chỉ đơn thuần là dựa vào hiệu quả kinh tế mà còn yếu tố
con người, xã hội…
18
Khái niệm môi trường quản trị:

- Các định chế hay lực lượng bên trong và bên ngoài tổ chức
- Có ảnh hưởng đến hoạt động quản trị của tổ chức
Môi trường
bên trong
Môi trường Môi trường
quản trị Môi trường vĩ mô
bên ngoài
Môi trường
ngành
19
1.3.1. Môi trường bên trong tổ chức
 Nguồn tài chính
 Cơ sở vật chất, kỹ thuật, công nghệ

 Nguồn nhân lực
 Văn hóa tổ chức
20
1.3.2. Môi trường bên ngoài tổ chức
Môi trường vĩ mô:
• Yếu tố kinh tế vĩ mô
• Yếu tố chính trị, luật pháp
• Yếu tố văn hóa, xã hội
• Yếu tố công nghệ, kỹ thuật
• Yếu tố tự nhiên
21
1.3.2. Môi trường bên ngoài tổ chức
 Môi trường ngành:
• Khách hàng
• Nhà cung ứng
• Đối thủ cạnh tranh
• Các cơ quan hữu quan
22
1.4.1. Sự cần thiết của quản trị sự thay đổi
• Môi trường luôn biến động nhanh chóng
• Thay đổi dẫn đến những cơ hội và rủi ro không lường trước
Nhà quản trị cần có hành động kịp thời
23
1.4.2. Mô hình quản trị sự thay đổi
• Xác định vấn đề và phát triển giải pháp cho vấn đề nảy sinh
1
• Phát triển tầm nhìn và truyền thông tầm nhìn đến các thành
2 viên
Mô hình 7 bước • Tập hợp những nhà lãnh đạo thích hợp để thực hiện sự thay
của 3 đổi
Michael Beer • Hành động tập trung vào kết quả, không phải vào hành động
(1990): 4
• Thay đổi từ vòng ngoài sau đó sang các bộ phận khác
5
• Thể chế hóa thành công qua hệ thống chính sách
6
• Kiểm soát và điều chỉnh chiến lược
7
24
CHƯƠNG 2: NHÀ QUẢN TRỊ
2.1. Khái niệm và vai trò nhà quản trị
2.2. Các cấp bậc nhà quản trị
2.3. Các kỹ năng của nhà quản trị
2.4. Trách nhiệm xã hội của nhà quản trị
25
2.1.1. Khái niệm nhà quản trị
Theo chức năng quản trị:
- Là người hoạch định, tổ chức, lãnh đạo và kiểm soát hoạt động trong
tổ chức nhằm đạt được mục tiêu của tổ chức
Theo hoạt động tác nghiệp:
- Là người đảm nhận chức vụ nhất định trong tổ chức
- Điều khiển công việc của các bộ phận, cá nhân dưới quyền
- Chịu trách nhiệm trước kết quả hoạt động của họ 26

2.1.2. Vai trò nhà quản trị
- Người đại diện
Vai trò
- Người lãnh đạo
liên kết - Người tạo ra các mối quan hệ
- Người tiếp nhận thông tin

Vai trò Vai trò - Người xử lý thông tin
nhà quản trị thông tin - Người truyền đạt và cung cấp thông
tin
- Người phụ trách
Vai trò - Người loại bỏ các vi phạm
ra quyết định - Người phân phối các nguồn lực
- Người tiến hành các cuộc đàm27phán
2.2. Các cấp bậc nhà quản trị
Nhà
quản
trị
cấp
cao
Nhà quản trị cấp trung
Nhà quản trị cấp cơ sở
28
Kỹ năng chuyên môn
Kỹ năng nhân sự
Kỹ năng tư duy
29
Kỹ năng chuyên
môn
Kỹ năng nhân sự
Kỹ năng tư duy
Nhà quản trị Nhà quản trị Nhà quản trị
cấp cơ sở cấp trung cấp cao
30
2.4.1. Các quan niệm về trách nhiệm xã hội
Quan niệm thứ nhất:
- Chỉ có một trách nhiệm duy nhất: đạt được mục tiêu tổ chức trong giới
hạn pháp luật
- Lợi ích xã hội đảm bảo thông qua hoạt động kinh tế
Quan niệm thứ hai:

- Thực hiện thông qua các yếu tố kinh tế và ngoài kinh tế
- Lợi ích xã hội nằm ngoài phạm vi pháp luật quy định
31
2.4.2. Các nội dung trách nhiệm xã hội
• Trách nhiệm tự do
• Trách nhiệm đạo đức
• Trách nhiệm pháp lý
• Trách nhiệm kinh tế
2.4.3. Lý do thực hiện trách nhiệm xã hội
- Đảm bảo sự tồn tại và phát triển của tổ chức – một bộ phận của xã
hội
- Giúp nắm bắt thời cơ, phòng ngừa rủi ro
- Đem lại lợi ích cho chính tổ chức
32
CHƯƠNG 3: THÔNG TIN VÀ RA QUYẾT ĐỊNH
QUẢN TRỊ
3.1. Thông tin quản trị
3.2. Quyết định quản trị
3.3. Ra quyết định quản trị
33
3.1.1. Khái niệm và yêu cầu đối với thông tin quản trị
Khái niệm:
“Thông tin quản trị là những tin tức và tín hiệu mới được
thu nhận, được hiểu và được đánh giá là có ích trong
quá trình quản trị của tổ chức.”
34
3.1.1. Khái niệm và yêu cầu đối với thông tin quản trị
Yêu cầu đối với thông tin quản trị:

- Sự thích hợp của thông tin
- Chất lượng thông tin
- Tính kịp thời của thông tin
- Dung lượng thông tin
35
3.1.2. Phân loại thông tin quản trị
 Theo nguồn thông tin: thông tin bên trong, bên ngoài
 Theo chức năng: thông tin chỉ đạo, thực hiện
 Theo kênh: thông tin chính thức, không chính thức
 Theo cách truyền thông tin: thông tin có hệ thống, không có hệ
thống
 Theo nội dung: thông tin đầu vào, đầu ra, phản hồi, thông tin về môi
trường quản trị, về hoạt động quản trị,…
 Theo mức độ xử lý: thông tin sơ cấp, thứ cấp
36
3.1.3. Hệ thống thông tin quản trị
Khái niệm:
 Là tập hợp các đối tượng Nguồn Đích
(con người) và thiết bị (phần
cứng, phần mềm, dữ liệu)
Xử lý và Phân
 Thực hiện các hoạt động thu Thu thập
lưu trữ phát
thập, lưu trữ, xử lý và phân
phối thông tin
 Phục vụ cho hoạt động quản Kho
trị dữ liệu
37
3.1.4. Truyền thông trong tổ chức
Phản hồi
Nhiễu
Truyền đạt Người nhận

Người gửi thông tin - Tiếp nhận
- Thông điệp
- Giải mã
- Mã hóa
- Nhận thức
38
3.2.1. Khái niệm và yêu cầu đối với quyết định quản trị
Khái niệm:
- Là một lựa chọn hay một phương án hành động
- Liên quan đến thực hiện công việc để đạt được mục tiêu
Yêu cầu:
- Tính khoa học
- Tính thống nhất
- Tính kịp thời
- Tính cụ thể, dễ hiểu
- Tính thẩm quyền
39
3.2.2. Các loại quyết định quản trị
 Theo tính chất của quy trình ra quyết định: quyết định được lập trình hóa,
quyết định ko được lập trình hóa
 Theo cách thức của nhà quản trị: quyết định trực giác, quyết định dựa trên
cơ sở lý giải vấn đề
 Theo chức năng quản trị: quyết định liên quan đến hoạch định, tổ chức,
lãnh đạo, kiểm soát
 Theo tầm quan trọng của quyết định: quyết định chiến lược, chiến thuật,
tác nghiệp
 Theo cấp ra quyết định: quyết định cấp cao, cấp trung gian, cấp cơ sở
 Theo thời gian: quyết định dài hạn, trung hạn, ngắn hạn
40
3.3.1. Quá trình ra quyết định quản trị
1 2 3 4 5 6
41
3.3.2. Các phương pháp ra quyết định quản trị
 Các phương pháp định lượng:
 Phương pháp mô hình hóa
 Phương pháp ma trận lợi ích
 Phương pháp cây quyết định
 Các phương pháp định tính:
 Phương pháp chuyên gia
 Quan sát
42
3.3.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến việc ra quyết định quản trị
Các nhân tố ảnh hưởng

Các nhân tố khách quan
- Mức độ ổn định của môi trường ra quyết định
- Thời gian
- Thông tin
Các nhân tố chủ quan

- Cá nhân nhà quản trị
- Sự ràng buộc về quyền hạn và trách nhiệm
- Các yếu tố bên trong của tổ chức
43
CHƯƠNG 4: CHỨC NĂNG HOẠCH ĐỊNH
4.1. Khái niệm, phân loại và các nguyên tắc hoạch định
4.2. Nội dung hoạch định
4.3. Một số công cụ hoạch định
44
4.1.1. Khái niệm và vai trò của hoạch định

Khái niệm:
“Hoạch định là quá trình nhà quản trị xác định

mục tiêu của tổ chức, xây dựng các kế hoạch hành
động cần thiết để đạt mục tiêu”
45
4.1.1. Khái niệm và vai trò của hoạch định

Vai trò:
 Định hướng hoạt động của tổ chức
 Là cơ sở cho phân quyền, ủy quyền
 Tạo thuận lợi cho kiểm tra, đánh giá
 Tăng sự thành công của tổ chức
46
4.1.2. Phân loại hoạch định

 Theo thời gian: hoạch định ngắn, trung, dài hạn
 Theo cấp độ: hoạch định vĩ mô, vi mô
 Theo phạm vi: hoạch định toàn diện, hoạch định từng phần
 Theo lĩnh vực: hoạch định nhân sự, kinh doanh, tài chính,
marketing,…
 Theo mức độ: hoạch định chiến lược, chiến thuật, tác nghiệp
 Theo sản phẩm tạo ra: hoạch định mục tiêu, chiến lược, chính
sách, thủ tục, quy tắc, ngân sách, chương trình hành động
47
4.1.3. Các nguyên tắc hoạch định
 Tập trung, dân chủ
 Khoa học, thực tiễn
 Hiệu quả
 Định hướng
 Linh hoạt
48
4.2.1. Hoạch định sứ mệnh và tầm nhìn
Sứ mệnh • mục đích hay lý do tồn tại của tổ chức
Tầm nhìn • những điều tổ chức sẽ hướng tới
49
4.2.2. Hoạch định mục tiêu
Mục tiêu là đích mà nhà quản trị mong muốn đạt được
Phân loại mục tiêu:

 Mục tiêu chung, mục tiêu bộ phận
 Mục tiêu định tính và mục tiêu định lượng
 Mục tiêu kinh tế, mục tiêu xã hội
 Mục tiêu ngắn hạn, trung hạn và dài hạn
50
4.2.3. Hoạch định kế hoạch chiến lược
Là tổng thể các hành động và quyết định của nhà quản trị nhằm
sọan thảo các chiến lược chuyên biệt để đạt mục tiêu
51
4.2.4. Hoạch định kế hoạch hành động: chính sách, thủ
tục, quy tắc, chương trình
Chính • Đưa ra những quy định nhằm hướng dẫn tư duy, đặt ra khuôn khổ cho việc ra
sách quyết định hành động
• Mô tả chuỗi hành động cần thiết được thực hiện theo một trật tự thời gian
Thủ tục
trong một tình huống cụ thể
• Xác định rõ những gì được làm, không được làm trong một hoàn cảnh nhất
Quy tắc
định
• Là tổ hợp các mục tiêu, chính sách, thủ tục, quy tắc, các nhiệm vụ và các
Chươn
bước phải tiến hành, các nguồn lực cần sử dụng và các yếu tố cần thiết để nhằm
g trình
thực hiện một mục tiêu nhất định 52
4.2.5. Hoạch định ngân sách
Ngân sách: bản tường trình về nguồn lực được phân bổ biểu thị
dưới dạng tiền tệ để thực hiện một chương trình, kế hoạch hành
động cụ thể nhằm đạt được mục tiêu
Quá trình lập ngân sách:
 Giai đoạn 1: Nhà quản trị cấp cao tuyên bố mục tiêu
 Giai đoạn 2: Các nhà quản trị bộ phận trực thuộc soạn thảo kế
hoạch hành động và xác định chi phí
 Giai đoạn 3: Các nhà quản trị cấp cao xem xét đề nghị và chỉ
dẫn các điều chỉnh cần thiết
 Giai đoạn 4: Nhà quản trị phê duyệt ngân sách
53
4.3. Một số công cụ hoạch định
Mô hình kinh
Mô hình SWOT Mô hình BCG
tế lượng
• Đánh giá môi • Xây dựng ma trận • Vận dụng lý
trường bên trong, phát triển và tham thuyết kinh tế
bên ngoài gia thị trường lượng
• Xác định cơ hội, • Áp dụng trong
• Dự báo biến
nguy cơ, điểm hoạch định
mạnh, điểm yếu chiến lược tại động của môi
• Xác định phương các tổ chức có trường
án chiến lược nhiều chi nhánh,
nhiều đơn vị
kinh doanh
chiến lược
(SBU)
54
CHƯƠNG 5: CHỨC NĂNG TỔ CHỨC
5.1. Khái niệm và vai trò của chức năng tổ chức
5.2. Cơ cấu tổ chức
5.3. Phân quyền
5.4. Hệ thống tổ chức không chính thức
5.5. Văn hoá tổ chức

55
5.1.1. Khái niệm
“Tổ chức là quá trình xác định các công việc cần phải làm và
những người làm các công việc đó, định rõ chức trách,
nhiệm vụ, quyền hạn của mỗi bộ phận và cá nhân cũng như
mối liên hệ giữa các bộ phận và cá nhân này trong khi
tiến hành công việc, nhằm thiết lập một môi trường thuận lợi
cho hoạt động và đạt đến mục tiêu chung của tổ chức.”
56
5.1.2. Vai trò của chức năng tổ chức
 Tạo “nền móng” cho hoạt động của tổ chức
 Sử dụng hiệu quả các nguồn lực của tổ chức
 Cho phép sự phối hợp giữa các bộ phận
 Thiết lập môi trường bên trong tổ chức - văn hóa tổ chức
57
5.2.1. Khái niệm và đặc điểm của cơ cấu tổ chức
Khái niệm:
- Tập hợp các bộ phận, có mối liên hệ và quan hệ phụ thuộc
- Chuyên môn hóa theo chức trách, nhiệm vụ và quyền hạn
- Đảm bảo thực hiện các mục tiêu chung
Đặc điểm:
- Tính tập trung
- Tính phức tạp
- Tính tiêu chuẩn hóa
58
5.2.2. Một số mô hình cơ cấu tổ chức
Giám Đốc
Trưởng cửa hàng Trưởng cửa hàng Trưởng cửa hàng
Cơ cấu tổ chức đơn giản
59
Ban Giám Đốc
Giám đốc Giám đốc Giám đốc

Nhân sự Tài chính Marketing
Cơ cấu tổ chức chức năng
60
Tổng Giám Đốc

kinh doanh kinh doanh kinh doanh
sản phẩm may mặc sản phẩm điện tử sản phẩm mỹ phẩm
Cơ cấu tổ chức theo sản phẩm
61
Tổng Giám Đốc

Khu vực miền Khu vực miền Khu vực miền
Bắc Trung Nam
Cơ cấu tổ chức theo khu vực địa lý
62
Tổng Giám Đốc

phụ trách phụ trách phụ trách
khách hàng cá nhân khách hàng tổ chức khách hàng cơ quan nhà nước
Cơ cấu tổ chức theo định hướng khách hàng
63
Tổng Giám Đốc
Giám đốc Giám đốc Giám đốc Giám đốc

Kinh doanh Nhân sự Marketing Tài chính
Giám đốc
khu vực I
Giám đốc
khu vực II
Cơ cấu tổ chức ma trận 64

Chủ tịch hãng
Phó chủ tịch Phó chủ tịch Phó chủ tịch Phó chủ tịch Phó chủ tịch
Sản xuất Marketing Kỹ thuật Nhân sự Tài chính
Giám đốc Giám đốc

sản phẩm sản phẩm
nông nghiệp công nghiệp
Cơ cấu tổ chức hỗn hợp 65

5.3. Phân quyền
5.3.1. Khái niệm và các hình thức phân quyền
Khái niệm:
“Phân quyền là quá trình chuyển giao nhiệm vụ và
quyền hạn cho bộ phận hay cá nhân trong tổ chức có
trách nhiệm hoàn thành nhiệm vụ đó.”
Các hình thức phân quyền:

- Phân quyền theo chức năng
- Phân quyền theo chiến lược
66
5.3. Phân quyền
5.3.2. Quá trình phân quyền và các yêu cầu khi phân
quyền
Quá trình phân quyền:
Bước 1: Xác định mục tiêu phân quyền
Bước 2: Tiến hành giao nhiệm vụ
Bước 3: Tiến hành giao quyền hạn cho người được giao nhiệm vụ
Bước 4: Tiến hành kiểm tra, theo dõi việc thực hiện nhiệm vụ
67
5.3. Phân quyền
5.3.2. Quá trình phân quyền và các yêu cầu khi phân quyền
Các yêu cầu khi phân quyền:
 Phải biết rộng rãi với cấp dưới
 Phải biết sẵn sàng trao cho cấp dưới những quyền hạn nhất định,
kể cả quyền ra quyết định
 Phải biết tin tưởng ở cấp dưới
 Phải biết chấp nhận thất bại của cấp dưới
 Phải biết cách tổ chức, kiểm tra theo dõi cấp dưới
68
5.3. Phân quyền
5.3.3. Tầm hạn quản trị
• Số lượng cấp dưới mà một nhà quản trị có thể
Khái niệm • Quản lý trực tiếp một cách có hiệu quả
• Tầm hạn quản trị rộng

Phân loại
• Tầm hạn quản trị hẹp
• Năng lực của nhà quản trị

Các yếu tố • Trình độ của cấp dưới
xác định • Mức độ ủy quyền
tầm hạn quản trị • Tính chất kế hoạch của công việc
• Kỹ thuật và phương tiện truyền đạt thông tin
69
5.4. Hệ thống tổ chức không chính thức (TCKCT)
5.4.1. Đặc điểm của hệ thống TCKCT
Khái niệm:
- Bao gồm các nhóm và mối quan hệ không chính thức
- Được hình thành một cách tự phát, tự nguyện, không theo kế
hoạch và ý muốn của nhà quản trị
Đặc điểm:
 Có mục tiêu mang tính tự phát
 Có kỷ luật, có thủ lĩnh nhóm
 Có kiểm soát mang tính xã hội
 Tiềm ẩn các yếu tố chống đối sự đổi mới
70
5.4. Hệ thống tổ chức không chính thức
5.4.2. Tầm quan trọng của việc nghiên cứu hệ thống tổ chức
không chính thức
 Đóng vai trò quan trọng: khắc phục hạn chế của hệ thống tổ chức
chính thức; giúp truyền đạt thông tin nhanh chóng
 Có tác động qua lại với hệ thống tổ chức chính thức
 Giúp ích cho hệ thống tổ chức chính thức để đạt mục tiêu
 Cần được hỗ trợ để tránh đi lệch hướng, chống đối lại hệ thống
tổ chức chính thức
71
5.5. Văn hoá tổ chức
5.5.1. Các yếu tố cấu thành văn hóa tổ chức

• Các giá trị hữu hình
• Các giá trị vô hình
5.5.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến văn hoá tổ chức

• Văn hóa dân tộc
• Nhà quản trị
• Môi trường bên ngoài tổ chức
72
CHƯƠNG 6: CHỨC NĂNG LÃNH ĐẠO
6.1. Khái niệm và các nguyên tắc lãnh đạo
6.2. Phong cách lãnh đạo
6.3. Động cơ
6.4. Lãnh đạo nhóm
6.5. Giải quyết xung đột

73
6.1.1. Khái niệm và vai trò của lãnh đạo
Khái niệm:
“Lãnh đạo là gây ảnh hưởng đến nhân viên hay tổ chức để họ
hoàn thành một cách tự nguyện các mục tiêu của tổ chức.”
Vai trò:
 Hiện thực hóa các sản phẩm của hoạch định và tổ chức
 Tạo ra sức mạnh tinh thần cho tổ chức
 Nâng cao năng lực làm việc của cá nhân, nhóm trong tổ chức
 Tạo bầu không khí tốt trong tổ chức
74
6.1.2. Các nguyên tắc lãnh đạo
 Đảm bảo sự kết hợp hài hòa giữa các mục tiêu
 Nhà lãnh đạo phải đóng vai trò là “phương tiện” để giúp nhân viên
thỏa mãn nhu cầu và mong muốn của họ
 Lãnh đạo phải theo chức trách và quyền hạn
 Tuân thủ các nguyên tắc của ủy nhiệm, ủy quyền trong lãnh đạo
75
6.2.1. Một số phong cách lãnh đạo
Khái niệm:
Phong cách lãnh đạo: Cách thức khá ổn định mà nhà quản trị gây
ảnh hưởng đến người thừa hành để thực hiện mục tiêu
Phân loại:
 Phong cách chuyên quyền
 Phong cách dân chủ
 Phong cách tự do
76
6.2.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến lựa chọn phong cách
lãnh đạo
Các nhân tố • Trình độ, năng lực, trạng thái tâm sinh lý, vị trí,
bản thân mục tiêu, tính cách
nhà quản trị
• Cá nhân nhân viên

Các nhân tố • Tập thể nhân viên
bên ngoài
• Tình huống lãnh đạo
77
6.3. Động cơ
6.3.1. Khái niệm động cơ
- Là quá trình tâm lý của con người
- Kích thích họ hành động để đạt được mục tiêu
- Được phát sinh từ nhu cầu
78
6.3. Động cơ
6.3.2. Một số lý thuyết về động cơ trong lãnh đạo
Lý thuyết Lý thuyết Lý thuyết
cổ điển tâm lý xã hội hiện đại
Nhấn mạnh Tập trung vào
trao quyền cho xác định đúng
Chú trọng
nhân viên, nhu cầu của
kích thích kinh
thúc đẩy quan nhân viên để
tế để động gây ảnh
hệ
viên nhân viên hưởng thích
xã hội trong
tổ chức hợp
R. Owen, A. Maslow,
F. Taylor
H. Munsterberg J.S. Adam 79
6.4.1. Khái niệm và vai trò của nhóm
Khái niệm nhóm:
 Là một tập thể các cá nhân
 Cùng nhau chia sẻ những chuẩn mực nhất định
 Tìm cách thỏa mãn nhu cầu của mình thông qua việc đạt được
mục tiêu của nhóm
Vai trò của nhóm:
 Kết hợp nỗ lực của các cá nhân
 Thúc đẩy hoạt động đổi mới, sáng tạo
 Tăng hiệu quả làm việc của tập thể
80
6.4.2. Phân loại nhóm
 Nhóm chính thức và không chính thức
 Nhóm điều khiển, nhóm nhiệm vụ, công việc
 Nhóm có cùng sở hữu hay lợi ích
 Nhóm bạn bè
 Nhóm đặc biệt (các ủy ban)
 Các tổ, nhóm tự quản
 Nhóm đa văn hóa
81
6.4.3. Lãnh đạo trong các giai đoạn phát triển nhóm
Hình Sóng Chuẩn Thực Ngừn
thành gió hóa hiện g lại
• Thống • Nhận • Nhà quản • Nhà quản • Nhà quản

nhất các dạng trị cần tạo trị cần tận trị cần
mục tiêu, đúng mâu điều kiện dụng tối tổng kết,
nhiệm vụ thuẫn, giải cho các đa năng rút kinh
để đạt quyết và thành viên lực các nghiệm
được sự đưa nhóm chia sẻ thành viên
đồng vào ổn thông tin,
thuận định hợp tác
với nhau
82
6.5.1. Khái niệm và bản chất của xung đột
Khái niệm xung đột:
- Là sự bất đồng giữa hai hay nhiều phía mà mỗi phía cố gắng
làm tất cả những gì có thể để bên kia chấp nhận quan điểm của
mình trong việc giải quyết các vấn đề liên quan đến lợi ích hay
các giá trị xã hội.
Bản chất của xung đột:
- Có thể gây ra hậu quả xấu
- Có thể có tác dụng tốt, tạo ra sự phát triển
83
6.5.2. Các loại xung đột
 Xung đột giữa các cá nhân
 Xung đột giữa cá nhân với nhóm
 Xung đột giữa các nhóm
84
6.5.3. Cách thức giải quyết xung đột
 Né tránh
 Xoa dịu
 Cưỡng bức
 Thỏa hiệp
 Giải quyết tận gốc vấn đề
85
CHƯƠNG 7: CHỨC NĂNG KIỂM SOÁT
7.1. Khái niệm và các nguyên tắc kiểm soát
7.2. Các loại kiểm soát
7.3. Quy trình kiểm soát
86
7.1.1. Khái niệm và vai trò của kiểm soát
“Kiểm soát là quá trình đo lường kết quả thực hiện, so sánh
với các tiêu chuẩn, phát hiện sai lệch và nguyên nhân, tiến
hành các điều chỉnh nhằm làm cho kết quả cuối cùng phù
hợp với mục tiêu đã được xác định.”
87
7.1.1. Khái niệm và vai trò của kiểm soát
Vai trò của kiểm soát:
 Giúp nhà quản trị nắm được tiến độ và chất lượng thực hiện
công việc
 Tạo ra chất lượng tốt hơn cho mọi hoạt động trong tổ chức
 Đối phó kịp thời với những thay đổi của môi trường
 Giúp thực hiện đúng các chương trình, kế hoạch với hiệu quả
cao
 Tạo thuận lợi cho việc phân quyền và hợp tác trong tổ chức
88
7.1.2. Các nguyên tắc kiểm soát
 Đảm bảo tính chiến lược và hiệu quả
 Đúng lúc, đúng đối tượng và công bằng
 Công khai, chính xác, hiện thực, khách quan
 Linh hoạt và có độ đa dạng hợp lý
89
7.2. Các loại kiểm soát
• Kiểm soát trước
7.2.1. Theo thời gian tiến hành kiểm • Kiểm soát trong
soát
• Kiểm soát sau
• Kiểm soát liên tục
7.2.2. Theo tần suất các cuộc kiểm • Kiểm soát định kì
soát
• Kiểm soát đột xuất
• Kiểm soát toàn bộ
7.2.3. Theo mức độ tổng quát của • Kiểm soát bộ phận
nội dung kiểm soát
• Kiểm soát cá nhân
• Kiểm soát cơ sở vật chất kỹ thuật
• Kiểm soát con người
7.2.4. Theo đối tượng kiểm soát
• Kiểm soát thông tin
• Kiểm soát tài chính
90
Xác định các So sánh với

Đo lường kết
tiêu chuẩn tiêu chuẩn Tiếp tục hoạt
quả hoạt
kiểm soát kiểm soát động và công
động
Nếu nhận kết quả.
không có
sai lệch
Nếu có
sai lệch
Tiến hành điều

chỉnh theo tiêu
chuẩn
91
7.3.1. Xác định các tiêu chuẩn kiểm soát
Tiêu chuẩn kiểm soát:
- Là những chỉ tiêu thực hiện nhiệm vụ
- Căn cứ để đo lường và đánh giá kết quả thực tế
Các yêu cầu đối với tiêu chuẩn kiểm soát:

 Tiêu chuẩn và mục tiêu
 Tiêu chuẩn và dấu hiệu thường xuyên
 Tiêu chuẩn và quan sát tổng hợp
 Tiêu chuẩn và trách nhiệm
 Xác định mức chuẩn
 Sử dụng các tiêu chuẩn định tính
92
7.3.2. Đo lường kết quả hoạt động
Yêu cầu:
 Hữu ích
 Có độ tin cậy cao
 Không lạc hậu
 Tiết kiệm
Phương pháp đo lường:
 Quan sát các dữ kiện
 Sử dụng các dấu hiệu báo trước
 Quan sát trực tiếp và tiếp xúc cá nhân
 Dự báo
 Điều tra
93
7.3.3. So sánh kết quả với tiêu chuẩn kiểm soát
Phát hiện các sai lệch và tìm ra nguyên nhân
Thông báo kết quả
Đối tượng • Các nhà quản trị cấp trên có liên quan
• Các bộ phận, cơ quan chức năng có liên quan
thông báo • Đối tượng bị kiểm soát
Nội dung • Kết quả kiểm soát

• Sai lệch và nguyên nhân
thông báo • Các biện pháp điều chỉnh dự kiến
94
7.3.4. Tiến hành điều chỉnh
Các hoạt động điều chỉnh:
 Điều chỉnh mục tiêu dự kiến
 Điều chỉnh chương trình hành động
 Tiến hành những hành động dự phòng
 Không hành động gì cả
Yêu cầu với hành động điều chỉnh:
 Nhanh chóng, kịp thời
 Sử dụng liều lượng thích hợp
 Hướng tới kết quả
95
TỔNG KẾT HỌC PHẦN
• Lý thuyết
• Thảo luận
• Bài tập tình huống
96

Học phần Quản trị học 1

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Học phần Quản trị học 1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

HỌC PHẦN:

QUẢN TRỊ HỌC

Khoa: Quản trị Kinh doanh

• Cung cấp những kiến thức về quản trị tổ chức

• Rèn luyện và phát triển kỹ năng quản trị

Chương 1: Khái luận về quản trị

Chương 2: Nhà quản trị

Chương 3: Thông tin và ra quyết định

Chương 4: Chức năng hoạch định

Chương 5: Chức năng tổ chức

Chương 6: Chức năng lãnh đạo

Chương 7: Chức năng kiểm soát

1.1. Khái niệm và các chức năng quản trị

1.2. Một số lý thuyết quản trị

1.3. Môi trường quản trị

1.4. Quản trị sự thay đổi

Quản trị là:

Xác định mục tiêu Thiết kế cơ cấu tổ chức

Xác định kết quả Gây ảnh hưởng

1.2.1. Lý thuyết quản trị khoa học

1.2.1. Lý thuyết quản trị khoa học

1.2.1. Lý thuyết quản trị khoa học

 Chỉ áp dụng thích hợp cho môi trường ổn định;

1.2.2. Lý thuyết quản trị hành vi

Một số nghiên cứu tiêu biểu:

1.2.2. Lý thuyết quản trị hành vi

1.2.2. Lý thuyết quản trị hành vi

1.2.3.Lý thuyết quản trị Nhật Bản

Một số nghiên cứu tiêu biểu:

1.2.3. Lý thuyết quản trị Nhật Bản

Nội dung chính:

1.2.3. Lý thuyết quản trị định lượng

Khái niệm môi trường quản trị:

 Cơ sở vật chất, kỹ thuật, công nghệ

1.4.1. Sự cần thiết của quản trị sự thay đổi

• Môi trường luôn biến động nhanh chóng

Nhà quản trị cần có hành động kịp thời

2.1. Khái niệm và vai trò nhà quản trị

2.2. Các cấp bậc nhà quản trị

2.3. Các kỹ năng của nhà quản trị

2.4. Trách nhiệm xã hội của nhà quản trị

Theo hoạt động tác nghiệp:

- Là người đảm nhận chức vụ nhất định trong tổ chức

- Chịu trách nhiệm trước kết quả hoạt động của họ 26

- Người tiếp nhận thông tin

Nhà quản trị cấp cơ sở

Kỹ năng chuyên môn

Quan niệm thứ hai:

3.1. Thông tin quản trị

3.2. Quyết định quản trị

3.3. Ra quyết định quản trị

Yêu cầu đối với thông tin quản trị:

3.1.3. Hệ thống thông tin quản trị

Truyền đạt Người nhận

Các nhân tố ảnh hưởng

Các nhân tố chủ quan

4.2. Nội dung hoạch định

4.3. Một số công cụ hoạch định

4.1.1. Khái niệm và vai trò của hoạch định

“Hoạch định là quá trình nhà quản trị xác định

4.1.1. Khái niệm và vai trò của hoạch định

 Định hướng hoạt động của tổ chức

 Là cơ sở cho phân quyền, ủy quyền